Program nauczania historii w szkole ponadgimnazjalnej

Transkrypt

1 Program nauczania historii w szkole ponadgimnazjalnej 1.Ogólna charakterystyka programu Podstawa programowa przedmiotu historia na IV etapie kształcenia, na której opiera się ten program jest kontynuacją wiedzy zdobytej w gimnazjum i obejmuje wydarzenia z historii XX wieku. Ważnym zadaniem w nauczaniu historii jest kształtowanie postawy patriotycznej młodzieży, zwracanie uwagi na dziedzictwo kulturowe narodu oraz miejsce we współczesnym społeczeństwie. Realizacja programu będzie wiązała się z przedstawieniem politycznych, społecznych, gospodarczych, religijnych i kulturalnych zarówno z historii Polski, jak i powszechnej. Dzięki temu można połączyć układ zgodny z porządkiem chronologicznym, co umożliwi przekazanie niezbędnej wiedzy o wydarzeniach XX wieku, jak również umożliwia przekazywanie wiedzy w układzie przekrojowym. Ułatwi to uczniom opanowanie materiału. Materiał obejmuje dzieje od zakończenia I wojny światowej do czasów współczesnych, czyli upadku bloku państw komunistycznych oraz wstąpienia Polski do NATO i Unii Europejskiej. Omawiane i interpretowane fakty uświadomią uczniom, że Polska była i jest integralną częścią wydarzeń historii powszechnej. Nowa podstawa programowa pozwala na dokładną analizę wydarzeń i zjawisk XX wieku, co pozwoli na lepsze zrozumienie otaczającej ich rzeczywistości społecznej, politycznej, kulturowej. Na realizację programu nauczania historii na IV etapie kształcenia w zakresie podstawowym MEN przewidział 60 godzin 2.Cele kształcenia obejmują: I. Chronologię historyczną, a w jej ramach: a) porządkowanie i synchronizowanie wydarzeń z historii powszechnej oraz dziejów ojczystych; b) dostrzeganie zmienności i dynamiki wydarzeń w dziejach; c) dostrzeganie ciągłości procesów historycznych. II. Analizę i interpretację historyczną, a w jej ramach: a) analiza wydarzeń, zjawisk i procesów historycznych w kontekście epoki; b) dostrzeganie zależności pomiędzy różnymi dziedzinami życia społecznego; c) rozpoznawanie rodzajów źródeł historycznych; d) ocenianie przydatności źródła do wyjaśnienia problemu historycznego; e) dostrzeganie wielości perspektyw badawczych oraz wielorakości interpretacji historii i przyczyn tego stanu. III. Tworzenie narracji historycznej, a w jej ramach: a) tworzenie narracji historycznej w ujęciu przekrojowym lub problemowym; b) dostrzeganie problemu i budowanie argumentacji uwzględniającej różne aspekty procesu historycznego; c) dokonywanie selekcji, hierarchizacji i integracji informacji pozyskanych z różnych źródeł wiedzy.

2 3.Cele wychowawcze : - kształtowanie postaw patriotycznych, - utrwalanie szacunku do symboli narodowych, - rozwijanie szacunku wobec dokonań poprzednich pokoleń, - pogłębianie postaw obywatelskich, - kształtowanie postaw tolerancji, - rozwijanie zainteresowań, rozbudzanie ambicji. 4.Realizacja programu : Program odnosi się do ustaleń zawartych w ramowym planie nauczania i obejmuje 60 godzin na poziomie podstawowym. Na realizację poszczególnych zagadnień przewidziano następującą ilość godzin : a) Europa i świat po I wojnie 8 godz. b) II Rzeczpospolita - 8 godz. c) II wojna światowa 8 godz. d) Polacy podczas II wojny światowej -7 godz. e) Polska i świat po II wojnie światowej -10 godz. f) Polska i świat w II połowie XX wieku 10 godz. g) Upadek komunizmu świat w nowej epoce 9 godz. Zagadnienia Europa i świat po I wojnie światowej Treści nauczania Dział I - postanowienia traktatu wersalskiego - powstanie Ligi Narodów - Niemcy po I wojnie - traktaty z państwami centralnymi - następstwa wojny - skutki I wojny: kryzys, zniszczenia, bezrobocie, konflikty społeczne - rozwój i kryzys demokracji w Europie - powstanie nowych państw w Europie - przyczyny i przebieg wielkiego kryzysu gospodarczego - metody walki z kryzysem - okoliczności i następstwa dojścia do władzy Mussoliniego - dojście Hitlera do władzy - społeczeństwo III Rzeszy - porównanie faszyzmu z nazizmem -faszyzm i autorytaryzm w innych krajach Europy - dojście do władzy Stalina - zmiany w życiu politycznym, społecznym, gospodarczym - kolektywizacja rolnictwa - terror komunistyczny - polityka ZSRR wobec Niemiec - system totalitarny Niemiec i Związku Radzieckiego - emancypacja kobiet, kryzys rodziny - rozwój oświaty - sekularyzacja społeczeństwa

