dfsadfdfb dfbadfbab aerfbhabna

Transkrypt

1 SEP dfsadfdfb dfbadfbab aerfbhabna Aleksandra Krzemieƒ biuletyn informacyjny ELEKTROBUDOWY SA 5/2011 (96) WYDANIE SPECJALNE Na ok adce: Bartek Ciurkowski ISSN

2 spis treêci wywiad numeru 3-4 Europa, Polska, ELEKTRO- BUDOWA SA, rodzina O problemach i sukcesach mówi Jacek Faltynowicz, prezes naszej firmy. aktualnoêci 5 Informacje bie àce 7-6 Co si stało po 19 sierpnia roku 28 naszej ery Szlachetni z naszej firmy 9 Miko aj historia na Êwi ta 10,15-19 Edison i Westinghouse wojna pràdów nasze sprawy Horoskop na 2012 rok 23 Bàdê dobrze poinformowany w podró y s u bowej Szanowna Pani Redaktor (Droga Olu) Gratuluj kolejnego Êwietnego numeru Eleksa, czyta si go Êwietnie, po prostu jednym tchem chłonàc wieêci z ELEKTROBUDOWY SA. Dla mnie jest to szczególnie cenna lektura, bo mimo e od kilku lat nie pracuj ju dla firmy, to ch tnie i aktywnie staram si Êledziç jej losy i cieszyç jej sukcesami. I tym razem z du à uwagà i zainteresowaniem po arłem kolejny numer Eleksa i prawd mówiàc, chciałoby si jeszcze. Mam jednak, jako niepoprawny kibic piłkarski, pewne drobne spostrze enie, a mianowicie w artykule o szynoprzewodach jest informacja o monta u bloków wyprowadzenia mocy w elektrowni wodnej niedaleko miasta Trabzon i tamtejszym klubie piłkarskim, w którym jak twierdzi autor gra trzech Polaków. W tym miejscu wkradła si drobna nieêcisłoêç, albowiem podobnie jak ELEKTRO- BUDOWA SA, tak e i polscy piłkarze bardzo polubili to miasto i jest ich tam dokładnie czterech: Arkadiusz Głowacki, bracia Paweł i Piotr Bro ek i Adrian Mierzejewski. ycz zarówno ELEKTROBUDO- WIE SA, jak i polskim piłkarzom coraz wi cej sukcesów na tureckiej ziemi. Raz jeszcze gratuluj Eleksa i serdecznie pozdrawiam Tomek Chrobok biuletyn informacyjny ELEKTROBUDOWY SA 5/2011 (96) WYDANIE SPECJALNE ISSN Naczelna Aleksandra Krzemieƒ tel.: 32/ fax: 32/ mobile: komunikacja@elbudowa.com.pl ELEKTROBUDOWA SA Katowice, ul. Porcelanowa 12 Skład i łamanie: KOLORES Korekta: Krzysztof Szymczyk Nakład 1200 egz.

3 wywiad numeru Europa, Polska, ELEKTROBUDOWA SA, rodzina O problemach i sukcesach mówi Jacek Faltynowicz, prezes naszej firmy. Rozmawia a: Aleksandra Krzemieƒ Foto: archiwum 3 Prezes Jacek Faltynowicz z rodzinà. Rok 2011 nie nale ał do najbardziej udanych nie tylko w naszej firmie, ale w całej gospodarce. Dlaczego? Tak bym nie powiedział. JeÊli chodzi o działalnoêç rynkowà rewelacyjnie! Po raz pierwszy w swej historii ELEKTROBUDOWA SA zdobyła w ciàgu jednego roku zamówienia o wartoêci przekraczajàcej miliard złotych. Jeszcze kilka lat temu mogliêmy o tym tylko marzyç. Tak jak marzà o tym dzisiaj nasi konkurenci. B dziemy mieli portfel zamówieƒ powy ej 750 mln. Siedem razy wi cej ni 10 lat temu i 150 mln wi cej ni rok temu. Poziom sprzeda y wróci do poziomu najlepszego dotychczas, 2008 roku. To sukcesy. Nie osiàgamy niestety zało onego poziomu rentownoêci. Czemu? Trudno w tej chwili powiedzieç. W przyszłym roku przyjdzie czas na analiz i przeciwdziałanie. Druga fala kryzysu to ju fakt? Co b dzie dalej? MyÊl, e nie. Prosz spojrzeç na centra handlowe. Ludzi nie ubyło. Wydaje mi si, e wr cz przeciwnie. Co nie oznacza, e nie widz powa nych problemów. Jak powiedziałem wczeêniej, mamy zamówienia, rekordowà sprzeda, podwy szyliêmy ponownie wydajnoêç pracy, koszty stałe nie wzrosły. A nie mamy oczekiwanej mar y i zysku. Dziwne. Mo e to właênie jest istotà tzw. drugiej fali? Nie wiem. Czy Pana zdaniem strefa euro przetrwa? Jakie b dà dalsze losy UE? OczywiÊcie, e tak. UE, najwi kszy Po raz pierwszy w swej historii ELEKTRO- BUDOWA SA zdobyła w ciàgu jednego roku zamówienia o wartoêci przekraczajàcej miliard złotych.

4 Zamówienia ELEKTROBUDOWY SA roku 2011 wywiad numeru przekroczyły miliard złotych. Zamówienia ELEKTROBUDOWY SA (podane w milionach złotych) w roku 2011 przekroczyły miliard złotych. 1500,0 777,7 888,7 436,9 566,2 696,6 739,1 262,9 198,1 287,6 226,2 328,4 376, , (prognoza) ,0 750,0 375,0 lokalnych. Wielu z tych rzeczy nie doceniliêmy. JednoczeÊnie uczymy si. Błyskawicznie. Z bólem. Ale zdobywamy unikalne umiej tnoêci. To b dzie naszà kolejnà przewagà konkurencyjnà. I jeszcze na tym zarabiamy. Czego mo emy sobie yczyç w roku 2012? Pracy. Takiej, która da nam satysfakcj, naszej firmie dobre wyniki, akcjonariuszom zysk i wzrost wartoêci. Pracy, która pozwoli nam cieszyç si kolejnymi Êwi tami, tak jak mo emy cieszyç si nadchodzàcymi. 4 eksperyment od czasów póênego Êredniowiecza, ma moim zdaniem ogromnà przyszłoêç. OczywiÊcie Europa nie powróci do siły i pozycji z XV i XVI wieku, gdy była tak naprawd hegemonem. Ale utrzyma pozycj jednego z dwóch, trzech głównych oêrodków politycznogospodarczych współczesnego Êwiata. Stworzy swoim obywatelom optymalne warunki ycia i funkcjonowania. Wierz w to. A nasza firma? Do tej pory postrzegani jesteêmy jako solidna, stabilna, wr cz nudna firma. Czy coê si zmieni? I tak b dzie dalej. Mo ecie paƒstwo byç spokojni. Robimy wszystko, by tak było. I wiemy, co i jak nale y zrobiç. Dochodzà do nas niepokojàce informacje z naszego kontraktu OLKILUOTO 3 w Finlandii. Mo e Pan wyjaêniç, z czego wynikajà problemy na budowie fiƒskiej elektrowni nuklearnej? Sprawa mocno skomplikowana. Cz Êç przyczyn jest niezale na od nas. Wiele bł dów popełniliêmy, dopiero teraz je naprawiamy. Nie doceniliêmy ró nic kultur technicznych naszych rdzennych Dzi kujemy i yczymy spokoju pracowników i przyjmowanych i wytchnienia na Êwi ta, a na tylko do realizacji jednego kontraktu. Nie znaliêmy organizacji Nowy Rok wielu racjonalizatorskich pomysłów! prac na obiektach jàdrowych. Nie do koƒca rozpoznaliêmy lokalne prawo pracy, prawo zwiàzkowe i inne. PopełniliÊmy bł dy w obsadzie stanowisk. Nie wiedzieliêmy, e nasza Efektywność obecnoêç pracownika, na tym rynku czyli sprzedaż na zatrudnionego b dzie (liczona takim zagro eniem w tysiącach dolarów). dla firm EfektywnoÊç pracownika, czyli sprzeda na zatrudnionego (liczona w tysiàcach dolarów). 300,0 52,9 53,3 70,8 86,4 116, ,4 209,2 122,7 128,3 151, (prognoza) 0 225,0 150,0 75,0

