DIAGNOSTYKA CHORÓB ALERGICZNYCH

Transkrypt

1 DIAGNOSTYKA CHORÓB ALERGICZNYCH

2 Choroby alergiczne Nadwrażliwość oznacza powtarzalne objawy podmiotowe lub przedmiotowe, wywołane przez ekspozycję na określony bodziec w dawce tolerowanej przez osoby zdrowe. Jeżeli reakcję zapoczątkowują mechanizmy immunologiczne to nadwrażliwość ma cechy alergii. Alergie mogą być związane z występowaniem przeciwciał IgE lub mogą wynikać z innych zaburzeń immunologicznych. Do alergii związanej z IgE zalicza się najczęściej występujące choroby atopowe, takie jak: alergiczny nieżyt nosa, alergiczne zapalenie spojówek, astma atopowa, atopowe zapalenie skóry, pokrzywka alergiczna, IgE-zależna alergia na pokarm oraz alergia na jady owadów i leki 1. Ryc. 1. Częstotliwość występowania alergii w wybranych grupach wiekowych Częstotliwość: Choroby alergiczne należą do jednych z najczęściej występujących schorzeń współczesnej cywilizacji. Szacuje się, że na alergię, w zależności od postaci schorzenia, choruje od 10 do 30% populacji, z czego niemowlęta i dzieci najczęściej chorują na alergiczne zapalnie skóry i alergię pokarmową, a wśród młodzieży i dorosłych dominuje alergiczny nieżyt nosa i atopowa astma oskrzelowa (Ryc. 1). Rozpoznanie alergii

3 DIAGNOSTYKA CHORÓB ALERGICZNYCH PolyCheck Oznaczenie poziomu sige systemem PolyCheck wykonuje się w surowicy krwi. PolyCheck oparty jest na zasadzie testu immunoenzymatycznego, w którego odczycie zastosowano komputerową analizę i przetwarzanie wyników. Wynik badania określa stężenie każdego alergenu w panelu wyrażone w jednostkach międzynarodowych (ku/l) z przyporządkowaniem do siedmiu klas (0-6). Przejrzystą formę wyniku zapewnia unikalny format jego wydruku. Dostępne są trzy panele - po 20 alergenów każdy - skomponowane według zestawów najczęściej zlecanych przez lekarzy. Przykładowy druk wyniku badania PolyCheck. PolyCheck pokarmowy POKARM: orzech laskowy, orzech ziemny, orzech włoski, migdał, mleko, białko jaja kurzego, żółtko jaja kurzego, kazeina, ziemniak, seler, marchew, pomidor, dorsz, krewetka, brzoskwinia, jabłko, soja, mąka pszenna, sezam, mąka żytnia. PolyCheck oddechowy PYŁEK: brzozy brodawkowej, olszyny szarej, leszczyny, dębu, traw (mix), żyta, bylicy sp., babki lancetowatej KURZ, ROZTOCZA: Dermatophagoides farinae, Dermatophagoides pteronyssinus, NASKÓREK: psa, kota, konia, chomika PLEŚŃ: Aspergillus fumigatus, Cladosporium herbarum, Penicillium notatum, Alternaria tenuis. PolyCheck pediatryczny (mieszany) POKARM: orzech ziemny, mleko, białko jaja kurzego, żółtko jaja kurzego, ziemniak, marchewka, dorsz, jabłko, soja, mąka pszenna PYŁEK: brzozy brodawkowej, traw (mix), bylicy sp. KURZ, ROZTOCZA: Dermatophagoides farinae, Dermatophagoides pteronyssinus NASKÓREK: psa, kota, konia PLEŚNIE: Aspergillus fumigatus, Cladosporium herbarum

