Your health, your rights The Charter of Patient Rights and Responsibilities Everyone who uses the NHS in Scotland has rights and responsibilities

Transkrypt

1 English Your health, your rights The Charter of Patient Rights and Responsibilities Everyone who uses the NHS in Scotland has rights and responsibilities Język polski - Polish Twoje zdrowie, Twoje prawa Karta Praw i Obowiązków Pacjenta Każda osoba korzystająca z usług Narodowej Służby Zdrowia w Szkocji ma pewne prawa i obowiązki. 1

2 Contents Introduction. 3 Part 1: Patient rights and responsibilities 5 - Access 6 - Communication and participation 12 - Confidentiality 19 - Respect 23 - Safety 25 - Feedback and complaints 30 Part 2: What if my rights have not been respected? 34 Part 3: How can I find out more? 36 The NHS in Scotland Throughout the Charter the terms NHS services and NHS staff refer to those services provided and staff employed by your local Health Board, Special Health Boards, the Common Services Agency (known as National Services Scotland), and Healthcare Improvement Scotland where appropriate. This will normally include independent contractors and their staff (for example GPs, dentists, opticians and pharmacists) who are contracted to deliver NHS Services. Spis treści Wstęp. 3 Część 1: Prawa i obowiązki pacjenta 5 - Dostęp 6 - Przekaz informacji oraz udział 12 - Poufność 19 - Szacunek 23 - Bezpieczeństwo 25 - Uwagi oraz skargi 30 Część 2: Co robić w przypadku, gdy moje prawa nie są szanowane? 34 Część 3: Jak uzyskać więcej informacji? 36 NSZ w Szkocji Określenia usługi NSZ oraz personel NSZ użyte w Karcie odnoszą się do usług świadczonych oraz personelu zatrudnionego przez następujące instytucje: Twoją miejscową Radę NSZ (Health Board), Specjalne Rady NSZ (Special Health Boards), Wydział ds. Usług Łączonych (the Common Services Agency) również znany jako Narodowe Służby Szkocji (National Services Scotland) oraz Urząd ds. Poprawy Opieki Zdrowotnej w Szkocji (Healthcare Improvement Scotland). NSZ obejmuje zazwyczaj niezależnych wykonawców oraz zatrudniony przez nich personel (na przykład lekarzy rodzinnych, stomatologów, okulistów oraz farmaceutów), z którymi NSZ ma zawartą umowę na świadczenie usług NSZ. 2

3 Introduction The Patient Rights (Scotland) Act 2011 was passed by the Scottish Parliament on 24 February 2011, and received Royal Assent on 31 March The Act gives all patients the right that the health care they receive will: consider their needs consider what would most benefit their health and wellbeing encourage them to take part in decisions about their health and wellbeing, and provide them with the information and support to do so. It also gives patients a right to give feedback, comments, raise concerns or complaints about the care they have received. The Act requires Scottish Ministers to publish a Charter of Patient Rights and Responsibilities which summarises the existing rights and responsibilities of patients using the NHS in Scotland and of people with a personal interest in such patients health care. What the Charter does This Charter of Patient Rights and Responsibilities (the Charter ) summarises your rights and responsibilities as well as what you can expect when you use NHS services and receive NHS care in Scotland. Some of your responsibilities when using the NHS in Scotland are set out in law. Others are what everyone is Wstęp W dniu 24 lutego 2011 r. Szkocki Parlament uchwalił Ustawę (Szkocji) o prawach pacjenta 2011, która w dniu 31 marca 2011 r. uzyskała Sankcję Królewską. Zgodnie z tą Ustawą, każdy pacjent ma prawo do tego, aby opieka zdrowotna, z której korzysta: uwzględniała jego potrzeby. uwzględniała czynniki, które mogą przynieść największe korzyści dla jego zdrowia oraz samopoczucia. zachęcała go do uczestnictwa w procesie podejmowania decyzji dotyczących jego zdrowia oraz samopoczucia i w tym celu zapewniała mu informacje oraz wsparcie. Ustawa pacjentom zapewnia również prawo do zgłaszania uwag, wyrażania opinii i zastrzeżeń oraz składania skarg w związku z opieką, z której korzystają. Ustawa zobowiązuje Szkockich Ministrów do opublikowania Karty Praw i Obowiązków Pacjenta, która podsumowuje istniejące prawa oraz obowiązki pacjentów korzystających z usług NSZ w Szkocji oraz osób, które biorą osobisty udział w opiece zdrowotnej nad tymi pacjentami. Jak działa Karta? Niniejsza Karta Praw i Obowiązków Pacjenta (dalej nazywana Kartą ) podsumowuje Twoje prawa, obowiązki oraz czego możesz oczekiwać od NSZ w Szkocji korzystając z jej usług oraz świadczeń zdrowotnych. Niektóre obowiązki pacjenta korzystającego z NSZ w Szkocji określają przepisy prawne. Pozostałe są obowiązkami, które spełniać musi każda osoba, aby sprzyjać skutecznemu działaniu NSZ w Szkocji i odpowiedzialnemu wykorzystaniu zasobów. Karta informuje również o tym, co można robić w przypadkach, gdy uważasz, że Twoje prawa nie są szanowane. Seria wymienionych na stronie 36 siedmiu broszur Twoje zdrowie, 3

4 expected to do to help the NHS work effectively in Scotland and to help make sure its resources are used responsibly. The Charter also tells you what you can do if you feel that your rights have not been respected. The series of seven Your health, your rights factsheets listed on page 36, available at the Scottish Government website ( and the Health Rights Information Scotland website ( will tell you more about what the rights and responsibilities in this Charter mean for you. Twoje prawa, które znaleźć można na stronie internetowej Rządu Szkockiego ( oraz stronie internetowej Szkockiego Centrum Informacji o Prawach Pacjenta do Zdrowia ( zawiera dalsze informacje o tym, co prawa i obowiązki określone w niniejszej Karcie oznaczają dla pacjenta. 4

