pociech MIASTO Odwiedź nasz portal: miesięcznik dla rodziców Temat miesiąca: Witaj szkoło! str. 4-5 Rozmowa MIASTA pociech

Transkrypt

1 Zdrowe dziecko: Co kupi uczeń w szkolnym sklepiku? str. 6-7 Edukacja: Czy krakowskie szkoły boją się nowości? str. 7-8 Z dzieckiem w podróży: Krakowskie Lotnisko przyjazne maluchom str. 16 Przepis na szkolną wycieczkę: Centrum Górskie Korona Ziemi zaprasza uczniów i przedszkolaków str Odwiedź nasz portal: pociech MIASTO Kraków, nr 4(36) wrzesień 2015 miesięcznik dla rodziców Temat miesiąca: Witaj szkoło! str. 4-5 ISSN Rozmowa MIASTA pociech Str Profesor Mikołaj Spodaryk Wyrodny ojciec, oddany lekarz

2

3 spis treści 3 To najgłupsze rozwiązanie, jakie można było wymyśleć Tak prof. Mikołaj Spodaryk, pediatra z Uniwersyteckiego Szpitala Dziecięcego w Prokocimiu i autor książki Wiem, co je moje dziecko skomentował nowy pomysł rządu na walkę z otyłością wśród dzieci. Od września na terenie szkoły uczeń nie będzie mógł już kupić chipsów, batonów, cukierków, a nawet napić się kawy, czy herbaty z cukrem. Minister zdrowia cieszy się z wprowadzenia nowych przepisów, twierdząc, że wpłyną one nie tylko na poprawę zdrowia dzieci, ale również przyczynią się do ukształtowania zdrowych nawyków. W szkołach takiego entuzjazmu nie widać. Nikt nie ma wątpliwości że odchudzone ustawowo sklepiki przestaną istnieć. Stracą nie tylko producenci żywności, ajenci, czy firmy obsługujące automaty z przekąskami. Stracą też szkoły, które z pieniędzy od ajentów mogły zaopatrywać uczniów chociażby w nowe pomoce dydaktyczne. Czy w zamian zyskamy odchudzone i zdrowsze społeczeństwo? W jakimś stopniu zapewne tak. Dzięki ustawie wielu rodziców dowiedziało się właśnie, że serki topione to nienajlepszy posiłek dla dziecka, że nie ma potrzeby karmić malucha cukrem i substancjami słodzącymi, a do sałatki zamiast majonezu lepiej dodać jogurt naturalny. Być może te zasady zaczną obowiązywać nie tylko w szkołach, ale również w wielu domach. Z drugiej strony, jak zauważa prof. Spodaryk, dziecko, owładnięte chęcią zjedzenia chipsa, kupi sobie zakazaną paczkę, jeśli nie na terenie szkoły, to wymykając się z niej na przerwie do sklepu położonego po drugiej stronie ulicy, a to może mieć tragiczny finał. O nowej ustawie wyrzucającej ze szkół śmieciowe jedzenie piszemy na str. 6-7, a wywiad z prof. Spodarykiem, nie tylko na temat zdrowego odżywiania, znajdziecie na str Uczniom i nauczycielom życzymy nie tylko zdrowia, ale również wielu sukcesów w nowym roku szkolnym. Redakcja miesięcznika MIASTO pociech Temat miesiąca: Co nas czeka w nowym roku szkolnym? Str. 4 Zdrowe dziecko: Wyrzucili ze szkół niezdrowe przekąski. Czy to pomoże w walce z otyłością? Str. 6 Rozmowy: Katarzyna Cięciak: Szachy i angielski tylko dla wybranych, bo szkoły nie chcą dodatkowej pracy? Str. 7 Prof. Mikołaj Spodaryk: Wyrodny ojciec, oddany lekarz Str. 10 Przyjęcie dla malucha Urodziny jak Marzenie Str. 14 Z dzieckiem w podróży: Maluch na lotnisku Str. 16 Przepis na weekend: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa: Cafe Putto i Muzeomania Str. 18 Warsztaty modelarskie w Muzeum Lotnictwa Str. 19 Przepis na szkolną wycieczkę: MPO zaprasza Str. 20 Kopalnia Soli w Bochni Str. 21 Inspirujące pomysły na szkolne wycieczki Str. 24 Korona Ziemi to trzeba zobaczyć! Str Kultura Pociech: Profesor Wiolinek powraca do Opery Krakowskiej Str. 22 Pod patronatem MIASTA pociech Zbliża się Noc Naukowców Str. 29 Maja Skowron poleca: Szekspir dla dzieci Str. 30 MIASTO pociech Bezpłatny miesięcznik dla rodziców i nauczycieli Wydawca: Wydawnictwo Krakówek Kontakt z redakcją: redakcja@miastopociech.pl, Zamówienia na druk reklam: reklama@miastopociech.pl, Strona internetowa: Projekt graficzny: zylko4media Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń Zdjęcie na okładce: Joanna Kucharska.

4 4 temat miesiąca MIASTOpociech Co nas czeka w nowym roku szkolnym? Darmowe podręczniki, puste szkolne sklepiki, obowiązkowy angielski w przedszkolach, sześciolatki w szkołach i strajk nauczycieli Tuż przed początkiem nowego roku szkolnego Ministerstwo Edukacji Narodowej przygotowało internetowy szkolny niezbędnik. Pod adresem pl/niezbednik zamieszczono informacje, które mogą się przydać uczniom, rodzicom i nauczycielom. Na zmiany muszą przygotować się przede wszystkim młodzi miłośnicy niezdrowych przekąsek. Ustawa, która weszła w życie 1 września zabrania bowiem podawania i reklamowania na terenie szkoły śmieciowego jedzenia (szerzej na ten temat piszemy na str. 6-7). Podręczniki za darmo Ten rok szkolny będzie też kolejnym rokiem wdrażania reformy podręcznikowej. Pierwszaki dostaną za darmo książki, z których rok temu uczyli się ich starsi koledzy, a do drugoklasistów trafi druga część rządowego Naszego Elementarza. Dodatkowo, szkoły otrzymają po 50 zł na zakup ćwiczeń dla każdego ucznia z klas I-II oraz po 25 zł na podręczniki do języka obcego. Od tego roku książek nie będą musieli kupować również rodzice czwartoklasistów. Zrobi to za nich szkoła, która dostanie 140 zł na każdego ucznia na zakup podręczników i 25 zł na ćwiczenia. Będą to zupełnie nowe książki, kupione na rynku od wydawców zachwala szefowa MEN. W tym roku państwo sfinansuje również podręczniki dla uczniów I klasy gimnazjum. Na zakupy dla jednego ucznia przewidziano: 250 zł na podręczniki i 25 zł na ćwiczenia. Inne szkolne nowości: l Możliwość wystawiania ocen opisowych na każdym etapie edukacji, a nie tylko w klasach I-III l W klasach I i II nie może być więcej niż 25 uczniów, jeśli w ciągu roku szkolnego do takiej klasy dojdzie choćby jeden uczeń dyrektor będzie musiał, albo podzielić klasę, albo zatrudnić asystenta do pomocy nauczycielowi. Jednak liczba uczniów w takim oddziale nie może przekraczać 27. l Szkoły nie będą mogły już pobierać od rodziców opłat za korzystanie z e-dzienników. Do tej pory wiele placówek żądało opłat rzędu 20 zł rocznie.

