Podstawowe zadania i zasady organizacji zajęć z rewalidacji indywidualnej. Agnieszka Wołowicz - Ruszkowska

Transkrypt

1 Podstawowe zadania i zasady organizacji zajęć z rewalidacji indywidualnej Agnieszka Wołowicz - Ruszkowska

2 Rewalidacja oznacza przywrócenie człowiekowi pełnej sprawności (możliwie pełnej) Jest procesem wychowawczym* z zaplanowanymi celami, uwzględniającym wiedzę teoretyczną i działanie skierowane na osobę niepełnosprawną w celu usprawniania zaburzonych funkcji rozwojowych i intelektualnych. * czy terapeutycznym?

3 Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 roku w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach (Dz. U. Nr 228 poz. 1489) należy rozróżnić następujące kategorie uczniów / dzieci wymagających stosowania w procesie kształcenia specjalnej organizacji nauki i metod pracy dydaktycznej: niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie, zagrożonych niedostosowaniem społecznym.

4 Kształcenie specjalne (ale również w placówkach ogólnodostępnych) organizuje się dla uczniów niepełnosprawnych wymienionych rozporządzeniu : 1. niesłyszących/ słabo słyszących, 2. niewidomych /słabo widzących, 3. z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, 4. z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, umiarkowanym, znacznym, 5. z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera, 6. z niepełnosprawnościami sprzężonymi (występowanie u ucznia co najmniej dwóch niepełnosprawności) posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, wydane przez publiczną poradnię psychologiczno-pedagogiczną.

5 W myśl obecnie obowiązujących rozporządzeń przez określenie uczniowie niepełnosprawni należy rozumieć uczniów, dla których (publiczna) poradnia wydała orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.

6 W ujęciu Światowej Organizacji Zdrowia dzieckiem niepełnosprawnym jest takie dziecko, które bez specjalnych ulg i specjalnej pomocy z zewnątrz jest długotrwale, całkowicie lub w znacznym stopniu niezdolne do uczestnictwa w grupie normalnie rozwiniętych i zdrowych rówieśników. W przypadku uczniów niepełnosprawnych podejmuje się działania o charakterze rewalidacyjnym.

7 Rewalidacja indywidualna to interwencja, specjalna pomoc pedagogiczna i wychowawcza dla uczniów z odchyleniami w stanie zdrowia i rozwoju zmierzająca do spowodowania określonych, pozytywnych zmian w zakresie sfery poznawczej i emocjonalno motywacyjnej oraz umiejętności dziecka.

8 To również ogół działań, które podejmuje się, aby pomóc dziecku niepełnosprawnemu osiągnąć najwyższy z możliwych dla niego poziom funkcjonowania psychicznego i fizycznego. W czasie pracy z dzieckiem niepełnosprawnym wszystkie działania mają na celu doskonalenie funkcji niezaburzonych oraz optymalne usprawnianie tych, w których wystąpiły dysfunkcje.

9 I jeszcze jest blokiem zajęć wspomagających rozwój dziecka: zajęć rozwijających, kompensacyjnych, usprawniających.

10 Główne kierunki oddziaływań rewalidacyjnych: optymalne usprawnianie, rozwijanie tych wszystkich funkcji psychicznych i fizycznych, które są najsilniejsze i najmniej uszkodzone, optymalne korygowanie funkcji zaburzonych, defektów i zniekształceń, kompensowanie, czyli wyrównywanie przez zastępowanie, dynamizowanie rozwoju (stymulowanie).

11 Rozporządzenia: z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych oraz z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych i niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych) nakładają na przedszkola i szkoły obowiązek prowadzenia zajęć specjalistycznych (korekcyjnokompensacyjnych, logopedycznych oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym) zajęć rewalidacyjnych oraz zajęć innego rodzaju, odpowiednich ze względu na indywidualne potrzeby edukacyjne i rozwojowe uczniów oraz ich indywidualne możliwości psychofizyczne.

