b)konstruowanie wypowiedzi ustnej i doskonalenie form komunikacji.

Transkrypt

1 KRYTERIA OCEN Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE VI A Nauczyciel : Honorata Zaremba Niniejsza propozycja kryteriów ocen z języka polskiego dla klasy szóstej została opracowana w oparciu o podstawę programową dla drugiego etapu edukacyjnego, standardów wymagań egzaminacyjnych,programu nauczania języka polskiego dla klas 4-6 szkoły podstawowej autorstwa Małgorzaty Składanek, Magdaleny Siembor i Hanny Szaniawskiej, opublikowanego przez Wydawnictwo Pedagogiczne Operon oraz Język polski 6. Przewodnik metodyczny dla nauczyciela szkoły podstawowej Katarzyny Leśniak. Na lekcjach języka polskiego ocenie podlegają następujące elementy wiedzy, umiejętności i postawy ucznia: 1.Wiedza o literaturze l kulturze : a)znajomość treści omawianych utworów literackich; b)rozpoznawanie charakterystycznych cech gatunków literackich; c)elementy analizy i interpretacji utworów literackich; d)znajomość niektórych dzieł dorobku narodowego i kulturowego; e)analizowanie oferty medialnej i kulturalnej; g)właściwe posługiwanie się terminologią. 2.Formy wypowiedzi: a)poprawne redagowanie różnych form wypowiedzi b)konstruowanie wypowiedzi ustnej i doskonalenie form komunikacji. 3.Ortografia i interpunkcja. 4.Wiedza o języku: a)składnia l fleksja; b)części mowy i ich funkcja w zdaniu; c)znaczenie i stosowanie związków frazeologicznych; d)budowa słowotwórcza wyrazów; e)rodzaje głosek; f)akcent wyrazowy i zdaniowy,intonacja. 5.Postawy uczniów wobec wartości uniwersalnych:

2 uczciwość,dobro,prawda,patriotyzm,tolerancja,kreatywność,solidarność,empatia. 6.Pogłębianie wiedzy poprzez docieranie do różnych źródeł, umiejętność pracy w zespole, samodzielność, odpowiedzialność. 7.Obszary oceniania: 1.Mówienie (wypowiedzi dotyczące tekstów kultury, recytacje, prowadzenie dyskusji, kultura języka). 2.Słuchanie (rozumienie i wykonywanie poleceń, rozumienie wypowiedzi, audycji, przedstawienia teatralnego). 3.Pisanie(prace domowe,prace klasowe, kartkówki, dyktanda). 4.Czytanie(bez przygotowania, z przygotowaniem, ciche ze zrozumieniem, czytanie z podziałem na role, znajomość treści lektury ). 5.Korzystanie z informacji (posługiwanie się słownikami,encyklopediami katalogami, wyszukiwanie informacji w Internecie, weryfikowanie i informacji). 6.Nauka o języku( odpowiedzi, kartkówki,testy, sprawdziany). 7.Znajomość zasad ortograficznych i interpunkcyjnych. 8.Aktywność na lekcji. OCENA CELUJĄCA -Uczeń twórczo oraz samodzielnie rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania. -Proponuje rozwiązania oryginalne, wykraczające poza materiał programowy. -Jego wypowiedzi ustne i pisemne są bezbłędne, cechują się dojrzałością myślenia. -Nie powiela cudzych poglądów, potrafi krytycznie ustosunkować się do językowej,literackiej i kulturalnej rzeczywistości. -Bierze udział w konkursach literackich, ortograficznych, osiąga w nich sukcesy. -Podejmuje działalność literacką lub kulturalną w różnych formach,prezentuje wysoki poziom merytoryczny oraz artystyczny. OCENA BARDZO DOBRA -Uczeń opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności określony programem nauczania dla klasy szóstej. -Słucha i rozumie wypowiedzi kolegów i nauczyciela jako aktywny uczestnik sytuacji komunikacyjnej.

