UBEZPIECZENIE SPOŁECZNE DLA PROWADZĄCYCH DZIAŁALNOĆ GOSPODARCZĄ PODSTAWOWE INFORMACJE

Transkrypt

1 Facebook f Logo CMYK /.eps Facebook f Logo CMYK /.eps UBEZPIECZENIE SPOŁECZNE DLA PROWADZĄCYCH DZIAŁALNOĆ GOSPODARCZĄ PODSTAWOWE INFORMACJE Nasz serwis Prosimy odwiedzić nas na Facebook

2 WSTĘP Szanowni Państwo, wszystkie czynne zawodowo osoby w Austrii objęte są (za wyjątkiem rolników i leśników) ubezpieczeniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych dla gospodarki przemysłowej (SVA). Ponieważ dla poszczególnych grup zawodowych obowiązują różne przepisy związane z ubezpieczeniem społecznym, zdecydowaliśmy o osobnym przedstawieniu najważniejszych informacji. Niniejsza broszura zawiera cenne informacje dla osób oraz wspólników prowadzących działalność gospodarczą, którzy po raz pierwszy podjęli samodzielną działalność w 2015 r. Osoby wykonujące wolne zawody oraz podejmujące po raz kolejny samodzielną działalność objęte są innymi przepisami, które nie są tutaj omówione ( broszura informacyjna Pierwsze informacje dla osób wykonujących wolne zawody i podejmujących po raz kolejny samodzielną działalność ). Niestety, w informacjach podstawowych nie da się omówić wszystkich szczegółowych uregulowań. Dlatego w celu wyjaśnienia nurtujących Państwa kwestii z zakresu ubezpieczenia społecznego pragnę zaproponować osobiste spotkanie z pracownicami i pracownikami SVA. W razie indywidualnych wniosków o udzielenie informacji, jestem do Państwa dyspozycji. dr Christoph Leitl Prezydent

3 SPIS TREŚCI 3 INFORMACJE OGÓLNE DOT. UBEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO OSÓB PROWADZĄCYCH DZIAŁALNOŚĆ GOPODARCZĄ I WSPÓLNIKÓW 5 Początek ubezpieczenia 5 Wyłączenia z ubezpieczenia obowiązkowego 7 SKŁADKI UBEZPIECZENIOWE 8 Podstawa składki 9 Stawki składek 12 Ubezpieczenie wielokrotne 16 UBEZPIECZENIE EMERYTALNE 16 Organ emerytalny 16 Organ właściwy dla ubezpieczenia wielokrotnego 17 Przegląd świadczeń 17 Obliczanie emerytury 20 Wyższe ubezpieczenie 21 ŚWIADCZENIA Z UBEZPIECZENIA ZDROWOTNEGO 21 Ubezpieczone grupy osób 23 Świadczenia rzeczowe i pieniężne 24 Opcje w ubezpieczeniu zdrowotnym na podstawie ustawy o ubezpieczeniu społecznym w działalności gospodarczej 25 Przegląd świadczeń 34 UBEZPIECZENIE WYPADKOWE 35 WSPARCIE PRZY ZAKŁADANIU FIRMY 36 ZAOPATRZENIE OSÓB SAMODZIELNIE PROWADZĄCYCH DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ 38 UBEZPIECZENIE NA WYPADEK BEZROBOCIA Jeśli w broszurze podane są informacje dotyczące osób w formie męskiej, dotyczą one w tym samym stopniu kobiet i mężczyzn. 2

4 1. INFORMACJE OGÓLNE DOTYCZĄCE UBEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO OSÓB PROWADZĄCYCH DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ I WSPÓLNIKÓW Jakie ustawy dotyczą mojego ubezpieczenia? Informacja: GSVG: Ustawa o ubezpieczeniu społecznym w działalności gospodarczej ASVG: Ustawa o ogólnym ubezpieczeniu społecznym FSVG: Ustawa o ubezpieczeniu społecznym osób wykonujących wolne zawody i prowadzących samodzielna działalność gospodarczą BSVG: Ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników NVG: Ustawa o ubezpieczeniu notariuszy B-KUVG: Ustawa o ubezpieczeniu chorobowym i wypadkowym urzędników Pod jakimi warunkami SVA jest organem właściwym dla mojego ubezpieczenia? SVA jest instytucją realizującą ubezpieczenie społeczne osób czynnych zawodowo. Niniejsza broszura skierowana jest do osób prowadzących działalność gospodarczą oraz do wspólników. Dla tych osób istnieje zasadniczo obowiązek ubezpieczenia w SVA. Tak więc zawarte tu informacje dotyczą: właścicieli pozwoleń na prowadzenie działalności wspólników w spółkach jawnych odpowiadających osobiście wspólników (komplementariuszy) w spółkach komandytowych wspólników spółek z o.o. zasiadających w zarządzie*, jeśli nie są objęci obowiązkowym ubezpieczeniem na podstawie ASVG. Ulotki informacyjne SVA dotyczące wielu ważnych tematów dostępne są w internecie ( dostępne na stronie głównej pod odnośnikiem OnlineServices/Fachinformationen. Jeśli spółka jest członkiem Izby Gospodarczej 3