5 aktualnoêci Wojciech Paleczny nowy dyrektor marketingu Rynku Wytwarzania Energii Korekta prognozy rocznej grupy kapitałowej ELEKTRO- BUDOWA SA na 2011 rok Skorygowana prognoza wyników przewiduje 38,1 mln zł skonsolidowanego zysku netto przypadajàcego na akcjonariuszy Spółki jednostki dominujàcej i 930,8 mln zł przychodów ze sprzeda y. Opublikowany w lutym bud et przewidywał, e grupa zakoƒczy ten rok z 793,5 mln zł obrotów i 48,3 mln zł zysku przypadajàcego na akcjonariuszy (dla porównania: w 2010 r. miała 45,1 mln zł zysku przypadajàcego na akcjonariuszy i 786,7 mln zł obrotów). Prognoza sprzeda y została jednak podniesiona w zwiàzku ze wzrostem wartoêci pozyskanych zamówieƒ. Szacunek zysku został natomiast obni ony, m.in. za sprawà spadku mar, Konkurs znajomoêci przepisów i wiedzy o BHP Andrzej Kowalik, Paweł Famulski i Krzysztof Sacharczuk zostali zwyci zcami konkursu zorganizowanego 21 paêdziernika 2011 r. w ramach szkoleƒ okresowych kierowników oraz kadry in ynieryjno-technicznej. Konkurs, dotyczàcy znajomoêci przepisów BHP, prawa pracy oraz zagro eƒ wyst pujàcych w Êrodowisku, został zorganizowany przez Dział BHP ELEKTROBUDOWY SA. Komisja konkursowa w składzie: Marta Bralich, Maria Kumiega i Stefan Pabian po jednoetapowym teêcie 35 pytaƒ teoretycznych przyznała zwyci zcom nagrody. Gratulujemy przede wszystkim znajomoêci tematu i yczymy wszystkim pracownikom bezpiecznej pracy. który zwiàzany jest z zaostrzajàcà si walkà konkurencyjnà oraz zmianà struktury sprzeda y. Narastajàco po trzech kwartałach skonsolidowane przychody ELEK- TROBUDOWY SA wyniosły 612,6 mln zł (wzrost o 22,5 proc. rok do roku), a zysk netto przypadajàcy na akcjonariuszy 23,4 mln zł (spadek o 28,5 proc.). Po trzech kwartałach nowe szacunki skonsolidowanych wyników zostały zrealizowane odpowiednio w 65,8 proc. i 61,4 proc. 1 paêdziernika 2011 r. stanowisko dyrektora marketingu w Oddziale Rynku Wytwarzania Energii objàł Wojciech Paleczny. Wojciech Paleczny urodził si 19 lutego 1974 r. w Jaworznie. Dla ELEKTROBUDOWY SA pracuje od 2 sierpnia 1999 r., kiedy to jako absolwent Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie rozpoczynał prac w Grupie Pomiarów Pomonta owych w Jaworznie. Poczàtkowo jako sta ysta, a nast pnie in ynier i specjalista pomiarów pomonta owych. DoÊwiadczenie zdobywał tak e na stanowiskach specjalisty ofert i kosztorysowania oraz specjalisty badaƒ i projektowania. Od 2004 roku nieprzerwanie pełnił funkcje kierownicze na realizowanych przez Oddział Rynku Wytwarzania Energii projektach, jako kierownik robót i kierownik kontraktu, nadzorujàc tak e kontrakty realizowane poza granicami Polski. Posiada uprawnienia SEP E i D. Ukoƒczył szereg szkoleƒ specjalistycznych i mened erskich. Wojciech Paleczny jest onaty, w styczniu br. urodziła mu si córka Ewa. Panu Wojciechowi yczymy wielu sukcesów we współpracy z klientami, owocujàcych zwi kszeniem konkurencyjnoêci i pozycji rynkowej ELEKTROBUDOWY SA zarówno w energetyce, jak i w innych obszarach działalnoêci. 5

6 aktualnoêci Co si stało po 19 sierpnia roku 28 naszej ery Tekst: Jan Ryszard Kurylczyk W minionym roku napisałem, i teraz opowiem o tym, co si stało z Jezusem po 19 sierpnia 28 r. naszej ery, a tak e dlaczego była to szczególna data. 6 Zapyta ktoê: A có mogło si wydarzyç niezwykłego, skoro Jezus wiedział nie tylko o tym, co niesie ów dzieƒ i ka dy nast pny? Tak, to prawda, ON wiedział, ale co wiedzieli ówczeêni ydzi? Co b dà o NIM myêleç i mówiç, kiedy w sierpniowy dzieƒ dotrze w to szczególne miejsce, do którego zmierzał Wtedy ydzi uznawali, w odró nieniu od swoich sàsiadów, ba całego staro ytnego Êwiata, tylko jednego Boga. Tego, który na górze Synaj przekazał Moj eszowi tablice z dziesi ciorgiem przykazaƒ i wyjawił swoje imi : JAHWE. Ale za czasów Jezusa aden yd nie wypowiedział głoêno, a najpewniej i szeptem, imienia Bo ego, byłoby to bluênierstwem! Zastàpiono je aramejskim słowem ADONAJ (Pan, greckie KY- RIOS ). ydzi ufali Panu i czekali z ut sknieniem na przybycie wysłannika Bo ego MESJASZA (aramejskie Masziach, greckie Christos ), który wybawi ich z rzymskiej niewoli i potwierdzi specjalny status narodu ydowskiego wybranego przez Boga. Ilu ju było pretendentów do tej roli? DwadzieÊcia lat wczeêniej tak mówił o sobie Judasz z Gamali uznano, e bluênił, i został ukamienowany. Póêniej jeszcze nast pnych pi ciu ydów Êmiało o sobie tak mówiç zostali wybato eni i przegnani z Jerozolimy. 19 sierpnia 28 r. n.e. miało byç inaczej W chwili, o której pisz, ydzi byli zwyci eni, upokorzeni i rzàdzeni przez rzymskich prokuratorów i namiestników oraz ydowskich stronników Rzymu saduceuszy. Dlatego nie bez przyczyny nienawidzili zwyci zców, wi cej wszystkich obcych, którzy wyznawali innà ni oni religi. A w ich ycie miał za chwil wkroczyç ktoê, kto powie, e Boga nale y miłowaç bezgranicznie, ale w nie mniejszym stopniu bliêniego! Powie: Kochaj bliêniego jak siebie samego.