3 - rozwój techniki - nowe kierunki w architekturze i sztuce - militaryzacja Niemiec - oś Rzym Berlin Tokio -polityka państw osi - konferencja w Monachium i jej następstwa - ustępstwa Zachodu wobec Niemiec Pojęcia: system wersalski, demilitaryzacja, Liga Narodów, wielki kryzys gospodarczy, czarny czwartek, mniejszość narodowa,deflacja, inflacja,new Deal, ustrój, ideologia, autorytaryzm, totalitaryzm, faszyzm, nazizm, NSDAP, duce, antysemityzm, propaganda, antysemityzm, noc kryształowa, ustawy norymberskie, stalinizm, komunizm wojenny, kułak, kolektywizacja, Gułag, łagry, NKWD, kult jednostki, wielka czystka, gospodarka planowa, emancypacja, mass media, modernizm, ekspresjonizm, futuryzm, dadaizm, surrealizm, kultura masowa, katastrofizm, egzystencjalizm, militaryzacja, protektor, państwa osi, aneksja II Rzeczpospolita odrodzenie państwa polskiego Dział II - powstanie Tymczasowego Rządu Ludowego w Lublinie - odzyskanie niepodległości - rząd Moraczewskiego, rząd Paderewskiego - postanowienia traktatu wersalskiego dotyczące Polski - cele i skutki powstania wielkopolskiego i powstań śląskich - koncepcje Dmowskiego i Piłsudskiego - problemy narodowościowe - następstwa wojny polsko-bolszewickiej - pierwsze wybory parlamentarne - postanowienia konstytucji marcowej 1921r -wybór Narutowicza na prezydenta - polityka Polski przed zamachem majowym - cele i skutki reformy Grabskiego - reforma rolna - charakterystyka rządów parlamentarnych w latach początki rządów sanacji - konstytucja kwietniowa - mechanizmy sprawowania rządów przez Piłsudskiego - próby konsolidacji opozycji, utworzenie Centrolewu - śmierć Piłsudskiego, walka o władzę w obozie sanacji - osiągnięcia kultury i nauki - osiągnięcia gospodarcze(budowa portu w Gdyni, Centralnego Okręgu Przemysłowego) - reformy Kwiatkowskiego - sytuacja międzynarodowa na początku lat dwudziestych - relacje Polski z sąsiadami - główne kierunki polityki zagranicznej - położenie międzynarodowe Polski - niemieckie propozycje wobec Polski

4 - pakt Ribbentrop-Mołotow - sojusz z Wielka Brytanią - odnowienie aliansu z Francją Pojęcia: naczelnik państwa, państwo unitarne, Cud nad Wisłą, koncepcja inkorporacyjna, koncepcja federacyjna, linia Curzona, republika, konstytucja marcowa, Zgromadzenie Narodowe, system parlamentarny, endecja, chadecja, ruch ludowy, partie prawicowe, partie centrowe, przewrót majowy, piłsudczycy, sanacja, Generalny Inspektor Sił Zbrojnych, Centrolew, proces brzeski, konstytucja kwietniowa, Obóz Zjednoczenia Narodowego, magistrala węglowa,polska A i B, wojna prewencyjna, polityka równowagi i równych odległości, pakt o nieagresji, pakt Ribbentrop-Mołotow, eksterytorialny II wojna światowa Dział III - polityczne, społeczne i gospodarcze przyczyny wojny -prowokacje niemieckie -położenie Polski -pierwsze dni wojny obronnej - przebieg kampanii wrześniowej - wkroczenie wojsk radzieckich - działalność rządu na uchodźstwie - obrona i kapitulacja Warszawy - konsekwencje paktu Ribbentrop-Mołotow - ekspansja hitlerowskich Niemiec (Dania, Norwegia, Francja, państwa Beneluksu, Anglia, Bałkany) - plan Barbarossa - sukcesy wojsk niemieckich do 1941r - decydujące bitwy (Stalingrad, bitwa na Łuku Kurskim) - polityka rasowa III Rzeszy - obozy koncentracyjne - przyczyny i skutki Holokaustu - reakcje społeczeństw europejskich na okupację - walki w Afryce Północnej - wojna na Atlantyku w latach ofensywa Japonii -przystąpienie Stanów Zjednoczonych do wojny -walki na Pacyfiku w latach okoliczności powstania koalicji antyfaszystowskiej - postanowienia konferencji w Teheranie, Jałcie i Poczdamie - lądowanie aliantów na Sycylii i we Włoszech - ofensywa wojsk radzieckich - zdobycie Berlina i kapitulacja Niemiec -ofensywa Stanów Zjednoczonych na Pacyfiku w 1945r -zbombardowanie Hiroszimy i Nagasaki Pojęcia: Schleswig Holstein, bitwa graniczna, Wermacht, Luftwaffe, internowanie, okupacja, kolaboracja, ruch oporu, polityka rasowa,

