Jest nas coraz więcej

Transkrypt

1 5(63)/2013 W numerze Sprawdzian miłości bliźniego Szlaczki dla najmłodszych KĄTEM oka C o roku włącza się w kampanię społeczną Prowadzę jestem trzeźwy. To jedna z nielicznych akcji, która pomimo tego, że trwa od czternastu już lat, wciąż cieszy się ogromnym zainteresowaniem i poparciem społecznym. Ma na celu promowanie trzeźwej i odpowiedzialnej postawy kierowców. Daje odbiorcy jasny przekaz: masz wybór, a on w przypadku prowadzącego pojazd powinien być jeden prowadzę, jestem trzeźwy. Zachęca również do trzeźwego myślenia i współodpowiedzialności osoby, która pozwala prowadzić kierowcy pod wpływem alkoholu lub z nim podróżuje. Nie bójmy się jako pasażerowie reagować i również podejmować właściwe wybory. To od nas może zależeć zdrowie i życie innych uczestników ruchu. Dla wszystkich chętnych, którzy chcą przyłączyć się do akcji i dać tego wyraźny znak, mamy naklejkę na samochód z logo kampanii. Można ją odbierać we wszystkich Punktach Obsługi Pasażera. Warunek jest jeden, trzeba mieć przy sobie bieżący numer Szlaków. Nie zapominamy też o naszych najmłodszych Czytelnikach. Z okazji Dnia Dziecka życzymy Wam samych tylko pięknych dni w życiu, wypełnionych miłością najbliższych, radością, nauką i zabawą. Bądźcie ciekawi świata, odważni i zawsze uśmiechnięci. Bądźcie po prostu dobrymi ludźmi! Redakcja Nieprzerwanie od czternastu lat kampania Prowadzę jestem trzeźwy cieszy się ogromnym poparciem społecznym. Współorganizatorzy tego przedsięwzięcia, ksiądz Piotr Brząkalik, duszpasterz trzeźwości archidiecezji katowickiej i dr Krzysztof Wilgus, właściciel firmy Business Consulting, zachęcają do zachowania trzeźwości. Dzięki swojemu entuzjazmowi i zaangażowaniu pozyskali już wielu partnerów, sympatyków i sprzymierzeńców. Wieloletnim partnerem akcji jest również Komunikacyjny Związek Komunalny Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Komunikacyjny Związek Komunalny GOP zawsze stara się wspierać społecznie ważne akcje. Z racji prowadzonej działalności, organizacji transportu publicznego, kampania zwracająca uwagę na problem nietrzeźwych kierowców na naszych drogach jest nam szczególnie bliska. Logo akcji, umieszczone na autobusach i tramwajach, niewątpliwie zwraca uwagę, a hasło kampanii: Prowadzę jestem trzeźwy może również przypominać, że w przypadku gdy wybieramy się na zabawę czy zdarzy Fot. Business Consulting Majówka u Wieszcza Jest nas coraz więcej się nam na przykład wypić jedno piwo, lepiej wrócić do domu komunikacją publiczną. Kierowca autobusu czy tramwaju bezpiecznie dowiezie nas do celu przekonuje Roman Urbańczyk, przewodniczący Zarządu. Statystyki pokazują, że problem nietrzeźwych kierowców na naszych drogach jest bardzo poważny. Dlatego też warto o celach kampanii ciągle przypominać. Kierowcom, że powinni zachować trzeźwy umysł, zanim wsiądą za kierownicę, a współpasażerom, że nie powinni wsiadać z nietrzeźwym kierowcą. Nawet tym tylko po jednym piwie. Akcja ma bardzo mocny przekaz i, co ważne, skłania do refleksji nad konsekwencjami nieodpowiedzialnego zachowania. Jesteśmy za trzeźwym stylem życia, rozumianym jako odpowiedzialność za siebie i bliskich oraz umiejętność podejmowania słusznych decyzji. Nasza kampania stawia na pozytywny przekaz tłumaczy ksiądz Piotr Brząkalik. Na polskich drogach zdecydowana większość kierowców jest UWAGA CZYTELNICY SZLAKÓW! Jedyna i niepowtarzalna szansa zdobycia naklejki kampanii Prowadzę jestem em trzeźwy. Zgłoś się z tym numerem Szlaków do Punktów Obsługi Pasażera, a naklejka na samochód będzie Twoja! ZAPRASZAMY DO : Katowic: Sosnowca: Bytomia: B Gliwic: G plac Szewczyka 2 (Dworzec Katowice),, ulica Pocztowa 10 ulica Warszawska 3/17 (podziemny pasaż handlowy) p Wolskiego plac (dworzec autobusowy) sowy) pplac Piastów 2 Godziny otwarcia: (dni robocze) (soboty) trzeźwa, a akcja ma pokazać światu, jak wielka jest to grupa. O jej sukcesie świadczy olbrzymie poparcie społeczeństwa. Cieszymy się, że ciągle nas przybywa i jest nas coraz więcej dodaje duszpasterz trzeźwości. Jak wspólnie przekonują organizatorzy kampanii, razem łatwiej jest budować trzeźwość w sobie i wokół siebie. Katarzyna Migdoł-Rogóż Więcej o kampanii Prowadzę jestem trzeźwy na 3 stronie Szlaków

2 2 CZYM ŻYJĄ GMINY Fot. Arkadiusz Ławrywianiec SOSNOWIEC Podczas targów zaprezentowano najnowszy model hybrydowego autobusu MAN wersja Lion s City Hybrid w skrócie... KATOWICE Od 16 do 19 maja 2013 roku na Uniwersytecie Ekonomicznym w Katowicach odbędzie się konferencja dydaktyczno-kulturalna Silesia Days. Ma ona na celu upowszechnienie wiedzy o kulturze, historii i potencjale gospodarczym województwa śląskiego wśród studentów zagranicznych przebywających w Polsce w ramach programów wymiany. Organizatorami konferencji są Erasmus Student Network oraz Biuro Promocji i Nowych Mediów Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. Dziś hybryda, jutro autobus elektryczny Tegoroczna wystawa SilesiaKOMUNIKACJA tematycznie skupiła się wokół dwóch głównych obszarów: pasażerskiego transportu drogowego i szynowego. Swoją ofertę zaprezentowali między innymi producenci autobusów miejskich, międzymiastowych i turystycznych oraz dostawcy pojazdów szynowych. CHORZÓW 23 maja br. w Chorzowskim Centrum Kultury odbędą się miejskie obchody 20. rocznicy uznania św. Floriana za patrona miasta Chorzowa. W tradycji Śląska postać tego świętego jest mocno zakorzeniona. To szczególny orędownik hutników, strażaków, ludzi wykonujących zawód związany z ogniem. Historia Chorzowa, miasta o tradycjach hutniczo-górniczych, szczególnie związana jest z tą postacią. Szczegółowy plan uroczystości można znaleźć na stronie internetowej Urzędu Miasta. DĄBROWA GÓRNICZA W sobotę, 11 maja dąbrowianie licznie uczestniczyli w I Pikniku Rodzinnym. Porywające pokazy sztuk walki, zacięte średniowieczne boje, niecodzienne sportowe rozgrywki i koncerty muzyczne to tylko niektóre z atrakcji przygotowanych przez Fundację Godne Życie i ZSO nr 2. PYSKOWICE Mieszkańcy Pyskowic i okolic mogą wziąć udział w ogólnopolskiej akcji Polska Biega, w ramach której 24 maja 2013 roku o godzinie odbędzie się po raz kolejny pyskowicki Bieg Wiosny. Rozpocznie się on obok placu przy zbiegu ulic Dworcowej i Wieczorka. Przebiegać będzie drogami