7 Zaraz, zaraz Ka dego bliêniego? A wi c i Rzymianina?! Czy u ówczesnych ydów myêl taka mogła znaleêç poparcie? Było to raczej bluênierstwo! ydzi mieliby miłowaç Rzymian, ba, upokorzeni mieli nadstawiaç drugi policzek! Tak mógłby mówiç Mesjasz, który miał wybawiç ydów z rzymskiej niewoli?! A przecie Jezus wiedział, e powie wi cej, powie, e Boga wielbiç mo na w ka dym miejscu, nie tylko w jerozolimskich synagogach. Nie poprà GO kapłani faryzeusze. Oni wiedzà, e jeêli pielgrzymi przestanà przychodziç do jerozolimskich synagog, nie tylko Êwiàtynie, ale całe miasto zbiednieje. Wie o tym równie dobrze ówczesna władza. Nie znajdzie wi c Jezus i u nich poparcia. A mo e znajdzie uznanie w oczach doktorów praw strzegàcych moralnoêci i przestrzegania prawa? Oni wówczas zastanawiali si przecie nad wa nymi dla ydów sprawami: czy wolno zjeêç jajko zniesione przez kur w szabat, bo kura wykonała prac, a w szabat pracowaç nie wolno; czy w szabat mo na zabiç wesz, bo prawo zakazuje w ten dzieƒ zabijania zwierzàt A tu przyjdzie do synagogi zuchwały prostak, syn zwykłego cieêli i rzuci w twarz doktorom praw: Bzdurami si zajmujecie, bo to, co w prawie najwa niejsze, to SPRAWIEDLIWOÂå, MIŁOSIERDZIE, WIARA i MIŁOÂå wobec Boga i bliêniego!. Tak, doktorzy prawa nie mieli najmniejszych wàtpliwoêci Jezus bluênił! Mało tego, ten odmieniec religijny nie zwa ał na to, by jedzenie było koszerne, ON Êmie mówiç, e: Nie to, co wchodzi do ust, czyni człowieka nieczystym, ale to, co człowiek tymi ustami bezmyêlnie powie, mo e go nieczystym uczyniç. Tak, doktorzy praw nie mieli wahaƒ: yda o tak wywrotowych poglàdach nie tylko nie mo na popieraç, jego trzeba Êcigaç, pojmaç i ukaraç!! Jezus wie, e to wszystko si stanie, mimo to owego sierpniowego ranka pewnie zmierzał dalej ku swemu przeznaczeniu My współczeêni, oddaleni o prawie dwa tysiàce lat od tamtych czasów, te wiemy, co wydarzyło si po 19 sierpnia 28 r. Wiemy, ale czy potrafimy to zrozumieç, ogarnàç w szczegółach? Mo e jednak warto wróciç do tych wydarzeƒ, poznaç je dokładniej, przemyêleç Ale o tym za rok. Na razie Jezus zmierza ku brzegom Jordanu, gdzie oczekuje GO Jan Chrzciciel. 7

8 aktualnoêci Szlachetni z naszej firmy Tekst: Aleksandra Krzemieƒ Foto: Barbara Rehlich 8 Pracownicy z Katowic przy- àczyli si do ogólnopolskiej akcji SZLACHETNA PACZKA. Akcja, której g ównym za- o eniem jest idea przekazywania bezpoêredniej pomocy skutecznej, konkretnej i sensownej realizowana jest od 2001 roku przez Stowarzyszenie WIOSNA. W SZLACHETNEJ PACZCE prywatni darczyƒcy odpowiadajà na potrzeby osób najbardziej ubogich ze swojego miasta lub okolicy. O potrzebach tych dowiadujà si wolontariusze, którzy sami w swoich spo ecznoêciach poszukujà rodzin dotkni tych biedà, odwiedzajà je i pytajà o to, czego im najbardziej brakuje. Oko o miesiàca przed Bo ym Narodzeniem informacje te sà umieszczane w anonimowej bazie internetowej, by darczyƒca móg wybraç konkretnà rodzin i przygotowaç dla niej paczk na Êwi ta. Nasza Rodzina to rodzice wychowujàcy trójk dzieci, mieszkajàcy dodatkowo z najstarszà córkà i dwójkà jej dzieci. OÊmioosobowa rodzina mieszka w ma ym, dwupokojowym mieszkaniu. Po dokonaniu op at pozostaje 1000 z na miesiàc (125 z na jednego cz onka rodziny). Przyczynà trudnej sytuacji jest brak pracy. Ojciec ze wzgl du na pogarszajàcy si stan zdrowia nie mo e jej podjàç, a panie zosta y niedawno zwolnione. Akcji w naszej firmie, zainicjowanej i koordynowanej przez zespó ZZL, nie mo na odmówiç spontanicznoêci, ale i rozmachu i wielkiej yczliwoêci. Mimo krótkiego czasu, dzi ki hojnoêci osób z Biura Spó ki, RDE, RP, RWE i firmy Konip uda o si skompletowaç niemal ca à list potrzebnych produktów spo ywczych, Êrodków czystoêci oraz artyku ów szkolnych, zabawek i odzie y. ELEKTROBUDOWA SA ze swojej strony zakupi a dla Naszej Rodziny pralk Electrolux. Dobroç jeszcze raz zwyci y a, a my pomogliêmy spe niç marzenia Roberta, Fabiana, Oliwki, Wiktorii, Dawida i ich Rodziców.

9 aktualnoêci Tradycyjnie z okazji Mikołaja dzieci i wnuki naszych pracowników z Katowic i okolic zostały zaproszone 7 grudnia br. do wspólnej zabawy w Krainie Dziecięcej Rozrywki Nibylandia w Katowicach. Foto: Małgosia Posmyk i Maciek Odrzywołek 9

10 historia na Êwi ta Edison i Westinghouse wojna pràdów Tekst: Jacek Nowicki 10 Dlaczego w elektroenergetyce powszechnie u ywamy pràdu przemiennego, trójfazowego, a nie na przykład pràdu stałego? Aby odpowiedzieç na to banalne z pozoru pytanie, nale y si cofnàç a do lat osiemdziesiàtych i dziewi çdziesiàtych XIX wieku i przyjrzeç z bliska czasom, gdy najt sze umysły ówczesnych wynalazców i przemysłowców pracowały nad rozwiàzaniami technicznymi majàcymi słu yç praktycznemu wykorzystaniu energii elektrycznej. Dwóch spoêród nich, Edison i Westinghouse, toczyło walk na Êmierç i ycie, która do historii przeszła pod nazwà wojny pràdów (ang. war of currents). Manhattan rozbłyskuje Êwiatłem arówek Edisona Poczàtkowy sukces praktycznych systemów zasilania elektrycznego w latach osiemdziesiàtych XIX w. nale ał do rozwiàzaƒ bazujàcych na wykorzystaniu pràdu stałego. Thomas Alva Edison ( ) Pierwsze typy arówek Edisona W Stanach Zjednoczonych ich wielkim promotorem był Thomas Alva Edison ( ) amerykaƒski wynalazca i przemysłowiec, autor wielu przełomowych wynalazków, m.in. fonografu, kamery filmowej i arówki, a tak e póêniejszy współzało yciel korporacji General Electric Company, posiadacz licznych patentów na urzàdzenia techniczne opracowane przez siebie i swych współpracowników. Poczàtkowo systemy pràdu stałego budowane były w du ych miastach osobno dla ró nych zastosowaƒ do oêwietlenia, do przemysłowych nap dów elektrycznych i do powstajàcej właênie trakcji tramwajowej. Pràd stały doskonale si sprawdzał w zasilaniu najbardziej typowych obcià eƒ, zło onych wówczas przede wszystkim z arówek i silników. Pràdnice pràdu stałego mogły łatwo pracowaç równolegle z bateriami akumulatorów i ze sobà nawzajem, co zapewniało łatwiejsze wyrównywanie obcià eƒ, podwy szało niezawodnoêç zasilania i umo liwiało wykorzystanie pràdnic małej mocy podczas zmniejszonego zapotrzebowania. We wrzeêniu 1882 r. w Nowym Jorku uruchomiono pierwszy du y komercyjny system zasilania stałopràdowego, obsługiwany przez spółk Edison Electric Illuminating Company. Był on zasilany z poło onej na dolnym Manhattanie elektrowni Pearl Street Station, z szeêcioma pot nymi jak na owe czasy pràdnicami o mocy ok. 100 kw, nazywanymi jumbo-dynamo. Ka da z nich dostarczała mocy wystarczajàcej dla zasilenia 1200 arówek zasilanych napi ciem stałym 110 V. Energia dostarczana była do odbiorców podziemnymi kablami o łàcznej długoêci ok. 30 km. Elektrownia działała na obszarze ok. 1 mili kwadratowej miasta. W chwili oddania do u ytku system miał 85 odbiorców wyposa onych łàcznie w ok. 400 arówek. Energia

