D L A A M B I T N Y C H

Transkrypt

1 L i t e r a t u r a X X - i X X I - w i e c z n a L e k t u r y u z u p e ł n i a j ą c e p o l e c a I w o n a M o ż e j k o D L A A M B I T N Y C H To propozycje dla wymagających czytelników, literacko wyrobionych, którzy chcą poznać dzieła wybitne, oryginalne, często uznane za arcydzieła, a więc należące do tzw. kanonu (jak chociażby utwory Joyce`a, Prousta, Kafki czy Cortazara). Znajdziecie tu również teksty odbiegające od tradycyjnej, mimetycznej narracji, często afabularne, nowatorskie, sprawiające kłopot czytelnikom przyzwyczajonym do obcowania z literaturą realistyczną (np. Vonnegut czy Odojewski). W tej kategorii znalazły się także książki, które odstraszyć mogą objętością, ale warto je przeczytać z czystego snobizmu (przykładów nie podaję, bo ilość stron, która zniechęca do sięgania po książkę, jest sprawą indywidualną). Beckett Samuel, Czekając na Godota Bellow Saul, Herzog Cortazar Julio, Gra w klasy Dos Passos John, Manhattan Transfer Faulkner William, Światłość w sierpniu Filipiak Izabela, Absolutna amnezja Fowles John, Mag Gombrowicz Witold, Pornografia Gombrowicz Witold, Trans-Alantyk Grass Günter, Blaszany bębenek Iwasiów Inga, Bambino Iwasiów Inga, Ku słońcu Joyce James, Ulisses Kafka Franz, Zamek Lessing Doris, Szczelina Mann Thomas, Czarodziejska góra Miller Arthur, Śmierć komiwojażera Müller Herta, Człowiek jest tylko bażantem na tym świecie Myśliwski Wiesław, Traktat o łuskaniu fasoli Odojewski Włodzimierz, Zasypie wszystko, zawieje Pamuk Orhan, Śnieg Pasternak Borys, Doktor Żywago Proust Marcel, W poszukiwaniu straconego czasu Remarque Erich Maria, Łuk triumfalny Sieniewicz Mariusz, Miasto szklanych słoni Szołochow Michaił, Cichy Don Tulli Magdalena, Sny i kamienie Vargas Llosa Mario, Rozmowa w Katedrze Vonnegut Kurt, Rzeźnia numer 5

2 K S I Ą Ż K I K U L T O W E O takich książkach mówi się, że nie wypada ich nie znać. To pozycje, które odniosły wielki sukces czytelniczy. Zostały uznane za głos pokolenia, jakiejś zbiorowości, wyraz jej pragnień, nastrojów czy systemu wartości. Ciekawostką jest to, że na wszelkich listach książek kultowych dominują utwory mające wydźwięk kontestatorski, będące formą buntu na otaczającą rzeczywistość (np. Salinger, Kesey, Burgess, Hłasko). Bułhakow Michaił, Mistrz i Małgorzata Burgess Anthony, Mechaniczna pomarańcza Eco Umberto, Imię róży Fitzgerald Francis Scott, Wielki Gatsby Golding William, Władca much Hašek Jaroslav, Przygody dobrego wojaka Szwejka Heller Joseph, Paragraf 22 Hemingway Ernest, Komu bije dzwon Hłasko Marek, Piękni dwudziestoletni Irving John, Świat według Garpa Kerouac Jack, W drodze Kesey Ken, Lot nad kukułczym gniazdem Lem Stanisław, Solaris Masłowska Dorota, Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną Murakami Haruki, Norwegian Wood Orwell George, Rok 1984 Plath Sylvia, Szklany klosz Remarque Erich Maria, Na zachodzie bez zmian Salinger Jerome David, Buszujący w zbożu Tolkien John Ronald Reuel, Władca pierścieni Tryzna Tomek, Panna Nikt M I S T R Z O W S K A S Z T U K A O P O W I E Ś C I Istotą książek należących do tej kategorii jest sztuka opowiadania i styl doprowadzony do perfekcji. Znajdziecie tu pozycje, które czyta się jednym tchem (np. Graves, Marquez, Orłoś), oczarowujące subtelnością prozy (jak Munro, Fuentes, Shafak). Nie zabraknie tu pisarzy, którzy zdobywali prestiżowe nagrody literackie (np. Cunningham, Myśliwski). Camus Albert, Obcy Cunningham Michael, Godziny Forster Edward Morgan, Pokój z widokiem Fuentes Carlos, Lata z Laurą Díaz Graves Robert, Ja, Klaudiusz Greene Graham, Nasz człowiek w Hawanie

