1 Mateusz Popiel. KPK - skrypt

Transkrypt

1 1 Mateusz Popiel KPK - skrypt Ważne zagadnienia egzaminacyjne Prawo do odmowy zeznań (istota, komu przysługuje, w jakim terminie można z niego skorzystać) Nadzór prokuratora nad postępowaniem przygotowawczym (w czym się przejawia) Wyjątki od zasady legalizmu Zachowanie w tajemnicy danych osobowych świadka procedura nadania statusu świadka anonimowego Przebieg przesłuchania świadka w procesie karnym Przesłanki tymczasowego aresztowania Prawo do odmowy odpowiedzi na pytanie (istota, komu przysługuje, w jakim terminie można z niego skorzystać) Terminy zawite istota, sposób obliczania, przywracanie Względne przyczyny odwoławcze Obrona obligatoryjna Obecność oskarżonego na rozprawie w trybie zwyczajnym Przejawy oportunizmu ścigania w polskim procesie karnym Istota zasady swobodnej oceny dowodów. Dlaczego mówi się, że ma być to ocena swobodna, ale kontrolowana? Proszę zwięźle omówić procesowe zagadnienia warunkowego umorzenia postępowania Proszę wskazać, krótko omówić aspekty prawa do obrony oraz ich urzeczywistnienie w procesie Proszę zwięźle porównać skazanie bez rozprawy na wniosek zawarty w akcie oskarżenia i skazanie bez postępowania dowodowego na rozprawie Podstawy stosowania środków zapobiegawczych Istota zakazu reformationis in peius Dyrektywy uwzględniane przy ocenie dowodów Warunki zasądzenia za niesłuszne skazanie Istota zasady bezpośredniości i odstępstwa od bezpośredniości na rozprawie Stosowanie przez sąd środków zabezpieczających na wniosek prokuratora Reguły Ne peius Sposoby wzruszenia prawomocnego umorzenia postępowania przygotowawczego Proszę omówić istotę i wyjątki od zasady samodzielności jurysdykcyjnej sądu karnego Fakultatywne podstawy odmowy wykonania (/wydania) ENA Zakazy dowodowe Wznowienie Śledztwo i odmowa składania zeznań Wyrok łączny

2 2 Mateusz Popiel Klasyfikacja czynności procesowych Klasyfikacja zakazów dowodowych Reguły rządzące właściwością miejscową sądów Uprawnienia osoby zatrzymanej Wniosek o dopuszczenie dowodów, oddalenie wniosku dowodowego Zasada indyferencji w procesie karnym Podstawy odmowy wykonania ENA Terminy w procesie karnym do kogo skierowane, po dwa przykłady dla każdego (np. do wniesienia apelacji) Konstytucja art. 41, 42, 55, 176, 182 Art. 6 EKPC, art. 14 Międzynarodowego Aktu Zasada bezpośredniości nieskodyfikowana, art. 14 Środki zabezpieczające, a zapobiegawcze Wyjątki od legalizmu, wyjątki od bezpośredniości Zasady Konstytucja Zasada równości wobec prawa art. 32 ust. 1 konst. Sądownictwo wojskowe art. 178 ust. 1 Zasady / Konstytucja Prawdy materialnej 2 par. 2 (art. 2, 7, 45 ust. 1) Obiektywizmu art. 2 (45 ust. 1) Swobodnej oceny dowodów 7 Domniemania niewinności 5 par. 1 (42 ust. 3 Konst) In dubio pro reo 5 par. 2 Skargowości art. 14 Legalizmu materialnego art. 10 par. 1 i 2 (art. 17 par. 1 pkt. 3 legalizm) Prawo do obrony 6 kpk (42 ust. 2 Konst RP, 14 MPPOiP / 6 EKPC Zasada publiczności 355 kpk/ 42, 45 ust. 1. Art. 14 ust. 1 MPPOiP, art. 6 ust. 1 EKPC Zasada bezpośredniości nieskodyfikowana Uczciwego procesu 2 par. 1 pkt. 4, 16 par. 1 i 2 kpk, 40, 45 ust. 1 Konst., 6 EKPC Zasada kontroli 78, 176 Konsty. RP, 14 ust. 5 MPPOiP, II Prot. Dodatkowy EKPC Zasada lex retro non agit: 15 MPPOiP, 7 EKPC Postępowania szczególne Postępowanie szczególne - odmiana postępowania karnego, która zakłada rozstrzygnięcie kwestii odpowiedzialności karnej w sposób istotnie różniący się w swym przebiegu od modelowego zasadniczego rodzaju procesu. Możliwe modyfikowanie naczelnych zasad procesowych

