ASPEKTY DRGAJĄCEJ EKONOMII. ETDZ SHANGHAJU.

Transkrypt

1 Kazimierz W. KRUPA ASPEKTY DRGAJĄCEJ EKONOMII ETDZ SHANGHAJU ISBN LUBLIN

2 WSTĘP Współczesne realia drgającej ekonomii globalnego świata wymuszają zmianę determinantów suspensywnego rozwoju w kierunku zwiększenia odporności struktury ześrodkowanej przestrzeni kreatywnego rozwoju. Skutecznym indykatorem takiego rozwiązania są tworzone od pewnego juŝ czasu w Chinach specjalne strefy ekonomiczne i technologiczne. Ich relatywnie nowa formuła działania w stosunku do rozwiązań juŝ stosowanych na świecie jest interesującym trigerem benchmarkingu, bowiem zapewnia realną dyfuzję innowacyjną. 1. Szanghaj oraz ekonomiczne i technologiczne strefy rozwoju Szanghaj, połoŝony we wschodnich Chinach, na południowym brzegu delty rzeki Jangcy (Yangtze), jest jedną z największych metropolii tego kraju, bardzo waŝnym centrum przemysłowym, handlowym oraz finansowym. Miasto ma powierzchnię około 6.3 km kwadratowego, mieszkańców około 14 mln. Aktualna produkcja (GDP) przekracza 1. 2 tryliona RMB Renminb - yuán. Szacuje się obecnie, Ŝe jego przemysł i budownictwo generują około 46 %, usługi 52,6 % GDP miasta. Roczne obroty handlowe to około 105 bilionów yuán, bezrobocie 4.3%. Obrót zagraniczny to ponad 521 bilionów USD. Współczesnych Shanghai posiada bardzo rozwiniętą infrastrukturę transportową (naziemną, podziemną, wodną i powietrzną). Ta kreatywna metropolia i aglomeracja jest juŝ aktualnie wiodącym ośrodkiem biznesowym oraz finansowym całej Azji, co potwierdza przyznanie jej organizacji w 2010 roku Światowej Wystawy EXPO (fot. 1, 2, 3). Szczególnie innowacyjne są w Szanghaju wybrane strefy ekonomiczne. Ekonomiczne i technologiczne strefy rozwoju (Economic and Technological Development Zones ETDZ) w Chinach to rezultat polityki otwarcia czternastu miast portowych. Jej rezultatem było powołanie w latach dwunastu ETDZ tów. Pierwsze z nich powstały w: Dalian, Yantai, Qingdao, Lianyungang, Nantong, Minhang (Shanghai), Hongqiao (Shanghai), Caohejing (Shanghai), Ningbo, Fuzhou, Guangzhou i Zhanjiang. Były one odmienne od dotychczas tworzonych w Chinach specjalnych stref ekonomicznych (Special Economic Zone - SEZ 1 ), które zazwyczaj funkcjonowały poza obszarami 1 Kategorie 'SEZ' obejmują szeroki zakres specyficznych typów stref. Zazwyczaj zawierają: Strefy wolnego handlu (Free Trade Zones - FTZ), Strefy eksportowe (Export 2