12 Powyższe rozporządzenia umożliwiają organizowanie zajęć rewalidacyjnych dla wszystkich uczniów niepełnosprawnych, których rodzice lub prawni opiekunowie wyrazili zgodę o takie zajęcia. Szkoła organizuje zajęcia zgodnie z zaleceniami poradni. Według przepisów oświatowych obowiązek zorganizowania zajęć, spoczywa na dyrektorze przedszkola, szkoły lub placówki, do której uczeń uczęszcza (ogólnodostępnej, integracyjnej).

13 Posumujmy: Dyrektor organizuje kształcenie zapewniając uczniowi

14 Realizację programu nauczania, programu wychowawczego i programu profilaktyki dostosowanych do indywidualnych potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych z wykorzystaniem form i metod pracy dydaktycznej i wychowawczej. Ucznia z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim obowiązuje ta sama podstawa programowa, co uczniów z normą intelektualną. Realizuje on programy nauczania te same, które obowiązują w danym oddziale tylko odpowiednio dostosowane do jego indywidualnych potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych. Nauczyciele poszczególnych przedmiotów opracowują dla ucznia z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim wymagania edukacyjne, które są podstawą oceny jego postępów w nauce.

15 Realizację zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego Odpowiednie warunki do nauki, sprzęt i środki dydaktyczne** Integrację ze środowiskiem rówieśniczym Indywidualne zajęcia rewalidacyjne Zajęcia te powinny być ukierunkowane na usprawnianie zaburzonych funkcji, wzmacnianie i kompensację. Nie mogą one służyć uzupełnianiu braków w wiadomościach. Tygodniowy wymiar godzin zajęć rewalidacyjnych (w oddziale ogólnodostępnym i integracyjnym) po 2 godziny na ucznia. Rodzaj zajęć powinien wynikać ze wskazań zawartych w orzeczeniu poradni psychologiczno - pedagogicznej.

16 ** Kto to jest osoba z niepełnosprawnością? W myśl ratyfikowanej na początku września 2012 przez Polskę do tej grupy zalicza się Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnością osoby, które mają długotrwale naruszoną sprawność fizyczną, umysłową, intelektualną lub w zakresie zmysłów, co może, w oddziaływaniu z różnymi barierami, utrudniać im pełny i skuteczny udział w życiu społecznym, na zasadzie równości z innymi osobami

17 ** W myśl tej definicji: Osoba na wózku inwalidzkim stojąca przed budynkiem, do którego prowadzą schody, będzie osobą niepełnosprawną. Ale jeśli w budynku będzie odpowiedni podjazd, będzie miała do niego dostęp na równi z innymi. Osoba z niepełnosprawnością intelektualną może nie być w stanie przeczytać artykułu w gazecie. Jednak gdyby obok była ramka z prostym streszczeniem, miałaby taki sam dostęp do informacji jak inni.

18 Jakie zajęcia nazywamy rewalidacyjnymi? Przepisy 3 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 12 lutego 2002r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych regulują, że w szkolnym planie nauczania dla uczniów niepełnosprawnych, w zależności od rodzaju i stopnia niepełnosprawności, należy uwzględnić następujące zajęcia rewalidacyjne: korekcyjne wad postawy, korygujące wady mowy, orientacji przestrzennej i poruszania się, nauki języka migowego lub innych alternatywnych metod komunikacji, inne, wynikające z programów rewalidacji.

19 Rewalidacja indywidualna to interwencja, to specjalna pomoc pedagogiczna i wychowawcza w sferze: - poznawczej, - emocjonalnej, - motywacyjnej oraz w zakresie sfer określonych przez narzędzie diagnostyczne

20 Rodzaje zajęć rewalidacyjnych w szkołach - przykłady korekcyjno kompensacyjne, nauka języka migowego, nauka języka Braila, nauka alternatywnych form komunikacji, inne zajęcia o charakterze terapeutycznym (jakie???)

21 Zajęcia dydaktyczno wyrównawcze to NIE rewalidacja!!! zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze - organizuje się dla uczniów, którzy mają znaczne trudności w uzyskaniu osiągnięć z zakresu określonych zajęć edukacyjnych, wynikających z podstawy programowej dla danego etapu edukacyjnego. Zajęcia te prowadzone są przez nauczyciela właściwych zajęć edukacyjnych, Ale przecież

22 Organizacja zajęć Godzina zajęć rewalidacyjnych trwa 60 minut. dopuszcza się prowadzenie godzin zajęć specjalistycznych w czasie krótszym niż 60 minut, zachowując łączny czas zajęć ustalony dla danego ucznia (dla kogo?)

