Kazimierz Furmañczyk, Rafa³ Benedyczak, Joanna Dudziñska-Nowak, Agnieszka êcka, Igor Szakowski, Pawe³ Terefenko

Transkrypt

1 Zastosowania POLSKIE geoinforacji TOWARZYSTWO w analizie INFORMACJI orskiej strefy PRZESTRZENNEJ brzegowej w US ROCZNIKI GEOMATYKI 2005 TOM III ZESZYT 4 69 ZASTOSOWANIA GEOINFORMACJI W ANALIZIE MORSKIEJ STREFY BRZEGOWEJ W UNIWERSYTECIE SZCZECIÑSKIM APPLICATIONS OF GEOINFORMATION IN COASTAL ZONE ANALYSIS AT THE UNIVERSITY OF SZCZECIN Kaziierz Furañczyk, Rafa³ Benedyczak, Joanna Dudziñska-Nowak, Agnieszka êcka, Igor Szakowski, Pawe³ Terefenko Zak³ad Teledetekcji i Kartografii Morskiej, Instytut Nauk o Morzu, Uniwersytet Szczeciñski S³owa kluczowe: strefa brzegowa, teledetekcja, analizy GIS Keywords: coastal zone, reote sensing, GIS analysis Zak³ad Teledetekcji i Kartografii Morskiej (ZTiKM) Wydzia³u Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Szczeciñskiego (US) powsta³ w roku W obecny kszta³cie organizacyjny i pod aktualn¹ nazw¹ istnieje od roku W okresie 16 lat istnienia rozwijano stopniowo teatykê badañ naukowych ZTiKM. Do najczêœciej podejowanej probleatyki nale ¹: teledetekcyjna analiza orfodynaiki strefy brzegowej, analiza systeów cyrkulacyjnych strefy brzegowej z u ycie zdjêæ lotniczych i satelitarnych, teledetekcyjna analiza pr¹dów powierzchniowych po³udniowego Ba³tyku, probleatyka systeów inforacji geograficznej strefy brzegowej oraz zarz¹dzania stref¹ brzegow¹, kartografia i GIS w internecie, eleenty teatycznej kartografii orskiej, kartograficzne etody prezentacji zjawisk dynaicznych. Najd³u sz¹ tradycjê a ZTiKM w teledetekcyjnych badaniach strefy brzegowej. Na podstawie zdjêæ lotniczych, corocznie wykonywanych w latach przez Wy sz¹ Szko³ê Marynarki Wojennej w Gdyni, zosta³y opracowane zaiany w orfologii brzegu w rejonie W³adys³awowa i pocz¹tkowej czêœci Pó³wyspu Helskiego. Na tej podstawie ustalono pewne prawid³owoœci rozwoju strefy brzegowej (Furañczyk 1994). Opracowany logiczno-pojêciowy odel zian brzegu uwzglêdniaj¹cy wystêpowanie wzd³u brzegu bardziej statycznych iejsc (tzw. punktów wêz³owych) oraz ziennych (oscylacyjnych) iêdzy nii (rys.1). Wyniki tej pracy pozwoli³y na nieco inne spojrzenie na dynaikê brzegu, na jego ziany d³ugookresowe i krótkookresowe. Jak wynika z przeprowadzonych badañ roczne wielkoœci zian brzegu og¹ byæ takie sae jak ziany kilkudziesiêcioletnie. Oznacza to, e brzeg w niektórych iejscach po fazie erozji przechodzi w fazê akuulacji (Furañczyk 1994).

