Identyfikacja i pokrój koni

Transkrypt

1 Identyfikacja i pokrój koni Identyfikacja koni Identyfikacja koni ma umożliwiać kontrolę przemieszczania i obrotu zwierzętami, a także racjonalne prowadzenie pracy hodowlanej. Podstawowym dokumentem w hodowli koni jest dowód urodzenia źrebięcia. Zgodnie z nowymi przepisami każdy koń musi mieć także paszport. Paszport konia to dokument zawierający nazwę i numer przyżyciowy konia, jego rok urodzenia, pochodzenie, opis identyfikacyjny, informacje o właścicielu konia, informacje dotyczące zdrowia konia, szczepień i badań laboratoryjnych. Metody identyfikacji koni Opis konia jest metodą najczęściej wykorzystywaną. Jest to metoda tania i, co ważne, nieinwazyjna i bezstresowa dla konia. Metoda ta wymaga jednak przeszkolonego personelu. Opis słowny. Na opis konia składa się określenie płci, wieku (podanie roku urodzenia), maści i odmian (opisywanych w kolejności: głowa, kończyny, reszta ciała) oraz znaków szczególnych. Obecnie ta metoda jest stosowana prawie wyłącznie do opisu źrebiąt w wieku 3-6 miesięcy (przed odsądzeniem od matki). Opis graficzny (diagram). Diagram graficznie przedstawia cechy identyfikacyjne zgodne z opisem słownym, poprzez umieszczenie odpowiednich znaków i symboli na konturze konia. Wypełnia się go dwoma kolorami: czarnym i czerwonym. Czarnym kolorem zaznacza się na diagramie wszystko, co nie jest białe na koniu, a ma znaczenie dla identyfikacji: wicherki", czarne i ciemne plamy, plamki lub znaki na sierści, maściste włosy na białych odmianach, trwałe blizny po operacjach i skaleczeniach, piętna, brak oka, pchnięcie lancą", pręgowania w okolicach nadgarstków i stawów skokowych, pręgę grzbietową, zarys kasztanów, wnętrostwo (zatrzymanie jednego lub obu jąder w jamie ciała). Czerwonym kolorem rysuje się na diagramie wszystko, co na ciele konia ma kolor biały: białe odmiany, odmiany obrysowane", kępki białych włosów i siwizny, niepig-

2 mentowane obszary ciała, rybie oko", białe kopyta, białe łaty koni srokatych, białe plamki na koronie, białe włosy w grzywie i ogonie, znaki nabyte wskutek odparzeń, odmrożeń itp., znaki i piętna wymrożone. Fotografia Metoda obecnie rzadko stosowana. W niektórych dokumentach zamieszczane są fotografie konia wspomagające opis identyfikacyjny. Znakowanie koni Znakowanie gorącym żelazem (piętnowanie). Metoda polega na wypalaniu na skórze konia numerów identyfikacyjnych i czasami symboli rasowych. Piętna nie gwarantują jednoznaczności w identyfikacji (regeneracja skóry, trudność odczytania źle wypalonych znaków) i w niektórych krajach ten sposób znakowania jest zakazany jako stresogenny dla koni. Znakowanie przez wymrażanie. Znaki lub numery wymraża się na wystrzyżonej i odtłuszczonej skórze numeratorem oziębionym do temperatury ciekłego azotu (-196 C). Niska temperatura powoduje blokadę dostępu pigmentu do włosów i w tych miejscach odrasta później biała sierść. Zalety tej metody znakowania to trwałość, czytelność i niewielka bolesność. Wadą tej metody jest niemożność stosowania jej u koni jasno umaszczonych (siwych). Tatuaż. Metoda obecnie rzadko stosowana. Tatuaż wykonuje się na wewnętrznej stronie górnej wargi. Transpondery micro-chip. Metoda znakowania zapewniająca indywidualny numer identyfikacyjny dla każdego zwierzęcia. Znacznik (transponder) jest niewielki i wszczepiany pod skórę najlepiej tuż po urodzeniu. Aplikuje się je najczęściej w mięśnie szyi. Obecnie propagowana jest metoda zdalnej identyfikacji elektronicznej (RFID) wykorzystująca energię elektromagnetyczną. Transpondery są aktywowane przy pomocy sygnału emitowanego przez ręczny aparat nadawczo-odbiorczy (czytnik). System działa bezdotykowo na odległość do kilkudziesięciu centymetrów. Sam transponder jest zasilany w