5 Informacja: Wymienione grupy osób są ubezpieczone w następujących obszarach: ubezpieczenie emerytalne GSVG ubezpieczenie chorobowe GSVG ubezpieczenie wypadkowe ASVG Co muszę zrobić na początku ubezpieczenia? Na początku ubezpieczenia przekazujemy Państwu do wypełnienia formularze, które służą nam do zebrania kompletnych danych. Jest to niezbędne do prawidłowego funkcjonowania ochrony ubezpieczeniowej. Oświadczenie o przystąpieniu do ubezpieczenia: ten formularz po wypełnieniu należy odesłać do SVA w ciągu dwóch tygodni. Formularz do zgłoszenia członków rodziny jako współubezpieczone osoby. Przy pomocy tego formularza można współubezpieczyć członków swojej rodziny. Ubezpieczenie dodatkowe: za pomocą tego formularza można rozszerzyć ochronę chorobową o dodatkowe ubezpieczenie. Pomoc: na początku ubezpieczenia można zasięgnąć informacji o dostępnych formach wsparcia punkt 6 Wsparcie przy zakładaniu firmy. Zgłoszenia: o zaistniałych zmianach sytuacji osobistej i materialnej należy informować nas w ciągu miesiąca. Dzięki temu unikają Państwo niekorzystnych dla siebie rozwiązań odnośnie składek i świadczeń. Przykłady zdarzeń podlegających zgłoszeniu: zmiana nazwiska po zawarciu związku małżeńskiego zmiana miejsca prowadzenia działalności lub zamieszkania podjęcie zatrudnienia etc. 4

6 Kiedy rozpoczyna się ubezpieczenie obowiązkowe? Ubezpieczenie obowiązkowe w zakresie ubezpieczenia chorobowego, emerytalnego i wypadkowe rozpoczyna się w dniu, w którym wystąpiły przesłanki. Przykłady Początek ubezpieczenia obowiązkowego dzień zgłoszenia działalności gospodarczej dzień otrzymania koncesji dzień przystąpienia do spółki jawnej w charakterze wspólnika dzień powołania na komplementariusza spółki komandytowej dzień powołania w skład zarządu spółki z o.o. etc. W jakich przypadkach jestem wyłączony z ubezpieczenia obowiązkowego? Informacja: Wyłączenie z ubezpieczenia obowiązkowego oznacza, że nie są Państwo ubezpieczeni ani nie muszą płacić składek. Gdy zniknie przyczyna wyłączenia, są Państwo objęci (ponownie) ubezpieczeniem obowiązkowym. Wyłączenia z ubezpieczenia emerytalnego, chorobowego i wypadkowego Zawieszenie zezwolenia na prowadzenie działalności Gdy zezwolenie na prowadzenie działalności jest zawieszone, są Państwo wyłączeni z całego ubezpieczenia społecznego GSVG. Zawieszenie zezwolenia na prowadzenie działalności ( przerwa w działalności ) musi być zgłoszone w odpowiedniej instytucji reprezentującej interesy (Izba Gospodarcza). Uwaga! Zgłoszenie zawieszenia jest możliwe na okres maksymalnie 18 miesięcy wstecz. Jeśli w tym czasie ubezpieczony korzystał ze świadczeń ubezpieczenia (np. wizyta u lekarza, pobyt w szpitalu), nie ma możliwości zgłoszenia w tym obszarze zawieszenia działającego wstecz. 5