3 Greene Graham, Sedno sprawy Hrabal Bohumil, Pociągi pod specjalnym nadzorem Kazan Elia, Układ Kuczok Wojciech, Spiski Kundera Milan, Nieznośna lekkość bytu Lessing Doris, Trawa śpiewa Libera Antoni, Madame Majewski Janusz, Mała matura Marquéz Gabriel Garcia, Miłość w czasach zarazy McEwan Ian, Pokuta Munro Alice, Widok z Castle Rock Myśliwski Wiesław, Widnokrąg Orłoś Kazimierz, Dom pod Lutnią Shafak Elif, Czterdzieści zasad miłości Smith Zadie, Białe zęby Tokarczuk Olga, Prawiek i inne czasy Waltari Mika, Egipcjanin Sinuhe Wharton Edith, Wiek niewinności Woolf Virginia, Pani Dalloway P R O Z A P O R A Ż A J Ą C A W Y O B R A Ź N I Ę To książki dla czytelników szukających mocnych wrażeń, oczekujących od literatury autentyzmu nie zabraknie tu więc historii opartych na doświadczeniach autorów, mierzących się z traumą przeszłości (np. Kertész, Wiesel, Ligocka). Znajdziecie wśród nich obrazy tak sugestywne, że zawładną waszą wyobraźnią. Uwaga: jeżeli natura nie wyposażyła cię w nerwy ze stali, pomiń np. Kosińskiego czy Süskinda. Amiel Irit, Osmaleni Fink Ida, Wiosna 1941 Kafka Franz, Proces Kertész Imre, Los utracony Kosiński Jerzy, Malowany ptak Krzysztoń Jerzy, Obłęd Kuczok Wojciech, Gnój Ligocka Roma, Dziewczynka w czerwonym płaszczyku Schlink Bernhard, Lektor Stasiuk Andrzej, Mury Hebronu Süskind Patrick, Pachnidło Szałamow Warłam, Opowiadania kołymskie Topor Roland, Chimeryczny lokator Wiesel Elie, Noc

4 W S T R Z Ą S A J Ą C E O B R A Z Y P R Z Y S Z Ł O Ś C I Te książki nie pozwolą ci wyłączyć emocji. Przekonasz się, że dla kreatorów wizji przyszłości nie ma żadnych barier. Znajdziesz tu sugestywne obrazy apokalipsy (Głuchowski) i świata po zagładzie (McCarthy). Wciągną cię historie ludzi zniewolonych przez system totalitarny (Huxley), a do refleksji być może skłonią cię różne wersje końca ludzkości (np. Houellebecq, Atwood, Dick). Atwood Margaret, Rok Potopu Bradbury Ray, Fahrenheita Dick Philip K., Ubik Głuchowski Dmitrij, Metro 2033 Houellebecq Michel, Możliwość wyspy Huxley Aldous, Nowy wspaniały świat McCarthy Cormac, Droga Saramago José, Miasto ślepców Wilson Daniel H., Robokalipsa P R Z E J M U J Ą C E H I S T O R I E Jeśli szukasz literatury poruszającej, zdolnej wycisnąć soki z duszy, chwytającej za serce zdecyduj się na którąś z proponowanych pozycji. Znajdziesz tu prozę rozważań egzystencjalnych, refleksji historiozoficznych i pytań o naturę zła (np. Odojewski, Sołżenicyn, Schmitt). Poznasz historie ludzkie naznaczone nieuchronnością losu (McCarthy, Chutnik, Coetzee, Zusak), odkryjesz właściwości natury człowieka, naznaczonej ułomnościami (Chwin, Condé, Słobodzianek). Każda z zaproponowanej pozycji jest popisem literackiej wyobraźni. Braun Andrzej, Królestwo konieczności Chutnik Sylwia, Kieszonkowy atlas kobiet Chwin Stefan, Hanneman Chwin Stefan, Złoty pelikan Coetzee John Maxwell, Hańba Coetzee John Maxwell, W sercu kraju Condé Maryse, Ja, Tituba, czarownica z Salem Harris Joanne, Pięć ćwiartek pomarańczy McCarthy Cormac, W ciemność Miller Arthur, Czarownice z Salem Newerly Igor, Wzgórze Błękitnego Snu Odojewski Włodzimierz, Oksana Olszewski Michał, Do Amsterdamu Ragde Anne B., Ziemia kłamstw Schmitt Eric-Emmanuel, Dziecko Noego Schmitt Eric-Emmanuel, Oscar i pani Róża Słobodzianek Tadeusz, Nasza klasa