4 Swoiste IgE (sige) - pojedyncze alergeny wykrywane testami 3gAllergy TM Oznaczenie stężenia sige systemem immunochemicznym III generacji 3gAllergy TM znacząco zwiększa możliwości diagnostyki chorób alergicznych. System 3gAllergy TM umożliwia wykrywanie sige w stężeniach niewykrywalnych innymi tego typu metodami. Testy sige w systemie 3gAllergy TM cechują się czułością i swoistością sięgającą 94% przy granicy wykrywalności na poziomie 0,1 IU/ml 7. Pozwala to : wcześniej wykryć alergię wcześniej monitorować rozwój choroby wcześniej wprowadzić terapię lekową ocenić efektywność eliminacji alergenu różnicować choroby alergiczne różnicować choroby alergiczne od innych chorób Osoby, u których wykonywane jest oznaczenie sige nie muszą przerywać zażywania leków przeciwalergicznych i innych leków mogących wpływać na wynik testów skórnych. Dzięki testom 3gAllergy TM można przerwać marsz alergii, poprzez wykrycie sige dla danego alergenu w bardzo niskich stężeniach. Marsz alergii Sekwencja występowania schorzeń alergicznych, tzw. marsz alergii polega na dokonującej się wraz z wiekiem zmienności narządowej manifestacji alergii. Klasyczny marsz alergii zaczyna się zwykle objawami wyprysku atopowego i alergii pokarmowej w okresie niemowlęcym, które z czasem wygasają, ale pojawiają się objawy ze strony układu oddechowego, np. alergiczny nieżyt nosa lub astma 4. Dzięki wykorzystaniu testów sige III generacji, możliwe jest wykrywanie stężenia przeciwciał w zakresie 0,1-0,35 IU/ml, co ma szczególne znaczenie w diagnostyce alergii u dzieci. Wynik badania sige dla alergenów kurzu mieszczący się w granicach 0,1-0,35 IU/ml jest wskazaniem do eliminacji alergenów kurzu z otocznia dziecka 5,6. Wczesne rozpoznanie i wdrożenie właściwego postępowania może zatrzymać marsz alergii. Test sige 3gAllergy TM jest jedynym na świecie testem trzeciej generacji zatwierdzonym przez Amerykańską Agencję do Spraw Żywności i Leków (FDA). Swoiste IgE - alergeny w panelach Alergeny do oznaczania swoistych IgE zgrupowano w panelach, co pozwala na wykrycie swoistych IgE skierowanych przeciwko wielu alergenom podczas jednego badania. Dodatni wynik testów oznacza, że u chorego są obecne swoiste IgE przeciwko jednemu lub kilku alergenom zawartym w danym panelu. W przypadku uzyskania wyniku dodatniego celem precyzyjnego ustalenia jaki alergen wywołuje uczulenie można wykonać badanie pojedynczych sige. Mieszanka traw wczesnych Mieszanka traw późnych Mieszanka drzew Mieszanka chwastów Mieszanka pleśni Mieszanka naskórków Mieszanka pierza Mieszanka żywności panel dziecięcy Ryby, skorupiaki, owoce morza kupkówka pospolita, kostrzewa łąkowa, życica trwała, tymotka łąkowa, wiechlina łąkowa tomka wonna, życica trwała, tymotka łąkowa, trzcina pospolita, żyto, kłosówka wełniasta olsza szara, brzoza brodawkowata, leszczyna, dąb, wierzba bylica pospolita, pokrzywa zwyczajna, nawłoć pospolita, babka lancetowata, komosa biała Alternaria tenuis, Penicilium notatum, Cladosprium herbarum, Aspergillus fumigatus, Candida albicans naskórek psa, naskórek kota, naskórek konia, naskórek krowy kacze pióra, gęsie pióra, kurze pióra, pierze indycze Mieszanka żywności dorsz, białko jaja, orzech ziemny, mleko krowie, soja, mąka pszenna dorsz, krewetka, łosoś, małż jadalny, tuńczyk

