Pierwsza umowa licencyjna na sprzeda oprogramowania

Transkrypt

1 Wywiad z Pierwsza umowa licencyjna na sprzeda oprogramowania Z prof. dr. hab. in. Jerzym Wróblewskim z Katedry Elektroenergetyki WEiA rozmawia Krystyna Duda Podpisa³ Pan Profesor umowê licencyjn¹ na sprzeda oprogramowania s³u ¹cego do lokalizacji zwaræ w liniach wysokiego napiêcia, w skali uczelni jest to pierwsze tego rodzaju osi¹gniêcie, proszê przedstawiæ szerzej, co kryje siê pod okreœleniem pakiet Alfa. Pakiet Alfa to zestaw specjalizowanych programów komputerowych, umo liwiaj¹cy kompleksow¹ analizê zarejestrowanych przebiegów pr¹dów i napiêæ oraz dzia³ania automatyki zabezpieczeniowej w stacjach transformatorowo-rozdzielczych wysokiego napiêcia podczas zak³óceñ zwarciowych wystêpuj¹cych na liniach elektroenergetycznych 110 kv, 220 kv i 400 kv po³¹czonych z tymi stacjami. Zintegrowany pakiet identyfikacji Alfa mieœci siê w krêgu Pana dzia- ³alnoœci naukowej, która teraz znajdzie zastosowanie praktyczne, jak szerokie bêdzie wykorzystanie tego oprogramowania? W ostatnich latach komputeryzacja stacji wysokiego napiêcia koncentruje siê na wyposa aniu ich w nowoczesne rejestratory przebiegów zak³óceñ zwarciowych, których oprogramowanie umo liwia, oprócz wizualizacji tych przebiegów oraz identyfikacji wybranych parametrów zwarciowych, wyznaczanie odleg³oœci od stacji do miejsca zwarcia na linii czyli lokalizacjê miejsca zwarcia. Krajowy system elektroenergetyczny to miêdzy innymi dziesi¹tki stacji i linii wysokiego napiêcia o d³ugoœci kilku tysiêcy kilometrów. W praktyce zawsze szczególny problem stanowi mo liwie jak najdok³adniejsza lokalizacja wystêpuj¹cych zwaræ w d³ugich, licz¹cych dziesi¹tki i setki kilometrów, liniach najwy szych napiêæ. Stosowane dotychczas metody umo liwiaj¹ lokali- zacjê ze stosunkowo nisk¹ dok³adnoœci¹ od kilku do kilkunastu procent w odniesieniu do ca³ej d³ugoœci linii. Im lokalizacja zwaræ jest dok³adniejsza, tym krótszy okres czasu potrzebny jest specjalistycznym ekipom na dotarcie do miejsca uszkodzenia linii, naprawy linii i ponownego w³¹czenia jej do normalnej eksploatacji. Pakiet Alfa zawiera oprogramowanie zapewniaj¹ce lokalizacjê zwaræ na liniach wysokiego napiêcia ze znacznie wy sz¹ dok³adnoœci¹ ni stosowane dotychczas programy lokalizacji. Tu tkwi wiêc jego wartoœæ i znaczenie w praktyce. Jakie korzyœci przyniesie uczelni czy wydzia³owi sprzeda pakietu? Ka de nowe rozwi¹zanie przynosi zwykle korzyœci. Jedne s¹ wymierne, przek³adaj¹ce siê na konkretne materialne dobra, inne jak w przypadku pakietu Alfa niesie wiêcej korzyœci niewymiernych. Po ytek p³yn¹cy z tego nowatorskiego rozwi¹zania przejawia siê przede wszystkim poprzez w³¹czenie siê do nurtu rozpowszechniania nowych technologii w przemyœle drog¹ sprzeda- y licencji na oprogramowanie komputerowe. Dodam, e nurt ten nabiera coraz wiêkszego znaczenia. Trudno nie dostrzec tak e wk³adu w rozwój w komputeryzacji elektroenergetyki krajowej i zagranicznej. Z jak¹ firm¹ zespó³ kierowany przez Pana Profesora, wspó³pracowa³ w zakresie sprzeda y wyników swoich badañ? Badania nad optymalizacj¹ metod i œrodków lokalizacji zwaræ w liniach wysokiego napiêcia prowadzê od wielu lat. W ostatnich latach szczególn¹ uwagê zwróci³em na nowe mo liwoœci, jakie daj¹ techniki wywodz¹ce siê ze sztucznej inteligencji, szczególnie systemów ekspertowych i sieci neuronowych. W praktyce zawsze szczególny problem stanowi mo liwie jak najdok³adniejsza lokalizacja wystêpuj¹cych zwaræ w d³ugich, licz¹cych dziesi¹tki i setki kilometrów, liniach najwy szych napiêæ. Stosowane dotychczas metody umo liwiaj¹ lokalizacjê ze stosunkowo nisk¹ dok³adnoœci¹ od kilku do kilkunastu procent w odniesieniu do ca³ej d³ugoœci linii. Przechodz¹c do fazy budowy oprogramowania utworzy³em zespó³, w sk³ad którego wchodzi mgr in. Andrzej W³óczyk specjalista z zakresu elektroenergetycznej automatyki zabezpieczeniowej oraz mgr in. Krzysztof Mainka specjalista z zakresu zastosowañ informatyki w automatyce zabezpieczeniowej. Uzyskane wyniki pozwoli³y na nawi¹zanie, przed dwoma laty bezpoœredniej wspó³pracy z firm¹ QUESTPOL. Firma ta ma bogate doœwiadczenie w projektowaniu, budowie i wdro eniach stacyjnych, a tak e komputerowych systemów rejestracji przebiegów zak³óceñ zwarciowych w liniach wysokiego napiêcia. Z praktycznego punktu widzenia pakiet Alfa stanowi istotny komponent oprogramowania zwiêkszaj¹cy walory u ytkowe nowej generacji rejestratorów produkowanych przez firmê QUESTPOL. Katedra Elektroenergetyki posiada zapewne wysokiej klasy stanowiska badawcze, które pozwoli³y na opracowanie specjalistycznego oprogramowania, czy sprzeda pakietu Alfa stanowi ju fina³ tego etapu pracy, a mo e przygotowywany jest ju kolejny? Jedn¹ z wa niejszych cech charakteryzuj¹cych warunki pracy w Katedrze Elektroenergetyki jest swoboda w doborze tematyki badawczej i sposobów realizacji badañ naukowych. Przyk³adem Ci¹g dalszy na stronie 5 WIADOMOŒCI UCZELNIANE 5(101) styczeñ

2 Z prac Senatu Otwieraj¹c 12 grudnia 2001 r. dziewiêtnaste w kadencji posiedzenie Senatu rektor prof. P. Wach przedstawi³ porz¹dek obrad, do którego nie wniesiono zastrze eñ: 1. Sprawy osobowe: - wybór przewodnicz¹cego Uczelnianej Komisji Wyborczej. 2. Sprawy naukowe: - wyra enie zgody na zawarcie umowy o wspó³pracy pomiêdzy PO a Moskiewskim Pañstwowym Uniwersytetem Technicznym Stankin w Moskwie (Rosja), - wyra enie zgody na zawarcie umowy o wspó³pracy pomiêdzy PO a Lwowskim Uniwersytetem Medycznym im. Danyla Halickiego we Lwowie (Ukraina). 3. Przedstawienie projektu strategicznych celów Politechniki Opolskiej. 4. Sprawy dydaktyczne: - uchwalenie nowych zasad rekrutacji na I rok studiów w r. a. 2002/2003, - uchwalenie zmian w Regulaminie Studiów PO, - zaopiniowanie planów studiów in ynierskich dziennych i zaocznych na kierunku elektronika i telekomunikacja dla specjalnoœci elektroniczne systemy diagnostyczne, - zaopiniowanie zmian w planach studiów dziennych licencjackich na kierunku fizjoterapia, - zaopiniowanie zmian w planach studiów dziennych magisterskich na kierunku in ynieria œrodowiska. 5. Komunikaty, zapytania i wolne wnioski. 