Mariusz Rosik. Motyw kuna,ria w dialogu Jezusa z Kananejką Syrofenicjanką (Mk 7,24-30; Mt 15,21-28)
|
|
- Agnieszka Krajewska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Mariusz Rosik Motyw kuna,ria w dialogu Jezusa z Kananejką Syrofenicjanką (Mk 7,24-30; Mt 15,21-28) Epitet pies na kartach Starego Testamentu bez wątpienia pełni funkcję określenia obraźliwego i poniżającego. Autorzy biblijni i ich bohaterowie posługują się nim dla podkreślenia wyższości jednego narodu, władcy czy wojownika nad innym. Goliat zwraca się szyderczo do Dawida: Czyż jestem psem, że przychodzisz do mnie z kijem? (1 Sam 17,43); Abiszaj, usłyszawszy Szimeja przeklinającego Dawida, zwrócił się do króla słowami: Dlaczego ten zdechły pies przeklina pana mego, króla? (2 Sam 16,9); psalmista modli się słowami, które w kilka wieków później odczytane zostaną jako fragment lamentacji mesjańskiej: sfora psów mnie opadła, osacza mnie zgraja złoczyńców (Ps 22,17); Izajasz narzeka na przywódców swego narodu: Oni wszyscy to nieme psy, niezdolne do szczekania; marzą sennie, wylegują się, lubią drzemać (Iz 56,10). Podobne znaczenie przyjmuje motyw canes w judaizmie czasów bliskich Chrystusowi. Talmud babiloński stwierdza na przykład, że jak pokarmy, które zostały pobłogosławione, dzieli się między ludzi, a nie między psy, podobnie nauka Tory przeznaczona jest dla członków narodu wybranego, nie dla psów 1. Porównanie pogan do psów powraca często w literaturze judaizmu. Midrasz Tillin (6.3) stwierdza wprost, że myblkk wlvmn mlw[ twmwa (narody świata są podobne do psów) 2. Z czasem jednak pojawia się użycie motywu canes w pozytywnym zgoła odcieniu znaczeniowym. Rabbi Szymon, odwracając dotychczasową perspektywę, przyrównuje nie narody pogańskie (hebr. am-haarez), lecz samego Izraela do psa. Analogia ta służy podkreśleniu wierności tego zwierzęcia: tak Izrael jest ponad wszystkimi narodami, jak pies ponad wszystkimi zwierzętami 3. W dialogu Jezusa z Kananejką (Mt) - Syrofenicjanką (Mk) motyw canes został wykorzystany przez ewangelistów z zastosowaniem obydwu jego odcieni znaczeniowych. Czytelnik perykopy znajduje się wobec fazy transitus pomiędzy utartym, standardowym i obraźliwym użyciem motywu a jego pozytywnym wykorzystaniem. Ślady tego drugiego występują w formie zaledwie zaczątkowej, aczkolwiek są bardzo wyraźne. 1. Konotacje negatywne motywu canes. Funkcjonujące w mentalności Żydów poniżające porównanie pogan do psów znajduje swój wyraz w surowej, czy - jak chce H. von der Loos 4 - szowinistycznej, odpowiedzi Jezusa 1 D.E. Garland, Reading Matthew. A Literary and Theological Commentary on the First Gospel, New York 1995, J. Lightfoot, A Commentary on the New Testament from the Talmud and Hebraica. Matthew - 1 Corinthians, t. II, Matthew - Mark, Peabody 1997, H.L. Strack, P. Billerbeck, Kommentar zum Neuen Testament aus Talmud und Midrash. Erster Band. Das Evangelium nach Matthäus, München 1924, Takiego wyrażenia używa autor w swej książce The Miracles of Jesus (Leiden 1986, 413).
2 na prośbę kobiety o uzdrowienie (egzorcyzm) jej córki. Już samo określenie kobieta kananejska zapisane przez Mateusza może mieć wydźwięk obraźliwy w odbiorze czytelnika żydowskiego, do którego jego dzieło było skierowane, gdyż wprost wskazuje na naród pogardzany przez współrodaków ewangelisty 5. O ile judeochrześcijanom i wyznawcom judaizmu wystarczyła wzmianka, że kobieta była Kananejką, o tyle Rzymianie, dla których pisał Marek, potrzebowali bezpośredniego podkreślenia, że Jezus miał do czynienia z poganką (Mk 7,26). Podkreślenie to zostaje wzmocnione przez wzmiankę o jej syrofenickim rodowodzie (Mk 7,26). Wzmianka ta, nawet jeśli została przejęta ze źródeł markowych, koreluje doskonale z zamierzeniem teologicznym autora, i to z dwóch powodów. Po pierwsze, referencje topograficzne zawarte w Mk 7,24.31 wskazują na okolice Tyru, które nie były w owym czasie terytorium typowo pogańskim; włączały Górną Galileę, która była pogańska tylko w niewielkim stopniu. Po drugie, zaakcentowanie rodowodu syrofenickiego służy ukazaniu kobiety proszącej Jezusa o pomoc jako reprezentantki całego świata pogańskiego: była ona poganką zarówno z urodzenia, jak i w sensie religijnym 6. Uzyskany w ten sposób zdwojony efekt dla podkreślenia obcości (niższości) petentki wobec członków narodu wybranego stanowi dobrze przygotowany grunt dla epitetu pies mającego za chwilę paść z ust Jezusa. Jeśli dołączyć do tego jeszcze fakt, że rozmówcą Jezusa jest kobieta, której status w środowisku i mentalności semickiej jest zdecydowanie niższy od statusu mężczyzny, użycie tego epitetu staje się niemal całkowicie "usprawiedliwione"; z całą pewnością nie razi oczu pierwszego adresata ewangelii. Logion Jezusa: niedobrze jest zabrać chleb dzieciom i rzucić psom (Mk 7,27b), odczytany w kontekście historycznym, pozwala na interesującą interpretację. Tyr w pierwszej połowie pierwszego stulecia był miastem stosunkowo bogatym, które ciągle się rozrastało zarówno pod względem ilości, jak i majętności jego mieszkańców. Ekonomicznie jednak był częściowo zależny od dużo biedniejszej Galilei, w większości zamieszkałej przez Żydów. Okoliczności te pozwalają odczytać logion Jezusa jako obrazowe napomnienie, iż nie należy zabierać chleba biedniejszym, by karmić nim i tak już bogatych mieszkańców miasta 7. Przyrównanie pogan, a wraz z nimi zatroskanej o swą córkę Kananejki - Syrofenicjanki, do psów może również znaleźć uzasadnienie w mało dziś popularnej "hipotezie oszustwa". Według niej pierwsze chwile spotkania Jezusa z kobietą pogańską przebiegały pod znakiem niewiedzy Nauczyciela z Nazaretu co do jej pochodzenia. Chcąc ukryć swój rodowód, kobieta, która słyszała wcześniej o uzdrawiającej mocy Cudotwórcy i była przekonana o Jego taumaturgicznych zdolnościach, symuluje swą przynależność do wyznawców judaizmu, nazywając Jezusa Synem Dawida (Mt 15,22). Jezus po zdemaskowaniu nieuczciwości, najpierw odpowiada milczeniem (Mt 15, 23), później odwołuje się do stereotypowego rozumienia toposu canes 8. 5 F. Wright - Beare, The Gospel According to Matthew. A Commentary, Oxford 1981, W. Harrington, Mark. New Testament Message. A Biblical - Theological Commentary, t.iv, Collegeville 1991, D.E. Garland, dz. cyt., Mercer Commentary on the Bible, (red.) W.E. Mills, R.F. Wilson, Macon 1995, 960.
