UCHWAŁA NR xv/87/12 RADY GMINY DOMANIEWICE

Transkrypt

1 UCHWAŁA NR xv/87/12 RADY GMINY DOMANIEWICE z dnia 28 marca 2012 r. w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001r. Nr 142, poz. 1591, z 2002r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz i Nr 214, poz. 1806, z 2003r. Nr 80, poz. 717 i Nr 162, poz. 1568, z 2004r. Nr 102, poz i Nr 116, poz. 1203, z 2005r. Nr 172, poz i Nr 175, poz. 1457, z 2006r. Nr 17, poz. 128 i Nr 181, poz. 1337, z 2007r. Nr 48, poz. 327, Nr 138, poz. 974 i Nr 173, poz. 1218, z 2008 r. Nr 180, poz i Nr 223, poz.1458, z 2009 r. Nr 52, poz. 420 i Nr 157, poz.1241, z 2010r. Nr 28, poz. 142 i 146, Nr 106, poz. 675 i Nr 40, poz. 230 oraz z 2011r. Nr 117, poz. 679, Nr 134, poz. 777, Nr 21, poz. 113, Nr 217, poz i Nr 149, poz. 887 ) oraz art. 6 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. z 2005r. Nr 180, poz. 1493, z 2009 r. Nr 206, poz.1589, z 2010r. Nr 28, poz. 146, Nr 125, poz. 842, z 2011r. Nr 149, poz.887) uchwala się co następuje: 1. Uchwala się Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia i podlega ogłoszeniu na tablicy ogłoszeń Urzędu Gminy w Domaniewicach oraz w Biuletynie Informacji Publicznej. Przewodniczący Rady Gminy Ryszard Ogonowski

2 Załącznik do Uchwały Nr XV/ 87/12 Rady Gminy Domaniewice z dnia 28 marca 2012 r. w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata Wstęp Zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005r oraz ustawą o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 roku, do zadań własnych gminy należy między innymi opracowanie i realizacja programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie. Opracowanie Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata na terenie gminy Domaniewice ma na celu stworzenie wsparcia i profesjonalnej pomocy zmierzającej do zwiększenia dostępności i skuteczności zorganizowanych form pomocy dla osób uwikłanych w przemoc; zwiększenie dostępności i skuteczności programów profilaktycznych; profesjonalnej edukacji osób działających na rzecz rodziny dotkniętej przemocą; prowadzenie programów terapeutycznych dla osób doznających przemocy; dostarczenie wiedzy społeczeństwu o zjawisku przemocy i sposobach radzenia sobie z tym problemem; propagowanie pozytywnych rozwiązań merytorycznych, organizacyjnych i prawnych związanych z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie; motywowanie społeczności lokalnych, organizacji i instytucji do podejmowania działań na rzecz ofiar przemocy. Przemoc fizyczna w rodzinie wywiera wpływ nie tylko na osoby, których bezpośrednio dotyczy. Szkodliwe skutki odczuwają obserwujące ją osoby, przede wszystkim to kobiety i dzieci. Doświadczenia takie mają wpływ na całe życie. Stosowanie przemocy wobec domowników powoduje dysfunkcję rodziny i zniekształca obraz całego społeczeństwa. Ofiara przemocy domowej przebywa w sytuacji zagrożenia przez kilka, a często kilkanaście lat, a sprawcą jest człowiek, od którego oczekuje się wsparcia, szacunku i miłości Głównym zadaniem gmin w zakresie ochrony ofiar przemocy w rodzinie powinno być zagwarantowanie wszystkim osobom krzywdzonym profesjonalnej i kompleksowej pomocy, ponieważ ofiara ma prawo do traktowania jej z godnością, szacunkiem i współczuciem. I. Założenia ogólne dotyczące przemocy. Przemoc traktowana jest jako akt godzący w osobistą wolność jednostki przyczyniający się do jej fizycznej, a także psychicznej szkody, wykraczający poza społeczne zasady wzajemnych relacji i zmuszanie jej do zachowań niezgodnych z własną wolą. Przemoc upokarza, wywołuje cierpienie, rodząc tym samy nienawiść i pragnienie odwetu. Mówiąc o przemocy należy pamiętać, iż jest ona zjawiskiem, które występuje powszechnie w naszym społeczeństwie, jest ona obecna w codziennym życiu, zakładzie pracy, szkole, środkach masowego przekazu i w rodzinie. Można się pokusić o stwierdzenie, iż stała się ona normą stosunków społecznych. Przemoc doznawana w rodzinie rodzi konsekwencje niezmiernie głębokie i szkodliwe. Dają o sobie znać w postaci zaburzeń emocjonalnych w bliższej lub dalszej perspektywie czasowej. Najbardziej jednak niepokojące jest to, że 2

