prof. dr hab. n. med. Krzysztof CHOMICZEWSKI ORGANIZACJA OBRONY PRZED BRONIĄ BIOLOGICZNĄ W SIŁACH ZBROJNYCH PO WSTĄPIENIU POLSKI DO NATO

Transkrypt

1 Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego Wydział Nowych Technologii i Chemii, Instytut Chemii, Zakład Radiometrii i Monitoringu Skażeń prof. dr hab. n. med. Krzysztof CHOMICZEWSKI ORGANIZACJA OBRONY PRZED BRONIĄ BIOLOGICZNĄ W SIŁACH ZBROJNYCH PO WSTĄPIENIU POLSKI DO NATO III Międzynarodowa Konferencja Naukowa EpiMilitaris 2014 MEDYCYNA POLOWA, października 2014 r. Ryn

2 VII rozwiązanie Układu Warszawskiego Nasza droga do NATO 10. I na szczycie NATO w Brukseli zaproponowano program współpracy z Sojuszem - Partnerstwo dla Pokoju; Polska była pierwszym państwem, które uzgodniło z Sojuszem ten program 16. IX początek rozmów akcesyjnych między NATO a Polską 14. XI Minister Spraw Zagranicznych (prof. Geremek) przekazał Sekretarzowi Generalnemu NATO list wyrażający wolę przystąpienia RP do Traktatu Pólnocnoatlantyckiego 29. I Sekretarz Generalny NATO J. Solana wystosował do Polski, Czech i Węgier oficjalne zaproszenie do przystąpienia do Traktatu Północnoatlantyckiego 17. II Sejm i Senat przyjęły Ustawę o ratyfikacji Traktatu Północnoatlantyckiego; 26. II Prezydent Aleksander Kwaśniewski podpisał akt przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do NATO

3 12. III Independence (stan Missouri) Minister Spraw Zagranicznych, prof. B. Geremek przekazał Sekretarz Stanu USA, Pani M. Albright akt przystąpienia Polski do NATO 3

4 GŁÓWNE ETAPY ZMIAN W SYSTEMIE OBRONY PRZED BRONIĄ BIOLOGICZNĄ Partnerstwo dla pokoju : wizyta delegacji U.S Army Edgewood Chemical Biological Center pod przewodnictwem dr Petera Stopy w Wojskowym Instytucie Higieny i Epidemiologii (OBWET w Puławach); rewizyta delegacji WIHiE na konferencji naukowej organizowanej przez U.S. Army Edgewood Chemical Biological Center; 1996 ponowna wizyta komedanta WIHiE i jego zastępcy na konferencji w Edgewood (zapoznanie się z przygotowanym przez dr George Famini projektem porozumienia o wymianie informacji.), wizyta u gen. mjr. G. E Friela, wizyty w 3-ch instytutach US Army; 13. grudzień 1996 roku podpisanie w Warszawie przez dr Anitę Jones, wysoką przedstawicielkę Departamentu Obrony USA i dyrektora Departamentu Rozwoju i Wdrożeń MON, płk.prof. Bogusława Smólskiego, oficjalnego porozumienia o wymianie informacji dotyczących technologii do wykrywania i analizy materiału biologicznego ( Information Exchange Annex IEA- 96-PO-1556, US-Poland Master Information Exchange Agreement Concerning Technologies for the Detection and Analysis of Biological Materials ) KAMIEŃ MILOWY WSPÓŁPRACY POLSKO-AMERYKAŃSKIEJ 4

5 1995 i 1996 wizyty komedanta WIHiE i jego zastępcy na konferencji w Edgewood (zapoznanie się z przygotowanym przez dr George Famini projektem porozumienia o wymianie informacji.), wizyta u gen. G.E. Friela 5

6 1996 wizyta komedanta WIHiE i jego zastępcy na konferencji w Edgewood oraz wizyty w 3-ch instytutach U.S. Army: U.S. Army Medical Research Institute of Infectious Diseases; Walter Reed Army Medical Center; Armed Forces Radiobiology Research Institute 6

7 13 grudnia podpisanie w Warszawie przez dr Anitę Jones, wysoką przedstawicielkę Departamentu Obrony USA i dyrektora Departamentu Rozwoju i Wdrożeń MON, płk.prof. Bogusława Smólskiego, oficjalnego porozumienia o wymianie informacji dotyczących technologii do wykrywania i analizy materiału biologicznego 7