5 Sołżenicyn Aleksander, Jeden dzień Iwana Denisowicza Steinbeck John, Grona gniewu Steinbeck John, Myszy i ludzie Stockett Kathryn, Służące Styron William, Wybór Zofii Szczypiorski Andrzej, Msza za miasto Arras Szczypiorski Andrzej, Początek Tulli Magdalena, Włoskie szpilki Zusak Markus, Złodziejka książek H I S T O R I E Z M A G I Ą W T L E Dla wszystkich, którzy cenią sobie nieokiełznaną wyobraźnię. Znakiem rozpoznawczym tych książek jest operowanie tym, co niezwykłe, dziwne, zaskakujące, osobliwe. Pozycje to pozwolą wam zanurzyć się w światy magiczne (np. Allende, Marquez, Harris), wędrować z bohaterami w poszukiwaniu sensu istnienia (Tokarczuk), uciec w dziecięcy świat wyobraźni baśniowy, ale naznaczony mrocznością (Matute, Dukaj). Isabel Allende, Dom duchów Axelsson Majgull, Dom Augusty Dukaj Jacek, Wroniec Harris Joanne, Czekolada Huelle Paweł, Weiser Dawidek Konwicki Tadeusz, Wniebowstąpienie Matute Ana María, Bezludny raj Marquéz Gabriel Garcia, Sto lat samotności Miłosz Czesław, Dolina Issy Murakami Haruki, Kronika ptaka nakręcacza Nowak Tadeusz, A jak królem, a jak katem będziesz Tokarczuk Olga, Podróż ludzi Księgi W K R Z Y W Y M Z W I E R C I A D L E W sposób śmiały, celny i dosadny autorzy tych pozycji kreślą obrazy rzeczywistości. Posługując się groteską, satyrą, karykaturą i absurdem, obnażają ułomności świata. Znajdziesz tu rozprawy z polskimi mitologiami i absurdami (np. u Konwickiego, Redlińskiego, Pilcha, Masłowskiej), ale również bardziej uniwersalne historie, będące oskarżeniem ludzkiej natury (Dürrenmatt, Mrożek, Głowacki). Dürrenmatt Friedrich, Wizyta starszej pani Głowacki Janusz, Antygona w Nowym Jorku Konwicki Tadeusz, Kompleks polski Masłowska Dorota, Paw Królowej Mrożek Sławomir, Emigranci Pilch Jerzy, Spis cudzołożnic

6 Pilch Jerzy, Tysiąc spokojnych miast Redliński Edward, Konopielka Varga Krzysztof, Tequila K O N T R O W E R S Y J N E I S K A N D A L I Z U J Ą C E Gdyby dziś istniał indeks książek zakazanych, ci autorzy mogliby się na nim znaleźć. Odważne, bezkompromisowe, obrazoburcze, szokujące, perwersyjne, wulgarne, oburzające to tylko niektóre z określeń towarzyszących tym powieściom od momentu wydania. Pojawiały się na rynku w atmosferze skandalu i protestów. To książki, które prowokują do wiecznie trwającej dyskusji na tematy uznawane za tabu. Beauvoir Simon de, Druga płeć Brown Dan, Kod Leonarda da Vinci Céline Louis-Ferdinand, Podróż do kresu nocy Houellebecq Michel, Cząstki elementarne Jelinek Elfriede, Pianistka Jong Erica, Strach przed lataniem Miller Henry, Zwrotnik Raka Nabokov Vladimir, Lolita Roth Philip, Kompleks Portnoya M Ę S K A R Z E C Z Zwyczajowo przyjmuje się, że męska literatura to literatura wojenna (Jones, MacLean), gangsterska (Puzo), kryminalna (Grisham) czy thrillery (Beckett, Deaver). Ten stereotyp przełamuje z pewnością Stasiuk czy McCarthy to proza najwyższej próby. Męska rzecz do przeczytania również przez drugą płeć. Beckett Simon, Chemia śmierci Deaver Jeffery, Kolekcjoner kości Grisham John, Firma Jones James, Cienka czerwona linia Jones James, Stąd do wieczności Ludlum Robert, Tożsamość Bourne`a MacLean Alistair, Działa Nawarony McCarthy Cormac, Krwawy południk Puzo Mario, Ojciec chrzestny Stasiuk Andrzej, Biały kruk D L A M I Ł O Ś N I K Ó W K R Y M I N A L N Y C H Z A G A D E K Czasy, kiedy powieści kryminalne uważano za niezbyt wyrafinowaną rozrywkę czytelniczą, którą nie należało się chwalić przed znajomymi, odeszły w niepamięć. Trwająca moda na kryminały, szczególnie czarne lub retro, może przekonać was do sięgnięcia po te rynkowe bestsellery. Wielbiciele gatunku znajdą

