Załącznik do uchwały nr 479 Senatu SGH z dnia 29 czerwca 2016 r.

Transkrypt

1 Załącznik do uchwały nr 479 Senatu SGH z dnia 29 czerwca 2016 r. Sprawozdanie z realizacji w 2015 r. Strategii zmian w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie w latach Program naprawczy w brzmieniu zgodnym z rozporządzeniem MNiSW z dnia 5 października 2011 r. (Dz. U. Nr 243 poz. 1446) W dniu 14 września 2012 r. Senat SGH zatwierdził Strategię zmian w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie w latach Program naprawczy w brzmieniu zgodnym z rozporządzeniem MNiSW z dnia 5 października 2011 r. (Dz. U. Nr 243, poz. 1446). W Strategii zmian w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie w latach Plan naprawczy określono harmonogram realizacji programu naprawczego w podziale na zdefiniowanych 21 działań wraz z terminami ich realizacji. Wszystkie zadania zostały zrealizowane. W dniu 2 października 2015 r. Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego skierował na ręce Rektora prof. dr. hab. Tomasza Szapiro pismo potwierdzające spełnienie przez SGH kryteriów zakończenia programu naprawczego: Na podstawie analizy sprawozdania finansowego za 2014 r. można stwierdzić, iż Szkoła Główna Handlowa w Warszawie spełniła kryteria zakończenia programu naprawczego. Dotychczasowe działania naprawcze wskazują, że ustalona zgodnie z art. 100a ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2012 r. poz. 572, z późn. zm.) suma poniesionych przez Uczelnię strat netto za lata stanowiła 7,61% kwoty dotacji, o której mowa w art. 94 ust. 1 pkt 1 ustawy, tym samym uzyskała zalecany poziom poniżej 25%. Pozytywnym elementem wprowadzonego programu naprawczego jest uzyskanie dodatniego wyniku finansowego netto za lata oraz osiągnięcie zysku na poziomie działalności podstawowej. Świadczy to, iż działania naprawcze doprowadziły do uzyskania równowagi finansowej poprzez zrównoważenie kosztów działalności z przychodami. Doceniając wysiłki włożone przez Pana Rektora i całą społeczność akademicką SGH w realizację działań modernizacyjnych i restrukturyzacyjnych, które wpłynęły na 1

2 poprawę sytuacji finansowej pragnę nadmienić, iż działania dotychczasowe nie doprowadziły jednak do realizacji w pełni planu redukcji zadłużenia Uczelni w sposób, o którym mowa w 5 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia w sprawie zakresu i trybu realizacji programu naprawczego prowadzącego do uzyskania równowagi finansowej uczelni publicznej (Dz. U. Nr 243, poz. 1446). W związku z powyższym szczególnie istotnym wydaje się intensyfikacja działań, których celem jest osiągnięcie trwałej stabilizacji finansowej oraz zmniejszenie zadłużenia Uczelni. Jednocześnie informuję, iż Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego będzie monitorować sytuację finansową Uczelni oraz wnikliwie analizować sprawozdania finansowe przekazywane przez Szkołę Główną Handlową w Warszawie. 1. Założenia programu naprawczego Przygotowując założenia finansowe Strategii zmian w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie w latach Program naprawczy, określono trzy warianty w odniesieniu do przychodów i kosztów. W tabelach 1-3 przedstawiono rok 2015 na tle przyjętych w Strategii wariantów planu finansowego, a następnie omówiono wykonanie planu w odniesieniu do wariantu Przychody i koszty w 2015 r. na tle założeń programu naprawczego Tabela 1. Plan i wykonanie przychodów oraz kosztów w 2015 roku w stosunku do wariantu 1 WYSZCZEGÓLNIENIE Plan 2015 Wykonanie 2015 Wykonanie minus Plan (w zł) Wykonanie / Plan (w %) DZIAŁALNOŚĆ DYDAKTYCZNA % dotacja z budżetu państwa na kształcenie studentów i utrzymanie Uczelni % studia licencjackie % studia magisterskie % studia w języku angielskimi studenci zagraniczni % studia doktoranckie % studia podyplomowe % projekty dydaktyczne finansowane z UE % pozostałe przychody dydaktyczne % DZIAŁALNOŚĆ BADAWCZA % dotacja z budżetu państwa na badania własne i statutowe % granty ministerialne/ncn/ncbir % projekty naukowe finansowane z UE % umowy zewnętrzne naukowo-badawcze % pozostała działalność naukowo-badawcza % 2