3 3 Mateusz Popiel Postępowanie uproszczone - postępowanie szczególne I stopnia o charakterze zredukowanym; - przeprowadzane w sprawach gdzie było prowadzone dochodzenie - odformalizowanie: 1) odpis aktu oskarżenia można doręczyć oskarżonemu wraz z wezwaniem na rozprawę (normalnie art. 338 par. 1, art. 353) 2) sąd rozpoznaje sprawę jednoosobowo 3) możliwe rozpoznanie na posiedzeniu wniosku oskarżonego o skazanie go bez postępowania dowodowego (art. 387 par. 5) 4) nieobowiązkowe stawiennictwo stron 5) przerwanie rozprawy każdorazowo jedynie na okres do 21 (normalnie do 35 dni art. 401 par.2) i nie można odraczać 6) możliwość wydania wyroku zaocznego Postępowanie ws. z oskarżenia prywatnego + nieumyślny średni uszczerbek (art. 157 par. 4 w zw. z par. 3) + lekki uszczerbek (art. 157 par. 4 w zw. z par. 2) + zniesławienie, zniewaga (art. 212 par. 4, art. 216 par. 5) + naruszenie nietykalności cielesnej (art. 217 par. 3) + uchylanie się od sprostowania w prawie prasowym + prawo autorskie - prywatny akt oskarżenia uproszczony (oskarżony, czyn, dowody) - możliwa ustna/ pisemna skarga złożona policji > albo, albo - sąd nie może odmówić wszczęcia (art. 305 par. 2-4) wszczęcie procesu poprzez sam fakt złożenia prywatnego aktu oskarżenia - nie występuje postępowanie przygotowawcze - na rozprawie głównej możliwy wyrok zaoczny Postępowanie nakazowe - tryb, w którym sąd orzeka bez rozprawy na podstawie materiałów zebranych w postępowaniu przygotowawczym - o zastosowanie decyduje Prezes Sądu + Przesłanki negatywne: 1) Pozbawienie wolności; 2) Czyn ścigany z oskarżenia publicznego; 3) Okoliczności skutkujące obligatoryjną obroną (art. 79 par. 1) + Przesłanki dodatnie: 1) Uznanie prowadzenia rozprawy za nie konieczną 2) Ustalenie, że okoliczności czynu i wina oskarżonego nie budzą wątpliwości 3) Uznanie, że ograniczenie wolności lub grzywna będą wystarczającą reakcją - możliwość orzeczenia ograniczenia wolności (max 12 miesięcy), lub grzywny (do 100 stawek, do ), obok można środek karny; - Nie można uznać powództwa w części; - Sąd orzeka na posiedzeniu, a udział stron wykluczony; - Wyrok może nie zawierać uzasadnienia doręcza się oskarżycielowi oraz oskarżonemu i obrońcy - Zaskarżany sprzeciwem (możliwość cofnięcia, termin zawity 7 dni) przysługuje oskarżycielowi, oskarżonemu, obrońcy (nie przysługuje pokrzywdzonemu) - brak zakazu reformationis in peius Postępowania szczególne I stopnia Postępowania szczególne II stopnia Uproszczone, przyspieszone, karne skarbowe Nakazowe, prywatnoskargowe, w stosunku do nieobecnego w sprawach karnych skarbowych Oskarżony składa wyjaśnienia KPW tryby zwyczajny, przyspieszony i nakazowy Koncepcja procesu karnego jako prostopadłościanu z wypustką postępowania karne szczególne

4 4 Mateusz Popiel Funkcje postępowań karnych szczególnych: Adaptacyjna Optymalizacyjna Selekcyjna Kryminalno-polityczna oskarżony Akt oskarżenia Zasada legalizmu Akt oskarżenia KPK KPW Obwiniony Wniosek o ukaranie Zasada celowości/ oportunizmu Wniosek o ukaranie Postępowanie nakazowe grzywna do 100 stawek / 200 tys. zł Mandaty: gotówkowe, kredytowane, zaoczne Tożsamość czynu Przesłanki negatywne: 1. Zmiana osoby sprawcy 2. Zmiana dobra prawnego (przedmiotu ochrony) 3. Zmiana osoby pokrzywdzonego + różnica miejsca czynu / czasu czynu / przedmiotu wykonawczego / ustawowych znamion czynu 4. Brak zmiany osoby pokrzywdzonego, ale różnice dot. miejsca czynu + czasu czynu + przedmiotu wykonawczego + ustawowych znamion Art. 398 par. 1 Art. 314 zmiana kwalifikacji w śledztwie na surowsze Art. 325h dochodzenie Postępowanie przygotowawcze Postanowienie o wszczęciu śledztwa/ dochodzenia (art. 303; art. 325a par. 2) Postanowienie o przedstawienie zarzutów (art. 313 par. 1-4, art. 325g par. 1) Profesjonalne przesłanki Podejrzanego art. 325g par. 2 Art. 314 surowszy Art. 399 par. 1 rozprawa