2 70 K. Furañczyk, R. Benedyczak, J. Dudziñska-Nowak, A. êcka, I. Szakowski. P. Terefenko Niestety prowadzony obecnie onitoring zian brzegu nie jest wystarczaj¹co szczegó³owy, aby o - na by³o znaleÿæ prawid³owoœci rozwoju brzegu. Teledetekcyjne badania orfologii podwodnej czêœci strefy brzegowej przeprowadzone przez Zak³ad w projekcie BASYS w 3. projekcie raowy UE zaowocowa- Legenda: ³y znalezienie nastêpnej prawid³owoœci w strefie brzegowej w postaci wystêpowania tzw. bra. W badaniach tych wykorzystano 7 serii historycznych zdjêæ lotniczych strefy brzegowej Zatoki Rys. 1. Model rozwoju brzegu Poorskiej na 100 kiloetrowy odcinku od Œwinoujœcia do Ko³obrzegu oraz na fragencie wybrze a wyspy Uzna na odcinku od Œwinoujœcia do ujœcia Piany. Na badany obszarze zidentyfikowano odcinki brzegu, w których wystêpuj¹ zaburzenia w zwykle równoleg³y do brzegu przebiegu wa- ³ów rewowych. Odcinki te okaza³y siê byæ stabilne w czasie i zosta³y nazwane braai, gdy dodatkowe badanie sidescansonare wykaza³y wystêpowanie w tych iejscach ikrofor dna œwiadcz¹cych o istnieniu tu pr¹dów odprowadzaj¹cych wodê ze strefy brzegowej w kierunku pe³nego orza. Lokalizacja bra przy brzegach Zatoki Poorskiej zosta³a przedstawiona na rysunku 2, a wyniki zosta³y opublikowane w zagranicznych publikacjach Zatoka Poorska Karlshagen 10 Trassenheide Zepin 20 K o oserow 11 Ueckeritz 30 Bansin 10 Heringsdorf Ahlbeck SWINOUJSCIE ŒWINOUJŒCIE Mi M iedzyzdroje ê Dziwnów Dziwnow Pobierowo Ko³obrzeg Niecy Polska 0 10 k Bray Rys. 2. Lokalizacja bra na obszarze Zatoki Poorskiej

3 Zastosowania geoinforacji w analizie orskiej strefy brzegowej w US 71 (Furañczyk i in.2002, Schwarzer i in.2003). Prace te by³y kontynuowane przez polskich agistrantów w Nieczech, gdzie zidentyfikowano lokalizacjê bra na wybrany odcinku brzegów Szlezwik-Holsztyn (Schwarzer i in. 2004) i obecnie wyniki te s¹ przygotowywane do publikacji. Dobiegaj¹ koñca prace wykonywane w raach projektu KBN zwi¹zane z teledetekcyjn¹ analiz¹ zian brzegów Zatoki Poorskiej. Na podstawie analizy historycznych zdjêæ lotniczych opracowane zosta³y ziany po³o enia linii brzegowej na odcinku Œwinoujœcie Ko³obrzeg (Dudziñska-Nowak i in., 2005). Przy okazji tego projektu sporz¹dzono graficzn¹ bazê danych GIS zawieraj¹c¹ apy topograficzne w skali 1:10 000, apy pasa technicznego Urzêdu Morskiego oraz historyczne zdjêcia lotnicze z lat 1938, 1951 i Ponadto opracowano nueryczny odel terenu pasa przybrze nego (do 2 k od linii brzegowej) na podstawie ap topograficznych w skali 1: oraz sporz¹dzono ortofotoapê dla tego obszaru na podstawie zdjêæ lotniczych z 1996 roku. Na tej podstawie okreœlane s¹ objêtoœciowe ziany brzegu oraz bilans osadów badanego odcinka brzegu ( êcka i in., 2005). Jedn¹ ze specjalnoœci Zak³adu jest wykorzystanie narzêdzi GIS do wykonywania analiz przestrzennych w zintegrowany zarz¹dzaniu obszarai przybrze nyi (ZZOP) oraz w szeroko rozuiany aspekcie analiz krajobrazowych. Wœród wielu prac realizowanych w ZTiKM, du a czêœæ podejuje proble oceny atrakcyjnoœci, charakterystykê dynaiki oraz perspektywê zian krajobrazu obszarów przybrze - nych. Ada Kubicki (2003) w pracy