3 -Wykorzystuje informacje wybrane z wysłuchanego tekstu. -Wypowiedzi ustne są całkowicie poprawne pod względem językowym, stylistycznym. -Pisze prace bezbłędne pod względem stylistycznym,językowym, ortograficznym, merytorycznym, kompozycji,czytelne i estetyczne apel, streszczenie, charakterystykę, sprawozdanie, przemówienie, list prywatny, list oficjalny, zaproszenie,recenzję, opis, opis przeżyć wewnętrznych, opowiadanie, podanie. -Samodzielnie sporządza notatki z lekcji, selekcjonuje materiał rzeczowy. - Pisząc charakterystykę postaci,określa motywację czynów bohaterów, ocenia ich postępowanie. -Opowiadanie twórcze wzbogaca dialogami, elementami opisów,charakterystyki. -Rozumie i poprawnie posługuje terminami w zakresie wiedzy o epice, liryce i dramacie (epitet, porównanie, metafora, onomatopeja, fabuła, narracja, powieść,opowiadanie, baśń, legenda, mit, rym męski, rym żeński, rodzaje powieści, dziennik,pamiętnik, narrator, narracja,świat przedstawiony, rytm, liryka bezpośrednia, liryka pośrednia,liryka zwrotu do adresata, wiersz wolny, wiersz sylabiczny,hymn,apostrofa,fraszka,przerzutnia,akt,scena,komedia,tragedia,dramat,didaskalia, ballada,baśń,bajka, neologizm, przypowieść). -Rozróżnia typy bohaterów,typy narracji. -Zna środki poetyckie i potrafi je wskazać w utworze. -Potrafi zanalizować pozaliterackie teksty kultury, np. obraz malarski. -Określa różnice stylów językowych. -Bezbłędnie wykonuje ćwiczenia z zakresu nauki o języku. -Bezbłędnie określa w utworze zdarzenia, wątki, fabułę i akcję. -Zna i poprawnie określa rodzaje powieści ze względu na czas prezentowanych zdarzeń oraz ze względu na tematykę powieści. -Dokonuje analizy i interpretacji wiersza, wyodrębnia tropy stylistyczne,odróżnia obrazowanie realistyczne od fantastycznego. -Zna i potrafi zapisać różne formy dialogu. -Dostrzega i rozważa problem zawarty w utworze literackim. -Bezbłędnie rozpoznaje związki wyrazowe. -Zna i bezbłędnie stosuje terminologię słowotwórczą. -Zna i poprawnie zapisuje skróty i skrótowce.

4 -Poprawnie zapisuje wyrazy obcego pochodzenia. -W recytacjach wierszy uwzględnia poprawne akcentowanie oraz intonację zdania. -Bezbłędnie wykonuje ćwiczenia z zakresu nauki o języku. -Potrafi wyjaśnić,od czego zależą formy odmiany rzeczownika. -Wymienia rodzaje zaimków, omawia ich odmianę i funkcję w zdaniu, uzasadnia zastosowanie skróconych form zaimków rzeczownych. -Biegle stopniuje przymiotniki, nazywa rodzaj stopniowania, pisze poprawnie nie z przymiotnikami w stopniu równym, wyższym i najwyższym. -Rozpoznaje różne rodzaje liczebników, określa ich formy gramatyczne i funkcje w zdaniu, potrafi uzasadnić użycie danego liczebnika, odmienia trudniejsze liczebniki złożone. -Stosuje w zdaniu rzeczownik w różnych funkcjach składniowych (podmiotu, dopełnienia, przydawki). -Rozpoznaje zdanie z orzeczeniem imiennym, omawia jego budowę. -Omawia różne sposoby wyrażania orzeczenia oraz podmiotu, przydawki i dopełnienia. -Wyróżnia w zdaniu związki zgody, rządu i przynależności; wskazuje zasady ich tworzenia. -Przeprowadza klasyfikację zdań złożonych współrzędnie i podrzędnie; rysuje ich wykresy. -Przeprowadza analizę słowotwórczą wyrazów pochodzących od wyrażeń przyimkowych i od czasowników. -Wskazuje przyrostek lub przedrostek jako formant w jednym wyrazie i jako składnik podstawy słowotwórczej w innym. -Podaje przykłady wyrażeń z obocznymi tematami słowotwórczymi. -Daje przykłady wyrażeń z obocznymi tematami słowotwórczymi. -Daje przykłady wyrazów utworzonych za pomocą różnych formantów. -Bezbłędnie dokonuje analizy słowotwórczej wyrazów, określa ich znaczenie realne i słowotwórcze. -Potrafi omówić funkcje formantów słowotwórczych. -Biegle nazywa l analizuje kategorie słowotwórcze wyrazów. -Omawia funkcje neologizmów. -Ocenia na konkretnym przykładzie nowe wyrazy pod względem poprawnościowym. -Przeprowadza i biegle omawia klasyfikację głosek. -Charakteryzuje rodzaje upodobnień fonetycznych i uproszczeń spółgłoskowych.