7 Zawieszenie prawa do wykonywania rzemiosła w okresie obowiązywania zakazu zwalniania ciężarnych kobiet (Mutterschutz) W okresie pobierania zapomogi z tytułu ciąży i urodzenia dziecka przysługuje Pani prawo do zawieszenia prowadzonej samodzielnej działalności zarobkowej oraz prawo do zawieszenia koncesji uprawniającej Panią do prowadzenia tej działalności (zawieszenie takie należy zgłosić we właściwej instytucji reprezentującej Pani interesy zawodowe). Zawieszenia te nie powodują utraty prawa do pobierania zapomogi z tytułu ciąży i urodzenia dziecka. W okresie zawieszenia obowiązuje częściowe ubezpieczenie w zakładzie ubezpieczeń emerytalnych, pod warunkiem, że w tym okresie nie jest Pani objęta żadnym innym obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym. W ten sposób unika się niedogodności związanych z prawem do emerytury. W tym okresie czasu przysługuje Pani również prawo do korzystania ze świadczeń objętych ubezpieczeniem chorobowym. 6 Uwaga! Wyjątek ten jest możliwy wyłącznie w odniesieniu do osób płci żeńskiej oraz w sytuacji, gdy w momencie zawieszania działalności była Pani obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczona od choroby zgodnie z wymogami podanymi w austriackiej ustawie o ubezpieczeniu socjalnym przedsiębiorców (GSVG). Prawo do pobierania zapomogi z tytułu ciąży i urodzenia dziecka przysługuje jednak Pani wyłącznie w przypadku, gdy przed momentem zawieszania działalności posiadała Pani obowiązkowe ubezpieczenie przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy. Wydzierżawienie zakładu przemysłowego (dotyczy osób prowadzących działalność i właścicieli koncesji, nie dotyczy wspólników) Gdy zezwolenie na prowadzenie działalności zostanie wydzierżawione, są Państwo wyłączeni z całego ubezpieczenia społecznego GSVG. Wydzierżawienie zezwolenia należy zgłosić w urzędzie kontrolującym działalność gospodarczą (urząd okręgowy lub magistrat). Wyłączenia z ubezpieczenia emerytalnego i chorobowego Wyłączenie z powodu niskich przychodów (dotyczy osób prowadzących działalność i właścicieli koncesji, nie dotyczy wspólników). Osoby spełniające poniższe warunki mogą złożyć wniosek o wyłączenie z ubezpieczenia emerytalnego i chorobowego GSVG.

8 w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych były objęte obowiązkowym ubezpieczeniem w ramach GSVG/FSVG nie dłużej niż 12 miesięcy kalendarzowych ukończyły 60 rok życia oraz lub obroty nie przekroczyły kwoty euro rocznie przychody z tej działalności nie przekroczyły kwoty ,76 euro rocznie (wartość na rok 2015) ukończyły 57 rok życia i w ciągu 5 lat przed złożeniem wniosku ich obroty nie przekroczyły kwoty euro rocznie; przychody z tej działalności nie przekroczyły kwoty 4 871,76 euro rocznie (wartość na rok 2015); ich obroty i przychody nadal są niższe od tych kwot granicznych. Wyjątek: Okres wcześniejszego ubezpieczenia nie odgrywa żadnej roli, jeśli wniosek o wyłączenie jest składany podczas okresu pobierania zasiłku wychowawczego (Kinderbetreuungsgeld) względnie podczas częściowego ubezpieczenia w okresie wychowywania dzieci. Uwaga! Zwolnienie z obowiązkowego ubezpieczenia prowadzi zawsze do tego, że w przedmiotowym zakresie ubezpieczenia nie posiada już Pani prawa do korzystania ze świadczeń.. Oznacza to: w przypadku wyłączenia z ubezpieczenia emerytalnego: do Pani okresów ubezpieczenia emerytalnego nie są doliczane żadne dodatkowe okresy ubezpieczeniowe. w przypadku wyłączenia z ubezpieczenia chorobowego: nie ma Pani prawa korzystać z żadnych świadczeń na koszt zakładu ubezpieczeniowego SVA, jak na przykład pomoc lekarska lub opieka szpitalna Wyjątki: Podczas pobierania zasiłku wychowawczego (Kinderbetreuungsgeld) podlega Pani ochronie ubezpieczeniowej w ramach ubezpieczenia chorobowego oraz są Pani zaliczane okresy do ubezpieczenia emerytalnego (o ile nie zostały one już nabyte). Podczas okresu wychowywania dzieci objęta jest Pani częściowym ubezpieczeniem emerytalnym (maks. 48 lub 60 miesięcy kalendarzowych na dziecko). Również w ten sposób nabywane są okresy ubezpieczeniowe zaliczane do ubezpieczenia emerytalnego. 7

