136 DOZÓR TECHNICZNY 6/ Wstęp

Transkrypt

1 Dr inż. GCJAN WIŚNIEWSKI Urząd Dozoru Technicznego Stosowanie w praktyce laboratorium badawczego normy wyrobu EN 35, zharmonizowanej z wymaganiami dyrektywy Urządzenia Ciśnieniowe -- PĘD. Wybrane zagadnienia. Wstęp Wejście w życie z dniem l maja 2 r. - dniem wstąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej, wielu aktów prawnych wprowadzających postanowienia prawa europejskiego spowodowało wiele zmian, które dotyczą m.in. zasad projektowania, wytwarzania oraz badań i kontroli wielu wyrobów w tym m.in. urządzeń ciśnieniowych a także zasad umieszczania ich na rynku oraz odpowiedzialności producenta takich urządzeń oraz odpowiednich jednostek biorących udział w procedurach oceny zgodności z wymaganiami odpowiednich aktów prawnych. 2. Uwarunkowania prawa europejskiego w zakresie projektowania, wytwarzania oraz badań i kontroli urządzeń ciśnieniowych Europejskim aktem prawnym dotyczącym urządzeń ciśnieniowych jest dyrektywa Parlamentu i Komisji Europejskiej 97/23/WE z dnia 29 maja 997 r. znana powszechnie jako dyrektywa PĘD (postanowienia, której zostały wdrożone do polskiego prawa rozporządzeniem Ministra GPiPS z dnia 8 maja 23 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń i zespołów urządzeń ciśnieniowych (Dz. U. nr 99 póz. 92), która określa m.in. zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa dotyczące projektowania oraz wytwarzania takich urządzeń, warunki i tryb dokonywania oceny zgodności takich urządzeń oraz przeprowadzania odpowiednich procedur zgodności. Dyrektywa PĘD stwierdza, że producent dla celów udowodnienia zgodności z zasadniczymi wymaganiami w procesie wytwarzania powinien stosować technologie i procedury zapewniające realizacje wymagań ustalonych w fazie projektowania w sposób kompetentny uwzględniający m.in. wymagania dotyczące zatrudniania odpowiednio wykwalifikowanego personelu", stosowania zatwierdzonych instrukcji technologicznych" i wykonywania połączeń nierozłącznych przez odpowiednio uprawniony personel", utrzymywania odpowiednich procedur odbioru materiałów, wytwarzania i badań końcowych wytworzonego urządzenia..." (odpowiednio za 39^8 rozporządzenia MGPiPS). W celu ułatwienia producentowi warunku udowodnienia zgodności z podstawowymi wymaganiami dyrektywy PĘD, możliwe jest stosowanie w procesie projektowania, wytwarzania oraz kontroli i badań norm zharmonizowanych na poziomie europejskim. Wykazanie zgodności z postanowieniami tych norm stanowi założenie domniemania zgodności, że wyrób spełnia wymagania wszystkie cytowania i przytoczenia treści normy EN 35 wykorzystane w niniejszej prezentacji stanowią wersję autora niniejszego opracowania i nie mogąbyć przedmiotem jakichkolwiek odniesień oraz powołań. Jedną oficjalną wersją stanowi oficjalna publikacja dokumentu normatywnego zatwierdzonego jako PN-EN. podstawowe określone dyrektywą PĘD. Dyrektywa PĘD nie wymienia laboratorium badawczego jako strony procesu oceny zgodności urządzeń ciśnieniowych, tym nie mniej zakres elementów składających się na proces oceny zgodności (przedstawionych dalej za zharmonizowaną z wymaganiami tej dyrektywy normą wyrobu EN 35 ) ), może świadczyć o roli i zadaniach takiej jednostki