Paulina Tyniec-Piszcz. ZMIANY W FUNKCJONOWANIU NARODOWEGO BANKU POLSKIEGO W ŚWIETLE WEJŚCIA POLSKI DO STREFY EURO wybrane aspekty prawne

Transkrypt

1 ZMIANY W FUNKCJONOWANIU NARODOWEGO BANKU POLSKIEGO W ŚWIETLE WEJŚCIA POLSKI DO STREFY EURO wybrane aspekty prawne

2 KLUCZOWE ZAGADNIENIA PRAWNE ASPEKTY WEJŚCIA POLSKI DO STREFY EURO KRYTERIA KONWERGENCJI PRAWNEJ KATALOG NIEZBĘDNYCH ZMIAN W POLSKIM PRAWIE - ustawa zasadnicza i inne ustawy PODSTAWY PRAWNE DZIAŁALNOŚCI NBP WPŁYW ZMIAN W SYSTEMIE PRAWNYM NA DZIAŁALNOŚĆ NBP wybrane aspekty

3 PRAWNE ASPEKTY WEJŚCIA POLSKI DO STREFY EURO DWA ZASADNICZE OBSZARY ZMIAN: dostosowanie systemu prawnego bezpośrednio zmierzającego do spełnienia kryteriów konwergencji zwłaszcza kryterium prawnego, służącego zapewnieniu bankowi krajowemu wymaganego zakresu niezależności art. 140 ust. 1 TFUE; dostosowanie prawa wewnętrznego w tym konstytucji do nowej sytuacji, w której uprawnienie do formułowania i prowadzenia polityki pieniężnej oraz do emisji pieniądza będzie przeniesione do ESBC i EBC;

4 KATALOG NIEZBĘDNYCH ZMIAN W PRAWIE POLSKIM ZMIANY W KONSTYTUCJI RP: konieczność nowelizacji Konstytucji wskazywana w Raportach o konwergencji KE i EBC brak zgodności w opiniach konstytucjonalistów i ekspertów rządowych, podstawowy cel: zgodność z postanowieniami Traktatu i Statutu ESBC i EBC; ZAKRES ZMIAN: Art emisja pieniądza, cele działalności NBP, polityka pieniężna, RPP, Art. 198 odpowiedzialność Prezesa NBP Art. 203 uprawnienia NIK w stosunku do NBP

5 KATALOG NIEZBĘDNYCH ZMIAN W PRAWIE POLSKIM ZMIANY USTAW ZWYKŁYCH: zmiany ustaw odnoszących się do Konstytucji RP w tym: Ustawy o Trybunale Stanu, Ustawy o NBP, Ustawy o NIK, Ustawy - prawo bankowe, Ustawy o BFG, zmiany innych ustaw, w których wskazano kwoty w złotych lub znajdują się nawiązania do waluty krajowej (np. Kodeks Spółek Handlowych, kodeksy karne ect); USTAWA HORYZONTALNA umbrella law : jeden akt prawny najczęściej regulujący 3 kwestie: 1) stricte związane z wprowadzeniem euro, 2) nowelizujące przepisy o krajowym banku centralnym, 3) nowelizujące inne ustawy szczegółowe;

6 PODSTAWY PRAWNE DZIAŁALNOŚCI NBP Ustawy regulujące działalność NBP: Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U r. nr 78 poz. 483), Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (Dz.U r. poz. 908, z późn.zm.), Ustawa 29 sierpnia 1997 r. - Prawo Bankowe (Dz.U r. nr 140 poz. 939); Podstawowe funkcje NBP: NBP jako bank emisyjny, NBP jako bank banków, NBP jako centralny bank państwa;

7 ZMIANA SYSTEMU PRAWNEGO A DZIAŁALNOŚĆ NBP ZMIANA KONSTYTUCJI A DZIAŁALNOŚĆ NBP: Art. 227 (powinny zniknąć ust. 1,2,5 i 6, zachowanie ust. 7) utrata wyłącznego prawa do emisji pieniądza oraz kompetencji do ustalania i realizacji polityki pieniężnej, zmiana w zakresie organów NBP ustalanie założeń polityki pieniężnej należeć będzie do EBC a nie do RPP (RPP zbędna, chyba że uzyska nowe kompetencje), ograniczenie uprawnienia NIK do kontroli działalności NBP związanej z uczestnictwem w ESBC; Art. 198 odpowiedzialność konstytucyjna Prezesa NBP przed Trybunałem Stanu wątpliwości;

8 ZMIANA SYSTEMU PRAWNEGO A DZIAŁALNOŚĆ NBP OCZEKIWANIA KE I EBC: wyraźne wskazanie w ustawie zasadniczej, iż NBP stanowi integralną część ESBC, realizuje cele i wykonuje zadania ESBC, zgodnie z wytycznymi i instrukcjami EBC, zapisy wskazujące na obowiązek konsultowania z EBC projektów aktów prawnych wątpliwości w kontekście kompetencji NBP (brak inicjatywy ustawodawczej);

9 ZMIANA SYSTEMU PRAWNEGO A DZIAŁALNOŚĆ NBP ZMIANA USTAWY o NBP: Zakres niezgodności i oczekiwanych zmian jest tak wielki, iż łatwiej byłoby nawet wskazać, jakie przepisy tej ustawy nie budzą zastrzeżeń. To zaś przemawia raczej za tym, aby przygotować i uchwalić nową ustawę zamiast poprawiać dotychczasową.

10 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