Wykład 6. urządzenie _. obiekt regulacji y m. element pomiarowy. w e u obiekt regulacji
|
|
- Katarzyna Nawrocka
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Urządzenia pomiarowe Wykład 6 w e u obiekt regulacji y urządzenie _ obiekt regulator wykonawcze regulacji y m z element pomiarowy y
2 Urządzenia pomiarowe Prawidłowe działanie systemów OWK (HVAC) wymaga stałej kontroli parametrów pracy tych systemów (grzejniki, wentylatory, pomieszczenia itp.). Kontrola ta jest możliwa dzięki sieci czujników, które zbierają niezbędne informacjeiprzesyłają je do sterowników istacji operatorskich. Czujniki sązatem jednostkami warunkującymi sprawność iskuteczność systemu. Czujnik w systemie OWK można określić jako urządzenie przetwarzające wielkości fizyczne (np. temperaturę lub wilgotność) na inne wielkości (najczęściej sygnały elektryczne), które sądogodniejsze do zmierzenia i dalszej obróbki, a następnie wykorzystywane do sterowania konkretnymi urządzeniami wsystemie. Każdy czujnik w systemie OWK powinien spełniać określone wymagania co do sposobu działania, wydajności iekonomii.
3 Wydajnościowe cechy czujnika: Zakres: Zakres mierzonej wartości, dla której jest znana charakterystyka czujnika. Dokładność: Stopień, do którego zmierzona wartość jest zgodna zwzorcowym punktem odniesienia. Powtarzalność: Zdolność czujnika, by ztej samej zmierzonej wartości wytwarzać konsekwentnie, dokładnie taki sam sygnał wyjściowy. Wrażliwość: Najmniejsza wykrywalna zmiana w mierzonej wielkości, która wpływa na zmianę sygnału wysyłanego przez czujnik. Liniowość: Maksymalnie liniowa zależność między zmierzoną wartością aprodukowanym sygnałem wyjściowym wcałym zasięgu pomiarowym czujnika. Czas reakcji: Czas potrzebny na zmianę sygnału wyjściowego, gdy zmianie ulega wartość mierzonej wielkości na wejściu.
4 Praktyczne i ekonomiczne cechy czujnika: Koszt: Należy wziąć pod uwagę koszty przetwornika, kondycjonera sygnału (zależnie od potrzeb), kabli przyłączeniowych oraz zapotrzebowania na prąd. Bardzo często sam koszt instalacji czujnika jest najbardziej znaczący wogólnym kosztorysie. Konserwacja: Każda dodatkowa konserwacja i kalibrowanie wymagają dodatkowej pracy iwydatków. Kompatybilność: Zgodność zróżnymi systemami operacyjnymi i zamienność z innymi komponentami i standardami (wejścia sterownika, protokół komunikacji systemu). Środowisko: Funkcjonalność w nieprzyjaznym środowisku (dopuszczalna temperatura, ciśnienie, wilgotność, nie korozyjne własności medium). Odporność na zakłócenia: Wrażliwość na otaczające zakłócenia, takie jak fale elektromagnetyczne czy pola elektryczne imagnetyczne.
5 Podział i rodzaje czujników w OWK Automatyzacja procesów w inżynierii środowiska wymaga zastosowania czujników służących do pomiaru takich wielkości jak: temperatura, ciśnienie, wilgotność, prędkość przepływającego medium, strumień objętości, strumień ciepła, entalpia, jakość powietrza, zawartość CO2, poziom cieczy, ruch, obecność itp.
6 Wielkością wyjściową czujnika może być: ruch mechaniczny (czujniki rozszerzalnościowe), oporność elektryczna (pasywne czujniki rezystancyjne, nastawniki potencjometryczne), w przypadku czujników nazywanych aktywnymi standardowy sygnał elektryczny (np. 0 do 10 V, 0 (4) do 20 ma), w przypadku czujników inteligentnych informacja cyfrowa (sygnał binarny).
7 CZUJNIKI TEMPERATURY Czujniki temperatury posiadają element czuły na temperaturę, który przy zmianie temperatury (wejście) zmienia wartość sygnału wyjściowego. Wzależności od zastosowanej zasady pomiaru temperatury czujniki można podzielić na: rezystancyjne, termoelementy, bimetalowe, manometryczne icieczowe. W tablicy opisano możliwości wykorzystania poszczególnych metod pomiarowych w automatyzacji systemów grzewczych iwentylacyjnych.
8 Mierniki temperatury Zasada pomiaru Termometry cieczowe Zakres i niepew - ność pomiaru Zastosowanie Ograniczenia -rtęć w szkle -38 do 550 C temperatura stykającego się gazu w gazie zakłócenia od ±0,03 do ±2 K lub cieczy promieniowania -ciecz organiczna w szkle -200 do 200 C temperatura stykającego się gazu w gazie zakłócenia od Termometry rezystancyjne - platynowe ±0,03 do ±2 K lub cieczy promieniowania z uzwojeniem rezystan do1000 C do dokładnych i/lub zdalnych po- wyższy koszt; zakłócecyjnym ±0,1 do1,0 K miarów temperatury otoczenia nia od promieniowania, miniaturowe z rezystorem C do dokładnych i/lub zdalnych powykonanym techniką cien- ca. 0,05 K miarów temperatury otoczenia; kowarstwową stała czasowa nawet 10 ms; - bezwładność ciepła
9 Mierniki temperatury niklowe -250 do 200 C do zdalnych pomiarów temperatu - zakłócenia od promie - ±0.05 do1,0 K ry otoczenia niowania termistory do 200 C do zdalnych pomiarów, punktowe nieliniowa charaktery - Termoelementy ±0,05 K pomiary; mała stała czasowa, styka, ulegają starzeniu do ±0,5 K - - Typ K (Ni-Cr/Krzem) do 1250 C do rutynowych pomiarów raczej w ±0.1 do ±10K wyższych temperaturach, do zdalnych- najmniej dokładne z pomiarów wymienionych termo - elementów narażone na Typ J (Fe/Konstantan) do 750 C jw. utlenienie ±0.1 do ±0,6 K Typ T (Cu/Konstantan) do 350 C jw; przystosowane specjalnie do ±0.1 do ±3K niższych temperatur Typ E (Ni -Cr/Konstantan) do 900 C jw; przystosowane specjalnie do ±0.1 do ±7K niższych temperatur
10 Mierniki temperatury Termometr bimetalowy -20 do 660 C do zgrubnych pomiarów opóźnienie czasowe; nie ±1 K; zwykle nadaje się do zdalnych większa pomiarów Termometr manometryczny napełniony cieczą (zmiana -50do150 C do zdalnych pomiarów błędy z wadliwej objętości) ±2K instalacji napełniony gazem (zmia- -75do660 C do zdalnych pomiarów błędy z wadliwej na ciśnienia) ±2 K instalacji napełniony parą (zmiana -5do250 C do zdalnych pomiarów błędy z wadliwej ciśnienia) ±2 K instalacji Pirometr radiacyjny -20do1000 C do zdalnych pomiarów temperatu- wysoki koszt zwierciadłowy ±0,5 K ry powierzchni
11 CZUJNIKI REZYSTANCYJNE Wtypowych układach zregulatorami cyfrowymi stosowane sączujniki rezystancyjne zelementami zmieniającymi swoją oporność elektryczną przy zmianie temperatury. Są to przeważnie oporniki drutowe lub warstwowe zplatyny lub niklu, jak również specjalne elementy półprzewodnikowe termistory. Opór elektryczny czujnika rezystancyjnego oznaczonego w literaturze symbolem RTD (ang. Resistance Temperature Device) zależy od temperatury, wzrasta ztemperaturą. Termometry rezystancyjne robione sązplatyny, stopu rod-żelazo, niklu, wolframu lub miedzi. Konstrukcja ich musi być prosta, sygnał wwysokim stopniu liniowy, o dużej stabilności. Wybór materiału na termometr rezystancyjny zależy od zakresu temperatury, wymagań antykorozyjnych, wymagań co do mechanicznej trwałości ikosztu.
12 Czujniki rezystancyjne platynowe są najszerzej stosowane do pomiarów cieplnych, ponieważ platyna jest najbardziej trwała iodporna na korozję, termometry platynowe mierzą najszerszy zakres temperatury imają najlepsze charakterystyki metrologiczne. (ich zależności rezystancja-temperatura są najbardziej zbliżone do liniowych). odokładności czujnika decyduje wdużym stopniu czystość platyny, przy użyciu termometrów zczystej platyny uzyskać można powtarzalność wskazań rzędu ±0,00001 K, podczas gdy minimalna niepewność świeżo wywzorcowanego termoelementu, jakiej nie udaje się przekroczyć wynosi ±0,2 K. termometrem platynowym do dokładnych pomiarów jest termometr Pt 100, co oznacza, że rezystancja czujnika w temperaturze 0 C wynosi 100 Ω (R0= 100 Ω).