polnymi w kierunku Sroczej Góry i z powrotem. Długość trasy: od 400 do 3200 m, w zależności od wieku uczestnika. Najnowsze rozwiązania przedstawiły firmy oferujące systemy informacji pasażerskiej, bezpieczeństwa i monitoringu, producenci wyposażenia warsztatów i zajezdni czy systemów sprzedaży biletów komunikacji miejskiej. Oprócz polskich przedsiębiorstw w targach wzięły udział firmy z Białorusi, Czech, Holandii i Niemiec. Produktem z roku na rok coraz bardziej widocznym na komunikacyjnym rynku są autobusy hybrydowe, łączące tradycyjny napęd z elektrycznym. Podczas targów zaprezentowano między innymi najnowszy model hybrydowego autobusu MAN wersja Lion s City Hybrid. Hybryda jest pomostem do tego, z czym będziemy mieli do czynienia za kilka czy kilkanaście lat mamy nadzieję, że będą to pojazdy elektryczne mówił Zdzisław Piekorz z firmy MAN, której autobus łączy tradycyjny napęd silnik Diesla z napędem elektrycznym. Napędy wzajemnie wymieniają się w pewnej fazie cyklu jazdy autobusu działa układ elektryczny, w innej czynnikiem napędowym jest silnik Diesla. Fazami steruje umieszczona w autobusie elektronika. Można było również zapoznać się z alternatywnym napędem w autobusie miejskim w modelu Mercedes Benz, który na trasie może przejechać aż 10 km na przykład całe centrum miasta w sposób całkowicie bezemisyjny. W pojeździe zastosowano ogniwa paliwowe, dzięki którym następuje reakcja wodoru z butli gazowych, umieszczonych z przodu autobusu, i tlenu, który pobierany jest z powietrza. Inne rozwiązanie to elektryczny Diesel hybrydowy. W przyszłości producent chce zaoferować zupełnie bezemisyjne autobusy. PKM Sosnowiec pokazał najnowszy holownik wykorzystywany w pomocy drogowej, a czeski producent autobusów SOR zaprezentował trzy modele: miejski, podmiejski i dalekobieżny. Również firma VDL pokazała w Sosnowcu trzy wybrane modele ze swojego asortymentu. Zainteresowany dostawami autobusów na polski rynek jest też białoruski MAZ, oferujący nie tylko całą gamę autobusów, ale i trolejbusy. Tramwaje Śląskie przedstawiły na targach realizowany przez siebie olbrzymi projekt modernizacji torowisk i odnowy taboru, wart ponad 800 mln zł. Prace widać już na torach Śląska i Zagłębia, wkrótce pojawią się też nowe tramwaje. Marek Błoński PAP Wpisane do rejestru dzienników i czasopism pod poz. Pr 1979 ; }dzv}h srg u n z zrlp whohirqlh Redaktor naczelna: Katarzyna Migdoł-Rogóż Redakcja: Anna Koteras, Łukasz Kosobucki, Emil Markowiak, Paweł Wieczorek Korekta: Renata Chrzanowska Opracowanie graficzne i skład: GREATIO Grzegorz Bieniecki Druk: Comsoft Krzysztof Ewicz Nakład: egzemplarzy Wydawca: Komunikacyjny Związek Komunalny GOP Adres redakcji: Komunikacyjny Związek Komunalny GOP Katowice, ul. Barbary 21a tel , fax: szlaki@kzkgop.com.pl

3 3 Fot. Dominik Gajda Fot. Business Consulting ROZMOWA SZLAKÓW Naklejka z logo akcji na tylnej szybie śląskich tramwajów Fot. Business Consulting Fot. Business Consulting Plakaty kampanii są umieszczane na pojazdach komunikacji publicznej w całej Polsce Naklejki znalazły się również na pistoletach do tankowania Ksiądz Piotr Brząkalik pomysłodawca kampanii Prowadzę jestem trzeźwy Sprawdzian miłości bliźniego Jest Ksiądz pomysłodawcą kampanii Prowadzę jestem trzeźwy. Skąd pomysł na tego typu przedsięwzięcie? Sięgamy tak naprawdę roku Jako ówczesny duszpasterz trzeźwości w archidiecezji katowickiej pomyślałem wtedy, że trzeźwość trzeba propagować nie tylko w Kościele. Przestrzeń liturgiczna, rekolekcyjna, kazaniowa jest oczywiście przestrzenią ważną, ale warto byłoby uruchomić inną przestrzeń, jakby nie związaną z religijnością, wiarą czy Kościołem. W tamtym czasie ogromny rozwój przeżywała reklama zewnętrzna, dlatego pomyślałem, że do tego celu dobrze byłoby wykorzystać bilbordy czy city lighty. Nikt do tej pory nie promował w taki sposób postawy, zachowania czy wartości, więc dlaczego nie spróbować? Skoro można reklamować na przykład pastę do zębów czy proszek do prania, to można i również jakąś postawę społeczną, a w tym wypadku zachowanie, które nazywamy trzeźwością. I tak trafiłem do agencji reklamowej Business Consulting. Tak zaczęła się Wasza wspólna przygoda, która trwa do dziś i nosi nazwę: Prowadzę jestem trzeźwy. Wyznaję zasadę, że niech robią ci, którzy się na czymś znają najlepiej. Tak to się właśnie zaczęło. Pomysł spotkał się z zainteresowaniem i akceptacją oraz pozytywnym odbiorem. Jestem też zwolennikiem tego, aby robić wszystko swoimi siłami. Swoimi, to znaczy tutejszymi. Dlatego zrodził się pomysł, aby do tego przedsięwzięcia zaangażować najlepszego plakacistę ostatnich czasów, pana O fenomenie kampanii społecznej Prowadzę jestem trzeźwy, trzeźwości i odpowiedzialności na drodze opowiada ksiądz Piotr Brząkalik, proboszcz parafii Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Katowicach-Szopienicach oraz pomysłodawca całego przedsięwzięcia. profesora Romana Kalarusa. Zapalił się od razu do tego pomysłu. Nie musiałem go w ogóle przekonywać, wystarczył jeden telefon. Najpierw były bilbordy, potem city lighty, za każdym razem nowy projekt i hasło każdej edycji. Przez te czternaście lat wykorzystaliśmy wszystkie możliwe środki reklamy zewnętrznej. historia, że właśnie nie byliśmy do końca do niego przekonani. Wiele jest breloków reklamowych, prawie każda firma ma taki gadżet. Ale nam się udało uczynić ze zwykłego gadżetu niezwykły i wyjątkowy podarunek. Zapomniał Ksiądz chyba o spotach filmowych. No właśnie. Zmienia się, ale się nie kończy. To swego rodzaju perpetuum mobile. Jesteśmy dumni z tego, że rozpoczęliśmy pewną lawinę. To właśnie po naszej kampanii namnożyło się dużo różnych innych społecznych akcji, nie tylko dotyczących trzeźwości. Otworzyliśmy pewną furtkę i to uznajemy nieskromnie za nasz największy sukces. Warto podkreślić, że kampania ma podwójnie społeczny charakter. Pierwszy to przesłanie, a drugi sposób wykonania. Potrzebujemy środków finansowych tylko na produkcję. Wszystko inne jest podarowane. Praca ludzka, choćby na przykład plastyka, czas emisji czy ekspozycji. Wszystko za darmo. To nie udaje się każdemu. Cały czas dochodzą nowe rzeczy, Internet, Facebook, naklejki na samochody. Wykorzystujemy wszystkie możliwe kanały informacji i promocji. Rzeczywiście był taki