5 -Poprawnie wyróżnia wyrazy bezakcentowe, poprawnie akcentuje wyrazy w języku polskim. OCENA DOBRA - Uczeń opanował wiadomości i umiejętności przewidziane podstawą programową oraz wybrane elementy przewidziane programem nauczania w klasie szóstej. -Słucha i rozumie wypowiedzi kolegów oraz nauczyciela, dzięki czemu uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej. -Słucha nagrań recytacji utworów poetyckich i prozatorskich oraz dostrzega środki wyrazu artystycznego tekstu. -Selekcjonuje informacje z wysłuchanego tekstu. -Rozróżnia pojęcia nadawcy i odbiorcy. -Czyta teksty ze zrozumieniem. -Odczytuje przenośny sens tekstu. -Porządkuje wydarzenia w tekście. -Ocenia postawy bohaterów. -Wyszukuje fragmenty tekstu na poparcia własnego stanowiska, wyjaśnia tytuł utworu. -Płynnie czyta teksty, stosując się do zasad poprawnej interpunkcji, akcentowania i intonacji. -Redaguje samodzielnie i w miarę poprawnie pod względem stylistycznym, językowym, ortograficznym oraz merytorycznym wszystkie przewidziane w podstawie programowej i standardach wymagań egzaminacyjnych dla klasy VI formy wypowiedzi pisemnej. -Redaguje teksty poprawne pod względem kompozycji, czytelne i estetyczne. -Potrafi samodzielnie poprawić większość własnych błędów. -Buduje poprawne wypowiedzi ustne. -Porównuje różne formy przekazu treści. -Rozpoznaje, wyodrębnia i analizuje związki wyrazowe. -Poprawnie nazywa cechy epiki,liryki i dramatu. -Rozróżnia typy bohaterów, typy narracji. -Określa czas i miejsce akcji utworu. -Wskazuje elementy tła obyczajowego.

6 -Określa w utworze zdarzenia, wątki,fabułę i akcję. -Dobra znajomość tekstu pozwala mu na odtwórcze opowiadanie losów bohaterów. -Odróżnia nowelę od powieści. -Zna wyznaczniki utworu dramatycznego: akty, sceny, tekst główny i didaskalia. -Odczytuje i podejmuje próby analizy treści wiersza. -Dostrzega rolę podmiotu lirycznego w wierszu. -Zna podstawowe środki poetyckie i potrafi je wskazać w utworze (epitet, porównanie, przenośnię, animizację, personifikację, apostrofę, onomatopeję, pytanie retoryczne, powtórzenie). -Wyodrębnia wyrazy pokrewne i homonimy, podaje synonimy i antonimy. -Rozróżnia pojęcie fikcji literackiej i świata rzeczywistego. -Odczytuje treści pozaliterackich tekstów kultury, np. obrazu malarskiego czy rzeźby. -Dostosowuje styl wypowiedzi do określonej sytuacji komunikacyjnej. -Odtwarza i analizuje treść tekstów medialnych. -Rozróżnia typy czasopism. -Opiniuje programy i teksty medialne. -Poprawnie wykonuje ćwiczenia językowe. -Wymienia rodzaje zaimków. -Rozpoznaje odmienne i nieodmienne części mowy. -Wyróżnia przysłówki, wskazuje sposób ich tworzenia. -Poprawnie stopniuje przymiotniki. -Podaje przykłady różnych typów liczebników, odmienia liczebnik złożony i nieokreślony. -Na konkretnych przykładach omawia sposób wyrażenia orzeczenia i podmiotu. -Od podanego wyrazu podstawowego tworzy kilka wyrazów pochodnych, rozpoznaje wyraz pochodny. -Oddziela formant od podstawy słowotwórczej, nazywa formanty, wskazuje oboczności. -Sporządza wykresy rodziny wyrazów, znajduje rdzeń, wskazuje na oboczność w rdzeniu. -Odróżnia zrosty, złożenia, neologizmy. -Przeprowadza klasyfikację głosek.

