AVAL-CONSULT KANCELARIA RADCÓW PRAWNYCH I ADWOKATÓW OSTROWSKA, SZYCHOWSKI, KRAWCZYK, KORPUSIK, GRZECHOWIAK I PARTNERZY Spółka Partnerska

Transkrypt

1 INFORMACJA PRAWNA Czerwiec 2011 R. I PRAWO GOSPODARCZE (CYWILNE) A. ZMIANY W OBOWIĄZUJĄCYCH PRZEPISACH PRAWNYCH 1. Zmiany w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. W Dzienniku Ustaw z dnia 27 czerwca 2011 r. (Dz. U. Nr 131, poz. 764) ogłoszono ustawę z dnia 13 maja 2011 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz niektórych innych ustaw. Zakres zmian obejmuje zasady funkcjonowania punktów kontaktowych, Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) oraz REGON. Zmiany dotyczące punktów kontaktowych uwarunkowane były dotychczasowymi doświadczeniami w ich funkcjonowaniu. Zmodyfikowano ponadto normy dotyczące CEIDG, co ma się przyczynić do sprawności funkcjonowania tej instytucji. Wycofano wymóg określenia w rozporządzeniu wzoru wniosku o wpis, zmniejszono stopień szczegółowości podawania danych adresowych, unormowano możliwość wykreślenia z CEIDG przedsiębiorców, w stosunku do których orzeczono zakaz wykonywania zawodu, rozszerzono możliwości składania wniosków online. Istotne jest nadanie informacjom zamieszczanym na stronie internetowej GUS nadany waloru pewnych. Niweluje to możliwość żądania przez inne podmioty zaświadczenia o wpisie do rejestru. Znowelizowano ponadto przepisy dotyczące zawieszania działalności gospodarczej. Zasadnicza część zmian wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2011 r. B. ORZECZNICTWO SĄDOWE 1. Podstawa wykreślenia wpisu w księdze wieczystej. Sąd Najwyższy uchwałą składu 7 sędziów z dnia dnia 10 czerwca 2011 r. (III CZP 135/10 ) orzekł, iż zgodnie z art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, jeżeli majątek wspólników spółki cywilnej obejmuje nieruchomość albo prawo wieczystego użytkowania, wystarczającą podstawą wykreślenia wpisu w księdze wieczystej wspólnika występującego ze spółki jest jego oświadczenie o wypowiedzeniu udziału w spółce, złożone na piśmie z podpisem notarialnie poświadczonym. Sąd opowiedział się przeciwko konieczności złożenia wskazanego oświadczenia w formie aktu notarialnego.

2 2. Które sprawy cywilne przedsiębiorców nie stanowią sprawy gospodarczej? Wyrokiem z dnia 19 stycznia 2011 r. (V CSK 199/10) Sąd Najwyższy orzekł, iż sprawy ze stosunków cywilnych toczące się pomiędzy przedsiębiorcami po zakończeniu postępowania rozpoznawczego i wszczęciu egzekucji, w tym dotyczące pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w oparciu o art pkt 2 k.p.c., nie mają charakteru spraw gospodarczych. Sprawy tego rodzaju znajdują swe podstawy nie w relacjach handlowych, lecz w stosunku wierzyciel dłużnik, ukonstytuowanym wydanym przez sąd tytułem egzekucyjnym. Są one na etapie egzekucji oderwane od stosunku cywilnego będącego przedmiotem postępowania rozpoznawczego pomiędzy przedsiębiorcami w sprawie gospodarczej. Bez znaczenia pozostaje wszak w postępowaniu egzekucyjnym, czy dłużnik i wierzyciel mają status przedsiębiorcy, chyba że przepisy szczególne ustanawiają wyjątkowy sposób prowadzenia egzekucji w stosunku do przedsiębiorcy. 3. Cała nieruchomość musi mieć odpowiedni dostęp do drogi publicznej. Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 13 kwietnia 2011 r. (sygn. akt III CSK 317/10), o odpowiednim dostępie nieruchomości do drogi publicznej może być mowa jedynie wówczas, gdy umożliwia on właścicielowi na korzystanie z całej nieruchomości zgodnie z jej przeznaczeniem. Wymóg ten niej jest spełniony, gdy możliwość ta ogranicza się do części nieruchomości. 4. Poręczyciel uprawniony do przejęcia hipoteki. Wyrok Sądu Najwyższego w sprawie II CSK 548/10 stanowi, iż poręczyciel, który spłąci część kredytu, jest uprawniony do przejęcia zabezpieczającej go hipoteki. Zgoda właściciela nieruchomości nie jest wymagana. C. CIEKAWOSTKI PRAWNE II PRAWO PODATKOWE (ADMINISTRACYJNE) A. ZMIANY W OBOWIĄZUJĄCYCH PRZEPISACH PRAWNYCH 1. Przedłużono termin stosowania starych deklaracji VAT. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 10 czerwca 2011 r. w sprawie zmiany rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie wzorów deklaracji podatkowych w podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 126, poz. 716), które weszło w życie 17 czerwca 2011 r., przedłużono okres, w jakim mogą być stosowane uprzednio obowiązujące wzory deklaracji VAT. Można z nich korzystać do rozliczenia za ostatni okres rozliczeniowy roku 2011.