3 ...przemoc rodzi przemoc, tworząc swoistą pętlę przemocy, spinającą coraz to nowe generacje pokoleń" (J. Malinowski ). Przemoc pojmowana jest także jako wywieranie wpływu na innych ludzi, w wyniku którego ich aktualny poziom rozwoju somatycznego i duchowego jest mniejszy niż potencjalny poziom tego rozwoju. Dom rodzinny, choć kojarzy nam się z ciepłem, miłością i bezpieczeństwem często jest miejscem, w którym jest wiele cierpienia, bólu i lęku. Przemoc domowa przez wiele lat nie była w Polsce nazywana po imieniu. Używano różnych określeń: awantury domowe, kłótnie rodzinne, nieporozumienia małżeńskie itp. Od kilku lat w Polsce popularny jest termin przemoc w rodzinie lub przemoc domowa. Przemoc domowa to zamierzone i wykorzystujące przewagę sił działanie przeciw członkom rodziny, naruszające ich prawa i dobra osobiste. Istotą przemocy w rodzinie jest także poczucie bezkarności sprawcy. Przemoc domowa może być zarówno skutkiem, jak i przyczyną dysfunkcji w rodzinie, bez wątpienia należy zaklasyfikować ją do kategorii zachowań negatywnych o dużej szkodliwości społecznej. Rada Europy przyjęła definicję przemocy domowej jako każde działanie jednego z członków rodziny lub zaniedbanie, które zagraża życiu, cielesnej i psychicznej integralności lub wolności innego członka tej samej rodziny bądź poważnie szkodzi jego rozwojowi. Przemoc w rodzinie rozumiana jest jako jednorazowe lub powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawo lub dobra osobiste w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność w tym seksualną, powodującą szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą. Można wyodrębnić różne rodzaje przemocy: 1. Przemoc fizyczna bicie, znęcanie się, głodzenie, zamykanie, kopanie, policzkowanie, szarpanie, duszenie, ciągnięcie za włosy, rzucanie przedmiotami, ale także używanie niebezpiecznych narzędzi lub grożenie ich użyciem, zadawanie bólu; 2. Przemoc psychiczna sprawowanie przez sprawcę przemocy psychicznej kontroli nad ofiarą, np. straszenie zabójstwem, użyciem przemocy, zabraniem dzieci, niszczenie lub grożenie zniszczeniem rzeczy, upokarzanie, używanie wulgarnych słów, mówienie drugiej osobie, że jest do niczego, że jest brzydka, głupia, chora psychicznie, że nikt jej nie ze chce, że bez sprawcy sobie nie poradzi; 3. Przemoc seksualna zmuszanie do odbywania stosunku lub poddania się innym zachowaniom seksualnym, a także wymuszanie współżycia w nieakceptowanej formie. Przemoc seksualna jest często przez ofiary molestowania ukrywana, co w znacznym stopniu utrudnia udzielenie im pomocy; 4. Przemoc finansowa (ekonomiczna) np. utrzymanie osoby w całkowitej zależności finansowej, zakazywanie jej pracy zawodowej, nie dawanie wystarczającej ilości pieniędzy na prowadzenie domu; 5. Przemoc polegająca na osaczaniu np. ciągłe chodzenie za kimś, nękanie, dzwonienie do niego i zastraszenie, że wyrządzi mu się krzywdę; 6. Przemoc w wymiarze społecznym zakazywanie osobie kontaktów z rodziną, przyjaciółmi, zabranianie jej wychodzenia z domu, upokarzanie jej w miejscach publicznych. Wszystkie formy przemocy wzajemnie się uzupełniają i przenikają. Ofiary rzadko doświadczają jednej tylko formy maltretowania. Bywa, że wykorzystywanie seksualne i przemoc fizyczna poprzedzone są przemocą psychiczną, towarzyszy temu też zaniedbanie emocjonalne lub pozbawienie środków materialnych. Sprawcy przemocy są bezwzględni - zniewalają swe ofiary, stosując wobec nich groźby i demonstracje swej siły. Natomiast ofiary w obliczu przemocy są zwykle bierne, 3

4 rzadko sięgają po asertywne, a nawet agresywne formy zachowania. Ich wyróżniającą się cechą jest silne poczucie winy i przypisywanie sobie odpowiedzialności za akty agresji. Stosowanie przemocy prowadzi do niskiej samooceny, poczucia bezsilności i bezradności, ciągłego niepokoju, depresji, chorób związanych ze stresem. Szczególnie dramatyczne konsekwencje przemocy zauważa się u dzieci. Powoduje ona bowiem w ich psychice nieodwracalne skutki, które mogą dać znać o sobie dopiero w dorosłym życiu. W Polsce trudno jest określić dokładnie skalę tego zjawiska. Co roku zgłasza się zaledwie kilkanaście tysięcy spraw o znęcanie nad rodziną, w tym samym czasie policja rejestruje około miliona awantur domowych, do