rok, kiedy został przygotowany specjalny spot filmowy przez katowickich studentów szkoły filmowej, który był emitowany we wszystkich kinach na Śląsku. Pamiętam i taki rok, kiedy to przesłanie trzeźwościowe było umieszczone na pistoletach do tankowania paliwa, na każdej stacji benzynowej. Potem pojawił się pomysł tego słynnego już dzisiaj breloka. No właśnie to wyjątkowy brelok, którego nigdzie nie można kupić. Naprawdę stał się hitem akcji. Jest to sympatyczny podarunek, nie można go kupić. Był i jest rozdawany przez policję, wydziały ruchu drogowego, wydziały komunikacji wybranych urzędów miast i oczywiście przez nas. Z nieśmiertelnym brelokiem jest o tyle ciekawa Kampania jest fenomenem, nigdy się nie kończy, cały czas trwa. Czy przez te wszystkie lata jesteście w stanie zmierzyć, jak bardzo ta reklama pomogła w promowaniu trzeźwości? W końcu po owocach ich poznacie Powiem szczerze, że nie lubię tego typu pytań. Bo jak zmierzyć, czy zmieniła się czyjaś postawa, czy też nie? Biorąc pod uwagę zainteresowanie społeczne, mogę powiedzieć, że trzeźwość, konkretnie na drodze, nie jest tematem obojętnym. Przypominamy o niej, już nie jest wstydliwe powiedzieć w towarzystwie, że się nie pije. Tego nie uda się ująć w liczby, można zobaczyć na przykład na imprezie. Jak bardzo temat ten jest ważny dla wielu, świadczą e z prośbą o brelok. Niektóre były naprawdę niezwykłe. W ubiegłym roku pojawiła się informacja, że spada liczba zatrzymanych nietrzeźwych kierowców. Oczywiście nie przypisujemy sobie całego sukcesu, jest to splot wielu czynników, jak reklama, różne kampanie, prawo i coraz częstsze kontrole policji. Mamy świadomość, że dzięki kampanii zmieniamy jakiś obyczaj. Na pytanie o to, czy kampania pomaga, odpowiadam często z przekąsem, może z odrobiną złośliwości, że kościół od dwóch tysięcy lat mówi nie kradnij, a czy jesteśmy w stanie zmierzyć, czy tych kradzieży jest mniej, czy więcej? Nie znaczy jednak, że mamy przestać przypominać, że kradzież jest złem. Dokładnie odnosi się to także do trzeźwości, zwłaszcza na drodze. Ruch drogowy jest genialnym sprawdzianem miłości bliźniego. Jakby Ksiądz rozwinął hasło: Prowadzę jestem trzeźwy, bo Bo jestem dojrzały, bo myślę, że miarą dojrzałości jest trzeźwość, czyli bardzo trzeźwa ocena sytuacji. Nie udawanie i bagatelizowanie. Jestem odpowiedzialny za siebie i za bliźnich. Przecież ruch drogowy nie dotyczy tylko mnie samego, jest zawsze z kimś, nawet, jeśli jedzie się samemu w samochodzie. Dla mnie ważna jest też współodpowiedzialność gospodarza imprezy za bezpieczny powrót swoich gości do domu. O tym też warto przypominać i to robimy przy okazji promowania kampanii. Co Ksiądz ma na myśli? Dla nas miarą gościnności jest często poczęstunek alkoholem. I dobrze, niech jednak nie kończy się tylko na poczęstunku. Dobry gospodarz zadba o bezpieczny powrót do domu swoich gości. Od wielu lat jest partnerem kampanii, jaki związek ma transport publiczny z Waszą akcją? Transport publiczny jest jak najbardziej związany z ruchem drogowym. Nie chodzi tylko o zawód kierowcy czy motorniczego. Komunikacja miejska to świetna alternatywa dla osoby, która już została poczęstowana alkoholem. To świetny wybór dla uczestników imprezy. Dlaczego warto co roku przypominać hasło Prowadzę jestem trzeźwy? Trzeźwości trzeba się uczyć codziennie, o niej przypominać. To dobra postawa. Jeśli nakleimy na samochód naklejkę z hasłem kampanii, przy kluczykach do samochodu mamy przywieszony nasz brelok, dajemy sygnał innym, że jesteśmy trzeźwi i odpowiedzialni za siebie i innych uczestników ruchu drogowego. Rozmawiała Katarzyna Migdoł-Rogóż

4 4 SZLACZKI TRAMWAJ = TRAM + WAY Na słowo tramwaj składają się dwa słowa obcego pochodzenia? Z jakiego języka pochodzi to słowo? dzieci Co roku 1 czerwca obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Dziecka. To święto wszystkich dzieci świata. Ma swoje początki w Światowej Konferencji na Rzecz Dobra Dzieci, która odbyła się w Genewie w 1925 roku. Nie wiadomo, dlaczego obchody tego święta wyznaczono na 1 czerwca. W naszym kraju dzieci świętują właśnie tego dnia już od 1952 roku. Inicjatorem Dnia Dziecka była organizacja The International Union for Protection of Childhood, która za cel obrała sobie zapewnienie bezpieczeństwa dzieciom z całego świata. Obecnie jest on obchodzony w ponad 100 państwach świata. Dla rodziców to okazja do spędzenia dodatkowego czasu ze swoimi dziećmi, składania im życzeń oraz obdarowania swoich pociech prezentami. Jednak najlepszymi prezentami dla każdego dziecka są przede wszystkim miłość, troska i zainteresowanie ze strony jego najbliższych. I właśnie z okazji tego wyjątkowego święta przygotowaliśmy dla wszystkich dzieci komunikacyjne zagadki. Tym razem spróbujemy poznać historię tramwaju Zapraszamy do wspólnej zabawy! TRAM to WAY to Fot. Marek Piekara Święto a. niemieckiego; b. angielskiego, c. czeskiego. Krzyżówka miejska Rozwiąż miejską krzyżówkę i poznaj hasło, ukryte w zaznaczonych na niebiesko polach: Uzupełnij brakujące słowa Tramwaj to pojazd. Służy do transportu miejskiego. Porusza się w ruchu mieszanym po jezdni lub na wydzielonym albo niezależnym. Obecnie tramwaje zwykle napędzane są silnikami elektrycznymi, zasilanymi z sieci trakcyjnej, chociaż spotyka się też konstrukcje hybrydowe, posiadające silnik spalinowy lub akumulatory pozwalające na jazdę bez zewnętrznego źródła zasilania. Dawniej używano również tramwajów, napędzanych silnikiem parowym lub spalinowym. Pierwszy tramwaj pojawił się w Nowym w 1832 roku. Był wzorowany na dość powszechnych już w tych czasach kolejach konnych, używanych w przemyśle. Na terenie obecnej Polski pierwszą linię tramwaju konnego uruchomiono w 1866 roku w. Służyła ona do komunikacji między dworcami kolejowymi. Najbardziej rozległą sieć tramwajową posiada obecnie aglomeracja Miasto z Muzeum Śląskim. 2. W tym mieście znajduje się Wesołe Miasteczko i ZOO. 3. Do tego miasta pojedziesz, żeby zwiedzić Muzeum Chleba. 4. Tam znajduje się Muzeum Pożarnictwa. 5. W tym mieście znajduje się drewniana radiostacja o wysokości 111 metrów. 6. Miasto z Kopalnią Guido. 7. Sąsiadują między innymi z Piekarami Śląskimi, Psarami, Bobrownikami i Siemianowicami Śląskimi. Prawidłowe odpowiedzi znajdziecie na 7 stronie Szlaków.