5 Holokaust, obozy zagłady, lagry, obozy koncentracyjne, linia Maginota, bitwa o Anglię, pakt trzech, operacja Torch, wojna na Pacyfiku, Wielka Trójka, porządek jałtański, Karta atlantycka, taktyka żabich skoków, kamikaze Polacy podczas II wojny światowej Dział IV - podział administracyjny ziem polskich przez okupantów - cechy polityki niemieckiej i radzieckiej w okupowanej Polsce - zbrodnia katyńska - powstanie, struktura, cele działania państwa podziemnego -konspiracja, walka okupantem - struktury militarne polskich ugrupowań politycznych -rząd polski na emigracji - katastrofa gibraltarska - polityka mocarstw wobec sprawy polskiej -powołanie polskich władz komunistycznych w ZSRR - przejęcie władzy przez komunistów - walka z polskością - postawy ludności wobec okupantów - hitlerowskie obozy koncentracyjne i obozy zagłady - zagłada polskich Żydów - konflikty etniczne na Kresach Wschodnich - życie uczniów w małej ojczyźnie w czasie wojny - historyczna rola Armii Krajowej - przyczyny i skutki wybuchu powstania warszawskiego - postawa aliantów i ZSRR wobec powstania -początki Polskich Sił Zbrojnych - walki o Narwik - polscy lotnicy w bitwie o Anglię - walki w Afryce - walki we Włoszech i Francji - walki o Belgię i Holandię w latach powstanie i działanie 1. I 2. Armii Wojska Polskiego Pojęcia: : Generalne Gubernatorstwo, volkslista, sowietyzacja, deportacja, indoktrynacja, Gestapo, Polskie Państwo Podziemne, sabotaż, dywersja, Szare Szeregi, Delegat Rządu na Kraj, rząd emigracyjny, katastrofa gibraltarska,sprawa katyńska, armia Andersa, ZPP, KRN, eksterminacja, NKWD, kołchozy, łagry, zsyłki, obozy zagłady, UPA, zbrodnia katyńska, akcja Burza, armia Berlinga, godzina W, linia Gustawa, podhalańczycy, karpatczycy, kościuszkowcy, LWP Polska i świat po II wojnie Dział V - rozpad koalicji antyhitlerowskiej - bilans wojny, traktaty pokojowe - przyczyny i skutki rozpadu koalicji antyhitlerowskiej - powstanie ONZ