5 temat miesiąca 5 Kalendarz roku szkolnego 2015/2016 Reforma wprowadzana jest etapami. MEN zapowiada, że do 2017 roku darmowe podręczniki i ćwiczeniówki dostaną uczniowie wszystkich klas szkoły podstawowej i gimnazjum. 25 zł za ćwiczenia to za mało? Zdaniem niektórych wydawców, kwota jaką MEN przeznaczyło na zakup ćwiczeń dla starszych uczniów jest niewystarczająca, bo na jeden zeszyt wypada ok. 2 zł, podczas gdy do tej pory kosztowały one przynajmniej 10 zł. Na stronie internetowej Gdańskiego Wydawnictwa Oświatowego można przeczytać, że dotacja MEN na materiały ćwiczeniowe nie wystarcza do utrzymania dobrego poziomu nauczania. Wydawnictwo zamówiło nawet opinię prawną, z której wynika, że w tej sytuacji nauczyciele mają prawo żądać od rodziców zakupu dodatkowych pomocy. Zdaniem MEN to nielegalne. Szkoła, która korzysta z dotacji, nie może brać od rodziców pieniędzy na zakup podręczników lub zeszytów ćwiczeń mówi Justyna Sadlak z biura prasowego MEN i przekonuje, że z analiz rynku przeprowadzonej przez MEN i z ubiegłorocznych doświadczeń wynika, że kwota 25 zł jest wystarczająca. Nie ma takiego prawa, które zabraniałoby rodzicowi zakupu dodatkowych pomocy dydaktycznych. A ustawa o systemie oświaty nie zabrania nauczycielom rozmawiać z rodzicami i sugerować im rozwiązań, które będę najlepsze dla uczniów ripostuje Paweł Mazur, rzecznik GWO. Jak informuje MEN, dyrektor szkoły może zażądać pieniędzy od rodziców w jednym wypadku: jeśli dziecko zniszczy lub zgubi otrzymany w szkole darmowy Nasz Elementarz. Opłata jaką wówczas można pobrać wynosi 4,21 zł na tyle MEN wyceniło przygotowanie każdej z dziewięciu części darmowego podręcznika. l Rozpoczęcie zajęć: 1 września 2015 r. l Zimowa przerwa świąteczna: grudnia 2015 r. l Ferie zimowe dla Małopolski: stycznia 2016 r. l Wiosenna przerwa świąteczna: marca 2016 r. l Sprawdzian szóstoklasisty: 5 kwietnia 2016 r. l Egzamin gimnazjalny: część humanistyczna 18 kwietnia 2016 r. część matematyczno-przyrodnicza 19 kwietnia 2016 r. część z języka obcego nowożytnego 20 kwietnia 2016 r. l Egzamin maturalny: część ustna od 4 do 27 maja 2016 r. część pisemna od 4 do 24 maja 2016 r. l Zakończenie roku szkolnego: 24 czerwca 2016 r. Obowiązkowy angielski już od przedszkola Od tego roku szkolnego pięciolatki w przedszkolach będą uczyć się obowiązkowo i za darmo języka obcego. Problem jednak w tym, że nie wszystkie przedszkola zdołały się do tego przygotować. W Krakowie tylko w 48 (na ponad 100) są zatrudnieni nauczyciele posiadający odpowiednie kwalifikacje. Dyrektorzy pozostałych będą musieli zatrudniać nowych uczących, tak aby zajęcia mogły się odbywać zgodnie z planem. W Krakowie nie przewidziano na to dodatkowych środków, dlatego zatrudnianie nowych nauczycieli ma odbywać się kosztem tych, którzy już w przedszkolach pracują. Niektórzy będą musieli pożegnać się z częścią swojego etatu. Sześciolatki w szkołach, ale nie wszystkie Od września w pierwszych klasach znajdą się sześciolatki z całego rocznika Rodzice części z nich już na początku roku postarali się w poradni psychologiczno-pedagogicznej o opinię stwierdzającą, że ich dziecko nie jest gotowe, by rozpocząć naukę w szkole. W Krakowie wydano rekordową liczbę odroczeń, bo aż Zaniepokojeni urzędnicy zlecili nawet kuratorium oświaty kontrolę prawidłowości i zasadności wydawania tych zaświadczeń przez krakowskie poradnie. Kuratorium nie stwierdziło jednak nadużyć. Nauczyciele chcą więcej zarabiać Tuż przed rozpoczęciem nowego roku szkolnego Związek Nauczycielstwa Polskiego zapowiedział rozpoczęcie procedury strajkowej. Weszliśmy w spór z rządem. Do 21 września będziemy prowadzić akcję informacyjną o proteście wśród samorządowców i dyrektorów szkół, tłumacząc, że nasz protest nie jest wymierzony przeciwko nim. Oczekujemy też spotkania z panią premier. 30 września zarząd główny podejmie decyzje o dalszych krokach. Nie wykluczam, że w październiku dojdzie do strajku nauczycieli mówi Sławomir Broniarz, prezes ZNP. Nauczycielom chodzi przede wszystkim o podwyżki. Ostatnią dostali w 2012 roku. Były to wówczas kwoty od 84 do 120 zł. Jak podaje prezes ZNP zasadnicze wynagrodzenie nauczycieli wynosi obecnie: 2200 zł brutto dla nauczyciela stażysty, 2800 zł brutto dla nauczyciela mianowanego i 3100 zł brutto dla nauczyciela dyplomowanego. Do tego dochodzą różnego rodzaju dodatki jak np. stażowy, funkcyjny, za wychowawstwo, czy motywacyjny. Nauczyciele domagają się 10 proc. podwyżki. Minister edukacji Joanna Kluzik-Rostkowska poinformowała jednak, że uczący nie mają co liczyć na dodatkowe pieniądze. Dodała też, że trzeba wreszcie poważnie porozmawiać o zmianie Karty Nauczyciela, tak, by można było lepiej wynagradzać dobrych nauczycieli, a nie tak jak obecnie dawać wszystkim po równo, bez względu na efekty pracy. Anna Kolet-Iciek

6 6 zdrowe dziecko MIASTOpociech Wyrzucili ze szkół niezdrowe przekąski. Czy to pomoże w walce z otyłością? Jeśli kanapka, to tylko na bazie chleba razowego lub pełnoziarnistego z chudą wędliną, serem, rybą lub jajkiem; bez sosów, majonezów i serków topionych, do tego świeże sałatki i surówki bez soli oraz mleko i jogurty bez substancji słodzących. Do picia wyłącznie soki bez cukru, przeciery, woda mineralna, herbata i kawa zbożowa, wyłącznie z dodatkiem naturalnego miodu. Lista produktów, które od września będą mogły znaleźć się na półkach sklepików szkolnych jest bardzo krótka. To efekt wejścia w życie ustawy zakazującej sprzedaży, a nawet reklamowania na terenie placówek oświatowych śmieciowego jedzenia. Minister zdrowia pod koniec sierpnia podpisał rozporządzenie, które określiło, jakie produkty będą mogły być podawane dzieciom w szkołach i przedszkolach, a jakie nie (patrz ramka). Na zmiany muszą przygotować się nie tylko producenci żywności oraz ajenci szkolnych sklepików, ale także kucharki gotujące dla dzieci w szkołach i przedszkolach. Badania przeprowadzone w 2013 r. wykazały, że w ostatnich klasach szkoły podstawowej nadwagę lub otyłość ma już 28 proc. chłopców i 22 proc. dziewcząt. Coraz więcej dzieci cierpi też na cukrzycę typu 2, a więc chorobę, na którą jeszcze do niedawna zapadali wyłącznie dorośli. - Dlatego cieszymy się, że kwestie kształtowania prawidłowych nawyków żywieniowych wśród dzieci prowadzone są wielokierunkowo, również poprzez ograniczanie najmłodszym dostępu do produktów o niewielkich walorach odżywczych - mówi Piotr Pokrzywa, kierownik Oddziału Nadzoru Żywności Żywienia i Procesów Nauczania z krakowskiego sanepidu. Prof. Mikołaj Spodaryk, ordynator oddziału żywienia pozajelitowego w Uniwersyteckim Szpitalu Dziecięcym w Prokocimiu i autor książki Wiem, co je moje dziecko twierdzi jednak, że to najgłupsze rozwiązanie jakie można było wymyśleć. To jedynie pozory walki z otyłością. Nikt nie będzie kupował w sklepikach tych zdrowych kanapek, sklepiki upadną, a my zapłacimy za to bezpieczeństwem dzieci, bo uczeń, który będzie chciał zjeść chipsa, kupi zakazaną paczkę albo w drodze na lekcje, albo co gorsza wymykając się na przerwie ze szkoły do pobliskiego sklepu położonego po drugiej stronie ulicy przekonuje prof. Spodaryk (cały wywiad z prof. Spodarykiem na str ) Jego zdaniem powinno się położyć nacisk przede wszystkim na kształtowanie właściwych nawyków żywieniowych u dzieci. Najważniejsze, by dziecko przed wyjściem do szkoły zjadło w spokoju śniadanie i by dostało do tornistra kanapkę. Jeśli mama powie zjedz ją na dużej przerwie, a potem możesz kupić sobie w sklepiku, co tylko chcesz, gwarantuję, że kanapka będzie zjedzona, a dziecko nigdy nie kupi ogromnej paczki chipsów, tylko co najwyżej zje ich kilka, a to na pewno mu nie zaszkodzi mówi prof. Mikołaj Spodaryk. Marzena Błaż, prowadząca w Krakowie firmę zaopatrującą szkolne sklepiki i automaty z przekąskami przyznaje, że nowe prawo to dla przedsiębiorców poważny cios. Już dwa sklepiki, z tych które obsługujemy, wycofały się z działalności, a my praktycznie nie mamy czego wkładać do automatów, bo producenci nie zdążyli przygotować się do nowych zasad mówi Marzena Błaż. Jak podaje ministerstwo zdrowia, sklepiki funkcjonują w 64 proc. szkół podstawowych i w 84 proc. gimnazjów, a z badań Instytutu Żywności i Żywienia wynika natomiast, że najczęściej spożywanymi przez dzieci przekąskami są chipsy ziemniaczane i słone paluszki, przepijane gazowanymi napojami wysokosłodzonymi.

