WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRODROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN Z PRZEDMIOTU HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO W KLASIE IV

Transkrypt

1 WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRODROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN Z PRZEDMIOTU HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO W KLASIE IV kształcenia (Wymagania ogólne według podstawy programowej ). I.Chronologia historyczna. Uczeń posługuje się podstawowy mi określeniami czasu historyczneg o: okres p.n.e., n.e., tysiąclecie, wiek, rok; przyporządko -wuje fakty Działy i treści nauczania z podstawy programowej I. Refleksja nad sobą i otoczeniem społecznym. 1.Uczeń wyjaśnia, w czym wyraża się odmienność i niepowtarza l-ność każdego 2.Podaje przykłady różnorodny ch potrzeb Treści z realizowane go programu nauczania 1.Ja i moja rodzina. - Niepowta rzalność i wyjątkowość każdego Społeczność jako środowisko funkcjonowa nia - Potrzeby ludzkie: naturalne, bezpieczeńst wa, Odniesienia programu nauczania do podstawy programowej 1.Ja i moja rodzina. IV I: 1.2, 3. niedostate czny dopuszczający dostateczny dobry bardzo dobry celujący Ja i moje otoczenie Poziom Uczeń określa Posiada Posiada Posiada Uczeń umiejętnoś na czym umiejętności umiejętności umiejętności spełnia ci i polega wymagane na wymagane na wymagane na wymagania wiadomoś wyjątkowość ocenę ocenę ocenę dobrą. podstawowe ci ucznia każdego dopuszczającą. dostateczną. Omawia na ocenę jest niski, Tłumaczy sposoby dopuszczają nie rokuje Ukazuje rolę potrzeby jakie zaspokajania cą i osiągnięci rodziny w przysługuje ludzkich dostateczną a życiu mu prawo i potrzeb. Określa oraz minimalne termin jakie ma czym różni się rozszerzone go Określa, kto społeczność. obowiązki w dawna rodzina na ocenę postępu, tworzy Opisuje rodzinie. od dobrą i uniemożli społeczność społeczność współczesnej. bardzo wia szkolną. szkolną. prawa i Omawia dobrą) oraz: kontynuowanie Podaje obowiązki kompetencje Prezentuje dlaczego do przykład rodziców. rady rodziców, wysoki nauki w społeczności postępowania Określa czym rady szkoły. poziom klasie szkolnej zgodnego z zajmuje się wiedzy i

2 historyczne datom, oblicza upływ czasu między wydarzeniam i historycznymi i umieszcza je na linii chronologicz nej dostrzega związki teraźniejszoś ci z przeszłością. II. Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń odpowiada na proste pytania postawione do tekstu źródłowego, planu, mapy, ilustracji; pozyskuje informacje z różnych człowieka oraz sposoby ich zaspokajani a. 3. znaczenie rodziny w życiu oraz wskazuje przykłady praw i obowiązkó w przysługują- -cych poszczególnym członkom rodziny. 4. Wyraża opinię na temat kultywowan ia tradycji i gromadzeni a pamiątek rodzinnych. 5.Charakter y-zuje społeczność szkolną z przynależnoś ci, uznania i szacunku, samorealizacj i. - Rola rodziny w życiu -Rodzina jako pierwsza społeczność w życiu - Rodzina dawniej i dziś. 2.Moja szkoła. - Szkoła jako społeczność, - Uprawnienia władz szkolnych. - Statut szkoły. - Sposoby działania rady samorządu 2.Moja szkoła. IV I: 5, 6, 7, 8, 9. wyższej, nie posiada elementtarnych wiadomoś ci niezbędny ch w dalszej nauce, nie jest w stanie rozwiązać zadań o niewielki m stopniu trudności mimo dodatkow ych wyjaśnień, powtórzeń, udziału w zajęciach dydaktycz nowyrówna wczych nie czyni postępów w nauce, zaliczamy także rodziców. Podaje przykłady praw i obowiązków ucznia. termin ojczyzna. Tłumaczy kim jest patriota. Wskazuje na mapie Polski swoją miejscowość. Podaje nazwy miejsc związanych z historią swojej małej ojczyzny. Rozpoznaje herb miasta. Objaśnia pochodzenie nazwy Polska. polskie symbole narodowe. Zna zasadami tolerancji i sprawiedliwości. Wskazuje przykłady działania rady samorządu uczniowskiego w swojej szkole. termin mała ojczyzna, patriotyzm, patriotyzm lokalny. postacie związane z historią swojego miasta. Tłumaczy znaczenie słowa Polonia. znaczenie słowa naród. termin mniejszość narodowa. rada samorządu uczniowskiego. Omawia kompetencje dyrektora szkoły, rady pedagogicznej. sposoby zapobiegania konfliktom. termin tolerancja. Odnajduje na planie miejscowości siedzibę władz lokalnych. Podaje przykłady patriotyzmu lokalnego. Podaje daty polskich świąt narodowych. Tłumaczy czym są miejsca pamięci narodowej. przykłady konfliktów i sposoby ich rozwiązywania. Wskazuje podobieństwa i różnice w funkcjonowaniu Omawia różnice między szkołą dawną a współczesną. Opisuje problemy społecznogospodarcze swojej małej ojczyzny. Wskazuje największe atuty swojej małej ojczyzny. sposoby okazywania patriotyzmu w czasie wojny i w okresie pokoju. pochodzenie polskich umiejętnośc i. Praca ucznia cechuje się aktywnością, samodzieln ością i kreatywnoś cią. Biegle i samodzielni e wykonuje wszystkie zadania. Potrafi twórczo w praktyce wykorzysta ć posiadaną wiedzę, proponuje własne rozwiązania. Wzbogaca swoją wiedzę poprzez korzystanie z różnych