6. Zatwierdzenie protoko³u z posiedzenia Senatu PO w dniu 14 listopada br. Realizuj¹c przyjêty porz¹dek obrad Senat Politechniki Opolskiej; - na podstawie wyników g³osowania, zgodnie z 2 pkt. 2 Regulaminu wyborczego Statutu PO zatwierdzi³ na przewodnicz¹cego Uczelnianej Komisji Wyborczej prof. dra hab. Tadeusza Góreckiego. Nowo powo³any przewodnicz¹cy przedstawi na kolejnym posiedzeniu proponowany sk³ad Uczelnianej Komisji Wyborczej, - wyrazi³ zgodê na zawarcie przez rektora umowy o wspó³pracy pomiêdzy Politechnik¹ Opolsk¹ a Moskiewskim Pañstwowym Uniwersytetem Technicznym STANKIN w Moskwie (Rosja), - wyrazi³ zgodê na zawarcie przez rektora umowy o wspó³pracy pomiêdzy Politechnik¹ Opolsk¹ a Lwowskim Uniwersytetem Medycznym im. Danyla Halickiego we Lwowie (Ukraina). - Rektor zapozna³ Senat z projektem Strategicznych celów Politechniki Opolskiej do roku 2025 i zachêci³ dziekanów o zg³aszanie, w formie pisemnej, uwag i uzupe³nieñ do przedstawionego projektu. Zapowiedzia³ koniecznoœæ przedyskutowania perspektyw rozwojowych uczelni, które zosta³yby zaakceptowane przez Senat i œrodowisko naukowe PO. - uchwali³ nowe zasady rekrutacji na I rok studiów w Politechnice Opolskiej w roku akademickim 2002/2003 na wszystkie kierunki i rodzaje studiów i anulowa³ uchwa³ê Senatu PO z dnia 16 maja 2001 r. w sprawie zasad rekrutacji na I rok studiów w roku akademickim 2002/ uchwali³ zmianê w Regulaminie studiów w Politechnice Opolskiej. Nastêpnie: - na wniosek Rady WWFiF pozytywnie zaopiniowa³ zmiany w planach studiów dziennych licencjackich na kierunku fizjoterapia od roku akademickiego 2001/2002: - II rok studiów, sem. IV wprowadza siê przedmiot pomiary i sterowanie w wymiarze 2 W i 1 S. - na wniosek Rady WM pozytywnie zaopinowa³ zmiany w planach studiów dziennych magisterskich na kierunku in- ynieria œrodowiska na specjalnoœci procesy i urz¹dzenia in ynierii œrodowiska od roku akademickiego 2001/2002: a) usuniêcie przedmiotu procesy dyfuzyjne w wymiarze 2 W E i 1 Æw., b) w przedmiocie wybrane dzia³y in ynierii procesowej zwiêkszenie godzin o 1 Æw. Ponadto rektor pogratulowa³: - prof. Robertowi Rauziñskiemu otrzymania nagrody ar Serca za yczliwoœæ dla studentów, przyznan¹ przez Oœrodek Formacji i Kultury Xaverianum, - prorektorowi ds. nauki, prof. Jerzemu Skubisowi przyznania nagrody marsza³ka województwa opolskiego za szczególne osi¹gniêcia w dziedzinie rozwoju i upowszechniania edukacji tj. za wk³ad i za zaanga owanie w uruchomienie nowych, atrakcyjnych kierunków kszta³cenia w PO. Ponadto rektor P. Wach poinformowa³ Senat o odbytych spotkaniach i o prowadzonych rozmowach z dyrektorem u 4 Politechnika Opolska

3 Z KALENDARZA REKTORÓW n Rektor, prof. Piotr Wach wzi¹³ udzia³ w uroczystoœci wrêczenia dyplomów ukoñczenia studiów absolwentom Wydzia³u Mechanicznego, która odby³a siê 13 grudnia 2001 r. n 18 grudnia 2001r. rektor uczestniczy³ w kolejnym posiedzeniu Regionalnej Konferencji Rektorów Uczelni Akademickich, które tym razem odby³o siê w Akademii Ekonomicznej we Wroc³awiu. n Nazajutrz rektor P. Wach na zaproszenie ministra edukacji narodowej i sportu pani Krystyny ybackiej uczestniczy³ w spotkaniu poœwiêconym omówieniu aktualnych problemów szkolnictwa wy szego oraz zamierzeñ ministerstwa na najbli szy okres. n 20 grudnia 2001 r. na zaproszenie rektora Uniwersytetu Wroc³awskiego, prof. R. Gellesa w Wy szym Metropolitarnym Seminarium Duchownym obradowa³o Kolegium Rektorów Uczelni Wroc³awia i Opola, w którym uczestniczy³ rektor P. Wach. Instytutu Mineralnych Materia³ów Budowlanych w Opolu doc. dr in. Jerzym Dud¹ poœwiêconych omówieniu dalszej wspó³pracy z Politechnik¹ Opolsk¹ i o planowanych, wspólnych inicjatywach w zakresie organizacyjnym, kadrowym i naukowym. Zachêci³ dziekanów do podjêcia wspólnych inicjatyw z opolskim IMMB. n W dniu 10 stycznia 2002 r. prorektor ds. nauki prof. dr hab. in. Jerzy Skubis wraz z prorektorem ds. studenckich, prof. Grzegorzem Gasiakiem uczestniczy³ w uroczystym spotkaniu ze studentami roku 2001, które odby³o siê na Wydziale Zarz¹dzania i In ynierii Produkcji. n Prorektor J. Skubis reprezentowa³ Politechnikê Opolsk¹ w uroczystoœci nadania tytu³u doktora honoris causa J. Em. Kard. Karlowi Lehmannowi oraz J. Em. Kard. Miloslavowi Vlkowi. Uroczystoœæ mia³a miejsce w auli Wydzia³u Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego w Opolu przy ul. Drzyma³y 1. n W dniu 25 stycznia br. oraz w dniach od 4 do 8 lutego br. prorektor ds. nauki uczestniczy³ na wszystkich wydzia³ach politechniki i w Instytucie Matematyki, Fizyki i Chemii w seminariach na temat odbioru prac w³asnych i statutowych za rok E. Czaja, U. Mazur Dziekan WEiA prof. R. Rojek powiadomi³ Senat, e wydzia³ jest w trakcie opracowywania samooceny zg³oszonych do akredytacji kierunków studiów: elektrotechnika oraz informatyka. Dla tygodnika Polityka opracowuj¹cego ranking kierunków studiów na kierunku informatyka przeprowadzona zosta³a ankieta wœród studentów WEiA, której wyniki bêd¹ opublikowane w lutym 2002 r. Na zakoñczenie pierwszej merytorycznej czêœci posiedzenia Senatu zatwierdzony zosta³ protokó³ z posiedzenia w dniu 14 listopada 2001 roku. Po krótkiej przerwie senatorowie i kierownicy jednostek administracyjnych Uczelni na zaproszenie rektora wziêli udzia³ w spotkaniu œwi¹tecznym, w czasie którego rektor z³o y³ œwi¹teczne i noworoczne yczenia adresowane do wszystkich pracowników Politechniki Opolskiej. mgr Urszula MAZUR, sekretarz rektora Z kalendarza rektorów Ci¹g dalszy ze strony 3 tego jest w³aœnie opracowanie pakietu Alfa. Wykorzystanie w³asnych, autorskich programów komputerowych do symulacji i analizy przebiegów zwarciowych w liniach elektroenergetycznych nie nios³o za sob¹ potrzeby zakupu lub budowy kosztownych stanowisk badawczych. Zasadnicza koncentracja prac dotyczy³a badañ teoretycznych i prac eksperymentalnych na symulatorach komputerowych. Niewielkie koszty materialne przy opracowywaniu pakietu Alfa s¹ jego dodatkow¹ zalet¹. Obecna forma pakietu Alfa nie wykorzystuje oczywiœcie wszystkich mo - liwoœci analizy sygna³ów zwarciowych. Dopiero eksploatacja w przemyœle pozwoli na krytyczn¹ ocenê i wska e nowe kierunki badañ. Prace z zakresu kompleksowej analizy zak³óceñ zwarciowych bêd¹ nadal rozwijane. W jaki sposób, poza oczywiœcie materialnym wyrazem sprzeda y oprogramowania mo na wykorzystaæ to osi¹gniêcie, mam na myœli rezultaty naukowe. Z oczywistych wzglêdów niektóre badania oraz ich wyniki zwi¹zane bezpoœrednio z pakietem Alfa nie bêd¹ publikowane, to wynika z warunków poufnoœci zawartych w umowie licencyjnej. Planowane natomiast s¹ publikacje wykorzystuj¹ce jako now¹ bazê wiedzy dla lepszego rozpoznawania procesów zak³óceñ zwarciowych uwzglêdniaj¹cych w coraz wiêkszym stopniu elementy nieliniowoœci i niejednorodnoœci. W przygotowaniu znajduj¹ siê równie prace dotycz¹ce systemów sztucznej inteligencji w elektroenergetycznej automatyce zabezpieczeniowej. Dziêkujê za rozmowê. Dziêkujê Panu Andrzejowi W³óczykowi za pomoc w przygotowaniu wywiadu. WIADOMOŒCI UCZELNIANE 5(101) styczeñ