3 2. Możliwości interpretacji pozytywnej. Wydaje się, że ślady pozytywnych konotacji semantycznych motywu canes odnaleźć można już w samym usytuowaniu perykopy w obydwu ewangeliach. Bezpośredni jej kontekst stanowi wywód Jezusa na temat prawdziwej nieczystości (Mk 7,1-23; Mt 15,1-20). Jej naturę stanowi grzech moralny, a nie zaniedbanie czynności rytualnych ludzkiego pomysłu. Jezus przekreśla różnicę między czystym a nieczystym pokarmem; wyrzuca obłudnikom (gr. u`pokrith,j), czyli faryzeuszom i uczonym w Piśmie, ich postawę, i zarzuca im legalizm. Teraz - na zasadzie analogii i kontrastu - znosi różnicę pomiędzy czystym i nieczystym człowiekiem; pochwala szczerą troskę kobiety o dobro jej córki; rozmawia z poganką nie zwracając zupełnie uwagi na żydowskie zwyczaje. Jeśli - co wydaje się w dużym stopniu prawdopodobne - zestawienie tych perykop było świadomym zamierzeniem teologicznym ewangelistów, mającym na celu ukazanie przywódców religijnych Izraela w negatywnym świetle, pogańskiej kobiety natomiast w pozytywnym, wówczas motyw canes wykorzystany przez autorów biblijnych nabiera pozytywnego odcienia znaczeniowego. Dzieci w wypowiedzi Jezusa: niedobrze jest zabrać chleb dzieciom, a rzucić psom (Mk 7,27b) to bez wątpienia członkowie narodu wybranego. W języku aramejskim, w którym logion ten został wypowiedziany pierwotnie, najprawdopodobniej pojawił się idiom nawiązujący do hebrajskiego bne-elohim (synowie Boży). W dialogu Jezusa z poganką wątek dzieci kontynuuje jedynie Marek, aczkolwiek zmienia nieco kulturowy kontekst użycia tego wyrazu. O ile Jezus mówi o te,knon (Mk 7,27), o tyle w wypowiedzi kobiety pojawia się rzeczownik paidi,on (Mk 7,28). Pierwszy wyraz zawiera w sobie ideę dziedziczenia (niezwykle istotną w kulturze i religii Izraela, i to w odniesieniu zarówno do relacji rodzinnej: ojciec - syn, jak i do relacji: Jahwe - Izraelita), drugi natomiast wskazuje na ideę służenia. Mateusz pomija wątek dzieci w wypowiedzi Kananejki być może powodowany faktem, że we wcześniejszym materiale ewangelicznym naród Izraela przedstawiany był jako niegodny tego miana. Zmianie wyboru rzeczownika oznaczającego dzieci u Marka odpowiada wybór rzeczownika wskazującego psy. Podczas gdy zazwyczaj Nowy Testament wykorzystuje rzeczownik ku,nej (por. 2 P 2,22; Fil 3,2; k 16,21), w perykopie o kobiecie pogańskiej ewangeliści podejmują ten wątek używając terminu kuna,ria, który można przetłumaczyć jako szczenięta czy też domowe psy. Żydzi, w przeciwieństwie do pogan, nie zwykli trzymać psów w domu. Kobieta więc, odpowiadając na Jezusowe napomnienie: Pozwól najpierw nasycić się dzieciom (Mk 7,27a), odwołuje się do swojego kontekstu kulturowego stwierdzając, że w jej narodzie dzieci i psy domowe jedzą w tym samym czasie. Przy takiej interpretacji obraźliwe znaczenie motywu canes traci na ostrości. Poza tym sam fakt, że ostatecznie Jezus nie odmówił proszącej kobiecie, ale nawet pochwalił jej wiarę (Mt 15,28) również łagodzi poniżający sens epitetu. Kluczem bowiem do uzyskania Bożej pomocy czyli zbawienia (w szerokim sensie obejmującego także uzdrowienie) jest wiara, nie zaś przynależność do tego czy innego narodu. To właśnie wiara przezwycięża nieprzebyty mur dzielący pogan i Żydów i przekracza uwarunkowania religijne, kulturowe, historyczne i narodowe. Relacje ewangelistów są zapisem nie tylko historycznej misji Jezusa, ale odzwierciedlają konkretną sytuację kościołów, w których powstawały. To ostatnie twierdzenie odnosi się przede wszystkim do dużo bardziej przepracowanego teologicznie
4 dzieła Mateuszowego, który czerpiąc z relacji Markowej, przystosowywał materiał dla adresata judeochrześcijańskiego. Prawdopodobnie w jego wspólnocie oprócz Żydów, którzy uwierzyli w mesjańskie posłannictwo Jezusa, znaleźli się także chrześcijanie pochodzenia pogańskiego. Zamieszczenie perykopy o uzdrowieniu córki Kananejki może więc być potraktowane jako próba uzasadnienia, dlaczego poganie i Żydzi żyją razem w jednej wspólnocie 9. Jeśli takie było rzeczywiście zamierzenie teologiczne Mateusza, wówczas użycie motywu canes widzieć należy w świetle zgoła pozytywnym: autor zwraca uwagę, że choć w judaizmie poganie przyrównywani są do psów, ich obecność w gminie chrześcijańskiej nie może być deprecjonowana. Jezusowy logion wypowiedziany do uczniów, nie do proszącej kobiety: Jestem posłany tylko do owiec, które poginęły z domu Izraela (zanotowany jedynie przez Mateusza; Mt 15,24) jest prawdopodobnie rysem popaschalnym opowiadania. Uczniowie widziani są w nim jako reprezentanci Kościoła, którego pierwsze zręby powstawały w związkach z judaizmem, ale który staje się pośrednikiem pomiędzy Zbawicielem a światem pogańskim. Historyczna misja Jezusa skierowana była jedynie do Izraela, Kościół natomiast winien zanieść przesłanie dobrej nowiny także do narodów pogańskich. Sam Jezus czyni jednak wyjątek od tej zasady; Mateusz przedstawia bowiem scenę uzdrowienia sługi setnika, który był niewątpliwie Rzymianinem (Mt 8,5-13) 10. Działalność publiczna Jezusa, choć skierowana przede wszystkim do Żydów, odznacza się więc już pewnym rysem uniwersalizmu misyjnego. Przesłanie, które wypływa z tego faktu oznacza, ze poganie nie mogą w misji Kościoła być pogardzani i uważani za psy. 3. Konkluzja Motyw canes, który niejednokrotnie powracał w dziejach chrześcijaństwa, korzeniami swymi sięga przekonań judaizmu i zapisu ewangelijnego. Niewątpliwie najsilniej zaznacza się poniżające i obraźliwe wykorzystanie znaczenia tego motywu, stosowanego głównie jako epitet określający narody pogańskie. Ten wątek znaczeniowy dominuje na kartach Starego Testamentu i w judaizmie pierwszego wieku. Przejmują go również biblijni autorzy ksiąg nowotestamentalnych, a stąd przedostaje się, na drodze tradycji, do historiografii chrześcijańskiej 11. Można jednak mówić także o pewnej