3 źródeł oraz selekcjonuje je i porządkuje; stawia pytania dotyczące przyczyn i skutków analizowanyc h wydarzeń historycznyc h i współczesnyc h III.Tworzenie narracji historycznej. Uczeń tworzy krótką wypowiedź o postaci i wydarzeniu historycznym, posługując się poznanymi pojęciami; przedstawia własne stanowisko i uwzględnieniem swoich praw i obowiązkó w. 6.Podaje przykłady działań samorządu uczniowskie go w swojej szkole. 7.Tłumaczy, odwołując się do przykładów, na czym polega postępowan ie sprawiedliw e. 8. w czym przejawia się uprzejmość i tolerancja. 9.Podaje przykłady konfliktów uczniowskieg o. - Prawa i obowiązki ucznia. - Sposoby zapobiegania konfliktom. 3. Ojczyzna duża i mała. - Pojęcie ojczyzny jako duchowego i materialnego dorobku minionych pokoleń. - Małe ojczyzny i ich tradycje. -Patriotyzm jako przywiązanie do ojczyzny. - Patriotyzm lokalny. - Sposoby zdobywania wiedzy na temat małej ojczyzny. 3. Ojczyzna duża i mała. II II: 1, 2, Mieszkamy w Polsce. jest bierny podczas zajęć, posiada braki, które uniemożliwiają mu przyswoje nie nowych treści. słowa polskiego hymnu narodowego i wie, kto jest ich autorem. mniejszości narodowe mieszkające na terenie Polski. Nazywa krainy historycznogeograficzne Polski. termin mniejszość etniczna. mniejszości etniczne mieszkające na terenie Polski. Wskazuje na mapie świata miejsca, w których znajdują się największe skupiska Polonii. Wskazuje na mapie Polski regiony zamieszkałe przez mniejszości narodowe. symboli narodowych. Omawia znaczenie polskich świąt narodowych i przedstawia ich mniejszości narodowe, które żyły w przedwojennej Polsce. źródeł informacji. Wykonuje dodatkowe prace, projekty: np. foldery, makiety.

4 próbuje je uzasadnić. IV. Zainteresowa -nie problematyką społeczną. Uczeń ma nawyk dociekania w kontekście społecznym zadaje pytania dlaczego jest tak jak jest?, i czy mogłoby być inaczej oraz próbuje odpowiedzieć na pytania. V. Współdziałanie w sprawach publicznych. Uczeń między ludźmi i proponuje sposoby ich rozwiązania. II. Mała Ojczyzna. 1.Opisuje swoją małą Ojczyznę, uwzględniaj ąc tradycje historycznokulturową i problemy społecznogospodarcze. 2. Zbiera informacje o rozmaitych formach upamiętnian ia postaci i wydarzeń z przeszłości małej Ojczyzny. 3. Wskazuje na planie - Herby jako symbole poszczególny ch miast i regionów. 4. Mieszkamy w Polsce. - Pochodzenie słowa Polska. - Polskie dziedzictwo narodowe. - Naród jako zbiorowość posługująca się tym samym językiem, mająca wspólną przeszłość i zamieszkując a to samo terytorium. - Polskie symbole narodowe i ich pochodzenie. II III: 1, 2, 3.