działającej w strukturze organizacyjnej producenta lub jako jego podwykonawcy w procesie oceny zgodności. Dowodem takiego podejścia są wybrane cytowane niżej wytyczne do dyrektywy PĘD, opracowane w celu wyjaśnienia wybranych zagadnień odnoszących się do dyrektywy PĘD. Wytyczne opracowane przez ekspertów grupy ekspertów (w zależności od ich zakresu merytorycznego) mają nie formalny status prawny i nie są obowiązujące. Teksty opublikowanych wytycznych dostępne m.in. na stronach internetowych odpowiednio: http/'/': ped/eurodyn/guidelines - wyłącznie w języku angielskim lub http//: tytan.inmat.pw.edu.pl/~ucpi, gdzie dostępne jest nieoficjalne tłumaczenie w języku polskim, przytaczane w niniejszej prezentacji. Wytyczna /3 do dyrektywy PĘD, dotycząca załącznika III. Pytanie: Jak należy stosować moduły oceny zgodności w przypadku zlecania podwykonawstwa wybranych części urządzenia ciśnieniowego lub wybranych czynności? Odpowiedź: Jest tylko jeden producent, który ponosi odpowiedzialność za każdy element urządzenia ciśnieniowego i wybór jednego modułu (lub kombinację modułów).... Odpowiedzialnością producenta urządzenia ciśnieniowego jest uzyskanie od jego podwykonawcy danych i wymaganej dokumentacji do zastosowania wybranego modułu. W zależności od modułu, jednostka notyfikowana może wymagać przeprowadzenie wizytacji podwykonawcy, a odpowiedzialnością producenta urządzenia ciśnieniowego jest zapewnienie takiego dostępu. Wytyczna 6/9 do dyrektywy PĘD, dotycząca załącznika I p Pytanie: Czy dyrektywa PĘD wymaga akredytacji laboratorium badawczego producenta, które przeprowadza badania nieniszczące (NDT) lub badania niszczące (DT) urządzeń ciśnieniowych lub elementów przewidzianych jako elementy ciśnieniowe urządzenia? Odpowiedź: Nie. (...) Nie jest wymagana akredytacja laboratorium badań nieniszczących lub badań niszczących producenta lub laboratorium badawczego, któremu producent może zlecić przeprowadzenie badań nieniszczących lub niszczących. 36 DOZÓR TECHNICZNY 6/25

2 Załącznik nr l Działania w zakresie kontroli i badań - zestawienie wybranych działań i udziału stron w procedurach oceny zgodności KATEGORIA ZAGROŻENIA (ZBIORNIKA CIŚNIENIOWEGO) PROCEDU OCENY ZGODNOŚCI ZAKRES DZIAŁANIA KONTROLNE zgodnie z EN 35-5 I A III H IV G Tablica C.2 - PROJEKTOWANIE I DOKUMENTACJA OGÓL SPECYFIKACJE Sprawdzenie, że specyfikacje zlecanych do wykonania elementów 7.2 QS ZLECANYCH ELEMENTÓW są zgodne z: i Q specyfikacjami technicznymi, jeżeli mają zastosowanie, 7.3 Q dokumentacją wykonawczą, Q wymaganiami niniejszej normy (EN 35} za EN 35-5, pkt. 7.2 i Producent powinien być odpowiedzialny za zapewnienie, że personel badań nieniszczących nie będący jego stałym personelem jest szkolony, kwalifikowany i certyfikowany zgodnie z EN 73:2. Powinny być zapewnione odpowiednio udokumentowane zapisy tak, aby producent mógł dokonać weryfikacji kwalifikacji takiego personelu a zapisy dotyczące takiego personelu powinny być zachowane i łatwo dostępne. Wszystkie badania nieniszcząca powinny być wykonywane zgodnie z pisemnymi procedurami a wyniki dokumentowane i zachowywane zgodnie z wymaganiami producenta. Producent powinien być odpowiedzialny za zapewnienie, że wszystkie takie procedury