5 5 Mateusz Popiel Akcja cywilna (formy) 1. Postępowanie adhezyjne 2. Orzeczenie obowiązku naprawienia szkody 3. Orzeczenie odszkodowania z urzędu 4. Orzeczenie nawiązki 5. Orzeczenie świadczenia pieniężnego 6. Orzeczenie zwrotu korzyści Przestępstwa ścigane na wniosek Przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego 1. Średni uszczerbek (uszkodzenie ciała lub wywołanie choroby trwającej dłużej, niż 7 dni na szkodę osoby najbliższej) art. 157 par. 1 w zw. z par Nieumyślne narażenie na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia (art. 160 par. 3) 3. Narażenie na zarażenie wirusem HIV, chorobą weneryczną, zakaźną, nieuleczalną lub zagrażającą życiu (art. 161 par. 1 i par. 2) 4. Groźba karalna (art. 190 par. 1) 1. Umyślne lekkie uszkodzenie ciała (157 par. 2) 2. Nieumyślne lekkie uszkodzenie ciała (157 par. 3) = chyba, że pokrzywdzonym jest osoba najbliższa zamieszkująca wspólnie ze sprawcą 3. Zniesławienie (art. 212 par. 1 i 2) 4. Zniewaga (art. 216 par. 1 i 2) 5. Naruszenie nietykalności cielesnej (art. 217 par. 1) 5. Zgwałcenie (art. 197) 6. Prawo prasowe uchylanie się od 6. Wykorzystanie seksualne osoby bezradnej lub upośledzonej (art. 198) 7. Wykorzystanie seksualne osoby znajdującej się w przymusowej sytuacji (art. 199) 8. Uchylanie się od płacenia alimentów (art. 209 par. 1) 9. Przywłaszczenie rzeczy na szkodę osoby najbliższej (art. 286 par. 1-3, art. 287 par. 1-2) 10. Oszustwo i oszustwo komputerowe na szkodę osoby najbliższej (art. 186 par. 1-3, art. 287 par. 1-2) 11. Zniszczenie lub uszkodzenie cudzej rzeczy (art. 288 par. 1-2) 12. Zabór pojazdu osoby najbliższej w celu krótkotrwałego użycia (art. 289 par. 1-3) obowiązku sprostowania) sprostowania (odmowa

6 6 Mateusz Popiel Czynności procesowe Wyrok Postanowienie (prokurator) Zarządzenie (prokurator) Orzeczenie Na rozprawie (ustawa) Na posiedzeniu Orzeczenie Wyroki Uchwała (SN) Postanowienie Postanowienie zasada Wyrok (wyjątek) - ustawa Zarządzenie (wyjątek) ustawa Uzasadnianie Wyroki - na piśmie, na wniosek Z urzędu: II instancji Votum separatum Wyrok nakazowy - nie trzeba uzasadniać (ale można?) Zarządzenie pisemne uzasadnienie jedynie, gdy podlega zaskarżeniu Postanowienie nie wymaga uzasadnienia, gdy: Dopuszczenie dowodu Uwzględnienie wniosku, któremu inna strona nie sprzeciwiła się, chyba że podlega zaskarżeniu O wszczęciu, odmowie wszczęcia, umorzeniu dochodzenia, wpisu sprawy do rejestru przestępców. Oddalenie kasacji oczywiście bezzasadnej (SN) na żądanie osoby pozbawionej wolności, bez przedstawiciela ustawowego O postawienie zarzutów na żądanie podejrzanego Postępowanie przygotowawcze 1. Postanowienie o wszczęcie śledztwa/ dochodzenia (art. 303, 325a par. 2) 2. Postanowienie o przedstawieniu zarzutów

7 7 Mateusz Popiel Prokurator Postępowanie przygotowawcze Postępowanie przed sądem Organ procesowy strona Kolegialne orzekanie 1. SO w I instancji w sprawach o zbrodnie (1+2) 2. SR / SO w I instancji (3) zawisłość 3. Apelacja lub kasacja (3 / 5 dożywocie) 4. SA i SN na posiedzeniu (3) 5. Sąd odwoławczy na posiedzeniu (3) 6. SN kasacja od SN Art. 325d rozporządzenie wykonawcze dot. organów mających uprawnienia policji w śledztwie: 1. Inspekcja Handlowa 2. Państwowa Inspekcja Sanitarna 3. Urzędy Skarbowe 4. Inspektorzy Kontroli Skarbowej 5. Straż Leśna 6. Państwowa Straż Łowiecka Strony 1. Oskarżyciel 2. Pokrzywdzony post. przygotowawcze także podejrzany 3. Oskarżony 4. Powód cywilny Przedawnienie wniesienia oskarżenia prywatnego rok od dowiedzenia się o sprawie max 3 lata Termin materialno prawny nie wolno go przywrócić Dopuszczalna kumulacja ról procesowych Oskarżyciel posiłkowy: powód cywilny, świadek Oskarżyciel prywatny: powód cywilny, świadek Powód cywilny: oskarżyciel prywatny, oskarżyciel posiłkowy, świadek Świadek: oskarżyciel prywatny, oskarżyciel posiłkowy, powód cywilny, pełnomocnik Pełnomocnik: świadek