7 rozmowa 7 Lista dozwolonych produktów: l kanapki z pełnoziarnistego, razowego bądź bezglutenowego pieczywa, obowiązkowo z dodatkiem warzyw lub owoców l przetwory mięsne o zawartości tłuszczu nie większej niż 10 proc. (np. szynka z indyka), przetwory z ryb, jaja, sery i orzechy l warzywa i owoce l sałatki i surówki l soki, musy i przeciery owocowe oraz warzywne l koktajle przygotowywane na bazie mleka l mleko bez dodatku cukru i substancji słodzących l jogurty i serki homogenizowane z ograniczoną zawartością tłuszczu l płatki śniadaniowe bez cukru l kawa zbożowa, napary owocowe słodzone wyłącznie naturalnym miodem l woda Lista zakazanych produktów: l tłuste kiełbasy, salami, parówki l pączki, drożdżówki, precle l serki topione l majonez i inne sosy z wyjątkiem ketchupu, do przygotowania którego zużyto nie mniej niż 120 gram pomidorów na 100 gram gotowego produktu l żywność z dodatkiem substancji słodzących, czyli słodycze i czekolada l produkty o dużej zawartości tłuszczu lub soli, a więc chipsy, krakersy, hamburgery l słodzone napoje typu cola l cukier Na zmiany muszą przygotować się nie tylko producenci żywności oraz ajenci szkolnych sklepików, ale także kucharki gotujące dla dzieci w szkołach i przedszkolach, bowiem rozporządzenie określa również wymagania dotyczące posiłków serwowanych na stołówkach. By być w zgodzie z nowymi przepisami trzeba będzie ograniczyć liczbę smażonych potraw, przynajmniej raz w tygodniu podawać dzieciom rybę, a do każdego posiłku dodawać porcję warzyw lub owoców. Resort zdrowia podkreśla, że rozporządzenie ma przede wszystkim charakter edukacyjny. Ma ono nauczyć dzieci, szkoły i rodziny, na czym polega zdrowe i bezpieczne odżywianie. Jeżeli dziś nie nauczymy dzieci, jak prawidłowo się odżywiać, to za kilkanaście lat staniemy się społeczeństwem otyłych, schorowanych i nieszczęśliwych ludzi czytamy w komunikacie na stronie MZ. Nowe przepisy będą obowiązywać we wszystkich typach szkół (od szkół podstawowych do ponadgimnazjalnych) z wyjątkiem szkół dla dorosłych, a także w przedszkolach i punktach przedszkolnych. Osobie łamiącej przepisy będzie grozić grzywna w wysokości od tysiąca do pięciu tysięcy złotych. (AK) Szachy i angielski tylko dla wybranych, bo szkoły nie chcą dodatkowej pracy? Rozmowa z Katarzyną Cięciak, wiceprezydent Krakowa ds. edukacji i sportu. Zaledwie połowa uprawnionych szkół zgłosiła chęć uczestniczenia w programie Angielski pięć razy w tygodniu. Czy krakowscy nauczyciele boją się innowacji w nauczaniu? Wygląda na to, że niestety tak. Pieniądze na dodatkowe lekcje języka angielskiego od września będą pochodziły z dwóch źródeł: z budżetu obywatelskiego oraz z budżetu miasta. Wystarczyło tylko zgłosić się do któregoś z tych projektów. Każda szkoła mogła to zrobić, ale nie wszystkie skorzystały z tej możliwości. Bo to wymagałoby od nich dodatkowej pracy? Być może właśnie o to chodziło. Dokończenie na stronie 8

8 8 rozmowa MIASTOpociech Dokończenie ze strony 7 uczniów... Do niczego nie możemy w tym przypadku zmuszać. Nie chodzi o to, żeby program był realizowany na siłę. Stwarzamy dodatkowe możliwości, z których szkoły mogą korzystać. Ale to oznacza, że niemal połowa krakowskich uczniów będzie miała gorszy start niż ich rówieśnicy. To niesprawiedliwe. Może prezydent powinien wprowadzić odgórnie we wszystkich szkołach program nauczania języka obcego w wymiarze 5 godzin tygodniowo, skoro już znalazły się na to pieniądze? Odgórne narzucanie rozwiązań związanych z realizacją programów nauczania nie jest ani najlepszym rozwiązaniem, ani kompetencją organu prowadzącego. Za ofertę edukacyjną szkoły odpowiada jej dyrektor, natomiast ustalanie ramowego planu nauczania to wyłączna kompetencja MEN. Należy także pamiętać, że wiele szkół od lat prowadzi własne działania (np. w ramach innowacji) polegające na zwiększeniu liczby godzin zajęć języka obcego. Jednocześnie tygodniowy wymiar godzin obowiązkowych zajęć nie może przekraczać wartości określonych w ramowym planie nauczania, więc w tych szkołach mogło by to utrudnić pracę zamiast jej ułatwiać. Musimy też pamiętać, że procedura wdrażania innowacji wymaga, aby to nauczyciele byli ich autorami. Rolą organu prowadzącego jest jedynie wydawanie zgody na realizację dodatkowych godzin zajęć. Jeszcze gorzej jest jeśli chodzi o program szachy w szkole. Tylko 23 krakowskie podstawówki będą od września uczyć dzieci gry w szachy. Czy zamierza Pani interweniować w tej sprawie? Edukacja przez szachy w szkole to innowacja, która będzie po raz pierwszy realizowana w krakowskich szkołach. Myślę, że stąd może wynikać słaby odzew. Dyrektorzy podchodzą nieco sceptycznie do takich programów, a szkoda, bo to wzbogaca ofertę edukacyjną. O programie informowaliśmy na różne sposoby, zwracając uwagę na wiele korzyści które wynikają z jego realizacji, jak choćby rozwój zdolności analitycznych, logicznego myślenia, koncentracji, orientacji przestrzennej Od września obowiązkowe zajęcia z języka angielskiego mają być prowadzone również w przedszkolach dla dzieci pięcioletnich. W ilu placówkach zatrudnieni są nauczyciele z odpowiednimi kwalifikacjami? Badaliśmy ten problem jeszcze wiosną. Z ankiet przeprowadzonych przez Wydział Edukacji wynika, że w 48 samorządowych przedszkolach. To nie dużo, ale pamiętajmy, że jako organ prowadzący nie możemy zobowiązać nauczyciela do zdobycia uprawnień. Zrobiliśmy dużo, żeby zachęcić nauczycieli do doskonalenia zawodowego. Dofinansowujemy 95 proc. kosztów kursów, mających przygotować nauczycieli do nauczania tego przedmiotu Może dziwić, że wobec tego niewielu nauczycieli zdecydowało się na ten krok, zwłaszcza, że wymagania językowe do nauczania w przedszkolu nie są wygórowane. Jak ten problem zostanie rozwiązany? Dyrektorzy przedszkoli, w których nie ma nauczycieli o odpowiednich kwalifikacjach będą musieli zatrudniać nowych, tak aby zajęcia mogły się odbywać zgodnie z planem. Nie ma na to przewidzianych dodatkowych środków, więc niewykluczone, że będzie się to odbywać kosztem części etatu nauczyciela bez odpowiednich kwalifikacji. Proszę pamiętać, że nadzór nad prawidłową realizacją podstawy programowej również w przedszkolu pełni organ nadzoru pedagogicznego, czyli kuratorium. Czy ma już Pani gotową listę szkół, które w tym roku zostaną zlikwidowane? We wrześniu zaczniemy przygotowywać plan restrukturyzacji w oświacie, ale w dużej mierze będzie on polegał na łączeniu szkół, a nie ich likwidacji. Wszelkie zmiany chciałabym przeprowadzić przez Radę Miasta jeszcze w listopadzie, żeby szkoły, ale także budżet miasta zdążyły się do tego dobrze przygotować. Rozmawiała Anna Kolet-Iciek