5 5 RAPORT SZLAKÓW Jedyna taka noc uzea otworzą przed zwiedzającymi swoje wnętrza o dość nietypowych porach, bo wieczorem i w nocy, co z pewnością zapewni zwiedzającym trochę tajemniczej atmosfery. W największym mieście regionu Katowicach moc atrakcji przygotowano w obiektach Muzeum Śląskiego. Będą liczne wykłady oraz prezentacje filmów, których tematyka oraz zakres czasowy będą bardzo szerokie. Będziemy mogli wysłuchać między innymi prelekcji na temat Tradycji Grand Tour w XX-wiecznej obyczajowości Górnoślązaków, czyli o podróżach Górnoślązaków do innych krajów. Nie zabraknie również atrakcji dla dzieci, a dla zwiedzających o mocniejszych nerwach prezentacji horrorów. Główna siedziba Muzeum znajduje się przy alei Korfantego 3. Można tam dojechać wieloma liniami, wysiadając na przystanku Katowice Hotel Novotel lub w centrum miasta. Fot. Dominik Gajda M W chorzowskim Muzeum Miejskim na numizmatyków czeka stała wystawa: Z dziejów pieniądza. Polska Śląsk Zdarza się kilka nocy w roku, kiedy nie warto spać takim oto hasłem organizatorzy zachęcają do wzięcia udziału w corocznej imprezie, zatytułowanej Noc muzeów. Również na terenie gmin będziemy mogli przenieść się w dawne czasy, a nawet poczuć się, jak dawniej Nie tylko zaginiony świat Swoje zasoby udostępni również Archiwum Państwowe będą to zbiory dotyczące kultury Żydów, a noc ta będzie miała nazwę: Zaginiony świat. Historia i kultura Żydów w archiwaliach. Nie tylko będzie można zobaczyć wystawę, ale także posłuchać wykładu dr Barbary Kalinowskiej, zatytułowanego Katowickie synagogi. Wrażeń artystycznych dostarczy zespół NEGEV, który wykona pieśni żydowskie. Oprócz tematyki żydowskiej, organizatorzy zaprezentują również wystawę: 80 lat Archiwum Państwowego w Katowicach, dzięki której można będzie poznać historię archiwum. A to wszystko przy ulicy Józefowskiej 104 w Katowicach. Aby dotrzeć tam liniami, należy wysiąść na przystanku Józefowiec Szpital. Kolejnym miejscem, gdzie tej nocy będzie udostępniana wystawa, jest Galeria Szyb Wilson. W programie przewidziano nostalgiczną podróż w lata osiemdziesiąte i dziewięćdziesiąte, która pozwoli przenieść się w czasy dawnych gier komputerowych, takich jak Mario Bros i Mortal Kombat. Oczywiście to wszystko na ówczesnych komputerach, czyli Atari i Commodore. Będzie to doskonała okazja do pokazania swoim dzieciom, jak się bawili ich rodzice, gdy byli młodzi. W Galerii odbędzie się również wystawa tak zwanego malarstwa naiwnego, a tematem przewodnim będzie Argentyna. Te i inne atrakcje w Galerii Szyb Wilson przy ulicy Oswobodzenia 1, gdzie najlepiej dojechać komunikacją miejską, wysiadając na przystanku Janów Oswobodzenia lub Nikiszowiec Szyb Wilson. Uruchomione zostaną również dodatkowo dwie linie autobusowe Muzeum 1: Bogucice Kopalnia Katowice Dworzec, oraz Muzeum 2: Bogucice Kopalnia Nikiszowiec Kościół. Sczegółowy rozkład znajduje się na stronie Powrót do PRL-u Noc muzeów w Gliwicach to cała masa atrakcji, w których niezbędny będzie czynny udział zwiedzających. Dzięki grze w klasy, skakaniu w gumę, bierkom i grze w kapsle wiele osób powróci do lat dzieciństwa, do lat PRL-u. Wartości artystyczne z tamtego okresu zostaną przypomniane dzięki warsztatom, w trakcie których PRL-owskie ozdoby będą Kierowca fajny jest C zęsto na nich narzekamy. Obwiniamy o brudne i hałasujące autobusy, brak klimatyzacji i tysiące innych grzechów komunikacji publicznej. Obrywa się im, gdy pojawiają się kolejne podwyżki cen biletów, spóźnienia czy awarie. Pochwały zdarzają się rzadko. O kim mowa? Oczywiście o kierowcach autobusów i motorniczych tramwajów (w tym gronie są też oczywiście panie). Na co dzień raczej nie zauważamy ich pracy, traktując ją jak coś zupełnie zwyczajnego. Ot, autobus czy tramwaj jedzie, więc pewnie ktoś nim kieruje. Tymczasem praca za kółkiem jest wyjątkowo trudna, stresująca i, co tu dużo ukrywać, nie najlepiej płatna. To banał, ale kierowcy i motorniczowie naprawdę muszą być nie tylko dobrymi szoferami, ale czasami i psychologami, gdy zdarza się roszczeniowy pasażer i trzeba go uspokoić, negocjatorami, gdy grupa wyrostków terroryzuje autobus albo ochroniarzami, gdy trzeba rozdzielić bijących się w autobusie gówniarzy. Nie wierzycie? Niedawno na Giszowcu grupa pijanych wyrostków tak rozrabiała w autobusie, że kierowca nie wytrzymał, zatrzymał autobus i kazał im wysiadać (w nieco mocniejszych słowach). Był tak stanowczy i zdeterminowany, że poskutkowało. Dostał od pasażerów brawa. Takich albo podobnych przykładów, gdy kierowca musi zachować się w sposób niekonwencjonalny, jest więcej. Zdarzają się i tacy, którzy dzięki temu mają nawet swoich wiernych fanów! To opisywany przez media pan Witold, który częstuje pasażerów batonikami, czy pan Grzegorz, tak uprzejmy, że KZK GOP postanowił nawet nakręcić o nim film promocyjny. Oczywiście, jak w każdym zawodzie, i tu zdarzają się czarne owce. Okazuje się, że czasami kierowca nie reaguje, gdy w autobusie dochodzi do bójki, jest opryskliwy, a pamiętam też skrajny przypadek sprzed wielu lat, gdy kierowca autobusu w bójce śmiertelnie