neutralizacji negatywnych konotacji związanych z motywem canes w judaizmie i w ewangeliach. Znaczącą rolę w tym procesie odgrywa scena uzdrowienia przez Jezusa córki kobiety pogańskiej, zanotowana przez Mateusza i Marka (Mt 15,21-28; Mk 7,24-30). W perykopie opisującej cud dokonany przez 9 W. Harrington, The Gospel of Matthew, Collegeville 1991, Pomiędzy obiema perykopami istnieje wiele wątków paralelnych: postacie w nich występujące nie tylko reprezentują świat pogański, ale posiadają statut godzien pogardy (Rzymianin jest przedstawicielem znienawidzonego zaborcy, Kananejka natomiast już z samego faktu, że jest kobietą, nie powinna publicznie rozmawiać z Jezusem); żadne z nich nie prosi Jezusa o miłosierdzie nad sobą, lecz nad bliskimi osobami (córką i sługą); ich naleganie złączone jest z silnym przekonaniem o możliwości dokonania cudu (przekonanie to widziane z perspektywy popaschalnej stanie się przykładem wiary); Jezus dokonuje obydwu interwencji "na odległość", pomijając bezpośredni kontakt z chorym sługą i dręczoną córką Kananejki (M. Rosik, Ku radykalizmowi Ewangelii, Wrocław 2000, 60). 11 Użycie toposu canes wśród Słowian omawia L.A. Tyszkiewicz, Słowianie w historiografii wczesnego średniowiecza od połowy VI do połowy VII wieku, Wrocław 1991, ; por. także: S. Rosik, -----
5 Jezusa motyw canes występuje w obydwu odcieniach znaczeniowych, choć niewątpliwie dominuje w niej jego negatywna zawartość semantyczna. Obciążona jest ona tradycyjnie funkcjonującym wśród Żydów porównaniem pogan do psów. Kilka czynników zanotowanych przez ewangelistów lub bezpośrednio z perykopy wypływających pozwala domyślać się próby złagodzenia negatywnych konotacji motywu. Należy do nich przede wszystkim: wybór rzeczownika kuna,ria, który jest zdecydowanie "łagodniejszy" semantycznie niż powszechnie używany termin ku,nej; sam fakt dokonania przez Jezusa uzdrowienia, a więc przystania na prośbę kobiety porównanej wcześniej do psa; uniwersalizm misyjny Kościoła, który w swym zadaniu głoszenia dobrej nowiny o zbawieniu dotrzeć ma także do pogan.
JEZUS I CÓRKA SYROFENICJANKI (Mk 7,24-30): WYNIESIENIE DO GODNOŚCI DZIECKA BOŻEGO
ks. Mariusz Rosik JEZUS I CÓRKA SYROFENICJANKI (Mk 7,24-30): WYNIESIENIE DO GODNOŚCI DZIECKA BOŻEGO W ostatnich latach pojawiło się kilka szczegółowych studiów poświęconych egzegezie i interpretacji teologicznej
Bardziej szczegółowoKościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PONADPODSTAWOWYCH
Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PONADPODSTAWOWYCH CHARAKTERYSTYKA: Program przeznaczony jest dla uczniów szkół ponadpodstawowych: liceum, technikum oraz szkół zawodowych. Katechezy
Bardziej szczegółowoKościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH
Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH CHARAKTERYSTYKA: Program przeznaczony jest dla uczniów szkół podstawowych. Minimum programowe nie uwzględnia podziału treści materiału
Bardziej szczegółowoŁk 1, 1-4 KRĄG BIBLIJNY
Łk 1, 1-4 KRĄG BIBLIJNY Tomasz Kiesling Oborniki 2013 Być jak Teofil dziś Teofil konkretne imię adresata, chrześcijanina, do którego pisze św. Łukasz Ewangelię. Ewangelista przeprowadził wiele rozmów
Bardziej szczegółowoKOMENTARZ EGZEGETYCZNY DO MT 15,21-28
KOMENTARZ EGZEGETYCZNY DO MT 15,21-28 Tłumaczenie: 21. A gdy wyszedł stamtąd Jezus, oddalił się w okolice Tyru i Sydonu. 22. I oto kobieta kananejska z okolic tych, gdy wyszła, krzyczała, powiadając: zlituj
Bardziej szczegółowoks. Mariusz Rosik Wspólne logia Jezusa w ewangeliach według św. Mateusza i św. Marka - główne rysy teologiczne.
ks. Mariusz Rosik Wspólne logia Jezusa w ewangeliach według św. Mateusza i św. Marka - główne rysy teologiczne. Centralne miejsce w ewangeliach zajmuje osoba Jezusa z Nazaretu. Kiedy wczytujemy się w tekst
Bardziej szczegółowoList do Rzymian podręcznik do nauki religii w drugiej klasie szkoły ponadgimnazjalnej razem 22 jednostki lekcyjne
List do Rzymian podręcznik do nauki religii w drugiej klasie szkoły ponadgimnazjalnej razem 22 jednostki lekcyjne Zagadnienia programowe Lekcja organizacyjna Tematyka Cele i treści szczegółowe Liczba lekcji
Bardziej szczegółowoADWENT, NARODZENIE PAŃSKIE I OKRES ZWYKŁY
Archidiecezjalny Program Duszpasterski ROK B ADWENT, NARODZENIE PAŃSKIE I OKRES ZWYKŁY Komentarze do niedzielnej liturgii słowa Poznań 2008/2009 25 ADWENT I Niedziela Adwentu 30 listopada 2008 Iz 63,16b-17.19b;
Bardziej szczegółowoks. Mariusz Rosik Nierozerwalność małżeństwa w kontrowersji Jezusa z faryzeuszami (Mk 10,2-12; Mt 19,3-10)
ks. Mariusz Rosik Nierozerwalność małżeństwa w kontrowersji Jezusa z faryzeuszami (Mk 10,2-12; Mt 19,3-10) W perykopie zawierającej wypowiedzi Jezusa odnoszące się do małżeństwa (Mk 10,2-12; Mt 19,3-10)
Bardziej szczegółowoJeden Pasterz i jedno stado. Jan 10,1-11. Jedna. Jedno ciało. 1 Koryntian 12: świątynia. 1 Koryntian 3, Jedna
Lekcja 6 na 10. listopada 2018 Biblia zawiera różne obrazy, które przedstawiają duchowe i teologiczne prawdy. Na przykład woda w Ewangelii Jana 7,38, wiatr w Ewangelii Jana 3,8 i filar w Liście do Tymoteusza
Bardziej szczegółowoADWENT, BOŻE NARODZENIE I OKRES ZWYKŁY
Archidiecezjalny Program Duszpasterski ADWENT, BOŻE NARODZENIE I OKRES ZWYKŁY ROK A Komentarze do niedzielnej liturgii słowa Poznań 2007/2008 25 Adwent I Niedziela Adwentu 2 grudnia 2007 Iz 2, 1-5 Ps 122
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA Z RELIGII NA POSZCZEGÓLNE OCENY W KLASIE IV
WYMAGANIA Z RELIGII NA POSZCZEGÓLNE OCENY W KLASIE IV Rozdział I Żyję w przyjaźni z Jezusem - charakteryzuje postawę przyjaciela Jezusa - wymienia warunki przyjaźni z Jezusem praktykowanie pierwszych piątków
Bardziej szczegółowoEtyka Tożsamość i definicja. Ks. dr Artur Aleksiejuk
Etyka Tożsamość i definicja Ks. dr Artur Aleksiejuk 1. ETYKA A FILOZOFIA PYTANIA PROBLEMOWE: Czy etyka musi być dyscypliną filozoficzną? Czy etyka może być wolna od filozoficznych założeń? Czy i jak dalece