9

10 10 rozmowa MIASTOpociech Wyrodny ojciec, oddany lekarz Rozmowa z prof. Mikołajem Spodarykiem - pediatrą, twórcą i ordynatorem jedynego w Polsce południowej oddziału zajmującego się żywieniem pozajelitowym dzieci w Uniwersyteckim Szpitalu Dziecięcym w Krakowie Prokocimiu, założycielem pierwszego w Polsce oddziału Rowerowych Ratowników Miejskich, twórcą wspólnie z nieżyjącym już prof. Jackiem Puchałą krakowskiej szkoły leczenia oparzeń, która dziś stosowana jest w szpitalach w całej Europie. Uważa się Pan za dobrego ojca? Raczej wyrodnego, bo praca zawsze była dla mnie religią. Najważniejsi zawsze byli i są pacjenci, a wszystko inne musiało odejść na dalszy plan. Moich synów jazdy na rowerze uczyła mama, a strzelania z procy i gwizdania na palcach babcia. Pod tym względem nieelegancko powieliłem niestety model z mojego rodzinnego domu. Mój ojciec także był pediatrą i zazwyczaj widywałem go tylko w weekendy, jeśli oczywiście akurat nie miał dyżuru. Podczas urlopu tak bardzo chciał nam zrekompensować swoją nieobecność na co dzień, że po dwóch dniach mieliśmy z siostrą dość wakacji. Żałuje Pan, że nie poświęcił synom więcej czasu? Zawód lekarza nie uznaje kompromisów. Oczywiście zawsze można powiedzieć, że mogłem być lepszym ojcem, zresztą poczułem to kilka lat temu, kiedy mój starszy syn wyjeżdżał na studia do Warszawy. W ostatni wieczór jedliśmy wspólnie kolację i wtedy chłopcy zapytali mnie, czy pamiętam ile razy byłem z nimi w kinie. Pamiętał Pan? Nie, ale oni tak. Powiedzieli: trzy razy i za każdym razem spałeś. Ja z kolei zapamiętałem taką sytuację: kiedyś w czasie urlopu budowaliśmy z synami latawiec z deseczek i papieru. Potem poszliśmy go puszczać i przez trzy godziny mordowaliśmy się, żeby wzbił się w powietrze. Nie udało się, a chłopcy pobiegli do mamy na skargę, że tatuś połamał latawiec i mówił brzydkie słowa. Frustracja moja była wtedy ogromna, bo bardzo się starałem, a mi nie wyszło. Wiem, że moi chłopcy, mimo wszystko, uważają mnie za dobrego tatę. Może kiedyś z wnukami uda się Panu nawiązać bliższe relacje? Jeśli dożyję wnuków, to pewnie też będę je zaniedbywał. Nie przejdzie Pan na emeryturę, żeby móc poświęcić im więcej czasu? Lekarze nie przechodzą na emeryturę, tylko umierają w locie, jak orły i to jest w tym zawodzie najpiękniejsze. Dobry lekarz do końca życia czuje się potrzebny, nie potrafi odmówić pomocy pacjentowi. I ja też nigdy nie przestanę być lekarzem, bo przysięga Hipokratesa wiąże na całe życie. Wszystkie inne przysięgi są mniej ważne. Synowie nie poszli w Pana ślady? Na szczęście wybrali inne zawody. Starszy jest antropologiem kultury, specjalizuje się w literaturze awangardowej. Młodszy skończył historię sztuki i szuka pracy. Obaj chcą robić doktoraty. Odradzał im Pan studia medyczne? Nie odradzałem, ale też nie zachęcałem, bo do wykonywania tego zawodu, trzeba mieć potężną motywację i naprawdę to kochać. Każdy chce mieć w rodzinie lekarza, ale często zapominamy jak ten zawód naprawdę wygląda; nie widzimy jak wysoką cenę trzeba zapłacić, by go wykonywać. Jeśli ktoś nie jest gotowy poświęcić mu wszystkiego, łącznie z własną rodziną, to nie ma szans, by się udało. Wówczas zaczyna się frustracja i osobista tragedia. Nie byłem pewny, czy moich chłopców stać na takie poświęcenie. Znam wielu lekarzy, którzy źle wybrali i przez to popadli w alkoholizm, narkomanię, a nawet popełnili samobójstwo. W każdym zawodzie są osoby, które źle wybrały. Oczywiście tak, ale będąc sfrustrowanym lekarzem krzywdzi się nie tylko siebie, ale przede wszystkim swoich pacjentów. Nie tak dawno patrzyliśmy na tragedię kilkumiesięcznego dziecka, które zmarło z głodu, a wcześniej było leczone przez znachora z Nowego Sącza. Wszyscy mieli oczywiście pretensje do uzdrowicie-