9 2. SKŁADKI UBEZPIECZENIOWE Osoby prowadzące działalność gospodarczą oraz wspólnicy opłacają składki ubezpieczenia emerytalnego, chorobowego i wypadkowego. Płatność składek jest ustalana przez nas kwartalnie. Składki muszą być opłacone do końca drugiego miesiąca każdego kwartału. Czyli do: 28/29 lutego 31 maja 31 sierpnia 30 listopada Uwaga! Pełną miesięczną składkę ubezpieczeniową należy zapłacić także za miesiąc, w którym rozpoczyna się ochrona ubezpieczeniowa. Jak wysokie są moje składki? Ubezpieczenie emerytalne i chorobowe: wysokość składek zależy od przychodów osiąganych z działalności zarobkowej. Ubezpieczenie wypadkowe: opłacana jest stała miesięczna składka w wysokości niezależnej od przychodów. Informacja: Wysokość przychodów stanowiących podstawę do wyliczenia wysokości składek podaje nam Federalny Urząd Obrachunkowy. W tym celu muszą nam Państwo podać swój numer podatkowy. W wyjątkowych przypadkach może się zdarzyć, że wymiana danych nie będzie działać. W takim przypadku poprosimy o przesłanie nam decyzji o nadaniu numeru podatkowego. Co to jest podstawa naliczania składki? Z podstawy naliczania składki wynika Państwa konkretna składka ubezpieczeniowa. Składki ubezpieczenia emerytalnego i chorobowego są obliczane wg następującego wzoru: podstawa składki X stawka składki = składka 8

10 Czyli Państwa składka to konkretna część wyrażona w procentach (=stawka) z Państwa podstawy naliczania składki. Uwaga! Rozróżniamy tymczasowe i ostateczne podstawy składek. Występują trzy minimalne podstawy składki ograniczające dolną wysokość składki. Występuje jedna maksymalna podstawa składki ograniczająca górną wysokość składki. Ile wynosi stawka? stawka ubezpieczenie emerytalne 18,50 % ubezpieczenie chorobowe 7,65 % Ile wynosi moja podstawa naliczania składki? Państwa podstawa naliczania składki jest ograniczona od góry przez maksymalną podstawę naliczania oraz od dołu przez minimalną podstawę naliczania: ustawowa minimalna podstawa składki (minimum) Państwa podstawa składki ustawowa maksymalna podstawa składki (maksimum) Państwa podstawa składki jest ustalana na podstawie przeciętnych przychodów z okresu działalności zarobkowej objętej ubezpieczeniem wykazanych na decyzji podatkowej dotyczącej podatku dochodowego. Do podstawy składki 2015 decydująca jest decyzja podatkowa Należy doliczyć składki ubezpieczeniowe! W decyzji podatkowej dot. podatku dochodowego składki ubezpieczeniowe traktowane są jako koszty prowadzenia działalności i w związku z tym przychody są pomniejszane o te składki. Do podstawy składki należy więc do wspomnianych wyżej przychodów 9

11 doliczyć składki na ubezpieczenie emerytalne i chorobowe wg GSVG, które w danym roku kalendarzowym zostały Państwu naliczone. Osoby prowadzące samodzielnie działalność zarobkową i podlegające ubezpieczeniu chorobowemu na podstawie ASVG (np. artyści, weterynarze), muszą doliczyć także składki ASVG. Osoby opłacające dodatkowo dobrowolne ubezpieczenie na wypadek bezrobocia (patrz p. 8), muszą doliczyć także składki na ubezpieczenie na wypadek bezrobocia. Co to jest tymczasowa podstawa naliczania składki? W okresie, gdy dla danego roku nie wydano jeszcze decyzji podatkowej w sprawie podatku dochodowego, stosujemy tymczasową podstawę naliczania składki. Rozróżnia się tutaj dwa przypadki: osoby nowo u nas ubezpieczone: dla tych osób jako tymczasową podstawę stosuje się minimalną podstawę naliczania składki osoby już u nas ubezpieczone: tymczasowa podstawa jest określana na podstawie przychodów sprzed trzech lat (z 2012 dla 2015) i nałożonych wtedy składek emerytalnych i chorobowych. W ramach skompensowania inflacji suma tych składek jest aktualizowana (współczynnik w roku 2015 wynosi 1,079) a następnie dzielona przez ilość miesięcy, w których dana osoba była ubezpieczona w roku trzy lata wstecz. Wynik to tymczasowa podstawa składki. 10 Przykład W 2012 r. osoba była u nas objęta obowiązkowym ubezpieczeniem przez 10 miesięcy i w tym czasie osiągnęła łączne przychody euro. Przychody zaktualizowane na rok 2015 wynoszą euro ( x 1,079). Tymczasowa podstawa składki tej osoby na rok 2015 wynosi miesięcznie 3 452,80 euro ( / 10). W jaki sposób ustalana jest ostateczna podstawa naliczania składki? Gdy tylko wpłynie decyzja podatkowa dotycząca roku składkowego, ustalana jest ostateczna podstawa naliczania składki. Odbywa się to przez podzielenie sumy przychodów osiągniętych z pracy zarobkowej oraz naliczonych w danym roku składek na ubezpieczenie emerytalne i chorobowe przez ilość miesięcy obowiązywania ubezpieczenia obowiązkowego w danym roku składkowym.