są w pełni wdrożone. Producent powinien zapewnić, że takie zapisy są prowadzone i wskazują stosowanie personelu podwykonawcy do podejmowanych działań Producent powinien być odpowiedzialny za zachowanie wyników wszystkich prac podejmowanych personel podwykonawcy Każde wykonywane w pomieszczeniach podwykonawcy badanie nieniszczące powinno być podejmowane na odpowiedzialność producenta. Cały personel (podwykonawcy-przyp) powinien być szkolony, kwalifikowany i certyfikowany zgodnie z EN 73:2 a odpowiednie zapisy wskazujące na ich kwalifikacje powinny być opracowane przez producenta. Wszystkie procedury badawcze powinny być udokumentowane, a wyniki wszystkich badań powinny być dostępne i wszystkie kopie przechowywane przez producenta. UWAGA: Producent powinien zapewnić, że te odpowiedzialne strony zaangażowane w procedury oceny zgodności powinny mieć zapewniony swobodny dostęp do zakresu ich działań w celu spełnienia ich zadań i obowiązków. Niniejszy rozdział normy EN 35-5 określa szczegółowe wymagania dotyczące podwykonawstwa zlecanych do wykonania elementów zbiornika ciśnieniowego, które w pełni wypełniają wymagania PĘD oraz przytaczaj wyżej wytycznej do dyrektywy (porównać z Wytyczną /3 dotyczącą załącznika III). Na uwagę zwraca wymaganie dotyczące wykonywania badań zgodnie z pisemnymi procedurami oraz dokumentowania i zachowywane uzyskanych badań zgodnie z wymaganiami producenta. Oznacza to konieczność opracowanie przez producenta własnych procedur badań lub odpowiedniej walidacji procedur podwykonawcy łącznie z procedurą szkolenia, kwalifikacji i certyfikacji personelu takiego podwykonawcy. W przypadku modułu A taka walidacja może być bardzo kłopotliwa dla producenta, który musi w takim celu zatrudnić odpowiednio kompetentny personel do wykonania takich działań. PERSONEL Weryfikacja kwalifikacji lub uprawnień personelu podejmującego wykonywanie połączeń i badania nieniszczące i QS za EN 35-5, pkt (2 ustęp)... Wszystkie przygotowane złącza powinny być przed spawaniem przedmiotem kontroli wizualnej. Wady takie jak rozwarstwienia, pęknięcia i żużel powinny być usunięte przed spawaniem. W przypadku zwiększonego prawdopodobieństwa wystąpienia nieciągłości lub w przypadku gdy wykrycia nieciągłości, kontrola wizualna powinna uzupełniona przez dodatkowe badania nieniszczące. Wszystkie kontrole powinny być wykonywane przez kwalifikowany personel. Wyniki badań przygotowania krawędzi (do spawania) powinny być zapisywane w karcie kontroli badań nieniszczących. Norma wymaga wykonania kontroli wizualnej wszystkich przygotowanych do spawaniu złączy- badania muszą być wykonywane przez kwalifikowany personel co oznacza w przypadku modułu A, że odpowiedzialnością producenta jest przeprowadzenie takiej kwalifikacji we własnym zakresie lub poddanie odpowiedniej kwalifikacji w kompetentnej jednostce kwalifikacyjnej osoby - akredytowanej jednostce certyfikującej a zasada takiej kwalifikacji musi być opisana w odpowiedniej procedurze producenta (kwalifikacji i certyfikacji personelu). W przypadku modułu H lub G ma zastosowanie wymaganie dyrektywy PĘD określone w żal. I, pkt 3..3 (odpowiednio 39 rozp. MGPiPS) oraz dodatkowo wymagania zapisów EN ISO 9 (rozdz Personel wykonujący