13 Czujniki rezystancyjne platynowe Termometrrezystancyjny platynowy: a) z uzwojeniem umieszczonym wewnątrz obudowy ceramicznej, b) z uzwojeniem nawiniętym na zewnątrz, c) cienkowarstwowy
14 Czujniki rezystancyjne platynowe Czujnik zplatynowym uzwojeniem 1(rys. a), umieszczonym w okrągłych studniach wywierconych w ceramicznej obudowie 2, uzwojenie uszczelnione jest w obudowie szklanym szczeliwem 3. Termometr tego typu przystosowany jest raczej do wyższych temperatur. Do pomiaru temperatury środowiska termicznego umiarkowanego stosowany jest częściej typ czujnika o prostej konstrukcji pokazany na rys. b. Na pręcie ceramicznym 2 nawinięte jest uzwojenie platynowe 1(z przyspawanymi przewodami zewnętrznymi 4 wobrębie czujnika), które jest pokryte szklaną polewą 5.
15 Czujniki rezystancyjne platynowe Na rys. c pokazano konstrukcję czujników platynowych temperatury firmy Heraeus Sensor-Nite (ang. New Innovative Technologies for the Environment). Czujnik zawiera (wykonaną techniką fotolitograficzną) cienką warstwę platynowego rezystora 1 naniesioną na płytkę 2pokrytą tlenkiem glinu Al2O3, którą przykrywa płytka szklana 3zwtopionymi stykami 4iprzewodami 5. Dla uszczelnienia strefę styków 4przykrywa warstwa 6z pasty szklano-ceramicznej.
16 Czujniki rezystancyjne platynowe Termometry platynowe miniaturowe cienkowarstwowe (ang. Thin-Film Platinum RTD) są obecnie stosowane coraz szerzej w pomiarach cieplnych. Cechuje je rezystancja >1000 Ω. Mają jeszcze bardziej liniowe charakterystyki niż termometry rezystancyjne tradycyjne iich masowa produkcja jest bardziej efektywna. Wadą ich są niestandardowe łącza (interfejsy) do systemów komputerowych i występowanie niekiedy szkodliwego efektu samoogrzewania się czujnika o wysokiej rezystancji, gdy proces pomiaru nie jest dostatecznie kontrolowany. Termometry platynowe miniaturowe cienkowarstwowe są szczególnie przydatne do pomiarów temperatury powierzchni. Uważa się, że granicą ich dokładności jest ±0,01 K lub ±0,1%. Dzięki małym (kilku lub kilkunastu milimetrowym) wymiarom ich stałe czasowe sąwielokrotnie niższe niż innych czujników iliczą się wmilisekundach
17 Termistory Wykonywane są z polikrystalicznych półprzewodników, w postaci spieków tlenków różnych metali: chromu, manganu, żelaza, kobaltu, niklu imiedzi. Termistory typu NTC (ang. Negative Temperature Coefficient) charakteryzują się dużym jednostkowym spadkiem oporu elektrycznego przy wzroście temperatury. Dzięki wysokiej wartości oporności nie wymagają układów kompensacji oporności linii łączącej czujnik z regulatorem, co znacząco obniża koszt okablowania układu automatyki. Duża nieliniowość charakterystyki uniemożliwia ich zamianę na termistorowe czujniki innych producentów. Małe stałe czasowe oraz duża dokładność przyczyniła się do szerokiego stosowania tych czujników.
18 Temperatura C Rezystancja Ω
19 Czujniki temperatury W zależności od typu regulatora czujniki rezystancyjne mogą być łączone bezpośrednio do regulatora jako czujniki pasywne, mogą być również wykonywane w połączeniu z przetwornikiem elektrycznym, ze standardowym sygnałem elektrycznym na wyjściu zczujnika 0-10 VDC lub 0(4)-20 ma, jako czujniki nazywane aktywnymi.
20 CZUJNIKI TERMOELEKTRYCZNE Termoelementy ze względu na ich mniejszą dokładność i bardziej złożoną budowę niż czujników rezystancyjnych są bardzo rzadko stosowane w automatyzacji systemów ciepłowniczych iklimatyzacyjnych. Złącze termoelementu powstaje gdy dwa przewody z różnych metali zostaną połączone przez zespawanie, zlutowanie lub skręcenie. Pomiar temperatury za pomocą termopary wykorzystuje trzy zjawiska fizyczne: zjawisko Thomsona, zjawisko Peltiera, prawo trzeciego metalu.
21 CZUJNIKI TERMOELEKTRYCZNE Zjawisko fizyczne Thomsona to występowanie różnicy potencjałów w przewodniku jednorodnym, którego końce umieszczono wśrodowisku o różnych temperaturach. Wartość różnicy potencjałów jest proporcjonalna do różnicy temperatury. Zjawisko fizyczne Peltiera to występowanie różnicy potencjałów w miejscu styku dwóch różnych przewodników. Wielkość różnicy potencjałów zależy od rodzaju materiałów oraz różnicy temperatur w miejscach połączenia. Prawo trzeciego metalu głosi, że jeżeli do obwodu wprowadzi się przewód ztrzeciego metalu to różnica potencjałów nie ulegnie zmianie.
22 CZUJNIKI TERMOELEKTRYCZNE Siła termoelektryczna na końcach złącza (różnica potencjałów) zależy od materiału, zktórego wykonane są przewody, od jakości złącza i od jego temperatury. Jeśli jedno złącze (nazwane złączem odniesienia lub zimnym końcem ) znajdować się będzie wznanej temperaturze a drugie (mierzone) znajdować się będzie w nieznanej temperaturze, to zmierzona siła termoelektryczna będzie funkcją różnicy temperatury między złączem odniesienia a mierzonym. Zimne końce termoelementu 1tworzące złącze 2powinny być utrzymywane wstałej temperaturze. Na rys. cpokazano charakterystyki napięcia wyjściowego różnych termoelementów
23 CZUJNIKI TERMOELEKTRYCZNE W zastosowaniach technicznych wykorzystywane są następujące rodzaje termopar: Typ R (PtRh13-Pt) Typ S (PtRh10-Pt) Typ B (PtRh30-PtRh6) Typ J (Fe-CuNi),(żelazo-konstantan) Typ T (Cu-CuNi), (miedź-konstantan) Typ K (NiCr-NiAl) Typ E (NiCr-CuNi),(NiCr-konstantan) Dokładność pomiarów przemysłowych 0,5 do 5 K. Zakresy pomiarowe jak na rysunku.
24 CZUJNIKI TERMOELEKTRYCZNE
25 ZALECENIA DOTYCZĄCE MONTAŻU CZUJNIKÓW ZANURZENIOWYCH
26 Czujnik przylgowy-sposób montażu
27 Czujnik kanałowy
28 Pomieszczeniowy czujnik temperatury powietrza oraz czujnik temperatury z nastawnikiem
29 Czujnik pomieszczeniowy zasady montażu
30 Czujnik temperatury powietrza zewnętrznego zasady montażu
31 ELEKTRYCZNE CZUJNIKI WILGOTNOŚCI Zasada działania elektrycznych czujników wilgotności oparta jest na zastosowaniu substancji lub złożonych układów, które absorbują lub tracą wilgoć przy zmianie wilgotności względnej otoczenia, co powoduje zmianę właściwości elektrycznych układu jak impedancja i pojemność elektryczna lub inne parametry elektryczne. Czujniki elektryczne mogą mieć wyjście napięciowe lub częstotliwościowe, w przypadku którego stosuje się przetwornik częstotliwościowo-napięciowy dla uzyskania sygnału napięciowego proporcjonalnego do wilgotności.
32 ELEKTRYCZNE CZUJNIKI WILGOTNOŚCI a) Czujnik rezystancyjny Dumnore'a, b) Czujnik pojemnościowy z tlenkiem glinu: model struktury czujnika i układ zastępczy czujnika.
33 Czujnik rezystancyiny Dunmor'a Zawiera dwie elektrody (rys.) naniesione na płytkę pokrytą warstwą zutrwalonym 2do 5% roztworem chlorku litu. Pełny zakres pomiarowy wilgotności względnej pokrywa zwykle kilka czujników o odcinkowych charakterystykach rezystancyjnych. Przebieg charakterystyki czujnika dla danego zakresu wilgotności względnej dobiera się zmieniając grubość warstwy higroskopijnej.
34 Czujniki pojemnościowe z tlenkiem glinu.
35 Czujniki pojemnościowe z tlenkiem glinu. Czujnikiem jest płytka aluminiowa znaniesioną elektrolitycznie warstwą tlenku glinu o dużej higroskopijności (ma strukturę włóknistą z podłużnymi porami skierowanymi ku powierzchni). Tlenek pokrywa przepuszczalna dla wilgoci mikrowarstewka naparowanego chromu lub złota. Nie trawiona część płytki aluminiowej oraz metalowa warstwa stanowiąca elektrodę tworzą dwie elektrody, okładki kondensatora złożonego zwarstwy tlenku glinu. Czujnik cechuje duża stałość charakterystyki przy zmianach temperatury oraz mała bezwładność wskazań. Stała czasowa może wynosić <2s ijeszcze mniej wniższych zakresach wilgotności. Przy zmianie wilgotności od dużych wartości już od 80%, czas ustalania się wskazań wydłuża się znacznie, przez co czujnik nie ma dobrej opinii
36 Czujniki pojemnościowe All Polimer Elementem pomiarowym czujnika wilgotności jest niemetaliczny kondensator wykonany zpolimerowych płytek nasycanych węglem. Płytki są rozdzielone wodochłonnym polimerem, którego własności dielektryczne zmieniają się wzależności od ilości wilgoci zaadsorbowanej zotaczającego powietrza. Zmiany pojemności tego kondensatora, uzależnione proporcjonalnie od zmian wilgotności, wykorzystano jako sygnał wejściowy do przetwornika normalizującego je w formie standardowego sygnału napięciowego.