7 -Poprawnie zaznacza akcent wyrazowy i zdaniowy. -Na konkretnych przykładach zaznacza upodobnienia fonetyczne i uproszczenia grup spółgłoskowych. -Wyjaśnia pisownię podanego wyrazu, odwołując się do wiadomości ze słowotwórstwa. -Rozpoznaje i nazywa rodzaje zdań złożonych współrzędnie i podrzędnie. OCENA DOSTATECZNA -Uczeń opanował wiedzę i umiejętności w zakresie umożliwiającym postępy w dalszym uczeniu się. -Świadomie uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej przez uważne słuchanie wypowiedzi innych jej uczestników. -Reaguje na wypowiedzi kolegów i nauczyciela, m.in. prosi o jej powtórzenie, uzupełnienie, wyjaśnienie -W wypowiedziach ustnych i pisemnych na ogół przestrzega zasad poprawnościowych w zakresie budowy zdań,stosowania poznanego słownictwa i ortografii. -W miarę samodzielnie posługuje się następującymi formami wypowiedzi: opowiadanie, opowiadanie z dialogiem, streszczenie, opis, sprawozdanie, charakterystyka postaci, list, zaproszenie, telegram, ogłoszenie -Dba o poprawność kompozycyjną, zgodność z tematem, czytelność i estetykę prac. -Jego technika głośnego i cichego czytania pozwala na zrozumienie tekstu. -Rozpoznaje w tekście sytuację komunikacyjną. -Podejmuje próby porządkowania wydarzeń w tekście. -Podejmuje próby oceny zachowań bohaterów. -Wyszukuje fragmenty tekstu związane z poleceniami nauczyciela. -Zna przewidziane programem nauki gatunki literackie. -Potrafi wyróżnić podstawowe elementy świata przedstawionego. -Określa czas i miejsce akcji utworu. -Rozróżnia w tekście epickim narratora. -Odczytuje i podejmuje próby analizy treści wiersza. -Umie odróżnić podmiot liryczny od bohatera utworu. -Wskazuje podmiot liryczny w wierszu.

8 -Rozróżnia pojęcia nadawcy i odbiorcy. Wyodrębnia wyrazy pokrewne i homonimy, podaje synonimy i antonimy. -Poprawia popełnione błędy językowe przy pomocy nauczyciela, gromadzi słownictwo na zadany temat. -Wyróżnia w tekście czasowniki w formie osobowej i nieosobowej; określa formę fleksyjną czasowników. -Określa funkcję czasowników w zdaniu. -Odmienia podane rzeczowniki przez przypadki, oddziela temat od końcówki, wskazuje tematy oboczne; nazywa funkcje rzeczowników w zdaniu. -Rozpoznaje w zdaniu zaimki, przysłówki, przymiotniki i liczebniki; potrafi rozpoznać ich związek z wyrazem określanym. -Stopniuje przymiotniki. -Rozróżnia przyimki proste i złożone, wyrażenia przyimkowe. Na łatwiejszych przykładach omawia sposób wyrażenia podmiotów. -Rozpoznaje zdania bezpodmiotowe. -Nazywa w zdaniu części zdania( na prostszych przykładach) -Układa zdanie złożone z podanych zdań pojedynczych. -Wśród zdań złożonych rozróżnia złożone podrzędnie i współrzędnie. -Poprawnie nazywa cechy opowiadania. -Potrafi wskazać epitet, porównanie, metaforę i powtórzenie w wierszu. -Rozumie pojęcie fikcji literackiej. -Na podstawie słownictwa rozróżnia język potoczny, gwarowy i literacki. -Próbuje odczytać treść filmów i przedstawień teatralnych. -Opisuje filmy i przedstawienia teatralne. -Wskazuje źródła informacji. -Przy pomocy nauczyciela wykonuje poprawnie ćwiczenia językowe. -Tworzy wyrazy pochodne. -Oddziela podstawę słowotwórczą od formantu, tworzy rodzinę wyrazów, rysuje wykres rodziny wyrazów o przejrzystej budowie.