8 8 Mateusz Popiel Obrona obligatoryjna 1. Nieletni 2. Głuchy, niemy, niewidomy 3. Niepoczytalny 4. Przed SO jako I instancji jeżeli zbrodnia/ pozbawienie wolności 5. Sąd odwoławczy, gdy zarządza sprowadzenie oskarżonego / wyznacza obrońcę z urzędu 6. Okoliczności utrudniające obronę (art. 79 par. 2) 7. Postępowanie przyspieszone (art. 309i 8. Postępowanie wznowienie po śmierci na jego korzyść 9. Postępowanie ws. nieletnich interesy rodziców i dziecka są w sprzeczności Strona bierna 1. Postanowienie o przedstawienie zarzutów [(przesłuchanie o charakterze podejrzanego) podejrzany] 2. Wniesieniu aktu oskarżenia (oskarżony) Favor defensionis Prawo oskarżonego do ostatniego pytania i słowa rozluźniona apelacja oskarżonego Zakaz reformationis in peius Przekraczanie granic apelacji na korzyść oskarżonego Kolejność zadawania pytań 1. Oskarżyciel publiczny 2. Oskarżyciel posiłkowy 3. Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego 4. Oskarżyciel prywatny 5. Pełnomocnik oskarżyciela prywatnego 6. Powód cywilny 7. Pełnomocnik powoda cywilnego 8. Biegły 9. Quasi-pozwany cywilnie (art. 416) 10. Obrońca 11. Oskarżony 12. Członek składu orzekającego Nie spisuje się protokołu z narady i głosowania Reformacja naprawa decyzji

9 9 Mateusz Popiel Środki odwoławcze: apelacja, zażalenie Są skargami Powodują korekturę (art. 463 par. 1) Są w zasadzie dewolutywne Sprzeciw, quasi-sprzeciw: Są skargami Nie są dewolutywne Mają charakter kasatoryjny (brak reformacji) Decyzja Zarządzenia Orzeczenia Wyroki Postanowienia Wznowienie postępowania wyrok Odmowa wznowienia postanowienie Dochodzenie Śledztwo Czas trwania Do 2 miesięcy > prokurator > 3 miesiące > prokurator do 3 miesięcy > prokurator > nadzorujący > do roku > na czas oznaczony prokurator nadrzędny nad prokuratorem nadzorującym > czas oznaczony Organ prowadzący Policja / organy z art. 312 / prokurator Prokurator (może prowadzić także Policja) Właściwość sądu Sąd Rejonowy Sąd Okręgowy (zbrodnie) Zatrzymanie, in flagranti + tymczasowe aresztowanie Pozbawiony wolności (chyba że jak z lewej) Nieletni, głuchy, niemy, niewidomy, ograniczona lub wyłączona poczytalność

10 10 Mateusz Popiel Rodzaj postępowania Stosowanie uzupełniająco przepisów Postępowanie uproszczone o postępowaniu zwyczajnym Postępowanie w sprawie oskarżenia prywatnego O postępowaniu uproszczonym Akt oskarżenia Oskarżony, czyn, dowody. Ustna/ pisemna skarga > Policja > sąd Postępowanie przygotowawcze Kara Rodzaje spraw / przesłanki Przesłanki negatywne Sprawy dochodzenia z Postępowanie nakazowe O postępowaniu uproszczonym? Kara pozbawienia wolności do lat 2 / przepadek a) ograniczenie wolności / grzywna do 100 stawek / do 20 tys. zł + zebrany materiał w postępowaniu przygotowawczym (okoliczności czynu i wina nie budzą wątpliwości) + rozprawa nie jest konieczna + możliwość orzeczenia kary ograniczenia wolności / grzywny > Wyrok nakazowy [WN] - Pozbawienie wolności w tej, lub w innej sprawie - sprawa z oskarżenia prywatnego - Art. 79 par. 1 (nieletni, głuchy, niemy, Postępowanie przyspieszone O postępowaniu uproszczonym (charakter chuligański: prywatnoskargowe w publicznoskargowym) Wniosek Policji o rozpoznanie sprawy wraz z materiałami zastępuje akt oskarżenia Dochodzenie: a) przesłuchanie b) zabezpieczenie dowodów + sprawcę jęto na gorącym uczynku (lub bezpośrednio potem) + w ciągu 48 h sprawcę ujęto i przekazano do dyspozycji sądu + nie zachodzi kara powyżej 2 lat pozbawienia wolności