3 DZIAŁALNOŚĆ ADMINISTRACYJNA % wynajem sal % reklama % biblioteka % INNE PRZYCHODY OPERACYJNE % PRZYCHODY FINANSOWE % RAZEM % KOSZTY (W UJĘCIU RODZAJOWYM) zużycie materiałów i energii % usługi obce % podatki i opłaty % wynagrodzenia % ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia na rzecz pracowników % koszty delegacji % pozostałe koszty rodzajowe % amortyzacja % RAZEM % WYNIK DZIAŁALNOŚCI (PODSTAWOWEJ) WYNIK FINANSOWY Tabela 2. Plan i wykonanie przychodów oraz kosztów w 2015 roku w stosunku do wariantu 2 WYSZCZEGÓLNIENIE Plan 2015 Wykonanie 2015 Wykonanie minus Plan (w zł) Wykonanie / Plan (w %) DZIAŁALNOŚĆ DYDAKTYCZNA % dotacja z budżetu państwa na kształcenie studentów i utrzymanie Uczelni % studia licencjackie % studia magisterskie % studia w języku angielskimi studenci zagraniczni % studia doktoranckie % studia podyplomowe % projekty dydaktyczne finansowane z UE % pozostałe przychody dydaktyczne % DZIAŁALNOŚĆ BADAWCZA % dotacja z budżetu państwa na badania własne i statutowe % granty ministerialne/ncn/ncbir % projekty naukowe finansowane z UE % umowy zewnętrzne naukowo-badawcze % pozostała działalność naukowo-badawcza % DZIAŁALNOŚĆ ADMINISTRACYJNA % wynajem sal % reklama % 3

4 biblioteka % INNE PRZYCHODY OPERACYJNE % PRZYCHODY FINANSOWE % RAZEM % KOSZTY (W UJĘCIU RODZAJOWYM) zużycie materiałów i energii % usługi obce % podatki i opłaty % wynagrodzenia % ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia na rzecz pracowników % koszty delegacji % pozostałe koszty rodzajowe % amortyzacja % RAZEM % WYNIK DZIAŁALNOŚCI (PODSTAWOWEJ) WYNIK FINANSOWY Tabela 3. Plan i wykonanie przychodów oraz kosztów w 2015 roku w stosunku do wariantu 3 WYSZCZEGÓLNIENIE Plan 2015 Wykonanie 2015 Wykonanie minus Plan (w zł) Wykonanie / Plan (w %) DZIAŁALNOŚĆ DYDAKTYCZNA % dotacja z budżetu państwa na kształcenie studentów i utrzymanie Uczelni % studia licencjackie % studia magisterskie % studia w języku angielskimi studenci zagraniczni % studia doktoranckie % studia podyplomowe % projekty dydaktyczne finansowane z UE % pozostałe przychody dydaktyczne % DZIAŁALNOŚĆ BADAWCZA % dotacja z budżetu państwa na badania własne i statutowe % granty ministerialne/ncn/ncbir % projekty naukowe finansowane z UE % umowy zewnętrzne naukowo-badawcze % pozostała działalność naukowo-badawcza % DZIAŁALNOŚĆ ADMINISTRACYJNA % wynajem sal % reklama % biblioteka % 4

5 INNE PRZYCHODY OPERACYJNE % PRZYCHODY FINANSOWE % RAZEM % KOSZTY (W UJĘCIU RODZAJOWYM) zużycie materiałów i energii % usługi obce % podatki i opłaty % wynagrodzenia % ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia na rzecz pracowników % koszty delegacji % pozostałe koszty rodzajowe % amortyzacja % RAZEM % WYNIK DZIAŁALNOŚCI (PODSTAWOWEJ) WYNIK FINANSOWY Zrealizowane przychody SGH w 2015 roku były wyższe niż zakładano pierwotnie w wariancie 3. Strategii. Przychody razem stanowiły 105% planowanych przychodów. Realizacja zaplanowanych kosztów działalności operacyjnej okazała się być wyższa od planu i stanowiła 103%. W przypadku przychodów wykonanie przekraczające plan osiągnięto w odniesieniu do działalności dydaktycznej (107% planu), głównie dzięki wyższym przychodom ze studiów magisterskich (140% planu) oraz wyższej dotacji podstawowej (119% planu). Spadek odnotowano w przychodach ze studiów podyplomowych (96% planu) a także z tytułu studiów doktoranckich (32% planu). Pozostałe przychody dydaktyczne były zrealizowane na wyższym, niż zaplanowano, poziomie (141%). Przychody z działalności badawczej były niższe od planu o 13%, głównie na skutek znacząco niższej dotacji badawczej (44% planu). Przychody z działalności administracyjnej były niższe o 38% w porównaniu z planem, głównie na skutek niższych przychodów z tytułu reklamy i opłat bibliotecznych. Pozostałe przychody operacyjne zostały zrealizowane znacząco powyżej planu (264% planu), zaplanowane przychody finansowe także zostały zrealizowane powyżej planu (135%). W odniesieniu do kosztów, pozycja o największym znaczeniu wynagrodzenia została zrealizowana w 108%. Duży wzrost odnotowano w pozycji podatki i opłaty 5

