OSZACOWANIE KOSZTÓW INWESTORA PUBLICZNEGO

Transkrypt

1 dr inż. Teresa Zajączkowska OSZACOWANIE KOSZTÓW INWESTORA PUBLICZNEGO Oszacowanie kosztów inwestora publicznego dla zaplanowania budżetu na realizację inwestycji budowlanej oraz dla przygotowania procedury pozyskania wykonawcy mającego tę inwestycję realizować regulują dwie niezależne ustawy, opracowane w dwóch różnych resortach. Obydwie ustawy dotyczą środków publicznych, tj. inwestycji finansowanych w całości lub części ze środków publicznych. Przedmiotem artykułu są określane tam czynniki: wartość kosztorysowa inwestycji, wartość kosztorysowa robót oraz wartość zamówienia. Sposób oszacowania tych wartości, uregulowany w oddzielnych aktach prawnych, skutkuje brakiem spójności. Spotykamy się czasem z myleniem tych pojęć i błędnym ich rozumieniem. Autorka omawia je, pokazuje powiązania i różnice między nimi oraz dzieli się uwagami na temat tych wartości. W ostatnich latach mówiło się często o braku aktu prawnego, który opisywałby proces inwestycyjny w sposób jednorodny i kompleksowo oraz stosował jednorodną terminologię dla opisu procesu jego etapów oraz opracowań, wymaganych na jego kolejnych etapach. Podnosząc potrzebę systematyki tego procesu, mówiło się o zapowiadanej regulacji ustawowej w sprawie zasad przygotowania i organizacji inwestycji budowlanych ze środków publicznych, w której miało znaleźć się m. in. takie uporządkowanie. W zapowiadanej ustawie miały znaleźć miejsce również zasady sporządzania kalkulacji kosztów inwestycji na jej poszczególnych etapach przygotowania chodziło o spójne zasady oszacowań kosztowych inwestora publicznego. Na dzień dzisiejszy nie ma takiej ustawy. Oszacowanie wydatków przewidywanych do poniesienia w całym procesie inwestycyjnym (dla zaplanowania budżetu) oraz oszacowanie wydatków przewidywanych do poniesienia przy realizacji robót (dla ich zamawiania), to dwa odrębne oszacowania, regulowane dwoma ustawami: ustawa z 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz.U r. nr 155, poz. 1014), ustawa z 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U. nr 19, poz. 177). Regulacje dotyczą tylko obszaru, w którym wydatkowane są w całości lub części środki publiczne. WARTOŚĆ KOSZTORYSOWA I BUDŻET INWESTYCJI Ustawa o finansach publicznych ma na celu ochronę i zapewnienie efektywności wydatkowania środków publicznych. Na mocy tej ustawy został wydany akt wykonawczy rozporządzenie Rady Ministrów z 2 października 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad finansowania inwestycji z budżetu państwa (Dz.U r. nr 133, poz. 1480). Zgodnie z rozporządzeniem, aby inwestycja mogła być finansowana ze środków z budżetu państwa, inwestor musi posiadać m.in. program inwestycji, zaakceptowany przez dysponenta części budżetowej. Program inwestycji rozwija koncepcję zagospodarowania terenu, koncepcję technologiczną, architektoniczno-budowlaną i realizacyjną obiektów o część ekonomiczno-finansową 1. Program inwestycji zawiera m.in. planowany łączny koszt inwestycji, zwany wartością kosztorysową inwestycji (WKI) 2 oraz 1 Wcześniej takie opracowanie nosiło nazwę Założenia Techniczno-Ekonomiczne (ZTE). 2 Wcześniej takie opracowanie nosiło nazwę Zbiorcze Zestawienie Kosztów (ZZK). dane o planowanych z poszczególnych źródeł środkach na finansowanie inwestycji w kolejnych latach jej realizacji. Rozporządzenie podaje zasady i tryb zwiększania WKI. Załącznik nr 1 do rozporządzenia określa sposób rozliczenia inwestycji. W rozliczeniu inwestor podaje informację o rzeczywistych kosztach oraz analizę i uzasadnienie różnic między wielkościami planowanymi i rzeczywistymi. Zgodnie z rozporządzeniem, wartość kosztorysową inwestycji określa się za pomocą wskaźników cenowych w układzie siedmiu grup kosztów. Dla uzyskania rzeczowych podstaw obliczenia WKI niezbędne jest sporządzenie założeń lub protokołu danych wyjściowych. Podstawy finansowe to wskaźniki cenowe poszczególnych kosztów składowych, przyjmowane z zasobów własnych inwestora i projektanta lub z publikacji. Wartość kosztorysowa inwestycji obejmuje podatek VAT, uwzględniany w kosztach każdej grupy według obowiązujących