których jest wzywana. Konieczne jest podjęcie działań zmierzających w kierunku edukacji społeczeństwa dostarczając wiedzy o zjawisku przemocy i sposobach radzenia sobie z problemem. Niezbędne jest również zapewnienie profesjonalnej pomocy interwencyjnej i terapeutycznej ofiarom przemocy, ze szczególnym uwzględnieniem krzywdzonych dzieci. W poszukiwaniu skutecznych form przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie, angażuje się wielu profesjonalistów, organizacje pozarządowe oraz specjalistyczne instytucje rządowe i samorządowe, wśród których można wyróżnić: Policja, Niebieska Linia Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie, Organizacje Pozarządowe, Pomoc Społeczna, Przedszkola szkoły, ośrodki opiekuńczo-wychowawcze, placówki oświaty, Placówki zdrowia publicznego i niepublicznego, Sąd Rodzinny i Opiekuńczy, Prokuratura, Telefon Zaufania, Media, Kościół Do działań chroniących ofiary przemocy domowej podejmowanych przez policję, zgodnie z obowiązującym prawem należą: - interwencja, - sporządzenie dokładnego opisu zdarzenia (notatka urzędowa), - zatrzymanie sprawców przemocy domowej stwarzających w sposób oczywisty zagrożenie dla życia bądź zdrowia ofiar, a także mienia, - wszczęcie postępowania przygotowawczego przeciwko sprawcy przemocy w przypadku zgłoszenia lub stwierdzenia popełnienia przestępstwa, - zabezpieczenie dowodów popełnienia przestępstwa, - podjęcie działań prewencyjnych wobec sprawcy przemocy, - udzielenie informacji ofiarom o możliwości uzyskania pomocy. Prokuratura Prokuratura jest organem państwowym powołanym w celu ścigania przestępstw. Wniosek o popełnieniu przestępstwa może zgłosić osoba poszkodowana (ofiara przemocy), świadkowie takiego zdarzenia oraz każdy, kto podejrzewa, że przestępstwo zostało popełnione. W przypadku uzasadnionego podejrzenia, że popełniono przestępstwo prokuratura wspólnie z policją ma obowiązek: - wszcząć postępowanie przygotowawcze mające na celu sprawdzenie czy faktycznie popełniono przestępstwo, - wyjaśnienie okoliczności czynu, 4

5 - zebranie i zabezpieczenie dowodów, - ujęcie sprawcy. W przypadku uzasadnionym zastosować środek zapobiegawczy wobec sprawcy przemocy w postaci: - dozoru policyjnego, - tymczasowego aresztowania. W zależności od oceny zebranego materiału dowodowego postępowanie może zakończyć się skierowaniem aktu oskarżenia do sądu, umorzeniem dochodzenia lub warunkowym umorzeniem. Sąd Rodzinny i Opiekuńczy Wydział w sądzie rejonowym powołany do rozstrzygania spraw dotyczących m.in. małżeństwa, rozwodów, władzy rodzicielskiej, opieki, ustalenia ojcostwa. Obowiązujące w Polsce regulacje prawne przewidują możliwość powiadamiania sądu rodzinnego (art. 572 KPC) lub prokuratury i organów ścigania (art. 304 KPK), gdy zachodzą następujące okoliczności Art. 572 KPC 1 Każdy, komu jest znane zdarzenie uzasadniające wszczęcie postępowania z urzędu obowiązany jest zawiadomić o nim sąd opiekuńczy. Prawo ściga sprawców przestępstw przeciwko osobom bliskim za: art k.k. znęcanie się fizyczne lub psychiczne nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat (ścigane z urzędu)*. art k.k. kto stosuje przemoc wobec osoby lub groźbą bezprawną w celu zmuszenia innej osoby do określonego działania, zaniechania lub znoszenia podlega karze pozbawienia wolności do lat 3 (ścigane z urzędu)*. art k.k. kto przemocą lub groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza inną osobę do obcowania płciowego, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10 (ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego)**. art k.k. kto uporczywie uchyla się od wykonywania ciążącego na nim z mocy ustawy lub orzeczenia sądowego obowiązku opieki przez nie łożenie na utrzymanie osoby najbliższej lub innej osoby i przez to naraża ją na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych podlega karze pozbawienia wolności do lat 2 (ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego)**. * ściganie z urzędu polega na tym, że prokurator i policja prowadzą postępowanie niezależnie od woli i zgody osoby pokrzywdzonej. Wycofanie skargi lub odmowa zeznań nie jest podstawą do umorzenia postępowania, jeśli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniono przestępstwo. ** ściganie na wniosek polega na tym, że bez wniosku osoby pokrzywdzonej postępowanie w danej sprawie nie może być wszczęte. Niebieska Linia Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie W grudniu 1996 roku z inicjatywy przedstawicieli organizacji i instytucji pomagających ofiarom przemocy domowej, uczestników ogólnopolskiej konferencji dotyczącej przeciwdziałania przemocy w rodzinie organizowanej przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych powstało Ogólnopolskie Porozumienie pod nazwą Niebieska Linia skupiające ludzi, organizacje i instytucje pomagające ofiarom przemocy w rodzinie Nr tel. do Niebieskiej Linii Dyżury telefoniczne 5

6 specjalistów odbywają się następująco: od poniedziałku do soboty sobota w godz , w niedziele i święta w godz Organizacje Pozarządowe prowadzące punkty konsultacyjne, placówki wsparcia dziennego, ośrodki interwencji kryzysowej, hostele itp. Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.. Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka. Zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie określa ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie ( Dz. U. Nr 180, poz z póź. zm.). W/w zadania realizowane są przez organy administracji rządowej i jednostki samorządu terytorialnego na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej ( tj. z 2009 r. Dz. U. Nr 175, poz z późn. zm.) i ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tj. z 2007 r.dz. U. Nr 70, poz 473 z póź. zm.). Do zadań własnych gminy należy w szczególności tworzenie gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w tym: 1) opracowanie i realizacja gminnego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie, 2) prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w szczególności poprzez działania edukacyjne służące wzmacnianiu opiekuńczych i wychowawczych kompetencji rodziców w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie, 3) zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia, 4) tworzenie zespołów interdyscyplinarnych. Przeprowadzenie diagnozy na temat zjawiska przemocy w rodzinie przez samorząd terytorialny jest możliwe poprzez zebranie szczegółowych wiadomości dotyczących w/w problemu. Źródłem takich informacji są statystyki policyjne, statystyki sądowe, dane z pomocy społecznej, dane z lokalnych organizacji pozarządowych zajmujących się pomaganiem, a także instytucji takich jak: ośrodek pomocy społecznej, szkoła, przychodnie rejonowe, poradnie leczenia uzależnień, gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych, lokalna prasa. Z uwagi na powyższe fakty konieczne jest podjęcie działań zmierzających do edukacji społeczeństwa dostarczając wiedzy o zjawisku przemocy i sposobach radzenia sobie z problemem. Niezbędne jest również zapewnienie profesjonalnej pomocy interwencyjnej i terapeutycznej ofiarom przemocy, ze szczególnym uwzględnieniem krzywdzonych dzieci. W oparciu o diagnozę oraz główne założenia niniejszego programu realizowane będą szczegółowe działania na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Założenia Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie: - zmniejszenie rozmiarów zjawiska przemocy w rodzinie, 6

7 - zmiana postaw społecznych wobec zjawiska przemocy w rodzinie, przerwanie kręgu milczenia związanego z przemocą, - zwiększenie skuteczności i dostępności pomocy dla ofiar przemocy w rodzinie, - zwiększenie dostępności programów profilaktycznych dla ofiar przemocy oraz programów edukacyjno-korekcyjnych dla sprawców przemocy, - zwiększenie skuteczności interwencji podejmowanych wobec sprawców przemocy w rodzinie. II DIAGNOZA PROBLEMU ZJAWISKA PRZEMOCY NA TERENIE GMINY DOMANIEWICE. 