5 współpracuje z innymi planuje, dzieli się zadaniami i wywiązuje się z nich. kształcenia (szczegółowe ) Głównym celem nauczania historii i społeczeństwa w szkole podstawowej jest przedstawienie uczniom najważniejszych zagadnień historycz nych przy jednoczesnym kształtowniu miejscowoś ci siedzibę władz lokalnych i na przykładach omawia zakres działań oraz sposoby powoływani a władz. III. Ojczyzna. 1.Uczeń wymienia i tłumaczy znaczenie najważniejjszych świąt narodowych, symboli państwowyc h i miejsc ważnych dla pamięci narodowej. 2.Wskazuje na mapie i opisuje główne -Regiony Polski. - Mniejszości narodowe i etniczne na terenie Polski. - Polonia na świecie. - Mniejszości narodowe w przedwojenn ej Polsce.

6 w nich odpowiednic h postaw. Dzięki temu będą oni przygotowani do życia we współczesny m społeczeństwie. 1.Zapoznanie uczniów ze specyfiką przedmiotu historia i społeczeństw o oraz jego znaczeniem w kształceniu i wychowaniu. 2. Wprowadzenie uczniów w świat pojęć pozwalającyc h na posługiwanie się wiedzą historyczną i chronologiczną oraz regiony Polski. 3. mniejszości narodowe i etniczne żyjące w Polsce i na wybranych przykładach opisuje ich kulturę i tradycje oraz wymienia miejsca największyc h skupisk Polaków na świecie. VIII. Historia jako dzieje. 1.Odróżnia historię rozumianą jako dzieje, przeszłość od historii rozumianej 5.Historia nasza przeszłość. - Historia jako nauka o przeszłości. - Historia a baśnie i legendy. 5.Historia Nasza Przeszłość I, II. VIII: 1, 2. Z historią na ty Rozumie czym zajmuje się historia, przeszłość. Określa różnice między baśnią, legendą, historią. Dokonuje Tłumaczy kim jest historyk. Odróżnia postacie historyczne od legendarnych i podaje po 1 przykładzie postaci baśniowej, pochodzenie terminu historia. Objaśnia znaczenie zdania Historia jest nauczycielką życia. Podaje Omawia jakie są zadania historii. Wskazuje przyczyny, przebieg i skutki wydarzeń historycznych. historię swojej rodziny.

7 interpretowanie map historycznyc h. 3. Wyeksponow anie głównych etapów rozwoju cywilizacji, w tym dziejów społecznych, oraz najważniejszych osiągnięć 4.Zaprezento wanie podstawowej wiedzy na temat najważniejszych wydarzeń z historii Polski Europy i świata. jako opis dziejów przeszłości. 2. na czym polega praca historyka. 3. Podaje przykłady rożnych źródeł historyczny ch i wyjaśnia, dlaczego należy je chronić. I. Refleksja nad sobą i otoczeniem społecznym. 4. Wyraża opinię na temat kultywowan ia tradycji i gromadzeni a pamiątek rodzinnych. - Związki przyczynowo -skutkowe miedzy wydarzeniam i historycznym i (przyczyna, przebieg, skutek). - Efekty pracy historyków. 6.Źródła historyczne. - Źródła historyczne ich przykłady i podział. - Archeologia jako ważna nauka pomocnicza historii. - Metody badania wiarygodnoś ci źródeł. - Źródła historyczne i ich przechowywa 6.Źródła historyczne. II. VIII: 2, 3. podziału źródeł historycznych oraz podaje ich konkretne przykłady. Wie gdzie znajdują się najbliższe muzea oraz jak należy zachować się w muzeum. rodzinne pamiątki, tradycje. Przygotowuje drzewo genealogiczne swojej najbliższej rodziny. legendarnej, historycznej. Tłumaczy dlaczego uczymy się historii. Określa czym zajmuje się archeolog. Tłumaczy na czym polega działalność muzeum, skansenu. Opowiada dlaczego zabytki podlegają ochronie prawnej. Wskazuje na znaczenie pamiątek rodzinnych i podaje ich przykłady. czym jest ród. efekty prac historyków. terminy źródło historyczne, archeologia. informacje jakie możemy zdobyć na podstawie źródeł historycznych. dlaczego historyk powinien czerpać informacje z różnych źródeł historycznych. Tłumaczy na czym polega działalność archiwów. Omawia, w jaki sposób kultywowanie tradycji umacnia poczucie wspólnoty w Wskazuje podobieństwa i różnice między muzeum a skansenem. Dostrzega rolę jaką odgrywają muzea, skanseny, archiwa w dziedzinie ochrony źródeł historycznych. Wskazuje sposoby kultywowania rodzinnych tradycji. Określa czym zajmuje się genealogia. Znajduje w Internecie strony, które są pomocne przy tworzeniu drzewa genealogicznego.