11 Dominik MaÊlankiewicz Dzieci Jacka Filipkowskiego Mikołaj Szczepankiewicz. Córeczka Ireny Tomaszewskiej Lenka Gulczyƒska Mateusz Turecki 11 Helenka Marcisz Ró a Marcisz StaÊ Marcisz AdaÊ i Marta Kacprowicz Nasze kochane maluchy Jagienka - wnuczka Marka Pradelskiego

12 Dawid i Dominik Wojciechowscy Wnuczek Basi Rakoczy Syn Krzysztofa Litwickiego Livia Sonia i Stella Marie Bàk Artur - syn Magdy i Zbyszka AntoÊ Juskowiak 12 Franciszek Jan Eitner Dominik i Adrian Gliwiccy PiotruÊ i Tomasz Chojnowscy Patryk J draszek Maciek Wadelski Jarema Krupiƒski Nasze kochane maluchy

13 Karol Kania Wnuczki Ewy Rejment - Lenka i Ingusia Wiktoria Zdziebło Marta Wilk Maksymilian Rutkowski Ninka - córka Ani Hachu y 13 Monika Grabiec Amelia Grabiec Kuba Łomozik Maja i Miłosz Posmyk Martynka i Pawełek MiÊkiewicz Nasze kochane maluchy Oskar Zab otny

14 Miłosz Zwaniecki Marcel Zwaniecki Natalia Strzelecka Paulinka Kalin Natalka Kalin BartuÊ Wojtal 14 Vanessa Voinich Patrycja Voinich Ola K pczyƒska Córka Mariusza Wujcika Makary Gałka Malwina Gałka Nasze kochane maluchy

15 historia na Êwi ta elektryczna wykorzystywana była niemal wyłàcznie do oêwietlenia, była bardzo droga i posiadała wszelkie cechy dobra luksusowego. Wynalezione przez Edisona arówki pozwalały na łatwe i bezpieczne oêwietlanie wn trz budynków (w przeciwieƒstwie do wczeêniejszych lamp łukowych). Praktyczne wykorzystanie elektrycznoêci w nap dach mechanicznych umo liwiło wprowadzenie do u ycia silnika elektrycznego pràdu stałego opracowanego dla systemów Edisona przez Franka J. Sprague. Przez pierwsze dwa lata przedsi biorstwo Edison Electric Illuminating Company, b dàce prekursorem współczesnych elektrowni i spółek dystrybucyjnych, przynosiło straty, gdy wpływy ze sprzeda y energii nie pokrywały kosztów eksploatacyjnych. Nie zra ony tym Thomas A. Edison konsekwentnie instalował podobne systemy w innych miastach. 4 lipca 1883 r. osobiêcie uczestniczył w uruchomieniu kolejnej elektrownale y do systemów pràdu stałego. Do 1886 r. w USA i Kanadzie oddano do u ytku ok. 50 elektrowni wodnych zasilajàcych systemy stałopràdowe. Do 1888 r. było ich ju ok Pràdnica pràdu stałego konstrukcji Edisona ni, w Sunbury w Pensylwanii, po raz pierwszy wykorzystujàcej trójbiegunowy układ stałopràdowy: +110 V / 0 / 110 V, co pozwalało na zasilanie zarówno standardowych odbiorników 110 V (włàczanych mi dzy jeden z dwóch biegunów 110 V i przewód zerowy), jak i silników o napi ciu znamionowym 220 V (włàczanych pomi dzy +110 V i 110 V), przy istotnym zmniejszeniu zu ycia miedzi na kable zasilajàce. W pierwszym nowojorskim systemie zasilania stałopràdowego zabezpieczenie obwodów instalacji elektrycznych przed zwarciami i przecià eniami stanowiły bezpieczniki topikowe. Edison opracował i wprowadził tak e do praktycznego u ytkowania pierwszy stałopràdowy licznik energii elektrycznej, co znakomicie ułatwiło rozliczenia finansowe z odbiorcami. W połowie lat osiemdziesiàtych XIX wieku wydawało si, e przyszłoêç elektroenergetyki niepodzielnie Pràd przemienny idea rodem z Europy System pràdu stałego, pomimo swych licznych zalet, miał tak e powa ne wady. Niemo liwe było łatwe podwy szanie i obni anie napi ç w celu ułatwienia przesyłu energii na wi ksze odległoêci. Du e spadki napi ç ograniczały powa nie odległoêç od miejsca jej wytwarzania do miejsca u ytkowania. Perspektywa wykorzystania pràdu przemiennego wydawała si interesujàca: zastosowanie transformatorów pozwalało na łatwe podwy szanie i obni anie napi ç, zaê naturalne przejêcie pràdu przez zero mogło uproêciç konstrukcj aparatów przeznaczonych do łàczenia coraz wi kszych pràdów. O ile ojczyznà praktycznych systemów pràdu stałego były bez wàtpienia Stany Zjednoczone, o tyle historia zastosowania pràdu przemiennego zacz ła si w na Starym Kontynencie. Na poczàtku rozwoju systemów pràdu przemiennego w sukurs ówczesnym in ynierom i przemysłowcom przyszedł niedoceniany dotàd wynalazek paryskiego konstruktora i wynalazcy Hippolyte Pixiiego ( ), który ju w 1832 r. zbudował prototyp generatora pràdnicy pràdu przemiennego, bazujàcy na wykorzystaniu magnesu stałego, indukujàcego w sàsiadujàcej z nim nieruchomej cewce sinusoidalnie zmiennà sił elektromotorycznà. Wynalazek ten przez ponad 40 kolejnych lat uwa any był za mało u yteczny, choç prowadzono eksperymenty z jego u yciem. Francuski lekarz 15