11 rozmowa 11 FOT. JOANNA KUCHARSKA la, ale moim zdaniem winni są również lekarze, bo gdyby rodzice dziecka otrzymali od nich wystarczającą pomoc nigdy nie poszliby do znachora. Widocznie umiał on lepiej słuchać i wzbudzał większe zaufanie niż lekarze, do których wcześniej zgłaszali się rodzice. Niestety zbyt wielu jest sfrustrowanych ludzi w tym zawodzie, którzy nie potrafią rozmawiać z pacjentami. Pan nie ma z tym problemów. Podobno dzieci Pana uwielbiają. Być może dlatego, że ja nie mam zamiaru dorosnąć. Mimo swoich 57 lat chcę nadal być dzieckiem, chcę zachować dziecięce myślenie, chcę widzieć świat tylko w jasnych kolorach, tak jak go widzą dzieci, bo dzięki temu łatwiej jest mi zrozumieć moich pacjentów. Stąd Pana niekonwencjonalny ubiór, czerwony kitel z wyszytym dinozaurem? Mam też różowy i kiedy go wkładam, przy mojej tuszy, wyglądam jak świnka Peppa. Jest Pan na bieżąco z kreskówkami? Muszę być na bieżąco z tym, czym interesują się moi pacjenci. Trudno byłoby mi rozmawiać z młodym miłośnikiem Batmana, gdybym nie wiedział, kim jest Batman. Poważny pan profesor wraca z pracy i ogląda bajki? Nie powiem, żeby mnie to specjalnie rozrywało intelektualnie, ale jest to jeden z elementów przygotowania zawodowego. Wchodząc na oddział, którym Pan kieruje można przeczytać motto wypisane wielkimi literami Naucz się godnie znosić sukcesy drugiego. To Pana? Profesora, którego 30 lat temu spotkałem na swojej drodze. Dlaczego akurat ta sentencja jest dla Pana taka ważna? Żeby uprawiać ten zawód trzeba być wolnym od nienawiści, ale także zazdrości czy zawiści. Niestety w każdej dziedzinie naszego życia jest grupa wstrętnych i bezinteresownych zawistników, którzy nic z tego nie mając tworzą piekło wokół osoby, której czegoś zazdroszczą. Ma pan swoją grupę zawistników? Każdy ją ma, bo my jesteśmy społeczeństwem obdarzonym wyjątkowym talentem do zawiści. Jak się tak zastanowię, to może nawet są tacy, którzy zazdroszczą mi łysiny albo dużego brzucha. Raczej sukcesów, których sporo ma Pan na swoim koncie. Moim sukcesem, jest to kiedy kończąc pomyślnie leczenie nie odczuwam satysfakcji, czy dumy z tego, że się udało, bo przecież do tego zostałem przygotowany, ale spokój. A co Pan czuje, jeśli leczenie zakończyło się porażką? Pozostaje niepokój związany z tym, czy na pewno do końca dobrze przeanalizowałem przypadek, czy zrobiłem wszystko. Tragedie i niepowodzenia są wpisane w ten zawód. Pamiętam każdego małego pacjenta, który odszedł na moim oddziale. Co więcej, uczestniczyłem w każdej sekcji zwłok. Dlaczego? To podłe uczucie, ale jest to jeden z elementów nauki. Dzięki temu możemy zobaczyć, jak blisko albo jak daleko prawdy byliśmy. Jest Pan znany również z nietypowych akcji. Za jedną z nich Szaleństwa Doktora Spodaryka otrzymał Pan tytuł Honorowego Obywatela Gminy Lanckorona. Jestem także Amicus Hominum, Honorowym Strażakiem Ochotnikiem w Izdebniku i Miłosiernym Samarytaninem. W Lanckoronie przez kilka lat z rzędu organizowałem wakacje dla okolicznych dzieci, które nigdy na wakacje nie wyjeżdżały. Robiliśmy tam szalone rzeczy, jak na przykład Dni Morza. Była prawdziwa plaża z muszelkami i bursztynami, a strażacy pomogli zalać wodą pół rynku w Lanckoronie i w ten sposób powstało morze. Nie tylko dzieci były zachwycone. Akcja Jeszcze żyję! to kolejny Pana pomysł, tym razem skierowany do seniorów. Ludzie starsi to szalenie zaniedbana i bezradna grupa społeczna. Zakończyli aktywność zawodową, a wiek, stan zdrowia i często brak pieniędzy eliminuje ich z udziału w życiu towarzyskim i kulturalnym. Udało mi się przekonać dyrektora Opery Krakowskiej i Teatru Ludowego, by pozwolili seniorom uczestniczyć w próbach generalnych, na które i tak nie sprzedaje się biletów, a które odbywają się przy pełnej scenografii. Do tej pory seniorzy brali udział reklama Dokończenie na stronie 12

12 12 rozmowa MIASTOpociech Dokończenie ze strony 11 w 9 takich przedpremierowych przedstawieniach, a za każdym razem było ich na widowni od 280 do 350. Jest Pan również autorem, wydanej niedawno książki pt. Wiem, co je moje dziecko. Praktyczny poradnik, jak karmić dzieci, aby dziś i w przyszłości były zdrowe, a zatem ma Pan pewnie swoją czarną listę produktów spożywczych, których maluchy nigdy nie powinny wkładać do ust. Jest bardzo krótka. Właściwie nie ma na niej nic prócz grzybów, których dzieci poniżej czwartego roku życia nie powinny w ogóle jeść. Nie mają one dużych walorów odżywczych, a jedynie smakowe, natomiast małe dzieci nie mają jeszcze enzymu, który rozkłada węglowodany znajdujące się w grzybach i może u nich wystąpić objaw uboczny. Natomiast wszystkie inne produkty są dla ludzi, a więc także dla dzieci. Fast foody również? Dania typu fast food są w porządku, pod warunkiem, że nie stanowią modelu odżywiania. Nie ma czegoś takiego, jak niezdrowa żywność, jest tylko niezdrowe odżywianie się. Nie jest niczym nagannym zezwolenie dzieciom od czasu do czasu na jedzenie takich posiłków. Choć nie należą one do kategorii zdrowych, to jednak ich sporadyczne spożycie nie wpłynie ani negatywnie, ani pozytywnie na zdrowie dziecka. Co innego, gdyby na co dzień stołować się w barach szybkiej obsługi? To już niosłoby z sobą negatywne skutki zdrowotne takie jak nadwaga, otyłość czy choroby układu sercowo-naczyniowego. Wyraźnie zaznaczyłem to w mojej książce, ale i tak dostało mi się od tzw. ekorodziców za pozwalanie dzieciom na jedzenie hamburgerów. Ale chyba nie tylko za to. W książce pisze Pan również: nie ma uzasadnienia kategoryczne zabranianie dzieciom jedzenia słodyczy. Mogą bowiem jeść czekoladę i słodycze, ale w rozsądnych ilościach. Nadal Pan to podtrzymuje? Absolutnie tak, bo nie ma nic piękniejszego od czekoladowego zapachu z buzi małego dziecka. Czym byłoby dzieciństwo bez lizaka i czekoladki? Zwłaszcza, że czekolada, obok mleka, mięsa czy świeżych owoców i warzyw ma działanie kariostatyczne, czyli chroniące przed rozwojem próchnicy. Czyli można ją jeść bez ograniczeń? Dla zębów znacznie gorsze są pączki, drożdżówki, krakersy, chipsy, a nawet suszone owoce. Trzeba jednak pamiętać, że słodycze, w tym czekolada, mają być jedynie dodatkiem do pełnowartościowej diety, a nie mogą być traktowane jako jej zamiennik. Nie mogą być również nagrodą za dobre zachowanie, zjedzenie obiadu, czy też sposobem wymuszania zmiany zachowania u dziecka. Popełnianie tego typu błędów sprawia, że u dzieci rozwijają się złe nawyki pokarmowe, które w dorosłym życiu mogą być przyczyną stosowania niezdrowej diety, a w jej następstwie nadwagi i otyłości. Problem w tym, że obecnie nadwaga coraz częściej dotyka również dzieci. Rzeczywiście tak jest i ja również to obserwuję w swojej pracy. Problemem często nie jest jednak niewłaściwa dieta, ale brak ruchu. Dziś nie widuje się już dziewczynek grających na podwórkach w gumę, czy chłopców kopiących piłkę lub biegających z patykami. Zamiast tego częściej można ich zobaczyć przez telewizorem lub komputerem zajadających chipsy i paluszki. Od września w szkolnych sklepikach nie będzie już można kupić tego rodzaju przekąsek. Znajdą się tam jedynie pełnoziarniste kanapki z chudą wędliną, sałatki i naturalne soki. To chyba dobrze? To najgłupsze rozwiązanie jakie można było wymyśleć. Rząd twierdzi, że w ten sposób walczy z otyłością u dzieci. To jedynie pozory walki z otyłością. Nikt nie będzie kupował w sklepikach tych zdrowych kanapek i maślanki, sklepiki upadną, a my zapłacimy za to bezpieczeństwem dzieci. W jaki sposób? Jeśli dziecko będzie chciało zjeść chipsa, to go zje. Zakazaną paczkę kupi albo w drodze na lekcje, albo co gorsza, wymykając się na przerwie ze szkoły do pobliskiego sklepu położonego po drugiej stronie ulicy, a od tego tylko krok do tragedii. Jakie rozwiązanie byłoby Pana zdaniem lepsze? Trzeba uczyć dzieci od małego właściwych nawyków żywieniowych. Dziecko, które przed wyjściem do szkoły w spokoju zje śniadanie, dostanie do tornistra kanapkę, a mama powie zjedz ją na dużej przerwie, a potem możesz kupić sobie w sklepiku, co tylko chcesz, nigdy nie kupi ogromnej paczki chipsów, tylko co najwyżej zje ich kilka, a to na pewno mu nie zaszkodzi. Pamiętajmy też, że zakazany owoc smakuje najlepiej, dlatego zabranianie dziecku jedzenia tych wszystkich przekąsek może wywołać odwrotny efekt od zamierzonego. Często słyszy Pan od rodziców Panie doktorze on nic nie je? Tak, i najczęściej słyszę to od matek, przyprowadzających do mnie świetnie odkarmione i pełne energii dzieci. Co Pan im wtedy mówi? To niech on dalej tak nie je, skoro przy tym tak dobrze wygląda i nawet ma kilogram nadwagi. Ale dla matki, która właśnie postawiła na stole obiad, to frustrujące kiedy dziecko nie chce go zjeść. Słyszała pani kiedyś, żeby dziecko samo zamorzyło się głodem? Nie znam takiego przypadku. Ale zupa stygnie. Tę samą zupę równie dobrze można zjeść wieczorem na kolację, a nawet na śniadanie. Nie męczmy dzieci zmuszaniem ich do jedzenia. Dajmy im najpierw skończyć budować wieżę z klocków, czy program w telewizji. To naprawdę nie doprowadzi ich śmierci głodowej, a rygor jest dobry w wojsku, a nie w domu. Rozmawiała Anna Kolet-Iciek

