Plan studiów I stopnia na kierunku polityka społeczna Studia stacjonarne

Transkrypt

1 Plan studiów I stopnia na kierunku polityka społeczna Studia stacjonarne I semestr Nazwa przedmiotu wykład ćwiczenia Konwers. punkty Forma zaliczenia Język obcy (S) 30 1 zal WF (S) 30 - Zal Technologia informacyjna (S) 30 2 zal Wprowadzenie do polityki społecznej (S) E Wstęp do socjologii (S) 30 4 E Wprowadzenie do psychologii (S) 30 3 Zal/o Ekonomia (S) Zal/o Logika Zal/o Podstawy prawa (S) 30 3 E Wstęp do nauki o państwie i 30 3 Zal/o polityce Łącznie egzaminy II semestr Nazwa przedmiotu wykład ćwiczenia Konwers. punkty Forma zaliczenia Język obcy (S) 30 1 Zal WF (S) 30 1 Zal Socjologia (S) E Ekonomia (S) 30 3 E Administracja publiczna (S) 30 3 Zal/o Dzieje myśli społecznej i ekonomicznej E System polityczny RP 30 2 Zal/o Polityka społeczna E Psychologia społeczna (S) E Wykład do wyboru 30 1 Zal Łącznie egzaminów 1

2 III semestr Nazwa przedmiotu wykład ćwiczenia Konwers. punkty Forma zaliczenia Język obcy (S) 30 1 Zal Instrumenty polityki społecznej 30 3 Zal/o Funkcjonowanie środowisk 30 3 E lokalnych Demografia społeczna (S) 30 3 E Statystyka społeczna E Wybrane zagadnienia prawa 30 3 Zal/o cywilnego i rodzinnego Doktryny polityki społecznej 30 3 Zal/o Finanse publiczne (S) E Socjologia problemów 30 3 Zal/o społecznych Wykład do wyboru 30 1 zal Łącznie egzaminy IV semestr Nazwa przedmiotu wykład ćwiczenia Konwers. punkty Forma zaliczenia Język obcy (S) E Zabezpieczenie społeczne (S) E Prawo pracy (S) E Globalne problemy społeczne 30 3 Zal/o Metody i techniki badań społecznych (S) E Polityka społeczna wobec 30 5 Zal/o rodziny (S) Wykład do wyboru 30 1 Zal Wykład do wyboru 30 1 Zal Metody pracy naukowej 10 2 Zal/o Łącznie egzaminy 2

3 V semestr Nazwa przedmiotu wykład ćwiczenia Konwers. punkty Forma zaliczenia Seminarium dyplomowe 30 6 Zal Polityka rynku pracy (S) 30 3 E Służby społeczne (S) E Prawo i instytucje europejskie 30 3 Zal/o (S) Diagnozowanie społeczne 30 3 Zal/o Podstawy zarządzania (S) E Polityka spójności społecznej 30 2 Zal/o Równouprawnienie i 30 3 Zal/o dyskryminacja Wykład do wyboru 30 2 E Łącznie egzaminy VI semestr Nazwa przedmiotu wykład ćwiczenia Konwers. punkty Forma zaliczenia Seminarium dyplomowe 30 7 Zal Europejska polityka społeczna (S) E System ochrony zdrowia 15 1 Zal/o Rehabilitacja społeczna i 15 1 Zal/o zawodowa osób niepełnosprawnych Pomoc społeczna i praca socjalna 30 2 Zal/o Strategie rozwoju społecznego 15 2 Zal/o Polityka edukacyjna 15 2 Zal/o Patologia społeczna z elementami resocjalizacji 30 4 E Sektor pozarządowy w polityce społecznej (warsztat) 4 E Wykład do wyboru 30 1 Zal Wykład do wyboru 30 2 E Łącznie egzaminy Łącznie w toku studiów godzin 2170, w tym 1290 godzin określone w ramowym programie studiów. 180 punktów ECTS, w tym 101 określone w ramowym programie studiów. 210 godzin wykładu do wyboru, 9 punktów ECTS. 3

4 SYLABUSY KRÓTKIE OPISY PRZEDMIOTÓW A. Przedmioty ogólne Technologia informacyjna Podstawowe pojęcia informatyki; komputer i sieci komputerowe; oprogramowanie: systemy operacyjne, edytory tekstu, arkusze kalkulacyjne, bazy danych, oprogramowanie internetowe; ochrona danych. Umiejętności: Posługiwanie się programami edytorskimi, tworzenie baz danych, ochrona danych, wykorzystanie Internetu w działalności naukowej. B. Przedmioty podstawowe Ekonomia Ekonomia jako nauka o procesach gospodarowania; szkoły i kierunki w ekonomii; makroekonomia, mikroekonomia, pojęcia i zakresy; teoria równowagi ogólnej; rola rynku i konkurencji; pieniądz i kredyt; równowaga i inflacja; kursy walutowe; terms of trade; czynniki wzrostu gospodarczego i jego mierniki; budżet państwa a system podatkowy i polityka finansowa; rachunek kosztów i korzyści w działalności przedsiębiorstwa; państwo a rynek; własność prywatna a dobra publiczne; regulacje działalności