11 11 Mateusz Popiel Konsensualizm Art. 387 przed rozprawą (fakultatywna obecność) - posiedzenie Odstąpienie od oskarżenia / cofnięcie Odpis oskarżenia Skład sądu aktu Wyrok zaoczny / niestawiennictwo + łącznie z wezwaniem na rozprawę Jednoosobowy (Prezes SO może zarządzić taki skład także w postępowaniu odwoławczym) + odczytanie uprzednich wyjaśnień (niestawiennictwo oskarżonego). Usprawiedliwione niestawiennictwo odroczenie, sprzeciw (7 dni, usprawiedliwione Posiedzenie (protokół) pojednawcze / mediacja > nieusprawiedliwione niestawiennictwo oskarżonego rozprawa główna > NN oskarżyciela prywatnego/ pełnomocnika odstąpienie od oskarżenia > umorzenie postępowania - pojednanie (inne sprawy z oskarżenia prywatnego) ugada $ - brak pojednania rozprawa główna - za zgodą oskarżonego (po rozpoczęciu przewodu) - przed prawomocnym oskarżeniem Niestawiennictwo oskarżyciela prywatnego i pełnomocnika na rozprawie odstąpienie na rozprawie niepoczytalny) + do rozpoczęcia przewodu (sąd na posiedzeniu) + Możliwe wnioski z art. 335 i art. 387 kpk Jednoosobowo (Prezes SO może zarządzić w tym składzie w sądzie odwoławczym)

12 12 Mateusz Popiel niestawiennictwo). Stawiennictwo oskarżonego nie jest wymagane. WZ także przepadek przedmiotów jako środek zabezpieczający Powództwo + Może zawierać cywilne roszczenie w powództwie cywilnym / odszkodowanie pieniężna Środki + sprzeciw - Zwyczajna apelacja zaskarżenia + apelacja nie przysługuje (!) + Sprzeciw: - przysługuje oskarżonemu i oskarżycielowi - 7 dni od doręczenia - w razie uwzględnianie rozpoznanie na zasadach ogólnych - powództwo cywilne traci moc w tej części Prawomocność Nie wniesiono sprzeciwu / cofnięto Oskarżenie + w związku z wzajemna czynem + do rozpoczęcia przewodu sądowego - Niedopuszczalne: prokurator wcześniej wszczął lub przyłączył się - przyłączenie prokuratora do jednego z oskarżenia drugie osobnym postępowaniem > do obu toczy się z urzędu i oskarżyciele posiłkowi Brak spełnienia przesłanek + zgoda oskarżonego > postępowanie - Powództwo cywilne niedopuszczalne + Apelacja (termin 7 dni)

13 13 Mateusz Popiel danego zwyczajne postępowania uproszczonego Przerwa 21 dni (normalnie 35) jeżeli dłużej > tryb zwyczajny Uzasadnienie + Można złożyć wniosek Zatrzymanie + nie wyłącza możliwości trybu uproszczonego + WN Może nie zawierać uzasadnienia + Odpis wyroku wraz z odpisem aktu oskarżenia oskarżonemu o obrońcy 14 dni + Wniosek o uzasadnienie 3 dni Sąd II instancji w małym stopniu reformatoryjny Ograniczenia / reguły ne peius > złamanie bezwzględna podstawa kasacyjna Pozostawienie bez rozpoznania nie rozpatruje się merytorycznie, stwierdzenie, że coś jest oczywiście bezzasadne nie jest sprawdzeniem merytorycznym. Kasacje bezzasadne oddalane postanowieniem. Art. 416 nie jest stroną postępowania jurysdykcyjnego Apelacja 14 dni Zażalenie 7 dni Iudex inhabilis (art. 40) 1. Sprawa bezpośrednio go dotyczy (albo wspólne pozycie) 2. Małżonek strony/ pokrzywdzonego, ich obrońcy, pełnomocnika, przedstawiciela ustawowego 3. Krewny, powinować linii prostej, bocznej aż do stopnia między dziećmi rodzeństwa (pkt. 2), albo węzeł przysposobienia, opieki lub kurateli 4. Świadek czynu/ przesłuchiwany w charakterze świadka, występujący jako biegły 5. Prokurator, obrońca, pełnomocnik, przedstawiciel ustawowy/ prowadził postępowanie przygotowawcze 6. Zaskarżone orzeczenie / zarządzenie (*) 7. Uchylone orzeczenie (*) 8. Sprzeciw wobec orzeczenia (*brał udział w wydaniu) 9. Mediacja oskarżony świadek Wyjaśnienia Zeznania