4 Z ycia Uczelni STUDENCI ROKU 2001 Wydzia³ Zarz¹dzania i In ynierii Produkcji uhonorowa³ swoich najlepszych studentów. Chcieliœmy wyró niæ tych spoœród naszych studentów, którzy w minionym roku wykazali siê najwiêksz¹ przedsiêbiorczoœci¹, a to oznacza, e zrobili coœ wiêcej ni tylko uczêszczanie na zajêcia i zaliczanie kolejnych przedmiotów tymi s³owami pani dziekan Agata Zagórowska rozpoczê³a uroczystoœæ zorganizowan¹ na wydziale 10 stycznia br. z udzia³em prorektora ds. nauki, prof. Jerzego Skubisa i prorektora ds. studenckich, prof. Grzegorza Gasiaka. W³adze dziekañskie inicjuj¹c uroczystoœæ wytypowali trzy grupy studentów zas³uguj¹cych na wyró nienie. W pierwszej znaleÿli siê ci, którzy nie przerywaj¹c studiów na Politechnice Opolskiej zdecydowali siê siêgn¹æ po tzw. dyplom podwójnej kompetencji i maj¹ za sob¹ rok edukacji na IUT de Saint Denis, Université Paris Nord. Rozpoczêta przed czterema laty wspó³praca miêdzy profesorami paryskiej uczelni i opolskiej politechniki zaowocowa³a wyjazdem na studia do Francji grupy studentów WZiIP, którzy otrzymali ju francuski pañstwowy certyfikat DUT (Diplôme Univeritaire de Technologie) uzyskuj¹c równie mo liwoœæ kontynuacji nauki i zdobycia dyplomu MBA ( Master of Bussines Administration). Drug¹ grupê wyró nionych stanowi¹ studenci, którzy zakoñczyli semestr lub rok studiów na renomowanych uniwersytetach europejskich w ramach programu Socrates/Erasmus. Warto podkreœliæ, e Wydzia³ Zarz¹dzania i In ynierii Produkcji jako jedyny na PO uczestniczy w 5. Programie Ramowym, a spoœród wszystkich polskich wy szych uczelni zaledwie po³owa skorzysta³a z tej niebywa³ej przepustki do Unii Europejskiej jak 5.PR nazwa³ koordynator ds. programów unijnych Janusz Fijak. Program Socrates/Erasmus jest szans¹ na realizacjê w³asnych ambicji zawodowych i naukowych doda³. Trzeci¹ grupê uhonorowanych stanowi¹ studenci zarz¹dzania i marketingu graj¹cy w sk³adzie zwyciêskiej dru yny siatkarzy, którzy w ubieg³ym roku siêgnêli po najwiêkszy awans w sporcie akademickim i wywalczyli miejsce w I lidze. Co dobitnie akcentowa³a pani dziekan, poza koszulkami z nazw¹ wydzia³u nie mogli liczyæ na adn¹ inn¹ pomoc. Poza yczliwoœci¹! Studiowanie poza wydzia³em sportowym i osi¹gniêcie sukcesu sportowego wymaga wzmo onej pracy i wiele samozaparcia i tym bardziej wymaga uznania i podziwu doda³a pani dziekan. Spoœród wyró nionych studentów dwie osoby zosta³y szczególnie docenione. S¹ to Karina Zawada, aktualna przewodnicz¹ca samorz¹du studenckiego maj¹ca za sob¹ pobyt w zagranicznej uczelni oraz stypendium Ministra Edukacji Narodowej za wybitne osi¹gniêcia w nauce. Miano najbardziej wszechstronnego studenta otrzyma³ Wojciech Skubis, gdy w ostatnim roku nauki uzyska³ francuski DUT, odby³ sta na szkockiej uczelni i wygra³ konkurs na pracownika w znanej firmie doradczej Andersen. Wszyscy wyró nieni studenci otrzymali poza serdecznymi gratulacjami wieczne pióro z pami¹tkowym napisem oraz album o Politechnice Opolskiej. Zarówno pani dziekan, jak i rektorzy w swoich wyst¹pieniach podkreœlali znaczenie aktywnoœci m³odych ludzi. Kszta³towanie elit jest najwiêkszym pos³annictwem ka dej uczelni i wy tworzyæ bêdziecie te elity mówi³ prorektor J. Skubis. Zabieraj¹cy g³os studenci mówili niezwykle ciep³o o atmosferze panuj¹cej na wydziale, o yczliwym stosunku pracowników do studentów i ogromnych mo liwoœciach jakie przed studiuj¹cymi stwarzaj¹ w³adze dziekañskie i rektorskie. Studenci znaj¹cy realia innych polskich uczelni zgodnie stwierdzili, e po pierwsze studiuj¹c w Opolu nie trzeba mieæ adnych kom- 6 Politechnika Opolska

5 pleksów w stosunku do uczelni w wielkich oœrodkach, a warunki i mo liwoœci, jakie stoj¹ przed studentem politechniki s¹ niejednokrotnie znacznie lepsze ni w renomowanych uczelniach. S³owa uznania i serdeczne gratulacje pod adresem wyró nionych studentów oraz pami¹tkowe zdjêcie zamknê³o uroczystoœæ, a jej bohaterowie udali siê do swoich codziennych zajêæ. Do gratulacji do³¹cza siê tak e redakcja WU. Studenci roku 2001 na Wydziale Zarz¹dzania i In ynierii Produkcji: Karina Zawada stypendystka MEN. Andrzej Adamek, Katarzyna Bil, Piotr Korecki, Marcin ukaszyñski, Joanna Mi³aszewicz, Agnieszka Momro, Przemys³aw G³ogowski, ukasz Dymek, Joanna Bartkowik, Karolina Kujawska, Anna Kozo³ub, Ma³gorzata Go³¹bek, Beata Hejmrot, Agnieszka Kolanko, Wojciech Skubis uczestnicy studiów typu MBA. Sebastian Bednaszyñski, Jakub Michalak, Micha³ Wrona, Karina Zawada, Ma³gorzata Ostrowska, Anna Olewicz, Aleksandra Duda, Wojciech Stankiewicz, Wojciech Skubis, Beata Proszkowiec, Pawe³ Kuku³ka, Liliana Pêkala, Agnieszka Momro, Klaudia Gajda, Magdalena Urbañska, Aleksandra Witczak, Piotr Kowalski uczestnicy programu Socrates-Erasmus. Jakub Michalak, Przemys³aw Morzydusza, Krzysztof Piotruk, Miros³aw Mrozek, Przemys³aw abicki, Adrian Mirek, Mi- ³osz Kwiecieñ, Pawe³ Kad³ubowski, Zbigniew Prokopowicz dru yna siatkarzy WZiIP. kd Op³atek opolskiego œrodowiska akademickiego Do tradycji wesz³y ju coroczne spotkania œrodowiska akademickiego na spotkaniu op³atkowym, na które zaprasza ks. arcybiskup Alfons Nossol. Wzorem lat ubieg³ych odby³o siê ono w auli Wydzia³u Teologicznego przy ul. kard. Kominka, w tym roku w dniu 9 stycznia. Spotkanie prowadzi³ gospodarz ks. prof. Helmut Sobeczko. Po wystêpie chóru Uniwersytetu Opolskiego pod dy- Mistrzowie Opolszczyzny Czytelnicy Nowej Trybuny Opolskiej w dorocznym plebiscycie wybrali najpopularniejszych sportowców i trenerów roku Wœród laureatów na czwartym miejscu znalaz³ siê Pawe³ Czerepok, trener zespo³u siatkarzy AZS i prodziekan ds. organizacyjnych Wydzia³u Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii, na którego swój g³os odda³o osób. P. Czerepok od lat trenuj¹cy siatkarzy akademików potrafi³ w ostatnim czasie tak poprowadziæ zespó³, e najpierw wygra³ on drugoligowe rozgrywki i po raz pierwszy w historii klubu awansowali do I ligi. (patrz WU maj 2001). 28 grudnia 2001 r. w Hotelu Centralnym w Kêdzierzynie-KoŸlu na dorocznym balu sportowca odby³ siê fina³ 36. Plebiscytu NTO i Urzêdu Marsza³kowskiego Województwa Opolskiego. Wybrani g³osami czytelników najpopularniejsi sportowcy i trenerzy odbierali nagrody i gratulacje. W gronie wyró nionych nie zabrak³o tak e sportowców-studentów naszej Uczelni. Na 7 miejscu z g³osami jest studentka fizjoterapii Jolanta Wojnarowicz (d udo), na 11. i 12. miejscu znaleÿli siê Grzegorz Kleszcz podnoszenie ciê arów (12679 g³osów) i siatkarz Zbigniew Rektor (12356 g³osów), a na 15. miejscu z g³osami uplasowa³ siê Karol Bobowicz uprawiaj¹cy short-track. Pozostali studiuj¹ wychowanie fizyczne. Laureatom plebiscytu trenerowi i sportowcom redakcja Wiadomoœci Uczelnianych sk³ada serdeczne gratulacje. Z ycia Uczelni Pawe³ Czerepok Jolanta Wojnarowicz Ci¹g dalszy na stronie 8 Zbigniew Rektor Grzegorz Kleszcz WIADOMOŒCI UCZELNIANE 5(101) styczeñ