agisterskiej, której cele by³a ocena atrakcyjnoœci krajobrazu strefy nadorskiej czêœci gin Dziwnów i Rewal, w nowatorski sposób wykorzystuje o liwoœci oprograowania ArcView do opracowania ap poszczególnych eleentów krajobrazu oraz do stworzenia cyfrowego odelu wysokoœciowego (DEM). Na podstawie zdjêæ lotniczych wyró niono 16 eleentów krajobrazu, które podzielono na apy teatyczne. Na podstawie przeprowadzonej oceny przyjêto 3 wkaÿniki atrakcyjnoœci krajobrazu: ró norodnoœæ eleentów krajobrazu, wp³yw eleentów hydrosfery, wp³yw konstrukcji antropogenicznych. Zastosowano aplikacjê ArcView, odu³ 3DAnalyst i przyjêto 3 kolejne wkaÿniki: nachylenie stoków, które decyduje o atrakcyjnoœci rzeÿby, ekspozycja stoków, która wp³ywa na nas³onecznienie obszarów, ocena punktów widokowych, które wyró niono na podstawie linii wzroku w terenie. Koñcowy wynikie analizy jest apa atrakcyjnoœci krajobrazu podzielona na 172 pola podstawowe w kszta³cie kwadratów. Dla ka dego pola okreœlono koñcow¹ wartoœæ atrakcyjnoœci z przedzia³u od 6 do +6 punktów. Kolejna praca (Terefenko i in., 2005) podejuje aspekt zian naturalnych oraz oceny, zarówno pozytywnego jak i negatywnego, wp³ywu cz³owieka na krajobraz wyspy Terschelling (Archipelag Wysp Fryzyjskich). Na podstawie analizy zdjêæ lotniczych zidentyfikowano cztery podstawowe typy krajobrazu: zantropizowany, kulturowy, pseudonaturalny, seinaturalny. Wyniki interpretacji zaznaczono na apach wektorowych dla trzech roczników interpretowanych serii zdjêæ lotniczych. U ywaj¹c oprograowania ArcView poierzono powierzchnie poszczególnych typów krajobrazów w ró nych latach oraz przeanalizowano wielkoœci ich zian. Do wizualizacji wyników analizy utworzono siatkê pól eleentarnych o wyiarach 100 x 100. Na podstawie ap klasyfikacji krajobrazu obliczono procentowe ziany powierzchni krajobrazu w ka dy polu. Pozwoli³o to na okreœlenie stopnia oraz

4 72 K. Furañczyk, R. Benedyczak, J. Dudziñska-Nowak, A. êcka, I. Szakowski. P. Terefenko przestrzennego rozieszczenia zian krajobrazu. Przeprowadzone analizy stanowi¹ punkt wyjœcia do dyskusji na teat poprawnoœci u ywanych na wyspie etod rekonstrukcji krajobrazu seinaturalnego. Pokazanie nowych o liwoœci zastosowania narzêdzi GIS do zintegrowanego zarz¹dzania obszarai przybrze nyi, w szczególnoœci sposobów rozwi¹zywania probleów w prograie ArcView, by³o cele pracy (Benedyczak 2002). Stworzono w niej odelow¹ bazê danych GIS dla niewielkiego odcinka polskiej strefy brzegowej (odcinek Dziwnów Dziwnówek). Na podstawie ateria³ów kartograficznych stworzono syste zbudowany z 88 warstw wraz z wieloa danyi atrybutowyi oraz zdjêciai lotniczyi i apai historycznyi w forie podk³adów rastrowych. Syste jest bardzo prosty w obs³udze i o e stanowiæ odel dla tworzenia baz danych GIS wspoagaj¹cych zarz¹dzanie orsk¹ stref¹ brzegow¹ przez adinistruj¹ce ni¹ zainteresowane instytucje. Bardzo praktyczny przyk³ade zastosowania GIS na obszarach przybrze nych jest odel prognozy zagro eñ powodzi¹ sztorow¹ wysp Karsibór i Karsiborska Kêpa w rejonie Œwinoujœcia (Wochna, 2001). Historyczne dane areograficzne zebrane dla tego obszaru przez s³u by orskie, pokazuj¹ o liwoœæ wyst¹pienia bardzo wysokiego poziou orza. Prognoza oparta zosta³a na trójwyiarowy odelu terenu wykonany oprograowanie ArcView, odu³ 3D Analyst. Konieczne okaza³o siê opracowanie etody uo liwiaj¹cej wyodelowanie specyficznej rzeÿby tego terenu: p³askiej powierzchni polderów, skoplikowanej fory systeu wyd i wa³ów brzegowych oraz pojedynczego wa³u przeciwpowodziowego ochraniaj¹cego wnêtrze wysp od wody w Zalewie Szczeciñski i cieœninie Œwiny. Praca sta³a siê podstaw¹ dla prognozy zagro eñ powodzi¹ sztorow¹. Model prognozy o e poóc w przestrzenny rozplanowaniu tych obszarów. Powinien równie staæ siê istotny eleente zintegrowanego zarz¹dzania wyspai Karsibór i Karsiborsk¹ Kêp¹. Projekt badañ sedyentologicznych w estuariu rzeki Guadiany na granicy portugalskohiszpañskiej jest doskona³y przyk³ade wykorzystania systeów GIS, a zw³aszcza wizualizacji 3D, w badaniach geologicznych strefy brzegowej (Terefenko i in., 2005). Estuariu to jest fragente najbardziej wysuniêtego na po³udnie regionu Portugalii, a rzeka Guadiana to jedna z najwa niejszych rzek na Pó³wyspie Iberyjski. Dziêki gwa³townej sedyentacji podczas najbardziej wspó³czesnej, postglacjalnej transgresji, estuaryjne zapisy osadów stwarzaj¹ doskona³e warunki do badañ kolejnoœci zdarzeñ, które wp³ynê³y na obecn¹ orfologiê wybrze a. Dziêki interpretacji zapisów sedyentologicznych, danych akro i ikro paleontologicznych oraz na podstawie datowania etod¹ wêgla radioaktywnego C 14 otrzyano równie inforacje dotycz¹ce wg³êbnych struktur wype³nienia doliny osadai. Okreœlono aksyalne i inialne g³êbokoœci zalegania g³ównych warstw osadów. Po uwzglêdnieniu takich danych stworzono odele przedstawiaj¹ce aktualn¹ rzeÿbê terenu oraz rzeÿbê pradoliny z przed oko³o lat. Stworzone odele wykorzystano do obliczenia objêtoœci osadów dla ka dej z trzech wyró nionych jednostek osadowych. Uzyskane w ten sposób dane pozwoli³y na dok³adniejsz¹ analizê tepa sedyentacji i wzrostu poziou orza oraz innych aspektów i procesów geologicznych, jakie ia³y iejsce w okresie postglacjalny w dolinie Guadiany. Zak³ad Teledetekcji i Kartografii Morskiej, Instytutu Nauk o Morzu, w raach prograu INTERREG III C bierze udzia³ w iêdzynarodowy projekcie MESSINA Managing European Shoreline and Sharing Inforation on Near-shore Areas, którego cele jest praktyczne wdro enie przewodników zarz¹dzania stref¹ brzegow¹ powsta³ych w projekcie EU- ROSION oraz ich adaptowanie do specyficznych zadañ projektu MESSINA. Adresatai

5 Zastosowania geoinforacji w analizie orskiej strefy brzegowej w US 73 dzia³añ projektu s¹ w³adze regionalne i lokalne zainteresowane zarz¹dzanie erozj¹ brzegu oraz rozpowszechnianie i wyian¹ inforacji na teat realizacji tych projektów. Obszare pilota owy w Polsce zosta³ obszar giny Rewal. Jedny z eleentów projektu MES- SINA jest stworzenie oraz ipleentacja systeów inforacji geograficznej s³u ¹cych g³ównie zagadnienio zwi¹zany z zarz¹dzanie erozj¹ brzegu, ocen¹ ryzyka jej wyst¹pienia i jej skutkai, w ty równie ekonoicznyi. Projekt EUROSION na podstawie przegl¹du wielu europejskich doœwiadczeñ w zarz¹dzaniu stref¹ brzegow¹, gdzie GIS odgrywa³ wa ne role, sforu³owa³ kilka szerokich