pracę wpływającą na jakość wyrobu powinien być kompetentny na podstawie odpowiedniego wykształcenia, szkolenia, umiejętności i doświadczenia). Powyższe ma zastosowanie w przypadku podwykonawców producenta. PRÓBKI BADAWCZE ZŁĄCZY PRODUKCYJNYCH Tablica C.5 - BADANIA PRODUKCYJNE Badania sprawozdań badań nieniszczących i/lub poświadczanie badań ultradźwiękowych na próbkach badawczych wykonanych na złączach produkcyjnych. Poświadczenie wykonania badań nieniszczących. EN 35-5, pkt (wymaganie w EN 35- pominięto) Kontrola wizualna powinna być wykonana dla wszystkich złączy spawanych. EN QS OS Badania nieniszczące złączy spawanych dla celów oceny końcowej powinny zależeć od grupy badań złącza spawanego. W tablicy opracowanej na podstawie EN 262 oraz poziomie jakości C w pren ISO 587 podane są metody, kryteria charakteryzowania i akceptacji mających zastosowanie technik badań nieniszczących. Wybór ( w przypadku nieciągłości wewnętrznych) czy to stosowania badania radiograficznych czy ultradźwiękowych, lub ich kombinacji powinien być taki jak określono w tablicy Podstawą wyboru za tablicą najbardziej odpowiednia metoda to odpowiedniego zastosowania w odniesieniu do typu materiału i grubości. Możliwe jest że inne ważne czynniki takie jakie geometria złącza, skłonność materiału do pęknięć w czasie spawania, może powodować wybór innych metod niż te wymienione w tablicy Producent musi podać podstawy takiego wyboru. Norma wymaga wykonania dla wszystkich złączy spawanych kontroli wizualnych (zgodnie z EN 97) oraz dla celów oceny końcowej odpowiednich badań określonych w tablicy obejmuje to w zależności od grupy badań badania RT (zgodnie z EN 35) lub UT (EN 7) lub PT (EN 57-) lub MT (EN 29), z zachowaniem kryteriów charakteryzowania i kryteriów akceptacji dla przyjętych technik odpowiedniego badania oraz odpowiednich wymagań EN 35. Norma wymaga opracowania szczegółowego harmonogramu badań nieniszczących identyfikującego odpowiednie fazy produkcji zbiorników w czasie, których są wykonywane odpowiednie badania. Dotyczy to wyboru metody badania, stosowania procedury badawczej oraz określenia kryteriów akceptacji i zasady dokonywania zapisów takich badań. DOZÓR TECHNICZNY 6/25 37

3 Szczególnie ważne jest dokonanie odpowiednich poświadczeń badań przez producenta w tym opracowania i potwierdzenia doboru odpowiednich kryteriów badania. Tak jak w przypadku wszystkich innych metod badań nieniszczących, podstawą takich kryteriów powinien być poziom jakości C w pren ISO 587:22. (Porównać z przyp. a), 2 ustęp oraz zapytaniem do stosowania poziomu badania D w metodzie UT zgodnie z EN 7). TABLICA C.8 - BADANIA NIENISZCZĄCE KWALIFIKACJE PERSONELU WYKONUJĄCEGO BADANIA NIENISZCZĄCE Weryfikacja ważności kwalifikacji personelu wykonującego badania nieniszczące QS za EN 35-5, pkt Personel badań nieniszczących powinien być kwalifikowany i certyfikowany zgodnie z EN 73 za wyjątkiem badań wizualnych, do których personel powinien być kwalifikowany ale nie certyfikowany. Personel powinien posiadać odpowiedni certyfikat kompetencji (tj. odpowiedni certyfikat L, 2. lub 3. stopnia). Norma wymaga aby personel wykonujący badania nieniszczące powinien być kwalifikowany i certyfikowany zgodnie