8 8

9 9

10 GŁÓWNE ETAPY ZMIAN W SYSTEMIE OBRONY PRZED BRONIĄ BIOLOGICZNĄ Partnerstwo dla pokoju ( c.d.): maj 1997 zorganizowanie w Warszawie przez WIHiE i Centrum w Edgewood Zaawansowanych Warsztatów Badawczych NATO Szybkie Metody Monitorowania Środowiska na Obecność Szkodliwych czynników Biologicznych ; wrzesień 1998, styczeń 1999 udział przedstawicieli WIHiE w ćwiczeniach Joint Field Trials 5 i Joint Field Trials 5 LaboratoryTest na poligonie w Dugway. Inne efekty podpisanego porozumienia: organizowanie w Puławach corocznych międzynarodowych konferencji naukowych poświęconych problematyce obrony przed bronią biologiczną; sfinansowanie przez DARPA rocznych stypendiów naukowych w Instytucie Biologii Molekularnej Instytutu w Scranton dla 6 pracowników ośrodka w Puławach; obrona w Wojskowym Instytucie Higieny i Epidemiologii rozprawy doktorskiej pracownika naukowego armii amerykańskiej Petera J. Stopy; znaczna pomoc finansowa z budżetu Departamentu Obrony USA przy wyposażaniu laboratorium BSL-3 w Ośrodku Diagnostyki i Zwalczania Zagrożeń Biologicznych WIHiE w Puławach 10

11 maj 1997 zorganizowanie w Warszawie przez WIHiE i Centrum w Edgewood Zaawansowanych Warsztatów Badawczych NATO Szybkie Metody Monitorowania Środowiska na Obecność Szkodliwych czynników Biologicznych 11

12 Wrzesień udział przedstawicieli WIHiE w ćwiczeniach Joint Field Trials 5 na poligonie w Dugway 12

13 GŁÓWNE ETAPY ZMIAN W SYSTEMIE OBRONY PRZED BRONIĄ BIOLOGICZNĄ po r Polska pełnoprawnym członkiem NATO : obrona w Wojskowym Instytucie Higieny i Epidemiologii rozprawy doktorskiej pracownika naukowego armii amerykańskiej (U.S Army Edgewood Chemical Biological Center) Petera J. STOPY styczeń marzec 2001 r. powołanie 7 Zespołów Rozpoznania Biologicznego ich przeszkolenie w Ośrodku Diagnostyki i Zwalczania Zagrożeń Biologicznych WIHiE w Puławach, październik-listopad wyposażenie tych zespołów w sprzęt i środki transportu; 25 kwietnia 2002 r. uroczyste otwarcie pierwszego w Polsce laboratorium mikrobiologicznego BSL-3 w Ośrodku Diagnostyki i Zwalczania Zagrożeń Biologicznych WIHiE w Puławach ( w 2013 roku otwarcie w tym Ośrodku drugiego laboratorium BSL 3 wirusologicznego); 2005 rok utworzenie Centrum Reagowania Epidemiologicznego Sił Zbrojnych RP jednostki w pełni profesjonalnej, nowocześnie wyposażonej, o wysokiej mobilności, zdolnej do zwalczania zagrożeń biologicznych w warunkach pokoju, jak i działań wojennych. 13

14 obrona w Wojskowym Instytucie Higieny i Epidemiologii rozprawy doktorskiej pracownika naukowego armii amerykańskiej (U.S Army Edgewood Chemical Biological Center) Petera J. STOPY 14