37 ELEKTRYCZNE CZUJNIKI WILGOTNOŚCI
38 CZUJNIKI WILGOTNOŚCI ZASADY MONTAŻU
39 Czujniki ciśnienia Wprzetwornikach ciśnienia elementem pomiarowym jest membrana lub piezorezystor. Piezorezystorami nazywa się czujniki wykonane z materiałów półprzewodnikowych, których rezystancja zależy od naprężeń w materiale. Zachodzące pod wpływem zmian ciśnienia odkształcenia membrany lub zmiany rezystancji elementu piezorezystora w przetworniku przetwarzane są na standardowy sygnał elektryczny napięciowy lub prądowy. Najczęściej elementem pomiarowym jest piezorezystancyjny czujnik krzemowy oddzielony od medium przez membranę separującą i wybraną ciecz manometryczną. Układ elektroniczny znajduje się wobudowie ostopniu szczelności IP 65.
40 Czujniki ciśnienia
41 CZUJNIK PRZEPŁYWU
42 Czujnik przepływu płynu Przełącznik elektryczny złopatką zanurzoną wmedium (w przewodzie) zwiera lub rozwiera styki elektryczne. Alarm przy przekroczeniu lub spadku wartości strumienia poniżej wartości zadanej (wielkością łopatki).
43 Pomiar prędkości
44 Pomiar zawartości CO2 w powietrzu Schemat blokowy czujnika optycznego zawartości CO2 wraz z układem przetwarzającym. Oznaczenia: 1,2 fotodiody odbiorcze, 3 dioda nadawcza emitująca światło, 4,5 wzmacniacze sygnałowe, 6 drajwer impulsowy, 7 mikrokontroler zasilający, 8 wyświetlacz, 9 interfejs RS232/485. Czujniki CO2 działają w oparciu o technologię nie rozproszonej podczerwieni (NDIR), dają sygnał wyjściowy Vdc odpowiadający koncentracji ppm (cząsteczek na milion) CO2
45 Pomiar zawartości CO2 w powietrzu Stężenie CO2 jest oznaczane przez pomiar tłumienia określonej długości pasma podczerwieni -to znaczy drogę światła od jego źródła do detektora wzdłuż określonej ścieżki optycznej. Czujnik wykrywa stopień stężenia i przy współpracy przetwornika przetwarza go wanalogowy sygnał wyjściowy o wartości Vdc odzwierciedlający w sposób liniowy koncentrację CO2.
46 Czujnik jakości powietrza VOC Czujnik jakości powietrza w pomieszczeniu służy do pomiaru zawartości niekorzystnych składników w postaci łatwo utleniających się gazów organicznych lub par (VOC Volatile Organic Compounds -lotne składniki organiczne). Pomiar umożliwia optymalizację jakości powietrza w pomieszczeniu oraz ograniczenie zużycia energii poprzez określenie niezbędnego zapotrzebowania powietrza świeżego.
47 Czujnik jakości powietrza - zasada pomiaru Podgrzewany element pomiarowy wykonany na bazie półprzewodnikowego tlenku cyny SnO2 reaguje wszerokim zakresie na wszystkie utleniające się gazy organiczne i pary jak np. dym tytoniowy, ludzkie biogazy, zapachy kuchenne, tlenek węgla, alkohole, gazy techniczne, formaldehydy itp. mierząc zawartość tych gazów wpowietrzu, wmg/m3 lub wppm. Nowoczesne czujniki VOC charakteryzują się; wyeliminowaniem wpływu zmiennych parametrów powietrza tj. temperatury, wilgotności i prędkości, kalibracją u producenta a nie w miejscu montażu, żywotnością i powtarzalnością wyników pomiarów, możliwością przekazywania danych w formie analogowych sygnałów standardowych lub numerycznie.
48 System zliczania liczby osób Przykładowym zastosowaniem jest ustalanie liczby osób przebywających w danym momencie w hali sprzedaży supermarketu i ustalanie na tej podstawie w systemach wentylacji pomieszczeń ilości powietrza świeżego podawanego przez wentylatory nawiewne przy założeniu jednostkowego strumienia minimalnego przypadającego na jedną osobę.
49 System zliczania liczby osób Zasada działania Czujniki umieszczone w bramach wejściowych i wyjściowych działają na zasadzie pasywnych czujników podczerwieni reagujących na promieniowanie cieplne osób przechodzących wobu kierunkach wstrefie ich zasięgu. Informacje z czujników przesyłane są do mikroprocesorowego analizatora z możliwością dalszego przesyłania danych wformie cyfrowej, po RS 232, lub w formie niezależnych impulsów oddzielnie dla osób wchodzących iosób wychodzących.
50 System zliczania liczby osób zasada działania Główną część czujnika stanowi pyroelektryczny nadajnik. Elementy składowe czujnika wytwarzają wzakresie strefy roboczej po dwie kurtyny po stronie wewnętrznej bramy ipo stronie zewnętrznej. Osoby wchodzące w przestrzeń pomiędzy kurtyny wewnętrzne lub zewnętrzne generują sygnały informujące o ilości osób wchodzących iwychodzących.
51 System zliczania liczby osób
52 System zliczania liczby osób
53 System zliczania liczby osób
54 Dziękuję za uwagę!
55 Trójdrogowe zawory regulacyjne Wykład 3
56 Zasady doboru zaworów regulacyjnych przelotowych - powtórka ٠ Podstawą do doboru średnicy nominalnej zaworu regulacyjnego jest obliczenie współczynnika przepływu Kvs gdzie: Vs[m3/h] p Z100 K a = p 1 a S VS = p [m3/h] obliczeniowy strumień objętości wody, [bar] strata ciśnienia na zaworze regulacyjnym całkowicie otwartym, dla założonej wartości autorytetu zaworu a (kryterium dławienia). Minimalny spadek ciśnienia na zaworze regulacyjnym ΔpZ100min 0.1 bar V S Z100
57 Zasady doboru zaworów regulacyjnych przelotowych - powtórka Autorytet zaworów przelotowych (kryterium dławienia zaworu) jest definiowany jako gdzie: p Z100 p s a = p p z100 z100 + p strata ciśnienia na zaworze całkowicie otwartym, strata ciśnienia wsieci przewodów obwodu regulacji. Przy stałoprocentowej charakterystyce zaworu jako wielkość orientacyjną przyjmuje się autorytet zaworu a=0,3 do 0,5. Jest to zakres wartości, dla którego uzyskuje się dopuszczalny zakres wahań współczynnika wzmocnienia obiektu regulacji zawór wymiennik a tym samym dobrą jakość regulacji. s
58 Metoda wymiarowania zaworów na podstawie kryterium minimalizacji wahań współczynnika wzmocnienia obiektu regulacji Współczynnik wzmocnienia Współczynnik przenoszenia kw Charakterystyki statyczne: a zaworu regulacyjnego (stałoprocentowa), b wymiennika ciepła, c wymiennika ciepła wraz z zaworem regulacyjnym (obiekt regulacji) a h m b m k s k Q W Q = h ks d( Q / Q100) = = = const k d( h / h ) S100 c 100 h m Q/Q s = 1 Q/Q s Q/Q s h/h s m/m s h/h s
59 Rodzaje wykonań armatury trójdrogowej Zawórtrójdrogowy: a) mieszający, b) rozdzielający
60 Charakterystyka zaworów trójdrogowych Cechą charakterystyczną zaworów trójdrogowych jest to, że powierzchnia przekroju zmienia się w gniazdach (dwa gniazda) w przeciwnych kierunkach. Strumienie na drodze A i B sązmienne (od 0 do 100%) a strumień na drodze AB zmienia się w ograniczonym zakresie (nie więcej niż ±10%). Strumień A służy do regulacji mocy (temperatury), wpływa na kształt charakterystyki obiektu regulacji zawór-wymiennik.
61 Sposoby montażu zaworów trójdrogowych Wukładzie hydraulicznym zzaworem trójdrogowym można wyróżnić trzy obiegi: część, wktórej strumień przepływającego czynnika jest stały (jest to tzw. obieg stałego przepływu -SP), obieg zmiennego przepływu zależny od stopnia otwarcia zaworu ZP, przewód mieszający ozmiennym przepływie PM. K ZP PM Z SP G
62 Sposoby montażu zaworów trójdrogowych a) zawór mieszający, b) zawór mieszający pełniący funkcję zaworu rozdzielającego, c) zawór rozdzielający
63 Charakterystyki wewnętrzne zaworów trójdrogowych
64 Charakterystyki zaworów trójdrogowych Wymagania: strumień objętości w obwodzie odbiornika (przyłącze AB) jest stały: V ± 10%Vs, charakterystyka przyłącza A umożliwia zmianę mocy cieplnej instalacji proporcjonalnie do skoku zaworu (kryterium minimalizacji wahań współczynnika wzmocnienia obiektu regulacji). Analiza charakterystyk eksploatacyjnych zaworów trójdrogowych została opisana w książkach W. Chmielnickiego i H. Rossa.