3 energię przez pole magnetyczne czytnika - nie zawiera baterii i nie wymaga konserwacji. Metoda ta daje nieograniczone możliwości oznaczeń. Jest mało stresogenna dla koni, ale kosztowna. Wymaga też specjalnego sprzętu do odczytu i wykwalifikowanego personelu. Markery genetyczne W tej grupie do celów identyfikacji szerzej wykorzystywane są dwie metody. Grupy krwi. Dokładniej rzecz biorąc, metoda dotyczy analizy antygenów erytrocytarnych. U koni rozpoznano 34 takie antygeny. Ich analiza umożliwia identyfikację osobników, a także kontrolę ich pochodzenia. Wykorzystywana jest m.in. do weryfikacji rodowodów przy wpisie koni do ksiąg stadnych. Fingerprinting. Do celów identyfikacyjnych wykorzystywany jest minisatelitarny polimorfizm kwasu dezoksyrybonukleinowego (DNA). Metoda oparta jest na identyfikacji powtarzających się nukleotydowych motywów. Liczba powtarzających się sekwencji jest tak zróżnicowana i charakterystyczna dla danego osobnika, że porównuje się ją z odciskiem linii papilarnych człowieka (fingerprint). Umaszczenie koni Pod pojęciem maści rozumiemy genetycznie przekazywaną barwę okrywy włosowej ciała konia, jego grzywy i ogona, a także skóry, kopyt, oczu itp. Oprócz maści, w procedurach identyfikacyjnych wykorzystuje się także odmiany - białe plamy występujące na głowie, kończynach, rzadziej na innych częściach ciała (rys.) Odmiany na kończynach: 1 - piętka, 2 - koronka, 3-1/2 pęciny, 4 - pęcina, 5-1/2 stawu pęcinowego, 6 - ze stawem pęcinowym, - 1/2 nadpęcia, koronka nakrapiana, kopyto pasiaste, - 3/4 nadpęcia, 9 - do stawu nadgarstkowego, 10 - ze stawem nadgarstkowym, 11 - powyżej stawu nadgarstkowego, 12 - z tyłu ze stawem pęcinowym, z przodu do stawu nadgarstkowego, nieregularnie

4 Odmiany na głowie konia: 1 - bez odmian, 2 - kwiatek, 3 - gwiazdka, 4 - gwiazda, 5 - wąska strzałka, 6 - strzałka, 7 - gwiazdka ze strzałką, 8 gwiazdka i strzałka, 9 - wąska łysina, 10 - łysina, 11 - szeroka łysina, 12 - łysina lewoskośna, 13 latarnia, 14 - chrapka, 15 - górna warga, 16 - dolna warga, 17- mleczny pysk, 18 - latarnia (z boku)