przepisów. Wartość kosztorysowa inwestycji służy inwestorowi m.in. do ustalenia kwoty środków finansowych, jaką powinien dysponować dla zrealizowania inwestycji o założonym programie, a więc do zaplanowania budżetu inwestycji. WARTOŚĆ KOSZTORYSOWA I WARTOŚĆ ZAMÓWIENIA NA ROBOTY Zamawianie robót budowlanych finansowanych ze środków publicznych reguluje ustawa Prawo zamówień publicznych. Ustawa definiuje zamówienia publiczne jako umowy odpłatne, zawierane między zamawiającym a wykonawcą, których przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane. Jest to więc całość czynności prawnych, mających na celu wyszukanie i pozyskanie wykonawcy oraz zawarcie z nim umowy o roboty budowlane. Art ustawy określa jednostki, dla których udzielanie zamówienia musi być realizowane zgodnie z wymaganiami ustawy. Ustawa z 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych zdefiniowała po raz pierwszy roboty 66

2 budowlane szerzej 3 roboty budowlane to wykonanie albo zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych w rozumieniu ustawy z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane 4. Zamawiający podejmuje decyzję, jaki zakres robót budowlanych będzie zlecać czy projekt i wykonanie, czy samo wykonanie na podstawie gotowego projektu. Zgodnie z ustawą Prawo zamówień publicznych zamawiający, przystępując do szukania wykonawcy, musi mieć określony przedmiot zamówienia oraz oszacowaną wartość zamówienia. Jeśli przedmiotem zamówienia jest zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych, to: przedmiot zamówienia zamawiający opisuje za pomocą programu funkcjonalno-użytkowego, wartość zamówienia ustala na podstawie planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych, określonych w programie funkcjonalno-użytkowym. 3 Ustawa z 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych zdefiniowała roboty budowlane jako wszelkie prace polegające na wykonaniu, remoncie albo rozbiórce obiektu budowlanego lub jego części. 4 Roboty budowlane (definicja wg ustawy Prawo budowlane) należy przez to rozumieć budowę a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego. Jeśli przedmiotem zamówienia jest wykonanie robót budowlanych (na etapie opracowania dokumentacji projektowej), to: przedmiot zamówienia zamawiający opisuje za pomocą dokumentacji projektowej oraz specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych, wartość zamówienia ustala na podstawie kosztorysu inwestorskiego 5. Powyższe opracowania projektowe, niezbędne do opisu przedmiotu zamówienia, reguluje rozporządzenie z 2 września 2004 r. 6, opracowania kosztowe niezbędne do określenia wartości zamówienia określa rozporządzenie z 18 maja 2004 r. 7. Zgodnie z rozporządzeniem z 18 maja 2004 r. planowane koszty robót budowlanych obejmują koszty odpowiadające co najmniej grupom robót w rozumieniu Wspólnego Słownika Zamówień 8 : koszty robót przygotowania terenu, koszty robót budowy obiektów podstawowych, koszty robót instalacyjnych, koszty robót wykończeniowych, koszty robót związanych z zagospodarowaniem terenu i budową obiektów pomocniczych. Planowane koszty prac projektowych oblicza się wskaźnikowo od planowanych kosztów robót budowlanych. Wykaz takich wskaźników podaje załącznik do rozporządzenia. 5 Gdy przedmiot zamówienia obejmuje wyłącznie wykonanie robót, ekwiwalentem kosztorysu inwestorskiego mogą być planowane koszty robót budowlanych, określonych w programie funkcjonalno-użytkowym. 6 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego (Dz.U. nr 202, poz. 2072). 7 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 18 maja 2004 r. w sprawie określenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego, obliczania planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych, określonych w programie funkcjonalno-użytkowym (Dz.U. nr 130, poz. 1389). 8 Rozporządzenie Komisji Wspólnot Europejskich nr 2195/2002 z 5 listopada 2002 w sprawie Wspólnego Słownika Zamówień ustanowiło jednolity system klasyfikacji, mający zastosowanie do zamówień publicznych, w celu ujednolicenia kodów i opisów dla jednorodnego dokonania opisu przedmiotu zamówienia w krajach wspólnotowych.

