Wpływ członkostwa w UE na polską gospodarkę Raj utracony?

Transkrypt

1 Wpływ członkostwa w UE na polską gospodarkę Raj utracony? Dr Główny ekonomista BPH PBK Warszawa, 24 października 2003

2 Efekty związane z członkostwem w UE dotyczą: L Oczekiwania ludzi i firm L Wpływ na wzrost gospodarczy, inwestycje, bezrobocie L Efekty sektorowe, korzyści w rolnictwie L Czy Polska będzie płatnikiem netto? L Wpływ na rating L Koszty wdrożenia dyrektyw środowiskowych L Wpływ na inwestycje L Sytuacja w finansach publicznych czyli raj utracony?

3 Co według Polaków przyniesie Polakom członkostwo w UE Oszczędności Bezrobocie 75.4 Ceny Dochody W górę W doł Oprocentowanie depozytów 42.2 Oprocentowanie kredytów Podatki Złoty Źródło: PBS, BPH PBK

4 Jak firmy oceniają wpływ członkostwa w UE Obecna pozycja Mocne strony Lokalne firmy lepiej znają potrzeby konsumenta, znajomość lokalnych marek, znaczna poprawa jakości wyrobów, dostęp do wykwalifikowanej siły roboczej i relatywnie niskie koszty pracy, wszystkie badane firmy mają status produktów zgodny z acquis Przyszłe trendy Szanse Pewne możliwości dalszego rozwoju eksportu, wzrost wymagań konsumentów na rynkach krajowych i w byłych republikach radzieckich, szybki wzrost gospodarczy zwiększy siłę nabywczą konsumentów i wzrośnie popyt na produkty klasy premium Słabe strony Wysoki koszt wejścia na rynki unijne jest istotną barierą (n.p. Stworzenia rozpoznawalnej marki, budowa sieci dystrybucji) Zagrożenia Zwiększona konkurencja na krajowym rynku ze strony unijnych eksporterów i nowych inwestycji na skutek spadku premii za ryzyko, nowa taryfa celna, aprecjacja walut lokalnych wynikająca z perspektyw wejścia do strefy euro obniży ceny w imporcie import i podroży eksport Źródło: PriceWaterhouseCoopers

5 Wejście do UE a wzrost gospodarczy PKB - różnica procentowa w porównaniu ze scenariuszem pozostania poza UE (model Hermin) Stopa bezrobocia - różnica w porównaniu ze scenariuszem pozostania poza UE (model Hermin) PKB - różnica procentowa w porównaniu ze scenariuszem pozostania poza UE (model W. Orłowski) Stopa bezrobocia - różnica w porównaniu ze scenariuszem pozostania poza UE (model W.Orłowski) Inwestycje - różnica procentowa w porównaniu ze scenariuszem pozostania poza UE (model W.Orłowski) ROK Źródło: Bradley, Zaleski (2003), Orłowski (2003)

6 Trzy szoki i efekty makroekonomiczne Efekty makroekonomiczne: PKB (%) Konsumpcja (%) Terms of trade (%) Przyjęcie zewnętrznej taryfy unijnej Węgry Polska CEE EU Wejście do współnego rynku Węgry Polska CEE EU Ekonomiczne efekty migracji ludności Węgry Polska CEE EU Źródło: Lejour (2001)

7 Efekty sektorowe poszerzenia UE Przyjęcie wspólnej taryfy celnej Dostęp do jednolitego rynku Branża Węgry Polska Niemcy Węgry Polska Niemcy Rolnictwo Surowce Przetwórstwo żywności Tekstylia i skóry Minerały niemetaliczne Produkty energochłonne Pozostała działalność przetw Metale Wyroby z metali Maszyny i urządzenia Sprzet elektroniczny Urządzenia do transportu Usługi handlowe Trasnport i komunikacja Usługi finansowe Pozostałe usługi Źródło: Lejour (2001)