5 Maści z pigmentami nasyconymi Maść kasztanowata (kaszt.). Barwa sierści brązowo-żółtawa, ogon i grzywa tej samej lub jaśniejszej barwy, skóra czarna. Maść gniada (gn.). Barwa sierści czerwonobrunatna o różnym natężeniu barwy, ogon i grzywa zawsze czarne. Kończyny do stawów nadgarstkowych i skokowych czarne. Maść kara (kara). Barwa sierści, grzywy i ogona jednolicie czarna. Maści z pigmentami rozjaśnionymi Maść bułana (buł.). Barwa sierści żółtobeżowobrązowa, ogon i grzywa czarne, przy czym zewnętrzne włosy grzywy przy nasadzie ogona często mają barwę jasną. Kończyny powyżej stawów pęcinowych zwykle czarne. Występuje ciemna pręga na grzbiecie i często pręgowanie w okolicach stawów nadgarstkowych i skokowych. Maść myszata (mysz.). Barwa sierści szara o różnym natężeniu, grzywa i ogon - mieszania włosów czarnych i szarych, występuje czarna pręga na grzbiecie biegnąca wzdłuż kręgosłupa, często pręgowania w okolicach stawów nadgarstkowych i skokowych. Maść izabelowata (izab.). Barwa sierści zbliżona do koloru słabo wypieczonej bułki, grzywa i ogon zawsze barwy jaśniejszej lub białej. Maści powodowane ograniczeniem produkcji lub dystrybucji pigmentów Maść biała (biała). Barwa sierści biała, grzywa i ogon białe, skóra nie pigmentowana (różowa), także w okolicach oczu i pyska. Źrebięta rodzą się białe. Maść siwa (siwa). Na ciemnej skórze białe włosy z różną domieszką włosów barwnych. Grzywa i ogon białe, biało- czarne, czarne. Konie siwe z wiekiem bieleją, często dostają

6 hreczki" - brunatnych plamek na białej sierści. Źrebięta siwe rodzą się innej maści, jednak wokół oczu mają pojedyncze białe włosy. Maść dereszowata (der.). Sierść składa się z włosów siwych (białych) oraz maścistych w proporcjach mniej więcej pół na pół. Głowa i często dolne partie kończyn są maści zasadniczej. U źrebiąt dereszowatych występują białe włosy na całym ciele, głowa pozostaje innej maści w odróżnieniu od źrebięcia siwego, które zawsze bieleje od głowy. Maści złożone Maść srokata (sr.). Nieregularne plamy białe na tle maści gniadej, karej, kasztanowatej lub siwej. Pod plamami maścistymi srokacze mają skórę ciemną, a pod plamami białymi - różową. W zależności od tego, jakiej maści są ciemne plamy, rozróżniamy m.in. konie: gniadosrokate, karosrokate, kasztanowatosrokate, siwosrokate. Konie siwosrokate z wiekiem bieleją. Maść tarantowata (tar.). Rozróżniamy następujące warianty tej maści: 1. na tle maści białej (skóra różowa), na całym ciele łącznie z głową i kończynami, porozrzucane ciemne plamy różnej wielkości (tzw. lampart). W zależności od barwy tych plam rozróżniamy konie: gniadotarantowate, kasztanowatotaranowate, karotarantowate, siwotarantowate; 2. na jednej z maści zasadniczych występują siwe włosy na zadzie, lędźwiach i grzbiecie, a na tym tle ciemne plamy pokrywające prawie całego konia. Z wiekiem maść podstawowa jest wypierana przez siwą, od zadu ku głowie i kończynom. W zależności od maści zasadniczej oraz w odróżnieniu od wariantu pierwszego, maść tę określamy jako tarantowatogniadą, tarantowa-tokasztanowatą itd.; 3. koń maści zasadniczej posiada na lędźwiach i zadzie dużą ograniczoną konturem białą plamę, na której rozrzucone są ciemnej barwy plamy różnej wielkości. W zależności od maści zasadniczej rozróżniamy konie czapraczno-tarantowatogniade itp.