13 Nowa edycja zajęć dla dzieci Edycja trwa od września 2015 do czerwca 2016 Wodny Klub Bobasa Nauka pływania (różne poziomy, grupy wiekowe) Taniec (zajęcia baletowe, modern dance) Szkółka tenisowa (zajęcia z instruktorem) Robotyka DLA AKTYWNYCH RODZICÓW! K A R N E T OPEN SIŁOWNIA od 99zł/m-c OPEN BASEN od 89zł/m-c OPEN FITNESS 129zł/m-c tel Kraków-Ruczaj, ul. Szuwarowa 1

14 14 promocja MIASTOpociech Urodziny z Moich Marzeń Nurkowanie wśród planet, rejs po bezkresnych wodach mórz i oceanów, indiańska wyprawa w poszukiwaniu bizonów, podróż dookoła świata, a także wizyty w królestwie baśni i kuchni magów. Takie atrakcje czekają nasze pociechy podczas oryginalnych, urodzinowych przyjęć organizowanych przez Moje Marzenia Krainę Sztuki i Zabawy. Moje Marzenia Kraina Sztuki i Zabawy to bezpieczne, przyjazne miejsce, które powstało w Krakowie z myślą o dzieciach. Na co dzień odbywają się tu zajęcia i warsztaty artystyczne zarówno dla maluchów jak i dla starszych dzieci. Oferta jest bardzo ciekawa i z pewnością zadowoli rodziców, którym zależy, by pociecha poprzez zabawę i relaks obcowała ze sztuką, rozwijała swoją wiedzę i umiejętności. Kraina Sztuki i Zabawy to też doskonała przestrzeń do zorganizowania niezapomnianych urodzin dla dziecka. Podczas przyjęć mali jubilaci i ich goście przenoszą się do fantastycznego świata swoich ulubionych bohaterów. Maluchy przeżywają niezapomnianą przygodę, w której razem z przyjaciółmi pokonują przeszkody, rozwiązują zagadki i tworzą baśniową rzeczywistość. Nasze przyjęcia prowadzą najlepsi animatorzy zabaw dziecięcych, którzy sprawiają, że są to niezapomniane urodziny. Dzięki ich wiedzy i pomysłom dzieci ani przez moment się nie nudzą mówi Konrad Jóźwiak, współwłaściciel Krainy Sztuki i Zabawy. Wybierając jedną z naszych propozycji, rodzice spełniają marzenia dziecka i zachwycają zaproszonych gości. Jeśli maluch marzy o podróży do gwiazd to zachęcamy do urodzin w kosmosie. Dzieci będą konstruować międzyplanetarne pojazdy, spotykać się z kosmicznymi stworzeniami, poszaleją w gwiezdnym pyle i marsjańskiej galarecie. Dla tych, którzy spędzić chcą ten uroczysty dzień na lądzie i bezkresnych wodach mórz i oceanów zachęcamy do wyboru urodzin pirata. Z kolei, gdy maluch nieustannie tropi ślady chce zbudować tipi i zrobić tomahawk może zaprosić przyjaciół na indiańskie urodziny. W cztery strony świata to urodzinowy szlak podróżników marzących o przemierzeniu Sahary, wspięciu się na szczyty Himalajów i tropieniu nieznanych zwierząt w amazońskiej dżungli. Dzieciaki będą odkrywać tajemnice kontynentów, poznają sekrety dzikiej przyrody i zwyczaje mieszkańców odległych zakątków ziemi. Małe księżniczki i królewiczów zapraszamy na baśniowe urodziny w Królestwie Wyobraźni, gdzie maluchy będą ratować swoich ulubionych bohaterów przed wiedźmą Zawiściuchą. Potrzebna będzie drużyna wiernych przyjaciół, szczypta odwagi i sprytu, kolorowe farby, i dużo, dużo śmiechu oraz radości! Jeśli nasze pociechy lubią eksperymenty, mikstury i eliksiry, przy okazji uwielbiają pyszne jedzenie i poszukują nowych smaków najbardziej odpowiednie będą urodziny w Kuchni Magów, gdzie wraz z przyjaciółmi będą mogły gotować, smakować, szaleć, czarować i przygotować magiczną ucztę dla wszystkich czarodziejów i ich rodziców! Moje Marzenia Kraina Sztuki i Zabawy może pomieścić nawet 20 zaproszonych gości. W zależności od sugestii rodziców poczęstunek dla dzieci może zostać podany na porcelanowej zastawie przy ładnie zastawionym stole, by maluchy poczuły się jak w wykwintnej restauracji, lub w bezpiecznych kolorowych papierowych i plastikowych naczyniach. Już od września otworzona zostanie kawiarenka, w której rodzice będą mogli poczekać na swoje pociechy, skorzystać z darmowego Wi Fi no i oczywiście wypić pyszną kawę lub herbatę. Koszt przyjęcia urodzinowego do 10 osób wynosi 490 zł, a za każde następne dziecko 40 zł. W opłacie zawarte są dwie godziny zabawy według jednego z zaproponowanych programów, zaproszenia na urodziny dla gości, opieka animatora, poczęstunek dla dzieci, obsługa kawiarenki dla rodziców, wynajęcie na wyłączność całego lokalu o powierzchni 100 m2. Rodzice zapewniają tort we własnym zakresie. Moje Marzenia oferują też wyjątkową pamiątkę, jaką są uwiecznione przez fotografa chwile wspaniałej, urodzinowej zabawy dziecka i zaproszonych gości. Każdy uczestnik przyjęcia będzie miał wykonane profesjonalne zdjęcie portretowe w studio. Rodzice jubilata otrzymają płytę DVD z dwoma plikami zdjęć po obróbce cyfrowej. Jeden z tymi o wysokiej rozdzielczości do wykonywania odbitek, drugi z pomniejszonymi do udostępniania w internecie lub przesyłania drogą mailową. Opłata za fotoreportaż wynosi 290 zł z Moje Marzenia Kraina Sztuki i Zabawy ul. Zdunów 18c/ Kraków telefony: biuro, Konrad, biuro@moje marzenia.pl