Bardziej szczegółowoUczeń spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą, oraz: - wykazuje w jaki sposób powstała Biblia. - opisuje symbole Ewangelistów w sztuce sakralnej
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY Religia klasa 5 : oceny dopuszczająca i dostateczna : oceny dobra, bardzo dobra, celująca Uwaga dotycząca oceniania na każdym poziomie wymagań: Aby uzyskać kolejną,
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI WSTĘP...5
SPIS TREŚCI WSTĘP...5 I. TYM CZŁOWIEKIEM JESTEM JA!" HEBRAJSKI MAŚAL -PRZYPOWIEŚĆ W STARYM TESTAMENCIE...7 1. Etymologia...8 2. Prz 1,1-7...9 3. Jeszcze trochę etymologii...12 4. Przysłowie...13 1 Sm 10;
Bardziej szczegółowoRADYKALIZM LOGłÓW JEZUSA
RADYKALIZM LOGłÓW JEZUSA Ks. Sławomir Jan Stasiak M. Rosik,Ku radykalizmowi Ewangelii. Studium nad wspólnymi logiami Jezusa w Ewangeliach według św. Mateusza i św. Marka, Wrocław 2000, ss. 188, [bibliografia
Bardziej szczegółowoArchidiecezjalny Program Duszpasterski ROK B OKRES PASCHALNY. Komentarze do niedzielnej liturgii słowa
Archidiecezjalny Program Duszpasterski ROK B OKRES PASCHALNY Komentarze do niedzielnej liturgii słowa Poznań 2008/2009 17 18 II Niedziela Wielkanocna 19 kwietnia 2009 Dz 4,32-35 Ps 118 1 J 5,1-6 J 20,19-31
Bardziej szczegółowoNajczęściej o modlitwie Jezusa pisze ewangelista Łukasz. Najwięcej tekstów Chrystusowej modlitwy podaje Jan.
"Gdy Jezus przebywał w jakimś miejscu na modlitwie i skończył ją, rzekł jeden z uczniów do Niego: «Panie, naucz nas się modlić, jak i Jan nauczył swoich uczniów». Łk 11,1 Najczęściej o modlitwie Jezusa
Bardziej szczegółowoBOŻE OBJAWIENIE tematy i wiedza Księga PŚ (Jak czytać Pismo Święte? Najważniejsze księgi historyczne Starego Testamentu i ich bohaterowie.
Księga PŚ (Jak czytać Pismo Święte? Najważniejsze księgi historyczne Starego Testamentu i ich bohaterowie.) YK 14-19, notatka w zeszycie, prezentacja, skrypt Pojęcia: Biblia, kanon, natchnienie Podział
Bardziej szczegółowoJezus przed swoim ukrzyżowaniem w modlitwie do Ojca wstawiał się za swoimi uczniami (i za nami).
Lekcja 3 na 20 października 2018 A nie tylko za nimi proszę, ale i za tymi, którzy przez ich słowo uwierzą we mnie. Aby wszyscy byli jedno, jak Ty, Ojcze, we mnie, a Ja w tobie, aby i oni w nas jedno byli,
Bardziej szczegółowoEwangelizacja O co w tym chodzi?
Ewangelizacja O co w tym chodzi? Droga małego ewangelizatora ;) Warsztaty ewangelizacyjne: 11 maja 2013 r. Ks. Tomek Moch, Diecezjalna Diakonia Ewangelizacji Ruchu Światło-Życie Archidiecezja Warszawska
Bardziej szczegółowoTrójca Święta wzór doskonałej wspólnoty
Trójca Święta wzór doskonałej wspólnoty Prawda o Bogu w Trójcy Jedynym należy do największych tajemnic chrześcijaństwa, której nie da się zgłębić do końca. Można jedynie się do niej zbliżyć, czemu mają
Bardziej szczegółowoBóg Ojciec kocha każdego człowieka
1 Bóg Ojciec kocha każdego człowieka Bóg kocha mnie, takiego jakim jestem. Raduje się każdym moim gestem. Alleluja Boża radość mnie rozpiera, uuuu (słowa piosenki religijnej) SŁOWA KLUCZE Bóg Ojciec Bóg
Bardziej szczegółowopójdziemy do kina Gimnazjum kl. I, Temat 57
pójdziemy do kina pragnę sprawić Ci radość kupię kwiaty chcę być z Tobą ofiaruję prezent dobrze jest być razem przygotuję dobre jedzenie przyjaźń z Tobą jest dla mnie ważna Grupa 1 Przeczytaj poniższy
Bardziej szczegółowoks. Mariusz Rosik Ewangelie synoptyczne natchnienie i prawda w nich zawarta
ks. Mariusz Rosik Ewangelie synoptyczne natchnienie i prawda w nich zawarta Konstytucja O Objawieniu Bożym mówi, że wśród wszystkich pism Nowego Testamentu, Ewangelie zajmują słusznie miejsce najwybitniejsze.
Bardziej szczegółowo9 STYCZNIA Większej miłości nikt nie ma nad tę, jak gdy kto życie swoje kładzie za przyjaciół swoich. J,15,13 10 STYCZNIA Już Was nie nazywam
Wiara jest łaską, którą otrzymujesz Boga, ale wiara to także decyzja twojego serca, które mówi, tak, wierzę, że Bóg mnie kocha. Tak, wierzę, że moje życie może się zmienić. Tak, wierzę, że Bóg może przywrócić
Bardziej szczegółowoCodziennie też jednomyślnie uczęszczali do świątyni, a łamiąc chleb po domach, przyjmowali pokarm z weselem i w prostocie serca, Chwaląc Boga i
Lekcja 3 na 21 lipca 2018 Codziennie też jednomyślnie uczęszczali do świątyni, a łamiąc chleb po domach, przyjmowali pokarm z weselem i w prostocie serca, Chwaląc Boga i ciesząc się przychylnością całego
Bardziej szczegółowoEwangelia św. Marka - cz. 4
Ewangelia św. Marka - cz. 4 ks. dr hab. Piotr Łabuda - Krąg biblijny nr 34 4. Czas i miejsce powstania Ewangelii św. Marka Najstarsze świadectwa wskazują, że Marek spisał swoją ewangelię po śmierci Piotra
Bardziej szczegółowoLekcja 2 na 14 października 2017
Lekcja 2 na 14 października 2017 Zakon bowiem został nadany przez Mojżesza, łaska zaś i prawda stała się przez Jezusa Chrystusa (Jan 1:17) Wielkie obietnice: lepsze życie w zamian za posłuszeństwo. Lepsze
Bardziej szczegółowoKarolina Milczarek Kl. 3TL
Karolina Milczarek Kl. 3TL Jest to osoba -będąca w kontakcie z Bogiem, - będąca jego ustami na ziemi, -wysłannik Boga Od początków dziejów Izraela prorocy odgrywali wiodącą rolę w historii biblijnej. To
Bardziej szczegółowoW imię Ojca i Syna i Ducha Świętego
W imię Ojca i Syna i Ducha Świętego Sens życia Gdy na początku dnia czynię z wiarą znak krzyża, wymawiając słowa "W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego", Bóg uświęca cały czas i przestrzeń, która otworzy
Bardziej szczegółowoUSPRAWIEDLIWIENIE WYŁĄCZNIE PRZEZ WIARĘ
USPRAWIEDLIWIENIE WYŁĄCZNIE PRZEZ WIARĘ Lekcja 4 na 22 lipca 2017 Z Chrystusem jestem ukrzyżowany; żyję więc już nie ja, ale żyje we mnie Chrystus; a obecne życie moje w ciele jest życiem w wierze w Syna
Bardziej szczegółowoKim jest Jezus? Jezus z Nazaretu mit czy rzeczywistość?