ugodził nożem pasażera. Takie zachowania to wyjątki, a nie norma, choć oczywiście w ogóle nie powinny się zdarzać. Ale usprawiedliwiam wielu szoferów, którym puszczają nerwy, bo i pasażerowie nie są tutaj bez winy. Znajomy kierowca opowiadał mi o paniach w szpilkach, które wystrojone potrafią wsiąść do autobusu, ale niekoniecznie już chwycić się barierki. Potem mają pretensje, że kierowca śmie w ogóle hamować na drodze, tak jakby autobus poruszał nanoszone na lniane torby. Nie jest to jednak koniec wspomnień o poprzednim ustroju. Zarówno Ci, którzy je przeżyli, jak również Ci, którzy widzieli kolejki tylko w filmach czy serialach, poczują ich uciążliwość dzięki grze planszowej o tym samym tytule. Dla tych, którzy będą zainteresowani starszymi zwyczajami, przygotowano biwak wprost z epoki napoleońskiej, a smakosze będą mogli spróbować przepisów średniowiecznej kuchni. Gliwicka noc muzeów to również ciekawe rozmowy, warsztaty, możliwość zakupu wydawnictw oraz trochę śmiechu, który zagwarantuje Rafał Soliński z kabaretu Noł Nejm. A to wszystko w Wili Caro, przy ulicy Dolnych Wałów 8a w Gliwicach, gdzie dojechać można liniami autobusowymi A4 i A4N. Przede wszystkim sztuka W Chorzowie natomiast będzie królowała sztuka. Zostaną udostępnione nowe wystawy czasowe, gdzie oglądać będzie można obrazy, rysunki i rzeźby. Oprócz sztuki, zostanie również udostępniona wystawa orderów i odznaczeń polskich. A na numizmatyków czeka stała wystawa: Z dziejów pieniądza. Polska Śląsk. O sztukę zadba również dwoje muzyków G. Stec i P. Majcher, którzy zabiorą zwiedzających w muzyczną podróż, dzięki bułgarskiej muzyce ludowej. Wszystko to będzie miało miejsce w Muzeum Miejskim przy ulicy Powstańców 25, gdzie najlepiej dojechać liniami tramwajowymi i wysiąść na przystanku Chorzów Sobieskiego. Łukasz Kosobucki FELIE TON wski Tomasz Głogo się w powietrzu, a nie w miejskim korku. O podpitych panach w średnim wieku, którzy domagają się zatrzymania autobusu pod ich domem, bo nie będą przecież dymać taki kawał drogi od przystanku. O znawcach Biblii, którzy postanowili nawrócić kierowcę i sprawić, by naprawdę uwierzył w Jezusa, nie zważając, że ten akurat musi skupić całą uwagę na tym, co dzieje się na jezdni. O tym, jak zachowują się czasem pasażerowie nocnych autobusów, nie chcę nawet pisać. Wystarczy tylko wspomnieć, że swego czasu kierowcy w Mysłowicach wozili ze sobą paralizatory i gaz łzawiący, bo kilku z nich zostało dotkliwie pobitych. Doceńmy więc pracę kierowców i motorniczych i postarajmy się być dla nich na co dzień nieco milsi, a na pewno odwzajemnią się tym samym. Tym bardziej, że mamy wiele do stracenia. Może to nieco subiektywna opinia, podparta przez mój lokalny patriotyzm, ale zauważyłem, i kilku znajomych to potwierdziło, że kierowcy w naszym regionie, zarówno na Śląsku, jak i w Zagłębiu, są milsi i bardziej profesjonalni niż w innych częściach kraju. Naprawdę.

6 6 TAKIE BYŁY POCZĄTKI Fot. Archiwum rodzinne Autobus Pietruszki U dokumentowane dzieje górnośląskich autobusów datuje się na rok 1907, kiedy to katowicka Spółka Automobil Omnibus Geselschaft utworzyła w mieście regularną linię autobusową. Z powodu wysokich kosztów eksploatacyjnych, przy nikłym zainteresowaniu mieszkańców Katowic, firma splajtowała. Dopiero po latach, w połowie lat dwudziestych ubiegłego wieku, zaistniały sprzyjające okoliczności i jak przysłowiowe grzyby po deszczu powstawać zaczęły prywatne linie przewozowe, zaś w 1929 roku Śląskie Linie Autobusowe z siedzibą w Katowicach. Prywatni przewoźnicy Tadeusz Falecki spośród wielu prywatnych przewoźników działających już w 1924 roku wspomina dwie firmy z terenu byłego powiatu lublinieckiego: Feliksa Potempy z Woźnik (w publikacji błędnie podano Potemba) oraz Jana Pietruszki z Ligoty Woźnickiej w parafii lubszeckiej. Feliks Potempa obsługiwał linię Woźniki Kalety, która cieszyła się dużym powodzeniem wśród rzeszy robotników zatrudnionych w przemyśle górnośląskim. Syn Feliksa, prawdopodobnie Konstanty Potempa, w numerze lublinieckiego Tygodnika Powiatowego z 1 marca 1930 roku, umieścił rozkład jazdy jego autobusów na linii Woźniki Kalety Woźniki, przez Dyrdy i Sośnicę. Dziennie wykonywano ogółem osiem kursów: cztery z Woźnik do dworca kolejowego w Kaletach (odjazdy: 7.00, 10.10, 12,50, 17.10; przyjazdy: 7.30, 10,40, 13.20, 17,45) oraz cztery z Kalet do Woźnik (odjazdy: 8.25, 11.40, Autobus Pietruszki pokonywał trasę dzisiejszej piątki W roku 2009 uroczyście obchodzono osiemdziesięciolecie komunikacji autobusowej na Górnym Śląsku. Z tej to też okazji, staraniem PKM w Katowicach, ukazała się bogato ilustrowana publikacja Tadeusza Faleckiego: 80 lat komunikacji autobusowej w aglomeracji katowickiej. Nie wszyscy jednak zgadzają się z oficjalną rachubą kolejnych rocznic, skoro początki komunikacji autobusowej na naszym terenie sięgają początków dwudziestego stulecia , 18.55; przyjazdy: 9.00, 12.15, 15.20, 19.30). Ceny biletów odpowiednio: Woźniki Kalety: 1,50 zł; Woźniki Dyrdy: 0,50 zł; Woźniki Sośnica 0,80 zł; Woźniki, Kalety Dyrdy: 1 zł; Kalety Sośnica: 