5 Part 1: Patient rights and responsibilities This part provides an explanation of your rights and responsibilities when using the NHS. It also explains what the NHS expects from you. The information in this part is presented under the following headings: Access: your rights when using NHS health services in Scotland Communication and participation: the right to be informed, and involved in decisions, about health care and services Confidentiality: the right for your personal health information to be kept secure and confidential Respect: the right to be treated with dignity and respect Safety: the right to safe and effective care Feedback and complaints: the right to have a say about your care and have any concerns and complaints dealt with Część 1: Prawa i obowiązki pacjenta Niniejsza część informuje, jakie są Twoje prawa oraz obowiązki podczas korzystania z usług NSZ. Podane są w niej również informacje o tym, czego NSZ oczekuje od Ciebie. Przedstawione w niniejszej części informacje podzielone są na następujące punkty: Dostęp: Twoje prawa podczas korzystania z usług opieki zdrowotnej NSZ w Szkocji. Przekaz informacji oraz udział: prawo do bycia informowanym oraz prawo do angażowania się w proces podejmowania decyzji w związku z usługami opieki zdrowotnej. Poufność: prawo do tego, aby osobiste informacje dotyczące Twojego zdrowia znajdowały się w bezpiecznym miejscu i objęte były poufnością. Szacunek: prawo do bycia traktowanym godnie i z szacunkiem. Bezpieczeństwo: prawo do bezpiecznej i skutecznej opieki zdrowotnej. Uwagi oraz skargi: prawo do wyrażania własnych poglądów na temat zapewnianej Tobie opieki oraz prawo do tego, aby Twoje zastrzeżenia i skargi były rozpatrywane. 5

6 Access: your rights when using NHS services in Scotland What does this mean for me? NHS services are provided free of charge. This includes NHS services provided by GP practices, local pharmacies, hospitals or clinics and emergency services. There is also a right to free NHS eye examinations and free NHS dental examinations. There are some exceptions to this. For example, you may have to pay for some services and appliances, like dental treatments (in most cases) and glasses. Some people can get help with these costs. To find out more about what you have to pay, and whether you are entitled to help with travel costs for attending a hospital for treatment see the leaflet A quick guide to help with health costs (HCS2). You can get this from your GP practice, local pharmacy, optician, dental practice, the Patient Advice and Support Service (see page 38 for contact details) or on the internet (go to The Highlands and Islands Travel Scheme (HITS) provides non-means-tested reimbursement of travel expenses for people living in the Highlands and Islands NHS Board areas. If you are visiting Scotland from overseas and need treatment during your stay you may have to pay for certain NHS services. You can find more about this at or by phoning the NHS inform Helpline on You have the right to have your needs taken into Dostęp: Twoje prawa podczas korzystania z usług NSZ w Szkocji Co to dla mnie oznacza? 6 Świadczone przez NSZ usługi są nieodpłatne. Obejmuje to usługi NSZ świadczone przez rodzinne przychodnie zdrowia, miejscowe apteki, szpitale, poradnie zdrowia oraz służby ratunkowe. Pacjenci mają również prawo do darmowych badań wzroku oraz badań stomatologicznych. Istnieją pewne wyjątki. Na przykład, pacjenci mogą zostać obciążeni kosztami niektórych usług medycznych oraz przyrządów, takich jak leczenie stomatologiczne (w większości przypadków) oraz okulary. Niektórym osobom może przysługiwać pomoc finansowa w pokryciu tych kosztów. Informacje na temat tego, jaką część kosztów należy pokryć z własnej kieszeni i czy przysługuje Ci pomoc finansowa w pokryciu kosztów podróży do szpitala w celu leczenia, zawiera ulotka Szybki przewodnik po pomocy w kosztach leczenia (A quick guide to help with health costs, HCS2), którą znaleźć można w Twojej rodzinnej przychodni zdrowia, w miejscowej aptece, w gabinecie okulisty, dentysty oraz kontaktując się ze Służbami ds. Porad oraz Pomocy dla Pacjenta (Patient Advice and Support Service dane kontaktowe znajdują się na stronie 38) lub odwiedzając stronę Program Zwrotu Kosztów Przejazdu Okręgu The Highlands and Islands (The Highlands and Islands Travel Scheme, HITS) zapewnia zwrot kosztów przejazdu osobom mieszkającym w obrębie obszarów przynależnych Radzie NSZ dla Okręgu the Highlands and Islands bez względu na ich dochody. Jeżeli jesteś osobą przyjezdną z zagranicy i potrzebujesz leczenia w trakcie swojego pobytu w Szkocji, za pewne usługi NSZ prawdopodobnie będziesz musiał zapłacić z własnej kieszeni.

7 account when receiving NHS services. Your Health Board must take account of your needs when providing health services. However, your Health Board must also consider the rights of other patients, clinical judgement and the most efficient way to use NHS resources. You must never be refused access to NHS services on the basis of unlawful discrimination against you because of your age, disability, sex, or sexual orientation, gender reassignment, marriage or civil partnership, pregnancy or maternity, race, religion or belief. You have the right that your local Health Board will assess the local community s health needs and provide the services it considers necessary to meet them. Your Health Board must make informed decisions about how best to use the resources it has to meet its area s needs. Under European Union (EU) arrangements you have the right to go to other European Economic Area (EEA) countries for treatment in a state hospital or, in certain circumstances, an independent hospital, although a number of conditions apply. Therefore, if you are thinking of travelling to an EEA country for treatment you should first of all discuss your options with your local NHS Board to find out, amongst other things: - if the treatment is covered by EU arrangements Dalsze informacje znaleźć można na stronie lub dzwoniąc na infolinię Centrum Informacyjnego NSZ (NHS inform) pod nr Korzystając z usług NSZ masz prawo, aby pod uwagę brano Twoje potrzeby. Podczas świadczenia Ci usług opieki zdrowotnej Twoja Rada NSZ zobowiązana jest brać pod uwagę Twoje potrzeby. Twoja Rada NSZ musi również jednak brać pod uwagę prawa innych pacjentów, opinie lekarskie oraz najwydatniejszy sposób wykorzystania zasobów NSZ. Pacjentowi nie można nigdy odmówić dostępu do usług NSZ na podstawie bezprawnego dyskryminowania go ze względu na jego wiek, niepełnosprawność, płeć, orientację seksualną, zmianę płci, zawarty przez niego związek małżeński lub rejestrowany związek partnerski, ciążę lub macierzyństwo, rasę, religię lub wyznanie. Masz prawo do tego, aby Twoja miejscowa Rada NSZ zbadała potrzeby zdrowotne lokalnej społeczności i zapewniła usługi, które uzna za konieczne, aby te potrzeby zaspokoić. Rada NSZ ma obowiązek podjęcia dobrze przemyślanych decyzji w związku z tym, jak najlepiej wykorzystać posiadane zasoby, aby sprostać miejscowym potrzebom. W świetle postanowień Unii Europejskiej pacjent w celach leczenia w szpitalu państwowym lub, w pewnych okolicznościach, w szpitalu prywatnym, po spełnieniu pewnych warunków, może udać się do innego kraju należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Dlatego, jeżeli rozpatrujesz możliwość wyjazdu do kraju należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego w celach leczenia, w pierwszej kolejności z miejscową Radą NSZ należy omówić dostępne dla Ciebie możliwości, aby między innymi ustalić: - czy leczenie objęte będzie postanowieniami Unii Europejskiej 7