3 nadmorskimi, głównie w subregionach lądowych i ich strategicznych miastach. W obrębie obecnie silnie preferowanych i intensywnie rozwijających się ETDZ tach jest realizowana specjalna innowacyjna strategia integracyjnej polityki partycypacyjnej. Administracyjne komitety klasycznie wybierane z lokalnych władz nadzorują ekonomiczne i socjalne zarządzanie w tych strefach wspólnie z lokalną administracją. Dotychczasowe operacyjne sukcesy tak realizowanej (zgodnie z wymogami drgającej ekonomii globalnego świata) polityki gospodarczej zaowocowały drugą falą ekspansji ETDZ ów, która jest nierozłącznie związana z powołaniem w 1990 roku Shanghaj Pudong New District. 2. Innowacyjność Shanghaj Pudong New District Nowa polityka Chin w zakresie ETDZ ów w Szanghaju operacyjnie wyraziła się rozpoczęciem realizacji strategicznego planu rozwoju rdzenia tego miasta (Pudongu). Pomógł w tym realnie głównie specjalny (elevating) status tej kosmopolitycznej metropolii. Pudong to jego nowoczesna część i specjalna strefa rozwoju ekonomicznego oraz technologicznego. Obecnie Pudong pełni równieŝ rolę "Dragon Head" w regionie całej delty rzeki Yangtze, obejmując kreatywnym oddziaływaniem pozostałe części Szanghaju oraz duŝy fragment obszarów w obrębie Jiangsu i Zhejiang. W miejsce specjalnego statusu obszaru w którym dotychczas realizowano lewarowy rozwój ekonomiczny powołano nowy dystrykt o nazwie Pearl River Delta Region. Obejmuje on dziewięć miast w regionie Guangdong i jest początkiem nowej odpowiadającej na wyzwania globalnego świata polityki otwartych drzwi Chin. Współcześnie innowacyjność tego obszaru, który znajduje się w południowo-wschodnich Chinach jest powszechnie doceniana, jednocześnie przyjmuje się, Ŝe szybki ekonomiczny rozwój Szanghaju, szczególnie Pudongu, będzie w przyszłości stargetowy dla całych Chin i oczekuje się, Ŝe da kolejny ogromny impuls innowacyjnego rozwoju całemu krajowi. SłuŜyć temu mają parki przemysłowe powołane w Szanghaju, których obecnie jest juŝ 40 (tab. 1). Processing Zones - EPZ), Strefy wolne (Free Zones - FZ), Obszary przemysłowe (Industrial Estates - IE), Wolne porty (Free Ports), Strefy przedsiębiorczości budowlanej (Urban Enterprise Zones). 3

4 Kazimierz W. KRUPA Fot. 1. Reklama Shanghai EXPO 2010 na terenie wieŝy telewizyjnej Źródło: zdjęcie własne autora Fot. 2. Multiprezentacja Shanghai EXPO 2010 Źródło: zdjęcie własne autora 4

5 Fot. 3. Oficjalne logo Shanghai EXPO 2010 Źródło: zdjęcie własne autora Tab. 1. Parki przemysłowe Szanghaju LP Nazwa parku przemysłowego 1. Shanghai Baoshan Industrial Zone 2. Shanghai Caohejing Export Processing Zone 3. Shanghai Caohejing High-tech Park 4. Shanghai Chemical Industrial Park 5. Shanghai Chongming Industrial Zone 6. Shanghai Fengcheng Industrial Park 7. Shanghai Fengjing Industrial Park 8. Shanghai Fengxian Economic Development Zone 9. Shanghai Fusheng Industrial Zone 10. Shanghai Futurity Island High-tech Industrial Park 11. Shanghai Hongqiao Economic and Technological Development Zone 12. Shanghai Jiading Automobile Industrial Zone 13. Shanghai Jiading Export Processing Zone 14. Shanghai Jiading Industrial Zone 15. Shanghai Jinqiao Export Processing Zone 5

6 16. Shanghai Jinshan Industrial Park 17. Shanghai Lujiazui Finance and Trade Development Zone 18. Shanghai Minhang Export Processing Zone 19. Shanghai Minhang Economic and Technological Development Zone 20. Shanghai Nanhui Industrial Park 21. Shanghai Pudong Airport Industrial Zone 22. Shanghai Pudong Heqing Industrial Park 23. Shanghai Pudong Kangqiao Industrial Park 24. Shanghai Qingpu Export Processing Zone 25. Shanghai Qingpu Industrial Zone 26. Shanghai Sheshan National Holiday Resort 27. Shanghai Shibei Industrial Park 28. Shanghai Songjiang Economic Development Zone 29. Shanghai Songjiang Export Processing Zone 30. Shanghai Songjiang Industrial Zone 31. Shanghai Spark Industrial Park 32. Shanghai Waigaoqiao Free Trade Zone 33. Shanghai Xijiao Industrial Zone 34. Shanghai Xinyang Industrial Zone 35. Shanghai Xinzhuang Industrial Zone 36. Shanghai Yangshan Free Trade Port Area 37. Shanghai Yueyang Industrial Zone 38. Shanghai Zhangjiang High-tech Park 39. Shanghai Zhujing Industrial Park 40. Shanghai Zizhu High-tech Industrial Park Source: Ministry of Commerce of P.R. China Wiele z nich zajmuje czołowe miejsce na liście CK Rating. Na najwyŝej notowanej w Rating China Industrial Parks grupie AAA, która zawiera jedynie 12 ETDZ ów, znajdują się dwie specjalne strefy zlokalizowane w Szanghaju. Ich nazwy: 1. Shanghai Zhangjiang High-tech Park. 2. Shanghai Jinqiao Export Processing Zone. Na liście China Knowledge Rating klasy drugiej o symbolu AA jest pięć ETDZ ów z Szanghaju. Ich nazwy: 1. Shanghai Jinqiao Export Processing Zone. 2. Shanghai Lujiazui Finance and Trade Development Zone. 3. Shanghai Waigaoqiao Free Trade Zone. 6