7 Mogą występować również konie tarantowate bez wyraźnego wariantu (typu) tarantowatości. W zależności od przeważających cech umaszczenia, zaliczamy je do jednej z ww. 3 wariantów tej maści. Znaki szczególne Jako znaki szczególne, w opisie identyfikacyjnym podaje się: rybie oko" - oko o bezbarwnej tęczówce, zwykle występuje z latarnią lub szeroką łysiną; wicherki" - zawirowania w ułożeniu sierści powodowane przez naturalny, wirowaty skręt włosów sierści wynikły z różnego kierunku wzrostu włosów; pchnięcie lancą" - zagłębienia w mięśniach podskórnych; inne trwałe znaki, np.: brak oka, uszkodzone (ucięte) ucho, wady zgryzu (szczupaczy, karpiowaty), nieregularności w stałym uzębieniu (np. brak siekacza), trwałe blizny, białe plamki na ciele pochodzenia naturalnego lub powstałe na skutek odparzenia, siwizny, ciemne plamki, tatuaże, białe włosy w ciemnej grzywie i ogonie, odmiany obrysowane", pręgowanie w okolicach nadgarstków lub stawów skokowych, pręgę grzbietową, paski na kopytach, kopyta białe u koni siwych. Ustalanie wieku koni na podstawie uzębienia Dojrzałe konie mają zwykle 40 (ogiery) lub 36 (klacze) zębów, w których skład wchodzi tak w żuchwie, jak i szczęce: po 3 pary siekaczy (cęgi, średniaki, okrajki), 1 para kłów u ogierów (kły u klaczy występują rzadko), 3 pary zębów przedtrzonowych i 3 pary zębów trzonowych. Między ostatnią parą siekaczy (okrajkami) lub kłami a pierwszą parą zębów przedtrzonowych znajduje się bezzębna krawędź żuchwy i szczęki. Zarówno siekacze mleczne jak i stałe posiadają tzw. rejestry (podłużne wgłębienie na środku powierzchni trącej zęba). Zęby konia ulegają ścieraniu w trakcie jego życia. Regularne zmiany rozwojowe w obrębie uzębienia pozwalają na dość precyzyjną ocenę wieku konia do wieku 11 lat. Wiek wystąpienia ważniejszych faz w rozwoju uzębienia konia został zamieszczony w tabeli.

8 Wiek występowania ważniejszych faz w rozwoju uzębienia konia. faza rozwoju uzębienia cęgi średniaki okrajki zęby mleczne wyrastanie do 2 tyg. 4-6 tyg. 4-9 m-cy starcie rejestrów 12 m-cy m-cy m-cy zęby stałe (lat) początek wymiany 2,5 3,5 4,5 osiągnięcie powierzchni trącej starcie rejestrów (żuchwa) starcie rejestrów (szczęka) zmiana kształtu powierzchni trącej (lat) okrągły trójkątny podłużnie owalny

9 Pokrój koni Pokrój, zwany też eksterierem, jest to zewnętrzna budowa ciała, obejmująca także proporcje między jego częściami. Duże znaczenie pokroju w hodowli koni wynika z założenia, że istnieje powiązanie między prawidłowością budowy zewnętrznej osobnika a jego przydatnością użytkową. Funkcjonowanie organizmu konia, limitujące jego dzielność, nie zawsze jest powiązane z prawidłowością budowy ciała. Ocena pokroju nie powinna być więc podstawą selekcji, zwłaszcza koni gorącokrwistych. Selekcja powinna być oparta na kompleksowej ocenie wartości użytkowej. Szczególne znaczenie ma ocena pokroju w hodowli koni czystej krwi arabskiej, gdzie selekcja prowadzona jest głównie pod kątem urody i piękna budowy - cech wchodzących w zakres pojęcia bukiet konia arabskiego". Konie w zależności od rodzaju użytkowania, wieku, płci czy rasy różnią się cechami budowy poszczególnych części ciała. Budowa ciała konia przeznaczonego do użytkowania wierzchowego jest zupełnie inna niż konia do ciężkiego zaprzęgu. Przy ocenie pokroju te czynniki muszą być brane pod uwagę (rys.).

10 Części ciała konia Ocena pokroju nie polega na wyszukiwaniu wad ocenianego konia, gdyż niewielkie odchylenia od prawidłowej budowy nie będą w znaczący sposób wpływały na wartość użytkową konia. Istnieją także u koni wady, nazywane błędami piękności, które zupełnie nie wpływają na ich wartość użytkową. Głowa i szyja. Głowa wraz z szyją stanowią razem przeciwwagę, pozwalającą na łatwą zmianę i regulację położenia punktu ciężkości konia we wszystkich chodach oraz utrzymanie równowagi w spoczynku, w ruchu i skoku. Głowa powinna być proporcjonalna do wielkości konia a duże, ciężkie i masywne głowy są mile widziane tylko u koni zimnokrwistych. U koni spotykane są trzy profile głowy: prosty, szczupaczy i garbonosy. Nie mają one jednak wpływu na wartość użytkową. U koni arabskich mile widziany jest profil szczupaczy, dodający tym koniom urody (rys.).

11 Profile głowy i rodzaje szyi u koni: A - profil prosty szyja prosta, B - profil szczupaczy, szyja łabędzia, C - profil garbonosy, szyja jelenia Długość szyi powinna być proporcjonalna do wielkości konia, zaś wielkość umięśnienia powinna być dostosowana do pracy, w jakiej koń jest użytkowany. Krótka szyja jest wadą u konia wierzchowego, gdyż zakłóca mechanikę ruchu i niekorzystnie wpływa na wydajność chodów. Wśród trzech rodzajów kształtu szyi: prostej, łabędziej i jeleniej, ta ostatnia jest najbardziej niekorzystna. Tchawica w takiej szyi jest mocno powyginana i przez to zwężona, co powoduje wyraźne problemy z oddychaniem. Konie takie noszą głowy poziomo, co powoduje trudności w ich prowadzeniu i częste potykanie. Kłoda. Górny zarys kłody stanowi tzw. górna linia konia, na którą składa się kłąb, grzbiet, lędźwie (zwane też nerką) i zad. Kłąb u koni gorącokrwistych powinien być wyraźnie zarysowany (wysoki), dobrze umięśniony (szeroki) i sięgający daleko w kierunku zadu (długi). Tak zbudowany wydatnie wzmacnia grzbiet i jest dobrym oparciem dla siodła. Kłąb koni zimnokrwistych jest zazwyczaj słabo zaznaczony, krótki i niski. Grzbiet koni wierzchowych powinien być krótki i prosty. Grzbiet karpiowaty w użytkowaniu wierzchowym jest niewygodny, gdyż jest przyczyną sztywnych chodów i krótkiego wykroku. Grzbiet łękowaty jest słaby. Łękowatość grzbietu jest jedną z cech starczych u koni (rys.).

12 Grzbiet konia: A łękowaty (wklęsły), B - karpiowaty (wypukły), C - prosty Lędźwie są odcinkiem przenoszącym siłę zadu na przód konia. Odcinek ten powinien być krótki, szeroki i silnie umięśniony (dobre związanie). Zad powinien być dobrze umięśniony. Długie mięśnie zapewniają szybkość i wytrzymałość zaś szerokość zadu wiąże się z jego siłą. Najczęściej spotykany u większości ras koni jest zad normalny. Zad horyzontalny jest charakterystyczny dla koni arabskich i ich pochodnych. Ten typ zadu umożliwia wydajny ruch, lecz nie nadaje się do skakania (niezbyt duże skątowanie kości kończyn tylnych powoduje, że zad jest słaby). Zad spadzisty jest zadem bardzo mocnym, ale powoduje skrócenie wykroku kończyn tylnych. Jest on mile widziany u koni zimnokrwistych (rys.). Kształt zadu widziany z boku: A - normalny B - poziomy (horyzontalny), C - spadzisty (ścięty) Klatka piersiowa mieści w sobie płuca i serce. Ważną cechą klatki piersiowej jest jej pojemność, na którą składa się głębokość (mostek powinien znajdować się poniżej łokcia) i

13 długość. Za wadliwą w każdym rodzaju użytkowania uznaje się klatkę mało pojemną, wąską i płytką. Brzuch powinien mieścić się w konturach żeber i być pojemny, lecz nie za duży. Za wadliwy uważany jest brzuch obwisły lub rozepchany, ponieważ utrudnia ruchy koniowi. Brzuch podkasany nie zapewnia dostatecznej ilości miejsca dla narządów trawiennych i dyskwalifikuje konia jako zwierzę hodowlane i użytkowe (rys.). Brzuch konia: A - normalny, B - obwisły, C - podkasany Kończyny przednie Przednie kończyny dźwigają 60-65% masy ciała (związane jest to z położeniem środka ciężkości konia) i spełniają głównie rolę podporową i amortyzującą. Ich udział w przesuwaniu ciała do przodu jest znacznie mniejszy niż kończyn tylnych. W przypadku koni użytkowanych wierzchowo dochodzi do tego jeszcze masa jeźdźca co powoduje, że są one bardzo narażone na schorzenia i kontuzje. Prawidłowa budowa tych kończyn zapewnia równomierny nacisk masy ciała konia na każdą z powierzchni stawowych kończyny (rys.).