8 - the best option for your particular circumstances - if your local NHS Board will arrange funding or reimburse the cost of the treatment (including the level of reimbursement where applicable) - the treatment that the NHS can provide at home. You have the right to request support to access NHS services. You can have someone else present at an appointment. If you want this please let staff know. This could be a carer, family member, partner, friend, advocate or another health care worker. If you need an interpreter or a sign-language interpreter, or other communication support, ask a member of staff to arrange this for you in advance. If you have a mental health disorder you have a right to support from an independent advocate. NHS staff will arrange this for you. If you want to speak to a hospital chaplain you can ask a member of staff to arrange this for you. If you have a clinical need for transport to get to a hospital or clinic appointment, ask a member of NHS staff or your Health Board about the Patient Transport Service. The independent Patient Advice and Support Service (PASS) can provide advice and tell you about support services available to you. See page 38 for information on how to contact them. You have the right to be registered with a GP - najlepsze dla Ciebie rozwiązanie, mając na uwadze Twoją sytuację - czy Twoja miejscowa Rada NSZ będzie mogła leczenie sfinansować lub zwrócić (w tym w niektórych przypadkach częściowo) jego koszty - jakie leczenie oferuje NSZ w Szkocji. Masz prawo do uzyskania pomocy przy korzystaniu z usług NSZ. Jeżeli chcesz, aby podczas wizyty u lekarza obecna była z Tobą inna osoba, którą może być opiekun, członek rodziny, partner, znajomy, doradca lub inny pracownik służby zdrowia, zawiadom o tym personel. Jeżeli potrzebujesz tłumacza, w tym tłumacza języka migowego, lub masz inne potrzeby komunikacyjne, taką prośbę z wyprzedzeniem zgłoś personelowi, który zamówi odpowiednie usługi. Jeżeli cierpisz na chorobę psychiczną, masz prawo do otrzymania pomocy od niezależnego doradcy. Pomoc tą zorganizuje dla Ciebie personel NSZ. Jeżeli pragniesz porozmawiać z kapelanem szpitalnym, możesz o to poprosić personel, który taką rozmowę zorganizuje. Jeżeli z przyczyn medycznych potrzebny jest Ci transport do szpitala lub na wizytę u lekarza, pracownik służby zdrowia lub Twoja Rada NSZ udzieli Ci informacji o Służbach ds. Transportu Pacjentów (Patient Transport Service). Porad oraz informacji o dostępnych usługach pomocy udzielają niezależne Służby ds. Porad oraz Pomocy dla Pacjenta (Patient Advice and Support Service PASS). Dane kontaktowe PASS znaleźć można na stronie 38. Masz prawo do zarejestrowania się w rodzinnej przychodni zdrowia 8

9 practice. Your GP is usually your first and main point of contact for access to general medical services and referrals for hospital treatment. If you cannot register with your chosen GP practice, your Health Board can help you find another. You can indicate a preference for a particular doctor within your GP practice. The GP practice will try to meet any reasonable preference. A GP may be able to take steps to have you removed from the practice register in some situations, for example if you move out of the practice area or you are physically or verbally abusive to people at the practice. You have the right to start to receive agreed inpatient or day case treatment within 12 weeks of agreeing to it. This is called the Treatment Time Guarantee. Patients who are due to receive planned treatment provided on an inpatient or day case basis have a right to start to receive the treatment within 12 weeks from the date they agree to the treatment. Some examples of treatments include hip or knee replacements or hernia surgery. If your agreed treatment has not started within 12 weeks, your Health Board must explain the reasons for this, and give you information about how to make a complaint if you wish to do so. Your Health Board must also take steps to ensure you start your treatment at the next available opportunity, taking account of other patients clinical needs. Twój lekarz rodzinny jest zazwyczaj Twoim pierwszym oraz głównym punktem kontaktu w zakresie dostępu do ogólnych usług opieki zdrowotnej oraz skierowań na leczenie szpitalne. Jeżeli nie możesz zarejestrować się u lekarza rodzinnego w wybranej przez siebie przychodni, Twoja Rada NSZ pomoże Ci znaleźć inną. Możesz określić preferowanego lekarza z Twojej przychodni, która w miarę możliwości takie preferencje postara się spełnić. W niektórych sytuacjach, takich jak wyprowadzka pacjenta z obszaru podlegającego danej przychodni lub gdy pacjent jest obelżywy wobec osób w przychodni lub używa wobec nich przemocy, lekarz rodzinny może poczynić czynności, aby taką osobę wykreślić z listy pacjentów danej przychodni. Masz prawo do tego, aby uzgodniona hospitalizacja lub jednodniowe leczenie szpitalne rozpoczęło się w ciągu 12 tygodni od wyrażenia na nie zgody. Nazywamy to gwarancją maksymalnego czasu oczekiwania na leczenie. Pacjenci, którzy mają planowaną hospitalizację lub jednodniowe leczenie szpitalne mają prawo, aby takie leczenie rozpoczęło się w ciągu 12 tygodni od daty wyrażenia na nie zgody. Niektórymi przykładami takiego leczenia są wymiana stawu biodrowego, kolanowego, lub operacja przepukliny. Jeżeli uzgodnione leczenie nie rozpoczęło się w ciągu 12 tygodni, Twoja Rada NSZ zobowiązana jest podać tego powody i, jeżeli pragniesz złożyć skargę, udzielić Ci informacji, w jaki sposób można to uczynić. Twoja Rada NSZ zobowiązana jest również podjąć czynności, które zapewnią jak najszybsze rozpoczęcie leczenia, jednocześnie biorąc pod uwagę potrzeby zdrowotne innych pacjentów. Niektóre rodzaje leczenia nie są objęte gwarancją maksymalnego czasu leczenia. Więcej informacji na ten temat znajduje się w broszurze Twoje zdrowie, Twoje prawa: Szpitalne terminy 9