z EN 73 za wyjątkiem badań wizualnych, do których personel powinien być kwalifikowany ale nie musi certyfikowany, co oznacza spełnienie określonych warunków dotyczących kwalifikacji (szkolenie, praktyka oraz zdolności widzenia). Personel badań nieniszczących powinien posiadać odpowiedni certyfikat kompetencji tj. odpowiedniego stopnia kwalifikacji w tym 3.stopnia co jednoznacznie oznacza konieczność posiadania takiego personelu do zadań o odpowiedzialności określonych w rozdz w EN 73 oraz utrzymania takich kompetencji całego personelu zarówno własnego jak i zatrudnianego w ramach podwykonawstawa zlecanych działań przez producenta. Zgodnie z odpowiednimi wymaganiami podanymi poniżej oznacza to utrzymywanie odpowiednich procedur kwalifikowania i certyfikacji personelu. Warunek ten jest szczególnie ważny wobec wymagań EN ISO 9, w przypadku producenta stosującego moduł H a także odpowiedzialnej jednostki (jednostki notyfikowanej) dokonującej odpowiednich ocen i wizytacji w tym zakresie. KONTROLA WSTĘP PRZED PRÓBĄ SZCZELNOŚCI TABLICA C.9 - BADANIA KOŃCOWE, ZKOWANIE I DOKUMENTACJA Sprawdzenia wymiarów, badania wizualne i identyfikacji wszystkich dostępnych części po montażu zbiornika QS za EN 35-5, pkt.2. Kontrola wizualna i wymiarowa powinna być wykonana po zakończeniu wszystkich prac spawalniczych oraz obróbki cieplnej ale przed nałożeniem powłok ochronnych.. i przed wykonaniem próby szczelności... Powinny być dokonane ustalenia umożliwiające swobodny dostęp do wszystkich obszarów zbiornika w celu zapewnienia wykonania takich kontroli. Powinny być zapewnione także ustalenia danych dotyczące oświetlenia, wzorcowanego wyposażenia pomiarowego i pomocy wspomagających dokonywanie pomiarów długościowych do wykonania takich kontroli... Norma wymaga ustalenia warunków dotyczących oświetlenia, wzorcowanego wyposażenia pomiarowego i rodzaju środków pomocniczych wspomagających dokonywanie pomiarów długościowych wytworzonych zbiorników przy zachowaniu warunku dostępu do wszystkich obszarów zbiornika w celu zapewnienia wykonania takich kontroli. Wymaga to posiadania przez producenta stosowania odpowiedniego wyposażenia w zakresie wykonywania kontroli wizualnych oraz zachowania warunków takich badań określonych m.in. w EN 97 (oraz np. ISO 359. EN 38 itp.). Dalsze wytyczne podano w pkcie 6 niniejszej prezentacji za rozdz. 9 w EN UWAGA: kursywą oznaczono komentarze do odpowiednich pktów w EN 35-5, które stanowią wyłącznie opinię; pogrubiono tekst normy EN 35-5 dotyczące potencjalnych działań laboratorium badawczego. 2 oznacza personel podwykonawcy lub personel zatrudniony czasowo przez producenta do określonych działań (przyp.) Załącznik 2 Zakres badań nieniszczących (wybrane typy złączy spawanych za tab w EN 35-5 wyd.3 z 25-3) ZAKRES GRUP BADANIA a b 2a' 2b' 3a 3b TYP ZŁĄCZA SPAWANEGO 3 " BADANIE" do., ,9. 9.2,9.3., ,9. 9.2,.,.2 8.., 8. ZAKRES DLA MATERIAŁÓW PODSTAWOWYCH" " Złącza doczołowe z pełnym przetopem Spoiny wzdłużne % % d - - d d 2 b Spoiny obwodowe płaszcza z podkładką k k % Spoiny obwodowe dyszy di ^ 5 mm i e ss 6mm % - 7 Zespół stożkowego płaszcza z cylindrycznym płaszczem >3 % % d - - d d Obwodowe złącza zakładkowe k 8 Ogólne zastosowanie płaszcza z pokrywą Połączenie kołnierza lub Z pełnym przetopem % % d - - d % d 38 DOZÓR TECHNICZNY 6/25