7 Zone. 4. Shanghai Caohejing Export Processing Zone. 5. Shanghai Minhang Economic and Technological Development Tab. 2. Shanghai Hongqiao Economic and Technological Development Zone Rok powstania 1986 Obszar km 2 Lokalizacja Shanghai Pudong RMB 9.9 billion (US$132 million), GDP 32.99% up Wykorzystanie bezpośrednich inwestycji US$ 71.7 million zagranicznych (FDI- Foreign direct investment) Chrysler, 3M, Nokia, Ericsson, LG, Główni inwestorzy Sheraton, Marriot Główne preferowane Konsulting, biznes, wystawy, handel dziedziny aktywności zagraniczny biznesowej Source: Ministry of Commerce of P.R. China Tab. 3. Shanghai Minhang Economic and Technological Development Zone Rating AA Rok powstania 1983 Obszar 6.52 km 2 Lokalizacja Minhang District, Shanghai GDP RMB 14.8 billion (US$2 bilion)(16% up) Wykorzystanie bezpośrednich inwestycji US$42 million zagranicznych Huntsman, GE, ABB, Michelin, Siemens, Fuji Xerox, Yili, Pepsi, Coca Cola, Główni inwestorzy Johnson & Johnson, Sino-American Shanghai Squibb Pharmaceuticals Ltd., Hitachi, Mitsubishi, Unilever, YKK, 7

8 Braun, Alstom, Michelin, KSB, Schneider, Sulzer, Alcoa, St Gobain Główne preferowane Przemysł mechaniczny, elektroniczny, dziedziny aktywności farmaceutyczny, produkcji Ŝywności i biznesowej napojów Source: Ministry of Commerce of P.R. China Większość ekonomicznych i technologicznych strefy rozwoju Szanghaju realizuje projekty w głównych rdzeniowych aktywnościach opartych na dyfuzjach innowacyjnych i nisko emisyjnej produkcji. Wybrane z nich koncentrują się podobnie jak całe Indie (dziś głównie w regionie Jajpuru i w Bangalore) na współczesnych usługach. Preferowany jest szczególnie konsulting, kreatywny biznes, wystawy, handel zagraniczny i współpraca z wiodącymi globalnymi korporacjami (Chrysler, 3M, Nokia, Ericsson, LG, Sheraton, Marriot), co szczególnie widoczne jest w Shanghai Hongqiao Economic and Technological Development Zone (tab. 2). Shanghai Minhang Economic and Technological Development Zone zlokalizowany w Minhang District posiada inwestycje: Huntsman, GE, ABB, Michelin, Siemens, Fuji Xerox, Yili, Pepsi, Coca Cola, Johnson & Johnson, Sino-American Shanghai Squibb Pharmaceuticals Ltd., Hitachi, Mitsubishi, Unilever, YKK, Braun, Alstom, Michelin, KSB, Schneider, Sulzer, Alcoa, St Gobain i preferuje przemysł mechaniczny, elektroniczny, farmaceutyczny, produkcję Ŝywności i napojów (tab. 3). Zakończenie Dyfuzja innowacyjna rdzeniowych przemysłów w łańcuchu podaŝowym o zasięgu globalnym współczesnych Chin skutecznie generowana jest w ETDZ tach. Ich liderem od kilku lat jest dystrykt o nazwie Pearl River Delta Region. Szczególną rolę w nim odgrywa Szanghaj. Jego bardzo silna presja innowacyjności i intensywny rozwój rozpoczęły się w roku 1990, kiedy wcielony został w Ŝycie plan rewitalizacji Pudongu na wschodnim brzegu rzeki Huangpu. W tej dzielnicy w kilkudziesięciu Specjalnych Strefach Ekonomicznych i Technologicznych zdecydowano się w gruncie rzeczy na nowoczesną green rewitalizację aktywności biznesowej zgodnie z kanonami drgającej ekonomii i sprzyjającej kreatywnej dyfuzji innowacyjności o zasięgu globalnym. Współczesna kwantyfikacja efektów wskazuje na pełny 8