rekoendacji, które specyfikowa³y idealne za³o enia dla GIS dedykowanych zarz¹dzaniu obszarai przybrze nyi. Cele obecnie realizowanego projektu MESSINA jest sprawdzenie kilku z tych rekoendacji pod wzglêde praktycznego ich wdro enia w odpowiedzi na potrzeby wyra one przez partnerów projektu. W projekcie MESSINA zosta³y zidentyfikowane 3 g³ówne zadania-rekoendacje, które stanowi¹ rdzeñ prototypowego GIS dedykowanego dla zarz¹dzania stref¹ brzegow¹ w aspekcie erozji: kartograficzna prezentacja obszarów zagro onych erozj¹ brzegu i powodziai sztorowyi, wp³yw dzia³alnoœci cz³owieka na zachowanie siê i stabilnoœæ linii brzegowej, równowaga zysków i strat w zale noœci od przyjêtego scenariusza rozwoju strefy brzegowej. Te trzy rekoendacje-zadania zawieraj¹ w sobie pytania zadawane przez zarz¹dzaj¹cych stref¹ brzegow¹ w ich codziennej pracy. Odpowiedzi¹ na nie aj¹ byæ wygenerowane przez syste GIS tzw. produkty inforacyjne, czyli innyi s³owy analizy okreœlaj¹ce czynniki wp³ywaj¹ce na stopieñ zagro enia dla strefy brzegowej. Nale ¹ do nich: przewidywana lokalizacja linii brzegowej w przysz³oœci (w interwa³ach 5, 10, 25, 50 i 100 lat), identyfikacja obszarów zagro onych wyst¹pienie powodzi sztorowej dla ró nego prawdopodobieñstwa poziou orza, ludnoœæ strefy brzegowej yj¹ca w obszarze ryzyka, wartoœæ ekonoiczna strefy brzegowej w obszarze ryzyka, wartoœæ kulturowa strefy brzegowej w obszarze ryzyka, wartoœæ ekologiczna strefy brzegowej w obszarze ryzyka. Tak przygotowane analizy pos³u ¹ do opracowania, z pooc¹ systeu GIS, scenariuszy (odeli) rozwoju strefy brzegowej obszaru Giny Rewal wraz z uwzglêdnienie scenariusza braku jakichkolwiek dzia³añ antropogenicznych. Modele te bêd¹ poddane ocenie i ewaluacji przy u yciu koncepcji Oceny wartoœci netto. Metoda ta jest dobry wskaÿnikie do oszacowania i porównywania ekonoicznej trwa³oœci ró nych odeli rozwoju obszaru przybrze nego w aspekcie jego erozji. Projekt MESSINA a na celu zbadanie o liwoœci wprowadzenia tego typu oceny jako integralnego sk³adnika systeu GIS dla wspierania zarz¹dzania erozj¹ brzegu (Szakowski i in., w druku). W raach podpisanej z Uniwersytete w Aberdeen uowy Socrates-Erasus w Zak³adzie Teledetekcji i Kartografii Morskiej Uniwersytetu Szczeciñskiego zrealizowana zosta³a praca badawcza aj¹ca na celu ukazanie roli wizualizacji danych przestrzennych w ultiedialnej kartografii i systeach inforacji geograficznej dla potrzeb zarz¹dzania stref¹ brzegow¹ (Bojar i in., 2005). Na obszar badawczy, ze wzglêdu na dostêpnoœæ danych przestrzennych wybrano estuariu rzeki Ythan, Szkocja. Do opracowania u yto szeregu ró - nych aplikacji: Erdas Iagine 8.5, Bryce 5, ArcView 3.3, DivX Codec, Cartona 4.2 VRML Client. Przed realizuj¹cyi teat postawiono cztery zasadnicze zadania:

6 74 K. Furañczyk, R. Benedyczak, J. Dudziñska-Nowak, A. êcka, I. Szakowski. P. Terefenko utworzenie ultiedialnego œrodowiska jêzyka VRML z trójwyiarow¹ wizualizacj¹ krajobrazu, utworzenie przelotów oraz kartograficznych aniacji z eleentai dynaicznyi, zaprezentowanie o liwoœci wykorzystania internetu jako œrodowiska koputerowej dystrybucji wizualizacji danych przestrzennych w kartografii i GIS, przedstawienie ró nych etod u ywanych do tworzenia aniacji koputerowych w zale noœci od stosowanych pakietów oprograowania. W celu osi¹gniêcia za³o onych rezultatów dokonano przegl¹du odpowiedniej literatury w zakresie œrodowiska strefy brzegowej, technik wizualizacyjnych, probleów kartografii ultiedialnej, GIS i ipleentacji internetowej. Nastêpnie wyselekcjonowano zestawy danych potrzebnych do wykonania zadania, na które sk³ada³y siê: apy cyfrowe, dane rastrowe i wektorowe, nueryczny odel terenu, ozaiki zdjêæ lotniczych, cyfrowe dane geologiczne i biologiczne oraz zdjêcia naziene. Dokonano tak e niezbêdnych obserwacji i zdjêæ w terenie. Kolejny krokie by³o odpowiednie cyfrowe przekszta³cenie obrazów, ziana foratu zapisów, sprowadzenie do jednego odwzorowania, wyrównanie gay kolorystycznej oraz odpowiednie ich przyciêcie. Tak przygotowane apy i obrazy zosta³y naci¹gniête na nueryczne odele terenu i przygotowane do wizualizacji trójwyiarowej. W ostatni etapie prac utworzono œrodowisko ultiedialne u ywaj¹c ró nych etod wizualizacji danych przestrzennych. Po pierwsze dane dwuwyiarowe s³u ¹ce do stworzenia obrazu wirtualnego œwiata zapisano w foracie HTML, aby o ne je by³o odczytaæ w przegl¹darce internetowej. Po drugie za pooc¹ odelu VRML przelotów i aniacji utworzono œrodowisko ultiedialne z trójwyiarow¹ wizualizacj¹ krajobrazu. Dodatkowo utworzono niewielki projekt w ArcView GIS 3.3 dla prezentacji ap po³¹czonych z fotografiai nazienyi. W rezultacie otrzyano rzeczywisty i jednoczeœnie nowoczesny obraz estuariu rzeki Ythan wraz z o liwoœci¹ odelowania rezultatów zian zachodz¹cych w jego œrodowisku naturalny. Opracowano ultiedialny syste inforacyjny, który o e byæ u ywany w atrakcyjny i ³atwy do obs³ugi sposób zarówno w trybie on-line przez internet, jak i off-line na lokalny koputerze. W niedalekiej przysz³oœci systey geoinforacyjne tego typu powinny zapewniaæ dostêp do ultiedialnej wirtualnej bazy danych nie tylko naukowco wykonuj¹cy analizy i badania, ale tak e spo³ecznoœci obszarów nadorskich. Opisane powy ej zastosowania geoinforacji w analizie orskiej strefy brzegowej przeprowadzone w Zak³adzie Teledetekcji i Kartografii Morskiej zosta³y wybrane ze znacznie szerszego spektru zadañ realizowanych w raach projektów iêdzynarodowych, krajowych, badañ statutowych oraz w³asnych. Wspó³praca zagraniczna w raach prograu Socrates Erasus, polegaj¹ca na wyianie studentów i nauczycieli akadeickich, uo liwia wyianê i zdobywanie doœwiadczeñ oraz uczestnictwo w projektach iêdzynarodowych zwi¹zanych z orsk¹ stref¹ brzegow¹. Literatura Benedyczak R., 2002: Baza danych GIS strefy brzegowej dla odcinka Dziwnów Dziwnówek. Praca agisterska w Zak³adzie Teledetekcji i Kartografii Morskiej, Instytut Nauk o Morzu, Uniwersytet Szczeciñski. Bojar K., Szakowski I., Furañczyk K., 2005: Rola ultiedialnej kartografii i GIS w zarz¹dzaniu stref¹ brzegow¹, Roczniki Geoatyki t. III, z. 4. PTIP Warszawa. Dudziñska-Nowak J., Furañczyk K., 2005: Wykorzystanie historycznych zdjêæ lotniczych do analizy zian brzegu na przyk³adzie fragentu wybrze a Zatoki Poorskiej, Roczniki Geoatyki t. III, z. 4. PTIP Warszawa.

7 Zastosowania geoinforacji w analizie orskiej strefy brzegowej w US 75 Furañczyk K., 1994: Wspó³czesny rozwój strefy brzegowej orza bezp³ywowego w œwietle badañ teledetekcyjnych po³udniowych wybrze y Ba³tyku. Wyd. Uniwersytetu Szczeciñskiego, Rozprawy i Studia, t Furañczyk K., Musielak S., 2002: Iportant Features of Coastline Dynaics in Poland: Nodal Points and Gates. Baltic Coastal Ecosystes Structure, Function and Coastal Zone Manageent, Eds. Gerald Schernewski, Ulrich Schiewer. Wydawnictwo Springer-Verlag Berlin Heidelberg New York. Kubicki A., 2003: Model 3D krajobrazu strefy brzegowej. Praca agisterska w Zak³adzie Teledetekcji i Kartografii Morskiej, Instytut Nauk o Morzu, Uniwersytet Szczeciñski. êcka A., Furañczyk K., 2005: Wizualizacja trójwyiarowa w badaniach strefy brzegowej na przyk³adzie obliczeñ objêtoœci ateria³u erodowanego i akuulowanego na brzegu orski, Roczniki Geoatyki t. III, z. 4. PTIP Warszawa. Schwarzer K., Diesing M., Larson M., Niedereyer R.O., Schuacher W., Furañczyk K., 2003: Coastline evolution at different tie scales exaples fro the Poeranian Bight, Southern Baltic Sea. Marine Geology, Volue 194, Issues 1-2. Schwarzer K., Furañczyk K., Czerniak P., Kubicki A., 2003: Foration of gates in Nearshore Areas of the Southern Baltic Sea. Puglia 2003 Final Conference Quaternary Coastal Morphology and Sea Level Changes, Project IGCP 437. GIS Coast, Research Publication, 4, Szakowski I., Benedyczak R., Furañczyk K., 2005: Syste inforacji geograficznej dla wspierania zarz¹dzania erozj¹ brzegu dla wybrze a Giny Rewal, w druku. Szakowski I., Benedyczak R., Furañczyk K., 2005: Zastosowanie geoatyki w zintegrowany zarz¹dzaniu obszarai przybrze nyi. Roczniki Geoatyki t. III, z. 4. PTIP Warszawa. Terefenko P., Boski T., Furañczyk K., Mazurkiewicz A., 2005: Stosowanie GIS oraz odelowania trójwyiarowego w badaniach geologicznych strefy brzegowej, Roczniki Geoatyki t. III, z. 4. PTIP Warszawa. Terefenko P., Furañczyk K., 2005: Wykorzystanie GIS w badaniach zian krajobrazu, Roczniki Geoatyki t. III, z. 4. PTIP Warszawa. Wochna S., 2001: Prognozowanie zagro eñ powodzi¹ sztorow¹ rejonu Œwinoujœcia z wykorzystanie nuerycznego odelu terenu. Praca agisterska w Zak³adzie Teledetekcji i Kartografii Morskiej, Instytut Nauk o Morzu, Uniwersytet Szczeciñski. Suary The Laboratory of Reote Sensing and Marine Cartography is a part of the Faculty of Natural Sciences at the University of Szczecin and it was established in In the present organizational structure and under this nae it has existed since Research activity of the Laboratory is focused on: Reote sensing analysis of coastal zone orphodynaics Analysis of coastal zone circulation systes with the use of aerial photographs and satellite iages Reote sensing analysis of southern Baltic surface streas Issues of coastal zone GIS ipleentation to coastal zone anageent Cartography and GIS on the web Eleents of theatic arine cartography Methods of cartographic presentation of dynaic phenoena This paper presents soe of the ost iportant projects undertaken by the Laboratory. dr hab. Kaziierz Furañczyk, prof. US kaz@sus.univ.szczecin.pl tel./fax (091)