5 DIAGNOSTYKA CHORÓB ALERGICZNYCH Testy sige (swoiste IgE) korelują z objawami klinicznymi stanowią alternatywę dla testów skórnych są bezpieczne dla pacjenta można je wykonać u każdej osoby w każdym wieku Badania IgE w surowicy powinno się wykonać: Dlaczego? u pacjentów z rozległymi zmianami skórnymi ryzyko wyników fałszywie ujemnych w testach skórnych 4 u pacjentów ze skłonnością do nadreaktywności skóry ryzyko wyników fałszywie dodatnich w testach skórnych 4 u pacjentów z podejrzeniem uczulenia na takie alergeny jak: jady owadów, sierść kota, lateks, niektóre pokarmy, leki (antybiotyki beta-laktamowe) ryzyko wystąpienia reakcji niepożądanych, w tym reakcji anafilaktycznej, podczas testów skórnych 4 u małych dzieci i osób starszych ze względu na zmniejszoną reaktywność skóry dodatkowo w przypadku małych dzieci testy IgE są łatwiejsze do wykonania 4 u pacjentów wymagających stałego podawania leków przeciwalergicznych i przeciwzapalnych leki te nie wpływają na wyniki oznaczeń sige 4 w przypadku rozbieżności pomiędzy wywiadem a wynikami testów skórnych alternatywne badanie pozwalające doprecyzować diagnozę 4 w przypadku pacjentów, u których wystąpiła reakcja uogólniona po testach skórnych ryzyko wystąpienia reakcji niepożądanych, w tym reakcji anafilaktycznej 4 Osoby klinicznie zdrowe, a wykazujące cechy atopii, zgodnie z obowiązującymi zaleceniami nie powinny być poddawane leczeniu, ale mogą być objęte programami profilaktycznymi mającymi na celu zmniejszenie ekspozycji na alergen 3. Do grupy ryzyka zachorowania na alergię należą osoby, u których wykazano obecność sige, choć nie występują u nich kliniczne objawy choroby 3.

6 OFERTA BADAŃ ALERGOLOGICZNYCH W DIAGNOSTYCE W immunologicznej diagnostyce alergii wykorzystuje się oznaczenia całkowitego stężenia IgE (cige) i stężeń swoistych IgE (sige). Inne badania laboratoryjne Eozynofilia C1 inhibitor, aktywność C1 inhibitor, stężenie Eozynofilia, wymaz z nosa Badanie jest przydatne w rozpoznaniu alergicznego nieżytu nosa oraz w różnicowaniu alergicznych i niealergicznych nieżytów nosa. Jest ono użyteczne w ocenie wskazań i przeciwwskazań do stosowania leków aplikowanych donosowo. Oznaczenie IgE Całkowite stężenie IgE (cige) Całkowite stężenie IgE oznaczane jest w surowicy krwi. Wysoki poziom cige stwierdza się u chorych z typowymi schorzeniami alergicznymi. Podwyższony poziom cige występuje również w nieatopowych postaciach astmy, robaczycach, w niektórych niedoborach immunologicznych, czy aspergilozie płucnej. C1 inhibitor, aktywność C1 inhibitor, stężenie Spośród chorób alergicznych należy wyróżnić obrzęki o ciężkim przebiegu i złym rokowaniu związane z zaburzeniami funkcji inhibitora C1. Należą do nich obrzęki wrodzone (ang. hereditary angioedema, HAE) i nabyte (ang. acquired angioedema, AAE). W niektórych przypadkach prawidłowemu poziomowi inhibitora C1 towarzyszy zaburzenie jego funkcji. Badaniem, które umożliwia potwierdzenie tej nieprawidłowości jest oznaczenie aktywności inhibitora C1. Badaniami pozwalającymi różnicować rodzaje obrzęków są oznaczenia stężenia C4 składowej dopełniacza i stężenia inhibitora C1.

