Pełen zestaw raportów będzie wkrótce dostępny na naszej

Transkrypt

1 Rynek ziemi rolnej w Polsce w latach Przedstawiamy Państwu raport dotyczący rynku ziemi rolniczej w Polsce w latach Raport podsumowuje serię 16 analiz realizowanych przez nas od końca 27 roku dotyczących obrotu nieruchomościami rolnymi w podziale na województwa. Pełen zestaw raportów będzie wkrótce dostępny na naszej stronie internetowej W drugiej połowie 29 roku zaprezentujemy Państwu kolejne analizy dotyczące innych segmentów rynku nieruchomości. Analizy poświęcone gruntom rolnym zostały przygotowane w oparciu o dane pozyskane z Agencji Nieruchomości Rolnych. Tereny, które sprzedaje Agencja Nieruchomości Rolnych to zarówno grunty małe, do,5 ha, jak i bardzo duże, o wielkości kilkuset hektarów, jednakże większość transakcji dotyczy gruntów najmniejszych. Ponadto duża część nieruchomości ANR położona jest w atrakcyjnych terenach miejskich i podmiejskich. Obydwa czynniki powodują, że spory zasób gruntów zbywanych przez ANR kupowany jest w celach nierolniczych. Ten fakt może powodować zdecydowane różnice między cenami nieruchomości rolnych kupowanych z myślą o uprawie roli z jednej strony oraz pod zabudowę mieszkaniową lub komercyjną z drugiej. W konsekwencji średnia cena nieruchomości rolnych liczona na podstawie obydwu serii danych może być zawyżona w stosunku do przeciętnej ceny gruntów użytkowanych rolniczo, jednakże przedstawia ona rzeczywisty obraz sytuacji w tym segmencie rynku. Nieruchomości rolne w Polsce Przeciętna wielkość gospodarstwa rolnego w Polsce wynosi 7,2 ha. Wartość jest ta bardzo silnie zróżnicowana wewnętrznie: od 2,7 ha w województwie małopolskim do 17,9 w województwie zachodniopomorskim. Dla porównania, przeciętna powierzchnia gospodarstwa rolnego w krajach UE-27 wyniosła w 27 roku 12, ha, dla państw UE-25 16, ha, a dla krajów dawnej Unii (UE-15) aż 21,4 ha. Kraje z najniższymi przeciętnymi powierzchniami gospodarstw rolnych to Malta (,9 ha), Cypr (3,3 ha) i Rumunia (3,4 ha), a największymi: Republika Czeska (84,2 ha) oraz Wielka Brytania (55,4 ha) 1. W okresie powierzchnia użytków rolnych w Polsce zmniejszyła się o około 15 tys. ha. Obrazuje to odsetek terenów rolniczych, który zmniejszył się w omawianym okresie z 5,22 do 5,17 proc. Liczba gospodarstw rolnych w okresie od 24 do 27 roku spadała średnio o około 85 tys. rocznie. Dotyczy to zasadniczo mniejszych gospodarstw, których odsetek w analizowanym okresie zmniejszył się o prawie 4,5 proc. W latach wzrastał natomiast odsetek gospodarstw o powierzchniach większych od 1 ha. Szczegółowe dane o gospodarstwach rolnych w Polsce przedstawiono w tabeli 1. Podaż i popyt nieruchomości rolnych w Polsce w latach Lata to okres dynamicznego wzrostu liczby zawieranych transakcji kupna-sprzedaży na rynku ziemi rolnej w Polsce. Największa dynamika wzrostu liczby transakcji wystąpiła w drugiej połowie 26 roku (wzrost w stosunku do analogicznych miesięcy 25 roku o około 2 25 transakcji miesięcznie) i utrzymała się do połowy 27 roku. Jednocześnie, należy zwrócić uwagę na bardzo wyraźnie