Zastosowanie szkie odpadowych do unieszkodliwiania osadów pochodz cych z neutralizacji cieków przemys owych
|
|
- Anna Sadowska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 68, 2, (2016), Zastosowanie szkie odpadowych do unieszkodliwiania osadów pochodz cych z neutralizacji cieków przemys owych MA GORZATA CIECI SKA*, PAWE STOCH, MAREK NOCU AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydzia In ynierii Materia owej i Ceramiki, al. A. Mickiewicza 30, Kraków * ciecinsk@agh.edu.pl Streszczenie Witry kacja to obecnie jedna z najskuteczniejszych metod immobilizacji odpadów szkodliwych. Polega ona na zamykaniu pierwiastków szkodliwych w strukturze szk a. Przedmiot bada stanowi y odpadowe szk a arówkowe oraz hartowane szk o samochodowe. Jako immobilizowany odpad zastosowano dwa rodzaje osadów po neutralizacji cieków. W efekcie przeprowadzonych bada okre lono w a ciwo ci termiczne odpadowych szkie bazowych i szkie powsta ych z mieszaniny szk o-odpad. Testy odporno ci hydrolitycznej wykaza y mo liwo zastosowania obu rodzajów szkie do immobilizacji osadów. S owa kluczowe: szk o, szk o odpadowe, witry kacja, unieszkodliwianie odpadów THE USE OF WASTE GLASSES FOR IMMOBILIZATION OF SEDIMENTS ORIGINATED FROM THE NEUTRALIZATION OF INDUSTRIAL SEWAGE Vitri cation is one of the most effective methods of immobilization of hazardous waste. Toxic elements are incorporated into the glass structure. Waste bulb and tampered glasses were studied. Two kinds of sediments from the neutralization of industrial sewage were used as an immobilized waste. Thermal properties of the base glasses and glasses formed during vitri cation of glass-waste mixtures were determined. Hydrolytic resistance tests proved the possibility of usage of both bulb and tampered waste glass to the immobilization of the sediments. Keywords: Glass, Waste glass, Vitri cation, Waste immobilization 1. Wst p Szk o jest jednym z najwa niejszych tworzyw znajduj cych zastosowanie w yciu codziennym. Z jednej strony kruche oraz podatne na destrukcj, z drugiej niezwykle trwa e mog ce w nienaruszonym stanie przetrwa tysi ce lat, czy to w ziemi, czy w wodzie. Jego g ówne zastosowania to przemys opakowaniowy, budowlany, motoryzacyjny, ale równie medycyna czy in ynieria biomedyczna; liczba jego zastosowa nieustannie ro nie [1]. Przez swoje cechy, jak np. stabilno swych w a ciwo ci pomimo wielokrotnego przetwarzania, szk o mo e by wykorzystywane w wielu sposobach recyklingu, co z punktu widzenia ekonomii oraz ekologii jest niezwykle korzystne. Jednak wraz z rozwojem przemys u ro nie ilo odpadów negatywnie oddzia uj cych na rodowisko. Aby zminimalizowa ilo odpadów, które degraduj rodowisko zacz to w coraz wi kszym stopniu wprowadza nowoczesne technologie ich unieszkodliwiania oraz immobilizacji. Do najskuteczniejszych metod zalicza si witry kacj, która polega na trwa ym zamykaniu w strukturze szk a odpadów niebezpiecznych [2-8]. Witry kacja jest jedn z najbardziej efektywnych metod immobilizacji. Wykorzystywana jest do zamykania odpa- dów wysoko radioaktywnych, powstaj cych w energetyce j drowej, a tak e nieradioaktywnych, toksycznych odpadów chemicznych, medycznych i azbestowych. Proces witry kacji prowadzi do otrzymania produktu jakim jest szk o, które charakteryzuje si ma reaktywno ci chemiczn, brakiem toksyczno ci i dobr wytrzyma o ci mechaniczn, elastyczno ci w a ciwo ci i brakiem pylenia. Witry kat nie stanowi zagro enia dla rodowiska, wi c mo e by sk adowany w g bokich i nieczynnych wyrobiskach kopalnianych [2-8]. Proces witry kacji po czony jest cz sto z krystalizacj. Powstaje wówczas spiek z o ony z fazy sta ej (odpad) otoczony szklist osnow. Na tej podstawie opracowano metod okre lon mianem kapsu owania. Polega ona na spiekaniu mieszaniny z o onej ze sproszkowanego szk a i odpadu. Zalet tej metody jest to, e w spieku mie ci si znacznie wi cej odpadu ni w szkle, a temperatura procesu jest ni sza [8]. W technologii unieszkodliwiania odpadów najlepsze s szk a borokrzemianowe, fosforanowe, fosforanowo-boranowe, glinokrzemianowe, a tak e materia y krzemianowe i tytanowo-cyrkonowe [2, 9-11]. Amor czna budowa szkie wp ywa bezpo rednio na ich w a ciwo ci, u atwiaj c przyjmowanie nowych sk adników 134
2 ZASTOSOWANIE SZKIE ODPADOWYCH DO UNIESZKODLIWIANIA OSADÓW POCHODZ CYCH Z NEUTRALIZACJI CIEKÓW PRZEMYS OWYCH do ich struktury. Elastyczn struktur szk a mo na zmienia przez odpowiedni dobór jej elementów sk adowych, do których mo emy zaliczy sk adniki odpadów. Mody kowany jest tym samym sk ad chemiczny szkie, który mo e zmienia si w szerokim zakresie. Sk adniki odpadu wchodz w struktur szk a, pe ni c najcz ciej rol jej mody katorów. Prowadzi to do ich trwa ego zwi zania w strukturze. Szk a te cechuj si dobr odporno ci chemiczn [1, 2]. Najbardziej trwa ymi do immobilizacji odpadów s szk a krzemionkowe. Koszt wytworzenia tych szkie jest jednak wysoki, gdy temperatura ich topienia jest wy sza w stosunku do innych szkie. Szk a krzemionkowe zosta y zast pione przez szk a borokrzemianowe z uk adu SiO 2 -B 2 O 3- -Al 2 O 3 -Na 2 O, które wykazuj du odporno chemiczn, wytrzyma o mechaniczn oraz doskona stabilno termiczn [12]. Tlenki wyst puj ce w tych szk ach tworz trójwymiarow wi b o mocnych wi zaniach. Dodatek alkaliów prowadzi do zerwania cz ci mostków tlenowych w wi bie, zwi kszaj c jej elastyczno, która zwi ksza mo liwo przyjmowania odpadów. Z powodzeniem stosowane s takie dodatki jak CaO, MgO i TiO 2. Gwa towny rozwój przemys u wi e si ze wzrostem ilo ci odpadów o z o onym sk adzie chemicznym, zawieraj cym siarczany, fosforany, tlenki chromu i metale ci kie. Osady zawieraj równie sole (chlorki i siarczany), które nie mog by unieszkodliwione przez tradycyjne szk a krzemianowe i borokrzemianowe. Wynika to z faktu, e sole rozpuszczaj si w niewielkim stopniu w stopionym szkle i mog powodowa efekt odmieszania fazowego zwany likwacj. Dochodzi wówczas do wytr cenia si ich w formie odr bnej fazy. Brak szczelno ci szklistej osnowy mo e prowadzi do przedostania si tych wytr ce do rodowiska naturalnego i potencjalnego zagro enia dla ycia i zdrowia spo ecze stwa. Jak na wst pie wspomniano szk o jest jednym z nielicznych materia ów podlegaj cych ca kowitemu recyklingowi. Powszechnym sta o si wykorzystanie st uczki zu ytych opakowa szklanych do wytwarzania nowych opakowa. Ilo dodawanej st uczki do zestawu surowcowego w zale no ci od koloru szk