6 Sprawy nauki Informacja z biblioteki Ksiêgozbiór Biblioteki Politechniki Opolskiej wzbogaci³ siê w ostatnich dniach o niezwykle cenny dar przekazany przez Jego Magnificencjê Rektora prof. dr hab. in. Piotra Wacha. Ksiêga Dziesiêciolecie Polski Niepodleg³ej pod redakcj¹ Waldemara Kuczyñskiego, wzorowana na przedsiêwziêciu z czasów II RP, w formie dokumentacyjno-publicystycznej opisuje dorobek pierwszej dekady III RP. Zawiera ona 6 dzia³ów, 25 rozdzia³ów, 415 artyku³ów, w tym 57 miniartyku³ów wyodrêbnionych graficznie oraz 5180 ilustracji. Twórcom Ksiêgi swe zasoby archiwalne udostêpni³o 177 urzêdów i instytucji pañstwowych wszystkich szczebli. Egzemplarz ksiêgi, w której posiadaniu jest Biblioteka G³ówna Politechniki Opolskiej otrzyma³ numer Terminarz wydzia³owych seminariów, zwi¹zanych z rozliczeniem merytorycznym i finansowym prac w³asnych i statutowych za rok Wydzia³ Elektrotechniki i Automatyki, 25 stycznia br. (pi¹tek), godz , sala nr 308 w budynku Lipsk. 2. Wydzia³ Zarz¹dzania i In ynierii Produkcji, 4 lutego br. (poniedzia³ek), godz.11.00, sala nr 112 w budynku przy ul. L. Waryñskiego Wydzia³ Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii, 5 lutego br. (wtorek), godz. 9.00, sala nr 205 w budynku przy ul. Dzia³kowej 4 4. Instytut Matematyki, Fizyki i Chemii, 6 lutego br. (œroda), godz w budynku przy ul. Luboszyckiej 5 5. Wydzia³ Budownictwa, 7 lutego br. (czwartek), godz w budynku przy ul. Katowickiej Wydzia³ Mechaniczny, 8 lutego br. (pi¹tek), godz , sala nr 217 D w gmachu g³ównym. Realizacja planu wydawniczego w roku 2001 Skrypty WB Skrypt 235, Abramek W.; Przyk³ady obliczeñ elementów elbetowych wed³ug normy PN-B-03264: 1999 cz. I P³yty i belki, wyd. II; 17,1; 350; 248* Ci¹g dalszy ze strony 7 rekcj¹ El biety Trylnik, który uraczy³ s³uchaczy wspania- ³ym wykonaniem kolêd, przysz³a pora na wyst¹pienia szacownych goœci. W imieniu w³adz samorz¹dowych wyst¹pi³ marsza³ek województwa, dr Stanis³aw Ja³owiecki sam przez wiele lat zwi¹zany z opolskim œrodowiskiem akademickim. O sprawach opolskiego uniwersytetu mówi³ jego rektor Stanis³aw S. Nicieja, akcentuj¹c przede wszystkim osi¹gniêcia, jakie sta³y siê udzia- ³em uczelni. Prof. Piotr Wach rektor Politechniki Opolskiej poza ciep³ymi s³owami yczeñ adresowanymi do wszystkich cz³onków akademickiej spo³ecznoœci podkreœli³ wagê zmian jakie w ostatnich latach dokona³y siê nie tylko w opolskim œrodowisku, lecz i w ca³ym kraju, zmian co podkreœli³ nie zawsze zauwa anych i w³aœciwie docenianych. Po wyst¹pieniach akademików przysz³a pora na s³owa arcybiskupa, uznanego oratora i wielkiego mi³oœnika nauki i kultury. Po poœwiêceniu op³atków obecni na œwi¹tecznym wieczorze sk³adali sobie yczenia na nowy rozpoczynaj¹cy siê w³aœnie rok. Warto dodaæ, e na akademickim op³atku nie zabrak³o tak e przedstawicieli w³adz wojewódzkich pani wicewojewody El biety Rutkowskiej i miejskich pani wiceprezydent Haliny y³y. yczeniom jak zwykle towarzyszy³y dyskusje na temat aktualnych problemów regionu i kraju toczone jeszcze d³ugo w kuluarach. kd WEiA Skrypt 238 pod red. Krych J.; Laboratorium komputerowe z teorii obwodów; 12,6; 400; 184 Skrypt 236, D¹browska J., Kajura A., Szymeczek D.; Laboratorium urz¹dzeñ elektrycznych cz. I; 10,5; 280; 160 WM Skrypt 237, Macha E.; Niezawodnoœæ maszyn.;7,8; 350; 116 Skrypt 240, Macha E.; Reliability of machines; 7,5; 150; 112 Skrypt 239, Partyka M.; Metodologia projektowania wybrane zagadnienia projektowania technicznego; 14,0; 150; 208 Skrypt 241, Partyka M. Design methodology some selected problems of engineering design; 13,5; 150; 200 Skrypt 242 pod red. Troniewski L.; Tablice do obliczeñ procesowych wyd. IV; 26,6; 350; 400 Skrypt 243 pod red. Knosala R.; Laboratorium CAD-CAM; 27,2; 350; 408** Studia i monografie WB Kubik J, Mraczny K.; Kompozyty warstwowe z tworzyw odpadowych; 9,2; 300; 138** WEiA SiM z. 126 Sadecki J.; Algorytmy równoleg³e optymalizacji i badania ich efektywnoœci; systemy równoleg³e z rozproszon¹ pamiêci¹; 20,6; 210; 248 Ci¹g dalszy na stronie 22 8 Politechnika Opolska

7 Sprawy nauki FUNDACJA NA RZECZ NAUKI POLSKIEJ Program pomocy nauce w 2002 r. Fundacja na rzecz Nauki Polskiej, rozpoczynaj¹ca w³aœnie drugie dziesiêciolecie swojej dzia³alnoœci, zamierza pomimo trudnej sytuacji finansowej, w jakiej znalaz³a siê wskutek wyroku NSA - przeznaczyæ na wspieranie nauki w 2002 roku kwotê 22 mln z³. Na rok 2002 Fundacja zaplanowa³a a 9 programów stypendialnych, z tego siedem adresowanych do naukowców polskich i dwa do wspó³pracuj¹cych z nimi naukowców zagranicznych. S¹ wœród nich dwie ca³kowicie nowe propozycje stypendialne, a mianowicie: Krajowe stypendia wyjazdowe oraz Stypendia na kwerendy za granic¹. W ramach kontynuowanych przez Fundacjê programów wieloletnich bêdzie siê mo na w 2002 r. ubiegaæ np. o œrodki na modernizacjê laboratoriów naukowych (program MILAB), o œrodki na dofinansowanie prac przygotowuj¹cych wdro enie nowych technologii (program TECHNE), czy te na opublikowanie monografii z zakresu nauk humanistycznych i spo³ecznych w presti owej serii Monografie FNP. Istnieje ponadto mo liwoœæ uzyskania przez zespo³y naukowe wsparcia finansowego w przypadkach wymagaj¹cych doraÿnej pomocy interwencyjnej (program SUBIN). Warto te zwróciæ uwagê, e pragn¹c jak najlepiej dostosowaæ zasady konkursów do potrzeb i oczekiwañ œrodowiska naukowego, Fundacja wprowadzi³a w niektórych programach wieloletnich modyfikacje regulaminowe. Poni ej zamieszczamy skrócony przegl¹d tegorocznych propozycji programowych Fundacji, zaœ pe³na wersja jej programu dzia³ania na rok 2002 dostêpna jest w postaci broszurki w biurze FNP lub jako plik pdf na stronie internetowej FNP: Program FNP na rok 2002 Nagrody i stypendia Nagroda FNP Coroczne nagrody Fundacji dla polskich uczonych za wybitne dokonania naukowe, uzyskane lub potwierdzone w okresie czterech lat poprzedzaj¹cych datê zg³oszenia do konkursu, przyznawane s¹ w nastêpuj¹cych dziedzinach: nauki humanistyczne i spo³eczne, nauki przyrodnicze i medyczne, nauki œcis³e, nauki techniczne. Kandydatów do Nagrody FNP - zgodnie z jej nowym regulaminem - maj¹ prawo zg³aszaæ: - zaproszeni przez Radê Fundacji wybitni przedstawiciele nauki, - dotychczasowi laureaci Nagrody FNP, - we w³asnym imieniu grupa