10 There are a small number of treatments excluded from the Treatment Time Guarantee. Further information is given in the Your health, your rights: Hospital Waiting Times factsheet. See page 36 on how to get your copy. What does the NHS expect from me? You should register with a GP practice. Your GP is usually your first and main point of contact for access to general medical services and referrals for hospital treatment. If you are unable to register with your preferred GP practice, your Health Board can help you find another. You should register with a dental practice. If you are unable to register with your preferred NHS dental practice, your Health Board can provide details of other dental practices that accept NHS patients. If you are unable to register with your preferred NHS dental practice, NHS inform can help you find another. See page 36 for information on contacting NHS inform. You should attend any GP, dental, optical, hospital or clinic appointments that have been arranged. If you cannot keep an appointment, let the GP practice, dental practice, optician, hospital or clinic know as soon as possible. This will allow them to offer it to someone else. Be on time for appointments. If you are going to be late, let a member of staff know. 10 oczekiwania. Informacje o tym, jak zdobyć kopię tej broszury znajdują się na stronie 36. Czego oczekuje ode mnie NSZ? Zarejestruj się w rodzinnej przychodni zdrowia. Twój lekarz rodzinny jest zazwyczaj Twoim pierwszym oraz głównym punktem kontaktu w zakresie dostępu do ogólnych usług opieki zdrowotnej oraz skierowań na leczenie szpitalne. Jeżeli nie możesz zarejestrować się u lekarza rodzinnego w wybranej przez siebie przychodni, Twoja Rada NSZ pomoże Ci znaleźć inną. Zarejestruj się w przychodni stomatologicznej. Jeżeli nie możesz zarejestrować się w Twojej preferowanej przychodni stomatologicznej podlegającej NSZ, Twoja Rada NSZ poda Ci dane innych przychodni stomatologicznych, które przyjmują pacjentów NSZ. Pomocy w znalezieniu innej przychodni może udzielić również Centrum Informacyjne NSZ (NHS inform). Informacje dotyczące kontaktowania się z Centrum Informacyjnym NSZ znajdują się na stronie 36. Należy przychodzić na każdą umówioną wizytę u lekarza rodzinnego, stomatologa, okulisty, wizytę w szpitalu lub specjalistycznej przychodni. Jeżeli nie będziesz mógł przyjść na wizytę, jak najszybciej zawiadom o tym rodzinną przychodnię zdrowia, przychodnię stomatologiczną, okulistę, szpital lub specjalistyczą poradnię zdrowia, aby wizytę zaoferować innej osobie. Na wizyty przychodź na czas. Jeżeli będziesz spóźniony, zawiadom o tym personel. Jeżeli pracownik NSZ (na przykład pielęgniarka środowiskowa lub środowiskowa pielęgniarka psychiatryczna) przychodzi z wizytą do Twojego domu, upewnij się, że będziesz w domu w uzgodnionym

11 If a member of NHS staff (for example a Health Visitor or Community Psychiatric nurse) is coming to visit you at home, make sure you are in at the agreed time or let them know in advance if you are unable to keep the appointment. Make sure your GP practice, dental practice, optician and any hospital or clinic you are attending has up-todate information about how to contact you. You should use health services responsibly. Always try to order repeat prescriptions in plenty of time. This will ensure your prescription is processed in time for you. Use your GP practice or local pharmacy for routine treatment and medical advice. Only go to your local Accident and Emergency department (A&E) in an emergency. If you are ill when your doctor s surgery is closed and you feel you can t wait until it reopens, phone NHS 24 on for advice. If you or someone else is ill and you think your/their life is in danger, always phone 999 and ask for an ambulance. czasie lub zawiadom go z wyprzedzeniem, jeśli przestaniesz być dostępny w wyznaczonym czasie. Upewnij się, że Twoja rodzinna przychodnia zdrowia, dentysta, okulista, szpital lub inna specjalistyczna poradnia zdrowia, do której chodzisz posiada Twoje aktualne dane kontaktowe. Z usług opieki zdrowotnej korzystaj odpowiedzialnie. Leki na recepty odnawialne zawsze próbuj zamawiać z dużym wyprzedzeniem. Dzięki temu będzie je można przygotować i wydać na czas. Korzystaj ze swojej rodzinnej przychodni zdrowia lub miejscowej apteki w celach rutynowego leczenia oraz porad lekarskich. Do miejscowego pogotowia ratunkowego (A&E) zgłaszaj się wyłącznie w nagłych przypadkach. Gdy czujesz się chory w czasie, gdy gabinet Twojego lekarza rodzinnego jest zamknięty i uważasz, że nie możesz czekać do godziny jego otwarcia, dzwoń na całodobową linię NSZ pod nr w celu uzyskania porady. Jeżeli jesteś chory lub chora jest inna osoba i uważasz, że Twoje lub jej życie jest zagrożone, dzwoń pod nr 999 i proś o karetkę pogotowia. 11