3 Rys. 1. Zakres oszacowań kosztowych inwestora (opracowanie własne) 10 Przy porównaniu należy pamiętać, że oferowana przez wykonawcę cena jest obciążona podatkiem VAT. 11 Rzeczywiste wynagrodzenie wykonawcy jest pochodną ceny ofertowej wybranego wykonawcy oraz zapisów umownych dotyczących wynagrodzenia. Inwestor, spisując umowę z wykonawcą, zobowiązuje się m.in. do zapłaty ustalonego na określonych zasadach wynagrodzenia. Kwota umowna wynagrodzenia nie powinna przekraczać kwoty przyznanych na ten cel środków w budżecie. Gdy przedmiotem zamówienia jest zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych 9 wartością takiego zamówienia jest suma planowanych kosztów robót budowlanych i planowanych kosztów prac projektowych. Gdy przedmiotem zamówienia jest wykonanie robót budowlanych, wartość zamówienia określa się najczęściej na podstawie kosztorysu inwestorskiego. W kosztorysie inwestorskim zamawiający wylicza wartość kosztorysową robót budowlanych na obiekcie, inaczej szacunkowy koszt, z jakim zamawiający musi się liczyć, zlecając ich wykonanie. Wartość kosztorysowa robót nie jest obciążona podatkiem VAT (choć podatek VAT jest kosztem obciążającym zamawiającego). Zgodnie z ustawą Prawo zamówień publicznych wartość zamówienia to całkowite szacunkowe wynagrodzenie wykonawcy, bez VAT, ale z wartością dostaw oddanych do dyspozycji wykonawcy. Wartość zamówienia publicznego na roboty budowlane jest potrzebna zamawiającemu z dwóch powodów: jaką wielkość środków należy zabezpieczyć na sfinansowanie zamówienia, w jakim przedziale progowym znajduje się wartość zamówienia od tego zależy wymóg, stosowania ustawy i rodzaj procedury postępowania (uproszczonej, podstawowej, zaostrzonej). Wartość zamówienia określa zamawiający na etapie przygotowania postępowania o udzielenie zamówienia, gdy wykonawca nie jest jeszcze znany. Jest to szacunkowe wynagrodzenie wykonawcy (bez VAT), które zamawiający porównuje z cenami ofertowymi 10 (z proponowanym wynagrodzeniem, za jakie oferenci skłonni są zrealizować zamówienie) 11. Wartość zamówienia nie powinna znacznie odbiegać od oszacowań ofertowych. Praktyka ostatnich lat pokazuje, że przy wyłanianiu wykonawcy w warunkach konkurencji proponowane ceny ofertowe są zwykle niższe od oszacowań w kosztorysie inwestorskim. Aby porównanie wynagrodzenia oszacowanego przez inwestora z wynagrodzeniem proponowanym przez wykonawcę było wiarygodne, oszacowanie inwestorskie powinno być sprawdzane, (zakres oszacowań kosztowych inwestora pokazuje rys. 1.) tak, jak dokładnie sprawdzana jest kalkulacja ceny w ofercie każdego wykonawcy. KWOTA NA SFINANSOWANIE ZAMÓWIENIA Gdy inwestor, mając gotową dokumentację projektową, przystępuje do szukania wykonawcy robót budowlanych ma oszacowaną wartość kosztorysową inwestycji (w tym jej składową koszt robót budowlanych na obiektach wchodzących w skład przedsięwzięcia), ma przyznane środki na sfinansowanie przedsięwzięcia, ma ustalony budżet i ma świadomość, że tego budżetu nie powinien przekroczyć. Ma równocześnie oszacowaną na podstawie dokumentacji wartość kosztorysową robót budowlanych w każdym obiekcie oraz określoną wartość zamówienia. Wartość kosztorysowa inwestycji (w tym koszt robót budowlanych w obiektach), określona na etapie koncepcji i ewentualnie uszczegółowiona na etapie projektu budowlanego, jest oszacowaniem mniej precyzyjnym niż wartość kosztorysowa robót, wyznaczana w kosztorysach inwestorskich na podstawie szczegółowej dokumentacji projektowej. Przy założonym projektowaniu pod budżet 12 wartość kosztorysowa robót budowlanych (powiększona o podatek VAT) uszczegóławia kwotę, zaplanowaną w budżecie na wykonanie robót w obiektach. Kwota wynikająca z planu finansowego, doprecyzowana w kalkulacji kosztorysowej 13 wyznacza kwotę, jaką inwestor zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia. Jednym z nowych wymogów, jakie wprowadziła ustawa Prawo zamówień publicznych, jest wymóg publicznego ogłoszenia tej kwoty (art ). Ma ona być podana bezpośrednio