dziesiêciu pracowników naukowych, nie pochodz¹cych z jednej rady naukowej, - stowarzyszenia naukowe o zasiêgu krajowym, reprezentowane przez zarz¹dy g³ówne. W 2001 r. wysokoœæ nagrody wynosi³a 60 tys. z³ (zwolnionych od podatku dochodowego). Termin zg³aszania kandydatur do Nagrody FNP up³ywa 31 marca. Informacje o warunkach, jakie powinny spe³niaæ wnioski, znajduj¹ siê na stronie internetowej FNP, mo na je te uzyskaæ u koordynatora programu, p. Ewy Œliwowskiej, tel , e- mail: ewa.sliwowska@fnp.org.pl. Subsydia profesorskie (2002 r. nauki humanistyczne) Od roku 1998 realizowany jest program wspierania wybitnych uczonych poprzez przyznawanie im trzyletnich subsydiów, których celem jest albo intensyfikowanie ju prowadzonych prac, albo umo liwienie podejmowania nowych kierunków badañ. Program adresowany jest do aktywnie dzia³aj¹cych naukowo osób, których dotychczasowy dorobek stanowi rêkojmiê w³aœciwego wykorzystania œrodków i które potrafi¹ skutecznie ³¹czyæ pracê naukow¹ z kszta³ceniem m³odej kadry. Pocz¹wszy od obecnej tury programu z udzia³u w nim wy³¹czeni s¹: - uczeni piastuj¹cy stanowiska rektorów lub prorektorów, a tak- e dyrektorów instytutów naukowych, - osoby w wieku ponad 60 lat. Subsydia przyznawane s¹ na drodze zamkniêtego konkursu, obejmuj¹cego co rok inny obszar nauki. W roku 2002 s¹ nim nauki humanistyczne. Kandydatów zg³asza powo³ana przez Fundacjê grupa wybitnych uczonych, uznawanych za autorytety w danej dziedzinie. Wybrani przez Fundacjê kandydaci, którzy przyjm¹ jej zaproszenie do udzia³u w konkursie, przedstawiæ powinni informacjê o swoich zamierzeniach naukowych wraz z projektem wykorzystania subsydiów. Laureatów wy³ania Zarz¹d Fundacji posi³kuj¹c siê opiniami ekspertów. Przewiduje siê przyznanie do 15 trzyletnich subsydiów, ka de w ³¹cznej wysokoœci 240 tys. z³ (80 tys. z³ rocznie). Informacje o programie mo na uzyskaæ na stronie internetowej FNP oraz u koordynatora programu, p. Ryszarda Wieczorka, tel , ryszard.wieczorek@fnp.org.pl. Polskie Honorowe Stypendium Naukowe im. Aleksandra von Humboldta Stypendium to przyznawane jest przez FNP wybitnym uczonym niemieckim i stanowi odpowiednik Humboldt-Forschungspreise, któr¹ uczonym zagranicznym, w tym tak e polskim, przyznaje niemiecka Fundacja Aleksandra von Humboldta. Stypendium na pobyt naukowy w Polsce uzyskaæ mog¹ badacze ró nych specjalnoœci, w uznaniu ich dotychczasowych dokonañ naukowych i ich wk³adu w rozwój wspó³pracy obu krajów. Nominacje uczonych niemieckich do stypendium powinni zg³aszaæ do Fundacji na rzecz Nauki Polskiej wy³¹cznie uczeni polscy lub polskie instytucje naukowe poprzez swoje rady naukowe lub rady wydzia³ów. Wnioskodawca zobowi¹zany jest zapewniæ niemieckiemu laureatowi techniczne mo liwoœci realizacji zamierzonego programu badawczego. Przyznawane na okres od 4 do 12 miesiêcy stypendia mo na wykorzystywaæ w kilkumiesiêcznych turach w ci¹gu kolejnych trzech lat. Wysokoœæ Polskiego Honorowego Stypendium Naukowego dla uczonych niemieckich w roku 2002 wyniesie 10 tys. z³ miesiêcznie. WIADOMOŒCI UCZELNIANE 5(101) styczeñ

8 Sprawy nauki Termin sk³adania wniosków up³ywa 30 wrzeœnia. Informacje o stypendium - na stronie internetowej FNP oraz u koordynatora programu, p. Krystyny Fr¹k, tel , e- mail: krystyna.frak@fnp.org.pl. Stypendia krajowe dla m³odych naukowców Stypendia te przeznaczone s¹ dla m³odych naukowców, którzy nie przekrocz¹ w roku sk³adania wniosku wieku 30 lat (lub 32 lat w przypadku kandydatów, którzy korzystali z urlopów wychowawczych) i s¹ pracownikami lub doktorantami w krajowych szko³ach wy szych, placówkach naukowych PAN lub w innych instytucjach, do których celów statutowych nale y prowadzenie badañ naukowych. Kandydaci musz¹ byæ obywatelami polskimi. Podstawowym kryterium oceny kandydatów jest ich dorobek, udokumentowany publikacjami w uznanych periodykach naukowych. Corocznie przyznaje siê oko³o 100 rocznych stypendiów, a pocz¹wszy od edycji w 2001 r. mog¹ one byæ przed³u one na rok nastêpny po dokonaniu oceny rezultatów uzyskanych przez stypendystê w pierwszym roku. Wnioski na odpowiednim formularzu, podpisane przez rektora uczelni lub dyrektora instytucji, sk³ada placówka zatrudniaj¹ca lub kszta³c¹ca kandydata. Wysokoœæ rocznego stypendium, wyp³acanego kwartalnie, w 2001 r. wynosi³a 20 tys. z³. Termin sk³adania wniosków o stypendia FNP na rok 2003 up³ywa 31 paÿdziernika 2002 r. Informacje o stypendiach krajowych dostêpne s¹ na stronie internetowej Fundacji oraz u koordynatora programu, p. Ewy Œliwowskiej, tel , ewa.sliwowska@fnp.org.pl. Krajowe stypendia wyjazdowe Jest to nowy program Fundacji, ustanowiony z myœl¹ o wspieraniu rozwoju kadry naukowej poprzez umo liwienie m³odym naukowcom kilkumiesiêcznych wyjazdów badawczych do wiod¹cych oœrodków naukowych w Polsce. Ma on sprzyjaæ zwiêkszaniu mobilnoœci kadry naukowej, wymianie pogl¹dów i pomys³ów, nawi¹zywaniu wspó³pracy pomiêdzy ró nymi oœrodkami badawczymi, ma te u³atwiaæ prowadzenie badañ interdyscyplinarnych oraz sprzyjaæ lepszemu wykorzystaniu aparatury badawczej. O krajowe stypendia wyjazdowe mog¹ ubiegaæ siê osoby, które: posiadaj¹ stopieñ naukowy doktora; nie przekroczy³y 35 roku ycia (lub 37 lat w przypadku kandydatów, którzy korzystali z urlopów wychowawczych); s¹ pracownikami w krajowej szkole wy szej, instytucie PAN lub w instytucji, do której celów statutowych nale y prowadzenie badañ naukowych; posiadaj¹ obywatelstwo polskie lub kartê sta³ego pobytu; podczas planowanego wyjazdu nie bêd¹ jednoczeœnie beneficjantami innych programów stypendialnych FNP. Stypendium mo e byæ przyznane na okres od 1 do 3 miesiêcy na pobyt w jednym lub - w uzasadnionych przypadkach - w kilku krajowych oœrodkach naukowych, znajduj¹cych siê w innej miejscowoœci ni oœrodek zatrudniaj¹cy stypendystê. Podstawê oceny kandydata stanowiæ bêd¹: jego dorobek naukowy, realizowany projekt badawczy, uzasadniaj¹cy celowoœæ wyjazdu na stypendium oraz ranga wybranego na miejsce pobytu oœrodka naukowego. Wysokoœæ stypendium, któr¹ ustala Zarz¹d FNP, zale y od miejsca i warunków odbywania stypendium i wyniesie w roku 2002 oko³o 3500 z³ miesiêcznie. Termin sk³adania wniosków na krajowe stypendia wyjazdowe up³ywa 15 kwietnia. Informacje o stypendiach wyjazdowych na stronie internetowej Fundacji oraz u koordynatora programu, p. Ewy Œliwowskiej, tel , ewa.sliwowska@fnp.org.pl. Stypendia zagraniczne dla m³odych doktorów Stypendia te przeznaczone s¹ dla m³odych doktorów, którzy nie przebywali po doktoracie na d³ugoterminowych sta ach zagranicznych, aby najlepszym spoœród nich umo liwiæ wyjazdy do