4 Dysze lub odgałe- Z niepełnym przetopem zienia 8 jeżeli di =g 5 mm, a < 6 mm Stałe przyłącza ' 2 Z pełnym lub z niepełnym przetopem s % % indprawy N 7z % % % % % % % % % % % % - zgodnie z rysunkiem RT - badania radiograficzne, UT - badania ultradźwiękowe, MT - badania magnetyczno-proszkowe, PT - badania penetracyjne, 2% jeżeli e > 3 mm i taka sama instrukcja technologiczna spawania (WPS), jak w przypadku grup materiałowych. i 8. jeżeli e > 3 mm, % jeżeli e < 3 mm dane procentowe w tablicy odnoszą się do łącznej długości spoin wszystkich dysz, patrz l b). nie stosować badań RT ani UT w przypadku gdy grubość złącza pachwinowego wynosi < 6mm w przypadku grup materiałowych 8.2, 9., 9.2, 9.3 i. wyjaśnienie zmniejszenia zakresu badań nieniszczących w 2. Grupie badań znajduje się w procentowy udział badań wizualnych odnosi się do procentowej długości złączy wewnętrznych i zewnętrznych (od lica i grani - przyp.) badania RT i UT są badaniami objętościowymi a PT i MT badaniami powierzchniowymi. oznacza nie ma zastosowania" 3. Normy zharmonizowane oceny zgodności i ich rola w procedurach stosować się do normy zharmonizowanej zobowiązany jest udowodnić, że jego wyroby są zgodne z podstawowymi wymaganiami Normy europejskie określane są jako specyfikacje techniczne przyjęte przez europejskie organizacje normalizacyjne, przeznaczone są do stosowania okresowego lub w sposób ciągły, a wykazanie zgodności z którymi nie jest obowiązkowe. Normy europejskie muszą być wdrożone na poziomie krajowym jako normy krajowe (w Polsce jako PN-EN), co w praktyce oznacza, że odpowiednie normy europejskie powinny być dostępne wszystkim zainteresowanym jako normy krajowe z zachowaniem ich równoważności. Dyrektywy nowego podejścia stanowią o kwalifikacji prawnej specyfikacji technicznych funkcjonujących jako normy europejskie 2, którym dyrektywy te nadały specjalne znaczenie jako norm zharmonizowanych. Normy zharmonizowane zachowują status norm, które mogą być dobrowolnie stosowane w dziedzinach objętych dyrektywami nowego podejścia i mogą, ale nie muszą odpowiadać zasadniczym wymaganiom odpowiedniej dyrektywy (ang. essential sof ety reąuirements - ESR). W przypadku gdy normy zharmonizowane nie obejmują wszystkich podstawowych wymagań, producent musi wypełnić lukę pomiędzy taką normą i zasadniczymi wymaganiami określonymi w dyrektywie w celu ich spełnienia. Producent wyrobu może zdecydować, czy w procesie oceny zgodności odwołać się do europejskich norm zharmonizowanych, czy też nie. W przypadku gdy producent postanowi nie EN 35:22 (PN-EN 35:22 (U) - Nieogrzewane płomieniem zbiorniki ciśnieniowe. tj. oznacza CEN - Europejski Komitet Normalizacyjny, CENELEC - Europejski Komitet Normalizacji Elektrotechnicznej, ETSI - Europejski Instytut Norm Telekomunikacyjnych. 