Kim jest Jezus? Jezus z Nazaretu mit czy rzeczywistość? Kim jest Jezus? To nie jest pytanie tylko naukowe. To pytanie dotyczy każdego z nas. Musimy je zadawać nieustannie. Pytanie to organizuje nasze życie,
Bardziej szczegółowoSpotkanie Jezusa z Syrofenicjanką Mk 7,24-30 (ks. M. Rosik 22.02.12r)
Spotkanie Jezusa z Syrofenicjanką Mk 7,24-30 (ks. M. Rosik 22.02.12r) 24 Wybrał się stamtąd i udał się w okolice Tyru i Sydonu. Wstąpił do pewnego domu i chciał, żeby nikt o tym nie wiedział, lecz nie
Bardziej szczegółowoPrawo Boże cz.3. W Starym Przymierzu sprawa była zasadniczo prosta, Żydzi nigdy
Prawo Boże cz.3 W trzeciej, krótkiej części omawiającej rolę i znaczenie Prawa Bożego, wrócę znów do Starego Testamentu. Pragnę przedstawić znaczenie słów, które miały jakiekolwiek powiązania z Prawem.
Bardziej szczegółowoOPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS)
OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) I. Informacje ogólne 1. Nazwa modułu : Judaizm: Wybrane zagadnienia z antropologii filozoficznej. Kod modułu : 070 3. Rodzaj modułu : fakultatywny 4. Kierunek studiów:
Bardziej szczegółowoEwangelia wg św. Jana. Rozdział 1
Ewangelia wg św. Jana Rozdział 1 Na początku było Słowo, a Słowo było u Boga, a Bogiem było Słowo. 2 Ono było na początku u Boga. 3 Wszystko przez Nie się stało, a bez Niego nic się nie stało, co się stało.
Bardziej szczegółowoBIBLIJNE POJĘCIE CUDU. I. Pojęcie cudu w Starym Testamencie
1. Określenia cudu BIBLIJNE POJĘCIE CUDU I. Pojęcie cudu w Starym Testamencie Cudowne działanie Boga określa w Starym Testamencie bogate słownictwo. 1. Znak oznacza jakieś wydarzenie lub zjawisko, które
Bardziej szczegółowoZespół Szkół nr 21 w Bydgoszczy. Informacja zwrotna RELIGIA szkoła podstawowa klasa 4
Zespół Szkół nr 21 w Bydgoszczy Informacja zwrotna RELIGIA szkoła podstawowa klasa 4 Opracowanie: mgr Violetta Kujacińska mgr Małgorzata Lewandowska Zasady: IZ może być ustna lub pisemna, IZ pisemną przekazujemy
Bardziej szczegółowoAUTORYTET I EWANGELIA PAWŁA
AUTORYTET I EWANGELIA PAWŁA Lekcja 2 na 8 lipca 2017 A teraz, czy chcę ludzi sobie zjednać, czy Boga? Albo czy staram się przypodobać ludziom? Bo gdybym nadal ludziom chciał się przypodobać, nie byłbym
Bardziej szczegółowoWitamy serdecznie. Świecki Ruch Misyjny EPIFANIA, Zbór w Poznaniu
Witamy serdecznie Świecki Ruch Misyjny EPIFANIA, Zbór w Poznaniu Świecki Ruch Misyjny Epifania Świecki Ruch Misyjny "Epifania" jest międzynarodowym, niezależnym, niesekciarskim, nieobliczonym na zysk,
Bardziej szczegółowoODKRYWCZE STUDIUM BIBLIJNE
ODKRYWCZE STUDIUM BIBLIJNE EWANGELI JANA 6:44-45 Nikt nie może przyjść do mnie, jeżeli go nie pociągnie Ojciec, który mnie posłał, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym. Napisano bowiem u proroków: I będą
Bardziej szczegółowoCzy więc zakon unieważniamy przez wiarę? Wręcz przeciwnie, zakon utwierdzamy (Rzymian 3:31)
Lekcja 5 na 4 listopada 2017 Czy więc zakon unieważniamy przez wiarę? Wręcz przeciwnie, zakon utwierdzamy (Rzymian 3:31) W dniu 31 października 1517 r. Marcin Luter zawiesił swoje dziewięćdziesiąt pięć
Bardziej szczegółowoBOŻE OBJAWIENIE tematy i wiedza Powtórzenie materiału o Objawieniu Bożym
Powtórzenie materiału o Objawieniu Bożym Użyte kolory: Kolor czarny materiał obowiązkowy na poziomie podstawowym Kolor Ubuntu Orange - materiał rozszerzony na ocenę celującą Księga PŚ (Czytać ze zrozumieniem
Bardziej szczegółowoMsza św. z okazji 40-lecia działalności wspólnoty Wiara i światło (Ewangelia Mt 25,14-30) Wrocław, katedra 17 XI 2018
+ Józef Kupny Msza św. z okazji 40-lecia działalności wspólnoty Wiara i światło (Ewangelia Mt 25,14-30) Wrocław, katedra 17 XI 2018 Z pewnością wiele razy słyszeliśmy tę Ewangelię i może nam się wydawać,
Bardziej szczegółowoCele nauczania w ramach przedmiotu - religia.
Cele nauczania w ramach przedmiotu - religia. Katecheza jest wychowaniem w wierze dzieci i młodzieży. Obejmuje przede wszystkim wyjaśnianie nauki chrześcijańskiej, podawanej w sposób systematyczny i całościowy
Bardziej szczegółowoAnkieta, w której brało udział wiele osób po przeczytaniu
3 WSTĘP 5 Wstęp Ankieta, w której brało udział wiele osób po przeczytaniu książki pt. Wezwanie do Miłości i zawartego w niej Apelu Miłości objawia tym, którzy tego nie wiedzieli, iż książka ta, wołanie
Bardziej szczegółowoWymagania programowe i kryteria oceniania - religia. Jest wzorem dla innych pod względem: pilności, odpowiedzialności, samodzielności.