8 5. Ukazanie różnych aspektów życia społecznego: kultury, religii, nauki, polityki, ekonomii oraz ich wzajemnych powiązań. 6. Przedstawienie współczesnej rzeczywistośc i jako rezultatu złożonych procesów historycznyc h. 7. Prezentacja różnych struktur i systemów społecznych oraz sposobów -nie w muzeach, skansenach, i archiwach. 7. Pamiątki rodzinne i tradycje rodzinne. - Znaczenie pamiątek rodzinnych. - Pojęcie rodu. - Tradycje rodzinne jako czynnik łączący członków rodziny. -Sposoby podtrzymywa nia tradycji. - Genealogia jako nauka badająca historię rodziny. - Drzewo genealogiczn e- sposoby przedstawieni 7. Pamiątki rodzinne i tradycje rodzinne. II. programowa I: 4. rodzinie. Tłumaczy czym jest drzewo genealogiczne.

9 organizacji pracy na przestrzeni dziejów. 8.Kształcenie umiejętności krytyki różnych źródeł wiedzy oraz selekcjo nowania informacji pod względem ważności i wiarygodności. 9. Ukazanie działań i motywów postępowania wybranych postaci historycznyc h na tle uwarunkowa ń epoki. 10.Kształtow anie postawy obywatelskiej, a historii rodziny. 8. Czas w historii. - Chronologia i przedmiot jej badań. - Kronika jako chronologicz ny zapis wydarzeń. - Oś czasu i sposób umieszczania na niej dat. - Podział czasu na okresy p.n.e., n.e. -Terminy: data, Rea rok, wiek, tysiąclecie, epoka historyczna. - Cyfry rzymskie oraz ich arabskie 8. Czas w historii. I. Czas i mapa w historii Wskazuje narodziny termin Jezusa z chronologia. Nazaretu jako Rysuje oś początek czasu i naszej ery. umieszcza na Odczytuje niej daty. skróty: p.n.e., Posługuje się n.e. Określa terminami: czas trwania prehistoria, wieku i era, epoka tysiąclecia. historyczna. Porządkuje daty w sposób epoki chronologiczn historyczne. y. Posługuje Określa datę się terminami: danego data, wiek, wydarzenia, tysiąclecie. używając Oblicza ile wyrażeń I czasu minęło połowa lub II między połowa danego poszczególny wieku. mi Umieszcza wydarzeniami. daty na osi Ustala, w czasu. Omawia którym wieku z jakich rozegrało się elementów dane składa się Zapisuje liczby arabskie cyframi rzymskimi. termin rocznik, kronika. daty graniczne epok historycznych. termin kartografia. Tłumaczy czym są skala i legendy mapy. Omawia rolę mapy w poznawaniu przyczyn i przebiegu wydarzeń historycznych. czym jest orientacja mapy. Podaje przykłady Wskazuje wydarzenia, które oznaczają początek i koniec poszczególnych epok historycznych. Krótko charakteryzuje poszczególne epoki historyczne. system rachuby czasu stosowany przez muzułmanów. Podaje genezę zabaw sylwestrowych. Porównuje mapy geograficzne i historyczne. Opisuje jak dawniej wyglądały mapy i na tej