14 Skątowanie kości w kończynie przedniej oraz wady jej budowy: A - prawidłowa, B - cofnięty nadgarstek (barania noga), C - wysunięty nadgarstek (koziniec), D - nadpęcie z podkrojem, E - nadpęcie długie, F - nadpęcie krótkie Mięśniozrost łopatki łączy kończynę przednią z tułowiem i od niego w głównej mierze zależy wytrzymałość tej kończyny. Łopatka koni wierzchowych powinna być duża, skośnie ustawiona i dobrze umięśniona. Kąty tworzone przez łopatkę, kość ramieniową i podramię a także nadpęcie i pęcinę, dzięki działaniu resorującemu mają duże znaczenie w amortyzowaniu ruchu konia. Najczęstsze wady budowy i postaw kończyn przednich pokazano na rysunkach. Postawy kończyn przednich widziane z przodu: A - prawidłowa, B - zbieżna, C - rozbieżna, D - wąska, E - iksowata, F - beczkowata, G - francuska (tancerska), H - szpotawa Nadgarstek (napięstek) powinien być jak największy, lecz proporcjonalny do wielkości konia. Szeroki i gruby nadgarstek o płaskiej powierzchni przedniej zapewnia dużą

15 powierzchnię stawową, a tym samym mniejsze obciążenia jednostkowe. Cofnięty nadgarstek (barania noga) jest poważną wadą użytkową, ponieważ wszystkie elementy budowy kończyny narażone są wtedy na dodatkowe, znaczne obciążenia. Wadą nadgarstka jest koziniec. Koziniec może być wrodzony lub nabyty. Wada ta powoduje nadmierną pracę ścięgien, lecz w wypadku kozińca wrodzonego nie dyskwalifikuje konia z użytkowania. Koziniec nabyty powstaje na skutek skrócenia ścięgien mięśni zginaczy palca spowodowanych przebytymi stanami zapalnymi. Kończyny takie są mocno osłabione i z trudnością utrzymują masę ciała konia. Nadpęcie nie powinno być zbyt długie. Patrząc z boku, nadpęcie powinno być szerokie, a ścięgna wyraźne, gładkie, bez zgrubień, równo oddalone od kości. Długie nadpęcie powoduje wystąpienie u konia tzw. wysokich chodów. Staw pęcinowy odgrywa znaczącą rolę w amortyzacji ruchu. Powinien być szeroki i gruby, a u koni szlachetnych bardzo suchy. Pęcina także jest ważnym elementem amortyzującym ruch toteż znaczenie ma jej skątowanie oraz długość. Nie powinna ona być zbyt krótka, a jej skątowanie powinno wynosić ok Krótkie i strome (sztorcowe) pęciny źle amortyzują wstrząsy w czasie ruchu, a ich funkcję muszą przejąć inne odcinki kończyny. Długie pęciny powodują mocne obciążenie ścięgien mięśni zginaczy palców. Krańcowo długa i miękka pęcina (tzw. niedźwiedzia łapa) może być przyczyną uszkodzeń stawu pęcinowego, zwłaszcza w szybkim ruchu (rys.). Skątowanie pęciny: A - normalna, zapewniająca równomierne obciążenie masą ciała kości i ścięgien kończyny, B - stroma, powodująca większe obciążenie kości, C - miękka, powodująca przeciążenie ścięgien