Wymagania programowe i kryteria oceniania - religia I. Podstawowe: Na ocenę celującą uczeń: Prowadzi zeszyt i odrabia zadania domowe. Jest wzorem dla innych pod względem: pilności, odpowiedzialności, samodzielności.
Bardziej szczegółowo1. Narodziny Chrystusa zapowiadały liczne proroctwa. Gdzie możemy je odnaleźć?
1. Narodziny Chrystusa zapowiadały liczne proroctwa. Gdzie możemy je odnaleźć? a) w Starym Testamencie b) w Dziejach Apostolskich c) w Apokalipsie 2. Jak daleko znajduje się Betlejem, miejsce narodzin
Bardziej szczegółowoKażda rodzina chrześcijańska jest centrum wpływów, które Bóg wykorzystuje do błogosławienia tych, którzy żyją wokół niej.
Lekcja 12 na 22. czerwca 2019 Każda rodzina chrześcijańska jest centrum wpływów, które Bóg wykorzystuje do błogosławienia tych, którzy żyją wokół niej. Co ludzie widzą, gdy spotykają twoją rodzinę? Jakie
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z RELIGII DLA UCZNIÓW KLASY IV SZKOŁY PODSTAWOWEJ
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z RELIGII DLA UCZNIÓW KLASY IV SZKOŁY PODSTAWOWEJ PROGRAM NAUCZANIA POZNAJĘ BOGA I W NIEGO WIERZĘ PODRĘCZNIK JESTEM CHRZEŚCIJANINEM ROZDZIAŁ 1. Żyję w przyjaźni z Jezusem rozumie sens
Bardziej szczegółowoSzko a Uczniostwa. zeszyt I
Szko a Uczniostwa zeszyt I D. Zestaw zadań do pracy indywidualnej w domu Zapowiedź Szkoła Uczniostwa pomyślana jest jako pierwszy i podstawowy etap formacji świeckich przeżywany we wspólnocie po okresie
Bardziej szczegółowoKiedy przyjmujemy zbawienie, które Chrystus ofiarował na krzyżu, stajemy się zjednoczeni w Nim w przymierzu. Jesteśmy pojednani z Bogiem i ludźmi.
Kiedy przyjmujemy zbawienie, które Chrystus ofiarował na krzyżu, stajemy się zjednoczeni w Nim w przymierzu. Jesteśmy pojednani z Bogiem i ludźmi. Nasze życie zostaje przekształcone. Wierzący jednoczą
Bardziej szczegółowoŹródło: ks. Andrzej Kiciński,,Historia Światowych Dni Młodzieży * * *
W Niedzielę Palmową u 1984 na zaproszenie Papieża zgromadziła się w Rzymie młodzież z całego świata: w Roku Odkupienia, obchodząc «Jubileusz młodzieży», a w 1985 Międzynarodowy Rok Młodzieży. W Niedzielę
Bardziej szczegółowoZJAZD KOŚCIOŁA W JEROZOLIMIE
ZJAZD KOŚCIOŁA W JEROZOLIMIE Lekcja 8 na 25. sierpnia 2018 Wierzymy przecież, że zbawieni będziemy przez łaskę Pana Jezusa, tak samo jak i oni (Dzieje Ap. 15,11) Poganie akceptowali Ewangelią, ale dla
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z religii kl. VI w oparciu o realizowany program Poznaję Boga i w Niego wierzę nr: AZ-2-01/10
Wymagania edukacyjne z religii kl. VI w oparciu o realizowany program Poznaję Boga i w Niego wierzę nr: AZ-2-01/10 Ocena niedostateczny Uczeń nie opanował umiejętności i wiadomości określonych w podstawie
Bardziej szczegółowoPismo Święte podstawowym źródłem treści w programach. Kościoła Zielonoświątkowego w RP
Pismo Święte podstawowym źródłem treści w programach nauczania biblijnego Kościoła Zielonoświątkowego w RP Podstawa Programowa katechezy zielonoświątkowej Za podstawowe źródło treści oraz główną przesłankę
Bardziej szczegółowo1 Rozważania na każdy dzień. Cz. IV Marcin Adam Stradowski J.J. OPs
1 2 Spis treści Triduum Paschalne......5 Wielki Czwartek (5 kwietnia)......5 Droga Krzyżowa (6-7 kwietnia Wielki Piątek, Wielka Sobota)......8 Chrystus zmartwychwstał! (8 kwietnia Niedziela Wielkanocna)....
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z religii dla klasy I a gimnazjum w 2016/17.
Wymagania edukacyjne z religii dla klasy I a gimnazjum w 2016/17. ROZDZIAŁ CELUJĄCY BARDZO DOBRY DOBRY DOSTATECZNY DOPUSZCZAJĄCY I. Szukam prawdy o sobie 3. Wykonał dodatkową pracę np. prezentację związaną
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. Wstęp... Rozdział I Kontekst powstania chrystologii Jon Sobrino i jej char akterystyk a
SPIS TREŚCI Wstęp... 11 Rozdział I Kontekst powstania chrystologii Jon Sobrino i jej char akterystyk a 1. Nauczanie Kościoła... 1.1. Sobór Watykański II a teologia wyzwolenia... 1.2. Medellin a teologia
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania z religii dla klasy siódmej szkoły podstawowej
Kryteria oceniania z religii dla klasy siódmej szkoły podstawowej I. Szukam prawdy o sobie II. Spotykam Boga III. Słucham 3. Aktywnie uczestniczy w lekcji i biegle posługuje się zdobytą wiedzą. 4. Wykonał
Bardziej szczegółowoCzy Bóg kazał wymordować ludy Kanaanu?
Czy Bóg kazał wymordować ludy Kanaanu? Już od pierwszej połowy II wieku czyli już 1900 lat! różnych chrześcijan nawiedzają marcjonistyczne pokusy, że może jednak Bóg Starego Testamentu to ktoś zupełnie
Bardziej szczegółowoŻydzi Dlaczego warto o nich mówić?
Żydzi Dlaczego warto o nich mówić? Mamy wspólną wielowiekową historię Mają bogatą kulturę, tradycję i sztukę. Warto je poznać! Jan Paweł II nazwał ich starszymi braćmi w wierze. Czas zapomnieć o nieporozumieniach
Bardziej szczegółowoS P O T K A N I E ZE S Ł O W E M
Z Ewangelii według świętego Marka: Owego dnia, gdy zapadł wieczór, Jezus rzekł do swoich uczniów: «Przeprawmy się na drugą stronę». Zostawili więc tłum, a Jego zabrali, tak jak był w łodzi. Także inne
Bardziej szczegółowoNie tylko dla bierzmowańców! Pytania do Ewangelii wg św. Marka. 1. Czyim synem był Marek? 2. Czyim krewnym był Marek?