12 Następnie porównywane są składki zapłacone, zgodnie z tymczasową podstawą naliczania, ze składkami, które byłyby należne zgodnie z ostateczną podstawą naliczania. Ten proces określa się pojęciem korekty naliczenia i w konsekwencji może nastąpić konieczność dopłaty składek bądź zwrot składek. Czy istnieje minimalna kwota mojej podstawy naliczania składki? Osoby objęte obowiązkowym ubezpieczeniem muszą opłacać określoną minimalną sumę tytułem składki nawet jeśli osiągają tylko niskie dochody. Ta minimalna suma ustalana jest wg tzw. minimalnej podstawy naliczania. Dla ubezpieczenia emerytalnego i chorobowego obowiązują różne minimalne podstawy naliczania. miesięczna minimalna podstawa ubezpieczenie emerytalne 706,56 euro (wartość 2015) ubezpieczenie chorobowe 724,02 euro (wartość 2015) Czy istnieje maksymalna kwota mojej podstawy naliczania składki? Maksymalna podstawa naliczania składki to najwyższa możliwa podstawa, jaką można przyjąć do ustalenia składek. Nawet w przypadku osiągania przychodów zaliczanych do ubezpieczenia wykraczających poza tę sumę, składki są naliczane wg maksymalnej podstawy naliczania składek. Tymczasowa i ostateczna maksymalna podstawa naliczania składek w roku 2015 wynosi euro miesięcznie ( euro rocznie) zarówno dla składek tymczasowych jak i ostatecznych. Informacja: Wniosek o podwyższenie podstawy naliczenia składki w ubezpieczeniu emerytalnym W celu poprawy swoich świadczeń emerytalnych można na trzy pierwsze lata obowiązkowego ubezpieczenia złożyć wniosek o podwyższenie ostatecznej podstawy naliczania składki do sumy maksymalnej ze względu na inwestycje związane z założeniem firmy. Wniosek ten można złożyć do dnia emerytury. Różnicę składek należy dopłacić (wraz z ewentualną rewaloryzacją). 11

13 Osoby prowadzące działalność lub wspólnicy podczas trzech pierwszych lat po rozpoczęciu działalności Stała podstawa naliczania składki dla osób rozpoczynających działalność Aby koszty ubezpieczenia społecznego były możliwe do skalkulowania, dla osób rozpoczynających działalność (nowych członków izby przemysłowej) w dwóch pierwszych latach kalendarzowych obowiązkowego ubezpieczenia w zakresie ubezpieczenia chorobowego obowiązuje stała podstawa naliczania składki wynosząca 537,78 euro miesięcznie. Naliczanie składek nie podlega korekcie. W trzecim roku obowiązkowego ubezpieczenia w zakresie ubezpieczenia chorobowego obowiązuje tymczasowa podstawa naliczania w wysokości 537,78 euro. W zakresie ubezpieczenia emerytalnego kwota 537,78 euro obowiązuje przez wszystkie trzy lata jako tymczasowa podstawa naliczania składki. Uwaga! Te regulacje dotyczą zawsze lat kalendarzowych. Przykład: osoba rozpoczęła działalność w lipcu danego roku. Ze stałej podstawy naliczania składki ubezpieczenia chorobowego można korzystać przez 18 miesięcy. Składki 2015 (dla rozpoczynających działalność) (minimalna) podstawa naliczania dla rozpoczynających działalność (miesięcznie) maksymalna miesięczna podstawa naliczania składki euro 537,78 euro składka na ubezpieczenie emerytalne (kwartalnie) 298,47 euro 3.010,89 euro składka na ubezpieczenie chorobowe (kwartalnie) 123,42 euro składka na ubezpieczenie wypadkowe(kwartalnie) 26,70 euro 12