12 Communication and participation: the right to be informed, and involved,in decisions about health care and services What does this mean for me? You have the right to be involved in decisions about your care and treatment. NHS staff must not make decisions about your care and treatment without involving you in that decision as appropriate. You can ask for a second opinion before you make a decision about your care and treatment, if you think you need it. Where possible, your request will be met. You can ask any question if you do not understand something. You should be given enough reasonable time to make up your mind about any proposed examination or treatment, without pressure from staff. If you are unable to make a decision for yourself, you must still be supported and encouraged to be involved in decisions about your care and treatment. If you are unable to make a decision for yourself, staff who have to make decisions about your care and treatment may also consider: - what is the best clinical option for you - what you have said in the past about how you want to be treated Przekaz informacji oraz udział: prawo do bycia informowanym oraz prawo do angażowania się w proces podejmowania decyzji dotyczących usług opieki zdrowotnej. Co to dla mnie oznacza? Masz prawo do angażowania się w proces podejmowania decyzji związanych z Twoją opieką oraz leczeniem. Personel NSZ nie może wydawać decyzji dotyczących Twojego zdrowia oraz leczenia, w zależności od danej sytuacji, bez umożliwienia Ci wzięcia udziału w procesie ich podejmowania. Przed podjęciem decyzji w związku z Twoją opieką oraz Twoim leczeniem możesz, jeśli uważasz, poprosić o dodatkową opinię w kwestii, której decyzja dotyczy. NSZ prośbę taką w miarę możliwości spróbuje spełnić. Jeżeli czegoś nie rozumiesz, pytaj. Na podjęcie decyzji w związku z proponowanym badaniem lub leczeniem powinieneś mieć zapewnioną wystarczającą i uzasadnioną ilość czasu, bez nacisku ze strony personelu. Nawet jeżeli nie jesteś zdolny do podejmowania samodzielnych decyzji, należy Cię wspierać i zachęcać do angażowania się w decydowanie o swojej opiece oraz leczeniu. Jeżeli nie jesteś zdolny do podejmowania samodzielnych decyzji, personel, który musi zdecydować o Twojej opiece oraz leczeniu, może również wziąć pod uwagę: - najlepsze rozwiązanie dla Twojego zdrowia 12

13 - the views of others who are close to you - the views of a parent, guardian or other person who has responsibility for you if you are a child - the views of anyone who has legal authority to make a decision on your behalf You have the right to be given the information you need to make informed choices about your health care and treatment options. You have the right to be told about the care and treatment options available to you. You have the right to be told what the care or treatment will involve, including the risks and benefits, and what may happen if you do not have the treatment. You can ask for more information if you want to know more. You have the right to be given information in a way you can understand. You have the right to request support when making decisions about your health care. If you need an interpreter or a sign-language interpreter, or other communication support, you can ask in advance for a member of staff to arrange this for you. Please let staff know if you want someone else present at an appointment. This could be a carer, family member, partner, friend, or another health care worker. You may ask (and if you have a mental health disorder you have a right) to have an independent advocate to help you give your views. NHS staff can arrange this for you. You have the right to clear communication about - to, co powiedziałeś w przeszłości o tym, jak chcesz być leczony - opinie innych osób, które są Tobie bliskie - opinie rodzica, prawnego opiekuna lub innej osoby, która jest za Ciebie odpowiedzialna, jeżeli jesteś osobą nieletnią - opinie wszelkich osób, które są uprawnione do podejmowania decyzji w Twoim imieniu Masz prawo do otrzymania informacji potrzebnych Ci do podjęcia przemyślanych decyzji dotyczących możliwych dla Ciebie form opieki zdrowotnej oraz leczenia. Masz prawo być informowanym o możliwych dla Ciebie formach opieki oraz leczenia. Masz prawo być informowanym o tym, na czym polegała będzie ta opieka oraz leczenie, w tym o zagrożeniach, korzyściach oraz o skutkach braku leczenia. Jeżeli potrzebujesz więcej informacji, poproś o nie. Masz prawo być informowanym w sposób dla Ciebie zrozumiały. Masz prawo poprosić o pomoc w podjęciu decyzji dotyczącej Twojej opieki lekarskiej. Jeżeli potrzebujesz tłumacza, w tym tłumacza języka migowego, lub masz inne potrzeby komunikacyjne, taką prośbę z wyprzedzeniem zgłoś personelowi, który zamówi odpowiednie usługi. Jeżeli chcesz, aby podczas wizyty u lekarza obecna była z Tobą inna osoba, którą może być opiekun, członek rodziny, partner, znajomy lub inny pracownik służby zdrowia, zawiadom o tym personel. Możesz (i jeżeli cierpisz na chorobę psychiczną, masz prawo) poprosić o pomoc niezależnego doradcy, który pomoże Ci w wyrażeniu Twoich opinii. Pomoc tą zorganizuje dla Ciebie personel 13

14 your care and treatment from NHS staff. Staff must communicate clearly and openly with you about your care and treatment. Staff must check whether you have understood the information you have been given and whether you would like more information before making a decision. You have the right to be given all the information you need about your medicines, and their possible side effects, in a way you can understand. If you have a long-term condition, staff must make sure you have clear information about your condition in a way you can understand. You have the right to get support to manage your condition. For example, you can expect staff to tell you how and when to take your medication, how to control pain and how to access other services that could help you. You have the right to be given information about support that is available from the NHS and other relevant agencies for example local authorities, the Patient Advice and Support Service and the voluntary sector, and any follow-on care that is available to you. You have the right to be given information about your care and treatment in a format or language that meets your needs (for example in audio format, British Sign Language or in a language other than English). If you have to go to hospital for treatment you should be told how long you are likely to have to wait. You should be told the names of the staff responsible for your care and how to contact them. You are entitled to get a copy of any letters, faxes or NSZ. Masz prawo do jasnych informacji o zapewnianej Ci przez personel NSZ opiece oraz leczeniu. Personel na temat Twojej opieki oraz leczenia zobowiązany jest rozmawiać z Tobą w sposób jasny oraz otwarty. Personel musi upewnić się, czy zrozumiałeś przekazane Ci informacje oraz czy potrzebujesz więcej informacji przed podjęciem decyzji. Masz prawo otrzymać wszystkie potrzebne Ci informacje o Twoich lekach, możliwych efektach ubocznych, a informacje te muszą być dla Ciebie zrozumiałe. Jeżeli jesteś przewlekle chory, personel musi upewnić się, że posiadasz zrozumiałe dla Ciebie informacje o Twojej chorobie. Masz prawo do otrzymania pomocy w radzeniu sobie z własną chorobą. Na przykład, personel powinien Cię poinformować, jak i kiedy przyjmować leki, jak panować nad bólem i jak skorzystać z innych usług, które mogą Ci pomóc. Masz prawo być informowanym o wsparciu oferowanym przez NSZ oraz inne stosowne instytucje, na przykład władze lokalne, Służby ds. Porad oraz Pomocy dla Pacjenta (Patient Advice and Support Service), wolontariat oraz o dostępnej dla Ciebie dalszej opiece. Masz prawo, aby informacje o Twojej opiece oraz Twoim leczeniu przekazywane były w odpowiednim dla Ciebie formacie i języku (na przykład w formacie audio, w brytyjskim języku migowym lub w języku innym niż angielski). Jeżeli musisz udać się do szpitala w celach leczenia, powinieneś zostać poinformowany, jaki jest szacowany czas oczekiwania na nie. Powinieneś otrzymać imiona oraz nazwiska członków personelu odpowiedzialnych za Twoją opiekę oraz ich dane kontaktowe. 14