2 Normy zharmonizowane muszą być wdrożone na poziomie krajowym, co najmniej przez ich publiczną notyfikację tytułu i podanie numeru dokumentu oraz wycofanie sprzecznych norm krajowych. Dopuszczalne jest utrzymanie lub opublikowanie krajowej normy regulującej kwestie objęte dokumentem harmonizacyjnym, pod warunkiem, że jej treść, jeśli chodzi o kwestie techniczne, jest równoważna. Specyfikacje przyjęte przez prywatne organizacje lub firmy lub inne dokumenty normalizacyjne nie są normami zharmonizowanymi. Załącznik 3 Metody, techniki, charakteryzowanie, kryteria akceptacji (za tab w EN 35-5, wyd. 7 z 23-7) Metoda badań nieniszczących Wizualne (VT) Radiograficzne (RT) Ultradźwiękowe (UT) Penetracyjne (PT) Magnetyczno- -Proszkowe (MT) Technika EN 97:997 EN 35:999 klasa B a EN 7:997 co najmniej klasa B b EN 57-:997 + parametry badania EN 289:998 tablica A. EN 29:998 + parametry badania ZEŃ 29:998, tablica A. Charakteryzowanie wad pr EN ISO 587: (nieciągłości powierzchniowe) EN 257:998 i dodatkowo tab EN 73:998 EN 289:998 EN 29:998 Kryteria akceptacji pr EN ISO 587: nieciągłości powierzchniowe C" EN 257:998 2, i dodatkowo tab EN 72: nieakceptowane nieciągłości płaskie EN 289:998 Kryterium akceptacji 2X EN 29:998 Kryterium akceptacji 2X a Jakkolwiek, maksymalna powierzchnia w przypadku pojedynczej ekspozycji powinna odpowiadać wymaganiom Klasy A zgodnie z EN 35:997 uuwaga w przypadku grubości < mm dopuszczalna jest Klasa A. W przypadku grubości > mm wymagana jest Klasa C. EN 73:998 stanowi wyłącznie wytyczną. d Dodatkowe wymagania w przypadku następujących nieciągłości: - nadmierny nadlew lica (52) - wymagane łagodne przejście; - ślady zajarzenia łuku (6) - usunięcie plus % celem zapewnienia braku występowania nieciągłości; - odpryski (62) - odpryski spawalnicze powinny być usunięte ze wszystkich części ciśnieniowych oraz spawanych przyłączy. Nie powtarzające się pojedyncze odpryski są dopuszczalne na elementach wykonanych z materiałów w. Grupie. DOZÓR TECHNICZNY 6/25 39

5 Tablica. Schemat zależności między dyrektywą PĘD a normami zharmonizowanymi DYREKTY TVA URZĄDZENIA CIŚNIENIOWE A STOSOWANIE NORMY ZHARMONIZOWANEJ Zasadnicze wymagania bezpieczeństwa w zakresie kontroli i badań (załącznik l pkt 3 2) Normy zharmonizowane typui (wyrobu, materiału, kwalifikacji personelu) np. EN 35 (UPV), EN 73 Normy zharmonizowane typa II (ogólne, terminologia, metody badań) nf). EN 288, EN 57-, EN 35 Dyrektywa 97/23/EC (Rozporządzenie MGPiPS z dnia 8 maja 23 r (Dz. U Nr 99. póz 92)) ' Zatąc2niklll uły oceny zgodności t Znakówunie CE określonymi w dyrektywie wykorzystując w tym celu inne środki np. inne istniejące specyfikacje techniczne. W przypadku gdy producent zastosuje cześć normy zharmonizowanej lub jeśli dana norma zharmonizowana nie obejmuje wszystkich podstawowych wymagań, to domniemanie zgodności istnieje tylko w takim stopniu, w jakim norma będzie odpowiadać zasadniczym wymaganiom określonym w odpowiedniej dyrektywie. Zgodnie z niektórymi dyrektywami zastosowanie norm zharmonizowanych pozwala na dokonanie wyboru odpowiedniej procedury oceny zgodności, dając możliwość przeprowadzenia przez producenta oceny zgodności bez interwencji strony trzeciej (jednostki notyfikowanej lub jednostki upoważnionej).. Rodzaje norm zharmonizowanych Normy zharmonizowane z wymaganiami dyrektyw podzielone są na dwa typy (tablica ): * typ I, jako specyfikacje techniczne opisujące zagadnienia dotyczące odpowiedniego typu wyrobu (typu urządzenia ciśnieniowego) lub materiału (stosowanego do określonego typu urządzenia ciśnieniowego). Normy