wiod¹cych w œwiecie oœrodków naukowych. Stypendium mo e byæ przyznane na okres od 6 do 12 miesiêcy na pobyt w jednym lub w uzasadnionych przypadkach w kilku oœrodkach naukowych. Mog¹ siê o nie ubiegaæ naukowcy (wy³¹cznie obywatele polscy), którzy w roku sk³adania wniosku nie przekrocz¹ wieku 35 lat (lub 37 lat w przypadku kandydatów, którzy korzystali z urlopów wychowawczych), maj¹ stopieñ doktora i zatrudnieni s¹ w krajowej szkole wy szej, instytucie PAN lub w innej instytucji, do której celów statutowych nale y prowadzenie badañ naukowych. Kandydaci oceniani s¹ na podstawie dotychczasowego dorobku naukowego oraz planu pracy, jaki chcieliby realizowaæ za granic¹. Istotnym kryterium przyznania stypendium jest ranga naukowa wybranego oœrodka. Œrednia wysokoœæ stypendium odpowiada wysokoœci stypendiów typu postdoc, przyznawanych osobom o podobnych kwalifikacjach w wybranym przez kandydata oœrodku i wynosi od euro miesiêcznie, w zale noœci od miejsca odbywania sta u. Poczynaj¹c od edycji konkursu w roku 2001 program zosta³ rozszerzony o mo liwoœæ ubiegania siê po zakoñczeniu stypendium o grant wspomagaj¹cy w wysokoœci do 40 tys. z³, który ma u³atwiæ m³odym uczonym pe³ne wykorzystanie zdobytej dziêki stypendium wiedzy i umiejêtnoœci w dalszej pracy naukowej po powrocie do kraju. Termin sk³adania wniosków o stypendia zagraniczne up³ywa 15 marca. Informacje o stypendiach - na stronie internetowej Fundacji oraz u koordynatora programu, p. Krystyny Fr¹k, tel , krystyna.frak@fnp.org.pl. Stypendia na kwerendy za granic¹ Od roku 2002 Fundacja rozpoczyna przyznawanie w drodze konkursu stypendiów na prowadzenie kwerend bibliotecznych i archiwalnych za granic¹, s³u ¹cych realizacji oryginalnych prac badawczych. O stypendia te mog¹ ubiegaæ siê osoby (wy³¹cznie obywatele polscy), które: maj¹ stopieñ naukowy doktora, s¹ pracownikami w krajowej szkole wy szej, instytucie PAN lub w instytucji, do której celów statutowych nale y prowadzenie badañ naukowych. Stypendium mo e byæ przyznane raz na 2 lata na okres od 1 do 3 miesiêcy, na pobyt w jednej lub - w uzasadnionych przypadkach - w wiêkszej liczbie bibliotek lub archiwów za granic¹. Wysokoœæ stypendium ustalana jest ka dorazowo przez Zarz¹d 10 Politechnika Opolska

9 Sprawy nauki Fundacji w zale noœci od miejsca realizacji stypendium, w maksymalnej wysokoœci 2200 euro miesiêcznie. G³ówne kryterium oceny wniosku to przedstawiony projekt badawczy, wymagaj¹cy przeprowadzenia zagranicznej kwerendy, a tak e odpowiednio udokumentowany dorobek naukowy kandydata. Termin sk³adania wniosków up³ywa 15 wrzeœnia. Szczegó³owe informacje o stypendiach - na stronie internetowej Fundacji oraz u koordynatora programu, p. Krystyny Fr¹k, tel , krystyna.frak@fnp.org.pl Polskie Stypendium Badawcze w Szkole Studiów Slawistycznych i Wschodnioeuropejskich Uniwersytetu Londyñskiego Jest to stypendium ustanowione w 1994 r. przez Fundacjê na rzecz Nauki Polskiej wspólnie ze School of Slavonic and East European Studies University College London (SSEES), umo liwiaj¹ce polskim uczonym prowadzenie badañ naukowych na uczelni londyñskiej w zakresie szeroko rozumianych studiów nad problematyk¹ polsk¹ (Polish Studies). Stypendium - przyznawane corocznie w drodze otwartego konkursu osobie ze stopniem doktora na dwunastomiesiêczny pobyt - jest wspó³finansowane przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych Wielkiej Brytanii i Fundacjê M. Grabowskiego. Dziedzinê badawcz¹ w danym roku okreœlaj¹ wspólnie sponsorzy. Wysokoœæ stypendium jest nie mniejsza ni 2360 euro miesiêcznie. Program badawczy stypendium na rok 2002 oraz termin sk³adania wniosków zostan¹ og³oszone w witrynie internetowej Fundacji na pocz¹tku roku. Wnioski nale y sk³adaæ równoczeœnie w FNP i SSEES. Informacje o stypendium - na stronie internetowej Fundacji oraz u koordynatora programu, p. Krystyny Fr¹k, tel , krystyna,frak@fnp.org.pl. Stypendia konferencyjne Celem tego programu jest umo liwienie polskim naukowcom udzia³u w zagranicznych kongresach, sympozjach i konferencjach naukowych. O stypendium mog¹ ubiegaæ siê osoby, które zamierzaj¹ wyg³osiæ na konferencji referat, komunikat, lub przedstawiæ plakat, jednoczeœnie zaœ maj¹ udokumentowany dorobek naukowy w dziedzinie odpowiadaj¹cej tematycznie konferencji. Musz¹ one byæ pracownikami lub doktorantami w krajowej szkole wy szej lub w instytucji, w której celach statutowych jest prowadzenie badañ naukowych. Stypendium przeznaczone jest wy³¹cznie dla obywateli polskich, w wieku do 40 lat, a mo e byæ wykorzystane na dofinansowanie kosztów podró y, op³at konferencyjnych, zakwaterowania b¹dÿ wy ywienia w czasie konferencji. Procedur¹ konkursow¹ zwi¹zan¹ z przyznawaniem stypendiów konferencyjnych FNP zajmuje siê Towarzystwo Naukowe Warszawskie. Wnioski do programu w roku 2002 przyjmowane s¹ w czterech terminach: do 15 stycznia, do 15 kwietnia, do 15 czerwca i do 15 paÿdziernika. Nale y je sk³adaæ w Towarzystwie Naukowym Warszawskim z dopiskiem Stypendia konferencyjne FNP. Informacje o stypendium oraz warunkach, jakie powinny spe³niaæ wnioski, uzyskaæ mo na w Towarzystwie Naukowym Warszawskim, Warszawa, Pa³ac Staszica, ul. Nowy Œwiat 72, pok. 6, tel/fax: (22) , tnw@fnp.org.pl, lub na stronie internetowej Fundacji. Stypendia dla naukowców z krajów Europy Œrodkowowschodniej Ten program stypendialny, finansowany przez Fundacjê na rzecz Nauki Polskiej, jest realizowany wspólnie z Fundacj¹ Popierania Nauki-Kas¹ im. Józefa Mianowskiego. O stypendia Fundacji - na okres od 1 do 12 miesiêcy - ubiegaæ siê mog¹ naukowcy z zagranicy, g³ównie z krajów Europy Œrodkowowschodniej, zainteresowani prowadzeniem badañ w polskich placówkach naukowych. Wysokoœæ stypendium odpowiada œredniej pensji na analogicznym stanowisku w Polsce, powiêkszonej o koszty zakwaterowania. Konkurs stypendialny prowadzi Kasa im. Mianowskiego. Tam te nale y sk³adaæ wnioski w terminie do 31 paÿdziernika. Szczegó³owe informacje na temat stypendiów mo na uzyskaæ bezpoœrednio w Kasie im. Mianowskiego, Warszawa, Pa- ³ac Staszica, ul Nowy Œwiat 72, pokój 109, tel , e- mail:kasa@mianowski.waw.pl. Programy wieloletnie Program TECHNE (rozwój nowych technologii, produktów i us³ug) Celem programu, który zast¹pi³ realizowane w poprzednich latach programy INCOME i TECHNO, jest dofinansowanie prowadzonych w instytucjach naukowych prac przedkomercyjnych nad zastosowaniem nowych technologii, produktów i us³ug. Subwencjonowaniu podlegaæ mog¹ prace techniczne i zakupy niezbêdnych elementów, zwi¹zane z koñcowymi etapami budowy lub uruchamiania nowych urz¹dzeñ technologicznych, prototypowych czy demonstracyjnych oraz prace zwi¹zane z ich badaniem, wykonaniem serii próbnych, przeprowadzeniem pó³technicznych testów, czy te uzyskiwaniem atestów i zezwoleñ, niezbêdnych do wprowadzenia danego osi¹gniêcia na rynek. Program nie uwzglêdnia wyp³at honorariów ani finansowania wstêpnych i projektowych etapów prac, kosztów uzyskiwania patentów, ani te rozbudowy bazy laboratoryjnej. Przedmiotem oceny konkursowej bêdzie znaczenie i rynkowy potencja³ osi¹gniêcia, stopieñ zaawansowania prowadzonych prac oraz dotychczasowe dokonania aplikuj¹cego zespo³u. Termin sk³adania wniosków up³ywa 15 lutego. Informacje o programie TECHNE oraz warunkach, jakie powinny spe³niaæ wnioski - na stronie internetowej Fundacji oraz u koordynatora programu, p. Tadeusza Pacholika, tel , tadeusz.pacholik@fnp.org.pl. Program MILAB (modernizacja infrastruktury laboratoriów i pracowni) Pragn¹c pomóc naukowcom w tworzeniu lepszych warunków do pracy poprzez poprawê infrastruktury laboratoriów i pracowni, Fundacja realizuje od 2001 r. kilkuletni program-konkurs, w ramach którego udzielane s¹ subwencje na: - koñcowe etapy inwestycji budowlanych, - modernizacjê i remonty budynków i pomieszczeñ przeznaczonych dla pracy naukowej, - przeprowadzki oraz wyposa enie techniczne i meblowe nowych lub zmodernizowanych pomieszczeñ. Instytucje naukowe mog¹ ubiegaæ siê o jednorazowe subwencje na dofinansowanie lub sfinansowanie œciœle okreœlonego celu inwestycyjnego. Program nie obejmuje zakupów aparatury laboratoryjnej ani sprzêtu komputerowego. W roku 2001 œrednia wysokoœæ dofinansowania wynosi³a ok. 300 tys. z³. WIADOMOŒCI UCZELNIANE 5(101) styczeñ

10 Sprawy nauki Przy rozstrzyganiu konkursu bêd¹ brane pod uwagê takie czynniki, jak znaczenie i jakoœæ prac naukowych i rozwojowych prowadzonych w modernizowanych laboratoriach, stopieñ niezbêdnoœci danej inwestycji oraz walory techniczne proponowanego projektu. Konkurs przebiegaæ bêdzie w dwóch etapach. Wnioski wstêpne nale y sk³adaæ do 31 stycznia. Jednostki, które zakwalifikuj¹ siê do drugiego etapu konkursu, bêd¹ proszone o przygotowanie za³¹czników do wniosków w terminie 4 tygodni. W konkursie mog¹ równie wzi¹æ udzia³ te instytucje, które sk³ada³y wnioski w roku Szczegó³owe informacje o programie - na stronie internetowej Fundacji oraz u koordynatora programu, p. Tadeusza Pacholika, tel , tadeusz.pacholik@fnp.org.pl. Program MONOGRAFIE Jest to sta³y konkurs na monografie z zakresu nauk humanistycznych i spo³ecznych, na który nadsy³aæ mo na niepublikowane wczeœniej prace polskich autorów, charakteryzuj¹ce siê wysokim poziomem naukowym, odkrywczoœci¹ za³o eñ i wag¹ wyników, integralnoœci¹ tematyki i formy, a tak e takim ujêciem tematu, by praca dostêpna by³a nie tylko dla specjalistów. Najlepsze prace publikowane s¹ w serii Monografie FNP. Fundacja pokrywa koszty ich wydania oraz zapewnia autorom, laureatom konkursu, godziwe honorarium. W roku 2001 wynosi³o ono 950 z³ za arkusz autorski. Prace nale y sk³adaæ w Fundacji w dwóch egzemplarzach, w dowolnym terminie. Informacje o konkursie - w Internecie: programy/wydaw.htm oraz u koordynatora programu, p. El biety Boulangé-Niwiñskiej, tel , elzbieta.niwinska@fnp.org.pl. Program SUBIN Poza realizowaniem wymienionych wy ej programów Fundacja wspiera te pewne inicjatywy czy inwestycje o istotnym znaczeniu dla nauki w Polsce, które wskutek szczególnych okolicznoœci wymagaj¹ szybkiej pomocy typu interwencyjnego. Program ten nie dotyczy jednak: dofinansowywania dzia³alnoœci statutowej innych instytucji; finansowania projektów badawczych; organizowania seminariów, konferencji, szkó³ letnich i studenckich wypraw naukowych; publikowania wyników badañ i materia³ów konferencyjnych; finansowania studiów wy szych, studiów doktoranckich i udzia³u w szko³ach podyplomowych; uzupe³niania zasobów bibliotecznych i muzealnych; zakupu wyposa enia o charakterze dydaktycznym i osobistego sprzêtu komputerowego; dzia³alnoœci o charakterze popularyzatorskim i popularnonaukowym. Wnioski do programu SUBIN mo na sk³adaæ w dowolnym terminie. Informacje o subwencjach interwencyjnych - na stronie internetowej FNP oraz u koordynatora programu, p. Tadeusza Pacholika, tel , tadeusz.pacholik@fnp.org.pl Eksploratorium Integracji Europejskiej (nauka, postêp techniczny i innowacje) Bior¹c pod uwagê wyzwania stoj¹ce przed polskim sektorem nauki i postêpu technicznego, zwi¹zane ze zbli aj¹cym siê cz³onkostwem w Unii Europejskiej i przygotowaniem Polski do dzia³ania w Europejskiej Przestrzeni Badawczej, Fundacja ustanowi³a w 2001 r. program Eksploratorium Integracji Europejskiej. Jest to kontynuacja zaanga owania Fundacji w tematykê europejsk¹, które w latach polega³o na zarz¹dzaniu programami Phare (najpierw SCI-TECH, a nastêpnie SCI- TECH II), s³u ¹cymi reformom polskiego sektora nauki. Realizacjê programu Eksploratorium, finansowanego przez FNP, powierzono Centrum Badañ Przedsiêbiorczoœci i Zarz¹dzania PAN w Warszawie. Kierownikiem programu jest dr hab. Tadeusz ó³towski. Zadania Eksploratorium Integracji Europejskiej to: prowadzenie prac studialnych nad procesem integracji europejskiej, a w szczególnoœci nad dostosowywaniem instytucjonalnym oraz wspomaganiem finansowym sektorów nauki, postêpu technologicznego i innowacji, a tak e nad optymalnym wykorzystaniem Funduszy Strukturalnych dla wsparcia tych sektorów; opracowywanie na rzecz instytucji zewnêtrznych analiz, ekspertyz i badañ porównawczych w dziedzinie polityki naukowej, postêpu technologicznego i innowacji z punktu widzenia procesów integracji; archiwizowanie i udostêpnianie materia³ów programów Phare SCI-TECH oraz prowadzenie dokumentacji i archiwizacji procesu integracji europejskiej sektora nauki, postêpu technologicznego i innowacji. Informacji o programie udziela sekretariat Eksploratorium: tel./fax: (22) , eie@cimpan.pl. Adres: Centrum Badañ Przedsiêbiorczoœci i Zarz¹dzania PAN, Warszawa, Pl. Defilad 1, PKiN, VII p. Inne wieloletnie inicjatywy fundacji W roku 2002 Fundacja bêdzie nadal w ramach programu WYDAWNICTWA dofinansowywa³a koszty wydania kolejnych zeszytów Polskiego S³ownika Biograficznego, S³ownika polszczyzny XVI w. i Katalogu zabytków sztuki w Polsce, a od 2000 r. tak e serii Materia³y do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej. W 2002 r. zorganizowana zostanie kolejna, siódma ju konferencja z cyklu Fundacji dyskusje o nauce, poœwiêconego istotnym problemom nurtuj¹cym œrodowisko naukowe. Podobnie jak w latach ubieg³ych, bêdzie to kameralne spotkanie, na które Fundacja zaprasza imiennie grono wybitnych uczonych, zaœ materia³y z konferencji publikowane s¹ w serii wydawniczej Fundacji dyskusje o nauce. Temat konferencji zostanie okreœlony na pocz¹tku roku. Ponadto FNP wraz z niemieck¹ fundacj¹ Deutsche Forschungsgemeinschaft organizuje w 2002 r. dwudniow¹ konferencjê poœwiêcon¹ mo liwoœciom utworzenia polsko-niemieckich studiów doktoranckich, tzw. International Graduiertenkollegs. Adres Fundacji na rzecz Nauki Polskiej: WARSZAWA, ul. Gra yny 11, tel.: (22) , fax: (22) , fnp@fnp.org.pl; fnp@fnp.org.pl Obszerne informacje o dzia³alnoœci Fundacji i jej aktualnych programach znajduj¹ siê na stronie internetowej pod adresem: 12 Politechnika Opolska