zarysowującą się sezonowość spadku liczby trans- Tab. 1. Dane dotyczące gospodarstw rolnych w Polsce w latach Wskaźnik Liczba gospodarstw rolnych (tys.) 2 844, , , ,2 Średnia wielkość gospodarstwa rolnego (ha) bd bd bd 7,2 Odsetek gospodarstw o powierzchni do 1 ha 34,7 34,6 3,3 28,9 Odsetek gospodarstw o powierzchni 1 5 ha 37,9 37,8 39,6 4,2 Odsetek gospodarstw o powierzchni 5 1 ha 27,1 27,3 29,7 29,6 Odsetek gospodarstw o powierzchni > 1 ha,3,3,3,3 Źródło: Opracowanie Centrum AMRON na podstawie danych GUS. 94 Nowoczesny Bank Spółdzielczy

2 Prezentacje Źródło: Opracowanie Centrum AMRON na podstawie danych ANR Tab 2. Udział poszczególnych województw w transakcjach gruntami rolnymi w latach Województwo Skrót Udział transakcji (proc) Liczba transakcji Gospodarstwa rolne Dolnośląskie DŚ 6, Kujawsko-pomorskie KP 4, Lubelskie LB 8, Lubuskie LS 2, Łódzkie ŁD 7, Małopolskie MP 1, Mazowieckie MZ 14, Opolskie OP 2, Podkarpackie PK 8, Podlaskie PL 4, Pomorskie PM 4, Śląskie ŚL 6, Świętokrzyskie ŚK 4, Warmińsko-mazurskie WM 4, Wielkopolskie WP 6, Zachodniopomorskie ZP 5, SUMA --- 1, Źródło: Opracowanie Centrum AMRON akcji na tym rynku tendencja ta przypada na miesiące zimowe i wydaje się być stała. W analizowanym okresie, w miesiącach zimowych każdego roku, zainteresowanie kupnem-sprzedażą ziemi rolniczej maleje, co przekłada się na niższą, niż w okresach wiosenno-letnio-jesiennych, ilość zawieranych transakcji. Liczbę transakcji zawartych w poszczególnych miesiącach analizowanego okresu prezentujemy na rysunku 1. Analiza rynku nieruchomości rolnych w ujęciu regionalnym wskazuje na znaczną rozbieżność w liczbie zawieranych transakcji: największą ilość transakcji w latach zawarto w województwach: mazowieckim 55,1 tys. (14,2 proc. wszystkich transakcji), małopolskim 4,1 tys. transakcji oraz lubelskim i podkarpackim po około 31,5 tys. transakcji. W wymienionych czterech regionach zanotowano łącznie 4,7 proc. wszystkich transakcji ziemią rolną w Polsce. W najmniejszych województwach (opolskie i lubuskie) zanotowano najmniej transakcji poniżej 1 tys. w każdym. RYS. 1. LICZBA TRANSAKCJI GRUNTAMI ROLNYMI W POLSCE W UJĘCIU MIESIĘCZNYM OD 24 DO 28 R Średnia powierzchnia sprzedanego gruntu wynika wprost ze struktury powierzchni gruntów będących przedmiotem transakcji. W trzech wymienionych regionach (śląskie, małopolskie i podkarpackie) grunty o powierzchni do 1 ha stanowiły ponad 8 proc. obrotu gruntami, przy czym w pozostałych województwach udział ten kształtował się między 6 a 7 proc. Znaczny udział gruntów małych w przypadku województw małopolskiego i podkarpackiego wynika z uwarunkowań historycznych, a w województwie śląskim jest rezultatem największej w skali kraju powierzchni miejskich. Z kolei w dwóch regionach o największej średniej powierzchni gruntu będącego przedmiotem transakcji (warmińsko-mazurskie i zachodniopomorskie) można zauważyć największy odsetek gruntów o powierzchni większej od 5 ha (odpowiednio 12 i 1 proc.). Strukturę gruntów rolnych będących przedmiotem obrotu obrazuje poniższy rysunek 2. RYS. 2. STRUKTURA POWIERZCHNI GRUNTÓW ROLNYCH SPRZEDANYCH PRZEZ ANR proc. W LATACH WG WOJEWÓDZTW >5ha 1 5ha,5 1ha,2,5ha <,2ha 9/29 95