1. Dane z Komendy Powiatowej Policji w Łowiczu Ogniwo Prewencji Kryminalnej Zespół IV z siedzibą w Domaniewicach. Na podstawie zebranych informacji przez pracowników tut. ops ustalono, iż Komenda Powiatowa Policji Ogniwo Prewencji Kryminalnej Zespół IV z siedzibą w Domaniewicach prowadzi liczne działania zmierzające do ograniczenia i karania przestępczości związanej ze stosowaniem przemocy domowej, w tym stosowanie procedur Niebieskiej Karty. Dane z Policji w Domaniewicach Lp. Wyszczególnienie 2008 r. 2009r. 2010r. 2011r. 1. Interwencje dotyczące przemocy domowej Liczba sprawców interwencji dotyczącej przemocy W 2008 r. (stan na ) na terenie gminy Domaniewice, Policja odnotowała 5 przypadków przestępstw znęcania sie nad rodziną, w których zostały wszczęte dochodzenia o czy z art. 207 par. 1 kodeksu karnego. W miesiącu grudniu 2008 r. Policja prowadziła 4 teczki zagadnieniowe dotyczące przemocy w rodzinie na terenie gminy Domaniewice. W 2009 r.(stan na ) na terenie gminy Domaniewice, II OPK z siedzibą w Domaniewicach odnotowało 5 przypadków przestępstw z art. 207 par. 1 Kodeksu karnego (znęcanie), w których było prowadzone postępowanie przygotowawcze oraz 1 przypadek przestępstwa z art. 208 Kodesku karnego (rozpijanie małoletniego). W miesiącu grudniu 2009 r. prowadzone były 4 teczki zagadnieniowe w ramach procedury Niebieska Karta. W 2010 r. (stan na ) na terenie gminy Domaniewice II OPK z siedzibą w Domaniewicach odnotował 2 przypadki przestępstwa z art. 207 par. 1 Kodeksu karnego (znęcanie), w których było prowadzone postepowanie przygotowawcze. W 2010r. w miesiącu grudniu prowadzone były 4 teczki zagadnieniowe w ramach procedury Niebieska Karta. W 2011r. na terenie gminy Domaniewice OPK IV Zespół z siedzibą w Domaniewicach odnotował 5 przypadków znęcania się nad rodziną, w których były prowadzone postępowanie przygotowawcze o czyn z art Kodeksu karnego. Ponadto w całym 2011r. Policja w Domaniewicach prowadziła 7 teczek zagadnieniowych dotyczących przemocy w rodzinie w ramach procedury Niebieska Karta. 2. Dane z Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Domaniewicach 7

8 Pracownicy socjalni wypełnili następującą ilość Niebieskich Kart i podjęli interwencyjne działania w tym problemie : r. - 2 osoby r. - 2 osoby r. - 2 osoby r. - 6 osób. Artykuł 7 pkt 7 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej wśród przesłanek do objęcia pomocą społeczną wymienia przemoc w rodzinie. Wszystkie rodziny uzyskały pomoc w formie finansowej oraz w formie pracy socjalnej w wymiarach stosownych do rozeznanych potrzeb rodziny i możliwości Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Domaniewicach. 3. Dane z Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Domaniewicach W 2011 roku Gminna Komisja Rowiązywania Problemów Alkoholowych w Domaniewicach nie wszczęła żadnej procedury sporządzania Niebieskiej Karty. W miesiącu styczniu 2012 r. komisja wszczęła już jedną procedurę Niekieskiej Karty. 4. Dane z punktu informacyjno konsultacyjnego dla ofiar przemocy i osób uzależnionych od alkoholu i członków ich rodzin W roku 2011 punkt informacyjno- konsultacyjny działał przez okres 12 miesięcy. Z oferty punktu skorzystało: - w 2010 r. - 7 osób doznających przemocy w rodzinie, - w 2011 r. - 6 osób doznających przemocy w rodzinie.. Porady dotyczyły między innymi podjęcia działań i zachowań mających na celu ochronę przed agresją i przemocą domową członków rodzin osób uzaleznionych od alkoholu. 5. Dane z punktu konsultacyjno - wspierającego w Domaniewicach. W 2011 r. punkt konsultacyjno wspierający działał przez okres 9 miesięcy. Z oferty punktu konsultacyjno- wspierającego skorzystała następująca liczba ofiar przemocy w rodzinie: - w 2010 r w 2011 r Dane z Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Domaniewicach Na podstawie udzielonych informacji przez pracowników NZOZ w Domaniewicach, stwierdza się, że w 2006r. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej udzielił pomocy 2 osobom dorosłym, natomiast w 2007r. 3 osobom oraz 1 uczniowi szkoły gimnazjalnej, gdzie obrażenia wymagały natychmiastowej interwencji medycznej. Nie odnotowano natomiast żadnych przypadków wśród dzieci czy dorosłych, które wymagałyby przewiezienia do szpitala. W 2011 r. w NZOZ w Domaniewicach nie odnotowano zgłoszeń od osób z powodu doznania przemocy domowej. Do zasobów umożliwiających realizację Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na terenie gminy Domaniewice można zaliczyć następujace instytucje: - Zespół Interdyscyplinarny Działający na Rzecz Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Domaniewicach - Policja 8