a si ga od 70% do 90%. U ycie st uczki w procesie topienia ma du e znaczenie ekonomiczne, wynikaj ce g ównie ze zmniejszenia zu ycia surowców i energii. Oprócz korzy ci ekonomicznych z udzia u st uczki w zestawie szklarskim wyst puj równie korzy ci natury ekologicznej, poniewa znacznie zmniejsza si emisja gazów CO 2, SO 2, par chlorków i uorków, py ów oraz NO x. Istnieje wiele innych mo liwo ci wykorzystania tego typu st uczki szk a z recyklingu np. do produkcji w ókna izolacyjnego, szk a piankowego, kulek szklanych, grysów do tynków, czy dodatków do mas ceramicznych. Ci gle jednak nie do ko ca rozwi zany zostaje problem z recyklingiem innego rodzaju szkie odpadowych np. szyb samochodowych czy szk a o wietleniowego [1]. Jednym z innych sposobów wykorzystania szkie odpadowych mog oby by ich u ycie do immobilizacji odpadów metodami witry kacji lub kapsu owania. Celem niniejszej pracy jest próba zbadania mo liwo ci wykorzystania szkie odpadowych - arówkowego i hartowanego - do immobilizacji odpadów. Jako odpad u yto dwa rodzaje osadów powsta ych po neutralizacji cieków. Jako metod ich unieszkodliwiania wybrano witry kacj. Przedstawione badania maj charakter wst pnych prac nad mo liwo ci wykorzystania w jednym procesie witry kacji dwóch rodzajów odpadów. 2. Opis eksperymentów Badaniom poddano st uczk szk a arówkowego oraz hartowanego. Jako odpad do unieszkodliwienia u yto dwa rodzaje osadów ciekowych, którym nadano oznaczenia K i R. Osady oraz st uczki obu rodzajów szkie zosta y dostarczone przez spó k Prodigo z Wroc awia. Osad K stanowi odpad, który wyprodukowany zosta po odsiarczaniu gazów odlotowych oraz po neutralizacji wapnem cieków, charakteryzuj cych si du ym uwodnieniem pocz tkowym (do 70%). Odpad wykazuje odczyn lekko zasadowy, zawiera arsen i inne metale ci kie. Natomiast osad R to solanka przeznaczona do neutralizacji cieków przemys owych o odczynie lekko zasadowym. Uwodnienie tego osadu wynosi 25% i zawiera resztki soli nieorganicznych Sk ady chemiczne osadów okre lono, stosuj c metod uorescencji rentgenowskiej. Pomiar prowadzono w spektrometrze WDXRF Axios max z lamp RH o mocy 4 kw rmy PANalytical. St uczk obu rodzajów szkie, po wst pnym rozdrobnieniu w mo dzierzu Abicha, mielono w m ynku kulowym Pulverisette 6 rmy Fritsch do uziarnienia poni ej 0,1 mm. Nast pnie proszek szklany zmieszano z osadami K lub R w stosunku 2:1. Mieszaniny topiono w piecu elektrycznym w temperaturze 1100 C i przetrzymywano w tej temperaturze przez 2 godziny. Nast pnie stop wylewano na stalow p yt w celu zeszklenia. Próbki szk a nie by y odpr ane. Z czterech przygotowanych mieszanin uzyskano tylko trzy. Mieszanina z o ona ze szk a hartowanego i osadu K nie wytopi a si, tworz c zwarty spiek. W celu poznania w a ciwo ci termicznych szkie wykonano ich analiz termiczn. Pomiary przeprowadzono w aparacie rmy Netzsch STA 449 Jupiter F3. Próbki o masie 50 mg umieszczane by y w tygielkach platynowych aparatu i ogrzewane z szybko ci 10 C/min. Pomiar odbywa si w atmosferze N 2. Krystalizacj szkie i ich mieszanin prowadzono w rurowym piecu elektrycznym w temperaturach wyznaczonych z krzywych DSC i przetrzymywano w tych temperaturach przez okres 2 godzin. Fazy krystaliczne powstaj ce w trakcie studzenia szk a, jak równie tworz ce si podczas bada nad ich krystalizacj, okre lono metod DSH przy pomocy dyfraktometru rentgenowskiego DRON-1,5, stosuj c promieniowanie CuK = 1,54 Å. Wyznaczono stopnie wymywalno ci sk adników ze struktury badanych szkie. W tym celu szk a poddano badaniom odporno ci hydrolitycznej. Badanie to wykonano w oparciu o norm ASTM C Polega o ono na wy ugowaniu w ci le okre lonych warunkach sk adników z trzech rozdrobnionych szkie. Ekstrakcja zosta a przeprowadzona w wodzie destylowanej przez 7 dni w temperaturze 90 C dla próbek o masie 1,5 g i uziarnieniu 0,075-0,2 mm. Sk ad pierwiastkowy ekstraktów okre lono metod ICP-AES w spektrofotometrze Optima 7300 DV Perkin-Elmer. MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 68, 2, (2016) 135
3 M. CIECI SKA, P. STOCH, M. NOCU 3. Wyniki bada 3.1. Sk ad chemiczny osadów Otrzymane osady K i R poddano analizie sk adu chemicznego metod XRF. Uzyskane wyniki przedstawia Tabela 1. Tabela 1. Sk ad tlenkowy osadów K i R. Table 1. Oxide composition of the sediments K and R. Sk ad [% mas] Tlenek osad K osad R Na 2 O 3,7 6,9 MgO 2,6 1,1 Al 2 O 3 3,2 1,2 SiO 2 8,8 1,8 SO 3 13,3 11,4 CaO 22,7 72,8 Fe 2 O 3 13,5 ZnO 20,2 As 2 O 3 4,9 CdO 1,0 Rys. 2. Wykres DSC dla szk a arówkowego z osadem K. Fig. 2. DSC curve of the bulb glass with the sediment K. Rys. 3. Wykres DSC dla szk a arówkowego z osadem R. Fig. 3. DSC curve of the bulb glass with the sediment R Analiza termiczna Rys. 1. Wykres DSC dla szk a arówkowego. Fig. 1. DSC curve of the bulb glass. W przypadku osadu K g ównymi sk adnikami s CaO, ZnO, Fe 2 O 3 i SO 3. W osadzie R sk adnikiem dominuj cym jest CaO, a jego zawarto si ga 73% mas. Oba osady charakteryzuj si stosunkowo nisk zawarto ci SiO 2 oraz Na 2 O. Z krzywych analizy termicznej DSC szkie bazowych oraz szkie powsta ych z mieszanin szk o-odpad odczytano temperatury charakterystyczne, tj. temperatur transformacji T g i krystalizacji T k oraz wyznaczono ich trwa o termiczn T = T k - T g. Powy sze parametry zestawiono w Tabeli 2. Przyk adowe krzywe DSC dla szk a bazowego arówkowego oraz szk a arówkowego z osadami K i R przedstawiono na Rys Analizuj c przebieg krzywych DSC zaobserwowano, e w przypadku szkie bazowych charakterystyczny efekt Tabela 2. Wyniki pomiaru DTA/DSC dla szkie bazowych oraz szkie bazowych z osadami. Table 2. DTA/DSC results for the basic glasses with no and with sediments. Mieszanka Temperatura transformacji T g [ C] Temperatura krystalizacji T k1 [ C] Trwa o termiczna T [ C] Szk o hartowane 349,9 469,9 508,4 120,0 Szk o arówkowe 350,9 505,4 575,0 154,5 Szk o arówkowe + osad K 604,5 870,6 266,1 Szk o arówkowe + osad R 616,3 876,0 259,7 Szk o hartowane + osad R 619,8 843,8 227,5 136 MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 68, 2, (2016)