Nie tylko dla bierzmowańców! wg św. Marka 1. Czyim synem był Marek? 2. Czyim krewnym był Marek? 3. Dla jakich ludzi przeznaczona była druga Ewangelia? 4. Kim był adresat owej Ewangelii? 5. Kiedy została
Bardziej szczegółowobyć wierna przyjętemu przez siebie wzorowi zachowania, powinna zacząć przeklinać. Tymczasem ona zachowuje się teraz zupełnie inaczej, nie jak żebrak,
Pan Jezus i Żydzi Jak teologia wyjaśnia ekskluzywizm żydowski pierwszych chrześcijan? Świadczą o nim nawet Ewangelie. Z niektórych tekstów ewangelicznych wynika, jak gdyby Chrystus przyszedł zbawić samych
Bardziej szczegółowoNabożeństwo powołaniowo-misyjne
Nabożeństwo powołaniowo-misyjne Nabożeństwo powołaniowo-misyjne (Wystawienie Najświętszego Sakramentu) K: O Boże, Pasterzu i nauczycielu wiernych, któryś dla zachowania i rozszerzenia swojego Kościoła
Bardziej szczegółowo(Hebrajczyków 12,1-2)
Przeto i my biegnijmy wytrwale w wyścigu, który jest przed nami, Patrząc na Jezusa, sprawcę i dokończyciela wiary, który zamiast doznać należytej mu radości, wycierpiał krzyż, nie bacząc na jego hańbę,
Bardziej szczegółowoAktywni na start. Podkowa Leśna 6-8 stycznia 2012r.
Aktywni na start Podkowa Leśna 6-8 stycznia 2012r. Bo ziemia sama z siebie owoc wydaje, najpierw trawę, potem kłos, potem pełne zboże w kłosie. A gdy owoc dojrzeje, wnet się zapuszcza sierp, bo nadeszło
Bardziej szczegółowoProrok Habakuk. Cel. Przybliżenie dzieciom postaci proroka Habakuka. Kolejne kroki
Cel Przybliżenie dzieciom postaci proroka Habakuka. Kolejne kroki Cieszymy się z obecności wszystkich i mamy nadzieję, że wszyscy wytrwamy w naszym modlitewnym czuwaniu. Przypominamy proroka Nahuma, którego
Bardziej szczegółowoEwangelia wg św. Jana. Rozdział 4
Ewangelia wg św. Jana Rozdział 4 Gdy Jezus dowiedział się, że faryzeusze usłyszeli, iż Jezus pozyskuje więcej uczniów i więcej chrzci niż Jan, 2 (Chociaż Jezus nie chrzcił, lecz Jego uczniowie), 3 Opuścił
Bardziej szczegółowoProgram nauczania biblijnego uczniów klas gimnazjalnych. Program powstaje pod kierunkiem Elżbiety Bednarz
Program nauczania biblijnego uczniów klas gimnazjalnych Program powstaje pod kierunkiem Elżbiety Bednarz Klasa I Ja i Bóg na co dzień Redaktor: Michał Stępień Nauka o Jezusie Chrystusie Jezus Syn Boży
Bardziej szczegółowoO tym jak ludu rzesza szła pod wodzą Mojżesza
O tym jak ludu rzesza szła pod wodzą Mojżesza Wprowadzenie Film Interaktywne ćwiczenia mul medialne Podsumowanie Słowniczek Dla nauczyciela Wprowadzenie Religia starożytnych Żydów to jeden z najstarszych
Bardziej szczegółowoKierunek i poziom studiów: Sylabus modułu: Nowy Testament (11-TS-12-NT) Nazwa wariantu modułu (opcjonalnie): nazwa_wariantu (kod wariantu)
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Kierunek i poziom studiów: Sylabus modułu: Nowy Testament (11-TS-12-NT) Nazwa wariantu modułu (opcjonalnie): _wariantu ( wariantu) 1. Informacje ogólne koordynator
Bardziej szczegółowoAteizm. Czy ateista może być zbawiony?
Ateizm Czy ateista może być zbawiony? Podstawy biblijne Lecz kto się Mnie zaprze przed ludźmi, tego zaprę się i Ja przed moim Ojcem, który jest w niebie (Mt 10, 33). Idźcie na cały świat i głoście Ewangelię
Bardziej szczegółowoEgzystencjalny wymiar kerygmatu Apostoła Pawła
ISSN 1392-7450 SOTER 2011.37(65) Egzystencjalny wymiar kerygmatu Apostoła Pawła Pranešimas skaitytas tarptautinėje mokslinėje konferencijoje Evangelizacija šiandienos pasaulyje: ištakos, iššūkiai, perspektyvos.
Bardziej szczegółowoSzczegółowe wymagania edukacyjne na poszczególne stopnie z religii dla klasy siódmej szkoły podstawowej
Szczegółowe wymagania edukacyjne na poszczególne stopnie z religii dla klasy siódmej szkoły podstawowej CELUJĄCY BARDZO DOBRY DOBRY DOSTATECZNY DOPUSZCZAJĄCY NIEDOSTATECZNY 3. Aktywnie uczestniczy w lekcji
Bardziej szczegółowoKomentarz egzegetyczny do tekstu: Mt 21,14-17(18-22) 4. Niedziela po Wielkanocy
Komentarz egzegetyczny do tekstu: Mt 21,14-17(18-22) 4. Niedziela po Wielkanocy 14.05.2017 Tłumaczenie: (14) I podeszli do niego w świątyni ślepi i chromi i uzdrowił ich. (15) Arcykapłani zaś i uczeni
Bardziej szczegółowoPięćdziesiątnica i Paruzja 5. IZRAEL; KOŚCIÓŁ I KRÓLESTWO
Pięćdziesiątnica i Paruzja 5. IZRAEL; KOŚCIÓŁ I KRÓLESTWO DOBRA NOWINA DLA NARODÓW Ziemska posługa Jezusa była dla Izraela. Jestem posłany tylko do owiec, które poginęły z domu Izraela. (Mt 15:24). Dopiero
Bardziej szczegółowoKRYTERIA OCENIANIA RELIGIA KLASA VI
KRYTERIA OCENIANIA RELIGIA KLASA VI DZIAŁ I TAJEMNICA KOŚCIOŁA CHRYSTUSOWEGO bardzo celująca - wie, komu objawił się Duch Święty; - podaje przykłady, dotyczące budowania wspólnoty - wyjaśnia, dlaczego
Bardziej szczegółowoDz 10,34a Przekład Uwagi wprowadzające
Dz 10,34a.36-43 Przekład 34a. Otworzywszy zaś Piotra usta, powiedział: ( ) 36. Słowo, które posłał synom Izraela, zwiastując pokój przez Jezusa Chrystusa; On to jest Panem wszystkiego. 37. Wy wiecie, co
Bardziej szczegółowoUzdrowienie córki pogańskiej kobiety. Główne idee opowiadania i sposób ich prezentacji
Ks. Łukasz Laskowski (Rzym, Pontificio Istituto Biblico) Uzdrowienie córki pogańskiej kobiety. Główne idee opowiadania i sposób ich prezentacji Opowiadanie o uzdrowieniu córki pogańskiej kobiety z Fenicji
Bardziej szczegółowoCele nauczania w ramach przedmiotu - religia.