6 (151% planu). Nieznacznie powyżej planu zostały wykonane koszty związane z ubezpieczeniami społecznymi (118% planu). Pozostałe pozycje kosztów dzięki dyscyplinie kosztowej i poczynionym oszczędnościom zostały wykonane znacząco poniżej planu. W największym stopniu dotyczy to kosztów delegacji (74% planu), usług obcych (79% planu) oraz zużycia materiałów i energii (80% planu). Należy mieć jednak na względzie, że dalsze oszczędności w pewnych kategoriach kosztów wpływałyby na pogorszenie warunków studiowania i pracy (m.in. remonty, serwisy, zakup książek, zakup materiałów dydaktyczno-naukowych, wyposażenie). Łącznie wynik finansowy netto Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie był wg stanu na 31 grudnia 2015 r. znacząco wyższy od pierwotnie planowanego. Wynik finansowy netto osiągnięty za 2015 r. wyniósł ,47 zł wobec planowanej straty rzędu ,00 zł w wariancie bazowym i zysku ,00 zł w wariancie najbardziej optymistycznym. 3. Redukcja zadłużenia osiągnięcie wymaganych poziomów wielkości i wskaźników finansowych na tle założeń strategii Dużym wyzwaniem dla SGH, postawionym w ramach realizacji programu naprawczego była redukcja zadłużenia oraz poprawa płynności finansowej. Zdolność Uczelni do bieżącego regulowania zobowiązań jest bardzo ważnym aspektem funkcjonowania, tworzenia pozytywnych relacji z otoczeniem, ugruntowywania pozycji rynkowej oraz budowy zaufania. Utrzymywanie bieżącej płynności finansowej powoduje jednak wzrost zadłużenia Uczelni. W ramach realizacji programu naprawczego uzyskano znaczącą poprawę efektywności gospodarowania środkami pieniężnymi, czego efektem było wygenerowanie wysokich dodatnich przepływów pieniężnych na koniec 2015 roku. Tabela 4. Przepływy pieniężne netto SGH w latach Rok Przepływy pieniężne netto , , , , , ,15 Źródło: sprawozdania finansowe SGH za lata Zgodnie z art. 100a ust. 1 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym: Uczelnia publiczna, w której suma strat netto w okresie nie dłuższym niż pięć ostatnich lat 6

7 przekracza 25% kwoty dotacji z budżetu państwa otrzymanej w roku poprzedzającym bieżący rok budżetowy na zadania, o których mowa w art. 94 ust. 1 pkt 1, jest obowiązana do opracowania programu naprawczego. Tabela 5. Skumulowana strata netto w okresie pięciu lat (w tys. zł) Planowana strata skumulowana ,00 Faktyczna strata skumulowana ,57 Planowana dotacja ,00 Uzyskana dotacja ,00 Planowany wskaźnik do programu naprawczego 6,6% Faktyczny wskaźnik do programu naprawczego brak straty skumulowanej Uzyskany wynik jest znacząco lepszy od prognozowanego w Strategii i oznacza, że jeden z powodów objęcia SGH programem naprawczym został wyeliminowany. W tym kontekście przywołać należy następujące fakty: zgodnie ze sprawozdaniami SGH za 2015 r. nie występują w dającej się przewidzieć przyszłości okoliczności wskazujące na ryzyko zagrożenia prowadzenia działalności przez Szkołę (niemożność obsługi zadłużenia, jeśli miałaby mieć miejsce, stanowiłaby taką właśnie okoliczność); opinia oraz raport niezależnego biegłego rewidenta z badania sprawozdania finansowego za 2015 rok potwierdza zarówno brak zagrożenia kontynuacji przez SGH działalności, jak również brak zagrożenia związanego z utratą płynności finansowej; program naprawczy SGH nastawiony jest na uzyskanie trwałej równowagi finansowej, co implikuje kontynuację inwestycji prorozwojowych, nawet jeśli ich wstrzymanie lub zaprzestanie wiązałoby się z szybką redukcją zobowiązań i poprawą kluczowych wskaźników. Ilustrując wymienione spostrzeżenia w sposób bardziej szczegółowy, zauważyć trzeba (tabela 6): wzrost aktywów obrotowych związany jest głównie ze wzrostem wartości środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku bankowym; 7