gospodarczej; regulacja a deregulacja rynku. Umiejętności: Wykorzystanie wiedzy ekonomicznej w praktyce zawodowej, działalności gospodarczej, umiejętność dostrzegania uwarunkowań ekonomicznych w dokonywaniu wyboru celów i sposobów ich osiągania. Logika Przedmiot logiki; logiczna teoria języka; słowne formułowanie myśli; elementy klasycznego rachunku zdań; formalna charakterystyka słów kwantyfikujących; elementy teorii relacji; relacje równoważnościowe; teoria definicji; rodzaje, cele definicji; uzasadnianie twierdzeń; logiczna analiza języka nauki, metodologiczne typy nauk. Umiejętności: Formułowanie myśli, przyswajanie zasad logiki formalnej. Podstawy prawa Istota i charakterystyka prawa; prawo w społeczeństwie; prawo a prawa człowieka; praworządność; norma prawna i stosunek prawny; źródła prawa i wykładnia prawa; stanowienie prawa, proces legislacyjny i warunki obowiązywania prawa; system prawa i egzekwowanie prawa; podstawowe informacje o prawie cywilnym, karnym i administracyjnym. Umiejętności: Posługiwanie się przepisami prawa, ich interpretacja, stosowanie prawa w pracy zawodowej. Podstawy zarządzania Funkcje i podstawowe problemy zarządzania; struktura organizacyjna; planowanie i projektowanie w organizacji; podejmowanie decyzji, kierowanie w organizacji; polityka personalna, planowanie karier; motywowanie do pracy; przywództwo w organizacji; kultura organizacyjna; istota kontroli w firmie; etyka działania w biznesie; szkoły i kierunki w zarządzaniu. Umiejętności: Stosowanie wiedzy teoretycznej w praktyce decyzyjnej, umiejętność organizacji pracy w instytucji, planowanie rozwoju instytucji i karier indywidualnych. 4

5 Prawo i instytucje europejskie Historia integracji europejskiej, cele i zasady integracji; wspólna Europa; prawo europejskie i instytucje: Rada Europy, Unia Europejska, jednostki terytorialne Unii Europejskiej a polityka regionalna, obywatelstwo Unii Europejskiej prawa i swobody; perspektywy rozwoju europejskich struktur integracyjnych. Umiejętności: Wiązanie elementów prawa i polityki Unii Europejskiej z przebiegiem procesów polityki społecznej i gospodarczej Polski. Wprowadzenie do psychologii Podstawowe pojęcia; historia i teorie psychologiczne; dziedziny psychologii: psychologia ogólna, rozwojowa i wychowania, społeczna, polityczna; poznanie naukowe poznanie psychologiczne; modele badawcze: eksperymentalny i korelacyjny; metody badawcze: teoria i praktyka testowania, obserwacja, wywiad, rozmowa; problemy etyczne w psychologii. Umiejętności: rozumienia mechanizmów psychologicznych; stosowanie metod psychologicznych w pracy zawodowej. Psychologia społeczna Przedmiot psychologii społecznej i metody badań; cechy i funkcje poznania społecznego, właściwości spostrzegania interdyscyplinarnego; komunikowanie interpersonalne; reguły wpływu społecznego; teoria dysonansu poznawczego; postawy, stereotypy i uprzedzenia zachowania agresywne, zachowania prospołeczne; psychologia dużych zbiorowości; teoria małych grup społecznych; konformizm; stosowana psychologia społeczna; psychologiczne przesłanki zachowań politycznych; psychologiczne konsekwencje bezrobocia. Umiejętności: Poszukiwanie związków między cechami osobistymi, postawami, zachowaniami, stosowanie odpowiednich metod i technik działania. Wstęp do socjologii Zarys pola zainteresowania socjologii, jej historia, podstawowe pojęcia i główne dylematy; kultura, zmiana społeczna, interakcje społeczne, socjalizacja, kontrola społeczna, grupa społeczna, organizacja formalna, społeczność lokalna, naród, zróżnicowanie społeczne, rodzina, instytucje sfery gospodarki i polityki; główne teorie socjologiczne oferujące odmienne interpretacje mechanizmów kierujących funkcjonowaniem społeczeństwa; podstawowe spory toczące się w obrębie współczesnych nauk społecznych. Umiejętności: rozumienia podstawowych pojęć; wiązania