15 s written by NHS staff about your care and treatment if you ask for them (in line with the Data Protection Act 1998), although you may have to pay for them. See page 38 on how to find out more about your rights under the Data Protection Act. You can access information and advice on how to give feedback, make comments and raise concerns or complaints about the care you have received and the services you have used. The independent Patient Advice and Support Service can help you with this. See page 38 for contact details. You have the right to accept or refuse any treatment, examination, test or screening procedure that is offered to you. If you can understand the information you are given and are capable of making a decision for yourself about the care or treatment you are offered and appropriate available alternatives, then you have the right to accept or refuse any treatment, examination, test or screening procedure, or to take part in research. If you are the carer of an adult who is unable to make decisions about their health care and treatment without help, you can expect to be involved in the decision making process under the terms of the Adults with Incapacity (Scotland) Act If a person is under 16, and the health professional looking after them believes they can make decisions for themselves, then the person under 16 can make a decision about their own health care and treatment. But if you are the parent of a person under 16 who is unable to make decisions for themselves, you can decide about their health care and treatment. The 15 Przysługuje Ci prawo do otrzymania, na prośbę, kopii wszelkich pism, faksów oraz i sporządzonych przez personel NSZ w związku z Twoim leczeniem oraz opieką (zgodnie z Ustawą o danych osobowych z 1998 r.), za co może być jednak pobrana opłata. Informacje o tym, gdzie zdobędziesz więcej informacji o Twoich prawach przewidzianych w Ustawie o ochronie danych osobowych znajdziesz na stronie 38. Masz dostęp do informacji oraz porad dotyczących tego, jak zgłosić uwagę, wyrazić opinię lub zastrzeżenie, lub złożyć skargę w związku z zapewnioną Ci opieką oraz usługami, z których skorzystałeś. Pomogą Ci w tym niezależne Służby ds. Porad oraz Pomocy dla Pacjenta. Dane kontaktowe Służb znajdują się na stronie 38. Masz prawo przyjąć lub odmówić przyjęcia oferowanego Ci leczenia, badania, w tym badania przesiewowego. Jeżeli rozumiesz udzielone Ci informacje i jesteś zdolny podjąć samodzielną decyzję dotyczącą oferowanej Ci opieki, leczenia i innych dostępnych odpowiednich alternatywnych form opieki lub leczenia, masz prawo odmówić takiego oferowanego Ci leczenia, badania, w tym badania przesiewowego oraz udziału w badaniu w celach naukowych. Jeżeli jesteś opiekunem osoby dorosłej, która nie jest zdolna samodzielnie podejmować decyzji dotyczących własnej opieki zdrowotnej oraz leczenia, w rozumieniu Ustawy (Szkocji) o osobach ubezwłasnowolnionych z 2000 r. w procesie podejmowania takich decyzji możesz wziąć udział osobiście. Osoba poniżej 16 roku życia ma prawo podejmowania samodzielnych decyzji dotyczących zapewnianej jej opieki zdrowotnej oraz leczenia, jeżeli tak uzna opiekujący się nią lekarz. Jeżeli jednak jesteś rodzicem osoby poniżej 16 roku życia, która jest niezdolna do podejmowania samodzielnych decyzji, decyzję o opiece zdrowotnej oraz leczeniu swojego dziecka możesz podjąć

16 same applies if you have legal responsibility for a person under 16. You have the right to have your wishes about organ and tissue donation respected after your death. If you join the NHS Organ Donor Register, you can expect staff to take account of your wishes. See page 40 on how to learn more about Organ Donation. You have the right to be involved, directly or through representatives, in the planning, design and provision of services in your area. You can expect Health Boards to make decisions about changes to NHS services in an open and honest way. Health Boards must involve the people who live in their board area in the planning and development of services, and in decisions that significantly affect the operation of those services. sam. Ma to również zastosowanie, gdy za osobę poniżej 16 roku życia jesteś odpowiedzialny prawnie. Masz prawo do poszanowania wyrażonych życzeń dotyczących oddania własnych narządów oraz tkanek po Twojej śmierci. Jeżeli Twoje imię i nazwisko znajduje się w Rejestrze Dawców Narządów NSZ, personel zobowiązany jest wziąć pod uwagę Twoje życzenia. Informacje na temat tego, gdzie uzyskać więcej informacji o oddawaniu narządów znaleźć można na stronie 40. Masz prawo do angażowania się, bezpośrednio lub poprzez przedstawicieli, w planowanie, opracowywanie oraz świadczenie usług na obszarze Twojego miejsca zamieszkania. Od Rad NSZ możesz oczekiwać, że decyzje dotyczące zmian w usługach świadczonych przez NSZ podejmowane będą w sposób otwarty oraz uczciwy. Rady w planowanie i rozwój świadczonych usług oraz w podejmowanie decyzji, które mają znaczący wpływ na działanie tych usług, zobowiązane są angażować osoby zamieszkałe na obszarze przynależącym do danej Rady. 16