14 14 Mateusz Popiel Pokrzywdzony oskarżyciel posiłkowy / powód cywilny (strona postępowania jurysdykcyjnego) Nazwa środka odwoławczego Charakter środka odwoławczego Od czego przysługuje (przedmiot zaskarżenia) Przesłanki / podstawy środka zaskarżenia Apelacja Zażalenie Kasacja (zwyczajna) - bezwzględna - względnie dewolutywność dewolutywne (zawsze (art. 463 par. rozpoznawana 1) co do przez sąd zasady wyższego rzędu) rozpoznawany - bezwzględna przez organ suspensywność (jej wniesienie zawsze wstrzymuje wykonanie zaskarżonego orzeczenia) wyższej instancji - względnie suspensywny jego wniesienie co do zasady nie wstrzymuje postanowienia, zarządzenia, lub innej czynności (ale może art. 462) Prawomocny wyrok kończący postępowanie sądowe Art. 439 par. 1 / inne rażące naruszenie prawa, jeżeli mogło mieć istotny wpływ na Kasacja nadzwyczajna Prawomocne orzeczenie I instancji (wyroki i postanowienia, wyrok nakazowy), orzeczenie kończące postępowanie przygotowawcze od każdego orzeczenia sądu kończącego postępowanie, a nie tylko od orzeczenia sądu odwoławczego Wznowienie - Wnoszone: A) na wniosek (520) i B) z urzędu (dawna nieważność) art. 439 (9-11 na korzyść) chyba, że rozpoznawana w trybie kasacji. Niedopuszczalne po upływie 6 miesięcy na niekorzyść Prawomocne postanowienia i wyroki 1. Propter Cimina w zw. z post. dopuszczono się przestępstwa,

15 15 Mateusz Popiel Wnoszenie Podmioty uprawnione do wniesienia (przysługuje ) Stronom, art. 417, pokrzywdzonemu od wyroku warunkowo umarzającego postępowanie, wydanego na posiedzeniu (jeżeli na rozprawie, to już nie) treść orzeczenia + na korzyść: skazanie za przestępstwo na karę pozbawienia wolności (bez warunkowego zawieszenia) - na niekorzyść: uniewinnienie / umorzenie postępowania na podstawie art. 17 par. 1 pkt. 3 i 4 (brak karalności, znikoma społeczna szkodliwość), lub niepoczytalność +- chyba że art. 439/521 Przesłanki negatywne: A) ten sam oskarżony, to samo orzeczenie i po raz drugi przez tą samą stronę B) od orzeczenia SN zapadłego w następstwie rozpoznania kasacji (superkasacja) Stronom (oskarżyciele publiczny, posiłkowy, prywatny; powód cywilny, oskarżony) Nie przysługuje pokrzywdzonemu, ani art. 416 kpk Bezpośrednio do SN (bada Prezes SN) uzasadniona podstawa, że mogło to mieć wpływ na treść orzeczenia. Fakt ten ustalony prawomocnym wyrokiem skazującym, lub orzeczenie stwierdzające niemożność wydania takiego wyroku (+/-) 2. Propter noviter products (+/-) po wydaniu orzeczenia pojawiły się nowe fakty lub dowody 3. Propter decreta (+) TK, ETPC 4. Propter deserere litatem wycofanie się z porozumienia, mały świadek koronny 60 par. 3 i 4 kk) Strona, osoba najbliższa

16 16 Mateusz Popiel Uzasadnienie Termin wniesienia środka Cofnięcie środka Przymus adwokacko - radcowski Skład Obrona obowiązkowa 14 dni termin zawity, liczony od doręczenia wyroku z uzasadnieniem 7 dni termin zawity Wniosek - 7 dni od ogłoszenia orzeczenia z uzasadnienie 30 dni od doręczenia uzasadnienia Brak terminów, ale na niekorzyść 6 miesięcy + wolno cofnąć, chyba że art. 439 / sędziów + A) na korzyść i po śmierci B) zawieszenie postępowania Reformationis + in peius Uniewinnienie + Rozpoznanie Na posiedzeniu bez udziału stron (wyrok o charakterze kasatoryjnym) Rozstrzygnięcie Przysługiwanie środka odwoławczego od danego środka + - na korzyść - na niekorzyść Skład SN Wyrok: 3, 5, 7 Nie wyrok: 1, 3, 7 Gravamen (art par. 3) / oddalenie na rozprawie / Odmowa: wniosek lub pozostawienie bez rozpoznania + Tak, chyba że SN stwierdzi inaczej