przed otwarciem kopert, a więc przed ogłoszeniem proponowanych przez oferentów kwot ofertowych. Ponadto art ustawy podaje, że zamawiający ma obowiązek unieważnienia postępowania, jeżeli cena najkorzystniejszej oferty przewyższa kwotę, którą zamawiający może przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia (podkreślenia własne). Wątpliwości związane z interpretacją wprowadzonych w ustawie słów zamierza i może wyjaśnił Urząd Zamówień Publicznych kwota jaką zamawiający zamierza przeznaczyć nie musi być tożsama z kwotą, jaką zamawiający może przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia. Kwota, jaką zamawiający zamierza przeznaczyć, wynika z planu finansowego. Natomiast w toku postępowania może się okazać, że zamawiający przeznaczy wyższą kwotę niż tą podaną przed otwarciem kopert, dokonując (zgodnie z ustawą o finansach publicznych) przeniesień wydatków między rozdziałami i paragrafami klasyfikacji wydatków w planie finansowym w określonych granicach i na określonych (w art. 96 ustawy o finansach publicznych) zasadach. SPRZĘŻENIE SZACOWANYCH WARTOŚCI Z ustawy o finansach publicznych wynika, że inwestor inwestycji finansowanej ze środków budżetu państwa ma obowiązek złożenia zamówienia na wykonanie robót budowlanych dotyczących danej inwestycji w trybie i na zasadach określonych w ustawie o zamówieniach publicznych 14. Równocześnie inwestor określając zamówienie, wybierając wykonawcę i zawierając z nim umowę musi przestrzegać zaakceptowanego programu inwestycji. Zapisy w umowie o roboty budowlane, dotyczące przedmiotu zamówienia, wynagrodzenia oraz terminów 12 Dyscyplina budżetowa wymaga, by kolejne decyzje, podejmowane już po ustaleniu budżetu, nie powodowały jego przekroczenia. Wymaga to stałej kontroli kosztów stojących za tymi decyzjami w procesie projektowania, na etapie wyboru wykonawcy robót, zawarcia z nim umowy i na etapie realizacji zapisów tej umowy. 13 Doprecyzowanie tej kwoty w kosztorysie inwestorskim ma miejsce przy zamówieniach na wykonanie robót budowlanych. 14 Aktualna (od 2004 r.) nazwa tej ustawy Prawo zamówień publicznych. 68

4 realizacji i płatności, muszą być zgodne z zawartym w programie inwestycji zakresem rzeczowym inwestycji, z jej wartością kosztorysową i harmonogramem realizacji. Rys. 2 pokazuje miejsce i moment dokonania oszacowań wartości kosztorysowej inwestycji i budżetu inwestycji, wartości kosztorysowej robót w obiektach i wartości zamówienia, kwoty na sfinansowanie zamówienia. Pokazuje wzajemne powiązania tych wartości. Pokazuje przenikanie się w procesie inwestycyjnym wymogów ustawy o finansach publicznych z wymogami ustawy Prawo zamówień publicznych. UWAGI Wymienione niżej koszty, szacowane w różnych momentach procesu inwestycyjnego i dla różnych celów, dotyczą robót budowlanych w obiekcie: koszty robót budowlanych (składnik kosztów obiektu budowlanego w kalkulacji WKI) dla określenia budżetu, ustalanego na etapie projektu wstępnego i ewentualnie uszczegółowionego na etapie projektu budowlanego; planowane koszty robót budowlanych dla określenia wartości zamówienia na etapie projektu wstępnego (zamówienie na projekt i wykonanie robót); wartość kosztorysowa robót budowlanych dla określenia wartości zamówienia na etapie opracowania pełnej dokumentacji projektowej (zamówienie na wykonanie robót). Każde z powyższych oszacowań dotyczy kosztów robót budowlanych, a więc oszacowania te powinny być porównywalne. Dotyczą one tego samego zakresu rzeczowego, ale zdefiniowanego mniej lub bardziej szczegółowo, stąd różny jest stopień precyzji tych oszacowań. Chcąc porównać te oszacowania należy pamiętać, że koszty inwestycyjne (w tym koszt robót budowlanych) szacowane przy określaniu WKI, to koszty obciążone podatkiem VAT. Koszty robót obiekcie, szacowane dla określenia wartości zamówienia, nie są obciążone podatkiem VAT. Koszty inwestycyjne szacowane na etapie opracowania koncepcji przedsięwzięcia (WKI) są obliczone mniej dokładnie niż koszty robót szacowane w oparciu