6 - zmierzch dawnych mocarstw - konflikt zimnej wojny - plan Marshala i jego skutki - sojusze: NATO, Układ Warszawski - rywalizacja mocarstw o wpływy w Azji - proces dekolonizacji - powojenna polityka mocarstw wobec Niemiec - powstanie NRD i NRF - strefy wpływów USA i ZSRR - blokada Berlina - utworzenie muru berlińskiego - państwa w strefie wpływów ZSRR - przemiany polityczne i społeczno-gospodarcze w ZSRR w latach Manifest PKWN, powołanie Rządu Tymczasowego - ustalenie nowych granic - utworzenie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej - przesiedlenia ludności - walka z opozycją - referendum z 1946r - wybory w styczniu 1947r i ich konsekwencje - odbudowa powojenna - reforma rolna i nacjonalizacja przemysłu - industrializacja kraju, planowa gospodarka - kolektywizacja wsi - przejmowanie kontroli politycznej przez komunistów - utworzenie PZPR - walka z kościołem katolickim - uchwalenie konstytucji 1952r - kult jednostki, sowietyzacja kultury, socrealizm - propaganda, monopolizacja informacji - życie ucznia w małej ojczyźnie w okresie stalinowskim - śmierć Stalina i jej skutki - XX zjazd KPZR, odwilż w ZSRR - wydarzenia na Węgrzech w 1956 i w Czechosłowacji w wpływ śmierci Stalina na sytuację w Polsce - wystąpienia robotników w Poznaniu - objęcie władzy przez Gomułkę - zakończenie odwilży Pojęcia: reparacje powojenne, żelazna kurtyna, plan Marshala, zimna wojna, Karta Narodów Zjednoczonych, pakt północnoatlantycki, wyścig zbrojeń, mur berliński, proces norymberski, chadecja, Bundestag, komunizm, demokracja ludowa, PKWN, Kresy Wschodnie, akcja Wisła, repatrianci, Ziemie Odzyskane, proces szesnastu, PSL, referendum, Blok Demokratyczny, reforma rolna, nacjonalizacja przemysłu, gospodarka planowa, industrializacja, PGR, PZPR, sowietyzacja, stalinizacja, socrealizm, kult jednostki, nomenklatura, ZMP, odwilż, destalinizacja, układ warszawski, powstanie węgierskie, aparat bezpieczeństwa, Czerwiec 56, polski październik, bikiniarze

7 Polska i świat w II połowie XX wieku Dział VI - rozwój integracji europejskiej - rozwój systemu demokratycznego w Europie Zachodniej - współpraca gospodarcza państw komunistycznych -przemiany polityczne, społeczne, gospodarcze i kulturowe w Japonii, Chinach, Wietnamie oraz Korei (Północnej i Południowej) po II wojnie światowej - rozwój Japonii - konflikt bliskowschodni - kryzys systemu kolonialnego - dekolonizacja Azji i Afryki - problemy krajów Trzeciego Świata - powstanie Izraela - rywalizacja mocarstw o tereny Bliskiego Wschodu - wojny w Zatoce Perskiej - wojna jako element rywalizacji o wpływa na świecie - działalność Fidela Castro i kryzys kubański - wpływ XX Zjazdu KPZPR na przemiany polityczno-społeczne w ZSRR - działania Chruszczowa i Breżniewa - wydarzenia na Węgrzech w 1956r i w Czechosłowacji w 1968r - wyścig zbrojeń - nowe tendencje w kulturze i modzie - laicyzacja społeczeństw zachodnich - znaczenie II Soboru Watykańskiego - walka z segregacją rasową - PRL w okresie rządów Gomułki - konflikt władz polskich z kościołem katolickim - wydarzenia marcowe w 1968 i grudniowe w 1970r. - dekada Edwarda Gierka - budowa drugiej Polski - nowy kryzys gospodarczy: Czerwiec 76 - wybór Polaka na papieża, znaczenie jego pontyfikatu Pojęcia: plan Schumana, EWG, Komisja Europejska, Unia Europejska, Parlament Europejski, układ Schengen, RWPG, Wielki Skok, brudna wojna, Vietcong, Czerwoni Khmerzy,mocarstwa kolonialne, system kolonialny, dekolonizacja, Trzeci Świat, Rok Afryki, apartheid, problem palestyński, rewolucja islamska, OWP, muzułmańscy fundamentaliści, kryzys kubański, lądowanie w Zatoce Świń, doktryna Breżniewa, praska wiosna, wyścig zbrojeń, komercjalizacja, feminizm, dzieci kwiaty, ruch hipisowski, ruch ekumeniczny, obchody Millenium, Marzec 68, antysemityzm, Grudzień 70, cud gospodarczy, Czerwiec 76, opozycja, Wolne Związki Zawodowe, drugi obieg, konklawe, Pewex Upadek komunizmu świat w nowej epoce Dział VII - kryzys wewnętrzny ZSRR - wkroczenie wojsk radzieckich do Afganistanu - postać Gorbaczowa - kryzys w bloku państw komunistycznych - problemy gospodarcze państw demokracji ludowej