0,80 zł. Zainteresowanie woźniczan linią autobusową spadło z chwilą oddania w 1932 roku linii kolejowej Woźniki Strzebiń. Drugą firmę autobusową, powstałą mniej więcej w tym samym czasie, założył Jan Pietruszka z Ligoty Woźnickiej. W początkowym okresie jego autobus obsługiwał linię z Woźnik do Tarnowskich Gór przez Ligotę Woźnicką, Lubszę, Piasek, Sośnicę, Miotek, Żyglinek, Miasteczko Śląskie. Bilet na całą trasę kosztował 2,50 zł. Według informacji uzyskanej od wnuczki Jana Pietruszki, firma pod koniec lat trzydziestych posiadała trzy autobusy marki Bentley i Chevrolet. Garażowały one w Woźnikach, dokąd przeniosła się rodzina Pietruszków. W księdze protokołów posiedzeń Rady Miejskiej w Woźnikach zachował się wpis z jej obrad, który informuje o tym, że Rada nie wydała firmie Pietruszki zgody na rozbudowę zaplecza zakładu. Dawna piątka Wspomniany Falecki informuje, że w 1924 roku istniały dwie firmy przewozowe, realizujące połączenia autobusowe z Katowic do Tarnowskich Gór. Były to firmy inż. Jana Bukowskiego z Katowic oraz Jerzego Bunda ze Strzybnicy (obecnie dzielnica Tarnowskich Gór). W obydwu firmach cena biletu wynosiła ówcześnie 3,20 zł. W późniejszym czasie dołączył do nich również Jan Pietruszka. Linia autobusowa pokonywała trasę z Tarnowskich Gór przez Nakło Śląskie, Świerklaniec, Piekary, Szarlej do Katowic, czyli niemal taką samą, jaką dzisiaj jeżdżą autobusy linii nr 5; z niewielką różnicą początkowy przystanek w Tarnowskich Górach znajdował się na niewielkim placu przy kościele św. Piotra i Pawła. Z chwilą zawarcia małżeństwa Anny Pietruszki siostry Jana z Edwardem Rzeźniczkiem z Pakuł, niewielkiej wioski w pobliżu Lubszy, zakład stał się niemal firmą rodzinną. Rzeczony Edward Rzeźniczek był konduktorem w jednym z autobusów, zaś spośród kierowców znane jest nam obecnie tylko jedno nazwisko: Malcher (był to mieszkaniec Tarnowskich Gór). We wrześniu 1939 roku, z chwilą wybuchu wojny, autobusy firmy Jana Pietruszki zostały zarekwirowane przez wojsko, prawdopodobnie 11 Pułk Piechoty w Tarnowskich Górach, i ślad po nich zaginął. Rodzina, pomimo starań, po wojnie nie uzyskała rekompensaty za utracony majątek. Dzisiaj po firmie Pietruszki pozostały jedynie nieliczne pamiątki, a wśród nich prezentowana fotografia autobusu stojącego na placu przed kościołem św. Piotra i Pawła w Tarnowskich Górach, z nieznanym nam dzisiaj kierowcą (po lewej) oraz Edwardem Rzeźniczkiem (po prawej). Bernard Szczech UŚMIECHNIJ SIĘ Babcie rozmawiają o swoich wnukach. Mój będzie ogrodnikiem. Cały dzień siedzi w ogródku i grzebie w ziemi. Mój będzie lekarzem. Cały dzień bandażuje lalki. A mój będzie pilotem. Cały dzień macza szmatę w benzynie, wącha ją i mówi: Babciu, ale odlot! w środku nocy. Nauczyła mnie, jak się elegancko ubierać, oglądać dobrą sztukę, wyrobiła mi gust kulinarny, muzyczny i pokazała, jak robić zakupy w sklepie. I co, jesteś teraz zgorzkniały, bo tak bardzo cię zmieniła? Nie, nie jestem zgorzkniały. Teraz jestem tak dobry, że ona na mnie nie zasługuje. poszły w las. Ciemno się zrobiło w piwnicznej izbie, gdy Boryna zataczając się wpadł w objęcia pani Dulskiej, która wzięła go za Zbyszka z Bogdańca (a to był Maciej Chełmicki). Chwyciwszy za głowę Rzeckiego, zrobił taką awanturę o Basię, że pan Tadeusz, krzycząc: quo vadis? wpadł do Jeziora Bodeńskiego. Na szczęście Jagienka, która była tam za chlebem, zapaliła Latarnika ogniem i mieczem, i odjechała wozem Drzymały, który należał do Faraona. Taka była historia żółtej ciżemki. Pewnego dnia przybiegłem do Tomka. Po lunchu gadaliśmy i podzielił się ze mną sensacją. Marek powiedział Beata i ja rozwodzimy się. Byłem zdumiony. Dlaczego? Co się stało?! Wyglądaliście na szczęśliwą parę! No cóż powiedział odkąd się pobraliśmy, żona próbowała mnie zmienić. Oduczyła mnie picia, palenia, powrotów Starszy gość na emeryturze miał problemy ze słuchem. W końcu trafił na lekarza, który bardzo mu pomógł. Miesiąc później facet wraca do lekarza na kontrolę. Lekarz mówi: Pański słuch jest w znakomitej formie. Pańska rodzina musi być bardzo zadowolona, że znowu pan słyszy. Facet na to: Och, jeszcze im nie powiedziałem. Po prostu siedzę i słucham rozmów. Już trzy razy zmieniałem mój testament! Porównaj państwo Ostrogotów z państwem Wizygotów. W szkole: Hej, ty tam, pod oknem, kiedy był pierwszy rozbiór polski? pyta nauczyciel. Nie wiem. A w którym roku była bitwa pod Grunwaldem? Nie pamiętam. To co ty właściwie wiesz? Jak chcesz zdać maturę? Ale ja tu tylko kaloryfer naprawiam. Zasłyszane na lekcji języka polskiego: Nie wiem, czy pan pamięta, że Anna Karenina poszła do klasztoru, bo nie chciała wyjść za Wołodyjowskiego. A wtedy Kmicic chwycił swój róg bawoli, cętkowany, kręty i powiedział: Ogary Matura z historii: Omów państwo Ostrogotów. Nie wiem... Dobrze, to omów państwo Wizygotów. Też nie wiem. Pytanie ratunkowe? Jeśli można... Facet zjawia się u psychiatry. Kim pan jest z zawodu? pyta psychiatra na wstępie. Mechanikiem samochodowym odpowiada pacjent. Na to lekarz: Proszę w takim razie położyć się pod kozetką i odprężyć...