o gotową dokumentację projektową, w której obiekt jest już szczegółowo zdefiniowany. Stąd przy obliczaniu WKI niezbędne jest przyjęcie rezerwy na pokrycie zwiększonego błędu oszacowania. Dla określenia całości kosztów inwestycji stosowane było wcześniej określenie zbiorcze zestawienie kosztów inwestycji (ZZK). W 1998 r. (w ustawie o finansach publicznych) zastąpiono go pojęciem wartość kosztorysowa inwestycji (WKI). Wartość kosztorysowa tradycyjnie oznacza wartość robót budowlanych, określaną w kosztorysie. Obecne pojęcie wartości kosztorysowej inwestycji nie dotyczy wartości robót budowlanych i nie wynika z kosztorysu, może więc wprowadzać zamieszanie pojęciowe i czasem błędną interpretację tej wartości. Sposób kalkulacji kosztów dla celów zlecania robót został dokładnie określony w rozporządzeniu z 18 maja 2004 r. Natomiast w rozporządzeniu z 2 października 2001 r. brak jest szczegółowych zasad szacowania WKI. Lukę prawną wypełnia nieobligatoryjny, instruktażowy wzorzec Środowiskowe zasady obliczania wartości kosztorysowej inwestycji budowlanych, zawierający m.in. formuły obliczeniowe, szczegółowe specyfikacje kosztów oraz formularze obliczeniowe. Dopiero tam zdefiniowane jest pojęcie budżet inwestycji i określona jego relacja z szacowaną wartością kosztorysową inwestycji. Moment oszacowania kosztów robót dla celów znalezienia wykonawcy określiła jednoznacznie ustawa Prawo zamówień publicznych wymagane do opisu przedmiotu zamówienia opracowania programowe lub projektowe ten moment dokładnie wyznaczają. Rozporządzenie z 2 października 2001 nie sprecyzowało momentu, na który ma być określona wartość WKI i w oparciu o nią ustalony budżet traktowany jako obowiązujący i nieprzekraczalny. W rozwiniętych krajach europejskich wyróżnia się 2 etapy szacowania kosztów przedsięwzięcia: w fazie przedinwestycyjnej i prowadzi do ustalenia budżetu (gdzie budżet inwestycji określa nieprzekraczalne koszty i można go zwiększyć jedynie wskaźnikiem infla-

5 dla celów finansowania inwestycji ustawa z dnia r. o finansach publicznych rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 października 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad finansowania inwestycji z budżetu państwa dla celów zlecania robót ustawa z dnia r. Prawo zamówień publicznych rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 maja 2004 r. w sprawie określenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego, obliczania planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego studia i analizy przedprojektowe, koncepcja proj. decyzja o inwestowaniu program inwestycji, w tym m.in. zakres rzeczowy inwestycji wartość kosztorysowa inwestycji harmonogram realizacji inwestycji budżet inwestycji projektowanie pod budżet ewent. uszczegółowienie opracowań finansowych i doprecyzowanie budżetu (w oparciu o projekt podstawowy) publiczne ogłoszenie kwoty, jaką zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia kontrola rzeczywistych kosztów, by nie przekroczyć przydzielonych środków fin. rozliczenie przydzielonych środków finansowych etap opracowań projektowych zgodność zapisów umownych z programem inwestycji realizacja robót na placu budowy przygotowanie inwestycji do eksploatacji, odbiór i rozliczenie robót program funkcjonalno-użytkowy (określenie przedmiotu zamówienia) planowane koszty prac projektowych oraz planowane koszty robót bud. (określenie wartości zamówienia) wariant 1 szukanie i wybór wykonawcy na projekt + wykonanie robót, spisanie umowy dokumentacja proj. (w tym przedmiar robót) specyfikacje techniczne wyk. i odbioru robót (określenie przedmiotu zamówienia) kosztorys inwestorski (określenie wartości kosztorysowej robót i wartości zamówienia) wariant 2 szukanie i wybór wykonawcy na wykonanie robót bud., spisanie umowy Rys. 2. Opracowania projektowe i analizy kosztów (opracowanie własne cji). Związane z tym prace są na ogół finalizowane w stadium koncepcji programowo-przestrzennej; w fazie inwestycyjnej w kolejnych stadiach