4 ZASTOSOWANIE SZKIE ODPADOWYCH DO UNIESZKODLIWIANIA OSADÓW POCHODZ CYCH Z NEUTRALIZACJI CIEKÓW PRZEMYS OWYCH transformacji stanu szklistego T g wyst puje w zbli onym zakresie temperatur ok. 350 C. Oba rodzaje szkie wykazuj du sk onno do krystalizacji o czym wiadcz ostre efekty egzotermiczne. Proces ten przebiega dwuetapowo, temperatury s zbli one i wahaj si od ok. 470 C do 575 C. Trwa o termiczna szkie jest niewielka i wynosi dla szk a hartowanego 120 C, a dla arówkowego wzrasta do 154 C. Dodatek osadu w istotny sposób zmienia przebieg krzywych DSC, przesuwaj c wszystkie efekty termiczne w kierunku wy szych temperatur. W przypadku szk a arówkowego dodatek osadu K powoduje niemal e dwukrotny wzrost temperatury transformacji z 349,9 C do 604,5 C. Temperatura krystalizacji wzrasta a o 365,2 C, osi gaj c warto 870,6 C. Trwa o termiczna szk a ulega równie znacznemu zwi kszeniu, a o 104,3 C i wynosi 266,1 C. Szk o to wykazuje znacznie mniejsz zdolno do krystalizacji ni bazowe szk o arówkowe. wiadczy o tym równie sp aszczenie efektów egzotermicznych na krzywej DSC. Przebieg krzywych DSC dla szk a arówkowego z osadem R jest bardzo zbli ony do szkie z osadem K. Podobnie jak poprzednio nast puje gwa towny wzrost temperatury transformacji z 350,9 C do 615 C, temperatura krystalizacji ro nie o 370 C z 505 C do 876 C, a trwa o termiczna wzrasta o 90,3 C. Podobne zjawisko jak dla wy ej opisanych szkie wyst puje dla szk a hartowanego bazowego oraz dla szk a hartowanego z dodatkiem osadu R. Temperatura T g dla szk a bazowego wynosi ok. 350 C, szk o wykazuje du tendencj do krystalizacji, która ma przebieg dwustopniowy w temperaturach ok. 470 C oraz 508 C, a trwa o termiczna wynosi 120 C. Dodatek osadu R powoduje znaczne podniesienie temperatur wszystkich efektów. Temperatura transformacji wynosi ok. 620 C, tj. wzrost o 270 C, krystalizacja ma przebieg jednostopniowy i zachodzi w temperaturze 843,8 C. Trwa o termiczna wzrasta do 227 C Rentgenogra czna analiza fazowa Przyk adowe rentgenogramy szk a arówkowego z osadem K i R po krystalizacji przedstawiaj Rys. 4 i 5. W przypadku szkie bazowych wyst puje krystalizacja jedynie SiO 2. Dodatek osadów zarówno K i R prowadzi do krystalizacji wollastonitu niezale nie od rodzaju szk a bazowego. Poniewa CaO jest g ównym sk adnikiem obu osadów Badanie odporno ci hydrolitycznej szkie do immobilizacji odpadów szklanych Okre lono odporno hydrolityczn szkie bazowych i szkie powsta ych z mieszanin szk a bazowego i osadu. Badanie to mia o na celu okre lenie zdolno ci powy szych szkie do immobilizacji odpadów. Jest to podstawowy test wskazuj cy na to czy odpad trwale zosta zamkni ty w strukturze szk a. Im mniejsza jest wymywalno pierwiastków, pochodz cych z zeszklonych odpadów, tym lepsza zdolno do ich immobilizacji. Wyniki analizy chemicznej uzyskanych ekstraktów dla wybranych pierwiastków z uwzgl dnieniem sk adów chemicznych szkie oraz osadów przedstawiono w Tabelach 3 i 4. Rys. 4. Rentgenogram szk a arówkowego z osadem K po krystalizacji. Fig. 4. X-ray diffraction pattern of the bulb glass with the sediment K after crystallization. Rys. 5. Rentgenogram szk a arówkowego z osadem R po krystalizacji. Fig. 5. X-ray diffraction pattern of the bulb glass with the sediment R after crystallization. Tabela 3. St enia wymywanych pierwiastków w roztworach z testu odporno ci hydrolitycznej szk a arówkowego bez i z osadem. Table 3. Concentrations of leached elements in solutions obtained in the hydrolytic resistance test of the bulb glass with no and with sediments. St enie [mg/dm 3 ] Pierwiastek Szk o arówkowe Szk o + osad R Szk o + osad K Si 570,39 193,37 5,92 Ca 0,20 82,98 75,41 Na 397,65 388,32 19,06 Zn 0,00 0,00 0,00 Fe 0,00 0,00 0,30 As 0,00 0,00 0,00 Uzyskane wyniki odporno ci hydrolitycznej badanych szkie wyra ono parametrem ogólnie przyj tym w pracach nad odpadami, okre lonym jako znormalizowany wspó czynnik wymywania NR i [11], którego warto obliczono ze wzoru: MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 68, 2, (2016) 137
5 M. CIECI SKA, P. STOCH, M. NOCU Tabela 4. St enia wymywanych pierwiastków w roztworach z testu odporno ci hydrolitycznej szk a hartowanego bez i z osadem R. Table 4. Concentrations of leached elements in solutions obtained in the hydrolytic resistance test of the tempered glass with no and with the sediment R. St enie [mg/dm 3 ] Pierwiastek Szk o hartowane Szk o + osad R Si 1739,54 112,10 Ca 2,77 116,49 Na 795,94 446,40 Tabela 6. Znormalizowany wspó czynnik wymywania NR dla szk a hartowanego bez i z osadem R. Table 6. Normalized glass components release rate NR for the tempered glass with no and with the sediment R. Znormalizowany wspó czynnik wymywania NR Pierwiastek [g/m 2 ] Szk o hartowane Szk o + osad R Si 2,48 0,24 Ca 0,02 0,38 Na 7,00 5,00 NR C B i i i (1) SA fi Vs gdzie: NR i - znormalizowany wspó czynnik wymywania i-tego pierwiastka [g/m 2 ], C i - koncentracja i-tego pierwiastka w roztworze [g/m 3 ], B i - koncentracja i-tego pierwiastka w lepej próbie [g/m 3 ], f i - redni udzia masowy i-tego pierwiastka [-], V s - pocz tkowa obj to wody destylowanej [m 3 ], S A - pole powierzchni na jednostk masy próbki [m 2 ]. Warto S A okre la zale no : SA 3 m s r (2) gdzie: r - redni promie ziarna [m], - g sto szk a [g/m 3 ], m s - pocz tkowa masa próbki [g]. Warto f i okre la zale no : f u M it ip i (3) MiT gdzie: u it - udzia masowy i-tego tlenku, M ip - masa atomowa i-tego pierwiastka, M it - masa cz steczkowa i-tego tlenku. Na podstawie otrzymanych danych wyliczono warto ci Tabela 5. Znormalizowany wspó czynnik wymywania NR dla szk a arówkowego bez i z osadem. Table 5. Normalized glass components release rate NR for the bulb glass with no and with sediments. Znormalizowany wspó czynnik wymywania NR [g/m 2 ] Pierwiastek Szk o Szk o + osad R Szk o + osad K arówkowe Si 0,81 0,42 0,001 Ca 0,00 0,18 0,37 Na 1,65 4,00 0,19 Zn 0,00 0,00 0,00 Fe 0,00 0,00 0,01 As 0,00 0,00 0,00 znormalizowanego wspó czynnika wymywania dla wszystkich uzyskanych szkie. Wyliczone warto ci przedstawiono w Tabelach 5 i 6. Analizuj c uzyskane wyniki wymywalno ci stwierdzono, e oba rodzaje szkie wykazuj zdolno do przyjmowania do swej struktury osadów. wiadcz o tym bardzo niskie st enia pierwiastków, które zosta y wy ugowane ze szkie. W przypadku szk a arówkowego z osadem R zarejestrowano jedynie wzrost ilo ci wapnia w stosunku do szk a bazowego; st enia pozosta ych pierwiastków uleg y zmniejszeniu. Tendencja ta jest jeszcze silniej widoczna w przypadku szk a z osadem K, gdzie zarejestrowano a blisko 100-krotny spadek st enia krzemu oraz 40-krotny spadek st enia sodu. Ilo arsenu wynosi a 0. Podobne zjawisko zaobserwowano w przypadku szk a hartowanego z osadem R, gdzie wzrasta jedynie st enie wapnia w ekstrakcie, a st enia pozosta ych pierwiastków ulegaj znacznemu zmniejszeniu. Zawarto krzemu spada 15-krotnie, natomiast sodu prawie dwukrotnie. Powy sze wyniki znalaz y odzwierciedlenie w wyliczonych znormalizowanych wspó czynnikach wymywalno ci poszczególnych pierwiastków NR. W przypadku szk a arówkowego z osadem R jedynie dla sodu NR wynosi 4. Dla pozosta ych pierwiastków warto ci tego wspó czynnika s niewielkie, bliskie zera lub wynosz ce zero. Jeszcze lepsze wyniki uzyskano w przypadku szk a arówkowego z osadem K, gdzie NR dla krzemu, sodu i wapnia przyjmuje bardzo niskie warto ci, a dla pozosta ych pierwiastków warto zerow. Podobne zjawisko zarejestrowano wprzypadku szk a hartowanego z osadem R. Jedynie dla sodu wspó czynnik wymywania NR wynosi 5, jest jednak ni szy ni dla szk a bazowego. Warto ci wspó czynnika dla krzemu uleg y 10-krotnemu zmniejszeniu, jedynie w przypadku wapnia nast pi niewielki wzrost warto ci w stosunku do szk a bazowego. 