7 7 INFORMATOR! 19 MAJA, 30 i 31 MAJA ZMIANY W ROZKŁADACH JAZDY 19 maja (niedziela Zielone Świątki) i 30 maja (czwartek Boże Ciało) 2013 roku nie kursują linie hipermarketowe nr: 250, 750, S-6, S-7, S-8 i S-10. Nie są obsługiwane przystanki autobusowe przy centrach handlowych. 31 maja (piątek po Bożym Ciele) 2013 roku komunikacja miejska funkcjonuje jak w soboty. Linie nr: 2, 80, 120, 130, 135, 178, 202, 236, 288, 636, 735, 738, 840 i 870 kursują jak w dni robocze. ROZWIĄZANIE ZAGADEK KOMUNIKACYJNYCH ZE STRONY 4 Słowo tramwaj pochodzi z języka angielskiego. TRAM to tramwaj, WAY to droga. Uzupełnij brakujące słowa: szynowy, torowisko, konnych, Jorku, Warszawie, śląska. Krzyżówka miejska: 1. Katowice 2. Chorzów 3. Radzionków 4. Mysłowice 5. Gliwice 6. Zabrze 7. Wojkowice Hasło: TRAMWAJ kzkgop@kzkgop.com.pl NAPISZ DO NAS KOMUNIKACJA ZASTĘPCZA Cudowny! Uwielbiam, jak przychodzę w sobotę rano na przystanek, a tam wisi informacja, że w Katowicach po Gliwickiej nie jeżdżą tramwaje (jakby nie można było wywiesić tego ogłoszenia w piątek). Rozumiem, że trzeba zrobić remont torowiska, ale żeby stać w niedzielę przy placu Wolności godzinę i czekać na komunikację zastępczą, która nie jeździ, to SKANDAL I LEKCEWAŻENIE PASAŻERÓW!!! A autobusy zastępcze są tak zdezelowane, że strach do nich wsiadać! Izabella Śląskie. Za wszelkie utrudnienia przepraszamy. Jednocześnie informujemy, że nasze komunikaty publikujemy na naszych stronach internetowych niezwłocznie po otrzymaniu oficjalnych informacji o utrudnieniach i remontach. Wydział Prasowy Szanowna Pani! Zgodnie z obowiązującą umową na wykonywanie usług tramwajowych, w przypadku wstrzymania ruchu tramwajowego do 48 godzin za zorganizowanie komunikacji zastępczej oraz poinformowanie o jej funkcjonowaniu odpowiadają Tramwaje Szanowny Panie! Na razie nie ma jeszcze możliwości zamówienia oraz otrzymania karty ŚKUP obecnie trwają prace nad projektem. Przewidujemy możliwość zamówienia karty przez Internet i odbioru w wyznaczonych punktach. Wszystkie informacje dotyczące dostępności kart, w tym KIEDY ŚKUP? Witam! Chciałem zapytać, czy i gdzie można zakupić kartę ŚKUP? Ile taka karta będzie kosztować i kiedy wejdzie w życie ten projekt, ponieważ nie potrafię znaleźć o nim informacji. Pozdrawiam. Damian między innymi cennik opłat będą dostępne przed uruchomieniem systemu. Planuje się, że karta zostanie wprowadzona do użytku na początku 2014 roku. Wydział Prasowy A MOŻE TO MIŁOŚĆ? Szanowni Państwo, Piszę do Państwa w troszkę nietypowej sprawie, ponieważ nie zamierzam o nic pytać czy też pisać jakiegokolwiek zażalenia wręcz przeciwnie! Otóż (żeby napisać w miarę składnie i krótko) chodzi mi o pewnego kierowcę, który 30 kwietnia 2013 roku jechał autobusem linii 18 w stronę Huty Katowice. Wsiadłam do tego autobusu dokładnie o 13:50 na przystanku Dańdówka Osiedle. Był to młody mężczyzna, który miał ciemne włosy, a ubrany był w jasną koszulkę w kratkę z krótkim rękawem. Zdaję sobie sprawę z tego, że (niestety) mam nikłe szanse, aby się z nim skontaktować, nie miałabym nawet śmiałości, by o taki kontakt prosić, niemniej jednak piszę do Państwa z wielką nadzieją, że przekażą Państwo tę wiadomość temu Panu. Nigdy nie pisałabym takiego listu, ponieważ wydaje mi się to dziwne i naiwne, ale ten Pan miał w sobie coś, co w żaden sposób nie pozwala mi o nim zapomnieć. Nie wiem czemu, ale było w nim coś, co mnie bardzo intrygowało i równocześnie zainteresowało. Toteż moja prośba sprowadza się do tego, że chciałabym go po prostu bardzo serdecznie pozdrowić, ponieważ myślę, że jest osobą, która w pełni nieświadomie zostanie na dłuższy czas w moich myślach. Wiem, że jest to nietypowa prośba z mojej strony, ale zważając na sam fakt, że uczciwie i systematycznie kupuję u Państwa bilet miesięczny, może mogliby Państwo spełnić moją małą, osobistą prośbę? J.E.P. MZKP TARNOWSKIE GÓRY A ŚKUP Dzień dobry! Czy linie autobusowe organizowane przez MZKP Tarnowskie Góry, a kursujące również po gminach należących do, będą honorowały kartę ŚKUP? Andrzej Szanowny Panie! W projekcie ŚKUP biorą udział tylko miasta należące do lub Górnośląskiego Związku Metropolitalnego. Tarnowskie Góry należą natomiast do Międzygminnego Związku Komunikacji Pasażerskiej. Został przygotowany projekt ŚKUP2, w skład którego wejdzie MZKP, jednak z zapytaniami o stan jego realizacji proszę zgłaszać się właśnie do MZKP. Wydział Prasowy POCHWAŁA Chciałem pochwalić za to, że 2 maja, pomimo tego, iż obowiązywał sobotni rozkład jazdy, podjęto decyzję o wysłaniu na wybrane linie taboru o zwiększonej pojemności, na przykład na linię nr 39. Łukasz