projektowych, w których tworzy się podstawy dla utrzymania dyscypliny budżetowej. W środowiskach opiniotwórczych uznano, że w polskich warunkach wartość kosztorysowa inwestycji powinna być określona wstępnie na podstawie koncepcji (projektu wstępnego) i skorygowana oraz ustalona jako nieprzekraczalna po wykonaniu projektu podstawowego. O ile opracowania niezbędne do określenia przedmiotu zamówienia i do oszacowania wartości zamówienia zostały szczegółowo omówione w rozporządzeniu z 2 września 2004 r., o tyle rozporządzenie z 2 października 2001 r. nie sprecyzowało danych dokumentacyjnych, na podstawie których ma być sporządzony program inwestycji i wyznaczona wartość kosztorysowa inwestycji. Rozporządzenie z 2 października 2002 r. przewiduje możliwość zwiększenia wartości kosztorysowej inwestycji w trakcie realizacji inwestycji przy zastosowaniu wskaźnika określonego w prognozie cen ( 24.1.). Wskaźnik ten stosuje się do wartości kosztorysowej robót budowlanych i innych nakładów na inwestycję, pozostałych do wykonania po roku budżetowym, w którym jest zwiększona wartość kosztorysowa inwestycji. Mając przyznane środki finansowe inwestor zaciąga wobec wykonawcy zobowiązanie do zapłaty wynagrodzenia w ramach przyznanych środków. Aktualizację wynagrodzenia zapewnia zapisana w umowie klauzula waloryzacyjna. Tu określone zostały zasady waloryzacji i źródło wskaźników zmiany cen. Dodatkowo ustawa Prawo zamówień publicznych stawia wymóg, by wartość zamówienia na roboty budowlane była liczona nie wcześniej niż 6 miesięcy przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamówienia na roboty budowlane. WKI szacuje koszty całego przedsięwzięcia inwestycyjnego. Przedsięwzięcie może składać się z kilku zadań, zadanie z kilku obiektów. Takim przedsięwzięciem może być np. budowa osiedla mieszkaniowego, zespołu szpitalnego czy kompleksu przemysłowego. Zakres rzeczowy przedsięwzięcia może więc być znaczny. Wartość kosztorysowa robót szacowana w kosztorysie inwestorskim dotyczy robót na pojedynczym obiekcie. Oszacowanie wartości kosztorysowej robót na kolejnych obiektach, wchodzących w skład całego przedsięwzięcia, może być więc przedmiotem wielu kosztorysów. Oszacowania inwestorskie dotyczą nie tylko kosztów robót budowlanych na obiekcie. Kalkulowane są różnorodne koszty ponoszone w procesie inwestycyjnym, odniesione do różnorodnych wielkości i do różnych zakresów, ale wyjściowa formuła ich liczenia jest wspólna 15 : koszt = wskaźnik cenowy (zł/jednostkę) ilość jednostek. Obserwuje się dowolność i brak konsekwencji w zapisie powyższych składników formuły. Przykładowo: koszt grupy to symbol KG, ale koszt pozycji, to już nie symbol KP, a symbol PK; ilość jednostek to symbole VP, Q, l, n lub L. Brak konsekwencji zapisów wprowadza chaos i niesłuszne wrażenie złożoności obliczeń. Dla oszacowania kosztów niezbędne są wiarygodne wskaźniki cenowe. Najlepszym źródłem takich wskaźników jest własna baza inwestora (projektanta), tworzona na podstawie wcześniej zrealizowanych obiektów. Dostępna jest również publikowana baza wskaźników dla oszacowania kosztów budowy różnych obiektów oraz pozostałych kosztów inwestycyjnych. Wskaźniki, potrzebne do oszacowania kosztu robót na obiekcie mogą być mniej lub bardziej szczegółowe, zależnie od rodzaju obiektu, od stopnia szczegółowości jego zdefiniowania i przyjętego stopnia agregacji robót. Niezbędna jest szczegółowa informacja, jakie roboty wchodzą w skład roboty scalonej oraz jakie koszty ujęte są we wskaźniku cenowym dla przyjętego poziomu scalenia. Istnieje potrzeba ciągłego poszerzania, różnicowania i stałej aktualizacji wskaźników. Wydaje się, że oszacowania kosztów inwestora publicznego, wykonywane dla różnych celów, stawianych na kolejnych etapach procesu inwestycyjnego, powinny być ujęte w jednym akcie prawnym. Czy daje to jednak gwarancję, że będą opisane kompleksowo i w sposób jednorodny? 15 Wyjątek stanowią koszty liczone procentowo od innych kosztów (np. planowane koszty prac projektowych) 70