John Bollinger s Forex Letter

Transkrypt

1 John Bollinger s Forex Letter Tom 1, Numer 2 7 Czerwiec 2004 Capital Market Services, LLC 350 Fifth Avenue, Suite 6400 New York, NY trading@cmsfx.com Czy na rynku Forex występują trendy? Część 2 W ubiegłym miesiącu przyglądaliśmy się badaniom Babcocka nad zjawiskiem trendów na rynkach terminowych, uaktualniając je w świetle rynków walutowych. Streszczając, przeprowadziliśmy takie same badania identyczną metodą jak Babcock, raz dla danych w okresie historycznym oraz raz dla danych w okresie bardziej współczesnym. Wyniki badań różniły się nieco od siebie. W pierwotnym badaniu rynki walutowe okazały się być rynkami o wyraźnych i silnych trendach, na których wykorzystanie metody trzymania się trendu mogłoby przynieść dobre rezultaty. W badaniu przeprowadzonym na współczesnych danych osiągnęliśmy wyniki sugerujące iż dzisiejsze rynki walutowe charakteryzują się brakiem wyraźnych trendów i wspomniane wcześniej podejście do procesu inwestowania okazuje się być problematyczne. W tym numerze skupimy się na tych samych badaniach jako że odnoszą się do najaktualniejszych danych. Skoncentrujemy się na okresie danych obejmującymi ostatni odnotowany szczyt wartości dolara z przełomu 2000/2001. Okres naszych badań obejmuje dane od 1 stycznia 2002 do 27 maja 2004 kiedy to dolar nieustannie tracił na wartości. Wyniki badania nie były zbyt zachęcające; jedynie euro charakteryzowało się umiarkowanymi trendami czego nie można powiedzieć o pozostałych czterech rynkach jena, funta, franka szwajcarskiego oraz dolara kanadyjskiego. Poniższy rysunek prezentuje wyniki badań. Wyniki znaleźć można też w tabelce na ostatnich stronach tego raportu. Metodologia oznaczania przedstawia się identycznie jak w materiale z ubiegłego miesiąca.

2 $1,500 $1,000 $500 jy $0 cd sf ($500) bp eu ($1,000) 95 ($1,500) ($2,000) ($2,500) ($3,000) 35 eu bp sf cd jy Dane konsekwentnie prezentują zbliżone wyniki z wyjątkiem rynku euro/usd gdzie dla okresów mniejszych niż 50 badania przynosiły zadowalające, pozytywne wyniki sugerujące istnienie trendów. Nasze wnioski, poparte wspomnianym badaniem, pozostają niezmienne i mówią iż metoda podążania za trendem, tak skuteczna w pewnym przeszłym okresie historii współcześnie wydaje się być już nieskuteczna. Cóż ma więc począć inwestor? Czyż podążanie za trendem nie jest świętym grallem analizy technicznej? Znacie przecież powiedzenie, "The Trend is Your Friend" i wiele mu podobnych. Niekoniecznie- analiza techniczna oferuje bowiem wiele innych metod oraz technik. Dwie z wielu dostępnych metod, które od wielu lat wykorzystuję w swoim podejściu do rynków i które mogą się okazać interesujące dla inwestorów walutowych to zmienność oraz odwroty(reversals). W tym miesiącu przyjrzymy się zmienności jako że aktualna sytuacja na rynku sprzyja temu. W następnym miesiącu zajmiemy się odwrotami(reversals) i przyjrzymy się swing tradingowi. Wiele lat temu Bruce Babcock, ówczesny właściciel Commodity Traders Consumers Report oraz autor przytoczonego tu badania nad trendami przeprowadził ze mną wywiad. Nie były to wymagające pytania; chodziło głównie o opis wskaźnika Bollinger Bands(wstęg bollingera), metod jego zastosowania oraz sytuacji jakich powinno się unikać. W trakcie wywiadu gdy nasza rozmowa stała się luźniejsza, zapytałem go która z metod inwestowania najbardziej mu odpowiada. Bruce zdradził mi iż najbardziej interesuje go wybicie z progu zmienności. Zdziwiło mnie to. Oto facet z zachodniego

3 wybrzeża, jeden z największych autorytetów rynków towarowych który poznał już wszystko co było do poznania preferuje podejście oparte na zmienności, a konkretnie The Squeeze (zwężenie wstęg). Ci z Państwa którzy znają wskaźnik Bollinger Bands wiedzą iż jest to jego główna koncepcja która najbardziej mnie interesuje. BandWidth = (Upper Bollinger Band Lower Bollinger Band) / Middle Bollinger Band. Nawiasem mówiąc, wskaźnik Bollinger Bands został stworzony jako odpowiedź na pytanie Czy ceny są wysokie czy niskie? Gdy ceny znajdują się w rejonie górnej wstęgi(lub nad nią) można powiedzieć iż ceny są wysokie. Analogicznie gdy cena znajduje się w okolicach dolnej wstęgi lub poniżej możemy powiedzieć iż ceny są niskie. Dysponując taką wiedzą można porównać zachowanie wskaźnika z zachowaniem ceny uzyskując obiektywne potwierdzenie dla naszych decyzji inwestycyjnych. Definicja wysokich oraz niskich odczytów wskaźnika Bollinger Bands może być zastosowana bez porównywania cen ze wskaźnikiem, jedynie w celu identyfikacji formacji cenowych. Weźmy za przykład popularną formację podwójnego dna gdzie pierwsze dno wychodzi poza niższą wstęgę a kolejne mieści się już w obrębie obu wstęg czyli względnie wyżej. Bollinger Bands może odgrywać dwie role, mające swe źródło w zastosowaniu jako definicji wysokich i niskich cen, pozwalając na obiektywne ich porównywanie ze wskaźnikiem oraz stanowiąc pomoc w ocenie tradycyjnych formacji cen. Jest też trzecia rola jaką pełnić może wskaźnik Bollinger Bands, być może najważniejsza z wszystkich; rola ukazująca nam zmienność. Zmienność, tak przecież użyteczna, jest zazwyczaj najmniej widocznym dla inwestorów wymiarem rynku. Bollinger Bands opiera się na zmienności ; szerokość wstęg wynosi w oryginalnej formule plus/minus dwa odchylenia standardowe. Gdy rozpoczynałem swoją przygodę z rynkiem, zmienność uważana była za statyczną wartość. Wyliczało się ją raz w roku w celu wykorzystania w kolejnym roku. Przykładową zmiennością dla trzymiesięcznej opcji była połowa zakresu cen z okresu przeszłych sześciu miesięcy. Dość wczesne zainteresowanie mechanicznymi systemami oraz opcjami doprowadziło mnie do wniosków iż zmienność nie jest statyczną wartością ale dynamiczną. Prawdziwy przełom nastąpił gdy zacząłem wyliczać ruchomą zmienność(odchylenie standardowe) w taki sam sposób w jaki obliczało się średnie ruchome. Pozwoliło mi to wykorzystać dynamikę zmienności w kształtowaniu szerokości wstęg, idei która okazała się być pomocna inwestorom czyniąc Bollinger Bands jednym z głównych narzędzi współczesnej analizy technicznej. Istnieją dwa rodzaje zmienności o których wiedzieć powinniśmy. Zmienność historyczna, mierzona zwykle odchyleniem standardowym, oraz implikowana spotykana w modelowaniu opcji. Zmienność implikowana jest tylko przypuszczeniem co do najbardziej prawdopodobnych wartości opcji podczas jej trwania. My skupimy się na zmienności historycznej aczkolwiek zmienność implikowana może być przydatna jeśli transakcje wymagają wykorzystania opcji.