3 96 RYS. 3. ŚREDNIE POWIERZCHNIE GRUNTÓW ROLNYCH SPRZEDAWANYCH PRZEZ ANR ha W POLSCE W LATACH WG WOJEWÓDZTW 4,5 4, 3,5 3, 2,5 2, 1,5 1,,5 W województwach warmińsko-mazurskim i zachodniopomorskim średnie powierzchnie gruntów sprzedawanych przez ANR w latach przekraczały 3,5 ha. Z kolei w województwach małopolskim, podkarpackim i śląskim przeciętna wielkość sprzedawanych gruntów nie przekraczała 1 ha. Rysunek 3 przedstawia strukturę sprzedanych gruntów rolnych w latach Ceny nieruchomości rolnych W latach średnioroczne ceny nieruchomości rolnych w Polsce wzrosły z 13,43 zł/m 2 na początku roku 24 do 29,25 zł/m 2 w roku 28, osiągając najwyższą wartość w 27 roku (3,19 zł/m 2 ). Najbardziej gwałtowny wzrost średnich cen nieruchomości rolnych niemal dwukrotny wartości z 16,85 do 3,19 zł/m 2 nastąpił między 25 a 27 rokiem. Nowoczesny Bank Spółdzielczy Mimo dużej skali transakcji analizowanych nieruchomości w całej Polsce, spadek cen gruntów rolnych w województwach dolnośląskim, małopolskim, mazowieckim i podkarpackim miał duży wpływ na spadki średnich cen w całym kraju. Rysunek 4 przedstawia zmiany cen nieruchomości rolnych w okresie od 24 do 28 r. Średnie ceny transakcyjne nieruchomości rolnych wzrosły we wszystkich województwach. W części regionów wzrost był kontynuowany w całym analizowanym okresie, a w województwach charakteryzujących się największą atrakcyjnością (na podstawie liczby dokonanych transakcji), czyli dolnośląskim, małopolskim, mazowieckim i podkarpackim, zanotowano spadki cen gruntów rolnych w 28 roku. Częściowo wynikało to z odreagowania rynku na silne wzrosty cen w latach wcześniejszych. Rysunek 5 przedstawia zmiany cen w poszczególnych latach (24 28) w poszczególnych województwach. Podsumowanie Po okresie znacznego wzrostu cen w latach 25 27, w którym ceny gruntów zwiększyły się niemal dwukrotnie, rynek obrotu nieruchomościami rolnymi w Polsce wszedł w okres stabilizacji. W tabeli 3 przedstawiono dane dotyczące przeciętnych cen, wielkości gruntów i liczby transakcji dla poszczególnych województw w analizowanym okresie od 1 stycznia 24 do 31 grudnia 28 roku oraz w 28 roku. Rynek nieruchomości rolnych w Polsce jest regionalnie zróżnicowany pod względem liczby zawartych transakcji, przecięt- Tab 3. Ważniejsze dane dotyczące rynku obrotu nieruchomościami rolnymi w Polsce w latach i w 28 r. według województw Województwo Liczba transakcji Liczba transakcji 28 Średnia powierzchnia Średnia powierzchnia 28 Średnia cena (zł) Średnia cena 28 (zł) Dolnośląskie ,211 1,916 26,91 33,85 Kujawsko-pomorskie ,4987 1, ,54 25,1 Lubelskie ,3864 1,22 12,54 18,14 Lubuskie ,6455 1, ,36 21,74 Łódzkie ,1476 1, ,55 25,34 Małopolskie ,6519,658 38,79 45,6 Mazowieckie ,1731 1, ,19 45,95 Opolskie ,5729 1, ,13 21,52 Podkarpackie ,95, ,42 17,15 Podlaskie ,629 1, ,28 23,9 Pomorskie ,4187 2, ,58 32,41 Śląskie ,7673, ,54 33,68 Świętokrzyskie ,1651 1,821 1,78 14,8 Warmińsko-mazurskie ,8557 2, ,29 18,16 Wielkopolskie ,9252 1,923 3,13 32,41 Zachodniopomorskie ,571 3,415 22,83 31,64