8 wyraźny spadek zobowiązań długoterminowych związany jest ze spłatą pożyczki zaciągniętej na dofinansowanie termomodernizacji budynku A, a także ze spadkiem rozrachunków z tytułu otrzymanych kaucji; wzrost rezerwy na zobowiązania związany z uzyskaną dotacją MNiSW na rozbiórkę budynku F w wysokości 5 mln złotych, otwierającą przed Uczelnią nowe perspektywy inwestycyjne (na dzień sporządzania niniejszego sprawozdania prace rozbiórkowe przebiegają zgodnie z harmonogramem); nieznaczny wzrost poziomu rozliczeń międzyokresowych przychodów; niewielki wzrost wartości aktywów ogółem; wzrost wartości funduszy własnych. Tabela 6. Wybrane pozycje rachunkowe SGH w latach Wybrane pozycje rachunkowe /2014 (%) aktywa obrotowe , ,38 167% środki trwałe w budowie , ,35 67% zobowiązania i rezerwy na zobowiązania , ,96 117% zobowiązania ogółem , ,98 92% rezerwy na zobowiązania , ,76 142% zobowiązania długoterminowe , ,97 60% zobowiązania krótkoterminowe , ,01 92% krótkoterminowe RMP , ,31 116% aktywa ogółem , ,04 119% fundusz własny , ,08 123% Źródło: sprawozdania finansowe SGH za lata Odnosząc opisywane kategorie rachunkowe do pozycji ekonomicznej Szkoły, warto posłużyć się wskaźnikami dźwigni finansowej (tj. proporcji zobowiązań w strukturze finansowej SGH), jak i miarami płynności finansowej (tj. zdolności do terminowej obsługi zobowiązań). W tym kontekście SGH cechowała się w 2015 r. w porównaniu z poprzednim rokiem: lepszym wskaźnikiem płynności bieżącej; spadkiem udziału zobowiązań Uczelni w finansowaniu działalności; malejącą wartością wskaźnika służącego do oceny płynności finansowej, obliczonego zgodnie z wytycznymi wynikającymi z rozporządzenia MNiSW w sprawie zakresu i realizacji programu naprawczego. 8

9 Tabela 7. Wybrane wskaźniki płynności finansowej SGH w latach Wskaźniki płynności finansowej wskaźnik bezpieczny Wskaźnik płynności finansowej I stopnia 1.2-2,0 0,53 0,36 0,29 0,31 Wskaźnik płynności finansowej II stopnia 1,0 0,51 0,34 0,27 0,29 Wskaźnik płynności finansowej III stopnia 0,1-0,2 0,46 0,26 0,21 0,20 Wskaźnik zadłużenia MNiSW poniżej 1,0 1,65 2,53 3,24 2,51 Źródło: obliczenia na podstawie danych finansowych SGH za lata Zakończenie Strategia racjonalizacji zarządzania finansami SGH w roku 2015 była kontynuacją procesu rozpoczętego w latach poprzednich oraz podporządkowana była ogólnej strategii reformy uzgodnionej w czasie wyborów władz akademickich w 2012 roku, a w szczególności decentralizacji decyzji, przy starannie prowadzonym monitoringu i komunikowaniu jego wyników społeczności akademickiej i decydentom. Dzięki odnotowaniu w roku 2015 po raz kolejny wysokiego, dodatniego wyniku finansowego Uczelnia wyeliminowała jeden z dwóch powodów objęcia programem naprawczym (dotyczący wysokości skumulowanej straty). Strategia reformy przewidująca konsekwentną realizację trzech równolegle prowadzonych procesów procesu usprawnienia funkcjonującego systemu, tak by skutecznie sprostał zadaniom bieżącego funkcjonowania oraz zrealizowania reformy, procesu ciągłego dostosowywania się do wymogów zmieniających się regulacji krajowych oraz do kryteriów procesów akredytacyjnych, wreszcie procesu zmian strukturalnych, została sukcesywnie wdrożona. W Strategii zmian w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie w latach Program naprawczy określono harmonogram realizacji programu naprawczego Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie w podziale na zdefiniowanych 21 działań wraz z terminami ich realizacji określonymi głównie na 2013 r. Szczegółowe ich omówienie przedstawiano Senatowi w kwartalnych informacjach z realizacji Strategii. Oprócz zgodnego z planem wdrożenia większości punktów podjęto szereg działań komplementarnych, głównie w obszarze kontroli kosztów i ponoszonych wydatków, zmian proceduralnych oraz usprawnień administracyjnych, co stanowiło naturalny początek procesu, którego kontynuacja przyniosła znaczącą poprawę kondycji finansowej Uczelni. 9