9 - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Domaniewicach - Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowychw Domaniewicach - Punkt informacyjno - konsultacyjny dla ofiar przemocy w rodzinie i osób z problemem alkoholowym i członków ich rodzin - Punkt konsultacyjno wspierający w Domaniewicach - Pedagodzy wszystkich placówek szkolnych - Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Domaniewicach - Parafia Rzymsko-Katolicka w Domaniewicach - Sąd Rejonowy w Łowiczu - Kuratorzy Sądowi przy Sądzie Rejonowym w Łowiczu - Punkt Interwencji Kryzysowej przy PCPR w Łowiczu KOMENDA POWIATOWA POLICJI W ŁOWICZU OGNIWO PREWENCJI KRYMINALNEJ ZESPÓŁ IV Z SIEDZIBĄ W DOMANIEWICACH Od listopada 1998 roku policja ma obowiązek podczas interwencji domowych, wypełniać specjalne formularze tzw. Niebieskie Karty. Celem ich jest ułatwienie policjantom rejestracji wydarzeń w miejscu zajścia oraz podjętych tam czynności interwencyjnych. Karty te są źródłem informacji o możliwościach pomocy ofiarom, mogą stanowić również materiał dowodowy w procesie sądowym. GMINNY OŚRODEK POMOCY SPOŁECZNEJ W DOMANIEWICACH Ośrodek Pomocy Społecznej realizuje między innymi zadania z zakresu ustawy o pomocy społecznej, ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. W każdej z w/w ustaw występuje odniesienie do problemu przemocy w rodzinie co oznacza, że instytucja ta ma za zadanie bezpośrednio włączać się w problematykę przemocy domowej tj. udzielać pomocy ofiarom przemocy domowej oraz wdrażać procedury w stosunku do sprawców przemocy. Zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie mają być realizowane w oparciu o zapisy ustawy o pomocy społecznej oraz ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Jednocześnie omawiana ustawa do zadań własnych gminy wprowadziła obowiązek tworzenia gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w tym: - prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie w szczególości poprzez działania edykacyjne służące wzmocnieniu opiekuńczych i wychowawczych kompetencji rodziców wrodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie - opracowanie i realizację gminnego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie - zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia - tworzenie zespołów interdyscyplinarnych. O przemocy w rodzinie pracownik socjalny ośrodka pomocy społecznej może dowiedzieć się: podczas przeprowadzania rodzinnego wywiadu środowiskowego, podczas rozmowy z klientem z informacji od przedstawicieli innych służb i instytucji (policja, szkoła, zakład opieki zdrowotnej) od osób kontaktujących się z daną rodziną ( znajomi, sasiedzi, krewni) W przypadku zaistnienia podejrzenia zjawiska przemocy domowej pracownik socjalny sporządza dokument: Niebieska Karta. 9

10 GMINNA KOMISJA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH W DOMANIEWICACH Podstawą prawną działania gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych jest ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Do zadań Komisji należy między innymi udzielanie stosownego wsparcia i informacji ofiarom przemocy domowej o możliwości jej powstrzymania, prowadzenie do uruchomienia interwencji w przypadku zdiagnozowania przemocy domowej, udzielanie informacji na temat możliwości pomocy i kompetencji poszczególnych służb z terenu gminy i powiatu, które zajmują się profesjonalną i systemową pomocą dla osób i rodzin z problemem przemocy domowej oraz stosowanie procedury Niebieskiej Karty. PUNKT INFORMACYJNO KONSULTACYJNY DLA OFIAR PRZEMOCY I OSÓB UZALEŻNIONYCH ORAZ CZŁONKÓW ICH RODZIN. Punkt informacyjno konsultacyjny prowadzony jest dla osób z problemem alkoholowym i osób stykających sie z problemem przemocy domowej. Działa on w I, II, III i IV piątek miesiąca w Gminnym Ośrodku Kultury w Domaniewicach pokój nr 7. Kontakt z osobą prowadzącą jest możliwy również drogą telefoniczną. Osoba prowadząca punkt posiada przygotowanie z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie - ukończyła Studium Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Warszawie. PUNKT KONSULTACYJNO- WSPIERAJĄCY W DOMANIEWICACH Prowadzony on jest przez certyfikowanego specjalistę psychoterapii uzależnień., terapeutę