14 Kiedy jestem wielokrotnie ubezpieczony? Wielokrotne ubezpieczenie w zakresie ubezpieczenia emerytalnego, chorobowego i wypadkowego występuje gdy osoba obok samodzielnie wykonywanej działalności zarobkowej także wykonuje objętą ubezpieczeniem niesamodzielną działalność zarobkową prowadzi gospodarstwo rolne/leśne. Skutki wielokrotnego ubezpieczenia: ubezpieczenie emerytalne: składki są zliczane razem, wskutek czego przyznana zostanie wyższa emerytura ubezpieczenie chorobowe: ubezpieczony ma prawo wyboru spośród różnych ubezpieczeń chorobowych ubezpieczenie wypadkowe: ubezpieczony jest objęty ochroną w każdej ubezpieczonej działalności zarobkowej. Jestem wielokrotnie ubezpieczony. Co się stanie, jeśli suma moich przychodów przekroczy maksymalną podstawę naliczania składek? Osoby wielokrotnie ubezpieczone muszą w każdym obejmującym je systemie opłacać składki na ubezpieczenie chorobowe i emerytalne. W tym celu zliczane są poszczególne podstawy naliczania stawek. Maksymalna podstawa naliczania stawek jest we wszystkich ustawach taka sama. Tak więc dla osoby wielokrotnie ubezpieczonej podstawa ta jest górną granicą sumy podstawy naliczania składek. Maksymalną podstawę naliczania dla danego roku składkowego można ustalić na podstawie następującego wzoru: miesięczna maksymalna podstawa naliczania x ilość miesięcy objętych obowiązkowym ubezpieczeniem w działalności zarobkowej = maksymalna podstawa naliczania na rok składkowy Osoby wielokrotnie ubezpieczone, które mogą w sposób wiarygodny poświadczyć, że suma ich rocznych podstaw naliczania składek będzie wyższa od maksymalnej podstawy naliczania składek, mogą płacić niższe składki lub nawet nie płacić składek w ramach ubezpieczenia emerytalnego osób samodzielnie pracujących. Jednakże w tym celu należy złożyć odpowiedni wniosek (naliczanie różnicy składki). 13

15 Uwaga! W bieżącym roku jeszcze nie wiadomo, ile miesięcy dana osoba będzie podlegać obowiązkowemu ubezpieczeniu. W związku z tym na ten rok nie jesteśmy w stanie ustalić maksymalnej podstawy naliczania składki. Naliczanie różnicy składki będzie dlatego wykonywane tymczasowo co miesiąc: miesięczna maksymalna podstawa naliczania x miesięczna podstawa naliczania składki z niesamodzielnej działalności zarobkowej = podstawa różnicy składki (= podstawa naliczania składki GSVG) Gdy znane będą już ostateczne podstawy naliczania składek, ostatecznie naliczone zostaną składki GSVG. Może to skutkować koniecznością dopłaty lub uznaniem nadpłaty składek. Górną granicą także tutaj jest roczna maksymalna podstawa naliczania składek. Informacja Także przy następujących ubezpieczeniach wielokrotnych można złożyć wniosek o naliczanie różnicy składki: osoby osiągające przychody z działalności zarobkowej zaliczane do obowiązkowego ubezpieczenia z tytułu GSVG i jednocześnie pobierające emeryturę (naliczanie różnicy możliwe tylko w ubezpieczeniu chorobowym). osoby prowadzące działalność gospodarczą i jednocześnie gospodarstwo rolne/leśne (wniosek składany w SVA rolników). Jestem urzędnikiem i jednocześnie prowadzę działalność gospodarczą lub gospodarstwo rolne/leśne. Czy dotyczą mnie przepisy wielokrotnego ubezpieczenia? Ubezpieczenie emerytalne: W ubezpieczeniu emerytalnym osób prowadzących działalność gospodarczą i rolników należy opłacać składki do maksymalnej podstawy naliczania (bez ubezpieczenia wielokrotnego). 14