17 17 Mateusz Popiel Surowsza kara bez zmian ustaleń faktycznych Nadzwyczajne środki zaskarżenia: kasacja, wznowienie postępowania Przypadki niedewolutywności zażalenia (instancja pozioma inny skład tego samego sądu) Zatrzymanie i przymusowe sprowadzenie oskarżonego (75 par. 3) Zażalenie na rozpoznanie wniosku w przedmiocie zmiany lub uchylenia środka zapobiegawczego (art. 254 par. 1 i par. 3) Zażalenie na przedłużenie stosowania tymczasowego aresztowania przez SA (art. 263 par. 5) Zażalenie na zarządzenie sądu o zatrzymaniu i przymusowym doprowadzeniu w razie opuszczenia Sali rozpraw przez oskarżonego (art. 376 par. 1 zd. 3) Zarządzenie przewodniczącego na zatrzymanie i doprowadzenie oskarżonego (art. 382) W postępowaniu odwoławczym na postanowienie o zastosowaniu tymczasowego aresztu, postanowienie o przeprowadzeniu obserwacji, środka zapobiegawczego, kary porządkowego (art. 426 par. 3) Pozostawienie środka odwoławczego bez rozpoznania ( 430 par. 2) Posiedzenia (skład) Rodzaj sądu SR, SO SA, SN zasada 1 sędzia 3 sędziów Jako sąd odwoławczy 3 sędziów (chyba, że ustawa stanowi inaczej Skład sądu na rozprawie głównej zasada 1 sędzia zbrodnie 1 sędzia + 2 ławników (SO) dożywocie 2 sędziów i 3 Apelacja i kasacja od ławników (SO) dożywocia 5 Apelacja i kasacja 3 sędziów sędziów

18 18 Mateusz Popiel Podjęcie postępowania warunkowo umorzonego Fakultatywnie Obligatoryjnie W okresie próby Po wydaniu Sprawca popełnił przestępstwo umyślne, za rażąco narusza orzeczenia, a przed które został skazany porządek prawny jego uprawomocnieniem narusza porządek prawny Wniosek: oskarżyciela, pokrzywdzonego, kuratora sądowego, z urzędu Ułaskawienie Wnioskodawcy: skazany, obrońca, prokurator, krewny w linii prostej, przysposabiający/ przysposobiony, rodzeństwo, małżonek, osoba pozostająca we wspólnym pożyciu węższy krąg, niż osoba najbliższa przy wznowieniu Nie dotyczy wyroków Trybunału Stanu Prokurator nadzorujący nie zatwierdza postanowień o Wszczęciu postępowania Umorzeniu rejestrowym i podjęciu postępowania rejestrowego Pokrzywdzony Osoba fizyczna Osoba prawna Instytucja państwowa (samorządowa/ społeczna) ZU w zakresie w jakim pokrył szkodę Podmioty wykonujące prawa pokrzywdzonego Organy Państwowej Inspekcji Pracy Organy kontroli państwowej Przymus adwokacko radcowski Subsydiarny akr oskarżenia Apelacja od wyroku SO Kasacja Wznowienie

19 19 Mateusz Popiel Prokuratura (cechy) Hierarchiczne podporządkowanie Dewolucja Substytucja Czynności procesowe Podział ze względu na cel rozpoznawcze Wykonawcze Sposób komunikowania się wyraźne Konkludentne Podmioty Organów procesowych Stron procesowych Innych uczestników Charakter czynności Oświadczenia procesowe Spostrzeżenia procesowe Czynności realne Czynności procesowe Oświadczenia procesowe Oświadczenia woli Oświadczenia władcze (imperatywne) Oświadcz decyzje polece enia orzeczenia zarządz nia postulując wyroki postanowi enia e enia (postulaty wne) Wyroki zwycza jne Wyrok i nakazo we Oświadcz enia wiedzy (np. zeznania) Czynn ości realne Spostrzeż enia procesow e Przesłanki procesowe (nie wszczyna/ umarza) art Czynu nie popełniono / brak danych 2. Czyn nie zawiera znamion / ustawa stanowi, że sprawca nie popełnia przestępstwa (kontratypy, okoliczności wyłączające winę) 3. Znikoma społeczna szkodliwość 4. Brak karalności 5. Śmierć 6. Przedawnienie 7. Res iudicata + litis pendentio = Ne bis in idem 8. Dyplomata (nie podlega orzecznictwu immunitet) 9. Brak skarg 10. Brak zezwolenia 11. Inne okoliczności wyłączające ściganie