17 What does the NHS expect from me? That you take some personal responsibility for your own health. Ask your GP or any member of staff involved in your care for support to help you manage your condition and to lead a healthy lifestyle. That you take an active part in discussions and decisions about your health care and treatment. If you want or need more information to help you make decisions about the care and treatment that is available to you, ask a member of staff. Discuss your care and treatment with staff in an open and honest way. That if there is anything you do not understand, you ask questions. If there is anything you do not understand about your condition or treatment, ask NHS staff to explain it. And please make sure you understand how to take any medicines you have been given. The leaflet It s okay to ask offers handy tips and advice on asking questions and is available from Health Rights Information Scotland (HRIS). See page 36 on how to contact HRIS. Ask staff to explain any words you do not understand. Tell a member of staff if you need information in a particular way to meet your needs (for example, in audio format, British Sign Language or a language other Jakie są oczekiwania NSZ wobec mnie? 17 Bądź osobiście odpowiedzialny za swoje zdrowie. O pomoc w radzeniu sobie ze swoją chorobą i w prowadzeniu zdrowego trybu życia poproś swojego lekarza rodzinnego lub personel, który zajmuje się Twoją opieką. Bierz czynny udział w dyskusjach oraz w podejmowaniu decyzji o swojej opiece zdrowotnej oraz leczeniu. Jeżeli potrzebujesz więcej informacji, które mogą Ci pomóc podjąć decyzję w związku z dostępną Tobie opieką oraz leczeniem, poproś o nie członka personelu NSZ. O sprawach dotyczących Twojej opieki oraz Twojego leczenia z personelem rozmawiaj w sposób otwarty oraz szczery. Jeżeli czegoś nie rozumiesz, pytaj. Jeżeli czegokolwiek nie rozumiesz w związku ze swoją chorobą lub leczeniem, o wyjaśnienie poproś personel NSZ. Upewnij się, że rozumiesz, jak przyjmować przepisane leki. Ulotka Nie wahaj się pytać zawiera pożyteczne wskazówki oraz porady dotyczące zadawania pytań. Można ją pobrać ze strony Szkockiego Centrum Informacji o Prawach Pacjenta do Zdrowia (Health Rights Information Scotland (HRIS). Dane kontaktowe HRIS znajdują się na stronie 36. Jeżeli nie rozumiesz jakichkolwiek terminów, pytaj personel NSZ. Jeżeli ze względu na swoje potrzeby chcesz, aby informacje przekazane zostały Ci w określony sposób (na przykład w formacie audio, w brytyjskim języku migowym lub innym języku niż angielski), poproś o to członka personelu. Personel NSZ informuj o zmianach Twojego stanu zdrowia. Dziel się informacjami, które mogą być istotne dla Twojej opieki

18 than English). That you let staff know about any changes in your health condition. Share information about anything that may be relevant to your care and treatment. That you tell your GP practice, dental surgery, optician and any hospital or clinic you go to if you change your address, phone number or . This is to make sure staff involved in your care can easily contact you about your treatment, check-ups or appointments. If you want to become an organ or tissue donor after you die, put your name on the NHS Organ Donor Register. You should also carry a donor card and discuss your wishes with the people close to you. See page 40 for how to contact the NHS Organ Donor Register. oraz leczenia. Powiadom swoją rodzinną przychodnię zdrowia, gabinet dentysty, okulistę, szpital lub specjalistyczną poradnię zdrowia, do której chodzisz o zmianie swojego adresu, numeru telefonu lub a. Dzięki temu opiekujący się Tobą personel będzie mógł łatwo się z Tobą skontaktować w związku z Twoim leczeniem, badaniami kontrolnymi lub innymi wizytami. Jeżeli po śmierci chcesz zostać dawcą narządów lub tkanek, zapisz się do Rejestru Dawców Narządów NSZ. Powinieneś również nosić ze sobą kartę dawcy, a swoje życzenia omówić z osobami bliskimi Tobie. Na stronie 40 znajdują się dane kontaktowe Rejestru Dawców Narządów NSZ. 18

19 Confidentiality: the right for your personal health information to be kept secure and confidential What does this mean for me? You have the right for your personal health information to be kept secure and confidential. NHS staff must keep your personal health information confidential in accordance with confidentiality laws, the Data Protection Act 1998 and professional standards. See page 38 on how to find out more about your rights under the Data Protection Act. Staff must not discuss confidential information about you in public without your consent. There may be some circumstances however where your consent is not required (e.g. where there is a legal requirement for staff to share information, it is necessary in order to protect you, or it is in the public interest). You have the right to know how your personal health information is stored, shared and used by the NHS. Staff use your information to give you the care and treatment you need. They will share relevant information about you with other staff involved in your care where this is necessary. Some of your personal health information may be given to other people who need information about your health in order to contribute to your care - for example, a carer, a home help or a social worker. Subject to certain exceptions (for example a medical emergency or legal requirement), your 19 Poufność: prawo, aby osobiste informacje o Twoim zdrowiu przechowywane były w bezpiecznym miejscu i objęte były poufnością. Co to dla mnie oznacza? Masz prawo, aby osobiste informacje o Twoim zdrowiu przechowywane były w bezpiecznym miejscu i objęte były poufnością. Personel NSZ zobowiązany jest osobiste informacje o Twoim zdrowiu przechowywać zgodnie z przepisami dotyczącymi poufności, Ustawą o ochronie danych osobowych z 1998 r. oraz etyką zawodową. Informacje o tym, jak dowiedzieć się więcej o swoich prawach przewidzianych przez Ustawę o ochronie danych osobowych znajdziesz na stronie 38. Personel informacji poufnych o Tobie zobowiązany jest nie omawiać z innymi osobami bez uzyskania Twojej zgody. Mogą jednak zaistnieć pewne okoliczności, w których Twoja zgoda nie będzie potrzebna (na przykład, gdy personel jest prawnie zobowiązany informacje takie przekazać innym, gdy jest to konieczne w celu ochrony Twojego dobra lub leży to w interesie publicznym). Masz prawo wiedzieć, w jaki sposób NSZ przechowuje, przekazuje do wiadomości innych oraz wykorzystuje osobiste informacje o Twoim zdrowiu. Personel informacje o Tobie wykorzystuje, aby zapewnić Ci opiekę oraz leczenie, których potrzebujesz. Stosownymi informacjami o Tobie personel w razie konieczności może dzielić się z innymi pracownikami służby zdrowia, którzy