4 Kluczem do zrozumienia tego co omawiamy jest uświadomienie sobie tego iż zmienność jest cykliczna. Nie jest to jednak to o czym Państwo mogą myśleć. Nie znaczy to bowiem iż występuje jakiś 40 okresowy cykl zmienności lub iż zmienność posiada określony kształt czy amplitudę. Na ogół cykle zmienności nie posiadają określonego okresu. Zapytacie Państwo, Więc jak można mówić o cykliczności?. Otóż zmienność jest cykliczna w innym sensie, tzn. niska zmienność poprzedza wysoką zmienność i odwrotnie. W praktyce oznacza to tyle iż powinniśmy oczekiwać wysokiej zmienności gdy jest ona niska a gdy przyjmuje wysokie wartości powinniśmy oczekiwać zmniejszenia zmienności. Oczywiście wszyscy postępujemy na ogół odwrotnie. Proszę spojrzeć na następne rysunki a przekonacie się Państwo co mam na myśli Jun-00 Dec-00 Jun-01 Dec-01 Jun-02 Dec-02 Jun-03 Dec-03 Jun-04

5 Jun-00 Dec-00 Jun-01 Dec-01 Jun-02 Dec-02 Jun-03 Dec-03 Jun-04 Z prezentowanych wykresów jasno wynika iż niska zmienność poprzedza wszystkie większe ruchy rynku, często też duże ruchy rozpoczynają się mylącym ruchem w przeciwną stronę. Nazywamy taką sytuację mianem Head Fake, od nazwy zwodu spotykanego w hokeju na lodzie polegającego na tym iż zawodnik spogląda w jedną stronę wykonując manewr w przeciwną.. W tej chwili kształtuje się taki schemat na wykresie eurodolara. Widoczne jest zwężenie wstęg oraz formowanie Head Fake w kierunku słabnącego dolara. Zbyt wcześnie jeszcze jest aby o tym przesądzać ale wygląda to na przygotowanie przed ruchem dolara w górę. Proszę zwrócić uwagę iż 50 dniowa oraz 20 dniowa wstęga zaczynają się poszerzać. Na wykresie jena widzimy odwrotną sytuację wysoka zmienność dla wstęg o okresach 20- i 50-dni nie wykazuje oznak zwężania się. Wygląda to na formę konsolidacji w trendzie bocznym. Więcej na temat tego jak zachowywać się w takiej sytuacji dowiemy się za miesiąc.

6 Jun-00 Dec-00 Jun-01 Dec-01 Jun-02 Dec-02 Jun-03 Dec-03 Jun Jun-00 Dec-00 Jun-01 Dec-01 Jun-02 Dec-02 Jun-03 Dec-03 Jun-04

7 okres jy cd sf bp eu 5 $120 ($31) $84 ($56) $180 6 $118 ($119) $139 $20 $366 7 $76 ($134) $153 $17 $342 8 ($25) ($156) $68 $107 $267 9 ($90) ($109) $19 $156 $ ($29) ($26) ($38) $49 $ ($90) ($22) ($107) $21 $ ($73) ($56) ($93) $2 $ ($158) ($23) ($9) ($9) $ ($208) ($64) ($39) $7 $ ($234) ($28) ($23) $26 $ ($201) ($53) $9 $48 $ ($298) ($80) ($38) ($76) $ ($252) ($64) ($36) ($68) $ ($238) ($98) ($122) ($108) $15 20 ($283) ($49) ($155) ($75) $96 21 ($336) ($127) ($119) ($1) $ ($321) ($140) ($116) ($77) $ ($294) ($115) ($124) ($56) $ ($226) ($109) ($146) ($56) $ ($92) ($83) ($146) ($202) $ ($202) ($73) ($132) ($143) $ ($241) ($83) ($259) ($177) $ ($274) ($74) ($92) ($127) $ ($221) ($80) ($180) ($199) $ ($184) ($63) ($277) ($208) $ ($3) ($107) ($266) ($333) $ ($1) ($190) ($506) ($643) $ ($268) ($181) ($489) ($643) $ ($322) ($104) ($421) ($549) $ ($431) ($39) ($323) ($428) $ ($503) ($49) ($457) ($463) $ ($503) ($81) ($487) ($347) $ ($503) ($103) ($448) ($352) $ ($493) ($103) ($356) ($352) $ ($408) ($6) ($368) ($549) $ ($381) $52 ($368) ($417) $ ($381) $82 ($502) ($315) $ ($504) $17 ($473) ($251) ($597) 44 ($459) $17 ($419) ($243) ($622) 45 ($453) $21 ($458) ($250) ($622) 46 ($453) ($71) ($458) ($356) ($622) 47 ($453) ($33) ($536) ($230) ($622) 48 ($424) $19 ($567) ($203) ($540) 49 ($177) $161 ($753) ($82) ($540) 50 ($144) $321 ($631) ($82) ($396) 51 ($23) $423 ($568) ($82) ($194) 52 ($151) ($834) ($568) ($82) ($177) 53 ($122) ($1,045) ($606) ($37) $146