zagadnień socjologicznych z szerszymi zjawiskami życia społecznego. Socjologia Badania i analiza zjawisk zachodzących we współczesnym społeczeństwie polskim; związki pomiędzy procesami obserwowanymi w Polsce a przemianami cywilizacyjnymi zachodzącymi we współczesnym świecie; miejsce Polski na światowej mapie wartości kulturowych, specyfika polskiej tożsamości narodowej, stan i ewolucja struktury społecznej, kapitał społeczny Polaków, relacje między płciami i sytuacja rodzin; sytuacja instytucji gospodarczych oraz politycznych; sposoby radzenia sobie Polaków z traumą i sytuacja młodego pokolenia. Umiejętności: analiza zjawisk społecznych; posługiwania się wynikami badań i analiz socjologicznych. Metody i techniki badań społecznych Metodologiczne problemy badań społecznych; przedmiot i cel badań społecznych; definicje, twierdzenia i hipotezy; problem badawczy a problem społeczny; etapy procesu badawczego; 5

6 wskaźniki zjawisk społecznych; typy badań; badania przekrojowe i dynamiczne; badania całościowe i reprezentacyjne; wielkość i metody doboru próby reprezentacyjnej; pojęcie metody badań i typologia metod; obserwacja; wywiad; badania ankietowe; badania oparte na dokumentach; techniki socjometryczne; zasady opracowania zebranych materiałów badawczych; wyjaśnianie zjawisk społecznych; typy wyjaśnień faktów społecznych. Umiejętności: Organizowanie badań społecznych i opracowanie ich wyników. Administracja publiczna Administracja publiczna a państwo, polityka, biurokracja i samorząd; administrowanie a zarządzanie i organizowanie; podmioty, organy i instytucje; modele; współczesny ustrój administracji publicznej w układzie poziomym i pionowym; administracja centralna i terytorialna; procesy i procedury decyzyjne; prawo, etyka i kadry w administracji publicznej; administracja publiczna a sektory: publiczny, obywatelski i prywatny; nowe nurty myślenia o administracji; reformy administracji publicznej. Umiejętności: Wykorzystanie struktur administracji publicznej w optymalizacji działalności zawodowej. Wprowadzenie do polityki społecznej Pojęcie polityki społecznej; polityka społeczna jako dyscyplina nauk stosowanych i działalność praktyczna; metody badawcze polityki społecznej; kategorie polityki społecznej (postęp, potrzeby, ryzyka losowe, jakość życia i kwestia społeczna); świadczenia socjalne w polityce społecznej; polityka społeczna a polityka gospodarcza; geneza i rozwój polityki społecznej opis i wyjaśnienia; wartości, cele i zasady polityki społecznej; instrumenty i skale polityki społecznej; sektory, instytucje i podmioty polityki społecznej, dziedziny polityki społecznej (m.in. ubezpieczenie społeczne, pomoc społeczna, rynek pracy, polityka rodzinna). Umiejętności: Sięganie do źródeł wiedzy o polityce społecznej, wykorzystanie wiedzy teoretycznej w działalności praktycznej. Polityka społeczna Pojęcie polityki społecznej; wartości i cele, zakres działalności; podstawowe kategorie; podmioty i skale polityki społecznej, typologia podmiotów polityki społecznej, modele polityki społecznej; diagnozowanie potrzeb, metody mierzenia poziomu i jakości życia, uwarunkowania potrzeb społecznych; dziedziny polityki społecznej, bezpieczeństwo socjalne i system zabezpieczenia społecznego; główne kwestie społeczne we współczesnej Polsce i w świecie, sposoby przeciwdziałania i łagodzenia skutków; kwestia ubóstwa, problemy zatrudnienia i kwestia bezrobocia, kwestia zdrowotna, edukacyjna, kwestia ludzi starych; nowe zagrożenia społeczne, ekskluzja i inkluzja społeczna, zrównoważony rozwój i maldevelopment. Umiejętności: rozpoznawania kwestii społecznych oraz ich miejsca w programach politycznych; rozumienie wpływu kwestii społecznych na życie społeczne i polityczne, analizowanie źródeł kwestii społecznych i uwarunkowań polityki społecznej. C. Przedmioty kierunkowe Standardy kształcenia Demografia społeczna Teorie demograficzne w ujęciu historycznym; pojęcie optimum demograficznego; problemy ludnościowe w ujęciu globalnym; źródła informacji demograficznej; metody analizy 6