23 Terapeutyczny charakter oddziaływań rewalidacyjnych rewalidacja = rehabilitacja

24 Rehabilitacja (łac.re-znów habilitatio-zdolny, przywrócony) oznacza przywrócenie komuś utraconych wartości, mimo istniejącej w dalszym ciągu niepełnosprawności fizyczna, psychiczna, społeczna i zawodowa

25 Cel rehabilitacji Rozwijanie maksymalnych zdolności do wykonywania podstawowych codziennych zajęć, przygotowanie do pracy zawodowej oraz stworzenie korzystnych warunków do kontaktów z otoczeniem fizycznym i ze środowiskiem społecznym

26 Nie potrafią połączyć starej wiedzy z nową Nie wiedzą jak rozwiązać swoje własne problemy Nie rozumieją czego ich nauczono (ale pamiętają na egzamin) Nie potrafią określać swoich potrzeb Nie potrafią planować Nie znają myślenia krytycznego Nie wiedzą jak wyznaczać sobie cele, marzenia Nie uczą się szukania kreatywnych rozwiązań Nie potrafią pracować w zespole Nie widzą związków pomiędzy zdobytą wiedzą a codziennym życiem Nie uczą się myślenia logicznego

27 Schemat programu rewalidacji indywidualnej Aktualny poziom funkcjonowania Cel ogólny Cele szczegółowe Działania, ćwiczenia Trudności ucznia w poszczególnych sferach wynikające z oceny poziomu funkcjonowania Informacje z: Diagnozy Diagnozy funkcjonalnej Wywiadu Terapeutyczne Dotyczy usprawnianej sfery Terapeutyczne Dotyczą konkretnych zaburzeń w obrębie sfery Ile? Jak najwięcej!!! Katalog propozycji do każdego celu szczegółowego Szczegółowe rozpisywanie zadań, ćwiczeń specjalistycznych

28 Co warto dodać, na co należy uważać? TAK dla kolumny osoby odpowiedzialne gdy mamy do czynienia z multidyscyplinarną diagnozą i zespołem specjalistów NIE dla kolumny czas realizacji celu

29 Przykład: Profil psychoedukacyjny Schopler Skala rozwoju (naśladowanie, percepcja, motoryka mała, motoryka duża, koordynacja wzrokowo ruchowa, czynności poznawcze, komunikacja mowa czynna) Skala zachowań (nawiązywanie kontaktów i reakcje emocjonalne, zabawa i zainteresowanie przedmiotami, reakcje na bodźce, mowa) Inwentarz do oceny postępów w rozwoju społecznym Guznzburg obsługiwanie siebie, komunikowanie, uspołecznienie, zajęcia

30 Pracuj nad emocjami! rozpoznawaniem i nazywaniem emocji dziecka oraz innych, zachęcaj do obserwacji mowy niewerbalnej. Nie obawiaj się przesadnej analizy stanów emocjonalnych. Pomóż dziecku opracować sposoby, jak ma postępować w sytuacjach dla niego trudnych, jak radzić sobie ze stresem, jak opanowywać złość.

31 Pracuj nad umiejętnościami społecznymi włączanie się do zabawy (do rozmowy) uważne słuchanie (nauczyciela i dzieci) radzenie sobie z dokuczaniem (przezywaniem) skuteczne opanowywanie swojej złości zastępowanie negatywnych myśli pozytywnymi np.: nie dam rady- jest mi ciężko, ale spróbuję

32 Samodzielność W miarę możliwości wycofuj się z precyzyjnych instrukcji, stwarzaj sytuacje problemowe, aby dziecko mogło samo podejmować decyzję i dokonywać wyboru, jak problem należy rozwiązać.

33 Dobre myślenie o sobie Przy każdej sposobności i okazji wzmacniaj pozytywne myślenie o sobie dziecka Pochwal, doceń: potrafisz to już sam zrobić, znalazłeś rozwiązanie samodzielnie

34 Dziękuję za uwagę