15 W dniu 27 marca 2001 roku pełnomocnik ministra obrony narodowej do spraw resortowej opieki zdrowotnej gen. bryg. Andrzej TRYBUSZ wydał polecenie w sprawie powołania zespołów rozpoznania biologicznego. Zespoły te powstały jako struktury nieetatowe wojskowych stacji sanitarno epidemiologicznych. 1/ WSSE BYDGOSZCZ: - KPT. LEK. KRZYSZTOF SKÓRCZEWSKI - KPT. LEK. MIROSŁAW SIEMIĄTKOWSKI - KPT. LEK. WET. KRZYSZTOF MAKSYMCZUK - CHOR. JACEK WIROWSKI - CHOR. JACEK TURZYŃSKI 2/ WSSE GDYNIA: - KPT. LEK. TOMASZ KRĘCZKOWSKI - KMDR PPOR. LEK. WET. JAROSŁAW PÓŁTORAK - KPT. MGR FARM. IZABELA GADZALIŃSKA - ST. BSMT PIOTR SZUTA - ST. BSMT MIROSŁAW DZIKOWIEC 3/ WSSE MODLIN: - KPT. LEK. PIOTR PRZEKORA - KPT. LEK. WET. ALEKSANDER PIĄTKOWSKI - MGR AGNIESZKA SZYPERSKA - ST. TECHNIK HANNA PAWLICKA - ST. TECHNIK MAŁGORZATA BIENIEWICZ 4/ WSSE KRAKÓW: - KPT. LEK. JAROSŁAW PASICH - POR. LEK. WET. ZDZISŁAW KOWALSKI - MGR BARBARA PASTERNAK - CHOR. SZT. EDWARD GACEK - ST. SIERŻ. MACIEJ CHOLEWIŃSKI 5/ WSSE WROCŁAW: - KPT. LEK. JAROSŁAW KOZIOŁ - POR. LEK. WET. JACEK MAZURKIEWICZ - MJR DR JAN ZIĘBA - MŁ. CHOR. SZT. NORBERT MANDYS - MŁ. CHOR. SZT. RADOSŁAW MARYŃSKI 15

16

17 17

18 Zadania ZRB w warunkach polowych obejmują: pobieranie i zabezpieczanie materiału podejrzanego o skażenie; zabezpieczenie i ochronę terenu skażonego; wstępną identyfikację użytego patogenu; transport odpowiednio zabezpieczonych próbek do Ośrodka Diagnostyki i Zwalczania Zagrożeń Biologicznych WIHiE w Puławach. 18

19 19

20 1 marca 2003 roku powstała na bazie przeformowania WSSE nowa struktura w Wojsku Polskim Wojskowe Ośrodki Medycyny Prewencyjnej (WOMP), w składzie których etatowo ujęto Zespoły Rozpoznania Biologicznego. W wyniku późniejszych działań reorganizacyjnych zespoły te na okres pokoju stały się ponownie strukturami nieetatowymi wchodząc w skład Zespołów Reagowania Epidemiologicznego WOMP. Aktualnie zespoły te znajdują się w Wojskowych Ośrodkach Medycyny Prewencyjnej (Modlin, Bydgoszcz, Gdynia, Wrocław Kraków) oraz w Centrum Reagowania Epidemiologicznego Sił Zbrojnych w Warszawie. Jeden zespół wchodzi w skład Centralnego Ośrodka Analizy Skażeń (COAS)- jednostki w strukturach Wojsk Chemicznych. Obecnie poszerzone są możliwości wstępnej diagnostyki mikrobiologicznej, gdyż oprócz dotychczas używanych luminometrów do wyposażenia zespołów wprowadzane są polowe systemy pozwalające na identyfikację metodą Real-time PCR. 20

21 25 kwietnia 2002 r. uroczyste otwarcie pierwszego w Polsce laboratorium mikrobiologicznego BSL-3 w Ośrodku 21 Diagnostyki i Zwalczania Zagrożeń Biologicznych WIHiE w Puławach

22 22

23 Aktualnie Ośrodek dysponuje laboratorium mikrobiologicznym i wirusologicznym o trzeciej klasie bezpieczeństwa biologicznego oraz personelem o najwyższych kwalifikacjach i najnowocześniejszą aparaturą diagnostyczną. Jest włączony do sieci laboratoriów mikrobiologicznych NATO oraz do amerykańskiego wojskowego systemu GEIS (Global Emerging Infections Surveillance and Response System), którego celem jest nadzór nad sytuacją epidemiologiczną na świecie oraz monitorowanie nowo pojawiających się groźnych czynników biologicznych. Najważniejsze zadania Ośrodka Diagnostyki i Zwalczania Zagrożeń Biologicznych WIHiE w Puławach to: prowadzenie badan naukowych nad obroną przed bronią biologiczną; szybka i precyzyjna identyfikacja patogenów biologicznych; testowanie nowych metod detekcji i identyfikacji patogenów; testowanie nowych środków dezynfekcyjnych; przygotowywanie i sprawdzanie odczynników dla potrzeb systemu obrony biologicznej; uczestnictwo w ćwiczeniach laboratoryjnych NATO-SIBRCA nad wykrywaniem czynników broni biologicznej; szkolenie personelu systemu obrony przed bronią biologiczną i bioterroryzmem. 23