9 -Wyróżnia w tekście archaizmy i neologizmy. -Odróżnia głoski i litery. -Określa spółgłoski, poprawnie zaznacza akcent. OCENA DOPUSZCZAJĄCA -Wiedza i umiejętności ucznia pozwalają na samodzielne lub przy pomocy nauczyciela wykonanie zadań o niewielkim stopniu trudności. -Uczeń uważnie słucha wypowiedzi kolegów,nauczyciela, nagrania wzorcowej recytacji. -Rozumie polecenia. -Czyta tekst z podziałem na role. -Odczytuje z pomocą innych dosłowny sens tekstu. -Podejmuje próby odtworzenia wydarzeń w tekście, oceny zachowań bohaterów. -Podejmuje próby odpowiedzi na pytania nauczyciela w związku z omawianym tekstem. -Stara się dbać o redagowanie prac zgodnych z tematem, poprawnych pod względem kompozycji, czytelnych i estetycznych. -Popełniane w wypowiedziach pisemnych błędy językowe stylistyczne, logiczne i ortograficzne nie przekreślają wartości prac i wysiłku, jaki włożył w ich napisanie. -Rozpoznaje przy pomocy nauczyciela związki wyrazowe. -Wyodrębnia synonimy i antonimy. -Wskazuje osobę narratora. -Wskazuje podmiot liryczny w wierszu. -Z pomocą nauczyciela wyodrębnia zdarzenia i bohaterów w tekście,określa czas i miejsce akcji utworu. -Odróżnia prozę i poezję. -Na podstawie słownictwa rozróżnia język potoczny, gwarowy i literacki. -Rozumie treść niektórych filmów i przedstawień teatralnych. -Z pomocą nauczyciela wykonuje ćwiczenia z nauki o języku. -Przy pomocy nauczyciela rozpoznaje części mowy i określa ich funkcje. -Odróżnia zdania pojedyncze od złożonych.

10 -Rozpoznaje zdanie złożone podrzędnie i zdanie złożone współrzędnie. -Łączy wyrazy w zespoły składniowe. -Zestawia pary wyrazów podstawowych i pochodnych. -Wskazuje podstawę słowotwórczą i formant. -Nazywa typy formantów. -Tworzy wyrazy pochodne za pomocą podanych formantów. -Dzieli wyraz na głoski, litery, sylaby. -Określa głoski. OCENA NIEDOSTATECZNA -Uczeń nie opanował niezbędnego minimum przewidzianego przez podstawę programową oraz standardy wymagań egzaminacyjnych. -Nie słucha wypowiedzi kolegów i nauczyciela. -Nie rozumie najprostszych poleceń. -Nie opanował podstawowych wiadomości z nauki o języku. -Nie potrafi redagować najprostszych wypowiedzi pisemnych. -Nie stosuje zasad poprawności językowej, reguł ortograficznych, interpunkcyjnych. -Nie zna podstawowych pojęć z dziedziny budowy i analizy utworu literackiego. -Nie opanował techniki głośnego i cichego czytania. -Nie rozwiązuje nawet z pomocą nauczyciela najprostszych zadań. -Nie wykazuje chęci do pracy na lekcjach i w domu. -Nie wykazuje chęci poprawy ocen niedostatecznych.