8 8 NA SZLAKACH Z Fot. Paweł Wieczorek Portret generała Wincentego Krasińskiego, ojca poety Czteroletni Zygmunt Krasiński Z zachodniego brzegu stawu Irydion rozciąga się malownicza panorama parku, klasycystycznego pałacu Raczyńskich i dworu Krasińskiego Trofea myśliwskie w sieni dworu Kościół parafialny św. Jana Chrzciciela z kryptą Krasińskich Dworek w Złotym Potoku, gdzie mieści się Muzeum Regionalne im. Zygmunta Krasińskiego Piec herbowy Dzieci Zygmunta Krasińskiego Majówka u Wieszcza W arto również dodać, że mieszkał tu nasz trzeci wieszcz Zygmunt Krasiński, a po jego krótkim pobycie zachowały się liczne pamiątki. Pozostaje zachęcić z całego romantycznego serca do odwiedzenia tych okolic. Najlepiej wiosną. Krasińscy i Raczyńscy Historia osadnictwa w dzisiejszym Złotym Potoku sięga wczesnego średniowiecza. Budowle, które tu powstawały, często zmieniały przeznaczenie, wygląd, miały swoje okresy wzlotów i upadków, związane zazwyczaj ze znaczeniem i kondycją właścicieli. Nawet krótkie opisanie dziejów tej ziemi przekracza możliwości skromnego artykułu w Szlakach. Dlatego skupimy się na dwóch najwybitniejszych, hrabiowskich rodach właścicieli Złotego Potoku: Krasińskich i Raczyńskich. Z zachodniego brzegu stawu Irydion (oczywiście ochrzczonego tak przez Zygmunta Krasińskiego na cześć tytułowego bohatera jego dramatu) w wiosenne, słoneczne południe, rozciąga się malownicza panorama parku, klasycystycznego pałacu Raczyńskich i dworu Krasińskiego. Z daleka nawet nie widać, że jeden jest zadbany i pełen uroku, drugi, zamknięty na cztery spusty, straszy liszajami opadającego tynku. To właśnie współczesny przykład zależności W gminie Janów, w powiecie częstochowskim, od wywierzyskowych źródeł zaczyna swój bieg ciek Wiercicy. Dolina tej niewielkiej rzeczki obfituje w parki krajobrazowe, jedne z najpiękniejszych na terenie województwa śląskiego. A już na pewno perłą w koronie jest czterdziestohektarowy park w stylu angielskim, zaprojektowany w XIX wieku przez Franciszka Szaniora, otaczający zespół pałacowy w Złotym Potoku. stanu obiektu od starań właściciela. Pałac Raczyńskich, dziś zarządzany przez Starostwo, stoi pusty i niszczeje. Natomiast dworek kwitnie. Mieści Muzeum Regionalne im. Zygmunta Krasińskiego i od 2007 roku podlega bezpośrednio władzom gminy Janów. Hrabiowski ród jest tu bez winy. Po wojnie władze komunistyczne zabroniły Raczyńskim powrotu do Złotego Potoku pod groźbą aresztu. Dobra złotopotockie, nabyte w 1877 roku w drodze połączenia rodzin, kiedy to sprowadziła się tutaj starsza córka Zygmunta Krasińskiego Maria Beatrix, która wyszła za mąż za hrabiego Aleksandra Raczyńskiego, zostały rozparcelowane jako pierwsze w kraju. Ostatni właściciel Złotego Potoku, hrabia Karol Raczyński, wnuk Zygmunta Krasińskiego, zmarł w nędzy w Łodzi w 1946 roku i został pochowany w złotopotockim kościele. Jego żona Stefania z Czetwertyńskich wyjechała po śmierci męża do Anglii. A już od czasu, gdy hrabia Edward Bernard Raczyński w latach pełnił funkcję prezydenta Rzeczypospolitej na uchodźstwie, ród został w PRL-u wyklęty. I minione 24 lata wolnej Polski widocznie niewiele tu zmieniły, chociaż rodzina hrabiego jest wielce zasłużona dla kultury polskiej (Zbiory Rogalińskie, Biblioteka Raczyńskich w Poznaniu), a sam prezydent założył pod koniec 1990 roku Fundację im. Raczyńskich i przekazał jej pałac i park w Rogalinie, Galerię Rogalińską przy poznańskim Muzeum Narodowym, której pozostawał faktycznym właścicielem, oraz przysługujące mu prawa do majątku ziemskiego otaczającego pałac i park rogaliński. W skład galerii weszło, między innymi, przeszło 300 obrazów, rzeźby i różne przedmioty artystyczne. Do tej pory Fundacja, wbrew woli fundatora, nie mogła odzyskać na własność majątku rolnego, który musi wydzierżawiać, aby spełnić swój cel statutowy ochronę jednego z najpiękniejszych krajobrazów Wielkopolski. Cóż zatem mówić o prawach do pałacu w Złotym Potoku? A jednak żal... Dyrektor Muzeum Regionalnego im. Zygmunta Krasińskiego Andrzej Kuźma w sali przedstawiającej dzieje obu zabytkowych budynków umieścił mądrą sentencję: Należy uczynić wszystko, aby obraz współczesności nie oznaczał upadku przeszłości. Czy pisząc to, miał na myśli Pałac Raczyńskich? Muzeum Regionalne W 1851 roku dobra złotopotockie zakupił generał hrabia Wincenty Krasiński i on przebudował w 1856 roku zamek na rezydencję pałacową w stylu klasycystycznym z elementami neorenesansowymi. Rok później spędzał tutaj wakacje wraz z rodziną Zygmunt Krasiński. Specjalnie dla niego został kupiony stojący nieopodal typowy, XIX-wieczny dwór polski. Budynek murowany, parterowy, z dachem krytym gontem i gankiem wspartym na czterech kolumnach toskańskich. Zbudowany około 1829 roku na planie czworoboku, wskutek późniejszej rozbudowy dokonanej przez syna poety, który dodał od zachodu dwa pokoje i drewnianą werandę, stracił symetryczną wobec ganku bryłę, ale zachował swoisty urok. W starszej części zachowały się przepiękne, drewniane stropy wsparte na belkach. Wprawdzie Zygmunt mieszkał tu krótko, jedynie latem 1857 roku (romantyczni poeci kochali podróżować!), jednak zostało po nim wiele pamiątek. Zapewne najcenniejszym zabytkiem jest pianino marki Erard, które podobno zostało wybrane przez samego Fryderyka Chopina, nic zatem dziwnego, że stoi dziś na nim mały portrecik Delfiny Potockiej, muzy obu artystów. Warte uwagi są też: XIX-wieczny piec, zwany herbowym, trofea myśliwskie w sieni dworu, meble z epoki. Wśród obrazów zwracają uwagę portrety generała Wincentego Krasińskiego w stroju kawalera maltańskiego, Elżbiety Krasińskiej żony poety, młodego Zygmunta (w wieku czterech lat) oraz zbiorowy portret jego dzieci. Najmłodsza córka poety, Elżbietka, zmarła w wieku czterech lat w Złotym Potoku jesienią 1857 roku i została pochowana w rodowej krypcie Krasińskich w kościele parafialnym św. Jana Chrzciciela. Muzeum w obecnej postaci funkcjonuje dopiero od remontu w 2008 roku, ale jest znakomicie zarządzane, a przy tym, mimo bogactwa zbiorów, nie przytłacza nadmiarem ekspozycji, pozostawiając zwiedzającym swobodę romantycznej refleksji... Paweł Wieczorek