4. Podsumowanie Przeprowadzone badania wykaza y, e mo liwe jest zastosowanie st uczki szkie odpadowych - hartowanego samochodowego i arówkowego - do immobilizacji niektórych typów odpadów metod witry kacji. Sposób ten okaza si skuteczny dla szk a arówkowego i dwóch rodzajów osadów po neutralizacji cieków - K i R. W przypadku szk a hartowanego uzyskano szk o jedynie z dodatkiem osadu R. Szk a wytopione z mieszaniny szk a bazowego i osadu wykazuj znaczne zmiany w a ciwo ci termicznych w stosunku do szkie bazowych. Nast puje bowiem istotny wzrost temperatur charakterystycznych na krzywych DSC. Temperatura transformacji stanu szklistego T g wzra- 138 MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 68, 2, (2016)
6 ZASTOSOWANIE SZKIE ODPADOWYCH DO UNIESZKODLIWIANIA OSADÓW POCHODZ CYCH Z NEUTRALIZACJI CIEKÓW PRZEMYS OWYCH sta prawie dwukrotnie, krystalizacji T k ro nie od 360 C do 400 C. Wzrasta równie znacz co trwa o termiczna tych szkie, co oznacza, e s one znacznie mniej podatne na krystalizacj ni wyj ciowe szk a bazowe. Zarówno szk o hartowane, jak i arówkowe wykazuj du sk onno do krystalizacji, a jedyn zidenty kowan faz jest SiO 2. Dodatek osadów K i R prowadzi do krystalizacji wollastonitu, poniewa CaO jest g ównym sk adnikiem obu osadów. Niezmiernie obiecuj ce okaza y si testy wymywalno ci sk adników osadów ze struktury szkie polegaj ce na badaniu odporno ci hydrolitycznej szkie w ci le okre lonych warunkach. Zarówno szk o hartowane, jak i arówkowe doskonale wi e wysokowapniowy osad R. wiadczy o tym niskie st enie wapnia w ekstrakcie, jak równie niskie warto ci znormalizowanego wspó czynnika wymywania NR. Lepsze wyniki osi gni to w przypadku szk a arówkowego, które mo e z powodzeniem pos u y do immobilizacji obu rodzajów osadów. wiadcz o tym bardzo niskie warto ci NR dla g ównych sk adników osadów, tj. krzemu, wapnia, sodu, a zerowe dla cynku i arsenu. Uzyskane wyniki daj podstaw do opracowania skutecznej technologii immobilizacji w jednym procesie witry kacji dwóch rodzajów odpadów szkie i osadów po neutralizacji cieków. Podzi kowania Praca zosta a wykonana w ramach dzia alno ci statutowej Wydzia u In ynierii Materia owej i Ceramiki, AGH nr w roku Literatura [1] Paw owski, W., Stoch, L.: Recykling szk a, Wydawnictwo Pozna skie, Pozna, [2] Donald, I.: Waste immobilization in glass and ceramic based hosts: radioactive, toxic and hazardous wastes, Wiley, Chichester 2010 [3] Donald, I.: Immobilisation of radioactive and non-radioactive wastes in glass-based systems: an overview, Glass Technology: Eur. J. Glass Sci. Technol. Part A, 48, (2007), [4] Ojovan, M. I., Lee, W. E.: An Introduction to Nuclear Waste Immobilisation, 1st Edition, Elsevier Ltd, Oxford, [5] Sobolev, A., Dmitriev, S. A., Lifanov, F. A.: Vitri cation process for low intermediate radioactive and mixed waste, Glass Technol., 46, (2005), [6] Stoch, P., Stoch, A.: Ceramizacja odpadów radioaktywnych, Materia y Ceramiczne, 3, (2007), [7] Robak,., Kortylewski, W.: Witry kacja odpadów i popio ów, Gospodarka Paliwami i Energi, 7/2002. [8] Cieci ska, M., Stoch, P., Szk o-ceramika dla immobilizacji odpadów szkodliwych, Materia y Ceramiczne, 62, (2010), [9] Cieci ska, M., Stoch, P.: The effect of mechanical activation on the thermal reactions of P 2 O 5 -Al 2 O 3 -Fe 2 O 3 -Na 2 O phosphate glasses, J. Therm. Anal. Calorim., 108, (2012), [10] Stoch, P., Cieci ska, M.: Termochemistry of phosphate glasses for immobilization of dangerous waste, J. Therm. Anal. Calorim., 108, (2012), [11] Choi, K., Sheng, J., Lee, M. C., Song, M. J.: Utilizing the KEP- A glass frit to vitrify low-level radioactive waste from Korean NPPs, Waste Management, 20, (2000), [12] Cieci ska, M., Stoch, P.: Odporno hydrolityczna szkie borokrzemianowych przeznaczonych do immobilizacji odpadów szkodliwych, Materia y Ceramiczne, 63, (2011), Otrzymano 14 stycznia 2016, zaakceptowano 29 marca MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 68, 2, (2016) 139
Szk o ceramika dla immobilizacji odpadów
MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 62, 2, (2010), 184-190 www.ptcer.pl/mccm Szk o ceramika dla immobilizacji odpadów szkodliwych MA GORZATA CIECI SKA, PAWE STOCH Akademia Górniczo Hutnicza, Wydzia
Klasyfikacja i oznakowanie substancji chemicznych i ich mieszanin. Dominika Sowa
Klasyfikacja i oznakowanie substancji chemicznych i ich mieszanin Dominika Sowa Szczecin, 8 maj 2014 Program prezentacji: 1. Definicja substancji i mieszanin chemicznych wg Ustawy o substancjach chemicznych
W tym elemencie większość zdających nie zapisywała za pomocą równania reakcji procesu zobojętniania tlenku sodu mianowanym roztworem kwasu solnego.
W tym elemencie większość zdających nie zapisywała za pomocą równania reakcji procesu zobojętniania tlenku sodu mianowanym roztworem kwasu solnego. Ad. IV. Wykaz prac według kolejności ich wykonania. Ten
Krystalizacja szkie glinokrzemianowych otrzymywanych na bazie surowców odpadowych
MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 60, 4, (2008), 172-176 Krystalizacja szkie glinokrzemianowych otrzymywanych na bazie surowców odpadowych ANNA ZAWADA, TOMASZ KUBAT Politechnika Cz stochowska Wydzia
USTAWA. z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. 1) (tekst jednolity)
Dz.U.98.21.94 1998.09.01 zm. Dz.U.98.113.717 art. 5 1999.01.01 zm. Dz.U.98.106.668 art. 31 2000.01.01 zm. Dz.U.99.99.1152 art. 1 2000.04.06 zm. Dz.U.00.19.239 art. 2 2001.01.01 zm. Dz.U.00.43.489 art.