tego typu stanowią techniczne rozwiązanie dla co najmniej jednego z zasadniczych wymagań podane w normie lub przez odniesienie do innej normy formie załącznika ZA. typ II, jako specyfikacje techniczne opisujące np. metody wytwarzania, terminologię, ogólne zasady i metody badań, kryteria akceptacji dla określonych obszarów (zastosowania). Potwierdzeniem takiego podziału jest kolejna wytyczna do dyrektywy PĘD. Wytyczna nr 6/8 do dyrektywy PĘD dotycząca stosowania załącznika I, p Pytanie: Co oznacza pojęcie odpowiednie normy zharmonizowane" zastosowane w ostatnim akapicie p załącznika I, który określa badania i próby do zatwierdzenia instrukcji technologicznych połączeń nierozłącznych i uprawnienia personelu? Odpowiedź: Odpowiednimi normami zharmonizowanymi są: - określone normy zharmonizowane wspierające, podlegające sprawdzeniu ich odpowiedniości stosowania do wytwarzanego urządzenia, (typu II - przyp. aut}. lub - odpowiednie normy zharmonizowane wyrobu (typu I przyp aut). W przypadku badań nieniszczących zgodnie z dokumentem CEN/TC 38 N623 (Komitetu Technicznego CEN nr 38 ds. badań nieniszczących), do norm zharmonizowanych z dyrektywą PĘD (ustanowionych w ramach prac tego Komitetu lub będących w programie jej prac) do typu I norm zharmonizowanych zaliczona jest wyłącznie norma EN 73:2, a wszystkie pozostałe zaliczone są do typu II jak np. EN 57- dotycząca zasad ogólnych badań penetracyjnych, EN 33- dotycząca terminologii w badaniach UT itp. W przypadku badań niszczących wszystkie normy zaliczone są do typu II. Dokończenie w nr /26 Wykaz norm zharmonizowanych z Dyrektywą 87//EWG dotyczącą prostych zbiorników ciśnieniowych Nr normy F.N 286-:998 PN-EN 286-: 2 EN 286-2: 992 PN-EN 286-2:2 EN 286-3: 99 Tytuł - Part : pressure vessels for generał purposes Proste nieogrzewane płomieniem zbiorniki ciśnieniowe na powietrze lub azot - Część : Zbiorniki ciśnieniowe ogólnego przeznaczenia Simple unfired pressure yessels designed to contain air or nitrogen - Part 2: pressure vessels for air braking and auxiliary systems for motor yehicles and their trailers Proste nieogrzewane płomieniem zbiorniki ciśnieniowe na powietrze lub azot Część 2: Zbiorniki ciśnieniowe pneumatycznych układów hamulcowych oraz układów pomocniczych pojazdów silnikowych i ich przyczep - Part 3: Steel pressure yessels for air braking equipment auxiliary and pneumatic equipment for railway rolling stock PN-EN 286-3:22 EN 286-:99 PN-EN 286-:22 EN 57-:997 PN-EN 57-:999 roste, nieogrzewane płomieniem zbiorniki ciśnieniowe na powietrze lub azot - Część 3: Stalowe zbiorniki ciśnieniowe meumatycznych układów hamulcowych oraz układów jomocniczych dla taboru kolejowego - Part : Alluminium alloy pressure yessels for air brakirtg eąuipment and auxiliary pneumatic equipment for railway rolling stock Proste, nieogrzewane płomieniem zbiorniki ciśnieniowe na Dowietrze lub azot - Część : Aluminiowe zbiorniki ciśnieniowe oneumatycznych układów hamulcowych oraz układów Domocniczych dla taboru kolejowego Non-destructive principles testing - Penetrant testing - Part : GenerE Badania nieniszczące - Badania penetracyjne - Zasady ogólne [zastępuje PN-ISO 352: 997] Dokończenie na str. 5 -DOZÓR TECHNICZNY 6/25