3 2. Zmiana ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Dnia 19 czerwca 2011 r. weszła w życie ustawa z dnia r. o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Zmiana dotyczy zakresu przedmiotowego opłaty targowej i stanowi wykonanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który zakwestionował wyłączenie spod opłaty sprzedaży dokonywanej w budynkach lub częściach budynków z wyjątkiem targowisk pod dachem oraz hal używanych do targów, aukcji i wystaw. Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami opłacie nie podlega sprzedaż dokonywana w budynkach lub ich częściach. B. ORZECZNICTWO SĄDOWE 1. Umorzenie udziałów w spółce z o.o. a koszty uzyskania przychodu. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z 11 maja 2011 r., sygn. akt I SA/Gd 191/11, stwierdził, że wartość nominalna umorzonych udziałów spółki z o.o. nie podlega doliczeniu do kosztów uzyskania przychodu. To samo dotyczy innych kosztów, jakie spółka poniosła w związku z umorzeniem, w tym wynagrodzenia z tego tytułu. 2. Wydatki związane z ugodą a koszty uzyskania przychodu. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 2 czerwca 2011 r., sygn. akt III SA/Wa 2593/10, stwierdził, że wydatki poniesione przez spółkę w związku z przygotowaniem, podpisaniem ugody, jak również wykonaniem zobowiązań z niej wynikających, podlegają zaliczeniu na poczet kosztów uzyskania przychodu. 3. Brak podstaw dla ustalania przez wójta stawki procentowej opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości. Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem w sprawie II OSK 1560/09 orzekł, że ustalenie w wydanej przez wójta decyzji o warunkach zabudowy stawki procentowej opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości na skutek wydania tej decyzji nie znajduje podstaw prawnych. NSA wskazał, iż normy ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie przyznają wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta uprawnienia do ustalania stawki procentowej wskazanej opłaty w związku z uchwaleniem lub zmianą miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Uprawnienie to przysługuje radzie gminy. Odpowiednie stosowanie art. 36 i 37 wskazanej ustawy nie może, w opinii sądu, prowadzić do poszerzenia zakresu uprawnień organu wykonawczego samorządu terytorialnego. 4. Jak należy rozumieć ważny interes podatnika? Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi stwierdził wyrokiem dnia 19 maja 2011 r., sygn. akt: I SA/Łd 148/11, że poprzez ważny interes podatnika należy rozumieć również okoliczności, które skutkowałyby zachwianiem podstaw jego egzystencji. W ocenie sądu