9 sukces tak zdefiniowanej i intensywnie realizowanej strategii. Jej realnym i materialnym obrazem są równieŝ: powstające w nowym Szanghaju inteligentne wielopiętrowe multi funkcjonalne biurowce i jedne z najwyŝszych na świecie drapacze chmur, poszerzane i rozbudowywane ulice, a w wielu miejscach, gdzie nie ma wolnej przestrzeni na sieć komunikacyjną budowane wielopoziomowe skrzyŝowania 2. SUMMARY Pudong New Area was born with the development and opening up of Pudong. Situated at the coast of East China Sea and along the bank of the Huangpu River, as a "Treasure Land" with exceptional advantages and attractive Oriental favorite land. Pudong New Area is situated at the middle position of China's coastal areas opening to the outside world and at the estuary where the Yangtze River empties itself into the sea. Adjacent to Shanghai's urban districts with a solid and strong foundation, backed up by the Yangtze River Delta with rich resources and talents and facing the Pacific and East Asian Region, it covers an area of square kilometers with a population of 2.8 million, it has a pleasant climate all year round with an average annual temperature of 16.2 degrees centigrade, an average annual rainfall of 1,183.1 millimeters, an average annual 122 rainy days and an average annual sunshine of hours. Pudong New Area is increasingly displaying its fascinating charm and attraction. Pudong New Area has four state-level development zones of Lujiazui Financial and Trade Zone, Jinqiao Export Processing Zone, Zhangjiang Hi-Tech Park and Waigaoqiao Free Trade Zone and one citylevel development zone of Sunqiao Modern Agriculture Development Zone. Literatura 1. Babiak M., 2009, Aspekty filozoficzne przy nakreślaniu strategii współpracy transgranicznej. PSW Jasło 2. Bałtowski M., śminda S., 2005, Sektor nowych prywatnych przedsiębiorstw w gospodarce polskiej - jego geneza i struktura. Ann. UMCS, Sect. H. Vol. 39 s Bałtowski M., 2004, Instytucjonalne i prawne problemy nadzoru właścicielskiego państwa - rys historyczny i kierunki zmian. W: Zmiany instytucjonalne w polskiej gospodarce rynkowej / pod red. 2 W konsekwencji samochody jeŝdŝą w niewielkiej odległości od okien np. trzeciego pietra, co jest realną ceną całego procesu szybkiego rozwoju miasta. 9

10 nauk. Adama Nogi. Warszawa : Wydaw. Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego. (Kluczowe Problemy Gospodarki). S Bihari Kriszna Shrestha, 2008, Micro-finance Summit. A Fad or Something Serious?. The Himalayan Times, vol VII, no Bojar E. (red.), 2007, Społeczna odpowiedzialność w biznesie. Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, Lublin 6. Bobk B., 2007, Проблеми Економічної Kибepнeтики. Lviv University, Ser. Econ, vol Bryant Ch., 2008, Builders and Banks in the Winner s Circle. Financial Times, february 3 8. Chaudhury G., 2008, Indian, EU, Whittle Green Channel. Hindustan Times, New Delhi, february 4 9. Evans P., Lowell Turner, Daniel B. Cornfield, 2007, Labor in the New Urban Battlegrounds: Local Solidarity in a Global Economy (Frank W. Pierce Memorial Lectureship and Conference Series), ILR Press 10. Gary J., Miller G.J., 2006, Managerial Dilemmas: The Political Economy of Hierarchy (Political Economy of Institutions and Decisions). Cambridge University Press 11. Herrera Y. M., 2007, Imagined Economies (Cambridge Studies in Comparative Politics). Cambridge University Press 12. Hučka M., Zdeněk M., Ludvík L., 2009, VLIV INVESTIC A TRANSFORMACE REGIONU NAUNIVERZITY. In: PODNIKANIE A KONKURENCIESCHOPNOSŤ FIRIEM Bratislava 13. Janik W., 2008, THE ROLE OF SMALL ENTERPRISES IN POLAND S ECONOMIC DEVELOPMENT. Romanian Journal of Regional Science, The Journal of the Romanian Regional Science Association, vol. 2, no Kislingerová E., 2009, AKTUÁLNÍ SITUACE V PODNIKOVÉ SFÉŘE. In: PODNIKANIE A KONKURENCIESCHOPNOSŤ FIRIEM Bratislava 15. Kozłowski S. G., 2004, Systemy ekonomiczne. Lublin : Wydaw. UMCS, 234 s. 10