15

16 16 z dzieckiem w podróży MIASTOpociech Maluch na lotnisku We wrześniu Kraków Airport otwiera nową, ogromną część terminala pasażerskiego. Będą w nim udogodnienia dla rodzin z dziećmi m.in. place zabaw i rodzinne pokoje. A wszystko po to, by podróżowanie z maluchami nie było stresujące. Zacznijmy od tego, ze na lotnisku musimy pojawić się co najmniej dwie godziny przed odlotem. Zazwyczaj czekają nas kolejki do odprawy i zdania bagażu. Dla dziecka ten czas ciągnie się w nieskończoność. Maluch jest niecierpliwy, krzyczy, czy płacze i wówczas załatwienie wszelkich formalności staje się dla rodzica trudną do pokonania przeszkodą. Warto więc wcześniej wiedzieć, co oferuje dla rodzin z dziećmi Kraków Airport, by podróż z naszymi pociechami przebiegała sprawnie i bezproblemowo. A więc po kolei. Właśnie dotarliśmy do lotniska w Balicach. Gdy nas ktoś nas na lotnisko odwozi, możemy wysiąść na zatoczce Kiss&Fly służącej do darmowego parkowania krótkoterminowego (do 10 minut). Gdy zamierzamy pozostawić samochód na lotnisku na dłużej, zatrzymujemy się na poziomie 0 parkingu wielopoziomowego wybierają miejsca oznaczone żółtymi znaczkami przedstawiającymi rodzinę z dzieckiem. Są one szerokie na ponad 3,5 metra, dzięki czemu można swobodnie wypakować bagaże, wózek, czy fotelik. Gdy znajdziemy się już w terminalu, w przypadku rejsów charterowych czeka nas niespodzianka. Nie musimy ustawiać się w długim ogonku do odprawy, tylko szukamy Family check-in, czyli stanowiska odprawy dla podróżujących z dziećmi do pięciu lat. Family check-in to pilotażowy projekt krakowskiego lotniska umożliwiający rodzicom szybkie załatwienie formalności związanych z odprawą. Sprawdza się doskonale na wielu lotniskach na świecie, wiec zabiegaliśmy o to, by i u nas takie udogodnienia się pojawiły mówi Urszula Podraza, rzecznik Kraków Airport. Gdy nasze maluchy korzystają z wózka warto wiedzieć, że po odpowiednim oznaczeniu go na stanowisku odpraw, można go zdać na dwa sposoby. Albo jako bagaż i wtedy odbiór nastąpi w hali przylotów, albo oddać go tuż przed schodami do samolotu i wówczas trafi do luku bagażowego, a gdy już dolecimy na miejsce będzie na nas czekać pod samolotem. Gdy lecimy w podróż po raz pierwszy i trudno nam poruszać się po krakowskim lotnisku skorzystajmy z pomocy osób ubranych w żółte koszulki z dwujęzycznym napisem Need help?/potrzebujesz pomocy?. Można je spotkać w terminalu, gdzie pomagają rozwiązywać problemy od znalezienia odpowiedniego stanowiska odprawy, po udzielenie informacje dotyczące rozmiarów i zawartości bagażu. Pracownicy Need help szczególną uwagę zwracają na rodziny z dziećmi. Gdy widzą mamy, które mają problemy z niespokojnymi maluchami reagują natychmiast dając dzieciakom drobne prezenty: pluszaki, kredki, kolorowanki. Wtedy i mamy i dzieci są szczęśliwe mówi Urszula Podraza. Wraz z uruchomieniem nowego terminalu zostanie wydzielony też osobny ciąg kontroli bezpieczeństwa, gdzie osoby z dziećmi do 2 lat będą mogły skorzystać z niego priorytetowo, czyli bez oczekiwania w kolejce z pozostałymi pasażerami. Obecnie priorytet ten udzielany jest przez służbę Need Help. Aby dzieci mogły się wyciszyć lub wybawić przed lotem w terminalu umieszczone zostały akwaria, a także trzy place zabaw wyposażone w atrakcyjne zabawki. Wszystkie te miejsca zabezpieczone zostaną specjalną powłoką ukrytą pod dywanikami, która chronić będzie maluchy przed skautkami upadku. W nowym terminalu lotniska w Balicach zostaną też specjalnie wydzielone miejsca ułatwiające opiekę nad małymi dziećmi i niemowlakami. Będą to pokoje rodzinne przeznaczone m.in. dla matek karmiących piersią. Rodzice będą też do mieć dyspozycji automat, w którym można kupić słoiczki z jedzeniem, soki, smoczki, pieluchy, czy chusteczki nawilżające. Poza tym w każdym punkcie gastronomicznym można podgrzać własny posiłek lub poprosić o wrzątek. Z kolei większe punkty gastronomiczne oferujące specjalne menu dla dzieci zapewniają specjalne krzesełka dla najmłodszych. Z kolei w pokojach rodzinnych umieszczone zostaną przewijaki z jednorazowymi prześcieradełkami oraz kosze na pieluchy, które będą od razu chowane do worków, uniemożliwiających wydobycie się przykrego zapachu. Pojawią się też wspólne toalety dla osób z dziećmi, czyli dla mamy lub taty, a obok mniejsza dla dziecka. Warto wiedzieć, ż Kraków Airport bierze udział w akcji Gazety Wyborczej Miejsca Przyjazne Maluchom, a także jest partnerem Karty Dużej Rodziny, która m.in. uprawnia do bezpłatnej wycieczki po lotnisku.