7 demograficznej; rozwój ludności świata, Europy i Polski; polityka społeczna wobec procesów ludnościowych; kształtowanie procesów demograficznych; przemiany demograficznej struktury ludności Polski; procesy migracyjne; prognozy rozwoju ludności Polski. Umiejętności: Analiza danych demograficznych, wzajemnych związków między procesami i zjawiskami demograficznymi oraz wykorzystanie wiedzy o ludności w określaniu celów i zadań polityki społecznej. Finanse publiczne Pojęcie, cele i funkcje finansów publicznych; instrumenty realizacji polityki finansowej (fiskalnej); dobra publiczne; rola finansów publicznych w gospodarce rynkowej; struktura systemu finansów publicznych, bilans finansowy państwa; tendencje wzrostu i kryteria klasyfikacji wydatków publicznych; wydatki publiczne a polityka społeczna i gospodarcza; pojęcie i rodzaje danin publicznych; rola podatków w polityce społecznej i gospodarczej; problem równowagi finansów publicznych; zadłużenie państwa i związków samorządu terytorialnego; roczne i wieloletnie planowanie budżetowe; skarb Państwa; wybrane problemy lokalnych finansów publicznych. Umiejętności: Posługiwanie się instrumentami finansowymi w realizacji zadań zawodowych. Polityka rynku pracy Polityka zatrudnienia a polityka rynku pracy; teoretyczne koncepcje rynku pracy; uwarunkowania, miejsce i kierunki polityki rynku pracy; cele i instrumenty polityki rynku pracy; system finansowania polityki rynku pracy; aktywna i pasywna polityka rynku pracy w zwalczaniu bezrobocia; efekty i bariery polityki rynku pracy. Umiejętności: analizy procesów zachodzących na rynku pracy, badania i oceny instrumentów polityki rynku pracy. Polityka społeczna wobec rodziny Modele polityki rodzinnej w Europie; uwarunkowania polityki społecznej wobec rodziny; przemiany rodziny i jej funkcji w okresie transformacji; główne problemy współczesnej rodziny; debata na temat polityki rodzinnej w Polsce; podmioty, zasady, instrumenty polityki rodzinnej. Umiejętności: Wykorzystanie wiedzy o rodzinie dla realizacji zadań zawodowych na rzecz rodziny. Europejska polityka społeczna Zasada subsydiarności jako zasada ustrojowa Unii Europejskiej; polityka społeczna w Traktatach; koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego; Wspólnotowa Karta Podstawowych Praw Socjalnych Pracowników i jej implementacja; metoda Otwartej Koordynacji i jej zastosowania: Europejska Strategia Zatrudnienia, Europejski Proces Integracji Społecznej, polityka równouprawnienia płci, aktualne podstawy programowe w Unii Europejskiej i ich implementacja; perspektywy rozwoju polityki społecznej Unii Europejskiej; europejski model socjalny. Umiejętności: Posługiwanie się ustaleniami Unii Europejskiej w realizacji zadań polityki społecznej w różnych jej układach. Prawo pracy Przedmiot i zakres prawa pracy; właściwości, funkcje i zasady prawa pracy; źródła prawa pracy; indywidualne prawo pracy pojęcie i charakter stosunku pracy, podmioty stosunku pracy, nawiązanie, zmiana i rozwiązanie stosunku pracy, treść stosunku pracy, odpowiedzialność stron stosunku pracy za naruszenie przepisów prawa pracy, rozpatrywanie 7