24 24

25 25

26 Niezwykle ważnym wydarzeniem dla systemu obrony przed bronią biologiczną było utworzenie w 2005 roku Centrum Reagowania Epidemiologicznego Sił Zbrojnych RP (CRE SZ RP) - jednostki w pełni profesjonalnej, nowocześnie wyposażonej, o wysokiej mobilności, zdolnej do zwalczania zagrożeń biologicznych w warunkach pokoju, jak i działań wojennych. Jednostka ta powstała na bazie istniejącego wcześniej w Wojskowym Instytucie Higieny i Epidemiologii 74 batalionu przeciwepidemicznego, przewidzianego do rozwinięcia mobilizacyjnego na wypadek W. 26

27 Podstawowe zadania CRE SZ WP. Zabezpieczenie medyczne ofiar ataku bronią biologiczną bądź w przypadku wystąpienia choroby wysoce zakaźnej. Ewakuacja medyczna pacjentów chorych lub podejrzanych o chorobę wysoce zakaźną. Pobieranie materiału podejrzanego o skażenie biologiczne i wstępna diagnostyka mikrobiologiczna w laboratorium polowym oraz transport próbek do laboratorium referencyjnego BSL-3 w celu końcowej identyfikacji patogenów. Rozwinięcie polowego szpitala zakaźnego na 40 łóżek. Wykonywanie masowych zabiegów sanitarnych (dekontaminacja, dezynfekcja, dezynsekcja). Planowanie, prowadzenie i organizacja szczepień w Siłach Zbrojnych. Prowadzenie dochodzeń epidemiologicznych. Nadzór epidemiologiczny z elementami wywiadu medycznego i epidemiologicznego zbieranie i analiza informacji sanitarno-epidemiologicznych z całego kraju. Przygotowywanie informatorów wiedzy medycznej i epidemiologicznej określonego regionu dla żołnierzy wyjeżdżających na misje pokojowe. 27

28 CRE SZ WP organizuje szkolenia, ćwiczenia i konferencje oraz uczestniczy w krajowych i międzynarodowych ćwiczeniach dotyczących zdarzeń masowych, szczególnie z użyciem broni biologicznej, uczestniczy w pracy trzech zespołów NATO (Medint, JHAFG, MMSOP). Od wielu lat współpracuje ściśle z Gwardią Narodową Stanu Illinois, czego wynikiem są wspólne ćwiczenia w Polsce i USA. Współpracuje także z wojskową służbą zdrowia Słowacji i Węgier. Personel Centrum brał udział w misjach zagranicznych w Iraku, Czadzie, Afganistanie i Kosowie pracując w mobilnych laboratoriach mikrobiologicznych 28

29 29

30 PODSUMOWANIE W ciągu 15 lat obecności Polski w NATO dokonano radykalnej reorganizacji systemu obrony przed bronią biologiczną. W działaniach tych ważną rolę odgrywali nasi partnerzy z innych krajów Sojuszu, przy czym największy i najbardziej znaczący udział mieli nasi sojusznicy z USA. Proces dostosowywania naszego systemu obrony przed bronią biologiczną rozpoczął się jeszcze przed wstąpieniem Polski do NATO od dynamicznie rozwijających się kontaktów naukowych, które zaowocowały później ważnymi i wdrożonymi rozwiązaniami praktycznymi. Mimo różnych reorganizacji, Siły Zbrojne RP posiadają nowoczesne elementy systemu obrony przed bronią biologiczną kompatybilne z innymi armiami Sojuszu. Rozwijająca się współpraca międzynarodowa w ramach NATO pozwala na doskonalenie naszego systemu obrony przed bronią biologiczną. 30

31 Dziękuję za uwagę 31