PRÓG RENTOWNOŚCI i PRÓG
PRÓG RENTOWNOŚCI i PRÓG WYPŁACALNOŚCI (MB) Próg rentowności (BP) i margines bezpieczeństwa Przychody Przychody Koszty Koszty całkowite Koszty stałe Koszty zmienne BP Q MB Produkcja gdzie: BP próg rentowności
2.Prawo zachowania masy
2.Prawo zachowania masy Zdefiniujmy najpierw pewne podstawowe pojęcia: Układ - obszar przestrzeni o określonych granicach Ośrodek ciągły - obszar przestrzeni którego rozmiary charakterystyczne są wystarczająco
PRAWA ZACHOWANIA. Podstawowe terminy. Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc
PRAWA ZACHOWANIA Podstawowe terminy Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc a) si wewn trznych - si dzia aj cych na dane cia o ze strony innych
DANE MAKROEKONOMICZNE (TraderTeam.pl: Rafa Jaworski, Marek Matuszek) Lekcja V
DANE MAKROEKONOMICZNE (TraderTeam.pl: Rafa Jaworski, Marek Matuszek) Lekcja V Inflacja (CPI, PPI) Wszelkie prawa zastrze one. Kopiowanie i rozpowszechnianie ca ci lub fragmentu niniejszej publikacji w
RZECZPOSPOLITA POLSKA. Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu. wszystkie
RZECZPOSPOLITA POLSKA Warszawa, dnia 11 lutego 2011 r. MINISTER FINANSÓW ST4-4820/109/2011 Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu wszystkie Zgodnie z art. 33 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 listopada
Rodzaje i metody kalkulacji
Opracowały: mgr Lilla Nawrocka - nauczycielka przedmiotów ekonomicznych w Zespole Szkół Rolniczych Centrum Kształcenia Praktycznego w Miętnem mgr Maria Rybacka - nauczycielka przedmiotów ekonomicznych
Wp yw dodatku fosforanu glinu na w a ciwo ci niskocementowych betonów korundowych
MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 64, 3, (2012), 304-308 www.ptcer.pl/mccm Wp yw dodatku fosforanu glinu na w a ciwo ci niskocementowych betonów korundowych LUCJANA MANDECKA-KAMIE *, ALICJA RAPACZ-KMITA,
Olej rzepakowy, jako paliwo do silników z zapłonem samoczynnym
Coraz częściej jako paliwo stosuje się biokomponenty powstałe z roślin oleistych. Nie mniej jednak właściwości fizykochemiczne oleju napędowego i oleju powstałego z roślin znacząco różnią się miedzy sobą.
FORUM ZWIĄZKÓW ZAWODOWYCH
L.Dz.FZZ/VI/912/04/01/13 Bydgoszcz, 4 stycznia 2013 r. Szanowny Pan WŁADYSŁAW KOSINIAK - KAMYSZ MINISTER PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ Uwagi Forum Związków Zawodowych do projektu ustawy z dnia 14 grudnia
Ogólna charakterystyka kontraktów terminowych
Jesteś tu: Bossa.pl Kurs giełdowy - Część 10 Ogólna charakterystyka kontraktów terminowych Kontrakt terminowy jest umową pomiędzy dwiema stronami, z których jedna zobowiązuje się do nabycia a druga do
Od redakcji. Symbolem oznaczono zadania wykraczające poza zakres materiału omówionego w podręczniku Fizyka z plusem cz. 2.
Od redakcji Niniejszy zbiór zadań powstał z myślą o tych wszystkich, dla których rozwiązanie zadania z fizyki nie polega wyłącznie na mechanicznym przekształceniu wzorów i podstawieniu do nich danych.
Karta charakterystyki Zgodnie z 1907/2006/WE, Artykuł 31 Data druku: 29.08.2008 Data aktualizacji: 29.08.2008. Smarowanie. jak wyżej.
1. Identyfikacja preparatu i nazwa firmy Informacje o produkcie: Nazwa handlowa: Zastosowanie preparatu: Dostawca: Infolinia: Informacja o nagłych przypadkach: Smar litowy uniwersalny 7022 Smarowanie Siebert
Lekcja 173, 174. Temat: Silniki indukcyjne i pierścieniowe.
Lekcja 173, 174 Temat: Silniki indukcyjne i pierścieniowe. Silnik elektryczny asynchroniczny jest maszyną elektryczną zmieniającą energię elektryczną w energię mechaniczną, w której wirnik obraca się z
STATUT POLSKIEGO STOWARZYSZENIA DYREKTORÓW SZPITALI W KRAKOWIE. Rozdział I
STATUT POLSKIEGO STOWARZYSZENIA DYREKTORÓW SZPITALI W KRAKOWIE Rozdział I Postanowienia Ogólne. 1. Stowarzyszenie nosi nazwę Polskie Stowarzyszenie Dyrektorów Szpitali w Krakowie w dalszej części określone
Dr inŝ. Krzysztof Wilmański Aqua Konsulting Kraków
Dr inŝ. Krzysztof Wilmański Aqua Konsulting Kraków Usuwanie manganu z wody podziemnej przy zastosowaniu złóŝ katalitycznych Manganese removal from ground water using catalytic materials 1. Wstęp Proces
Zadania powtórzeniowe I. Ile wynosi eksport netto w gospodarce, w której oszczędności równają się inwestycjom, a deficyt budżetowy wynosi 300?
Zadania powtórzeniowe I Adam Narkiewicz Makroekonomia I Zadanie 1 (5 punktów) Ile wynosi eksport netto w gospodarce, w której oszczędności równają się inwestycjom, a deficyt budżetowy wynosi 300? Przypominamy
Transport Mechaniczny i Pneumatyczny Materiałów Rozdrobnionych. Ćwiczenie 2 Podstawy obliczeń przenośników taśmowych
Transport Mechaniczny i Pneumatyczny Materiałów Rozdrobnionych Ćwiczenie 2 Podstawy obliczeń przenośników taśmowych Wydajność przenośnika Wydajnością przenośnika określa się objętość lub masę nosiwa przemieszczanego
PL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANIS AWA STASZICA, Kraków, PL BUP 26/07
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 212580 (13) B1 Urz d Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zg oszenia: 379909 (22) Data zg oszenia: 12.06.2006 (51) Int.Cl. C04B 35/03 (2006.01)
Kto poniesie koszty redukcji emisji CO2?
Kto poniesie koszty redukcji emisji CO2? Autor: prof. dr hab. inŝ. Władysław Mielczarski, W zasadzie kaŝdy dziennikarz powtarza znaną formułę, Ŝe nie ma darmowych obiadów 1. Co oznacza, Ŝe kaŝde podejmowane
PROWADZ CEGO ZAK AD O ZWI KSZONYM RYZYKU WYST PIENIA POWA NEJ AWARII PRZEMYS OWEJ
INFORMACJE PODANE DO Strona 1 z 6 INFORMACJE PODANE DO PROWADZ CEGO ZAK AD O WYST PIENIA POWA NEJ AWARII zgodnie z Art. 261a. 1. Ustawy Prawo ochrony rodowiska (t.j. Dz. U. 2016, Nr 0, poz. 672) JANKOWO
Techniczne nauki М.М.Zheplinska, A.S.Bessarab Narodowy uniwersytet spożywczych technologii, Кijow STOSOWANIE PARY WODNEJ SKRAPLANIA KAWITACJI
Techniczne nauki М.М.Zheplinska, A.S.Bessarab Narodowy uniwersytet spożywczych technologii, Кijow STOSOWANIE PARY WODNEJ SKRAPLANIA KAWITACJI SKLAROWANEGO SOKU JABŁKOWEGO Skutecznym sposobem leczenia soku
Harmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem
Harmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem Zarządzanie czasem TOMASZ ŁUKASZEWSKI INSTYTUT INFORMATYKI W ZARZĄDZANIU Zarządzanie czasem w projekcie /49 Czas w zarządzaniu projektami 1. Pojęcie zarządzania
OPINIA NAUKOWA. przydatności instalacji BIONOR Sludge do utylizacji osadów w małych gminnych oczyszczalniach ścieków
Częstochowa, 27.02.2015 Prof. dr hab. inż. January Bień Prof. dr hab. inż. Małgorzata Kacprzak Prof. nzw. dr hab. inż. Tomasz Kamizela Dr Anna Grobelak OPINIA NAUKOWA przydatności instalacji BIONOR Sludge
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1)
Dz.U.05.73.645 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. z dnia 28 kwietnia 2005 r.) Na podstawie
Obowiązki przedsiębiorców prowadzących stacje demontażu Art. 21. Przedsiębiorca prowadzący stację demontażu powinien zapewniać bezpieczne dla
Obowiązki przedsiębiorców prowadzących stacje demontażu Art. 21. Przedsiębiorca prowadzący stację demontażu powinien zapewniać bezpieczne dla środowiska i zdrowia ludzi przetwarzanie pojazdów wycofanych
ANALIZA STANU GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI NA TERENIE GMINY ROZDRAŻEW ZA 2015 R.