8 sporów ze stosunku pracy; zbiorowe prawo pracy związki zawodowe, organizacje pracodawców, rozwiązywanie sporów zbiorowych pracy. Umiejętności: rozumienia regulacji prawa pracy, ich interpretacji i wykorzystania w praktyce. Służby społeczne Służby społeczne i usługi społeczne zagadnienia terminologiczne; służby społeczne jako instytucje społeczne, ich specyfika, miejsce w modelach polityki społecznej; dziedziny aktywności służb społecznych; sieć służb społecznych w Polsce; służby społeczne jako organizacje specyfika zarządzania; kadry służb społecznych: pracownicy pomocy społecznej (pracownik socjalny, asystent osoby niepełnosprawnej, opiekunka środowiskowa, opiekun w domu pomocy społecznej), pracownicy instytucji wymiaru sprawiedliwości (kuratorzy zawodowi i społeczni), pracownicy instytucji rynku pracy (pośrednicy pracy, doradcy zawodowi, specjaliści do spraw rozwoju zawodowego, liderzy klubów pracy, krajowa kadra sieci EURES); kształcenie pracowników służb społecznych w Polsce; profesjonalizacja zawodów socjalnych ; prakseologiczna analiza aktywności służb społecznych; problemy funkcjonowania służb społecznych; przykłady służb społecznych działających w różnych obszarach polityki społecznej. Umiejętności: określania zadań i stosowania zasad postępowania różnych służb społecznych. Pomoc społeczna i praca socjalna Teoria pracy socjalnej charakterystyka dyscypliny, przedmiot badań, metody badawcze, podstawy teoretyczne; pedagogika społeczna a praca socjalna; aksjologia pracy socjalnej i etyka zawodu pracownika socjalnego; metodyka pracy socjalnej ogólna charakterystyka metody indywidualnego przypadku, metody grupowej, metody środowiskowej; zagadnienia szczegółowe związane z realizacją pracy socjalnej: wywiad środowiskowy, projekt socjalny, kontrakt socjalny; pomoc społeczna wiodąca instytucja realizująca pracę socjalną; modele i tradycje pomocy społecznej; organizacja, cele, kierunki działalności; struktura organizacyjna pomocy społecznej w Polsce (sektor publiczny i niepubliczny). Umiejętności: określenia celów, zadań i metod działania w pracy socjalnej i pomocy społecznej. Zabezpieczenie społeczne Podstawowe pojęcia zabezpieczenie społeczne, bezpieczeństwo socjalne, bezpieczeństwo społeczne, ryzyko socjalne; strategie budowy systemów zabezpieczenia społecznego rola państwa i innych podmiotów; geneza i rozwój zabezpieczenia społecznego; system zabezpieczenia społecznego na przełomie wieków; techniki zabezpieczenia społecznego (ubezpieczenia społeczne, zaopatrzenie, pomoc społeczna); modele zabezpieczenia społecznego; perspektywy rozwoju systemów zabezpieczenia społecznego w Polsce i na świecie. Umiejętności: Wiązanie wiedzy o systemie zabezpieczenia społecznego z potrzebami i ryzykami socjalnymi różnych grup społecznych, posługiwanie się przepisami z zakresu zabezpieczenia społecznego w działalności zawodowej. D. Przedmioty specjalnościowe Wstęp do nauki o państwie i polityce Nauka o polityce w systemie dyscyplin naukowych; przedmiot nauki o polityce; pojęcie polityki, władzy; formy, cele, funkcje i zadania państwa; koncepcje państwa we współczesnej 8

9 myśli polityczno-prawnej; rewolucja, transformacja, integracja i globalizacja w sferze politycznej i społecznej. Umiejętności: rozumienia podstawowych kategorii pojęciowych opisujących państwo i prawo. Dzieje myśli społecznej i ekonomicznej Definicje i struktura myśli politycznej; myślenie polityczne; metody realizacji myśli politycznej; główne kierunki i ewolucja myśli politycznej od antyku do czasów nowożytnych; współczesna myśl polityczna; źródła ideowe i podstawowe wartości polskiej myśli politycznej; twórcy i nurty polskiej myśli politycznej. Umiejętności: analizowania i porównywania nurtów myśli politycznej; wykorzystanie myśli politycznej do opisu i analizy sytuacji politycznych; rozumienie mechanizmów ciągłości i zmiany w myśleniu i działaniu politycznym. System polityczny RP Podstawowe pojęcia. Periodyzacja dziejów systemu politycznego Polski XX-XXI wieku. Transformacja polityczno-ustrojowa w Polsce. Budowanie państwa prawa i pluralistycznej demokracji parlamentarnej. Konstytucyjne podstawy statusu jednostki. Konstytucyjnopolityczny mechanizm władzy w Polsce: normy i zasady, instytucje, mechanizmy i procedury. System kreacji władz państwa. Rola ustrojowa naczelnych władz państwa. Założenia systemu rządów a praktyka ustrojowa. Polityczny i