8 Rolnicy skorzystają nie tylko na dopłatach bezpośrednich Ceny interwencyjne w zł za 100 kg, po kursie 4.00 zł/euro Produkt Polska Unia Europejska % zmiana Masło Mleko w proszku Pszenica Żyto Półtusze wieprzowe Cukier Skrobia ziemniaczna Źródło: UKIE (2003)

9 W długim okresie napłyną znaczne środki finansowe Szacunki przepływu środków mln euro, ceny bieżące Total Kontrybucja Polski do budżetu UE Płatności z budżetu UE dla Polski Pozycja netto polskiego budżetu Minimalne wymagane współfinansowanie Całkowita presja fiskalna Źródło: Samecki (2003)

10 Agencje ratingowe mogą poprawić ratingi,, ale... Ratingi długoterminowe Waluta obca Waluta krajowa Bułgaria BB- BB Cypr A+ AA Republika Czech BBB+ AA Estonia A- A+ Węgry A- A+ Łotwa BBB+ A Litwa BBB- BBB+ Malta A AA- Polska BBB+ A+ Rumunia B+ BB- Słowacja BB+ BBB+ Słowenia A AA Źródło: Fitch (2002)

11 Środki unijne obniżą koszty wdrożenia dyrektyw środowis. Ceny hipotetyczne (dostawa wody, odprowadzenie ścieków w miastach), stałe ceny 2001, w zł/m3 Bez finasowania UE Z finansowaniem UE Źródło: Berbeka, Berbeka (2003)

12 Wzrost inwestycji kosztem krajów kohezyjnych Bezpośrednie inwestycje zagraniczne, zasób względem PKB, (%) Skumowana stopa wzrostu w latach (%) Zasób FDI / PKB Zasób FDI Unia Europejska Austria Belgia&Luksemburg Dania Finlandia Francja Niemcy Grecja Irlandia Włochy Holandia Portugalia Hiszpania Szwecja Wielka Brytania Kreaje EŚiW Bułgaria Republika Czech Estonia Wegry Łotwa Litwa Polska Rumunia Słowacja Słowenia Źródło: Martin (2003)

13 Dług publiczny przekroczy 55% PKB... PKB %r/r Deficyt rządowy PLN45.5 mld EUR /PLN Źródło: Ministerstwo finansów, BPH PBK

14 Dług publiczny przekroczy 60% PKB, co wtedy... Szacunki długu publicznego do PKB przy niezmienionej polityce fiskalnej Zakładany wzrost PKB Zakładana realna stopa procent. długu rządowego Wpływy z prywatyzacji (%PKB) Dług publiczny / PKB % Źródło: MFW (2003)

15 Czy jesteśmy wiarygodni... Strategia z września PKB %r/r N/A Deficyt budżetowy mld złotych N/A Wpływy z prywatyzacji, mld złotych N/A Kurs EUR-PLN N/A Dlug publiczny, % PKB N/A Strategia z września PKB %r/r Deficyt budżetowy mld złotych * Wpływy z prywatyzacji, mld złotych Kurs EUR-PLN Dlug publiczny, % PKB *oficialne plany deficytu zostały powiększone o transfery do OFE aby uzyskać porównywalność z danymi za poprzednie lata Źródło: Ministerstwo finansów, BPH PBK (2003)

16 Członkostwo w UE, raj utracony? L Decyzje z najbliższych miesiącach będą miały wpływ na lata, a może i dekady L Konieczność poparcia i pogłębienia planu Hausnera, uwzględnienie oszczędności już w budżecie w 2004r L Plan Hausnera wdrożony w całości nie wystarczy aby zatrzymać dług publiczny poniżej 60% PKB L Jeżeli scenariusz pozytywny nie zostanie zrealizowany wówczas mamy do wybory dwa inne: Utrata korzyści z członkostwa w UE w latach Zmiana konstytucji i odsunięcie w czasie wejścia do strefy euro, czyli utrata korzyści z przyjęcia wspólnej waluty L Jeszcze jest szansa, trzeba zmienić budżet na 2004 rok, decyzja należy do polityków