16 historia na Êwi ta 16 Guillaume Duchenne ( ) posługiwał si pràdnicà Pixiiego w swych pracach nad elektrodiagnozà i elektroterapià, przeprowadzajàc wiele pionierskich eksperymentów medycznych. Przełom nastàpił w latach siedemdziesiàtych i osiemdziesiàtych XIX w. wraz z pracami nad pierwszymi maszynami pràdu przemiennego. W 1881 r. Lucien Gaulard i John D. Gibbs zademonstrowali w Londynie prototyp transformatora pràdu przemiennego. W latach próbowali oni bezskutecznie opatentowaç swój wynalazek w Anglii, co jednak skutecznie uniemo liwili im konkurenci wêród nich Sebastian de Ferranti ( ), posiadacz szeregu patentów na opracowane przez siebie urzàdzenia m.in. pràdnic pràdu przemiennego nazywanà Ferranti Dynamo i praktyczne rozwiàzania z dziedziny transformatorów. W latach trzej w gierscy in ynierowie: Károly Zipernowsky, Ottó Bláthy, Miksa Déri (tzw. zespół Z.B.D.) pracujàcy w zakładach Ganz Vállalatok w Budapeszcie skonstruowali pierwszy na Êwiecie transformator o zamkni tym rdzeniu, charakteryzujàcy si wysokà sprawnoêcià i pozwalajàcy na regulacj napi cia, co było niemo liwe w poprzednich konstrukcjach bezrdzeniowych lub wykorzystujàcych rdzenie otwarte. Kolejny przełom przyniosły prace Galileo Ferrarisa ( ), który od 1885 r. prowadził we Włoszech doêwiadczenia z ró nymi rodzajami magnetycznych pól wirujàcych. Ferraris stwierdził, e dwa przesuni te w fazie, lecz zsynchronizowane pràdy mogà wytworzyç magnetyczne pole wirujàce bez koniecznoêci stosowania jakichkolwiek łàczeƒ lub mechanicznych elementów ruchomych. W tym samym 1885 r. prace nad praktycznym wykorzystaniem systemów pràdu przemiennego w USA podjàł Elihu Thomson w firmie Thomson-Houston. George Westinghouse ( ) Jednak najwi ksze znaczenie dla rozwini cia si biznesu zwiàzanego z systemami pràdu przemiennego miało osobiste zaanga owanie George a Westinghouse a ( ), wynalazcy, który w latach siedemdziesiàtych XIX w. zbił fortun na swym patencie na u ywany powszechnie do dziê system kolejowych hamulców na spr one powietrze. Westinghouse, zaintrygowany potencjalnie interesujàcym nowym obszarem elektrotechniki, zdecydował si wykupiç prawa patentowe Gaularda i Gibbsa na Ameryk Północnà do transformatora ich konstrukcji. Nabywszy w Europie generator Siemensa i transformator Gaularda i Gibbsa, przystàpił do powa nych prac nad stworzeniem praktycznych systemów pràdu przemiennego w swej firmie w Pittsburgu w Pensylwanii. Na ich rezultaty nie trzeba było długo czekaç: w 1886 r. w Great Barrington w stanie Massachusetts zainstalowano pierwszy system dystrybucyjny pràdu przemiennego o napi ciu 1 kv, z transformatorami podwy szajàcymi i obni ajàcymi napi cie. Jego twórcà był William Stanley Jr. (który m.in. udoskonalił konstrukcj transformatorów Gaularda i Gibbsa), zaê inwestorem projektu sam George Westinghouse. Jeszcze w tym samym roku Westinghouse, z którym pracowali William Stanley i Oliver B. Shallenberger, uruchomił pierwszy komercyjny system pràdu przemiennego w Buffalo w stanie Nowy Jork. Dalszy rozwój systemów pràdu przemiennego, wobec szerokiego rozpowszechnienia si urzàdzeƒ pràdu stałego, napotykał jednak na opór. W chwili gdy systemy pràdu stałego były ju w praktycznym u ytkowaniu, wcià brakowało praktycznego i ekonomicznego opracowania dla silnika pràdu przemiennego, który mógłby przetworzyç energi elektrycznà z powrotem na mechanicznà. Nikola Tesla niedoceniony uczeƒ Edisona W latach uwaga konstruktorów skupiła si na nowych, obiecujàcych rozwiàzaniach wielofazowych systemów pràdu przemiennego. W 1887 r. w USA Charles Schenk Bradley skonstruował pierwszy trójfazowy generator pràdu przemiennego. Zaledwie kilka miesi cy póêniej podobne urzàdzenie zbudował w Niemczech Friedrich August Haselwander. W 1888 r. intensywne prace nad urzàdzeniami i maszynami dla systemów trójfazowych prowadził Michał Doliwo-Dobrowolski ( ) in ynier, konstruktor i wynalazca pochodzàcy z mieszanej rodziny rosyjsko-polskiej (praktycznie całe ycie zawodowe sp dził w Niemczech, a od 1908 r. był dyrektorem fabryki AEG w Berlinie), a tak e szwedzki wynalazca Jonas Wenström.

17 historia na Êwi ta W kwietniu 1888 r. włoski uczony i wynalazca Galileo Ferraris zaprezentował publicznie swój bezszczotkowy silnik pràdu przemiennego, nad którym prowadził prace od 1885 r. Raport na temat tego wynalazku został opublikowany przez włoskà Królewskà Akademi Nauk w Turynie i trafił do ràk George a Westinghouse a, który dostrzegł mo liwoêç przełamania z jego pomocà dominacji systemów stałopràdowych. Nikola Tesla ( ) W tym momencie na aren rozgrywki o przyszłoêç energetyki wkroczył Nikola Tesla ( ) młody wynalazca, który ze swej rodzimej Chorwacji (wówczas b dàcej cz Êcià Cesarstwa Austro- W gierskiego) przybył kilka lat wczeêniej do Stanów Zjednoczonych. Syn prawosławnego duchownego ukoƒczył dzi ki przyznanemu mu stypendium Politechnik w Grazu w Austrii, a nast pnie wykazał si niezwykłymi talentami, pracujàc w budapeszteƒskim urz dzie telegraficznym, paryskich zakładach Continental Edison Company i wreszcie w laboratorium Edisona w USA. Tu miał okazj zaprezentowaç swe pomysły samemu Edisonowi. W ciàgu zaledwie roku przyczynił si do wprowadzenia licznych Skandal wokół krzesła elektrycznego Westinghouse uzbrojony w patenty Tesli stał si najgroêniejszym rywalem Edisona. Mi dzy oboma wielkimi wynalazcami, ich firmami, a ostatecznie mi dzy systemami pràdu stałego i wielofazowymi pràdu przemiennego rozpocz ła si ostra rywalizacja, która do historii przeszła pod nazwà wojny pràdów (ang. war of currents). Obie strony prowadziły kampanie, jak byêmy to dziê okreêlili medialudoskonaleƒ w systemach pràdu stałego. Wzmocniony siłà odniesionego sukcesu zaproponował Edisonowi, e jego elektrownie i systemy dystrybucyjne mogà działaç jeszcze lepiej, jeêli dokona on przejêcia na pràd przemienny. Tego jednak było ju za wiele. Edison uwa ał mo liwoêç praktycznego wykorzystania pràdu przemiennego za mrzonk, twierdzàc, e idee Tesli sà doskonałe, ale całkowicie niepraktyczne. ZłoÊliwi historycy dodajà, e niech ç Edisona do pràdu przemiennego podyktowana była niezrozumieniem opisujàcego go matematycznego rachunku liczb zespolonych, choç posuwajà si tu zapewne za daleko. Fakt jest faktem, e sfrustrowany i niedoceniony Tesla został... zwolniony z pracy u Edisona, na co wpływ mogło mieç tak e jego rozgoryczenie z powodu nie wypłaconej, a rzekomo obiecanej premii. Młody in ynier znalazł si na bruku i przez rok, od wiosny 1886 r. do wiosny 1887, zmuszony był podejmowaç si najró niejszych zaj ç, łàcznie z kopaniem rowów. UÊmiech losu sprawił, e dzi ki pomocy finansowej od właêcicieli firmy Western Union Telegraph Company udało mu si zało yç własny biznes, pod nazwà Tesla Electric Light Company. W firmie tej Tesla kontynuował prac nad pràdem przemiennym, wcielajàc w ycie swój kolejny wynalazek Êwietlówk i opracowujàc podstawy praktycznego wykorzystania wielofazowych maszyn elektrycznych. Dla Nikoli Tesli dzieƒ tryumfu nadszedł 16 maja 1888 r. 32-letni wynalazca stanàł przed audytorium Amerykaƒskiego Instytutu In ynierów Elektryków (AIEE ang. American Institute of Electrical Engineers). Przed słuchaczami tego szacownego gremium wygłosił przełomowy wykład zatytułowany: Nowy system silników i transformatorów pràdu przemiennego, w którym przedstawił urzàdzenia słu àce do skutecznego wytwarzania i wykorzystywania wielofazowych systemów pràdu przemiennego, w tym m.in. silnika bezszczotkowego. George Westinghouse w ciàgu tygodnia po głoênym wykładzie postanowił wprowadziç Tesl do swej spółki, która przej ła prawo do uzyskanych przezeƒ patentów. Okazało si przy tym, e Tesla tylko nieznacznie wyprzedził innego konstruktora Olivera Shallenbergera, który ju wczeêniej pracował nad silnikiem wielofazowym dla Westingouse a. Pierwszeƒstwo Tesli do opatentowanych przezeƒ rozwiàzaƒ było póêniej niejednokrotnie kwestionowane. Wszak w Europie równolegle niemal identyczne prace prowadzili wspomniani ju wczeêniej Ferraris, Doliwo-Dobrowolski, Haselwander i Wenström. W USA doszło nawet do procesu, sàd uznał jednak, e opis silnika wielofazowego podany w patencie Tesli (U.S. Patent 381,968) był pełniejszy od opisu podanego w publikacji Ferrarisa i dlatego jego pierwszeƒstwo do praw patentowych nie mo e byç kwestionowane. 17