8 - znaczenie polskiego Sierpnia 80 - rola Solidarności w przemianach politycznych i ustrojowych - działalność Lecha Wałęsy, Tadeusza Mazowieckiego - przyczyny i okoliczności wprowadzenia stanu wojennego - postać W.Jaruzelskiego, Popiełuszki - decyzje podjęte podczas obrad Okrągłego Stołu - wybory czerwcowe w 1989r. - reformy gospodarcze Balcerowicza - demokratyczne wybory do parlamentu, uchwalenie małej konstytucji w 1992r - wycofanie wojsk radzieckich z Polski - okoliczności przystąpienia Polski do NATO i Unii Europejskiej - hegemonia Stanów Zjednoczonych - interwencje zbrojne USA - atak na WTC - wzrost znaczenia gospodarczego strefy azjatyckiej - rozwój współczesnego świata: gospodarka, kultura, technika, turystyka Pojęcia: opozycja, komitety helsińskie, pierestrojka, Jesień Ludów, aksamitna rewolucja, Wspólnota Niepodległych Państw, porozumienia sierpniowe, stan wojenny, WRON, obrady okrągłego Stołu, Komitet Obywatelski, wybory czerwcowe, przemiany ustrojowe, hiperinflacja, reformy Balcerowicza, gospodarka wolnorynkowa, wybory powszechne, lustracja, dekomunizacja, Al kaida, WTC, masakra na placu Tinanmen, Internet, telefonia komórkowa, popkultura, amerykanizacja 5.Wymagania szczegółowe zgodne z podstawą programową zamieszczoną w DzU z r., nr4, poz Europa i świat po I wojnie światowej opisuje następstwa wojny, dzieli je na polityczne, gospodarcze, społeczne i kulturowe, 1.2. wyjaśnia cele powołania i charakter Ligi Narodów, 1.3. tłumaczy politykę mocarstw wobec Niemiec po zakończeniu I wojny światowej. 2. Odrodzenie państwa polskiego po I wojnie światowej opisuje odrodzenie państwa polskiego, jego granice i sąsiadów, 2.2. przedstawia i ocenia postanowienia traktatu wersalskiego dotyczące Polski, 2.3. porównuje cele i skutki powstania wielkopolskiego oraz trzech powstań śląskich, wyjaśnia przyczyny i opisuje następstwa wojny polsko-bolszewickiej, 2.4. charakteryzuje ustrój polityczny II Rzeczypospolitej na podstawie konstytucji marcowej z 1921 r., 2.5. wskazuje czynniki utrudniające proces integracji odrodzonego państwa polskiego, 2.6. wyjaśnia cele i skutki reformy W. Grabskiego, 2.7. ocenia wkład J. Piłsudskiego i R. Dmowskiego w odbudowę państwa polskiego. 3. Kryzys demokracji w Europie Zachodniej.

9 3.1. przedstawia okoliczności oraz następstwa dojścia do władzy B. Mussoliniego i A. Hitlera, 3.2. porównuje faszyzm z nazizmem, uwzględniając kwestie organizacji państwa, ideologii oraz polityki wobec społeczeństwa, 3.3. omawia i ocenia politykę państw europejskich wobec Hitlera, wskazuje jej uwarunkowania. 4. System totalitarny w ZSRR opisuje okoliczności dojścia do władzy J. Stalina, 4.2. opisuje zmiany polityczne, społeczne i gospodarcze w ZSRR po dojściu do władzy Stalina, z uwzględnieniem uprzemysłowienia kraju, kolektywizacji rolnictwa wraz z jej następstwami (wielki głód) i wielkiej czystki, 4.3. porównuje totalitarne systemy hitlerowskich Niemiec i stalinowskiego Związku Radzieckiego. 5. Kryzys demokracji parlamentarnej w Polsce wyjaśnia przyczyny i skutki przewrotu majowego, 5.2. porównuje główne postanowienia konstytucji marcowej z 1921 r. i konstytucji kwietniowej z wymienia charakterystyczne cechy rządów sanacji, wskazuje różnice między demokracją parlamentarną a rządami autorytarnymi, 5.4. opisuje główne kierunki polityki zagranicznej II Rzeczypospolitej. 6. Gospodarka i społeczeństwo II Rzeczypospolitej przedstawia strukturę społeczną, narodowościową i wyznaniową odrodzonego państwa polskiego, dostrzega przyczyny konfliktów społecznych i narodowościowych, 6.2. porównuje przejawy kryzysu gospodarczego na świecie i w Polsce, wskazuje jego specyficzne cechy, 6.3. opisuje osiągnięcia gospodarcze w II Rzeczypospolitej, w tym budowę portu w Gdyni i utworzenie Centralnego Okręgu Przemysłowego, 6.4. omawia główne osiągnięcia z dziedziny kultury i nauki w II Rzeczypospolitej. 7. II wojna światowa wyjaśnia polityczne, społeczne i gospodarcze przyczyny wybuchu II wojny światowej, 7.2. omawia położenie międzynarodowe Polski w przededniu wybuchu II wojny światowej, 7.3. ocenia konsekwencje zawarcia paktu Ribbentrop-Mołotow, 7.4. sytuuje w czasie i przestrzeni etapy oraz fronty II wojny światowej, wskazuje jej momenty przełomowe, 7.5. przedstawia przyczyny i skutki Holokaustu, opisuje przykłady oporu ludności żydowskiej, 7.6. przedstawia okoliczności powstania koalicji antyfaszystowskiej, porównuje postanowienia konferencji w Teheranie, Jałcie i Poczdamie, 7.7. omawia bezpośrednie skutki II wojny światowej, dzieląc je na polityczne, społeczne, gospodarcze i kulturowe, z uwzględnieniem przesiedleń ludności w środkowej Europie. 8. Ziemie polskie pod dwiema okupacjami porównuje cele oraz metody polityki niemieckiej i radzieckiej w okupowanej Polsce,