11 16. Krupa K. W., 2009, Ekonomiczne narzędzia gospodarki opartej na technologii cyfrowej. UR Rzeszów, I tom 322 s, II tom 432 s. ISBN Krupa W. K., 2009, TBE SM nowej ekonomii 3. BUI MIKRO-SERVE. WARSZAWA. ISBN , 200 s. 18. Krupa W. K., 2008, Aspekty nowej ekonomii społeczeństwa globalnego (koncepcje, systemy, metody). CEZHRANIČNÝ VÝSKUMNÝ ÚSTAV. ECONÓMICKÁ FAKULTA. ŽILINA, Słowacja, ISBN , tom I i II, 467 i 475 s 19. Krupa W. K., 2007, Dilemmas New Economy. Methodology, Methods, Tools, Case. TIB, EKONÓMICKA FAKULTA, Koŝice, ISBN , 529 s 20. Kuusela M., 2008, Islamin opettaja, Aamulehti, Viikko 5, no 33, B19, Helsinki 21. Mankani D., 2007, Technopreneurship: The Successful Entrepreneur in the New Economy. Pearson Education Asia 22. Mačerinskien I., Šúbertová E. 2008, Present Role of Development Co-operative Society in Lithuania and in the Slovak Republic. Podnikanie a konkurencieschopnosť firiem. Bratislava 23. Majtán Š., 2008, Manažérske rozhodovanie v outsourcingovom vzťahu. Podnikanie a konkurencieschopnosť firiem. Bratislava 24. Panchyshyn S. M., 2005, Makroekonomika, Kijów 25. Skrzypek E., 2001, Metody i narzędzia doskonalenia zarządzania przedsiębiorstwem. Lublin : Wydaw. UMCS. 26. Sitko-Lutek A., 2004, Wpływ znajomości kulturowych uwarunkowań doskonalenia menedŝerów na skuteczność procesów organizacyjnego uczenia się. W: Instrumenty i formy organizacyjne procesów zarządzania w społeczeństwie informacyjnym : konferencja naukowa zorganizowana przez Katedrę Procesu Zarządzania Akademii Ekonomicznej w Krakowie (Krynica, IX 2004 r.).t. 2 / pod red. Adama Stabryły. Kraków : Wydaw. AE, s Sitko-Lutek A., 2002, Charakterystyka podejścia do doskonalenia menedŝerów w Wielkiej Brytanii i Niemczech. W: Future 2000 : zarządzanie przyszłością przedsiębiorstwa : materiały z konferencji naukowej, Kazimierz Dolny 29.XI-1.XII 2002 / pod red. ElŜbiety Skrzypek. T. 2. Lublin : Wydaw. UMCS, s E PAPER

12 28. Sitko-Lutek A., 2001, Rola kadry kierowniczej w procesie kształtowania kultury uczących się organizacji. W: Metody i narzędzia doskonalenia zarządzania przedsiębiorstwem / pod red. ElŜbiety Skrzypek. Lublin : Wydaw. UMCS, s Sojka L. 2007, Kvalita Pracovn ho Života a Súvisiace Konštrukty. Prešov 30. Soni V., 2008, An ode to Energy and Youth, Hindustan Times, New Delhi, february Šúbertová E., 2008, Malé a stredné podniky a integrácia cooperatives Europe. Podnikanie a konkurencieschopnosť firiem. Bratislava 32. Tej J., 2007, Správa a manažment. Prešov 33. Tsai K., Saadia Pekkanen, 2006, Japan and China in the World Economy (Politics in Asia Series) Routledge 34. Wich U., 2006, Spójność terytorialna w polskim układzie regionalnym. Ann. UMCS, Sect. H. Vol. 40 s Wich U., 2002, Weak regions and the prospect of a United Europe - the case of Lublin voivodship. W: Cities and regions in an enlarging European Union / ed. Ryszard Domański. Warszawa : Polish Academy of Sciences Committee for Space Economy and Regional Planning, s śukowski M., 2004, Wpływ członkostwa Polski w Unii Europejskiej na moŝliwości zmiany miejsca w handlu zagranicznym Rosji. W: Stosunki gospodarcze Polska - Rosja w warunkach integracji z Unią Europejską : praca zbiorowa / pod. red. Pawła BoŜyka. Warszawa : Szkoła Główna Handlowa. Oficyna Wydawnicza, s prof. PL dr hab. inŝ. Kazimierz W. KRUPA kkrupa@epf.pl 12