17

18 18 przepis na weekend MIASTOpociech Cafe Putto i Muzeomania Cafe Putto to nowe miejsce w skrzydle zachodnim Pałacu Krzysztofory, gdzie oprócz dobrej kawy znaleźć można wybraną prasę codzienną, a także zapoznać się z wydawnictwami Muzeum Historycznego Miasta Krakowa słuchając przy tym muzyki klasycznej. W pomieszczeniach saloniku przygotowany został również kącik dziecięcy. Tam znani krakowscy aktorzy będą czytali legendy, podania oraz prozę związane z Krakowem w ramach cyklu spotkań Zaczarowany Kraków czyli poczytaj mi miasto. Czytanie dla dzieci w wieku od 4-9 lat odbywać się będzie raz w miesiącu, w niedzielę zawsze o godzinie Anielskie spotkanie (11 października 2015) Anna Szałapak nazywana Białym Aniołem przeniesie słuchaczy na swych anielskich skrzydłach wprost do Krakowa sprzed 500 laty i opowie niezwykłą historię małego chłopca i tego co go spotkało w pięknym Krakowie (Antonina Domańska, Historia żółtej ciżemki, Warszawa 1990, E. Basiura, K. Zarzycki, Legendy starego Krakowa, Kraków 1996) 2. Niezwykła królowa (8 listopada) Anna Polony jedna z najwybitniejszych aktorek krakowskiej sceny teatralnej przeczyta piękną legendę o niezwykłej królowej Jadwidze o władczyni dla której nie liczyły się klejnoty i pieniądze, tylko pomoc drugiemu człowiekowi. (Józef Mączyński, Kilka podań i wspomnień krakowskich, Kraków 1855, Adam Augustyn, W stolicy wieków. Legendy krakowskie, Kraków 1994, Aleksander Zaborski, Wiersz dla królowej Jadwigi, Damian Maruszak, Pamięć o królowej Jadwidze) 3. Któż inny jak nie smok? (13 grudnia) I któż inny jak nie Jacek Romanowski wspaniały krakowski aktor przypomni nam jedną z najbardziej znanych krakowskich legend, Legendę o Kraku i smoku wawelskim, ale czy aby wszystko wiemy o smoku wawelskim? (Maria Dynowska, O wawelskim smoku i innych cudownych zdarzeniach. Z podań i legend krakowskich, Lwów-Warszawa 1937, E. Basiura, K. Zarzycki, Legendy starego Krakowa, Kraków 1996, Adam Powietrzyński, O smoku wawelskim i królu, Jan Brzechwa, Smok, Mieczysław Czuma, Krakowskie abecadło, Kraków 2012) Muzeum Historyczne Krakowa zaprasza również najmłodszych na wrześniowe spotkania w ramach cyklu Muzeomania. l Wspomnień czar, czyli nostalgiczna opowieść o karcie pocztowej (20 września). Kto był pomysłodawcą kartki pocztowej? I jak pierwotnie ją nazywano? Kiedy pojawiła się pierwsza ilustrowana pocztówka i co przedstawiła? Kiedy nadano pierwszą w Polsce kartkę i kto był jej adresatem? I co wspólnego z pocztówką miał Henryk Sienkiewicz? Uczestnicy spotkania poszukają odpowiedzi na wszystkie te pytania, obejrzą muzealną kolekcję kart pocztowych i oczywiście wyślą w świat zaprojektowane przez siebie kartki. W ramach cyklu Akademia Małego Odkrywcy, Wieża Ratuszowa, Rynek Główny. l Z czego składa się rycerz? (27 września). Jakie składniki są potrzebne, żeby powstał prawdziwy rycerz? Zacząć trzeba od dwóch kilogramów odwagi i 40 dekagramów honoru. Przyda się jeden koń, błyszcząca zbroja, giermek i co dalej? Uczestnicy spotkania przygotują przepis na rycerza doskonałego. Zastanowią się, po co rycerzowi księżniczka. Będzie można też dotykać, dźwigać, przymierzać i podziwiać eksponaty. Na koniec zaś z każdego malucha wyczarowany zostanie prawdziwy rycerz! W ramach cyklu Tajemniczy kufer, Pałac Krzysztofory, Rynek Główny 35. l Jak w Krakowie rodził się przemysł? (27 września). Pod dawną elektrownią miejską na ul. św. Wawrzyńca 25 wyjaśni się, dlaczego przemysłowi potrzebna była energia i z czego ją pozyskiwano. Uzupełnieniem będzie opowieść o oświetleniu miejskim (co przyda się, gdy spacerowicze dotrą do gazowni). Wcześniej zobaczą jednak starą zajezdnię tramwajową na ul.wawrzyńca i dowiedzą się, jak ważny był transport miejski i jaki miał wpływ na rozwój przemysłu. Następnym etapem wycieczki będzie stary budynek gazowni i historia nowoczesnego oświetlenia miejskiego z pierwszej połowy XIX wieku. I na koniec uczestnicy wycieczki dotrą bulwarami wiślanymi do mostu Piłsudskiego, który stanowi znakomity przykład konstrukcji przemysłowej. W ramach cyklu Wielki Mały Kraków Apteka pod Orłem, pl. Bohaterów Getta 18.

19 przepis na weekend 19 Warsztaty modelarskie w Muzeum Lotnictwa Chcesz spędzić wolny czas na budowaniu, składaniu, sklejaniu różnych typów statków powietrznych? Teraz masz taką możliwość. reklama Serdecznie zapraszamy na nieodpłatne warsztaty interkulturalne FLY HIGH. Pierwsze pięć spotkań to zajęcia teoretyczne, w czasie których będzie można poznać zasady budowy różnych statków powietrznych. Pozostałe dziesięć - to zajęcia warsztatowe. W trakcie tych cyklicznych spotkań uczestnicy wykonają samodzielnie latające modele statków powietrznych (z materiałów dostarczonych przez organizatorów), wezmą udział w spotkaniach z pilotami, modelarzami oraz w zawodach modelarskich organizowanych przez Aeroklub Krakowski w sezonie Terminy spotkań będą ogłaszane na stronie internetowej Muzeum Lotnictwa. Warsztaty to modelarskie zajęcia integracyjne, stanowiące interdyscyplinarne połączenie zajęć manualnych i plastycznych z dziedzinami nauki związanymi z lotnictwem jego historią, fizyką i techniką. Oferta warsztatów skierowana jest do dzieci i młodzieży szkolnej (w tym do osób z niepełnosprawnością) oraz do osób dorosłych z niepełnosprawnością, przebywających w ośrodkach i domach pomocy z terenu miasta Krakowa i całego województwa małopolskiego. Serdecznie zapraszamy do zgłaszania swojego uczestnictwa w zajęciach. Szczegółowy harmonogram dostępny jest na stornie internetowej muzeum w zakładce warsztatów FLY HIGH. Dodatkowych informacji udzielamy z pod nr telefonu wew. 120 lub mailowo: katarzyna.zielinska@muzeumlotnictwa.pl

20 20 przepis na szkolną wycieczkę MIASTOpociech Ekologiczne warsztaty w MPO Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania w Krakowie zaprasza krakowskie szkoły do udziału w programach edukacyjnych poświęconych zasadom gospodarowania odpadami. Dla uczniów podstawówek przeznaczone są warsztaty Od segregacji nie ma wakacji. Z kolei program Elektroodpady mają zasady adresowany jest do gimnazjalistów. Wszyscy uczniowie, a także przedszkolaki mogą natomiast wziąć udział w programie Kino za baterie. Od segregacji nie ma wakacji to warsztaty, podczas których uczniowie klas IV, V i VI szkół podstawowych poznają zasady selektywnego zbierania odpadów i dowiadują się, jak funkcjonuje system ich przetwarzania. Zapoznają się również z problemami środowiska naturalnego oraz uświadamiają sobie, jak wielka odpowiedzialność spoczywa na każdym z nas za ochronę przyrody. Ponadto uczestnicy dowiadują się, w jak sposób ograniczyć ilości wytwarzanych odpadów w szkole i domu, poznają praktyczne znaczenie pojęć: odzysk, recykling, unieszkodliwianie odpadów, czy kompostowanie. Warsztaty prowadzone są bezpłatnie w siedzibie MPO przy ul. Nowohuckiej 1 oraz w Lamusowni. Zajęcia odbywają się w każdy wtorek o godz. 9:00, 10:30 i 12:00. Inne terminy możliwe są po indywidualnym uzgodnieniu. Ubiegłoroczna edycja programu cieszyła się bardzo dużą popularnością. Wzięło w niej udział 167 klas z 49 krakowskich szkół łącznie 3315 dzieci. Z kolei w kwietniu tego roku krakowskie MPO uruchomiło kolejny program edukacyjny tym razem dla gimnazjalistów pod nazwą Elektroodpady mają zasady. Podczas warsztatów uczniowie poznają zasady postępowania z zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym. Ponadto maja okazję zapoznać się z funkcjonowaniem Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (Lamusowni) oraz Zakładu Demontażu Odpadów Wielkogabarytowych, gdzie przygotowuje się elektroodpady do dalszych etapów unieszkodliwiania. Uczestnicy zajęć dowiedzą się, jak groźne mogą być skutki niewłaściwego postępowania z elektroodpadami oraz jak należy prawidłowo i bezpiecznie postępować z zużytym sprzętem RTV i AGD. Głównym celem programu jest uwrażliwienie uczniów na problemy środowiska naturalnego, związane z nieustannym wzrostem ilości elektroodpadów, który wynika z faktu, iż w codziennym życiu korzystamy z coraz większej liczby urządzeń elektrycznych i elektronicznych mówi Piotr Odorczuk, rzecznik MPO w Krakowie. Udział gimnazjów z Krakowa jest bezpłatny. MPO w tym roku szkolnym będzie też kontynuować program Kino za baterie, którego celem jest edukacja ekologiczna o oddziaływaniu baterii na środowisko naturalne, a także zbiórka zużytych baterii i wymiana ich na nagrody filmowe, w postaci biletów do kina. Program skierowany jest do uczniów, ich rodziców oraz nauczycieli placówek oświatowych. Zgłoszenia mogą nadsyłać zarówno całe szkoły, przedszkola lub placówki oświatowe, jak i pojedyncze klasy lub grupy (do 25 osób) z Krakowa.