11 Wydzia³ Elektrotechniki i Automatyki n Na pocz¹tku grudnia ub. roku odby³o siê XV Beskidzkie Seminarium Elektryków (BSE), zorganizowane przez prof. Krzysztofa Kluszczyñskiego z Wydzia³u Elektrycznego Politechniki Œl¹skiej oraz Polskie Towarzystwo Elektrotechniki Teoretycznej i Stosowanej Oddzia³ w Gliwicach. Miejscem obrad tym razem nie by³o ju schronisko studenckie w Istebnej-Pietraszonce, lecz miejsce bardziej cywilizowane Dom Pracy Twórczej w Istebnej-Buczku. Pogoda by³a przepiêknie zimowa, co dla uczestników by³o dodatkow¹ atrakcj¹. Z naszej Uczelni w seminarium uczestniczyli: prof. Marian ukaniszyn, dr Rafa³ Wróbel i dr Jadwiga Krych. Istotn¹ cech¹ BSE, wyró niaj¹c¹ je z innych elektrycznych seminariów jest ró norodnoœæ tematyki prezentowanych referatów. Zaproszone wyk³ady omawia³y m. in.: analizê pracy silników tarczowych pr¹du sta³ego (prof. Marian ukaniszyn, dr Rafa³ Wróbel i mgr Mariusz Jagie³a), kszta³towanie w³aœciwoœci fizycznych dielektromagnetyków Nd Fe B (dr Barbara Œlusarek z Instytutu Tele- i Radiotechnicznego w Warszawie), metody komputerowej synchronizacji pr¹dnic (prof. Andrzej Grono z Politechniki Gdañskiej), budynek inteligentny (prof. Jerzy Mikulik z Politechniki Krakowskiej), now¹ konstrukcjê silnika reluktancyjnego do wózków (prof. Zbigniew Goryca z Politechniki Radomskiej), zak³ócenia pracy elektrostymulatorów serca (mgr Anna P³awiak-Mowna i prof. Andrzej Krawczyk z Instytutu Elektrotechniki w Warszawie), mikroprocesorowy lokalizator zwaræ w liniach niskich napiêæ (dr Zbigniew Wysocki z Politechniki Œl¹skiej), zastosowanie nowych pó³przewodnikowych przyrz¹dów mocy w kolejowych trakcyjnych uk³adach napêdowych (dr Stefan Januszewicz z Instytutu Elektrotechniki w Warszawie).W programie seminarium ujêta zosta³a tak e sesja jêzykowa; prof. Kazimierz Jaracz z Akademii Pedagogicznej w Krakowie omówi³ usterki jêzykowo-logiczne w edukacji elektrotechnicznej, a prof. W³odzimierz Janke z Politechniki Koszaliñskiej jêzyk publikacji. Bardzo interesuj¹ce by³o wyst¹pienie Mai Dudy (studentki historii na Uniwersytecie Wroc³awskim) i prof. Andrzeja Krawczyka o Michale Faradayu. Wielk¹, choæ pozamerytoryczn¹ atrakcj¹ by³a podró saniami zaprzê onymi w konia po okolicznych leœnych krêtych i stromych drogach. Wszyscy tradycyjnie zostaliœmy obdarowani akwafortami Tadeusza M. Siary z Akademii Sztuk Piêknych w Katowicach. Z alem egnaliœmy piêkne, bia³e Beskidy, obiecuj¹c sobie spotkaæ siê za rok. n Zarz¹d G³ówny PTETiS spotka³ siê na zebraniu 21 grudnia ubieg³ego roku w Politechnice Warszawskiej. Uczestniczy³ w nim prof. Jerzy Hickiewicz cz³onek Zarz¹du G³ównego i dr Jadwiga Krych w charakterze przedstawiciela œrodowiska opolskiego. Minut¹ ciszy uczczono pamiêæ zmar- ³ych niedawno honorowych cz³onków: prof. Andrzeja Kordyckiego z Politechniki Wroc³awskiej i prof. Antoniego Plamitzera. Tzw. czêœæ oficjalna by³a bardzo pracowita. Przedstawiê j¹ w punktach. - Sprawozdanie finansowe (prof. A. Bytnar). - Sprawozdanie z dzia³alnoœci merytorycznej PTETiS w roku 2001 (dr W. Ka³at). Wieœci z wydzia³ów - Zaproszenie na I Krajow¹ Konferencjê Elektroników czerwca 2002 r. w Ko³obrzegu (prof. W. Janke). - Informacja o planach utworzenia Sekcji Bydgoskiej w Oddziale Gdañskim (prof. R. Borowski). - Informacja o planach utworzenia Sekcji Radomskiej w Oddziale Warszawskim. - Przyjêcie prof. Yoshiyuki z Kioto na cz³onka zagranicznego (prof. A. Krawczyk). - Sprawozdanie oddzia³ów z dzia³alnoœci w roku Sprawy organizacyjne wyjazdowego zebrania Zarz¹du G³ównego po³¹czonego z seminarium Wybrane Zagadnienia Elektrotechniki i Elektroniki maja br. w Czêstochowie i Z³otym Potoku. Na zakoñczenie, mniej oficjalnie sk³adano sobie nawzajem yczenia pomyœlnoœci, nie tylko w sprawach zawodowych, w nowym roku. Jadwiga Krych XII Opolskie Dni Elektryki Najbli sze XII Opolskie Dni Elektryki odbêd¹ siê w dniach 11 i 12 marca 2002 roku. Patronat nad nimi objêli JM Rektor Politechniki Opolskiej prof. dr hab. in. Piotr Wach i Prezes Zak³adu Energetycznego OPOLE SA dr in. Waldemar Skomudek. Stron¹ organizacyjn¹ zajmuj¹ siê Stowarzyszenie Elektryków Polskich Oddzia³ Opolski i Politechnika Opolska Wydzia³ Elektrotechniki i Automatyki. Pierwszy dzieñ odbywaj¹cych siê w auli Politechniki Opolskiej XII ODE bêdzie dotyczy³ oferty edukacyjnej Wydzia³u Elektrotechniki i Automatyki. W tym dniu wyg³oszony zostanie przez prof. dra hab. in. Leszka Borzemskiego (Politechnika Wroc³awska, Politechnika Opolska) wyk³ad Internet w zastosowaniach praktycznych, omówiona zostanie przez prof. dra hab. in. Ryszarda Rojka (dziekana Wydzia- ³u Elektrotechniki i Automatyki PO) Oferta edukacyjna Wydzia³u Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Opolskiej i aktualne mo liwoœci studiowania na czterech kierunkach oraz podana zostanie przez dra in. Ryszarda Beniaka (prezesa Ko³a SEP nr 17 przy Politechnice Opolskiej) informacja o Konkursie Dydaktycznych i U ytkowych Programów Komputerowych. Ponadto wyst¹pi¹ laureaci Konkursu Prac Dyplomowych studentów Politechniki Opolskiej i laureaci Konkursu Prac Dyplomowych uczniów Technikum Elektrycznego w Opolu. W godzinach popo³udniowych przewidziana jest prezentacja firmy atel ELECTRONICS. Drugi dzieñ dotyczyæ bêdzie zagadnieñ technicznych zwi¹zanych z szeroko rozumian¹ elektryk¹ oraz z problemami dostêpu do Internetu. Miêdzy innymi odbêdzie siê prelekcja mgra in. Leszka Kosiorka (dyrektora ds. dystrybucji Zak³adu Energetycznego Opole) dotycz¹ca dostêpu do Internetu za pomoc¹ sieci energetycznej. W czasie trwania XII ODE Wydzia³ Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Opolskiej organizuje Dni Otwarte Wydzia³u, w czasie których odbêdzie siê zwiedzanie laboratoriów. n Przed wjazdem przed budynek WEiA zosta³ za³o ony system zapór parkingowych blokuj¹cych wjazd. Zapory bêd¹ obs³ugiwane przez portiera oraz automatyczne piloty, które mo - WIADOMOŒCI UCZELNIANE 5(101) styczeñ