Cele nauczania w ramach przedmiotu - religia. Katecheza jest wychowaniem w wierze dzieci i młodzieży. Obejmuje przede wszystkim wyjaśnianie nauki chrześcijańskiej, podawanej w sposób systematyczny i całościowy
Bardziej szczegółowoKrzyż uczy nas człowieczeństwa
ks. Piotr Halczuk SCENARIUSZ LEKCJI Krzyż uczy nas człowieczeństwa (konspekt katechezy dla klas: 1-3 szkoły gimnazjalnej oraz ponadgimnazjalnej) Cele ogólne: 1.Cel dydaktyczny - uczeń wie: - że poprzez
Bardziej szczegółowoJ 10,11-16(27-30) Uwagi wprowadzające
J 10,11-16(27-30) Przekład 11. Ja jestem pasterzem dobrym. Dobry pasterz życie swoje oddaje za owce. 12. Najemnik nie będący pasterzem, którego owce nie są własne, gdy widzi wilka nadchodzącego, porzuca
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z religii dla klasy VIII
Wymagania edukacyjne z religii dla klasy VIII ROZDZIAŁ CELUJĄCY BARDZO DOBRY DOBRY DOSTATECZNY DOPUSZCZAJĄCY NIEDOSTATECZNY I. ODPOWIEDZIALNI ZA ŚWIAT 2. Aktywnie uczestniczy w lekcji i biegle posługuje
Bardziej szczegółowoPrawda ewangelii WIADOMOŚĆ PRAWIE ZBYT DOBRA, ABY BYŁA PRAWDZIWA ŁASKA: MOC EWANGELII. Andrew Wommack Ministries Luty 2018 Newsletter
Prawda ewangelii Andrew Wommack Ministries Luty 2018 Newsletter WIADOMOŚĆ PRAWIE ZBYT DOBRA, ABY BYŁA PRAWDZIWA ŁASKA: MOC EWANGELII WIADOMOŚĆ PRAWIE ZBYT DOBRA, ABY BYŁA PRAWDZIWA 2 prawda ewangelii awmpolska.com
Bardziej szczegółowoKoncepcja etyki E. Levinasa
Koncepcja etyki E. Levinasa Fragment wypowiedzi Jana Pawła II z: Przekroczyć próg nadziei : Skąd się tego nauczyli filozofowie dialogu? Nauczyli się przede wszystkim z doświadczenia Biblii. Całe życie
Bardziej szczegółowoP R Z E D M I O T O W E O C E N I A N I E R E L I G I A : K L A S Y I - III
P R Z E D M I O T O W E O C E N I A N I E R E L I G I A : K L A S Y I - III NA OCENĘ UCZNIA SKŁADAJĄ SIĘ NASTĘPUJĄCE ELEMENTY: ilość i jakość prezentowanych wiadomości; systematyczność; zaangażowanie i
Bardziej szczegółowoSŁOWO BISKUPA GLIWICKIEGO NA III NIEDZIELĘ ADWENTU. Bądźmy uczniami Chrystusa
SŁOWO BISKUPA GLIWICKIEGO NA III NIEDZIELĘ ADWENTU Bądźmy uczniami Chrystusa Drodzy Bracia i Siostry, umiłowani Diecezjanie! W niedzielę 2-go grudnia rozpoczęliśmy czas świętego Adwentu. Adwent to czas
Bardziej szczegółowoO tym jak wypadła pierwsza podróż świętego Pawła
O tym jak wypadła pierwsza podróż świętego Pawła Wprowadzenie Film Interaktywne ćwiczenia mul medialne Podsumowanie Słowniczek Dla nauczyciela Wprowadzenie W wyniku działalności Jezusa z Nazaretu w pierwszej
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA PROGRAMOWE I KRYTERIA WYMAGAŃ z KATECHEZY. w SZKOLE PODSTAWOWEJ w KOŃCZYCACH MAŁYCH KLASY IV - VI
WYMAGANIA PROGRAMOWE I KRYTERIA WYMAGAŃ z KATECHEZY w SZKOLE PODSTAWOWEJ w KOŃCZYCACH MAŁYCH KLASY IV - VI WYMAGANIA Z RELIGII DLA KLASY IV I. Znajomość modlitw: poznane w kl. I- III; Modlitwa różańcowa.
Bardziej szczegółowoKomentarz egzegetyczny do tekstu: J 4, niedziela po Epifanii 22 stycznia 2017
Komentarz egzegetyczny do tekstu: J 4,46-54 3. niedziela po Epifanii 22 stycznia 2017 Tłumaczenie: 46. Przybył zatem ponownie do Kany Galilejskiej, gdzie zamienił wodę w wino. A był pewien dworzanin, którego
Bardziej szczegółowoROZKŁAD MATERIAŁU NAUCZANIA RELIGII W KLASACH I Gimnazjum W Gimnazjum nr 53
ROZKŁAD MATERIAŁU NAUCZANIA RELIGII W KLASACH I Gimnazjum W Gimnazjum nr 53 Numer programu AZ-3-02/10 Tytuł programu: Jezus Chrystus Drogą, prawdą i życiem Numer podręcznika AZ -31-02/10-0 Tytuł podręcznika:
Bardziej szczegółowoK R Y T E R I A O C E N I A N I A z religii w zakresie klasy IV szkoły podstawowej
K R Y T E R I A O C E N I A N I A z religii w zakresie klasy IV szkoły podstawowej Kryteria w zakresie oceny niedostatecznej Uczeń : - nie spełnia wymagań koniecznych na ocenę dopuszczającą, - odmawia
Bardziej szczegółowoII Miejski Konkurs Wiedzy Biblijnej A Słowo stało się Ciałem. Zadania do rozwiązania: wszystkie zadania dotyczą Ewangelii wg św.
II Miejski Konkurs Wiedzy Biblijnej A Słowo stało się Ciałem Etap wewnątrzszkolny 2 grudnia 2014 r. Imię i nazwisko: klasa:. Zadania do rozwiązania: wszystkie zadania dotyczą Ewangelii wg św. Mateusza
Bardziej szczegółowoRELIGIA- KLASA IV I PÓŁROCZE
RELIGIA- KLASA IV Kryteria w zakresie oceny niedostatecznej Uczeń : - nie spełnia wymagań koniecznych na ocenę dopuszczającą, - odmawia wszelkiej współpracy, - przychodzi na zajęcia nieprzygotowany (brak
Bardziej szczegółowoKRYTERIA OCENIANIA Z RELIGII DLA KLASY IV, V, VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ
1 KRYTERIA OCENIANIA Z RELIGII DLA KLASY IV, V, VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ Ocenie podlegają: odpowiedzi ustne z trzech jednostek lekcyjnych, kartkówki z trzech jednostek lekcyjnych, wypowiedzi w trakcie katechezy,
Bardziej szczegółowoNa zakończenie nauki w klasie IV uczeń potrafi:
Na zakończenie nauki w klasie IV uczeń potrafi: - dostrzega działanie Boga w świecie - potrafi odczytać przesłanie dekalogu i poznanych tekstów biblijnych - rozwiązuje sytuacje konfliktowe w duchu przesłania
Bardziej szczegółowoLekcja 7 na 17. listopada 2018
Lekcja 7 na 17. listopada 2018 Bo wszyscy, którzy zostaliście w Chrystusie ochrzczeni, przyoblekliście się w Chrystusa. Nie masz Żyda ani Greka, nie masz niewolnika ani wolnego, nie masz mężczyzny ani
Bardziej szczegółowo