7 tu efektowne fabuły, wyrazistych bohaterów i misternie skonstruowane intrygi. Wśród tytułów propozycje polskich autorów, cieszących się dużą popularnością i często nagradzanych również za granicą (Krajewski, Miłoszewski, Czubaj). Dla niewtajemniczonych świetną markę mają kryminały skandynawskie (np. Läckberg, Larsson, Mankell, Nesbø). Akunin Boris, Koronacja Capuzzo Michael, Klub Koneserów Zbrodni Cegielski Tadeusz, Morderstwo w Alei Róż Czubaj Mariusz, 21:37 Edwardson Åke, Wołanie z oddali Griffiths Elly, Szlak kości Hady Sasza, Morderstwo na mokradłach Hagen Wiktor, Granatowa krew Holt Anne, To, co moje Jaszczuk Paweł, Plan Sary Krajewski Marek, Erynie Krajewski Marek, Liczby Charona Läckberg Camilla, Księżniczka z lodu Larsson Stieg, Mężczyźni, którzy nienawidzą kobiet Larsson Åsa, Burza z krańców ziemi Lehane Dennis, Wypijmy, nim zacznie się wojna Maciejewski Maciej, W piekle lepiej być nikim Mankell Henning, Morderca bez twarzy McDermid Val, Syreni śpiew Miłoszewski Zygmunt, Uwikłanie Nesbø Jo, Łowcy głów Reichs Kathy, 206 kości Rychter Bartłomiej, Ostatni dzień lipca Schmandt Piotr, Pruska zagadka Suworow Wiktor, Żmijojad Wagner Jan Costin, Księżyc z lodu Wroński Marcin, Morderstwo pod cenzurą N O N - F I C T I O N Jeśli nudzi was fikcja to kategoria dla was. Literatura faktu pokaże wam problemy współczesności, wiarygodnie zrelacjonuje zdarzenia i sprawy, w które uwikłany jest człowiek. Znalazły tu miejsce książki o ludziach i ich losach, odbijających dzieje całego narodu (Brandys, Demick, Jagielski, Kapuściński, a właściwie wszyscy). Spodziewajcie się tu historii intrygujących, opowiedzianych z pasją, przefiltrowanych przez wrażliwość i doświadczenia autorów. Dzięki reportażom możecie wyruszyć z pisarzami w fascynujące podróże w czasie i przestrzeni. Uwaga: niektóre historie wymagają spojrzenia przez dziurkę od klucza; bliskość może porazić system nerwowy (Grzesiuk, Moczarski, Müller, Levi, Tochman).

8 Arendt Hannah, Eichmann w Jerozolimie Brandys Kazimierz, Miasto niepokonane Capote Truman, Z zimną krwią Demick Barbara, Światu nie mamy czego zazdrościć. Zwyczajne losy mieszkańców Korei Północnej Głowiński Michał, Czarne sezony Grzesiuk Stanisław, Pięć lat kacetu Hugo-Bader Jacek, Dzienniki kołymskie Hugo-Bader Jacek, W rajskiej dolinie wśród zielska Jagielski Wojciech, Wypalanie traw Kapuściński Ryszard, Imperium Kapuściński Ryszard, Podróże z Herodotem Krall Hanna, Żal Levi Primo, Czy to jest człowiek? Marshall Robert, W kanałach Lwowa Miłosz Czesław, Zniewolony umysł Moczarski Kazimierz, Rozmowy z katem Müller Herta, Głód i jedwab Szczygieł Mariusz, Gottland Szczygieł Mariusz, Zrób sobie raj Tochman Wojciech, Dzisiaj narysujemy śmierć Tochman Wojciech, Jakbyś kamień jadła Tyrmand Leopold, Dziennik 1954 Watowa Ola, Wszystko co najważniejsze Wilk Paulina, Lalki w ogniu B E S T S E L L E R Y M Ł O D Z I E Ż O W E Książki rekomendowane przez młodych ludzi, poszukujących literatury o młodzieży dla młodzieży. Znajdziecie tu m.in. serie literackie, oferujące wartką akcję i kreujące młodych bohaterów, mierzących się z ekstremalnymi warunkami (Flanagan, Grant, Marsden, Muchamore). Obok nich bestsellery bijące rekordy popularności Zafón, Coelho, Mendoza. Dla miłośników fantasy obowiązkowo Sapkowski. Baggott Julianna, Nowa Ziemia Coelho Paulo, Alchemik Flanagan John, Zwiadowcy [seria] Grant Michael, Gone. Zniknęli [seria] Marsden John, Jutro [seria] Mendoza Eduardo, Miasto cudów Mendoza Eduardo, Prawda o sprawie Savolty Muchamore Robert, Cherub [seria] Sapkowski Andrzej, Wiedźmin. Ostatnie życzenie

9 Zafón Carlos Ruiz, Cień wiatru Zafón Carlos Ruiz, Książę Mgły Zusak Markus, Posłaniec