rodzinnego. Swoją działalność w Domaniewicach rozpoczął w 2007 roku. W/w specjalista w czasie pełnienia dyżuru osobom zgłaszającym się po pomoc udziela porad, informacji, konsutacji, udziela wsparcia psychologicznego i wsparcia indywidualnego (dla osób uależnionych od alkoholu, dla osób zagrożonych narkomanią, dla członków ich rodzin; w tym dla dzieci i młodzieży oraz dla osób będących w kryzysie i nie radzących sobie z problemami emocjonalnymi). Osoby potrzebujące pomocy mogą zgłaszać się w 2012r. do punktu konsultacyjno-wspierającego w drugi i czwarty wtorek miesiąca ( od r. do r. oraz od r. do r.) do Gminnego Ośrodka Kultury w Domaniewicach, pokój nr 7. NIEPUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ W DOMANIEWICACH Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej poprzez praktykę lekarza rodzinnego stanowi niezbędny element w działalności zdrowotnej i profilaktycznej na terenie gminy. W wyniku stosowania przemocy, rozwijają się poważne problemy fizyczne, psychiczne i emocjonalne, gdzie ważna jest natychmiastowa interwencja medyczna. PLACÓWKI SZKOLNE Z TERENU GMINY DOMANIEWICE Na terenie gminy znajdują się dwie szkoły podstawowe oraz gimnazjum. W szkołach 10

11 podstawowych od 2007r. funkcję koordynatora do spraw bezpieczeństwa pełnią pedagodzy szkolni. Nauczyciele z placówek szkolnych mieszczących sie na terenie gminy Domaniewice ukończyli szereg szkoleń, w których poruszane były zagadnienia dotyczące problemu przemocy np: Rodzaje przemocy, Zachowaj trzeźwy umysł, Zero tolerancji dla przemocy. W szkołach podstawowych prowadzone były dla uczniów warsztaty dotyczące powstrzymywania i zapobiegania przemocy. W ostatnich latach szkoły z terenu gminy Domaniewice brały udział w Ogólnopolskiej Kampanii Społecznej Szkoła bez przemocy. METODY PRACY NAD GMINNYM PROGRAMEM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE I OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE Współpraca z instytucjami przy opracowaniu lokalnej diagnozy dotyczącej problemu przemocy pozyskano niezbędne do opracowania programu profilaktycznego dane liczbowe z: Komisariatu Policji w Domaniewicach, Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Domaniewicach, Punktu informacyjno-konsultacyjnego w Domaniewicach, Punktu konsultacyjo- wspierającego w Domaniewicach, Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Domaniewicach, Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Domaniewicach. Dane zawarte w charakterystyce głównych problemów społecznych występujących na terenie gminy Domaniewice opierają się również na analizie wyników pracy socjalnej Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Domaniewicach. III SYSTEM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE NA TERENIE GMINY DOMANIEWICE. Problem przemocy w rodzinie wymaga podjęcia szerokiego, zorganizowanego i zaplanowanego na wiele lat programu przeciwdziałania. Zmniejszenie rozmiarów przemocy w polskich rodzinach i pomaganie ofiarom jest nadrzędnym celem, który powinien łączyć działania różnych organizacji. Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie skierowany jest przede wszystkim do ofiar przemocy w rodzinie, w tym: dzieci, współmałżonków, partnerów w związkach nieformalnych, osób starszych, osób niepełnosprawnych), sprawców przemocy w rodzinie, świadków przemocy w rodzinie, przedstawicieli władz lokalnych, przedstawicieli instytucji służb pracujących z dziećmi (nauczyciele, pedagodzy, pracownicy socjalni, policjanci, pracownicy wymiaru sprawiedliwości, pracownicy służby zdrowia, księża). System przeciwdziałania przemocy w rodzinie na terenie gminy Domaniewice oparty jest na wzajemnej współpracy następujących instytucji: - Policja, - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, - Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, - Punkt informacyjno - konsultacyjny dla ofiar przemocy w rodzinie i osób z problemem alkoholowym i członków ich rodzin w Domaniewicach, - Punkt konsultacyjno wspierająy m.in. dla osób będących w kryzysie i nie radzących sobie z problemami emocjonalnymi, - Pedagogodzy wszystkich placówek szkolnych, - Parafia Rzymsko-Katolicka, - Sąd Rejonowy w Łowiczu, - Kuratorzy Sądowi przy Sądzie Rejonowym w Łowiczu, - Zespół interdyscyplinary działający na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie 11