10 motywującej do uczestnictwa w życiu społecznym i publicznym; budzenie szacunku dla państwa oraz poczucia odpowiedzial ności za jego losy. 11. Kształcenie umiejętności krytycznego postrzegania działań ludzkich, samodzielnej interpretacji wydarzeń historycznyc h, wyrażania i uzasadniania własnych sądów i opinii, porównywania oraz III. Ojczyzna. 2.Wskazuje na mapie i opisuje główne regiony Polski. odpowiedniki. - Epoki historyczne: starożytność, średniowiecze, nowożytność, współczesnoś ć oraz ich daty graniczne. - Rachuby czasu z innych kręgów kulturowych. 9. Obliczanie czasu w historii. -Obliczanie upływu czas między poszczególny mi wydarzeniam i. - Określanie, w którym wieku doszło do danego wydarzenia. 9. Obliczanie czasu w historii. I. 10. Czytamy mapę i plan. II. wydarzenie. Wskazuje daty graniczne wieków i tysiącleci. Odróżnia mapę od planu. Odczytuje z mapy podstawowe informacje. Wskazuje na mapie historyczne stolice Polski. mapa historyczna. zastosowania GPS. podstawie porównuje jakie wyobrażenie o świecie mieli ludzie w przeszłości, a jakie mają dzisiaj.

11 wyciągania wniosków. 12. Rozwijanie wyobraźni ciekawości poznawczej. 13. Ukazanie wpływu działań człowieka na otaczającą go rzeczywistoś ć i środowisko naturalne. 14.Ksztalceni e zdolności postrzegania procesu dziejowego w kategoriach przyczynowo -skutkowych. 15.Rozwijani e umiejętności zestawiania ze sobą informacji z odrębnych - Podział czasu na wieki i półwiecza. 10. Czytamy mapę i plan. - Kartografia jako nauka. - Podobieństw a i różnice między mapą a planem. - Znaczenie mapy w pracy historyka. - Odczytywanie informacji z mapy historycznej. - Podobieństw a i różnice między mapami historycznym i a mapami geograficzny mi. III: 2.

12 przedmiotów nauczania i dostrzegania łączących je relacji; ukazywanie związków zachodzącyc h między różnymi dziedzinami wiedzy w duchu kształcenia zintegrowanego. 16. Pobudzanie do samodzielnego poszukiwania wiedzy i wykształceni e umiejętności korzystania z różnorodnych źródeł informacji. - najstarsze mapy świata. 11. Życie pierwszych ludzi. - Pochodzenie - Różnice między koczowniczy m a osiadłym trybem życia. - Życie człowieka pierwotnego. - Epoka kamienna, epoka brązu, epoka żelaza. - Początki rolnictwa i udomowienie zwierząt. - Dawne i współczesne sposoby wytapiania żelaza. 12. Pierwsze cywilizacje. 11. Życie pierwszych ludzi. (Materiał wykraczający poza podstawę programową) I, II. 12. Pierwsze cywilizacje. (Materiał wykraczający Z najdawniejszych dziejów Omawia Umieszcza na znaczenie osi czasu umiejętności przybliżone rozpalania daty ognia dla pojawienia się praludzi. praludzi i homo sapiens. narzędzia, Wskazuje na którymi mapie tereny, posługiwali się na których praludzie. pojawili się Wskazuje na przodkowie mapie rzeki Eufrat, Tygrys, Nil oraz miasto dokonania, Babilon. które Tłumaczy umożliwiły terminy: człowiekowi faraon, przejście do piramida, osiadłego Babilon, trybu życia. Mezopotamia. pierwsze najważniejsze uprawiane osiągnięcia przez pierwszych człowieka cywilizacji: zboża oraz system pierwsze nawadniający, hodowane Wskazuje na mapie kierunki wędrówki przodków Porównuje koczowniczy i osiadły tryb życia. Opowiada o początkach rolnictwa, pierwszych narzędziach rolniczych i udomowieniu zwierząt. co oznaczają nazwy: epoka kamienna, epoka brązu, epoka żelaza. Określa jakie znaczenie dla człowieka miało posługiwanie się mową. Omawia jak zmieniał się wygląd Porównuje życie praludzi z życiem współczesnego Tłumaczy termin dymarka. dawne i współczesne sposoby wytopu żelaza. Omawia sposoby działania kanałów nawadniających. Charakteryzuje warstwy społeczne starożytnego Egiptu. najważniejsze zabytki Egiptu i Mezopotamii.