konstytucyjny mechanizm równowagi. Funkcje organów władzy, zasady ich organizacji i funkcjonowania. Kontrola i odpowiedzialność władz publicznych. Proces stanowienia prawa w Polsce. Instytucje ochrony prawnej. Władza sądownicza i zasady wymiaru sprawiedliwości. Ochrona konstytucjonalności i legalności. Gwarancje poszanowania praw i wolności jednostek. Instytucje kontroli przestrzegania prawa. Organizacje obywatelskie w II RP, ich rozwój i bariery realizacji funkcji; rola NGO w rozwiązywaniu problemów i kwestii społecznych. Umiejętności: rozumienia znaczenia instytucji i procedur w procesie sprawowania władzy; umiejętność wykazania i rzeczywista rola instytucji ustrojowych zależy nie tylko od ich konstytucyjnej regulacji, lecz także od tradycji ustrojowej, kontekstu sytuacyjnego oraz osobowości i zachowań ich piastunów; określenia zasad i wartości na jakich winien się opierać system polityczny demokratycznego państwa prawa; rozumienie uwarunkowań rozwoju sektora pozarządowego; dostrzeganie roli organizacji obywatelskich w rozwiązywaniu problemów społecznych. Instrumenty polityki społecznej Społeczne funkcje państwa; instrumenty prawne i ekonomiczne ich realizacji (prawo, wynagrodzenia, system podatkowy, zasoby ludzkie, organizacja czasu); ograniczenia realizacji funkcji państwa w sferze społecznej. Umiejętności: stosowania instrumentów polityki społecznej państwa w celu ograniczania i łagodzenia problemów i kwestii społecznych. Funkcjonowanie środowisk lokalnych Społeczność lokalna w teorii i badaniach socjologicznych; przemiany środowisk lokalnych pod wpływem industrializacji i urbanizacji; problemy środowisk lokalnych w dobie globalizacji; tożsamość lokalna i regionalna; lokalizm jako ideologia; lokalne struktury gospodarki; infrastruktura społeczna w środowiskach lokalnych; lokalna scena polityczna; władza lokalna i przywództwo; geografia polityczna środowisk lokalnych; organizacje pozarządowe w środowisku lokalnym kreowanie kapitału społecznego i społeczeństwa obywatelskiego. 9

10 Umiejętności: diagnozowania stanu funkcjonowania, podstawowych problemów i zachodzących zmian środowisk lokalnych. Wybrane zagadnienia prawa cywilnego i rodzinnego Charakterystyka podstawowych regulacji części ogólnej prawa cywilnego: osoby fizyczne i osoby prawne, przedmiot stosunków cywilnoprawnych (rzeczy, dóbr niematerialnych), czynności prawnych (w tym oświadczenia woli i umów), przedstawicielstwa, przedawnienia; przegląd instytucji właściwych dla dalszych działów prawa cywilnego, tj. rzeczowego (własność i inne prawa do korzystania z rzeczy), zobowiązaniowego (stosunki prawne związane z wymianą dóbr i świadczeniem usług, najważniejsze rodzaje umów) i spadkowego (dziedziczenie); analiza przepisów prawa rodzinnego i opiekuńczego: instytucja małżeństwa, stosunki wynikające z pokrewieństwa, powinowactwa, przysposobienia, opieki i kurateli. Umiejętności: wykorzystania podstawowych regulacji prawa cywilnego i rodzinnego w rozwiązywaniu problemów społecznych. Socjologia problemów społecznych Specyfika socjologicznego spojrzenia na kwestie społeczne; złożoność natury i źródeł powstawania problemów społecznych oraz trudności ich rozwiązywania; podstawowe pojęcia stosowane przez socjologię problemów społecznych; kluczowe wyzwania cywilizacyjne związane z ewolucją wartości i tożsamości, relacjami między płciami, rodzicielstwem i rodziną, konsumpcją, pracą i aktywnością w sferze publicznej; różne ujęcia teoretyczne występujące w obrębie współczesnej socjologii problemów społecznych. Umiejętności: rozumienia złożoności natury i źródeł powstawania problemów społecznych; roli dyskursu publicznego. Globalne problemy społeczne Pojęcie i definicja globalizacji oraz problemów społecznych; siły sprawcze globalizacji analiza procesów globalizacji w sferze ekonomicznej, politycznej i społecznej; globalne problemy