65 Charakterystyki eksploatacyjne zaworów trójdrogowych wg Chmielnickiego Charakterystyka eksploatacyjna zaworu trójdrogowego zależy od wartości spadków ciśnienia wposzczególnych obwodach układu reg. p or = p + p + p k100 Z100 G100 por = p zp + pz100 + p sp K ZP PM Z SP G
66 Charakterystyki eksploatacyjne zaworów trójdrogowych wg Chmielnickiego Stopień rozdziału A A = p p k100 or Autorytet zaworu trójdrogowego = p p zp or a = p p Z100 calk = pz 100 p + p z100 zp UWAGA! = p pcalk = pk100 + pz100 calk zp Z100 Zamiast ps przyjmowanego przy doborze zaworów przelotowych) w przypadku zaworów 3-drogowych wstawiamy pzp p + p
67 Charakterystyki eksploatacyjne zaworów trójdrogowych wg Chmielnickiego Charakterystyki eksploatacyjne zaworu trójdrogowego dla stopnia rozdziału ciśnienia A = 0,21 oraz współczynnikach autorytetu a = 0,125 (xxxxx), 0,3 (-----) i 0,7 (...),
68 Charakterystyki eksploatacyjne zaworów trójdrogowych wg Chmielnickiego Charakterystyki eksploatacyjne (robocze) zaworu trójdrogowego przy stałym współczynniku autorytetu a = 0,3 oraz różnych stopniach rozdziału ciśnienia: A = 0,07 (xxxxx), 0,21 (-----) 0,49 (...),
69 Charakterystyki eksploatacyjne zaworów trójdrogowych wg Chmielnickiego Z przedstawionej analizy wynika, że w celu zapewnienia minimalnych zmian przepływów w króćcu AB, opory obiegu o zmiennym przepływie Δpzp muszą być małe w porównaniu do oporów obieguostałym przepływie Δpsp ispadkuciśnienia nazaworzeregulacyjnym ΔpZ100. p p k100 zp A = = p p Najkorzystniejszą charakterystykę uzyskano dla A= 0,07 (xxxxx), or or
70 Wnioski Deformacja charakterystyki przepływowej na wypływie zzaworu trójdrogowego (wylot AB) zależy od stosunku oporu odcinka sieci o zmiennej wartości strumienia objętości do oporu całej sieci. Kierowanie się przy doborze średnicy zaworu trójdrogowego jedynie kryterium wartości współczynnika autorytetu zaworu nie jest uzasadnione, ponieważ nie uwzględnia on wpływu tłumienia przez opór odcinka sieci oniezmiennym strumieniu objętości na deformację charakterystyki przepływowej na wypływie AB z zaworu trójdrogowego. W praktyce konieczne jest ilościowe określenie wpływu tłumienia.
71 Charakterystyki eksploatacyjne zaworów trójdrogowych W wypadku stosowania zaworów przelotowych deformacja charakterystyki zależy przede wszystkim od jednego parametru, a mianowicie autorytetu zaworu a, który zależy zkolei od doboru średnicy zaworu. Wwypadku zaworów trójdrogowych taki wpływ mają trzy parametry, a mianowicie: a(a ), b, c. a = p p Z100 calk = p pz100 + p Z100 zp
72 Charakterystyki eksploatacyjne zaworów trójdrogowych wg H. Rossa Wyniki badań H. Rossa a b c = ' pz100 = p = p sp pm / p / p zp / p zp zp Z K ZP PM SP G
73 Wpływ parametru a i b (c=1) na strumień na wypływie z króćca AB (V/V100)) wg H. Rosa
74 Wnioski z badań H. Rosa Wymagany autorytet zaworu a ma znaczącą wartość tylko przy małym tłumieniu przez odcinek sieci ostałym strumieniu objętości (małe wartości b<3). W wypadku wartości parametru b > 3 wpływ średnicy zaworu trójdrogowego (a tym samym autorytetu a) na zmianę charakterystyki wkróćcu AB zaworu jest wzasadzie bez znaczenia. Zreguły instalacje ogrzewania sąprojektowane w taki sposób, żeby stosunek b > 3.
75 Zasady doboru zaworów trójdrogowych Zbadań H. Rosa można wyciągnąć następujące wnioski: równoważenie połączonych równolegle odcinków o zmiennym strumieniu objętości (ZP i PM -parametr c=1) jest celowe tylko przy wartościach parametru b <3, współczynnik autorytetu a ma istotny wpływ przy doborze zaworu dla b < 3. Jeżeli za punkt wyjścia przyjęto dopuszczalne zwiększenie sumarycznego strumienia objętości (V/V100 = 1,1) to przy b < 3 współczynnik autorytetu należy przyjmować a=0.5, przy wartościach parametru b 3 zmiana sumarycznego strumienia objętości jest tak niewielka iwtak małym stopniu zależna od kryterium dławienia a, że deformacja podstawowych charakterystyk zaworu nie może być miarodajna przy doborze zaworu. Wtakich sytuacjach trzeba przyjąć inne kryterium, np. kryterium minimalizacji wahań współczynnika wzmocnienia kz=const dla obiektu zawór +wymiennik ciepła iwówczas wystarczy a=
76 Dobór zaworu mieszającego w układach z Dobór zaworu mieszającego w układach z wtryskiem wtryskiem d c s b a s Z p p p e a s d c s b a s p p p = +
77 1. Podstawą do doboru średnicy nominalnej zaworu regulacyjnego jest obliczenie współczynnika przepływu Kvs VS K [m3/h] VS = gdzie: p Z100 V[m3/h] obliczeniowy strumień objętości wody, Δp z100 [bar] strata ciśnienia na zaworze regulacyjnym całkowicie otwartym, obliczana dla założonej wartości autorytetu zaworu a gdzie: Zasady doboru zaworów regulacyjnych trójdrogowych tok obliczeń p a = 1 a Z100 p zp pzp -strata ciśnienia wobiegu zmiennoprzepływowym ZP.
78 Tok obliczeń 2. Określamy obwody stało- i zmiennoprzepływowe a następnie obliczamy wartości parametrów b i c Z b c = p = p sp pm / p zp / p zp K ZP PM SP G
79 Tok obliczeń 3. Kierując się wynikami badań H. Roosa w zależności od wartości parametru b przyjmujemy wartość współczynnika autorytetu a: przy b < 3 współczynnik autorytetu należy przyjmować a 0.5 i równoważymy hydraulicznie połączone równolegle odcinki o zmiennym strumieniu objętości tak aby c=1 (wstawiamy w przewód mieszający zawór do ręcznego nastawiania), przy wartościach parametru b 3 przyjmujemy a=
80 Tok obliczeń Wg większości pozycji literaturowych przy doborze trójdrogowych zaworów regulacyjnych należy przyjmować a 0.5 i równoważyć hydraulicznie połączone równolegle odcinki o zmiennym strumieniu objętości. Zastosowanie tych zaleceń nie jest błędem gdyż zapewnia dobrą jakość regulacji niezależnie od wartości kryterium tłumienia b. Ich wadą może być niska efektywność energetyczna układu wysokie koszty pompowania. Minimalny spadek ciśnienia na zaworze regulacyjnym jako Δp 0.1 bar, wg. literatury niemieckiej nawet ΔpZ100min 0.03 do 0.05 bar. 4. Po obliczeniu współczynnika przepływu K VS z katalogu zaworów dobieramy średnicę zaworu owartości K VS najbliższej mniejszej (jeżeli pozwala na to pd) od wyliczonej. Przy małych wartościach ΔpZ100 = Δpzp (a=0.5) ustalając K VS kierujemy się średnicą przewodów przyłączanych do zaworu. 5. Sprawdzamy rzeczywistą wartość pz100 oraz a rzeczywiste.
81 Dziękuję za uwagę!
Literatura: 1. Chmielnicki W.: Regulacja automatyczna urządzeń ciepłowniczych. Warszawa Ross H.: Zagadnienia hydrauliczne w instalacjach
Trójdrogowe zawory regulacyjne Wykład 3 Literatura: 1. Chmielnicki W.: Regulacja automatyczna urządzeń ciepłowniczych. Warszawa 1997. 2. Ross H.: Zagadnienia hydrauliczne w instalacjach ogrzewania wodnego.
Bardziej szczegółowoZasady doboru zaworów regulacyjnych przelotowych - powtórka
Trójdrogowe zawory regulacyjne Wykład 6 Zasady doboru zaworów regulacyjnych przelotowych - powtórka ٠ Podstawą do doboru średnicy nominalnej zaworu regulacyjnego jest obliczenie współczynnika przepływu
Bardziej szczegółowoZawórtrójdrogowy: a) mieszający, b) rozdzielający
Trójdrogowe zawory regulacyjne Ćwiczenia 5 Rodzaje wykonań armatury trójdrogowej Zawórtrójdrogowy: a) mieszający, b) rozdzielający Sposoby montażu zaworów trójdrogowych Wukładzie hydraulicznym zzaworem
Bardziej szczegółowoobiekt regulacji y m element pomiarowy
Wykład 6 Urządzenia pomiarowe w e u obiekt regulacji y urządzenie _ obiekt regulator wykonawcze regulacji y m z element pomiarowy y Urządzenia pomiarowe Prawidłowe działanie systemów OWK wymaga stałej
Bardziej szczegółowoAutoma m tyka Inż In yn y ie i rii Środ rod w o iska Wykład 4
Automatyka w Inżynierii Środowiska Wykład 4 Elementy pomiarowe Urządzenia pomiarowe z w e u y urządzenie obiekt regulacji _ regulator wykonawcze obiekt regulacji y m element pomiarowy y Prawidłowy przebieg
Bardziej szczegółowoZasady doboru zaworów regulacyjnych przelotowych - powtórka
Trójdrogowe zawory regulacyjne Wykład 5 Zasady doboru zaworów regulacyjnych przelotowych - powtórka Podstaw do doboru rednicy nominalnej zaworu regulacyjnego jest obliczenie współczynnika przepływu Kvs
Bardziej szczegółowoSchemat blokowy układu regulacji
Ogólna charakterystyka wybranych elementów wykonawczych i pomiarowych w obiektach regulacji i sterowania w inżynierii środowiska Wykład 5 ELEMENTY WYKONAWCZE I POMIAROWE AUTOMATYKI Schemat blokowy układu
Bardziej szczegółowoProwadzący: Jan Syposz
Automatyka w Inżynierii Środowiska Wykład 5 Przelotowe zawory regulacyjne Prowadzący: Jan Syposz Element wykonawczy zawory regulacyjne Zawór regulacyjny w układzie regulacji z w e u y obiekt regulacji
Bardziej szczegółowoSchemat blokowy układu regulacji
Ogólna charakterystyka wybranych elementów wykonawczych i pomiarowych w obiektach regulacji i sterowania w inżynierii środowiska Wykład 5 ELEMENTY WYKONAWCZE I POMIAROWE AUTOMATYKI Schemat blokowy układu
Bardziej szczegółowoPODSTAWY AUTOMATYKI I. URZĄDZENIA POMIAROWE W UKŁADACH AUTOMATYCZNEJ REGULACJI. Ćwiczenie nr 1 WYZNACZANIE CHARAKTERYSTYK STATYCZNYCH
PODSTAWY AUTOMATYKI I. URZĄDZENIA POMIAROWE W UKŁADACH AUTOMATYCZNEJ REGULACJI Ćwiczenie nr 1 WYZNACZANIE CHARAKTERYSTYK STATYCZNYCH I DYNAMICZNYCH Rzeszów 2001 2 1. WPROWADZENIE 1.1. Ogólna charakterystyka
Bardziej szczegółowoWykład 5. urządzenie _. obiekt regulacji y m. element pomiarowy. w e u obiekt regulacji
Urządzenia pomiarowe Wykład 5 w e u obiekt regulacji y urządzenie _ obiekt regulator wykonawcze regulacji y m z element pomiarowy y Urządzenia pomiarowe Prawidłowe działanie systemów OWK (HVAC) wymaga
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 4 PRZYKŁAD DOBORU ZAWORÓW REGULACYJNYCH JEDNODROGOWYCH
Automatyzacja w ogrzewnictwie i klimatyzacji Ćwiczenie 4 PRZYKŁAD DOBORU ZAWORÓW REGULACYJNYCH JEDNODROGOWYCH Zasady doboru zaworów regulacyjnych 1. W praktyce w instalacjach ogrzewania należy preferować
Bardziej szczegółowoAutomatyka i pomiary wielkości fizykochemicznych. Instrukcja do ćwiczenia II. Wyznaczanie charakterystyk statycznych czujników temperatury
Automatyka i pomiary wielkości fizykochemicznych Instrukcja do ćwiczenia II Wyznaczanie charakterystyk statycznych czujników temperatury 1 1. Wstęp Temperatura jest jedną z najważniejszych wielkości fizycznych
Bardziej szczegółowoImię i nazwisko... Numer indeksu:... Gr:B. Uzupełnić elementy automatyki centrali oraz określić ilość i rodzaj sygnałów sterownika DDC.
Zadanie 1. Uzupełnić elementy automatyki centrali oraz określić ilość i rodzaj sygnałów sterownika DDC. (5 pkt) AI AO DI DO Zadanie 2. Dobrać zawory regulacyjne w obwodach regulacji : c.o. i c.w.u. oraz
Bardziej szczegółowoCzujniki i urządzenia pomiarowe
Czujniki i urządzenia pomiarowe Czujniki zbliŝeniowe (krańcowe), detekcja obecności Wyłączniki krańcowe mechaniczne Dane techniczne Napięcia znamionowe 8-250VAC/VDC Prądy ciągłe do 10A śywotność mechaniczna
Bardziej szczegółowo(zwane również sensorami)
Czujniki (zwane również sensorami) Ryszard J. Barczyński, 2016 Politechnika Gdańska, Wydział FTiMS, Katedra Fizyki Ciała Stałego Materiały dydaktyczne do użytku wewnętrznego Czujniki Czujniki służą do
Bardziej szczegółowoJUMO MAERA S25. Sonda do pomiaru poziomu. Zastosowanie. Opis skrócony. Korzyści dla Klienta. Właściwości. Karta katalogowa 40.
+44 279 63 55 33 +44 279 63 52 62 sales@jumo.co.uk www.jumo.co.uk Karta katalogowa 40.05 Strona /8 JUMO MAERA S25 Sonda do pomiaru poziomu Zastosowanie Hydrostatyczny pomiar poziomu cieczy w zbiornikach
Bardziej szczegółowoCzujniki temperatur, termopary
Czujniki temperatur, termopary 1 Termopara Czujniki termoelektryczne są to przyrządy reagujące na zmianę temperatury zmianą siły termodynamicznej wbudowanego w nie termoelementu. Połączone na jednym końcu
Bardziej szczegółowoVIGOTOR VPT-13. Elektroniczny przetwornik ciśnienia 1. ZASTOSOWANIA. J+J AUTOMATYCY Janusz Mazan
Elektroniczny przetwornik ciśnienia W przetwornikach VPT 13 ciśnienie medium pomiarowego (gazu lub cieczy) o wielkości do 2.5 MPa mierzone w odniesieniu do ciśnienia atmosferycznego jest przetwarzane na
Bardziej szczegółowoINSTYTUT ELEKTROENERGETYKI POLITECHNIKI ŁÓDZKIEJ BADANIE PRZETWORNIKÓW POMIAROWYCH
INSTYTUT ELEKTROENERGETYKI POLITECHNIKI ŁÓDZKIEJ ZAKŁAD ELEKTROWNI LABORATORIUM POMIARÓW I AUTOMATYKI W ELEKTROWNIACH BADANIE PRZETWORNIKÓW POMIAROWYCH Instrukcja do ćwiczenia Łódź 1996 1. CEL ĆWICZENIA
Bardziej szczegółowoSeria HT Elektroniczny Przetwornik Wilgotności. Cechy i Korzyści
Karta informacyjna wyrobu HT-9000 Data wydania 06 2001 Seria HT-9000 lektroniczny Przetwornik Wilgotności Wprowadzenie Przetworniki serii HT-9000 produkcji Johnson Controls są urządzeniami nowej generacji,
Bardziej szczegółowo2. CHARAKTERYSTYKI TERMOMETRYCZNE TERMOELEMENTÓW I METALOWYCH OPORNIKÓW TERMOMETRYCZNYCH
2. CHARAKTERYSTYKI TERMOMETRYCZNE TERMOELEMENTÓW I METALOWYCH OPORNIKÓW TERMOMETRYCZNYCH 2.1. Cel ćwiczenia: zapoznanie się ze zjawiskami fizycznymi, na których oparte jest działanie termoelementów i oporników
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA ŚWIĘTOKRZYSKA w Kielcach WYDZIAŁ MECHATRONIKI I BUDOWY MASZYN KATEDRA URZĄDZEŃ MECHATRONICZNYCH LABORATORIUM FIZYKI INSTRUKCJA
POLITECHNIKA ŚWIĘTOKRZYSKA w Kielcach WYDZIAŁ MECHATRONIKI I BUDOWY MASZYN KATEDRA URZĄDZEŃ MECHATRONICZNYCH LABORATORIUM FIZYKI INSTRUKCJA ĆWICZENIE LABORATORYJNE NR 6 Temat: Pomiar zależności oporu półprzewodników
Bardziej szczegółowoVIGOTOR VPT-12. Elektroniczne przetworniki ciśnienia VPT 12 stosuje się w 1. ZASTOSOWANIA. J+J AUTOMATYCY Janusz Mazan
Elektroniczny przetwornik ciśnienia W przetwornikach VPT 12 ciśnienie medium pomiarowego (gazu lub cieczy) o wielkości do 10 MPa mierzone w odniesieniu do ciśnienia atmosferycznego jest przetwarzane na
Bardziej szczegółowoUkład pomiaru temperatury termoelementem typu K o dużej szybkości. Paweł Kowalczyk Michał Kotwica
Układ pomiaru temperatury termoelementem typu K o dużej szybkości Paweł Kowalczyk Michał Kotwica Plan prezentacji Fizyczne podstawy działania termopary Zalety wykorzystania termopar Właściwości termoelementu
Bardziej szczegółowoKONDUKCYJNA WYMIANA CIEPŁA - STYKOWY POMIAR TEMPERATURY
IŃSTYTUT INFORMATYKI STOSOWANEJ POLITECHNIKI ŁÓDZKIEJ Ćwiczenie Nr1 KONDUKCYJNA WYMIANA CIEPŁA - STYKOWY POMIAR TEMPERATURY 1.WPROWADZENIE Przewodzenie ciepła (kondukcja) jest to wymiana ciepła między
Bardziej szczegółowoOGRZEWNICTWO. 5.Zagadnienia hydrauliczne w instalacjach ogrzewania wodnego. Spadek ciśnienia w prostoosiowych odcinkach rur (5.1)
70 5.Zagadnienia hydrauliczne w instalacjach ogrzewania wodnego Spadek ciśnienia w prostoosiowych odcinkach rur gdzie: λ - współczynnik tarcia U średnia prędkość przepływu L długość rury d średnica rury
Bardziej szczegółowoPRZETWORNIKI POMIAROWE
PRZETWORNIKI POMIAROWE PRZETWORNIK POMIAROWY element systemu pomiarowego, który dokonuje fizycznego przetworzenia z określoną dokładnością i według określonego prawa mierzonej wielkości na inną wielkość
Bardziej szczegółowoWybrane elementy elektroniczne. Rezystory NTC. Rezystory NTC
Wybrane elementy elektroniczne Rezystory NTC Czujniki temperatury Rezystancja nominalna 20Ω 40MΩ (typ 2kΩ 40kΩ) Współczynnik temperaturowy -2-5% [%/K] Max temperatura pracy 120 200 (350) [ºC] Współczynnik
Bardziej szczegółowoNazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 121: Termometr oporowy i termopara
Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 121: Termometr oporowy i termopara Cel ćwiczenia: Wyznaczenie współczynnika temperaturowego oporu platyny oraz pomiar charakterystyk termopary miedź-konstantan.
Bardziej szczegółowoCzujniki temperatury
Czujniki temperatury Pomiar temperatury Pomiar temperatury jest jednym z najczęściej wykonywanych pomiarów wielkości nieelektrycznej w gospodarstwach domowych jak i w przemyśle. Do pomiaru temperatury
Bardziej szczegółowoTemat nr 3: Pomiar temperatury termometrami termoelektrycznymi
Temat nr 3: Pomiar temperatury termometrami termoelektrycznymi 1.Wiadomości podstawowe Termometry termoelektryczne należą do najbardziej rozpowszechnionych przyrządów, służących do bezpośredniego pomiaru
Bardziej szczegółowoM-1TI. PROGRAMOWALNY PRECYZYJNY PRZETWORNIK RTD, TC, R, U / 4-20mA ZASTOSOWANIE:
M-1TI PROGRAMOWALNY PRECYZYJNY PRZETWORNIK RTD, TC, R, U / 4-20mA Konwersja sygnału z czujnika temperatury (RTD, TC), rezystancji (R) lub napięcia (U) na sygnał pętli prądowej 4-20mA Dowolny wybór zakresu
Bardziej szczegółowoSeria HT-9000 Elektroniczny Przetwornik Wilgotności. Cechy i Korzyści
uropejski Katalog Aparatury Automatyki Chłodniczej Sekcja Katalogu A Biuletyn Produktu HT-9000 Wydano 09 2000 Seria HT-9000 lektroniczny Przetwornik Wilgotności Wprowadzenie Przetworniki serii HT-9000
Bardziej szczegółowoPRZYKŁAD DOBORU ZAWORÓW REGULACYJNYCH JEDNODROGOWYCH
Automatyzacja w ogrzewnictwie i klimatyzacji Ćwiczenie 4 PRZYKŁAD DOBORU ZAWORÓW REGULACYJNYCH JEDNODROGOWYCH Przykład 2 Zadanie Dobrać średnice zaworów regulacyjnych przelotowych w obwodach regulacji:
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 15 BADANIE WZMACNIACZY MOCY MAŁEJ CZĘSTOTLIWOŚCI
1 ĆWICZENIE 15 BADANIE WZMACNIACZY MOCY MAŁEJ CZĘSTOTLIWOŚCI 15.1. CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest poznanie podstawowych właściwości wzmacniaczy mocy małej częstotliwości oraz przyswojenie umiejętności
Bardziej szczegółowoEuropean Electronic Controls Catalogue Catalogue Section A Product Bulletin HT-9000 Issue Date Seria HT-9000
Seria HT-9000 lektroniczny Przetwornik Wilgotności uropean lectronic Controls Catalogue Catalogue Section A Product Bulletin HT-9000 Issue Date 06 2001 Wprowadzenie Przetworniki serii HT-9000 produkcji
Bardziej szczegółowoSterowniki obiektowe wraz z innymi urządzeniami niezbędnymi w układzie regulacji i sterowania HVAC (ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji) jak:
Szafy sterownicze Wykład 5 Szafy sterownicze Sterowniki obiektowe wraz z innymi urządzeniami niezbędnymi w układzie regulacji i sterowania HVAC (ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji) jak: przekaźniki,
Bardziej szczegółowo1. W gałęzi obwodu elektrycznego jak na rysunku poniżej wartość napięcia Ux wynosi:
1. W gałęzi obwodu elektrycznego jak na rysunku poniżej wartość napięcia Ux wynosi: A. 10 V B. 5,7 V C. -5,7 V D. 2,5 V 2. Zasilacz dołączony jest do akumulatora 12 V i pobiera z niego prąd o natężeniu
Bardziej szczegółowoĆwiczenie. Elektryczne metody pomiaru temperatury
Program Rozwojowy Politechniki Warszawskiej, Zadanie 36 Przygotowanie i modernizacja programów studiów oraz materiałów dydaktycznych na Wydziale Elektrycznym Laboratorium Akwizycja, przetwarzanie i przesyłanie
Bardziej szczegółowoWejścia analogowe w sterownikach, regulatorach, układach automatyki
Wejścia analogowe w sterownikach, regulatorach, układach automatyki 1 Sygnały wejściowe/wyjściowe w sterowniku PLC Izolacja galwaniczna obwodów sterownika Zasilanie sterownika Elementy sygnalizacyjne Wejścia
Bardziej szczegółowoPracownia Automatyki i Elektrotechniki Katedry Tworzyw Drzewnych Ćwiczenie 1. Połączenia szeregowe oraz równoległe elementów RC
Pracownia Automatyki i Elektrotechniki Katedry Tworzyw Drzewnych Ćwiczenie ĆWICZENIE Połączenia szeregowe oraz równoległe elementów C. CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest praktyczno-analityczna ocena wartości
Bardziej szczegółowoPomiar rezystancji metodą techniczną
Pomiar rezystancji metodą techniczną Cel ćwiczenia. Poznanie metod pomiarów rezystancji liniowych, optymalizowania warunków pomiaru oraz zasad obliczania błędów pomiarowych. Zagadnienia teoretyczne. Definicja
Bardziej szczegółowoMPI-8E 8-KANAŁOWY REJESTRATOR PRZENOŚNY
MPI-8E 8-KANAŁOWY REJESTRATOR PRZENOŚNY 8 wejść analogowych Dotykowy wyświetlacz LCD Wewnętrzna pamięć danych 2 GB Port USB na płycie czołowej Port komunikacyjny RS-485 Wewnętrzne zasilanie akumulatorowe,
Bardziej szczegółowoAutomatyka i sterowania
Automatyka i sterowania Układy regulacji Regulacja i sterowanie Przykłady regulacji i sterowania Funkcje realizowane przez automatykę: regulacja sterowanie zabezpieczenie optymalizacja Automatyka i sterowanie
Bardziej szczegółowo(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1
RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 188152 (21) Numer zgłoszenia: 327709 (22) Data zgłoszenia: 23.07.1998 (13) B1 (51) Int.Cl.7: F24D 19/10
Bardziej szczegółowo20130107-1150. biuro@apautomatyka.pl www.apautomatyka.pl. Oferta Firmy 2013
20130107-1150 Email: WWW: biuro@apautomatyka.pl www.apautomatyka.pl Oferta Firmy 2013 Oferta firmy AP Automatyka urządzenia do pomiaru wilgotności i temperatury Rotronic urządzenia do pomiaru stężenia
Bardziej szczegółowoProjektowanie systemów pomiarowych
Projektowanie systemów pomiarowych 10 Pomiar temperatury wybrane metody http://www.acse.pl/czujniki-temperatury 1 Pomiary temperatury Skale temperatury: - Celsjusza (1742) uporządkowana przez Stromera
Bardziej szczegółowoPrzykład 2. Przykład 3. Spoina pomiarowa
Wykład 10. Struktura toru pomiarowego. Interfejsy, magistrale, złącza. Eksperyment pomiarowy zjawisko lub model metrologiczny mezurand, czujniki przetwarzanie na sygnał elektryczny, kondycjonowanie sygnału
Bardziej szczegółowoPolitechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania
Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania Podstawy Automatyki Przygotowanie zadania sterowania do analizy i syntezy zestawienie schematu blokowego
Bardziej szczegółowoGI-22-2, GIX-22-2 Programowalny przetwornik dwuprzewodowy
IO.GIX-22-2.2.01 Ed. 01.001/02.15 INSTRUKCJA OBSŁUGI (DOKUMENTACJA TECHNICZNO- RUCHOWA) GI-22-2, GIX-22-2 Programowalny przetwornik dwuprzewodowy APLISENS S.A., 03-192 Warszawa, ul. Morelowa 7 tel. +48
Bardziej szczegółowoPrzetwornik wilgotności względnej i entalpii
1 899 1899P01 Przetwornik wilgotności względnej i entalpii AQF61.1 ikroprocesorowy przetwornik służący do obliczania wilgotności względnej, entalpii i różnicy entalpii. Zastosowanie W instalacjach wentylacji
Bardziej szczegółowoCzujniki. Czujniki służą do przetwarzania interesującej nas wielkości fizycznej na wielkość elektryczną łatwą do pomiaru. Najczęściej spotykane są
Czujniki Ryszard J. Barczyński, 2010 2015 Politechnika Gdańska, Wydział FTiMS, Katedra Fizyki Ciała Stałego Materiały dydaktyczne do użytku wewnętrznego Czujniki Czujniki służą do przetwarzania interesującej
Bardziej szczegółowo1 Zasady doboru zaworów regulacyjnych trójdrogowych
Materiały powtórkowe do kursu: Automatyzacja w Ciepłownictwie i Ogewnictwie - ćwiczenia 1 Zasady doboru zaworów regulacyjnych trójdrogowych 1.1 Pypomnienie teoretyczne Podstawą do doboru średnicy nominalnej
Bardziej szczegółowoPL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 13/14. PIOTR DZIURDZIA, Bochnia, PL
PL 222647 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 222647 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 402068 (51) Int.Cl. G01K 17/06 (2006.01) G01K 17/16 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej
Bardziej szczegółowoPOMIARY WIELKOŚCI NIEELEKTRYCZNYCH
POMIARY WIELKOŚCI NIEELEKTRYCZNYCH Dr inż. Eligiusz PAWŁOWSKI Politechnika Lubelska Wydział Elektrotechniki i Informatyki Prezentacja do wykładu dla EMST Semestr letni Wykład nr 5 Prawo autorskie Niniejsze
Bardziej szczegółowoPOMIARY CIEPLNE KARTY ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH V. 2011
ĆWICZENIE 1: Pomiary temperatury 1. Wymagane wiadomości 1.1. Podział metod pomiaru temperatury 1.2. Zasada działania czujników termorezystancyjnych 1.3. Zasada działania czujników termoelektrycznych 1.4.
Bardziej szczegółowoPL B1. INSTYTUT MECHANIKI GÓROTWORU POLSKIEJ AKADEMII NAUK, Kraków, PL BUP 21/08. PAWEŁ LIGĘZA, Kraków, PL
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 209493 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 382135 (51) Int.Cl. G01F 1/698 (2006.01) G01P 5/12 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22)
Bardziej szczegółowoRegulator przepływu RAVAV
Regulator przepływu RAVAV W dobie energooszczędnych budynków i innowacyjnych rozwiązań, również w dziedzinie wentylacji mechanicznej pojawiają się nowe rozwiązania. Jednym z takich rozwiązań jest regulacja
Bardziej szczegółowoBadanie półprzewodnikowych elementów bezzłączowych
Instrukcja do ćwiczenia: Badanie półprzewodnikowych elementów bezzłączowych (wersja robocza) Laboratorium Elektroenergetyki 1 1. Cel ćwiczenia. Celem ćwiczenia jest: Poznanie podstawowych właściwości i
Bardziej szczegółowoZjawiska w niej występujące, jeśli jest ona linią długą: Definicje współczynników odbicia na początku i końcu linii długiej.
1. Uproszczony schemat bezstratnej (R = 0) linii przesyłowej sygnałów cyfrowych. Zjawiska w niej występujące, jeśli jest ona linią długą: odbicie fali na końcu linii; tłumienie fali; zniekształcenie fali;
Bardziej szczegółowoEMT-133. Elektroniczny miernik temperatury. Instrukcja obsługi. Karta gwarancyjna
CZAKI THERMO-PRODUCT 05-090 Raszyn ul.19 Kwietnia 58 tel. 22 7202302 fax. 22 7202305 handlowy@czaki.pl www.czaki.pl Elektroniczny miernik temperatury EMT-133 Instrukcja obsługi Karta gwarancyjna Wersja
Bardziej szczegółowo2.1 Cechowanie termopary i termistora(c1)
76 Ciepło 2.1 Cechowanie termopary i termistora(c1) Celem ćwiczenia jest zbadanie zależności temperaturowej oporu termistora oraz siły elektromotorycznej indukowanej w obwodach z termoparą. Przeprowadzane
Bardziej szczegółowo20140428-1610. Oferta Firmy 2014. www.apautomatyka.pl
20140428-1610 Oferta Firmy 2014 www.apautomatyka.pl Oferta firmy AP Automatyka urządzenia do pomiaru wilgotności i temperatury Rotronic urządzenia do pomiaru stężenia CO2 Rotronic urządzenia do kontroli
Bardziej szczegółowoZawory serii V2001 zawór trójdrogowy typu 3323 z siłownikiem pneumatycznym lub elektrycznym
Zawory serii V2001 zawór trójdrogowy typu 3323 z siłownikiem pneumatycznym lub elektrycznym Zastosowanie Zawór mieszający lub rozdzielający dla instalacji przemysłowych. Średnica nominalna od DN 15 do
Bardziej szczegółowoWYBRANE ELEKTRYCZNE CZUJNIKI-PRZETWORNIKI TEMPERATURY
Pracownia Automatyki Katedry Tworzyw Drzewnych Ćwiczenie 3 str. 1/9 ĆWICZENIE 3 WYBRANE ELEKTRYCZNE CZUJNIKI-PRZETWORNIKI TEMPERATURY 1.CEL ĆWICZENIA: zapoznanie się z podstawowymi czujnikami elektrycznymi
Bardziej szczegółowoKonwerter gazu BÜNOx 2+
Technika analityczna Konwerter gazu Dla ochrony ludzi i środowiska emisja tlenków azotu musi zostać zredukowana tak mocno, jak to możliwe. Aby w koniecznej do tego technice kontrolowania można było używać
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 34. Badanie elementów optoelektronicznych
Ćwiczenie nr 34 Badanie elementów optoelektronicznych 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z elementami optoelektronicznymi oraz ich podstawowymi parametrami, a także doświadczalne sprawdzenie
Bardziej szczegółowoBEZDOTYKOWY CZUJNIK ULTRADŹWIĘKOWY POŁOŻENIA LINIOWEGO
Temat ćwiczenia: BEZDOTYKOWY CZUJNIK ULTRADŹWIĘKOWY POŁOŻENIA LINIOWEGO 1. Wprowadzenie Ultradźwiękowy bezdotykowy czujnik położenia liniowego działa na zasadzie pomiaru czasu powrotu impulsu ultradźwiękowego,
Bardziej szczegółowoPodstawy mechatroniki 4. Sensory
Podstawy mechatroniki 4. Sensory Politechnika Poznańska Katedra Podstaw Konstrukcji Maszyn Poznań, 07 grudnia 2015 Wprowadzenie stotnym składnikiem systemów mechatronicznych są sensory, tzn. urządzenia
Bardziej szczegółowoRAVAV. Urządzenia. Regulator przepływu VAV. Wymiary. Opis. Schemat działania
Wymiary Opis Regulator przeznaczony jest do stosowania w instalacjach wentylacji mechanicznej i stanowi istotny komponent układu ze zmiennym przepływem powietrza. Obudowa regulatora wykonana jest z blachy
Bardziej szczegółowoAutomatyka i sterowanie, cz2
Automatyka i sterowanie, cz2 Rodzaje regulacji Charakterystyki statyczne i dynamiczne Regulatory Przegląd regulatorów Urządzenia wykonawcze i pomiarowe Rodzaje regulacji Podstawowy podział: Regulacja ręczna,
Bardziej szczegółowoPRZETWORNIKI POMIAROWE
PRZETWORNIKI POMIAROWE Zastosowanie: przemysł spożywczy magazynowanie żywności, leków, itp. energetyka (telemechanika rozdzielni NN, SN, WN) elektrownie kopalnie przemysł motoryzacyjny suszarnie kotłownie,
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 2a. Pomiar napięcia z izolacją galwaniczną Doświadczalne badania charakterystyk układów pomiarowych CZUJNIKI POMIAROWE I ELEMENTY WYKONAWCZE
Politechnika Łódzka Katedra Mikroelektroniki i Technik Informatycznych 90-924 Łódź, ul. Wólczańska 221/223, bud. B18 tel. 42 631 26 28 faks 42 636 03 27 e-mail secretary@dmcs.p.lodz.pl http://www.dmcs.p.lodz.pl
Bardziej szczegółowoGłowica termostatyczna K
Głowica termostatyczna K z czujnikiem przylgowym lub zanurzeniowym Głowice termostatyczne Do regulacji temperatury czynnika IMI HEIMEIER / Głowice termostatyczne i zawory grzejnikowe /Głowica termostatyczna
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA WROCŁAWSKA LABORATORIUM POMIARÓW WIELKOSCI NIEELEKTRYCZNYCH. Instrukcja do ćwiczenia. Pomiary temperatur metodami stykowymi.
POLITECHNIKA WROCŁAWSKA LABORATORIUM POMIARÓW WIELKOSCI NIEELEKTRYCZNYCH Instrukcja do ćwiczenia Pomiary temperatur metodami stykowymi. Wrocław 2005 Temat ćwiczenia: Pomiary temperatur czujnikami stykowymi
Bardziej szczegółowoCZUJNIKI I UKŁADY POMIAROWE
POLITECHNIKA WARSZAWSKA Wydział Mechaniczny Energetyki i Lotnictwa Instytut Techniki Lotniczej i Mechaniki Stosowanej Zakład Automatyki i Osprzętu Lotniczego CZUJNIKI I UKŁADY POMIAROWE Czujniki przykładowe
Bardziej szczegółowoPOMIARY WIELKOŚCI NIEELEKTRYCZNYCH
POMIARY WIELKOŚCI NIEELEKTRYCZNYCH Dr inż. Eligiusz PAWŁOWSKI Politechnika Lubelska Wydział Elektrotechniki i Informatyki Prezentacja do wykładu dla EMST Semestr letni Wykład nr 5 Prawo autorskie Niniejsze
Bardziej szczegółowoPrzetwornik pomiarowy RTD-ADC z czujnikiem PT-100
Przetwornik pomiarowy RTD-ADC z czujnikiem PT-100 INSTRUKCJA OBSŁUGI Wersja 1.0a Spis treści 1. Opis ogólny i rozmieszczenie wyprowadzeń...3 2. Sposób przyłączenia przetwornika i czujnika...3 3. Parametry
Bardziej szczegółowoPAWGr CENTRALA BEZKANAŁOWA
PAWGr CENTRALA BEZKANAŁOWA WSTĘP Podstropowe aparaty wentylacyjno-grzewcze w wersji nawiewnej z recyrkulacją powietrza PAWGr przeznaczone są do ogrzewania i wentylacji dużych pomieszczeń handlowych, magazynów,
Bardziej szczegółowoWZMACNIACZ NAPIĘCIOWY RC
WZMACNIACZ NAPIĘCIOWY RC 1. WSTĘP Tematem ćwiczenia są podstawowe właściwości jednostopniowego wzmacniacza pasmowego z tranzystorem bipolarnym. Zadaniem ćwiczących jest dokonanie pomiaru częstotliwości
Bardziej szczegółowoModuł wejść/wyjść VersaPoint
Analogowy wyjściowy napięciowo-prądowy o rozdzielczości 16 bitów 1 kanałowy Moduł obsługuje wyjście analogowe sygnały napięciowe lub prądowe. Moduł pracuje z rozdzielczością 16 bitów. Parametry techniczne
Bardziej szczegółowoEGT , 392, 446, 447: Czujnik temperatury montowany w kanale Jak zwiększyliśmy efektywność energetyczną
EGT 346...348, 392, 446, 447: Czujnik temperatury montowany w kanale Jak zwiększyliśmy efektywność energetyczną Precyzyjne pomiary temperatury są konieczne, dla zapewnienia efektywnego energetycznie sterowania
Bardziej szczegółowoPrzetworniki ciśnienia typu MBS - informacje ogólne
rzetworniki ciśnienia typu MBS - informacje ogólne rzetworniki ciśnienia - zasada działania Zadaniem przetworników ciśnienia jest przekształcanie wielkości mechanicznej jaką jest ciśnienie w sygnał elektryczny.
Bardziej szczegółowoWSKAŹNIK STACJONARNY STANU SIECI PREIZOLOWANEJ (SYSTEM ALARMOWY IMPULSOWY) ACN - 2Z INSTRUKCJA OBSŁUGI
WSKAŹNIK STACJONARNY STANU SIECI PREIZOLOWANEJ (SYSTEM ALARMOWY IMPULSOWY) ACN - 2Z INSTRUKCJA OBSŁUGI levr Ver. 10.12 Informacje ogólne. Stacjonarny detektor typ ACN-2Z jest przeznaczony do kontrolowania
Bardziej szczegółowoKondensatory. Konstrukcja i właściwości
Kondensatory Konstrukcja i właściwości Zbigniew Usarek, 2018 Politechnika Gdańska, Wydział FTiMS, Katedra Fizyki Ciała Stałego Materiały dydaktyczne do użytku wewnętrznego Podstawowe techniczne parametry
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ PPT / KATEDRA INŻYNIERII BIOMEDYCZNE D-1 LABORATORIUM Z MIERNICTWA I AUTOMATYKI Ćwiczenie nr 9. Czujniki temperatury
Cel ćwiczenia: Poznanie budowy i zasady działania oraz parametrów charakterystycznych dla stykowych czujników temperatury. Zapoznanie się z metodami pomiaru temperatur czujnikami stykowymi oraz sposobami
Bardziej szczegółowoElementy elektrotechniki i elektroniki dla wydziałów chemicznych / Zdzisław Gientkowski. Bydgoszcz, Spis treści
Elementy elektrotechniki i elektroniki dla wydziałów chemicznych / Zdzisław Gientkowski. Bydgoszcz, 2015 Spis treści Przedmowa 7 Wstęp 9 1. PODSTAWY ELEKTROTECHNIKI 11 1.1. Prąd stały 11 1.1.1. Podstawowe
Bardziej szczegółowoStanowiska laboratoryjne przeznaczone do przeprowadzania doświadczeń w zakresie przepływu ciepła
Stanowiska laboratoryjne przeznaczone do przeprowadzania doświadczeń w zakresie przepływu ciepła 1 Stanowisko Pomiarowe Rys.1. Stanowisko pomiarowe. rejestrowanie pomiarów z czujników analogowych i cyfrowych,
Bardziej szczegółowoAPLISENS DOKUMENTACJA TECHNICZNO-RUCHOWA PRZETWORNIK CIŚNIENIA TYP AS DTR.AS.01 PRODUKCJA PRZETWORNIKÓW CIŚNIENIA I APARATURY POMIAROWEJ
DTR.AS.01 APLISENS PRODUKCJA PRZETWORNIKÓW CIŚNIENIA I APARATURY POMIAROWEJ DOKUMENTACJA TECHNICZNO-RUCHOWA PRZETWORNIK CIŚNIENIA TYP AS WARSZAWA, LUTY 2004r 1 DTR.AS.01 SPIS TREŚCI 1. PRZEZNACZENIE. CECHY
Bardziej szczegółowoTranzystory bipolarne. Właściwości wzmacniaczy w układzie wspólnego kolektora.
I. Cel ćwiczenia ĆWICZENIE 6 Tranzystory bipolarne. Właściwości wzmacniaczy w układzie wspólnego kolektora. Badanie właściwości wzmacniaczy tranzystorowych pracujących w układzie wspólnego kolektora. II.
Bardziej szczegółowoWSPÓŁCZYNNIK PRZEJMOWANIA CIEPŁA PRZEZ KONWEKCJĘ
INSYU INFORMAYKI SOSOWANEJ POLIECHNIKI ŁÓDZKIEJ Ćwiczenie Nr2 WSPÓŁCZYNNIK PRZEJMOWANIA CIEPŁA PRZEZ KONWEKCJĘ 1.WPROWADZENIE. Wymiana ciepła pomiędzy układami termodynamicznymi może być realizowana na
Bardziej szczegółowoDoświadczenia w eksploatacji gazomierzy ultradźwiękowych
Doświadczenia w eksploatacji gazomierzy ultradźwiękowych Daniel Wysokiński Mateusz Turkowski Rogów 18-20 września 2013 Doświadczenia w eksploatacji gazomierzy ultradźwiękowych 1 Gazomierze ultradźwiękowe
Bardziej szczegółowoRegulacja dwupołożeniowa (dwustawna)
Regulacja dwupołożeniowa (dwustawna) I. Wprowadzenie Regulacja dwustawna (dwupołożeniowa) jest często stosowaną metodą regulacji temperatury w urządzeniach grzejnictwa elektrycznego. Polega ona na cyklicznym
Bardziej szczegółowoCzujnik prędkości przepływu powietrza
92 92P0 Czujnik prędkości przepływu powietrza QVM62. Zastosowanie Czujnik stosowany jest do utrzymania prędkości przepływu powietrza na stałym poziomie, równoważenia różnic ciśnienia (regulacja powietrza
Bardziej szczegółowoPrzetworniki cyfrowo analogowe oraz analogowo - cyfrowe
Przetworniki cyfrowo analogowe oraz analogowo - cyfrowe Przetworniki cyfrowo / analogowe W cyfrowych systemach pomiarowych często zachodzi konieczność zmiany sygnału cyfrowego na analogowy, np. w celu
Bardziej szczegółowoSTABILIZATORY NAPIĘCIA STAŁEGO. 1. Wiadomości wstępne
STABILIZATORY NAPIĘCIA STAŁEGO 1. Wiadomości wstępne Stabilizatory napięcia stałego są to układy elektryczne dostarczające do odbiornika napięcie o stałej wartości niezależnie od zmian w określonych granicach:
Bardziej szczegółowoIO.AS-dP.01 APLISENS PRODUKCJA PRZEMYSŁOWEJ APARATURY POMIAROWEJ I ELEMENTÓW AUTOMATYKI INSTRUKCJA OBSŁUGI (DOKUMENTACJA TECHNICZNO-RUCHOWA)
IO.AS-dP.01 APLISENS PRODUKCJA PRZEMYSŁOWEJ APARATURY POMIAROWEJ I ELEMENTÓW AUTOMATYKI INSTRUKCJA OBSŁUGI (DOKUMENTACJA TECHNICZNO-RUCHOWA) EKONOMICZNY PRZETWORNIK RÓŻNICY CIŚNIEŃ TYP AS-dP Edycja F WARSZAWA,
Bardziej szczegółowo