13 wychowania 1.Rozbudzani e zainteresowania przeszłością, a zwłaszcza dziejami małej ojczyzny. 2. Kształtowanie postawy patriotycznej: szacunku dla ojczyzny i dumy z dziedzictwa narodowego. 3. Formowanie tożsamości społecznej i narodowej poprzez rozwijanie poczucia przynależnoś ci do rodziny, społeczności lokalnej, - Pojęcie cywilizacji. - Pierwsze państwamiasta. - Starożytna Mezopotamia i starożytny Egipt jako miejsca powstania najstarszych cywilizacji. - Życie w dolinach wielkich rzek. - Osiągnięcia wielkich cywilizacji. - Podział społeczeństw a w starożytnym Egipcie. - Terminy: mumia, sarkofag, piramida, faraon, kanał nawadniający. poza podstawę programową) I, II. koło, koło garncarskie. Odnajduje na mapie obszar, na którym po raz pierwszy zastosowano pismo. różne rodzaje pisma: obrazkowe klinowe, alfabetyczne. przez niego zwierzęta. czym była ziemianka. Umieszcza na osi czasu daty powstania pierwszych państw sumeryjskich. Tłumaczy terminy: mumia sarkofag. najważniejsze osiągnięcia pierwszych cywilizacji: szkło, cegła, kalendarz. Wskazuje egipskie pismo hieroglificzne jako przykład pisma obrazkowego. materiały pisarskie jakich, kim byli Sumerowie., dlaczego pierwsze cywilizacje powstawały nad wielkimi rzekami. Podaje nazwy warstw społecznych starożytnego Egiptu. najważniejsze osiągnięcia mieszkańców Mezopotamii: sześćdziesiątkowy system liczenia, jednolite jednostki miar i wag, obliczenie kątów, mierzenie czasu. Umieszcza na, jakie znaczenie miało wynalezienie pisma dla historii jako nauki. Tłumaczy że alfabety grecki i łaciński stanowią podstawę, z której wywodzą się alfabety używane współcześnie w Europie. czym są piktogramy i w jakim celu się je stosuje współcześnie.

14 grupy etnicznej, narodu, państwa. 4. Uczenie wartości humanistycznych w szczególności zasad tolerancji i szacunku dla odmiennych kultur, religii oraz dorobku cywilizacyjnego innych narodów. 5. Kształtowani e postawy otwartości w wyrażaniu własnych sądów i opinii. 6. Zaprezentowanie kanonu wartości IX. Fundamenty Europy. 1.Uczeń wyjaśnia znaczenie wynalazku pisma dla wspólnoty ludzkiej. - Skarb Tutenchamon a i znaczenie jego odkrycia dla historyków. 13. Od hieroglifów do alfabetu. - Powstanie pisma i jego znaczenie dla rozwoju cywilizacji. - Pismo obrazkowe i pismo klinowe. - Hieroglify egipskie. - Pismo alfabetyczne. - Historia materiałów pisarskich. - Współczesne pismo obrazkowe. 13. Od hieroglifów do alfabetu. I, II, III. IX: 1 W starożytnej Grecji używano w starożytności. Wskazuje Fenicjan jako twórców pisma alfabetycznego osi czasu przybliżone daty wynalezienia pisma i powstania pierwszego pisma alfabetycznego. jakie znaczenia miało wynalezienie pisma dla rozwoju co najmniej kilka alfabetów wywodzących się z alfabetów łacińskiego i greckiego.