18 historia na Êwi ta ne, podkreêlajàce walory własnego rozwiàzania i wady rozwiàzania konkurencyjnego, niejednokrotnie uciekajàc si do całkowicie pozamerytorycznych argumentów. W tej konkurencyjnej walce Edison si gnàł po, nieobce mu zresztà w innych działaniach biznesowych, wr cz gangsterskie Êrodki z pogranicza prawa i dobrych obyczajów. Rozp tał on kampani prasowà majàcà wykazaç zgubne skutki wykorzystywania pràdu przemiennego, w której przekupieni dziennikarze rozpisywali si o fatalnych w skutkach wypadkach spowodowanych jego stosowaniem. Próbowano przy tym wylansowaç nowe słowo w j zyku angielskim westinghoused, majàce oznaczaç osob pora onà pràdem elektrycznym w miejsce przyj tego dotàd electrocuted. Dwóch techników pracujàcych dla Edisona organizowało makabryczne publiczne pokazy, podczas których zabijano poprzez Êmiertelne pora enie pràdem przemiennym zwierz ta: psy, koty, a tak e bydło i konie przy jednoczesnym prezentowaniu sysu ycie krzesła elektrycznego okazało si spektakularnà klapà. 6 sierpnia 1890 r., podczas egzekucji Williama Kemmlera, pierwsze załàczenie pràdu spowodowało powa ne pora enie, ale nie Êmierç. Skazaniec wcià ył, wi c procedur załàczenia pràdu trzeba było powtórzyç. Obecny przy egzekucji reporter jednej z gazet opisał to jako koszmarny spektakl, znacznie gorszy od wykonania kary Êmierci przez powieszenie. Z kolei George Westinghouse złoêliwie skomentował: pewnie lepiej zrobiliby to siekierà. 18 Generator pràdu przemiennego zbudowany przez Ferrantiego temów stałopràdowych Edisona jako przyjaznych i bezpiecznych. Poprzez swych lobbystów Edison próbował zakazaç stosowania pràdu przemiennego w prawach poszczególnych stanów USA. Jednak najbardziej spektakularnym z wydarzeƒ wojny pràdów stała si... rywalizacja o sposób zasilania krzesła elektrycznego, majàcego staç si nowym humanitarnym narz dziem do wykonywania najwy szego wymiaru kary w stanie Nowy Jork. Edison po kryjomu opłacił Harolda P. Browna konstruktora tego niesławnego urzàdzenia, aby do zasilania wykorzystał kupionà na rynku wtórnym pràdnic pràdu przemiennego wyprodukowanà w zakładach Westinghouse a. Dla przekupionej przez Edisona prasy miało to stanowiç koronny argument przecie ludzie nie b dà chcieli wykorzystywaç w swych domach tej formy elektrycznoêci, jakà stosuje si do wykonywania kary Êmierci. Jak na ironi, pierwsze praktyczne Zwyci a trójfazowy pràd przemienny Za finał wojny pràdów mo na uznaç prezentacj, jaka miała miejsce podczas Mi dzynarodowej Wystawy Elektrycznej we Frankfurcie nad Menem w Niemczech w 1891 r., zorganizowanej przez Towarzystwo Elektrotechniczne (niem. Elektrotechnische Gesellschaft) z inicjatywy Leopolda Sonnemanna, wydawcy dziennika Frankfurter Zeitung. Zaprezentowano wówczas kompletny trójfazowy system wytwarzania, przesyłu i u ytkowania zaprojektowany i zbudowany pod kierunkiem Michała Doliwo-Dobrowolskiego, pracujàcego dla firmy AEG. W skład systemu wchodziła linia przesyłowa pracujàca pod napi ciem 8 kv o długoêci ok. 175 km łàczàcà elektrowni wodnà w Lauffen nad rzekà Neckar z terenem wystawy we Frankfurcie. W Lauffen, poło onym na południe od miasta Heilbronn, zainstalowano alternator o mocy ok. 300 KM z 32 biegunami, wirujàcy z pr dkoêcià 150 obr./min, dostarczajàcy trójfazowego pràdu przemiennego o napi ciu 55 V i cz stotliwoêci 40 Hz. Zastosowano transformator olejowy podnoszàcy napi cie do 8 kv (w póêniejszym okresie systemu tego u yto do prób działania

19 historia na Êwi ta pod napi ciem mi dzyfazowym 25 kv). Na budow linii przesyłowej zu yto ok. 60 ton drutu miedzianego o Êrednicy 4 mm. Na terenie wystawy, którà odwiedziło łàcznie ok. 1,2 miliona goêci z całego Êwiata, energia dostarczana za poêrednictwem linii przesyłowej zasilała m.in. oêwietlenie bramy wejêciowej, zło one z 1000 arówek, jak równie nap dzany elektrycznie sztuczny wodospad. Jeszcze w tym samym 1891 roku w Londynie uruchomiona została pierwsza elektrownia pràdu przemiennego Depford dowali o wygaszeniu Edisonowskich ambicji dalszego promowania pràdu stałego i włàczeniu si w rywalizacj w systemach pràdu przemiennego. Za decyzjami poszły powa ne inwestycje i utworzenie własnego zespołu zajmujàcego si tà technologià. Znalazł si w nim pochodzàcy z Niemiec Charles P. Steinmetz, który jako pierwszy przedstawił aparat matematyczny pozwalajàcy w pełni zrozumieç istot pràdu trójfazowego. 7 wrzeênia 1883 r. w USA uruchomiona została hydroelektrownia Za dat przełomowà dla Êwiatowej elektroenergetyki nale y uznaç 26 sierpnia 1895 r., kiedy to uruchomiona została elektrownia wodna Edward Dean Adams Power Station na wodospadzie Niagara. Mill Creek Redlands Power House w Dolinie San Bernardino w Kalifornii. Twórcami tego pierwszego komercyjnego systemu generacji i dystrybucji energii elektrycznej z wykorzystaniem pràdu przemiennego w Ameryce byli twórcy zespołu zmiennopràdowego firmy General Electric: Louis Bell, Almirian Decker, Elihu Thomson, William Stanley i Charles P. Steinmetz. Elektrownia wyposa ona w dwa generatory nap dzane turbinami Peltona dysponowała maksymalnà mocà 250 kw, pracowała przy cz stotliwoêci 50 Hz i przesyłała energi do miasta linià o długoêci 11 km. Dwa lata póêniej, w 1885 r., General Electric zbudował w Kalifornii kolejnà elektrowni : Folsom Power House, o mocy 3 MW, dostarczajàcà energi linià 11 kv o długoêci 35 km do Sacramento. Instalacja ta pracowała przy cz stotliwoêci 60 Hz, jaka wkrótce stała si obowiàzujàcym Power Station, wraz z miejskim systemem dystrybucyjnym, zaprojektowana przez Ferrantiego, zaê Westinghouse zainstalował systemy opatentowane przez Tesl w elektrowni wodnej Ames Hydroelectric Generating Plant. W 1892 r. w USA utworzona została spółka General Electric Company z siedzibà w Schenectady w stanie Nowy Jork. Utworzenie firmy poprzedziło skupienie do 1890 r. przez Thomasa A. Edisona udziałów posiadanych przezeƒ przedsi biorstw w jednà korporacj o nazwie Edison General Electric. Równolegle kierowana przez Charlesa Coffina spółka Thomson-Houston Electric Company wzmocniła swà pozycj rynkowà poprzez wykupienie licznych przedsi biorstw konkurencyjnych. Obie te firmy zostały połàczone, zapoczàtkowujàc działalnoêç istniejàcej do dziê korporacji General Electric (GE). Przedsi biorstwo to było wówczas posiadaczem wi kszoêci kluczowych patentów z dziedziny elektrotechniki (w tym słynnych patentów Edisona), dzi ki czemu na długi czas zaj ło jednà z kluczowych pozycji w bran y. Prezes GE, Charles Coffin, i zarzàd nowej spółki zdecydo dziê standardem dla energetyki w USA. Za dat przełomowà dla Êwiatowej elektroenergetyki nale y uznaç 26 sierpnia 1895 r., kiedy to uruchomiona została elektrownia wodna Edward Dean Adams Power Station na wodospadzie Niagara. Elektrownia miała nie spotykanà w owych czasach moc 37 MW, uzyskiwanà z generatorów nap dzanych turbinami wodnymi. Do przetargu na dostaw generatorów dla tego projektu stan ły w 1893 r. firmy General Electric i Westinghouse. General Electric proponował wykorzystanie cz stotliwoêci 41,66 Hz. Z kolei w oryginalnej ofercie Westinghouse- a proponowano system 30 lub 60 Hz. Ostatecznie wybrana została zmodyfikowana oferta Westinghouse a. Zdecydowano si na zastosowanie dwóch generatorów dwufazowych zamiast trójfazowych, pracujàcych przy cz stotliwoêci 25 Hz. U ycie systemu dwu faz wynikało z przekonania inwestora, e ułatwi to dystrybucj w sieci miejskiej instalacjami jednofazowymi. Poczàtkowo elektrownia zapewniła zasilanie linià 2,2 kv znajdujàcej si w pobli u hucie aluminium i fabryce karborundu. W nast pnym roku uruchomiono lini 11 kv o długoêci 40 km do miasta Buffalo, zasilajàc miejski system oêwietlenia i trakcj tramwajowà. Nowoczesna energetyka oparta na trójfazowych systemach pràdu przemiennego stała si faktem, na zawsze zmieniajàc gospodark i styl ycia ludzi. 19