7 DIAGNOSTYKA CHORÓB ALERGICZNYCH Swoiste IgE - pojedyncze alergeny Kurz, roztocza i inne składniki kurzu Mieszanka kurzu domowego (Bencard) Roztocze pteronyssinus Roztocze farinae Acarus siro Lapidoglyphus destruktor Tyrophagus putescientiae Karaluch-prusak Odchody gołębia Trawy i zboża Żyto (pyłki) Kupkówka pospolita Kostrzewa łąkowa Tymotka łąkowa Sierść i pierze Sierść kota Sierść psa Sierść konia Naskórek świnki morskiej Pióra papużki falistej Naskórek owcy Naskórek królika Pierze (pióra) gęsi Naskórek chomika Pióra kaczki Pióra kanarka Drzewa Olcha Brzoza Leszczyna Wierzba Topola Pleśnie Penicilium notatum Cladosporium herbarum Aspergillus fumigatus Alternaria tenuis Candida albicans Mucor racemosus Chwasty Bylica pospolita Babka lencetowata Komosa biała Orzechy i nasiona Orzech ziemny Orzech leszczyny Orzech włoski Inne, używki Kakao Kawa Czekolada Przyprawy Musztarda Pieprz czarny Koperek Mięsa Wieprzowina Wołowina Kurczak Baranina Indyk Owoce Pomarańcza Truskawka Jabłko Banan Gruszka Kiwi Produkty mleczne, sery Mleko krowie Alfa laktoalbumina Beta laktoalbumina Kazeina Ser cheddar Jajko Białko jajka Żółtko jajka Jajko całe Ryby Dorsz Tuńczyk Produkty mączne Pszenica Żyto Jęczmień Owies Kukurydza Ryż Gryka Soja Gluten (gliadyna) Warzywa Groch Fasola Pomidor Marchew Ziemniak Cebula Seler Pietruszka Ogórek Owady Jad pszczoły Jad osy Jad komara Jad szerszenia europejskiego Chironomus plumosus (Ochotka piórkowa) Pasożyty Glista ludzka (Askaris lumbricoides) Tkaniny Wełna Bawełna Leki Amoxycylina Inne Drożdże browarnicze Latex Piśmiennictwo: 1. Choroby wewnętrzne. (red) Szczeklik A., Medycyna Praktyczna, Kraków Kowalski M.L.: Alergia atopowa. Służba Zdrowia 2000, 65-68, Immunologia kliniczna. (red) Kowalski M.L., Mediton, Łódź Kruszewski J.: Ogólne zasady diagnostyki chorób alergicznych. Alergia Astma Immunologia 2006, 11(1): Sasai K., Furukawa S., Muto T., Baba M., Yabutaz K., Fukuwatari Y.: Early detection specific IgE antibody against mouse dust mite in children at risk of allergic disease. J. Pediatric 1996, 128: Li T.M., Fu P., Zic V.: Performance validation of a third-generation allergen-specyfic IgE assay in the clinical laboratory: interlaboraory and intermethod comparison. Clin. Chem. 2005, 361: Ollert M., Weissenbacher S., Rakoski J., Ring J.: Allergen-specific IgE measured by a continuous random-access immunoanalyzer: interassay comparison and agreement with skin testing. Clin. Chem. 2005, 51(7):

8 Łomża Wysokie Maz. Bielsk Podl. Grójec Skarżysko Kamienna Ostrowiec Św. Gorlice Nowy Sącz Wybrane laboratoria GRUPY+DIAGNOSTYKA DIAGNOSTYKA Kraków/Centrala ul. Olszańska Kraków tel DIAGNOSTYKA Białystok ul. Antoniukowska Białystok tel Diagnostyka Bielsko-Biała ul. Komorowicka Bielsko-Biała tel DIAGNOSTYKA Częstochowa ul. Mickiewicza Częstochowa tel Diagnostyka Gdynia ul. T. Wendy 7/ Gdynia tel Diagnostyka MCL Gorzów Wielkopolski ul. Piłsudskiego Gorzów Wielkopolski tel Diagnostyka Jelenia Góra ul. Bankowa 5/ Jelenia Góra tel DIAGNOSTYKA Katowice ul. Karłowicza Katowice tel DIAGNOSTYKA Kielce ul. Jagiellońska Kielce tel DIAGNOSTYKA Lublin ul. Topolowa Lublin tel DIAGNOSTYKA Łódź ul. Tuszyńska Łódź tel DIAGNOSTYKA Opole ul. Wodociągowa Opole tel DIAGNOSTYKA Poznań al. Solidarności Poznań tel DIAGNOSTYKA Rzeszów ul. Jabłońskiego 2/ Rzeszów tel Diagnostyka Sosnowiec ul. Wawel Sosnowiec tel DIAGNOSTYKA Tarnobrzeg ul. Szpitalna Tarnobrzeg tel Diagnostyka Wałbrzych ul. Grodzka Wałbrzych tel DIAGNOSTYKA Warszawa Prymasa Tysiąclecia 79 A Warszawa tel DIAGNOSTYKA Wrocław ul. Opolska 131A Wrocław tel DIAGNOSTYKA Zamość ul. Peowiaków Zamość tel MEDICA Zielona Góra ul. Kupiecka Zielona Góra tel więcej informacji na PERŁY MEDYCYNY 2008