ANALIZA STANU Rozdrażew, dnia 28.04.2016r. GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI NA TERENIE GMINY ROZDRAŻEW ZA 2015 R. 1. Cel przygotowania analizy. Niniejszy dokument stanowi roczną analizę stanu gospodarki
Badanie silnika asynchronicznego jednofazowego
Badanie silnika asynchronicznego jednofazowego Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie budowy i zasady funkcjonowania silnika jednofazowego. W ramach ćwiczenia badane są zmiany wartości prądu rozruchowego
Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy)
Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy) Położone w głębi lądu obszary Kalabrii znacznie się wyludniają. Zjawisko to dotyczy całego regionu. Do lat 50. XX wieku przyrost naturalny
REGULAMIN KONTROLI ZARZĄDCZEJ W MIEJSKO-GMINNYM OŚRODKU POMOCY SPOŁECZNEJ W TOLKMICKU. Postanowienia ogólne
Załącznik Nr 1 do Zarządzenie Nr4/2011 Kierownika Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Tolkmicku z dnia 20 maja 2011r. REGULAMIN KONTROLI ZARZĄDCZEJ W MIEJSKO-GMINNYM OŚRODKU POMOCY SPOŁECZNEJ
Temat: Czy świetlówki energooszczędne są oszczędne i sprzyjają ochronie środowiska? Imię i nazwisko
Temat: Czy świetlówki energooszczędne są oszczędne i sprzyjają ochronie środowiska? Karta pracy III.. Imię i nazwisko klasa Celem nauki jest stawianie hipotez, a następnie ich weryfikacja, która w efekcie
Koszty obciążenia społeczeństwa. Ewa Oćwieja Marta Ryczko Koło Naukowe Ekonomiki Zdrowia IZP UJ CM 2012
Koszty obciążenia społeczeństwa chorobami układu krążenia. Ewa Oćwieja Marta Ryczko Koło Naukowe Ekonomiki Zdrowia IZP UJ CM 2012 Badania kosztów chorób (COI Costof illnessstudies) Ekonomiczny ciężar choroby;
KARTA CHARAKTERYSTYKI
Strona: 1 Data opracowania: 10.03.2014 Nr weryfikacji: 1 Sekcja 1: Identyfikacja substancji/mieszaniny i identyfikacja przedsiębiorstwa 1.1. Identyfikator produktu Nazwa produktu: Kod produktu: DF1518
KARTA CHARAKTERYSTYKI PREPARATU Pochłaniacz wilgoci, wkład uzupełniający
1 Identyfikacja preparatu oraz identyfikacja dystrybutora Nazwa handlowa: Zastosowanie preparatu: Zapewnienie wilgotności powietrza w pomieszczeniach na poziomie 50 % Kraj pochodzenia: Szwecja Pojemność
Wyszczególnienie. Wyszczególnienie
TARYFY DLA ZBIOROWEGO ZAOPATRZENIA W WODĘ I ZBIOROWEGO ODPROWADZANIA ŚCIEKÓW obowiązujące na terenie Gminy Miasta Tarnowa w roku taryfowym 2009 (od 1 marca 2009 r. do 28 lutego 2010 r.) Niniejsze taryfy
Satysfakcja pracowników 2006
Satysfakcja pracowników 2006 Raport z badania ilościowego Listopad 2006r. www.iibr.pl 1 Spis treści Cel i sposób realizacji badania...... 3 Podsumowanie wyników... 4 Wyniki badania... 7 1. Ogólny poziom
Regulamin promocji Płaci się łatwo kartą MasterCard
Regulamin promocji Płaci się łatwo kartą MasterCard Poznań, październik 2015 r. SPIS TREŚCI Rozdział 1 Postanowienia ogólne... 2 Rozdział 2 Nagrody i sposób ich przyznania... 3 Rozdział 3 Reklamacje...
STANDARD 1.3.1. Standard 1.3.4 określa zasady jednorodności i czystości dodatków do Ŝywności. Spis treści
STANDARD 1.3.1 DODATKI DO śywności Cel Dodatki do Ŝywności to wszelkie substancje, które w normalnych warunkach nie są spoŝywane, ani dodawane jako składnik pokarmu, a które w sposób świadomy i celowy
Automatyka. Etymologicznie automatyka pochodzi od grec.
Automatyka Etymologicznie automatyka pochodzi od grec. : samoczynny. Automatyka to: dyscyplina naukowa zajmująca się podstawami teoretycznymi, dział techniki zajmujący się praktyczną realizacją urządzeń
PROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO. w Urzędzie Gminy Mściwojów
I. Postanowienia ogólne 1.Cel PROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO w Urzędzie Gminy Mściwojów Przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego ma na celu: Załącznik A Zarządzenia oceny ryzyka zawodowego monitorowanie
Surowiec Zużycie surowca Zapas A B C D S 1 0,5 0,4 0,4 0,2 2000 S 2 0,4 0,2 0 0,5 2800 Ceny 10 14 8 11 x
Przykład: Przedsiębiorstwo może produkować cztery wyroby A, B, C, i D. Ograniczeniami są zasoby dwóch surowców S 1 oraz S 2. Zużycie surowca na jednostkę produkcji każdego z wyrobów (w kg), zapas surowca
Kuratorium Oświaty w Lublinie
Kuratorium Oświaty w Lublinie ZESTAW ZADAŃ KONKURSOWYCH Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW ROK SZKOLNY 2014/2015 KOD UCZNIA ETAP OKRĘGOWY Instrukcja dla ucznia 1. Zestaw konkursowy zawiera 12 zadań. 2. Przed
Monopolistyczna konkurencja
Monopolistyczna konkurencja Monopolistyczna konkurencja Wiele firm Brak barier wejścia / wyjścia rodukt zróżnicowany Siła rynkowa pojedynczej firmy zależy od stopnia zróżnicowania produktu Dobra bliskimi,
Rekompensowanie pracy w godzinach nadliczbowych
Rekompensowanie pracy w godzinach nadliczbowych PRACA W GODZINACH NADLICZBOWYCH ART. 151 1 K.P. Praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony
TEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp
TEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp 1. Informacja o pracownikach wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy oraz o pracownikach wyznaczonych do wykonywania działań w zakresie
Polacy o źródłach energii odnawialnej
Polacy o źródłach energii odnawialnej Wyniki badania opinii publicznej 2013 r. Wycinek z: Krajowego Planu Rozwoju Mikroinstalacji Odnawialnych Źródeł Energii do 2020 roku Warszawa 2013 Polacy o przydomowych
Badania skuteczności działania filtrów piaskowych o przepływie pionowym z dodatkiem węgla aktywowanego w przydomowych oczyszczalniach ścieków
Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołł łłątaja w Krakowie, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji Katedra Inżynierii Sanitarnej i Gospodarki Wodnej K r z y s z t o f C h m i e l o w s k i Badania skuteczności
WYMAGANIA EDUKACYJNE SPOSOBY SPRAWDZANIA POSTĘPÓW UCZNIÓW WARUNKI I TRYB UZYSKANIA WYŻSZEJ NIŻ PRZEWIDYWANA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I ROCZNEJ
WYMAGANIA EDUKACYJNE SPOSOBY SPRAWDZANIA POSTĘPÓW UCZNIÓW WARUNKI I TRYB UZYSKANIA WYŻSZEJ NIŻ PRZEWIDYWANA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I ROCZNEJ Anna Gutt- Kołodziej ZASADY OCENIANIA Z MATEMATYKI Podczas pracy
DECYZJA w sprawie czasowego zaprzestania działalności
WOJEWODA ŁÓDZKI ZK-III.9611.15.2015 Łódź, dnia 17 czerwca 2015 r. DECYZJA w sprawie czasowego zaprzestania działalności Na podstawie art. 34 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej
FUNDACJA Kocie Życie. Ul. Mochnackiego 17/6 51-122 Wrocław
FUNDACJA Kocie Życie Ul. Mochnackiego 17/6 51-122 Wrocław Sprawozdanie finansowe za okres 01.01.2012 do 31.12.2012 1 SPIS TREŚCI: WSTĘP OŚWIADCZENIE I. BILANS I. RACHUNEK WYNIKÓW II. INFORMACJA DODATKOWA
Zadbaj o to aby wszyscy pracownicy w Twojej firmie zostali odpowiednio przeszkoleni pod kątem BHP
Zadbaj o to aby wszyscy pracownicy w Twojej firmie zostali odpowiednio przeszkoleni pod kątem BHP, gdyż zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004r w sprawie szkolenia w
Główne wyniki badania
1 Nota metodologiczna Badanie Opinia publiczna na temat ubezpieczeń przeprowadzono w Centrum badania Opinii Społecznej na zlecenie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w dniach od 13 do 17 maja 2004
Uchwała Nr.. /.../.. Rady Miasta Nowego Sącza z dnia.. listopada 2011 roku
Projekt Uchwała Nr / / Rady Miasta Nowego Sącza z dnia listopada 2011 roku w sprawie określenia wysokości stawek podatku od środków transportowych Na podstawie art 18 ust 2 pkt 8 i art 40 ust 1 ustawy
Przy pracy z preparatem należy jedynie przestrzegać ogólnie przyjętych zasad w zakresie BHP
Nazwa preparatu: Papier dekoracyjny Data wydania: 04-08-2013 Data aktualizacji: - 1. Identyfikacja substancji / preparatu i identyfikacja przedsiębiorstwa Identyfikacja preparatu: Nazwa handlowa: Papier
Regulamin PODKARPACKIEGO KONKURSU WIEDZY O PODATKACH. Siedziba:
Regulamin PODKARPACKIEGO KONKURSU WIEDZY O PODATKACH Siedziba: Podkarpacki Oddział Krajowej Izby Doradców Podatkowych Ul. Targowa 3/313 35-064 Rzeszów R Z E S Z Ó W Postanowienia ogólne 1. Patronat honorowy
DE-WZP.261.11.2015.JJ.3 Warszawa, 2015-06-15
DE-WZP.261.11.2015.JJ.3 Warszawa, 2015-06-15 Wykonawcy ubiegający się o udzielenie zamówienia Dotyczy: postępowania prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego na Usługę druku książek, nr postępowania
Uchwała Nr 21 / 2010 Senatu Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Koszalinie z dnia 19 kwietnia 2010 roku
Uchwała Nr 21 / 2010 Senatu Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Koszalinie w sprawie ustalenia struktury indywidualnych wynagrodzeń zasadniczych pracowników Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Koszalinie
Gruntowy wymiennik ciepła PROVENT- GEO
Gruntowy wymiennik ciepła PROVENT- GEO Bezprzeponowy Płytowy Gruntowy Wymiennik Ciepła PROVENT-GEO to unikatowe, oryginalne rozwiązanie umożliwiające pozyskanie zawartego gruncie chłodu latem oraz ciepła
Walne Zgromadzenie Spółki, w oparciu o regulacje art. 431 1 w zw. z 2 pkt 1 KSH postanawia:
Załącznik nr Raportu bieżącego nr 78/2014 z 10.10.2014 r. UCHWAŁA NR /X/2014 Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia WIKANA Spółka Akcyjna z siedzibą w Lublinie (dalej: Spółka ) z dnia 31 października 2014
Uwarunkowania rozwoju miasta
AKTUALIZACJA PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA MIASTA KATOWICE Część 06 Uwarunkowania rozwoju miasta W 880.06 2/9 SPIS TREŚCI 6.1 Główne czynniki
Kancelaria Radcy Prawnego
Białystok, dnia 30.03.2007 r. OPINIA PRAWNA sporządzona na zlecenie Stowarzyszenia Forum Recyklingu Samochodów w Warszawie I. Pytania: 1. Czy zakaz ponownego użycia przedmiotów wyposażenia i części, ujętych
Uchwała Nr 72/2014/2015 Senatu Akademii Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie z dnia 14 lipca 2015 roku
Uchwała Nr 72/2014/2015 Senatu Akademii Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie z dnia 14 lipca 2015 roku w sprawie: zasad ustalania zakresu obowiązków nauczycieli akademickich, rodzaju zajęć
Regulamin Obrad Walnego Zebrania Członków Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Ziemia Bielska
Załącznik nr 1 do Lokalnej Strategii Rozwoju na lata 2008-2015 Regulamin Obrad Walnego Zebrania Członków Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Ziemia Bielska Przepisy ogólne 1 1. Walne Zebranie Członków
UCHWAŁA Nr 217 RADY MINISTRÓW. z dnia 24 grudnia 2010 r. w sprawie Krajowego planu gospodarki odpadami 2014
Monitor Polski Nr 101 Elektronicznie podpisany przez Grzegorz Paczowski Data: 2010.12.31 16:08:22 +01'00' 5270 Poz. 1183 1183 v.p l UCHWAŁA Nr 217 RADY MINISTRÓW z dnia 24 grudnia 2010 r. w sprawie Krajowego
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 ze zm.
Rozliczenie podatników podatku dochodowego od osób prawnych uzyskujących przychody ze źródeł, z których dochód jest wolny od podatku oraz z innych źródeł Podstawa prawna: Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r.
Polska-Warszawa: Usługi w zakresie napraw i konserwacji taboru kolejowego 2015/S 061-107085
1/6 Niniejsze ogłoszenie w witrynie TED: http://ted.europa.eu/udl?uri=ted:notice:107085-2015:text:pl:html Polska-Warszawa: Usługi w zakresie napraw i konserwacji taboru kolejowego 2015/S 061-107085 Przewozy
POSTANOWIENIA DODATKOWE DO OGÓLNYCH WARUNKÓW GRUPOWEGO UBEZPIECZENIA NA ŻYCIE KREDYTOBIORCÓW Kod warunków: KBGP30 Kod zmiany: DPM0004 Wprowadza się następujące zmiany w ogólnych warunkach grupowego ubezpieczenia
UCHWAŁA NR... RADY MIASTA GDYNI z dnia... 2016 r.
UCHWAŁA NR... RADY MIASTA GDYNI z dnia... 2016 r. w sprawie określenia zadań, na które przeznacza się środki Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych Na podstawie art. 35a ust. 3 ustawy
DAN POL S.C. 01-707 Warszawa ul. Kiełpińska 6m36
strona1z5 Wydanie II Data wydania:06-12-2010 Data aktualizacji:18-05-2011 KARTA CHARAKTERYSTYKI PREPARATU (podstawa: Rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 18 grudnia 2006r.
SEKCJA I: ZAMAWIAJĄCY SEKCJA II: PRZEDMIOT ZAMÓWIENIA. http://bzp0.portal.uzp.gov.pl/index.php?ogloszenie=show&pozycja=70594&rok=2015-03-30
1 z 6 2015-03-30 14:03 Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.oss.wroc.pl Wrocław: Druk karty pracy dotyczącej barkowych malowideł w
Podstawy realizacji LEEAP oraz SEAP
Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej oraz Plan działań na rzecz zrównoważonej energii jako elementy planowania energetycznego w gminie Łukasz Polakowski Podstawy realizacji LEEAP
UCHWAŁ A SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. z dnia 18 października 2012 r. w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych
UCHWAŁ A SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 18 października 2012 r. w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu
Warszawska Giełda Towarowa S.A.