20 nasze sprawy BARAN ( ) Hasło przewodnie: jestem, przewodz! Cechy charakteru: aktywnoêç, spontanicznoêç, niecierpliwoêç, egocentryzm, agresja Kolor: czerwony Dzieƒ: wtorek Planeta: Mars Barany to ludzie o gwałtownym temperamencie, Baran astrologiczny to poczàtek tworzenia ycia, a wi c je- stem!. Pierwsza połowa nowego roku to walka o zdobywanie Êrodków finansowych. Finanse, chocia barany nie bywajà materialistami, zajmà główne miejsce w działaniach. Druga połowa 2012 to czas próby dzielenia si doêwiadczeniami, ale jako e jesteê niełatwym partnerem, zostanà przy tobie tylko najwierniejsi przyjaciele. Przeznaczeniem osób spod znaku Barana jest walka ze wszystkimi i wszystkim. BYK ( ) Hasło przewodnie: posiadam! Cechy charakteru: wytrwałoêç, praktycyzm, przedsi biorczoêç, uczuciowoêç, wygodnictwo, realizm Kolor: czerwony i niebieski Dzieƒ: piàtek Planeta: Wenus Czeka ci najwi ksza metamorfoza od 12 lat, zarówno duchowa, jak i mentalna. Du e zmiany w ka dej dziedzinie ycia ju w pierwszej połowie roku. Pilnuj dobrze zarówno zawodowej, jak i osobistej sfery ycia, z niczym si nie spieszàc. 20 BLIèNI TA ( ) Hasło przewodnie: myêl! Cechy charakteru: inteligencja, ruchliwoêç, niezamierzona dwulicowoêç, bardzo chwiejna uczuciowoêç Kolor: ółty Dzieƒ: Êroda Planeta: Merkury Najwa niejsza cecha osobowoêci bliêniàt to komunikatywnoêç. Pierwsza połowa roku to myêli o przemijaniu i trosce o zdrowie. Nie b dzie łatwo, ale ju po 13 czerwca karta si odwróci i czekajà ci yciowe zmiany o zasadniczym znaczeniu. Pilnuj i nie przyspieszaj zawodowej i osobistej strefy ycia. RAK ( ) Hasło przewodnie: czuj! Cechy charakteru: bogata wyobraênia i ambicja, uczuciowoêç i silne przywiàzanie do rodziny Kolor: fioletowy Dzieƒ: poniedziałek Planeta: Ksi yc Droga do samorealizacji wiedzie przez stworzenie szcz Êliwej rodziny. Na poczàtku roku nie ograniczaj podró y, dzi ki którym nabierzesz potrzebnego dystansu do ycia i problemów. Bàdê uwa ny przy podejmowaniu decyzji, podj te w odpowiednim momencie pomogà w realizacji wielu marzeƒ i celów.

21 LEW ( ) Hasło przewodnie: tworz! Cechy charakteru: uczuciowoêç, szlachetnoêç, ch ç dominacji, pycha, przesadna ambicja Kolor: złoty, pomaraƒczowy Dzieƒ: niedziela Planeta: Słoƒce Lwy lubià byç podziwiane i chwalone. Do 13 czerwca lew skupi si na karierze zawodowej i nie sprawi mu to du ego wysiłku, jeêli nie zapomni, e jego przeznaczeniem jest samorealizacja przez tworzenie. Druga połowa roku to koniecznoêç odpoczynku, dzi ki któremu uzyskasz przypływ nowej energii i poczucie dobrze spełnionego obowiàzku. PANNA ( ) Hasło przewodnie: analizuj! Cechy charakteru: praktycyzm, krytycyzm w stosunku do siebie i otoczenia, oszcz dnoêç graniczàca ze skàpstwem Kolor: ciemno ółty Dzieƒ: Êroda Planeta: Merkury W pierwszej połowie roku panna musi si nauczyç nie odrzucaç przez swój krytycyzm nadziei, optymizm i nadzieja sà bowiem wi cej warte ni twarda rzeczywistoêç. Dzi ki optymizmowi panna mo e dojêç bardzo wysoko w zawodowej sferze ycia. Dzi ki optymizmowi i radoêci sukcesy w pracy w drugiej połowie roku dadzà przedsmak podobnego szcz Êcia i powodzenia w miłoêci. 21 WAGA ( ) Hasło przewodnie: próbuj! Cechy charakteru: elegancja, zdolnoêci artystyczne i dyplomatyczne, wahania przy podejmowaniu decyzji, lekkomyêlnoêç Kolor: bł kit Dzieƒ: piàtek Planeta: Wenus PodÊwiadoma misja yciowa wag to dà enie do harmonii z innymi ludêmi. W tym roku waga powinna wybieraç drog po namyêle, od rozsàdnych decyzji b dzie zale eç nie tylko jej bezpieczeƒstwo, ale równie stan posiadania. Druga połowa roku zbli y wag do spełnienia si w ramach swego przeznaczenia. SKORPION ( ) Hasło przewodnie: ycz sobie! Cechy charakteru: skrytoêç, silna intuicja, emocjonalnoêç, mêciwoêç Kolor: ciemnoczerwony Dzieƒ: wtorek Planeta: Pluton Skorpion, jeêli podejmuje walk, to po to, by jà wygraç. Pierwsza połowa roku to du e zmiany i podejmowanie trudnych decyzji yciowych, niewykluczone rozstania. W drugiej połowie roku stabilizacja i odpoczynek, wskazane pozytywne myêlenie, wyzbycie si agresji, która rodzi ci kie i nieodwracalne choroby.