10 8.2. opisuje strukturę polityczną i wojskową oraz działalność Polskiego Państwa Podziemnego, ocenia historyczną rolę Armii Krajowej, 8.3. wyjaśnia przyczyny i opisuje skutki wybuchu powstania warszawskiego, ocenia postawę aliantów i Związku Radzieckiego wobec tego zrywu, 8.4. analizuje zmiany terytorialne, straty ludnościowe, kulturowe i materialne Polski poniesione w następstwie II wojny światowej. 9. Sprawa polska w czasie II wojny światowej przedstawia okoliczności powstania oraz działalność polskiego rządu na uchodźstwie, 9.2. omawia udział Polaków w wysiłku militarnym aliantów, sytuuje w czasie i przestrzeni działania wojsk polskich na różnych frontach wojny, 9.3. ocenia politykę mocarstw wobec sprawy polskiej w czasie II wojny światowej. 10. Świat po II wojnie światowej wyjaśnia przyczyny i skutki rozpadu koalicji antyhitlerowskiej, opisuje początki zimnej wojny, opisuje okoliczności oraz ocenia skutki powstania NRD i RFN, charakteryzuje sojusze polityczno-militarne NATO i Układu Warszawskiego, sytuuje je na mapie, wymienia państwa pozostające w strefie wpływów ZSRR, przedstawia wydarzenia na Węgrzech w 1956 r. i w Czechosłowacji w 1968 r., opisuje proces dekolonizacji oraz ocenia jego następstwa, uwzględniając rolę ONZ, wyjaśnia znaczenie soboru watykańskiego II dla przemian w Kościele katolickim w 2. poł. XX w., omawia konflikty zimnej wojny, w tym wojny w Korei, Wietnamie i Afganistanie oraz kryzys kubański, uwzględnia rolę ONZ, wyjaśnia przyczyny i charakter konfliktu bliskowschodniego, omawia przemiany w Chinach po II wojnie światowej, opisuje, wyjaśnia i ocenia przemiany polityczne i społeczno-gospodarcze w ZSRR w latach , charakteryzuje przemiany społeczno-polityczne w Europie Środkowo-Wschodniej w 1989 r., opisuje zmiany kulturowe i społeczne na świecie po II wojnie światowej, przedstawia cele i główne etapy rozwoju Unii Europejskiej. 11. Polska w systemie komunistycznym wyjaśnia okoliczności przejęcia władzy w Polsce przez komunistów, omawia system represji stalinowskich w Polsce, ocenia jego skutki, przedstawia realia gospodarcze i społeczne w PRL-u, porównuje przyczyny i skutki kryzysów z 1956 r., 1968 r., 1970 r. oraz 1976 r., ocenia polityczną i społeczną rolę Kościoła katolickiego w PRL-u. 12. Rozkład systemu komunistycznego w Polsce polska droga do suwerenności wyjaśnia znaczenie pontyfikatu Jana Pawła II dla przemian politycznych w Polsce, wyjaśnia przyczyny i skutki wydarzeń sierpniowych z 1980 r., ocenia rolę Solidarności w przemianach politycznych i ustrojowych w kraju, przedstawia okoliczności wprowadzenia i następstwa stanu wojennego,

11 12.4. wymienia i tłumaczy najważniejsze postanowienia okrągłego stołu, charakteryzuje przemiany polityczne, społeczno-gospodarcze i kulturowe po 1989 r., przedstawia okoliczności i ocenia znaczenie wstąpienia Polski do NATO oraz Unii Europejskiej.