4 błędne jest ograniczanie tego pojęcia do sytuacji nadzwyczajnych lub zdarzeń losowych, uniemożliwiających uregulowanie zaległości podatkowych. Przypisać mu bowiem należy szersze znaczenie, uwzględniające również standardową sytuację ekonomiczną podatnika, wysokość uzyskiwanych przez niego dochodów oraz ponoszonych wydatków, w tym wydatków ponoszonych w związku z ochroną zdrowia własnego lub członków najbliższej rodziny. 5. Sposób udokumentowania nieściągalnych wierzytelności. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie wyrokiem z 6 maja 2011 r., sygn. akt I SA/Sz 132/11, stwierdził, iż spółka chcąca zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu nieściągalne wierzytelności musi udokumentować osobno, że żadna z nich nie może zostać wyegzekwowana. Dotyczy to również wierzytelności przysługujących od tego samego dłużnika. 6. Aport nieruchomości do spółki opodatkowany VAT. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem w sprawie o sygn. sygn. akt III SA/Wa 3146/10, stwierdził, iż w przypadku wniesienia przez komandytariusza do spółki komandytowej działek należących do jego majątku osobistego mamy do czynienia z odpłatną dostawą towarów. Czynność ta podlega tym samym opodatkowaniu VAT. 7. Błędne zwolnienie aportu z VAT. Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z 8 czerwca 2011 r. (sygn. I FSK 748/10) stwierdził, że polskie przepisy zwalniające z opodatkowania czynność wniesienia aportu były niezgodne z prawem unijnym. Wprowadzenie zwolnienia w tym zakresie sąd określił jako pomyłkę ustawodawcy. Jak podkreślono, błędna implementacja norm dyrektywy unijnej nie może rodzić negatywnych konsekwencji dla podatników. Zarazem jednak podatnik nie jest uprawniony do dokonania samodzielnego wyboru, czy zastosować niezgodne z prawem UE przepisy krajowe, zwalniające aport z VAT, czy go opodatkować zgodnie z dyrektywą UE. 8. Niedopuszczalność odliczenia VAT tytułem niewykonanej usługi. Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem w sprawie o sygn. II FSK 932/10 opowiedział się przeciwko możliwości odliczenia VAT z faktury wystawionej tytułem niewykonanej usługi. 9. Stawka VAT dla niezabudowanych nieruchomości. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku wyrokiem z dnia 8 czerwca 2011 r., sygn. akt I SA/Gd 353/11, orzekł, że dla ustalenia zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust.1 pkt 9 ustawy o podatku VAT dostawy działek niezabudowanych, wiążące są zapisy ewidencji gruntów i budynków, a nie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy.

5 10. Sprzedaż wierzytelności zwolniona z VAT. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 10 maja 2011 r., sygn. akt I SA/Łd 351/11, orzekł, że cesja wierzytelności, z którą nie wiążą się żadne dodatkowe świadczenia na rzecz cedenta, nie ma charakteru usługi windykacji długu i korzystać winna ze zwolnienia z VAT. 11. Zerowa stawka VAT dla obsługi statków morskich. Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 26 maja 2011 r., sygn. akt I FSK 832/10, stwierdził, iż obsługa statków siłą rzeczy obejmuje zarówno je same, jak i ich ładunki. Tym samym należy jej przypisać charakter jednorodny i niepodzielny. W konsekwencji podlega ona zerowej stawce VAT. 12. Nieodpłatna służebność przesyłu opodatkowana CIT. Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem w sprawie II FSK 788/10 stwierdził, że przyznanie nieodpłatnej służebności przesyłu stanowi świadczenie, od którego uiścić należy podatek dochodowy. 13. Obowiązek podania stronie postępowania administracyjnego faktów znanych organowi z urzędu. Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem w sprawie I OSK 771/10 stwierdził, że fakty znane z urzędu organowi prowadzącemu postępowanie administracyjne muszą być podane do wiadomości strony, jako że mogą one być jej nieznane. Wykonanie tego obowiązku powinno nastąpić w takim terminie, aby strona przed wydaniem decyzji w ramach przysługującego jej uprawnienia do wypowiedzenia się o zebranych dowodach i materiałach oraz zgłoszonych żądaniach mogła także ustosunkować się do tychże faktów. C. CIEKAWOSTKI PRAWNE 1. Zmiana stóp procentowych NBP. Rada Polityki Pieniężnej podwyższyła stopy procentowe NBP o 0,25 pkt %. Obecnie wynoszą one: stopa referencyjna 4,5% w skali rocznej, stopa lombardowa 6% w skali rocznej; stopa depozytowa 3% w skali rocznej; stopa redyskonta weksli 4,75% w skali rocznej. 2. Zmiana stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych i obniżonej stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych. Dnia 21 czerwca 2011 r. ogłoszono obwieszczenie Ministra Finansów w sprawie stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych i obniżonej stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych (M.P. Nr 50, poz. 557). Począwszy od dnia 9 czerwca 2011 r. ww. stawki wynoszą odpowiednio 14% oraz 10,5% w skali roku.