4 Prezentacje nych powierzchni nieruchomości oraz średnich cen sprzedaży z perspektywy regionalnej wskazać można wiele podobieństw w kształtowaniu się popytu na grunty rolne, natomiast zauważyć należy znaczne różnice w ilościach zawartych transakcji w kolejnych miesiącach: od stałego wzrostu w województwie opolskim, do znaczącej zmienności w województwie lubelskim. Największe zainteresowanie gruntami rolnymi mierzone liczbą transakcji oraz cenami kupna sprzedaży nieruchomości daje się zaobserwować w województwach mazowieckim i małopolskim (w Małopolsce bardzo duży wpływ na liczbę transakcji ma struktura gruntów). Natomiast relatywnie niska ilość transakcji w województwach opolskim czy lubuskim wynika przede wszystkim z najmniejszej powierzchni obydwu województw oraz średniej powierzchni gruntu sprzedanego przez ANR wyższej od przeciętnej dla Polski. Na tle całego kraju ciekawym zjawiskiem zaobserwowanym na rynku nieruchomości rolnych są województwa lubelskie i podkarpackie, gdzie mimo stosunkowo dużej liczby transakcji ceny sprzedaży gruntów rolnych utrzymują się poniżej średniej ceny ogólnopolskiej. Analiza rynku obrotu nieruchomościami rolnymi w Polsce w ostatnich kilku latach ujawnia, jak duże znaczenie dla tego rynku miała akcesja Polski do struktur Unii Europejskiej. W przeciągu kilku pierwszych lat członkostwa naszego kraju w UE zauważamy wzrost liczby transakcji gruntami rolnymi przy jednoczesnym wzroście cen ziemi rolnej. Jednak, badając rynek nieruchomości rolnych należy mieć na uwadze rozbieżności w dynamice wzrostów cen oraz liczby transakcji w różnych regionach kraju. Dlatego też, szczególnej uwadze polecamy Państwu opracowania dotyczące stanu rynku nieruchomości rolnych w poszczególnych województwach. Opracowania te są efektem nowego etapu rozwoju Systemu AMRON. Budujemy silną, ogólnopolską markę Centrum Analiz i Monitorowania RYS. 4. ŚREDNIE ROCZNE CENY SPRZEDAŻY NIERUCHOMOŚCI ROLNYCH W POLSCE zł/m² OD 24 DO 28 R Rynku Obrotu Nieruchomościami Centrum AMRON, którego celem jest stworzenie profesjonalnego, niezależnego doradcy ds. nieruchomości dostępnego dla każdego uczestnika rynku obrotu nieruchomościami. Jest to jednocześnie sygnał nowego obszaru aktywności i świadczenia usług przez Centrum AMRON opracowywania raportów i analiz poszczególnych segmentów rynku obrotu nieruchomościami. Więcej informacji na temat oferowanych usług i raportów przygotowanych przez Centrum AMRON znajdą Państwo wkrótce na naszej stronie internetowej. Rok 29 jest przełomowy dla Centrum AMRON również pod względem dostępności Systemu. Małymi krokami rozpoczynamy współpracę ze wszystkimi uczestnikami rynku nieruchomości, dla których praca na podstawie danych jest podstawą działalności. Zapraszamy do kontaktu i współpracy. Centrum AMRON 1 Opracowano na podstawie: Agriculture in the European Union Statistical and economic information 27. RYS. 5. ZMIANY ŚREDNICH CEN GRUNTÓW ROLNYCH W LATACH W POLSCE WG WOJEWÓDZTW zł/m /29 97

5 Nowoczesny Bank Spółdzielczy ZAWSZE BLISKO ZAWSZE RAZEM