16 Ubezpieczenie chorobowe: W ubezpieczeniu chorobowym maksymalna podstawa naliczania składki obowiązuje dla sumy wszystkich działalności zarobkowych. Tu jest więc możliwe naliczanie różnicy składki. Nie składałem wniosku o naliczanie różnicy składki i wskutek wielokrotnego ubezpieczenia płaciłem składki przekraczające maksymalną podstawę naliczania. Czy dostanę zwrot tych składek? Ubezpieczenie emerytalne: Nadpłacone składki są automatycznie zwracane z chwilą przejścia na emeryturę. Jednakże na wniosek można otrzymać zwrot składek wcześniej. Jest to możliwe, gdy będziemy mogli ostatecznie naliczyć przekroczenie. Ubezpieczenie chorobowe: Nadpłacone składki mogą zostać zwrócone na wniosek. Wniosek musi być złożony do końca trzeciego roku kalendarzowego następującego po roku składkowym (wniosek dot. roku 2014 musi zostać złożony najpóźniej w 2017 r.). Czy wielokrotne ubezpieczenie ma wpływ na minimalną podstawę naliczania składek? W przypadku ubezpieczenia na podstawie GSVG z ubezpieczeniem na podstawie ASVG dla składek płaconych na podstawie GSVG nie obowiązuje żadna wartość minimalna, jeśli suma ze wszystkich podstaw naliczania składek osiągnie minimalną podstawę wg GSVG. Składki na podstawie GSVG przy ubezpieczeniu wielokrotnym są odprowadzane tylko od rzeczywistych przychodów z działalności. Np. nie jest konieczne opłacanie składek GSVG w przypadku nieosiągania przychodów (lub notowania strat) w zakresie GSVG a ponadto pozostałe przychody osiągną poziom minimalnej podstawy naliczania wg GSVG. Jeśli jednak inne przychody są niższe niż minimalna podstawa naliczania wg GSVG, różnica ta jest podstawą do składek wg GSVG. Przy ubezpieczeniu wielokrotnym na podstawie GSGV i B-KUVG przepisy te obowiązują jedynie dla ubezpieczenia chorobowego! 15

17 3. UBEZPIECZENIE EMERYTALNE Osobom rozpoczynającym ubezpieczenie myśl o przyszłej emeryturze zazwyczaj nie zaprząta za bardzo głowy. Z tego powodu rozdział traktujący o ubezpieczeniu emerytalnym będzie krótki. Uwaga! Okresy ubezpieczeń nabyte w innych systemach ubezpieczeń emerytalnych obowiązują do emerytury. Przejście do systemu ubezpieczeń społecznych osób prowadzących działalność gospodarczą nie oznacza żadnych niekorzyści dla ubezpieczonego. Wszystkie ustawy dotyczące emerytur stanowią, że okresy ubezpieczenia są zliczane razem. Jaka instytucja jest właściwa dla mojej emerytury? Również w przypadku, gdy podczas swojego życia nabył/a Pan/Pani okresy ubezpieczeniowe w wielu zakładach ubezpieczeniowych, to na koniec tylko jeden z tych zakładów ubezpieczeniowych jest właściwy dla naliczenia i wypłacania Panu/Pani emerytury. Jest to ten zakład, w którym w okresie ostatnich 15 lat nabył/a Pan/Pani najwięcej miesięcy ubezpieczeniowych. Ten zakład bierze pod uwagę wszystkie okresy ubezpieczeniowe nabyte przez Pana/Panią u innych ubezpieczycieli, tak jakby były to jego własne okresy ubezpieczeniowe, stosując przy tym wyłącznie przepisy obowiązujące w tym zakładzie. W określonych okresach czasu byłem/byłam ubezpieczony/a w kilku zakładach ubezpieczeniowych. Do którego ubezpieczenia emerytalnego zostaną doliczone te okresy? Osoby wykonujące działalność samodzielnie i niesamodzielnie mogą nabywać miesiące składkowe w wielu systemach ubezpieczeń emerytalnych. Na końcu jednakże konieczne jest przypisanie tych okresów składkowych jednemu zakładowi ubezpieczeń. Odbywa się to wg następujących zasad: ASVG + GSVG --> wszystkie miesiące ubezpieczenia zaliczana są do ubezpieczenia emerytalnego ASVG (nawet jeśli dochody na podstawie GSVG są wyższe) GSVG + BSVG --> wszystkie miesiące ubezpieczenia zaliczana są do ubezpieczenia emerytalnego GSVG (nawet jeśli dochody na podstawie BSVG są wyższe)do ustalenia podstawy naliczenia 16