8 54 ($54) ($1,045) ($628) ($95) $ $30 ($1,045) ($571) $4 ($183) 56 $30 ($1,083) ($571) $424 ($602) 57 $200 ($1,158) ($623) $478 ($602) 58 $247 ($1,063) ($857) $332 ($602) 59 $738 ($1,063) ($899) $284 ($102) 60 $738 ($1,120) ($899) $185 ($102) 61 $738 ($1,120) ($899) $12 ($126) 62 ($1,950) ($1,120) ($1,030) $12 ($295) 63 ($1,950) ($1,120) ($1,030) $12 ($295) 64 ($1,950) ($1,035) ($987) $12 ($286) 65 ($1,950) ($788) ($1,036) $20 ($286) 66 ($1,950) ($605) ($965) $503 ($286) 67 ($1,950) ($588) ($1,317) $1,026 $ ($1,950) ($588) ($1,385) $1,026 $ ($1,950) ($588) ($1,030) ($2,179) ($103) 70 ($1,950) ($588) ($1,064) ($2,179) ($103) 71 ($1,950) ($588) ($1,064) ($2,179) ($264) 72 ($1,950) ($838) ($958) ($2,179) ($488) 73 ($1,950) ($838) ($1,236) ($2,031) ($1,389) 74 ($1,950) ($838) ($1,250) ($2,031) ($1,451) 75 ($1,950) ($1,125) ($1,250) ($2,031) ($1,451) 76 ($1,950) ($1,745) ($1,250) ($2,031) ($1,451) 77 ($1,950) ($1,745) ($1,250) ($2,031) ($1,945) 78 ($1,950) ($963) ($1,250) ($2,031) ($1,591) 79 ($1,281) ($963) ($1,250) ($1,201) ($1,936) 80 ($1,042) ($953) ($1,290) ($1,201) ($1,936) 81 ($1,042) ($1,730) ($1,711) ($1,201) ($1,848) 82 ($613) $0 ($1,540) ($899) ($1,985) 83 ($1,275) $0 ($1,450) ($639) ($2,669) 84 $0 $0 ($1,450) ($959) ($2,669) 85 $0 $0 $0 $0 $0 86 $0 $0 $0 $0 $0 87 $0 $0 $0 $0 $0 88 $0 $0 $0 $0 $0 89 $0 $0 $0 $0 $0 90 $0 $0 $0 $0 $0 91 $0 $0 $0 $0 $0 92 $0 $0 $0 $0 $0 93 $0 $0 $0 $0 $0 94 $0 $0 $0 $0 $0 95 $0 $0 $0 $0 $0 96 $0 $0 $0 $0 $0 97 $0 $0 $0 $0 $0 98 $0 $0 $0 $0 $0 99 $0 $0 $0 $0 $0 100 $0 $0 $0 $0 $0