społeczne dzisiaj zadłużenie państw i konflikty gospodarcze, problem ludnościowy, bezrobocie, konflikty ideologiczne i religijne; zderzenie cywilizacji; konflikty etniczne, wojna i uchodźstwo a globalizacja; problemy ekologiczne; globalny rynek pracy wskaźniki demograficzne, informatyzacja, możliwości i bariery w przepływie osób, bezrobocie i zatrudnienie, dumping socjalny; beneficjenci i przegrani globalizacji; demontaż czy reforma Welfare State? Umiejętności: analizy zjawisk globalizacji z perspektywy nauki o polityce społecznej. Statystyka społeczna Przedmiot i zadania statystyki; opracowanie materiału statystycznego; wprowadzenie do analizy struktury zbiorowości; ocena przeciętnego poziomu cechy; ocena dyspersji rozkładu; analiza dynamiki zjawisk. Umiejętności: zastosowanie metod statystycznych w badaniach i opisie zjawisk społecznych. Diagnozowanie społeczne Diagnoza i diagnozowanie społeczne; określenie przedmiotu diagnozy w polityce społecznej (poziom życia, jakość życia, kwestie społeczne itd.); wskaźniki społeczne jako narzędzia pomiaru w polityce społecznej; syntetyczne wskaźniki poziomu życia (metoda genewska, HDI); wybrane systemy cząstkowych wskaźników społecznych (np. wskaźniki lejkenowskie, millenium indicators, propozycje polskich statystyków społecznych); źródła danych dla diagnozy społecznej w Polsce i w UE GUS, EUROSTAT, badania akademickie, niezależne instytucje badawcze; badania sondażowe techniki badawcze, wady i zalety sondaży w 10

11 badaniach poziomu i jakości życia, typy sondaży; wybrane metody diagnozowania w polskiej polityce społecznej: badanie aktywności ekonomicznej ludności; badanie budżetów gospodarstw domowych; badanie budżetów czasu; metoda pamiętnikarska IGS; wywiad środowiskowy i lustracja społeczna; miary ubóstwa (różne linie ubóstwa, HPI). Umiejętności: poznania i praktycznego wykorzystania różnych metod diagnozowania społecznego. Polityka spójności społecznej Główne pojęcia i relacje między nimi: spójność społeczna, integracja społeczna, solidarność społeczna, kapitał społeczny, więzi społeczne, marginalność i marginalizacja społeczna, wykluczenie społeczne, inkluzja i reintegracja; spójność i integracja społeczna w świetle teorii socjologicznych i politycznych; czynniki wpływające pozytywnie i negatywnie na spójność społeczną hipotezy i wyniki badań; polityka spójności społecznej w kontekście refleksji nad polityką społeczną; charakterystyka polityki spójności społecznej: podmioty i przedmiot, cele i instrumenty, strategie i style, zasady i normy, rezultaty i wpływ; przykłady polityki spójności społecznej na poziomie krajowym i międzynarodowym (m.in. Krajowe Plany na rzecz Integracji Społecznej w UE, Strategia Spójności Społecznej Rady Europy, Strategia Inkluzji Społecznej Unii Europejskiej); polski udział w Strategii Inkluzji Społecznej UE; polska polityka społeczna w koncepcji i świetle polityki spójności społecznej; ocena i perspektywy rozwoju polityki spójności społecznej. Umiejętności: budowanie uzasadnień strategii, programów i projektów integracji i przeciwdziałania wykluczeniu i marginalizacji. System ochrony zdrowia Dyskusja wokół definiowania zdrowia, zdrowie jednostek a zdrowie publiczne; czynniki warunkujące zdrowie; modele organizacji i finansowania ochrony zdrowia; polski system ochrony zdrowia; profilaktyka, prewencja, promocja zdrowia; prawa pacjenta. Umiejętności: dostrzeganie różnorodności rozwiązań systemowych w ochronie zdrowia, umiejętność poruszania się po systemie. Rehabilitacja społeczna i zawodowa osób niepełnosprawnych Pojęcie niepełnosprawności i pokrewne, osoba niepełnosprawna; systemy orzekania; skala problemu i struktura populacji; pojęcie i dziedziny rehabilitacji; rehabilitacja społeczna, cele i instrumenty, rehabilitacja społeczna; cele i instrumenty. Umiejętności: rozróżniania pojęć, rozumienie