6 III PRAWO PRACY I UBEZPIECZEO SPOŁECZNYCH A. ZMIANY W OBOWIĄZUJĄCYCH PRZEPISACH PRAWNYCH 1. Zmiany w zatrudnieniu niepełnosprawnych. Z dniem 1 stycznia 2011 weszła w życie nowelizacja ustawy z dnia 29 października 2010 r. o rehabilitacji i zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Poszczególne jej przepisy są wprowadzane stopniowo. Od 1 czerwca 2011 r. pracownicy zyskują dodatkowe uprawnienia z tytułu niepełnosprawności od dnia wliczenia do stanu zatrudnienia niepełnosprawnych. mocą nowelizacji osoba niepełnosprawna uzyskuje prawo do dodatkowych uprawnień z tytułu niepełnosprawności (np. dodatkowej przerwy w pracy czy dodatkowego urlopu wypoczynkowego) od dnia w którym została wliczona do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych u danego pracodawcy. Oznacza to, że uprawnienia te przysługiwać będą pracownikowi niepełnosprawnemu dopiero od dnia, w którym przedstawi pracodawcy orzeczenie potwierdzające niepełnosprawność. Tym samym pracodawca - w razie późniejszego przedstawienia przez pracownika orzeczenia o niepełnosprawności nie musi np. naliczać pracownikowi dodatkowego urlopu wypoczynkowego wstecz. na mocy zmian, które weszły z dniem1 czerwca 2011 r. w życie, wysokość refundacji uzależniona jest od stopnia niepełnosprawności osoby wykonującej działalność: 100% kwoty obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe - w przypadku osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności; 60% kwoty obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe - w przypadku osób zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności; 30% kwoty obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe - w przypadku osób zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności. Za podstawę składek przyjmuje się zadeklarowaną kwotę nie niższą niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, a w przypadku osób podejmujących po raz pierwszy działalność gospodarczą - w okresie pierwszych 24 miesięcy prowadzenia działalności - zadeklarowaną kwotę, nie niższą jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Warunkiem refundacji nadal będzie terminowe opłacanie składek.

7 B. ORZECZNICTWO SĄDOWE 1. Chwila nabycia uprawnień emerytalnych przez pobierające zasiłek chorobowy osoby zamieszkałe zagranicą. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 7 czerwca 2011 r., osoba mająca stałe miejsce zamieszkania za granicą, pobierająca zasiłek chorobowy z tytułu zatrudnienia wykonywanego w kraju miejsca zamieszkania, nabywa prawo do emerytury w Polsce z dniem zaprzestania pobierania tego zasiłku (art. 100 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych). C. CIEKAWOSTKI PRAWNE 1. Wskaźnik waloryzacji składek na ubezpieczenie emerytalne za I kwartał 2011 r. W obwieszczeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 2 czerwca 2011 r. (M. P. z 2011 r., Nr 45, poz. 507) opublikowano wskaźnik waloryzacji składek na ubezpieczenie emerytalne za I kwartał 2011 r. Wynosi on 109,67%. 2. Wysokość składki na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie. W obwieszczeniu Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia 6 czerwca 2011 r. (M. P. z 2011 r., Nr 50, poz. 559) opublikowano wysokość składki na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie od jednej osoby w III kwartale 2011 r. Wynosi ona 42,00 zł. miesięcznie.