16 Kopyto konia jest lekką i elastyczną konstrukcją przystosowaną do wytrzymywania dużych obciążeń, jakie powstają w momencie obarczania kończyny. Puszka kopytowa chroni struktury znajdujące się w jej wnętrzu, pozwala koniowi na ocenę podłoża oraz, dzięki elastyczności rogu kopytowego, amortyzuje wstrząsy w trakcie ruchu. Każda wada kopyt obniża wartość użytkową konia, bez względu na rodzaj wykonywanej pracy. Kształt kopyta przedniego i tylnego jest nieco inny. Od strony podeszwy kopyto przednie ma kształt zbliżony do koła, tylne zaś sercowaty. Spowodowane jest to innym charakterem pracy wykonywanej przez poszczególne pary kończyn (rys.). Kopyto konia widziane z boku i od strony podeszwy Kończyny tylne Zad i kończyny tylne są źródłem siły i ruchu konia. Do pełnienia funkcji napędowej kończyny tylne zostały przystosowane przez silniejsze umięśnienie, większe skątowanie stawów i ich odciążenie spowodowane przesunięciem punktu ciężkości konia do przodu (rys.).

17 Skątowanie kości w kończynie tylnej oraz wady jej budowy: A - prawidłowa, B - szablasta, C - prosta (rozwarty staw skokowy), D - słaby staw skokowy (krótki i wąski) Udo powinno być stosunkowo krótkie i nachylone do przodu, a staw kolanowy nieco odstawiony na zewnątrz ma zapewnić swobodę ruchu kończyny. Podudzie powinno być dobrze umięśnione, długie, szerokie i grube. Długość podudzia ma związek z szybkością ruchu. Staw skokowy jest najważniejszym stawem kończyny tylnej. Jego prawidłowa budowa ma duże znaczenie dla funkcjonowania całego aparatu ruchu. Staw ten powinien być długi, szeroki, gruby, możliwie suchy i proporcjonalny do wielkości konia. Ważne jest także jego skątowanie. Za wadliwy uważany jest staw wąski, ubogi (mało masy kostnej), rozwarty i limfatyczny. Szczególnie groźne są stany zapalne stawu, których rezultatem może być szpat, czyli zrost kości prowadzący do trwałej kulawizny, a w krańcowym wypadku nawet do jego blokady. Nakostniaki na kościach stawu występują także przy schorzeniu zwanym sarniakiem, jednak nie blokują go, a jedynie zniekształcają. Na stawie tym może wystąpić także zajęczak spowodowany przesunięciem kości piętowej górą do przodu, co zmienia warunki pracy ścięgna Achillesa i może doprowadzić do jego przecięcia (rys.).

18 Schemat kości w stawie skokowym: A - staw prawidłowy B - zajęczak, C - szpat, D - sarniak Najbardziej niekorzystną postawą kończyn tylnych jest postawa krowia, która może powodować strychowanie się. Dolne odcinki kończyn tylnych (staw pęcinowy, pęcina i kopyto) są podobnej budowy, co w kończynach przednich (rys.). Postawy kończyn tylnych widziane z tyłu: A - prawidłowa, B - zbieżna, C - rozbieżna, D - beczkowata, E - krowia Pęciny kończyn tylnych mogą być krótsze i bardziej strome, a oś pęcinowo-kopytowa jest nachylona do podłoża pod kątem Chody koni Za podstawowe chody koni uznaje się stęp, kłus i galop. Stęp jest najwolniejszym z chodów konia. Jest czterotaktowym chodem kroczącym bez fazy zawieszenia - na przemian dwie lub trzy kończyny równocześnie są oparte o podłoże.

19 Kłus jest chodem dwutaktowym z fazą zawieszenia. Koń dotyka podłoża parą kończyn znajdujących się na przekątnej osi ciała, a druga para jest w fazie unoszenia. Galop występuje w dwu formach: kentra i cwału. Kenter jest wolniejszą z form galopu. Jest chodem trzy-taktowym z fazą zawieszenia. Cwał jest najszybszą formą galopu. Jest to chód cztero-taktowy z fazą zawieszenia. Wady budowy konia ujawniają się w jego ruchu i wpływają na jego jakość oraz wykorzystanie pracy mięśni. Ważniejszymi wadami ruchu są: chód niski, chód wysoki, chód wąski, chód szeroki, bilardowanie, strychowanie, ściganie się.