KONTRAKT FUTURES Poprzez kontrakt futures rozumiemy umowę zawartą pomiędzy dwoma stronami transakcji. Jedna z nich zobowiązuje się do kupna, a przeciwna do sprzedaży, w ściśle określonym terminie w przyszłości
Cena odpadu netto z opłatą
Cennik składowania z uwzględnieniem cen i opłaty środowiskowej obowiązujący od dnia 01 stycznia 2014 r. Ceny zawierają odpis na fundusz rekultywacyjny w wysokości 5,23 zł za 1 tonę odpadu. Lp. Kod odpadu
Samochody osobowe i vany
Poradnik na potrzeby zielonych zamówień publicznych Samochody osobowe i vany Aktualizacja: Maj 2016 Courtesy of: autogastechnik.eu Dlaczego warto stosować kryteria Topten? Topten.info.pl Pro (www.topten.info.pl)
Atom poziom rozszerzony
Atom poziom rozszerzony Zadanie 1. (1 pkt) Źródło: CKE 010 (PR), zad. 1. Atomy pierwiastka X tworz jony X 3+, których konfiguracj elektronow mo na zapisa : 1s s p 6 3s 3p 6 3d 10 Uzupe nij poni sz tabel,
13. Subsydiowanie zatrudnienia jako alternatywy wobec zwolnień grupowych.
13. Subsydiowanie zatrudnienia jako alternatywy wobec zwolnień grupowych. Przyjęte w ustawie o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców rozwiązania uwzględniły fakt, że
REGULAMIN ZADANIA KONKURENCJI CASE STUDY V OGOLNOPOLSKIEGO KONKURSU BEST EGINEERING COMPETITION 2011
REGULAMIN ZADANIA KONKURENCJI CASE STUDY V OGOLNOPOLSKIEGO KONKURSU BEST EGINEERING COMPETITION 2011 Cel zadania: Zaplanować 20-letni plan rozwoju energetyki elektrycznej w Polsce uwzględniając obecny
Technologie kodowania i oznaczania opakowań leków w gotowych. Koło o ISPE AMG 2007
Technologie kodowania i oznaczania opakowań leków w gotowych Michał Burdyński Koło o ISPE AMG 2007 Na początek trochę faktów Roczny wzrost przemysłu u opakowań farmaceutycznych szacuje się na poziomie
LKA 4101-07-04/2013 P/13/151 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE
LKA 4101-07-04/2013 P/13/151 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE I. Dane identyfikacyjne kontroli Numer i tytuł kontroli Jednostka przeprowadzająca kontrolę P/13/151 Zapewnienie prawa do jednakowego wynagradzania
Wp yw jonów B 3+ na struktur i tekstur szkie krzemianowo-fosforanowych
MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 63, 2, (2011), 386-390 www.ptcer.pl/mccm Wp yw jonów B 3+ na struktur i tekstur szkie krzemianowo-fosforanowych K. BU AT 1, M. SITARZ 1, M. GAJEWICZ 1, Z. OLEJNICZAK
7. REZONANS W OBWODACH ELEKTRYCZNYCH
OBWODY SYGNAŁY 7. EZONANS W OBWODAH EEKTYZNYH 7.. ZJAWSKO EZONANS Obwody elektryczne, w których występuje zjawisko rezonansu nazywane są obwodami rezonansowymi lub drgającymi. ozpatrując bezźródłowy obwód
Metody wyceny zasobów, źródła informacji o kosztach jednostkowych
Metody wyceny zasobów, źródła informacji o kosztach jednostkowych by Antoni Jeżowski, 2013 W celu kalkulacji kosztów realizacji zadania (poszczególnych działań i czynności) konieczne jest przeprowadzenie
CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ
CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-46 - 92, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl
Jak należy wypełnić i aktualizować harmonogram płatności będący załącznikiem do umowy o dofinansowanie projektu w ramach RPO WM 2014-2020?
Jak należy wypełnić i aktualizować harmonogram płatności będący załącznikiem do umowy o dofinansowanie projektu w ramach RPO WM 2014-2020? SPORZĄDZANIE HARMONOGRAMU PŁATNOŚCI I. Umowa Standardowa 1. Do
Automatyczne przetwarzanie recenzji konsumenckich dla oceny użyteczności produktów i usług
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Wydział Informatyki i Gospodarki Elektronicznej Katedra Informatyki Ekonomicznej Streszczenie rozprawy doktorskiej Automatyczne przetwarzanie recenzji konsumenckich dla
Zarządzanie projektami. wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska
Zarządzanie projektami wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska 1 DEFINICJA PROJEKTU Zbiór działań podejmowanych dla zrealizowania określonego celu i uzyskania konkretnego, wymiernego rezultatu produkt projektu
Podatek przemysłowy (lokalny podatek od działalności usługowowytwórczej) 2015-12-17 16:02:07
Podatek przemysłowy (lokalny podatek od działalności usługowowytwórczej) 2015-12-17 16:02:07 2 Podatek przemysłowy (lokalny podatek od działalności usługowo-wytwórczej) Podatek przemysłowy (lokalny podatek
KLASYFIKACJI I BUDOWY STATKÓW MORSKICH
PRZEPISY KLASYFIKACJI I BUDOWY STATKÓW MORSKICH ZMIANY NR 3/2012 do CZĘŚCI II KADŁUB 2011 GDAŃSK Zmiany Nr 3/2012 do Części II Kadłub 2011, Przepisów klasyfikacji i budowy statków morskich, zostały zatwierdzone
Zasady przestrzegania przepisów ochrony środowiska w zakresie gospodarki odpadami
Zasady przestrzegania przepisów ochrony środowiska w zakresie gospodarki odpadami Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 roku o odpadach (Dz. U. z 2013 r. poz. 21 z późniejszymi zmianami). Data wejścia w życie:
SKŁAD ODPADÓW PALENISKOWYCH POCHODZĄCYCH ZE WSPÓŁSPALANIA WĘGLA BRUNATNEGO Z BIOMASĄ W ELEKTROWNI ADAMÓW
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LXII NR 2 WARSZAWA 2011: 406-411 PAWEŁ SZADEK SKŁAD ODPADÓW PALENISKOWYCH POCHODZĄCYCH ZE WSPÓŁSPALANIA WĘGLA BRUNATNEGO Z BIOMASĄ W ELEKTROWNI ADAMÓW COMPOSITION OF ASHES FROM
POZOSTAŁE INFORMACJE DO RAPORTU KWARTALNEGO ZA IV KWARTAŁ 2011
POZOSTAŁE INFORMACJE DO RAPORTU KWARTALNEGO ZA IV KWARTAŁ 2011 Opis organizacji grupy kapitałowej emitenta ze wskazaniem jednostek podlegających konsolidacji Podstawowe dane o Emitencie Nazwa: Suwary Spółka
KARTA INFORMACYJNA PRZEDSIĘWZIĘCIA
KARTA INFORMACYJNA PRZEDSIĘWZIĘCIA wg art. 3 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz
Nasz kochany drogi BIK Nasz kochany drogi BIK
https://www.obserwatorfinansowy.pl/tematyka/bankowosc/biuro-informacji-kredytowej-bik-koszty-za r Biznes Pulpit Debata Biuro Informacji Kredytowej jest jedyną w swoim rodzaju instytucją na polskim rynku
Podstawowe pojęcia: Populacja. Populacja skończona zawiera skończoną liczbę jednostek statystycznych
Podstawowe pojęcia: Badanie statystyczne - zespół czynności zmierzających do uzyskania za pomocą metod statystycznych informacji charakteryzujących interesującą nas zbiorowość (populację generalną) Populacja
SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE SST - 05.03.11 RECYKLING
SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE SST - 05.03.11 RECYKLING Jednostka opracowująca: SPIS SPECYFIKACJI SST - 05.03.11 RECYKLING FREZOWANIE NAWIERZCHNI ASFALTOWYCH NA ZIMNO SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE