TEMATY NA MATURĘ USTNĄ Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2013 / 2014

Transkrypt

1 TEMATY NA MATURĘ USTNĄ Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2013 / 2014 I. LITERATURA 1. Różne koncepcje szczęścia w literaturze i filozofii. Rozwiń temat na przykładzie wybranych tekstów. 2. Topos theatrum mundi. Przedstaw sposób funkcjonowania i rolę motywu w wybranych utworach. 3. Wskaż funkcję pieniądza w wyborach życiowych wybranych postaci literackich różnych epok. 4. Obraz społeczeństwa Rosji w utworach literackich polskich i/lub obcych. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 5. Różne ujęcia motywu zdrady. Zaprezentuj temat na wybranych przykładach literackich różnych epok. 6. Omów różne sposoby kształtowania przestrzeni (np. realizm, fantastyka, magia, groteska) w wybranych utworach literackich. 7. Rozważania o naturze ludzkiej w polskiej poezji XX i XXI wieku. Zanalizuj temat, odwołując się do wybranych tekstów. 8. Franciszkańska wizja świata. Wskaż jej źródła i omów kontynuacje na wybranych Przykładach literackich. 9. Odwołując się do wybranych przykładów literackich, przedstaw bohatera wyalienowanego. Wskaż źródła, przejawy oraz skutki takiej postawy. 10. Przypowieść dawniej i dziś. Rozwiń temat, odwołując się do wybranych przykładów literackich. 11. Wykaż obecność i sposób funkcjonowania motywów epikurejskich w literaturze, odwołując się do wybranych przykładów. 12. Stoicyzm jako sposób na życie. Prześledź funkcjonowanie motywu w tekstach literackich różnych epok. 13. Dokonaj porównania renesansowej i barokowej wizji człowieka. W opracowaniu tematu odwołaj się do wybranych tekstów literackich obu epok. 14. W jaki sposób twórcy średniowiecza i baroku postrzegają człowieka? W odpowiedzi odwołaj się do wybranych utworów literackich obu epok. 15. W jaki sposób literatura przekazuje wartości humanistyczne? Odpowiedz, odwołując się do wybranych tekstów. 1

2 16. "Piękny jest ludzki rozum i niezwyciężony. W jaki sposób twórczość artystów różnych epok mogłaby ilustrować tę tezę? Odwołaj się do wybranych przykładów literackich. 17. Impresjonizm i jego literackie realizacje. Odwołując się do wybranych tekstów, wskaż cechy poetyki impresjonistycznej w poezji i prozie. 18. Symbolizm w literaturze wybranej epoki. Odwołując się do przykładów, wskaż funkcję użytych symboli. 19. Między tendencją a artyzmem. Analizując nowele i opowiadania okresu pozytywizmu, zastanów się, jak te zjawiska realizują się w wybranych przez ciebie utworach. 20. Różne sposoby wyrażenia uczuć i postaw patriotycznych. W omówieniu tematu odwołaj się do tekstów literackich z różnych epok. 21. Monolog wewnętrzny, sen, działanie, cudza opinia przedstaw różne sposoby charakteryzowania bohatera, odwołując się do wybranych przykładów literackich. 22. Sposób konstruowania i funkcja scen batalistycznych w literaturze. W opracowaniu tematu wykorzystaj wnioski z analizy wybranych utworów. 23. "Jako na dwóch przeciwnych słońcach Bogi przedstaw polemikę ideową i artystyczną między Słowackim i Mickiewiczem, odwołując się do tekstów literackich obu wieszczów oraz do znajomości ich biografii. 24. Pisarz wobec czasów zagrożenia. Jaki wpływ na twórczość wybranego pisarza (lub wybranych pisarzy) miały doświadczenia wojenne? Przedstaw temat, odwołując się do konkretnych przykładów. 25. Wojna i walka jako świętość. Omów zagadnienie na wybranych przykładach, odwołując się do dwóch epok literackich. 26. Romantyczne pojmowanie heroizmu. Rozważ zagadnienie w odwołaniu do wybranych utworów. 27. Przedstaw klasycyzm jako jeden z nurtów naszej kultury. Rozwiń temat na podstawie wybranych przykładów literackich. 28. Różne sposoby funkcjonowania tradycji sarmackiej w literaturze polskiej. Zaprezentuj temat odwołując się do wybranych przykładów. 29. Różne sposoby funkcjonowania tradycji antycznej we współczesnej poezji polskiej. Omów temat na wybranych przykładach. 2

3 30. Swojskość i cudzoziemszczyzna. Zaprezentuj problem na podstawie wybranych przykładów literatury XVIII i XIX wieku. 31. Pisarze współcześni wobec tradycji kultury chłopskiej. Omów różne sposoby przedstawiania obrazu wsi na wybranych przykładach literatury XX i XXI wieku. 32. Groteska jako sposób kreowania rzeczywistości. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady literackie. 33. Erotyzm w literaturze (sposoby prezentacji, funkcje). Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów literackich różnych epok. 34. Zaprezentuj moralne przesłanie poezji Zbigniewa Herberta. Interpretując wybrane utwory, uwzględnij konteksty: antyczny, biblijny, biograficzny. 35. Topos ojczyzny utraconej. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów literackich. 36. Związek Erosa z Tanatosem w wybranych utworach poezji polskiej. Omów zagadnienie na przykładach literackich z dwóch epok. 37. Ironia w twórczości Wisławy Szymborskiej. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów poetki. 38. Zmagania dobra ze złem. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do literatury romantycznej. 39. Mity jako ważne tworzywo literatury. Ukaż i scharakteryzuj to zjawisko, odwołując się do wybranych przykładów z literatury różnych epok. 40. Motyw brzydoty w literaturze. Przedstaw zjawisko, odwołując się do wybranych dzieł. 41. Rola snu dziełach literackich różnych epok. Omów zjawisko, odwołując się do wybranych tekstów. 42. Mityzacja rzeczywistości w literaturze. Przedstaw zjawisko, odwołując się do wybranych tekstów literatury XIX i XX wieku. 43. Feminizm w literaturze. Przedstaw zjawisko, odwołując się do wybranych tekstów literackich. 44. Dziecko w literaturze mały buntownik, geniusz czy istota bezbronna? Przedstaw problem, odwołując się do wybranych tekstów literackich. 45. "My z drugiej połowy XX wieku zaprezentuj obraz społeczeństwa polskiego XX wieku w wybranych tekstach literackich. 3

4 46. Świat i zaświaty w twórczości Bolesława Leśmiana. Zaprezentuj koncepcję rzeczywistości zawartą w wierszach tego poety. 47. Omów zjawisko intertekstualności w wybranych tekstach literackich. 48. Związek literatury i filozofii. Scharakteryzuj zjawisko, odwołując się do utworów wybranego autora lub wybranej epoki. 49. Różne obrazy przyrody w literaturze. Przedstaw sposoby ich kreowania i funkcje w wybranych utworach. 50. Buntownik i jego różne literackie wcielenia. Rozwiń temat na wybranych przykładach. 51. Literackie wizje rodziny ukształtowane w różnych epokach. Porównaj rozmaite jej wizerunki, analizując wybrane utwory. 52. Naturalistyczne i symboliczne obrazy w utworach Stefana Żeromskiego i Władysława Stanisława Reymonta. Omów ich funkcje na wybranych przykładach. 53. Romantyczna i pozytywistyczna koncepcja służenia ojczyźnie. Porównaj je, analizując wybrane przykłady z literatury. 54. Obrazy miasta jako przestrzeni życiowej. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł. 55. Pisarz jako autorytet moralny swoich czasów. Omów na wybranych przykładach. 56. Rola pejzażu w literaturze i malarstwie romantyzmu. Omów temat na wybranych przykładach. 57. Sposoby ukazania wsi polskiej i problemów jej mieszkańców w literaturze wybranej epoki. Omów, odwołując się do wybranych przykładów. 58. Idealiści i marzyciele w literaturze polskiej. Scharakteryzuj sposoby kreowania takich bohaterów w utworach z różnych epok. 59. Odwołując się do wybranych przykładów, przedstaw obraz pokolenia Kolumbów w literaturze XX wieku. 60. Sztuka epistolarna jako rodzaj wypowiedzi literackiej. Omów na wybranych przykładach. 61. Sarmatyzm wzorce i ostrzeżenia. Rozwiń temat na przykładach wybranych utworów literackich. 62. Realizm, symbolizm, groteska porównaj różne sposoby przedstawiania rzeczywistości w literaturze, odwołując się do wybranych przykładów. 4

5 63. Biografia jako klucz do odczytania twórczości pisarza (np. J. Kochanowskiego, A. Mickiewicza, F. Kafki i innych). Rozwiń temat, analizując utwory wybranego twórcy. 64. Obrzędy i obyczaje ludowe w literaturze. Omów sposoby ich przedstawiania i funkcje w wybranych utworach. 65. Tragizm jako klucz do interpretacji postaw bohaterów. Omów na wybranych przykładach różne ujęcia postawy tragicznej. 66. Bohater literacki wobec trudnych wyborów moralnych. Przedstaw temat, odwołując się do literatury dawnej i współczesnej. 67. Motyw tańca w literaturze polskiej i jego funkcje. Rozwiń temat na przykładach wybranych utworów literackich. 68. Polemiki, spory, prowokacje starcia pokoleń literackich. Omów na przykładach. 69. Modlitwa jako wyraz przeżyć subiektywnych w liryce dawnej i współczesnej. Omów na wybranych przykładach. 70. Kobieta anioł i kobieta demon. Porównaj wizerunki kobiet oraz omów ich funkcje w literaturze. 71. Żart, śmiech, satyra - jako wyraz dezaprobaty wobec rzeczywistości. Omów na przykładach wybranych utworów z dwóch epok. 72. Praca jako błogosławieństwo i przekleństwo. Omów temat na wybranych przykładach. 73. Motyw dworku szlacheckiego w literaturze polskiej. Przedstaw różne jego ujęcia, odwołując się do wybranych przykładów. 74. Władca jako bohater tekstów literackich. Zinterpretuj na przykładach różne sposoby przedstawienia tej postaci. 75. Fantastyka jako sposób tworzenia fikcji literackiej. Przypomnij wybrane sceny, postacie, zdarzenia i określ funkcje, jakie pełnią w utworach z różnych epok. 76. Wpływ wojny na psychikę i moralność. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych dzieł literackich. 77. Różne sposoby mówienia o rzeczywistości wojny i okupacji w literaturze. Rozwijając temat, odwołaj się do przykładów z poezji i prozy. 5

6 II. ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 78. Człowiek XX wieku wobec systemów totalitarnych. Omów problem, odwołując się do literatury i filmu. 79. Obraz życia codziennego w literaturze i malarstwie. Przedstaw temat, odwołując się do wybranych dzieł kultury. 80. Warszawa w malarstwie i literaturze. Zaprezentuj temat, odwołując się do wybranych przykładów. 81. Wizja natury w malarstwie i literaturze doby romantyzmu. Przedstaw temat, odwołując się do wybranych przykładów. 82. Symbolika stroju. Omów, analizując wybrane dzieła literackie i malarskie. 83. Filmy Andrzeja Wajdy jako interpretacje dzieł literatury polskiej. Omów wybrane przykłady. 84. Przywołując wybrane dzieła, rozważ rolę inspiracji biblijnych we współczesnej literaturze i filmie. 85. Artystyczne interpretacje historii w literaturze i malarstwie. Dokonaj analizy porównawczej dzieł. 86. Powstania narodowe w utworach literackich i obrazach malarzy polskich. Dokonaj analizy wybranych dzieł. 87. Literacka i filmowa wizja PRL-u. Zanalizuj wybrane przykłady. 88. Współczesna kultura nieeuropejska. Przedstaw motywy (gatunki, inspiracje, itp.) charakterystyczne dla wybranej literatury i sztuki spoza Europy. 89. Piosenka aktorska w kulturze współczesnej, przedstaw zjawisko i dokonaj analizy tematyki i poetyki wybranych utworów. 90. Związki literatury i muzyki. Dokonaj analizy zjawiska na podstawie wybranych tekstów kultury. 91. Porównaj różne obrazy wsi polskiej w literaturze i malarstwie. 92. Kontrast jako zasada kompozycyjna w sztuce. Na podstawie wybranego materiału literackiego i plastycznego omów zjawisko. 93. Wizerunek artysty w różnych tekstach kultury. Omów różne wizje i wcielenia artysty w literaturze, filmie i malarstwie. 6

7 94. Język literatury i język filmu. Porównaj dzieło literackie i jego filmową adaptację. 95. Miasto miejsce magiczne, cywilizacyjny chaos, przestrzeń destrukcji... Omów różne sposoby widzenia miasta w literaturze i sztukach plastycznych. 96. Stanisław Wyspiański - artysta wszechstronny. Omów zagadnienie na wybranych dziełach literackich i plastycznych tego artysty. 97. Na przykładach literackich, filmowych, teatralnych i/lub malarskich przedstaw zjawisko łamania konwencji w kulturze współczesnej. 98. Od Edgara Allana Poe do współczesnego horroru. Prześledź ewolucję gatunku literackiego i filmowego. 99. Tytuł, motto, scena finałowa jako klucz do interpretacji dzieła literackiego i filmowego. Zbadaj zagadnienie na wybranych przykładach Autoportret w sztukach plastycznych i w literaturze. Omów sposoby kreacji własnego ja w dziełach różnych epok Bohater literacki w interpretacji aktorskiej. Rozwiń temat, odwołując się do wybranych utworów literackich i ich scenicznych (lub filmowych) realizacji Dzieło sztuki jako inspiracja dla twórców późniejszych epok. Zanalizuj wybrane przykłady dialogu różnych dziedzin sztuki Ekspresjonizm jako krzyk duszy. Omów różne sposoby wyrażania uczuć przez ekspresjonistów, odwołując się do dzieł literackich, plastycznych i/lub filmowych Motyw drogi i/lub wędrówki w literaturze i w filmie. Omów funkcje motywu na wybranych przykładach Motyw gór w literaturze i sztuce. Zanalizuj wybrane przykłady z literatury i innej dziedziny sztuki Najnowsze inscenizacje dramatów szekspirowskich. Skomentuj współczesne pomysły inscenizacyjne, przedstawiając stosowane w nich techniki i środki wyrazu Porównaj różne realizacje motywów pasyjnych w literaturze i sztukach plastycznych Realizm i kreacjonizm jako różne metody opisywania świata w literaturze i filmie. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów Współczesna powieść i/lub film jako źródła wiedzy o kulturze innego kraju. Zanalizuj wybrane dzieła. 7

8 110. Różne sposoby ukazania subkultur w literaturze i filmie. Omów temat, uwzględniając podłoże ideowe i kulturowe omawianych subkultur Gotycyzm w literaturze i sztukach plastycznych. Omów różne sposoby i funkcje posługiwania się motywami gotyckimi w wybranych tekstach kultury Obraz Holokaustu w literaturze i filmie. Omów wybrane przykłady Zainteresowanie przedmiotami codziennego użytku (np. zegar, garderoba itp.) w sztuce. Omów na wybranych przykładach dzieł z literatury i innych dziedzin sztuki. III. JĘZYK 114. Językowe sposoby wyrażania uczuć w listach Twojego pokolenia i pokolenia romantyków. Analiza przykładów (np. listów A. Mickiewicza, J. Słowackiego, Z. Krasińskiego, C. Norwida, F. Chopina) Język dziennikarzy i komentatorów sportowych. Omów na wybranych przykładach Językowe gry z cenzurą. Omów problem na przykładzie wybranych tekstów literackich i kabaretowych Dokonując analizy języka różnych reklam, wyjaśnij, jaki obraz świata one kreują Komizm słowny i sposoby jego realizacji w wybranych utworach różnych autorów i epok Wskaż obecność i funkcję stylizacji językowej w tekstach różnych epok O sztuce przemawiania. Wskaż retoryczne środki perswazji i ekspresji w wybranych tekstach literackich różnych epok Wpływ języków obcych na kształtowanie współczesnej polszczyzny. Omów problem i oceń zasadność zapożyczeń językowych Sztuka przekonywania a manipulacja językowa. Porównaj sposoby wykorzystania środków językowych we współczesnych polskich tekstach propagandowych. 8

9 123. Współczesna ekspansja języka angielskiego. Zbadaj przyczyny, zanalizuj słownictwo(np. słownictwo kulinarne, nazwy firm i spółek), zaprezentuj wnioski Twórcze wykorzystanie frazeologizmów we współczesnej poezji polskiej. Przedstaw, odwołując się do wybranych utworów Odwołując się do wybranych przykładów, przedstaw cechy języka i stylu utworów literackich w dowolnie wybranej epoce Na podstawie zgromadzonego materiału przedstaw najczęstsze błędy językowe, spotykane we współczesnej publicystyce Zanalizuj język wybranych przez ciebie tekstów reklamowych. Oceń zasadność użycia zastosowanych środków językowych Przeanalizuj rolę wulgaryzmów i ich oddziaływanie na artystyczną strukturę dzieła sztuki w literaturze polskiej na wybranych przykładach z różnych epok. 9