20 personal health information will only be given to them and to other NHS staff if you have agreed to this. Sometimes the NHS also uses relevant information about your health to help improve NHS services and public health in Scotland - for example to find out how many people have a particular illness or disease. If so, information that identifies you is removed if possible. If the NHS uses information that does identify you (for example to include it in a disease register), they must explain how and why your information will be used. You may give consent to your information being used or shared in different ways, for example, depending on the circumstances: - by saying that you agree or signing a form, or - by not objecting when it is clear that the information will be shared. NHS staff must not give information about you to organisations such as employers or the media without getting your permission. Sometimes the law allows the NHS to share your information without your permission where disclosure can be justified in the public interest to protect individuals and communities from serious harm (for example to prevent the spread of a communicable disease or to investigate a serious crime). You have a right to say if you do not want your personal health information to be shared in particular ways, and to expect that the NHS will not normally pass on your personal health information without your permission. 20 zajmują się Twoją opieką. Niektóre z osobistych informacji o Twoim zdrowiu mogą zostać przekazane innym osobom, które ich potrzebują, gdyż biorą udział w Twojej opiece. Takimi osobami mogą być opiekunowie, pracownicy pomocy domowej lub pracownicy socjalni. Z zastrzeżeniem pewnych wyjątków (na przykład w stanach nagłego zagrożenia zdrowotnego lub gdy jest to prawnie wymagane), osobiste informacje o Twoim zdrowiu zostaną im lub innym pracownikom NSZ przykazane tylko, jeśli się na to zgodzisz. Czasami NSZ ze stosownych informacji o Twoim zdrowiu korzysta również, aby usprawnić świadczone przez siebie usługi oraz poprawić stan zdrowia publicznego w Szkocji, na przykład w celu ustalenia, ile osób choruje na określoną chorobę. W takich przypadkach informacje pozwalające na ustalenie tożsamości osoby są w miarę możliwości usuwane. Jeżeli jednak NSZ korzysta z informacji, za pomocą których można ustalić tożsamość osoby (na przykład, aby zawrzeć je w rejestrze chorób), musi wyjaśnić, w jaki sposób te informacje będą wykorzystane oraz dlaczego. Zgodę na wykorzystywanie lub przekazywanie innym informacji o Tobie możesz, w zależności od sytuacji, wyrazić na różne sposoby na przykład: - zgodę wyrażając ustnie lub podpisując formularz, lub - nie wyrażając sprzeciwu, gdy wiadome jest, że informacje będą przekazane innym. NSZ informacji o Tobie zobowiązuje się nie przekazywać bez Twojego pozwolenia takim instytucjom jak pracodawcy lub media. Prawo w niektórych przypadkach zezwala, aby NSZ informacje o Tobie mogła przekazywać bez Twojego

21 If you do not want your personal health information to be used or shared, tell a member of staff providing your care. If you do this, the NHS has to limit how it uses your information where possible. The NHS may, however, be required to share information in an emergency or if the law says it must, even if you do not consent. You should tell staff if you want your information to be shared with family members or a carer. You have the right to access your own health records. If you want to see or get a copy of your health records, you should contact the practice manager at your GP practice or the records manager at the hospital or other NHS service provider that holds your health records. Some information on your records may be kept from you. For example, you won t be able to see information that could cause serious harm to your physical or mental health, or might identify another person (except staff who have treated you), unless that person gives permission or it is reasonable in all the circumstances to disclose the information without such consent. You may have to pay (in line with the Data Protection Act 1998), to see your records and/or get a copy but you do not need to give a reason for wanting to see them. After you give staff enough information to identify you and your health records and pay any fee, you will normally receive the information within 40 days. Staff should explain any words you do not understand. Let staff know if you need your records to be given to you in 21 pozwolenia. Są to przypadki, gdy ujawnienie informacji jest usprawiedliwione interesem publicznym i ma na celu ochrony osób indywidualnych, jak i ogółu mieszkańców danego regionu przed znaczną krzywdą (na przykład, aby powstrzymać rozprzestrzenianie się zaraźliwej choroby lub aby prowadzić dochodzenie w związku z poważnym przestępstwem). Jeśli nie chcesz, aby osobiste informacje o Twoim zdrowiu były przekazywane innym w określony sposób, masz prawo o tym powiedzieć. Od NSZ masz prawo oczekiwać, że osobistych informacji o Twoim zdrowiu zazwyczaj nie będzie przekazywała bez Twojego pozwolenia. Jeżeli nie życzysz sobie, aby informacje o Twoim zdrowiu osobistym były wykorzystywane lub przekazywane innym, powiadom o tym zapewniający Ci opiekę personel. Jeśli wyrazisz taką prośbę, NSZ będzie miało obowiązek w miarę możliwości ograniczyć stopień przetwarzania danych o Tobie. NSZ może jednak być zobowiązana informacjami dzielić się z innymi w stanach nagłego zagrożenia zdrowia lub w sytuacjach przewidzianych przez prawo, nawet jeśli takiej zgody nie wyrazisz. Jeżeli pragniesz, aby informacje o Tobie podane zostały do wiadomości rodziny lub opiekuna, poproś o to personel. Masz prawo wglądu do własnej dokumentacji medycznej. Jeżeli chcesz zobaczyć lub uzyskać kopię dokumentu z Twoich akt medycznych, musisz skontaktować się z kierownikiem Twojej rodzinnej przychodni zdrowia, kierownikiem archiwum medycznego szpitala lub innego usługodawcy NSZ, który prowadzi Twoje akta medyczne. Możliwe że niektóre informacje z akt nie będą mogły zostać Ci przekazane. Na przykład, nie będziesz mógł mieć wglądu do