związków między aktywnością społeczną i zawodową a prawami człowieka. Równouprawnienie i dyskryminacja Podstawowe pojęcia w kontekście historycznym; równouprawnienie i przeciwdziałanie dyskryminacji w międzynarodowych aktach normatywnych; rodzaje dyskryminacji i kategorie dyskryminowanych we współczesnym świecie; historyczny kontekst równości, równouprawnienia oraz dyskryminacji w Polsce; płeć jako czynnik nierówności w teoriach i doktrynach społecznych i politycznych; uwarunkowania i instrumenty przeciwdziałania dyskryminacji kobiet w myśli i w ruchu feministycznym; formalny i faktyczny wymiar równości płci w porównaniu europejskim; feminizacja biedy jako konsekwencja dyskryminacji ze względu na płeć; wielokulturowość a dyskryminacja; obcy w Polsce i perspektywy dla wielokulturowego społeczeństwa polskiego. Umiejętności: analizowania uwarunkowań nierówności i dyskryminacji we współczesnym świecie, określania obszarów występowania tych zjawisk i stosowania procedur służących dochodzeniu praw człowieka. 11

12 Strategie rozwoju społecznego Główne pojęcia i relacje między nimi: rozwój społeczny, postęp i regres społeczny, rozwój i wzrost gospodarczy, rozwój społeczno-gospodarczy; koncepcja rozwoju społecznego w perspektywie historycznej i teoretycznej, m.in. teorie modernizacji, zależności i koncepcje alternatywne; badania nad rozwojem społecznym uwarunkowania i czynniki rozwoju; możliwości kształtowania i sterowania rozwojem społecznym w różnych skalach cele i instrumenty polityki rozwoju społecznego; strategie rozwoju społecznego i pomocy rozwojowej w polityce organizacji międzynarodowych, m.in. Banku Światowego, Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju, Unii Europejskiej, Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju; krajowe podejścia do rozwoju społecznego Narodowe Plany Rozwoju i ich realizacja; lokalny wymiar strategii rozwojowych; ocena i perspektywy rozwoju społecznego w skali globalnej, regionalnej i lokalnej. Umiejętności: budowanie uzasadnień strategii, programów i projektów w zakresie rozwoju społecznego. Polityka edukacyjna Pojęcia edukacji i polityki edukacyjnej; edukacja w perspektywie polityki społecznej; cele polityki edukacyjnej w kontekście celów polityki społecznej; przejawy i wskaźniki kwestii edukacyjnej w wymiarze narodowym i ponadnarodowym (globalnym); diagnoza sytuacji edukacyjnej społeczeństwa polskiego; instytucje polityki edukacyjnej w Polsce; finansowanie edukacji w Polsce; rozwiązania instytucjonalne i programowe systemu edukacji w Polsce; wybrane modele i rozwiązania w sferze edukacji w innych państwach. Umiejętności: diagnozowania sytuacji edukacyjnej społeczeństwa polskiego, wiedza o funkcjonowaniu różnych instytucji polityki edukacyjnej. Patologia społeczna z elementami resocjalizacji Patologia społeczna a dewiacja; transformacja ustrojowa w Polsce a zjawiska patologii społecznej; przestępstwo, przestępczość, kara i resocjalizacja; alkoholizm i problemy alkoholowe; przemoc w rodzinie; prostytucja i handel ludźmi; narkomania jako problem społeczny współczesnego świata; samobójstwa. Umiejętności: analizowania uwarunkowań i symptomów dewiacji społecznej, wpływu negatywnych dewiacji na zjawiska patologii społecznej, diagnozowania zjawisk patologii społecznej, stosowania instrumentów profilaktyki i resocjalizacji. Sektor pozarządowy w polityce społecznej Przegląd ujęć definicyjnych i typów prawnych organizacji pozarządowych; funkcje organizacji społecznych i bariery realizacji funkcji; aktywność obywatelska w Polsce i w świecie; miejsce sektora pozarządowego w realizacji społecznej funkcji państwa; formy współdziałania sektora pozarządowego z instytucjami publicznymi. Umiejętności: rozumienia roli organizacji pozarządowych w polityce społecznej; aktywizacja społeczeństwa na rzecz rozwiązywania problemów i kwestii społecznych. 12