12 w Domaniewicach. Głównymi celami programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie i ochrony ofiar przemocy w rodzinie, skierowanego do mieszkańców gminy Domaniewice są: 1. Zmniejszenie rozmiarów zjawiska przemocy w rodzinie. 2. Zwiększenie skuteczności działań na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie. 3. Zwiększenie pomocy i ochrony ofiarom przemocy w rodzinie. Program jest spójny z Programami: 1. Krajowym Programem Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. 2. Gminną Strategią Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Domaniewice na lata Gminnym Programem Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2012 r. 4. Gminnym Programem Przeciwdziałania Narkomanii na 2012 r. Realizacja działań w ramach Programu Cel 1. Zmniejszenie rozmiarów zjawiska przemocy w rodzinie Działania: 1. Praca zespołu interdyscyplinarnego działającego na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie. 2. Edukacja dzieci i młodzieży w szkołach w zakresie radzenia sobie ze stresem, agresją i przemocą, poprzez organizowanie dla nich warsztatów profilaktycznych, zajęć profilaktycznych, konkursów, spektakli teatralnych itp. 3. Edukacja publiczna osób dorosłych poprzez udostępnianie i rozpowszechnianie wśród społeczności lokalnej materiałów edukacyjnych (broszury, ulotki, informatory, plakaty) dotyczących zjawiska przemocy oraz procedur prawnych związanych z jego zwalczaniem. 4. Organizowanie dla rodziców w szkołach: pogadanek, warsztatów edukacyjnych, zajęć informacyjnych dotczących profilaktyki przemocy, 5. Propagowanie szacunku dla osób starszych, niepełnosprawnych, 6. Tworzenie warunków do bezpiecznego spędzania czasu dla dzieci i młodzieży. Cel 2. Zwiększenie skuteczności działań na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie Działania: 1. Przeprowadzanie rozmów z osobami nadużywającymi alkoholu, stosującymi przemoc. 2. Kierowanie wniosków do Sądu Rejonowego w Łowiczu o obowiązku podjęcia leczenia odwykowego w związku z nadużywaniem alkoholu. 3. Kierowanie sprawców przemocy na programy oddziaływań korekcyjo-edukacyjnych. 4. Kierowanie ofiar przemocy do punktu konsultacyjno-wspierającego w Domaniewicach, na grupę wsparcia dla ofiar przemocy. 5. Podwyższanie umiejętności kadr instytucji zobowiązanych do przeciwdziałania przemocy poprzez udział w szkoleniach, kursach, konferencjach, zakup literatury fachowej. 12

13 Cel 3. Zwiększenie pomocy i ochrony ofiar przemocy w rodzinie Działania: 1. Praca grup roboczych działających w ramach zespołu interdyscyplinarnego działającego na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie i pomocy ofiarom przemocy w rodzinie. 2. Prowadzenie działań interwencyjnych w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. 3. Udostępnianie informacji o instytucjach udzielających pomocy i wsparcia ofiarom przemocy w rodzinie na stronach internetowych Urzędu Gminy w Domaniewicach Przewidywane efekty realizacji Programu 1. Zmiana postaw społeczeństwa wobec przemocy w rodzinie. 2. Wzrost liczby osób profesjonalnie pomagających ofiarom i sprawcom przemocy w rodzinie. 3. Zmniejszenie liczby przypadków przemocy w rodzinie. 4. Zmniejszenie liczby rodzin, w których interwencje Policji i innych służb zajmujących się przemocą w rodzinie podejmowane są wielokrotnie. Łączenie kompetencji wielu instytucji, stowarzyszeń, organizacji pozarządowych i osób zajmujących się przemocą podniesie skuteczność udzielanej pomocy, dla możliwości szybkiego zareagowania. MONITORING Wójt Gminy Domaniewice sprawuje na bieżąco nadzór nad realizacją programu i podejmuje niezbędne działania zmierzające do osiągnięcia celów wyznaczonych w Programie. BUDŻET Finansowanie zadań z zakresu programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie będzie realizowane w ramach środków finansowych przeznaczonych na realizację: Dział 851 ochrona zdrowia -Rozdz w ramach działań Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Dział pomoc społeczna -Rozdz zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie 13