22 STRZELEC ( ) Hasło przewodnie: widz! Cechy charakteru: du a energia i intuicja, poszukiwanie prawdy filozoficznej, optymizm, donkiszoteria, skłonnoêç do przesady Kolor: złoty Dzieƒ: czwartek Planeta: Jowisz Ogromna intuicja i optymizm strzelców powodujà, e zawsze czujà si dobrze. W pierwszej połowie roku zwróç uwag na zdrowie, dà do równowagi mi dzy pracà a wypoczynkiem i pami taj, e bezczynnoêç nie daje szcz Êcia. Druga cz Êç roku to sprawy osobiste, podejmowanie wa nych decyzji i przezwyci anie trudnoêci dzi ki nowej energii. KOZIORO EC ) Hasło przewodnie: władam! Cechy charakteru: konsekwencja, realizm, powaga, skłonnoêç do melancholii Kolor: ciemna zieleƒ Dzieƒ: sobota Planeta: Saturn Kozioro ec odnosi sukcesy zawodowe dzi ki wrodzonemu uporowi. Swój cel i drog yciowà zna od zawsze. W tym roku doskonała aura dla twórczoêci oraz miłoêci. Druga połowa roku to czas na podejmowanie wyzwaƒ, które pomaga konsekwentnie realizowaç obranà drog yciowà, przy jednoczesnym pami taniu o relaksie i odpoczynku. 22 WODNIK ( ) Hasło przewodnie: mog, wiem! Cechy charakteru: potrzeba wolnoêci i ucieczki od rzeczywistoêci, oryginalnoêç, ekscentrycznoêç Kolor: zielony Dzieƒ: sobota Planeta: Uran i Saturn Rozpi toêç mo liwoêci jest tak wielka, e osoby spod tego znaku mo na spotkaç od zamiataczy ulic do głów paƒstwa. UcieczkowoÊç wodnika polega na stałej gotowoêci do ucieczki od yciowych problemów. W tym roku nale y zwróciç uwag na bezpieczeƒstwo i utrzymanie stanu posiadania. Po 13 czerwca zapragniesz ciepła, miłoêci i samorealizacji. RYBY ( ) Hasło przewodnie: wyobra am sobie, mam nadziej! Cechy charakteru: idealizm, marzycielstwo, brak zainteresowania yciem innych Kolor: srebrnoszary Dzieƒ: czwartek Planeta: Neptun i Jowisz Konfrontacja z rzeczywistoêcià cz sto prowadzi do rozczarowaƒ i stresów. Ka- de niepowodzenie rani ryby do gł bi. Pierwsze miesiàce to spotkania z dawnymi znajomymi i przyjaciółmi w celu dzielenia si swoimi doêwiadczeniami z szerszym otoczeniem. Druga połowa roku bardziej chaotyczna i mniej harmonijna. Nie zapominaj o swojej rodzinie!

23 nasze sprawy Bàdê dobrze poinformowany w podró y s u bowej Na podstawie VADEMECUM DOBRYCH OBYCZAJÓW W BIZNESIE Peter & Peggy Post Zwyczaje i kultura Nale y si zapoznaç przynajmniej z podstawowymi faktami dotyczàcymi kraju, do którego zmierzasz. JeÊli wyka esz si bardziej dogł bnà wiedzà, nie tylko zrobisz wra enie na tubylcach, ale tak e unikniesz wielu stresujàcych sytuacji. Zacznij przyspieszony kurs poznawania kraju od informacji ogólnych, a nast pnie przejdê do szczegółów. Najpierw przeszukaj strony internetowe, na których znajdziesz wa ne fakty i poznasz okreêlone dziedziny kultury danego kraju. Nast pnie si gnij po przewodniki turystyczne, które szczegółowo omawiajà histori i kultur kraju. A na miejscu nie zapomnij o lokalnych gazetach, aby dowiedzieç si np. o wydarzeniach kulturalnych. Pami taj o tym, e kultura nie jest okreêlona wyłàcznie przez granice paƒstwa. I tak na przykład kraj Basków i Andaluzja w Hiszpanii majà odr bne kultury, podobnie jak Sycylia i Toskania we Włoszech. J zyk te nie okreêla kultury, czego dowodem sà Amerykanie i Anglicy. Seks, polityka i religia Stare porzekadło, które mówi, e nigdy nie powinieneê dyskutowaç o seksie, polityce i religii w wytwornym towarzystwie, ma jeszcze wi kszà racj bytu za granicà. Seks jako temat jest całkowicie wykluczony. Polityka Polityka to nieprzyjemny temat w wi kszoêci krajów Êwiata, zazwyczaj zbyt dra liwy, by go poruszaç. Nigdy zatem nie krytykuj przywódców czy rzàdu kraju twojego gospodarza ani własnego. Je eli zostaniesz zapytany o strategi czy polityk swego kraju czy mi dzynarodowà, uprzejmie przyznaj, e nie jesteê ekspertem w tej dziedzinie. Pami taj tak e, i b dàc w podró y słu bowej, jesteê ambasadorem swego kraju, a nie mało znaczàcym turystà. Religia Gdziekolwiek jedziesz, zapytaj o dominujàcà w tym kraju religi. Mo esz dowiedzieç si te czegoê wi cej o Êwi tach religijnych i Êwieckich. Nie umawiaj si np. na spotkania 14 lipca we Francji w dniu zdobycia Bastylii ani nie załatwiaj interesów w piàtkowe popołudnie w Jerozolimie, gdy wszystkie restauracje sà nieczynne ze wzgl du na przygotowania do ydowskiego Êwi ta szabas. Obyczaje religijne to jeszcze wa niejsza kwestia. Np. w Tajlandii fotografowanie posàgów lub innych wyobra eƒ Buddy to Êwi tokradztwo. W Arabii Saudyjskiej z kolei, jeêli towarzyszysz muzułmaƒskiemu gospodarzowi, to zatrzyma si on kilka razy dziennie, by odmówiç modlitwy. Takie sà osobliwoêci religijne, o których mo esz niewiele wiedzieç, lecz których przyj te normy i zwyczaje musisz respektowaç. To Êwiadczy o szacunku dla twojego gospodarza i przekłada si na bardziej pomyêlne działania biznesowe. Poszanowanie etyki pracy Nie bàdê zaskoczony, jeêli za granicà nie spotkasz zbyt wielu pracoholików. W ró nych krajach rodzina i ycie prywatne, a nie praca sà najwa niejszà cz Êcià Êwiata biznesowego. Nigdy nie interpretuj odmiennej postawy zagranicznych współpracowników jako lenistwa czy oboj tnoêci. Mogà byç tak samo skrupulatni i powa ni w pracy, lecz inaczej podchodzà do kwestii czasu. Ogólnie rzecz bioràc, przerwanie rozmów na jeden dzieƒ to jeszcze nie powód, eby czuç si winnym. 23

24 Nierdzewka, balustrady i por cze, czyli nowa oferta z Tychów Tekst i foto: Marek Lasek Za ka dym razem, kiedy widzisz biznes, który odnosi sukces, oznacza to, e ktoê podjàł odwa nà decyzj Peter Druckner Słowa te, wypowiedziane przez pioniera teorii zarzàdzania, przyêwiecajà wprowadzeniu przez ZPW Tychy nowej gamy produktów. Jesienià tego roku rozpocz liêmy produkcj wyrobów ze stali nierdzewnej. Najwi kszy nacisk poło yliêmy na wykonawstwo i monta balustrad oraz por czy. Gama wyrobów, jak i wachlarz usług zwiàzanych z obróbkà stali nierdzewnej b dà stopniowo poszerzane. Pozwala na to bardzo bogate, wieloletnie doêwiadczenie pracowników produkcyjnych. Produkcja szynoprzewodów to w znacznej mierze obróbka metali. A por cz to w sumie nic innego, jak ekran szynoprzewodu w miniaturce Nowoczesny park maszynowy został doposa ony w maszyny przeznaczone do obróbki stali nierdzewnej, umo liwiajàce wykonanie wyrobu wysokiej jakoêci i utrzymanie odpowiedniej wydajnoêci produkcji. Do obsługi nowego wyrobu został wyłoniony z obecnych struktur ZPW Tychy zespół odpowiedzialny za przygotowanie ofert, udział w przetargach publicznych, produkcj i monta u klienta. Po krótkim okresie działania Zespół mo e si pochwaliç wygranà w pierwszym przetargu na dostaw i monta kilkunastu kompletów balustrad zewn trznych dla Wielospecjalistycznego Szpitala w Nowej Soli oraz kilkoma projektami dla klientów indywidualnych. Tak jak napisałem w poprzednim numerze ELEKSU jesieƒ, zima, no i wiosna zapowiadajà si pracowicie Wa na informacja dla pracowników ELEKTROBUDOWY SA: Êwiàteczno-noworoczna promocja na balustrady i por cze. Preferencyjne ceny!