20 20 Mateusz Popiel Względne przyczyny odwoławcze (art. 438) 1. Error iuris 2. Error in procedendo 3. Error facti 4. Error in puniendo Bezwzględne przyczyny odwoławcze (Niezależne od granic zaskarżenia I podniesionych zarzutów oraz wpływu uchybienia na treść orzeczenia sąd odwoławczy na posiedzeniu uchyla zaskarżone orzeczenie) - art Orzeczenie: os niezdolna / nieuprawniona / iudex inhabilis Zła obsada sądu / ktoś nieobecny na całej rozprawie 3. Orzeczenie sąd powszechny sąd szczególny 4. Sąd niższego rzędu ws. wyższego 5. Kara, środek karny, środek zabezpieczający, brak podpisu 6. Brak większości głosów / brak podpisu 7. Sprzeczność w treści 8. Naruszenie Ne bis in idem 9. Jedna z okoliczności wyłączających postępowanie z art. 17 par. 1 pkt. 5, 6, 8, 11 (śmierć, przedawnienie, dyplomata, brak skarg, zezwolenia, lub inna 10. Brak obrońcy w obronie obligatoryjnej (art. 79, 80), lub nie brał w czynności, gdzie musiał 11. Rozpoznano pod nieobecność oskarżonego, gdzie była ona obowiązkowa Prezes na posiedzenie (art. 339) 1. Wniosek prokuratora o środki zabezpieczające (kk) 2. Potrzeba warunkowego umorzenia ( skazanie bez rozprawy) 4. Umorzenie postępowania art. 17 par. 2 pkt //- - brak faktycznych podstaw 6. Niewłaściwość sądu / zmiana trybu 7. Zwrot prokuratorowi w celu uzupełnienia postępowania przygotowawczego 8. Zawieszenie postępowania (postanowienie) 9. Tymczasowe aresztowanie / inny środek przymusu 10. Wyrok nakazowy 11. Postępowanie mediacyjne

21 21 Mateusz Popiel Sąd odwoławczy II instancja (SO/ SA) art. 437 Utrzymanie Zmiana odmiennie co do istoty Uchylenie W całości W części Umarza postępowanie Uchyla i przekazuje I instancji do ponownego rozpoznania SN art. 547 Oddala kasację Uchyla W całości W części Przekazuje do ponownego rozpoznania Umarza postępowanie Uniewinnia oczywiście niesłuszne skazanie Oportunizm (wyjątek od legalizmu) 1. Umorzenie absorpcyjne postępowania (art. 11 kpk) 2. Umorzenie postępowania (poprzednio: zwrot) wobec świadka koronnego (U o świadku koronnym) 3. Umorzenie postępowania wobec nieletniego, w sytuacji gdy orzeczenie środków wychowawczych, lub poprawczych jest niecelowe ze względu na orzeczone już innej sprawie (U o postępowaniu ws. nieletnich) Istotne artykuły kpk 335 występek do 10 PW 308 czynności w niezbędnym zakresie 393 wyjątek od zasady bezpośredniości 398, 399, 400 co do tożsamości czynu 587 zagraniczne protokoły Warunkowe umorzenie na posiedzeniu wyrokiem 569 wyrok łączny (rozprawa) braki formalne 40, 41 wyłączenie sędziego

22 22 Mateusz Popiel 343 skazanie bez rozprawy 54 oskarżyciel posiłkowy 90, 9 przedstawiciel organizacji 49 pokrzywdzony 224 zatrzymanie 74 obowiązki oskarżonego 314 zmiana kwalifikacji w postępowaniu przygotowawczym 76 przedstawiciel ustawowy 79, 80 obrona obligatoryjna 182 prawo odmowy zeznań 204 tłumacz 206 stosowanie przepisów o biegłych 196 wyłączenie biegłego 462 par. 2 Sąd (postanowienie) obserwacje / środek zapobiegawczy / kara porządkowa > zażalenie > sąd odwoławczy tymczasowe aresztowanie > zażalenie > inny równorzędny skład sądu odwoławczego Wyrok zaoczny sąd rejonowy 416 kpk 52 kk- kasacja Powództwo cywilne Funkcja prawa karnego procesowego 1. Prakseologiczna skuteczne działanie 2. Gwarancyjna gwarancja praw jednostki 3. Regulacyjna działalność sformalizowana, przepisy regulują działalność procesu Statyka reguły Dynamika przebieg Wyjątki od prawdy materialnej zakazy dowodowe Skarga posiłkowa: Tymczasowe aresztowanie > sąd > sąd Zatrzymanie nie jest środkiem zapobiegawczym Postanowienie w sprawie aresztu II instancja Art. 7 swobodna ocena dowodów Wszystkie dowody swobodnie, ale: Z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania/logiki formalnej Wskazań wiedzy Doświadczenia życiowego

23 23 Mateusz Popiel Pozytywne, negatywne Na fakt główny, na poszlaki Przypadkowe, z przeznaczenia Rzeczowe, osobowe Dowody 1. Stawiennictwo 2. Złożenia zeznania 3. Mówienie prawdy Obowiązki świadka Umorzenie postanowienie Powództwo cywilne (kpk), albo naprawienie szkody (kk) Postępowanie odwoławcze kasatoryjny Kasacje: od apelacyjnego, okręgowego, rejonowego Uwzględnienie kasacji wyrok Oddalenie pełnomocnictwo Przerwa odroczenie Zwykła 35 dni Postępowanie uproszczone 21 dni Postępowanie przyspieszone 14 dni Wyrok nakazowy sprzeciw, brak apelacji Wyrok zaoczny sprzeciw i apelacja