18 uwzględniane są podstawy naliczania składek wszystkich ubezpieczeń występujących w ubezpieczeniu wielokrotnym. Jakie świadczenia obejmuje ubezpieczenie emerytalne? Celem ubezpieczenia emerytalnego jest finansowe zabezpieczenie ubezpieczonego i członków jego rodziny na starość, w przypadku niezdolności do pracy a także po śmierci ubezpieczonego. Najważniejszym świadczeniem jest emerytura. Istnieją następujące formy: emerytura (kobiety od 60 /mężczyźni od 65 roku życia) wcześniejsza emerytura przy długim okresie ubezpieczenia emerytura pomostowa emerytura w związku z wykonywaniem ciężkiej pracy renta z powodu niezdolności do pracy (niezależnie od wieku) renta wdowia/wdowcza, renta po śmierci partnera ze związku partnerskiego renta sieroca Uwaga! Każdy wniosek o rentę inwalidzką traktuje się w pierwszym rzędzie jako wniosek o środki na rehabilitację. Ustawa przyznaje na określonych warunkach prawo do ubiegania się o powyższe środki na rehabilitację, jeżeli pozwolą one ograniczyć niezdolność do wykonywania pracy. Zaopatrzenie zdrowotne Obok emerytury ubezpieczenie emerytalne finansuje także pobyty w kurortach i sanatoriach lub przyznaje dofinansowanie. Jak obliczana jest moja emerytura? Poprzez harmonizację emerytur w 2005 r. wprowadzono jednorodny system emerytalny: osoby urodzone po 1 stycznia 1955: dla tych osób od 1 stycznia 2005 obowiązuje konto emerytalne. osoby urodzone przed 1 stycznia 1955: osoby te objęte są nadal starym prawem emerytalnym (przed 2005). W okresie między 2024 a 2032 r. wiek emerytalny kobiet będzie zrównany z wiekiem emerytalnym mężczyzn 17

19 Obliczanie emerytury dla osób urodzonych po 1 stycznia 1955: Dla tych osób od 1 stycznia 2005 zostało założone konto emerytalne, na którym można sprawdzić swoją emeryturę. Wpłata każdej składki powoduje zwiększenie prawa do emerytury. Stare wpłaty składek są waloryzowane odpowiednio do poziomu płac. Od kiedy zaczyna funkcjonować moje konto emerytalne? Prowadzenie konta rozpoczyna się z rokiem kalendarzowym, w którym osoba po raz pierwszy zawarła stosunek ubezpieczeniowy z ubezpieczeniem emerytalnym. Kiedy przestaje funkcjonować moje konto emerytalne? Konto emerytalne przestaje funkcjonować w tym roku kalendarzowym, w którym wypada dzień przejścia na emeryturę. Na koncie emerytalnym rejestrowane są podstawy składek za wszystkie okresy ubezpieczenia. Są to np.: praca zarobkowa wychowywanie dzieci czynna służba wojskowa i służba zastępcza bezrobocie okresy dobrowolnego ubezpieczenia Informacja Zasada Przechodząc na emeryturę w wieku 65 lat po 45 latach ubezpieczenia otrzymuje się 80% łącznego średniego miesięcznego dochodu (brutto, do wysokości maksymalnej podstawy składki) tytułem emerytury. Uwaga! W przypadku wcześniejszego przejścia na emeryturę (pomost od 62 lat) należy liczyć się z niższym uposażeniem. W przypadku przejścia na emeryturę po 65 roku życia emerytura będzie wyższa. 18

20 Pan/i uzyskał/a miesiące ubezpieczeniowe przed rokiem 2005: Również i Państwa emerytura wynika wyłącznie z rachunku emerytalnego. Z dniem 1 stycznia 2014 został uproszczony dotychczasowy skomplikowany system obliczeń. Od 1 stycznia 2014r. obliczymy zapis na dobro rachunku. Uwzględnia on wszystkie czasy ubezpieczeniowe do 31 grudnia 2013r. i jest wpisany w formie łącznego zapisu na dobro obecnego rachunku emerytalnego za rok O pierwszym zapisie na dobro rachunku otrzymacie Państwo automatyczne powiadomienie. Od 2014 r. za każdy następny rok na konto emerytalne będą przelewane Pana/Pani składki, które będą doliczane do kapitału początkowego na koncie. Kwoty te będą co roku waloryzowane i w sumie będą stanowić łączną kwotę przelewaną na Pana/Pani konto. Po podzieleniu tej kwoty przez 14 otrzymuje się miesięczna wartość emerytury brutto. Przyszłe okresy ubezpieczeniowe oraz potrącenia przy wcześniejszym przejściu na emeryturę nie są w tej kwocie uwzględnione. Obliczanie emerytury dla osób urodzonych przed 1 stycznia 1955: Dla wysokości emerytury na podstawie GSVG decydujące są trzy czynniki: łączna podstawa wymiaru procenty emerytalne wiek w chwili przejścia na emeryturę Łączna podstawa wymiaru: wyliczana jest z podstawy naliczania składki na określony dzień przejścia na emeryturę oraz jeśli występuje z podstawy naliczania składki za okres opieki nad dziećmi. Podstawa wymiaru na dzień przejścia na emeryturę: jest wyliczana ze średniej najlepszych miesięcznych łącznych podstaw naliczania składki. Podstawa wymiaru za okresy opieki nad dziećmi: stała kwota Wyczerpujące informacje na temat naliczania emerytury Broszury informacyjne SVA na temat emerytur. 19