15 cywilizacji europejskiej; kształtowanie tożsamości europejskiej. 7. Wychowanie do uczestnictwa w kulturze. 8. Podkreślenie znaczenia pracy dla rozwoju społeczeństwa. IX. Fundamenty Europy. 2. Opisuje życie w Atenach peryklejskic h używając pojęć: teatr, filozofia, bogowie olimpijscy (Zeus, Atena, Apollo), mity (Herakles, Odyseusz), olimpiada. 14.Demokrat y-czne Ateny. - Warunki geograficzne Grecji. - Terminy: Hellada, Hellenowie, wielka kolonizacja, Akropol, agora, demokracja, polis. - Cechy charakterysty -czne demokracji ateńskiej. - Peryklesnajwybitniejs zy przywódca demokratycznych Aten. - Funkcjonowanie sądu skorupkoweg o. - Porównanie demokracji ateńskiej i 14.Demokrat y czne Ateny. I, II, III. IX: Teatr w starożytnej Grecji. I, II, III. Wskazuje na mapie starożytną Grecję i Ateny. terminy: Akropol, Hellada, Hellenowie, demokracja. rodzaj sztuk granych w teatrze greckim. Wskazuje gdzie znajdują się najważniejsze teatry Krakowa. Opisuje jak antyczni Grecy wyobrażali sobie bogów. najważniejszyc h greckich bogów. Rozumie terminy: mit, politeizm. terminy: kolonia, wielka kolonizacja, agora, polis. Umieszcza na osi czasu wiek, w którym narodził się teatr grecki. Określa różnice między tragedią a komedią. najważniejszyc h greckich dziejopisarzy. Omawia znaczenie teatru dla antycznych Greków. wierzenia starożytnych Greków. atrybuty greckich bogów. Omawia położenie geograficzne Grecji i jego wpływ na zajęcia ludności greckiej. czym była wielka kolonizacja i wskazuje na mapie jej kierunki. Tłumaczy na czym polegała wyjątkowość greckiej polis. Omawia cechy charakterystyc zne demokracji ateńskiej. Opowiada o osobie i rządach Peryklesa. Opowiada w jaki sposób powstał starożytny teatr. Omawia znaczenie kontaktów zamorskich dla starożytnych Greków. Ocenia postępowanie Peryklesa. Podaje cechy, które powinny wyróżniać dobrego polityka i obywatela. Porównuje demokrację ateńską ze współczesną demokracją obywatelską., jak działał sąd skorupkowy i dlaczego odgrywał on ważną rolę w demokracji ateńskiej. elementy z których zbudowany był.

16 współczesnej demokracji przedstawicie l-skiej. 15. Teatr w starożytnej Grecji. - Geneza teatru greckiego. - Budowa greckiego amfiteatru. - Przebieg konkursów teatralnych. - Najważniejsi tragedio- i komediopisarze greccy. - Porównanie teatru antycznego i teatru współczesneg o. 16. Bogowie, mity i uczeni. - Terminy: politeizm, IX: Bogowie, mity i uczeni. II, III. IX: 2 Opowiada 1 mit grecki. co oznacza wyrażenie koń trojański. Podaje rok i wiek pierwszych igrzysk olimpijskich i umieszcza datę na osi czasu. dyscypliny pięcioboju olimpijskiego. Określa, gdzie odbywały się najsłynniejsze igrzyska organizowane na cześć Zeusa. terminy: politeizm, filozofia. przebieg antycznych igrzysk. Omawia rolę sportu w życiu starożytnych Greków. Podaje rok pierwszych nowożytnych igrzysk olimpijskich i określa wiek tego zdarzenia. najsłynniejszyc h polskich olimpijczyków. Wskazuje jak termin olimpiada rozumiano w starożytności i objaśnia co oznacza on współcześnie. cechy charakterystyc zne teatru greckiego. Tworzy krótką wypowiedź na temat Sofoklesa. Opowiada o Homerze i jego dziełach. Podaje przykłady prac Heraklesa. główne wątki Iliady i Odysei. Tłumaczy czym zajmują się filozofowie. czym był gimnazjon i jakie miał znaczenie dla sprawności fizycznej antycznych Greków. amfiteatr grecki., dlaczego dramaty antycznych twórców są wystawiane współcześnie. Porównuje wierzenia Greków z innymi religiami. Omawia dokonania Sokratesa, Platona i Arystotelesa w filozofii oraz Hipokratesa w medycynie. Ocenia jakie znaczenie dla współczesnych ludzi mają osiągnięcia starożytnych Greków. Dostrzega podobieństwa i różnice między igrzyskami w

17 mit, heros, filozofia. - Najważniejsi greccy bogowie: Zeus, Hera, Posejdon, Afrodyta, Atena Hades, Hefajstos, Ares, Apollo, Hermes. - Wpływ Homera i przypisywan ych mu dzieł na rozwój greckiej sztuki. - starożytna Grecja jako ojczyzna filozofii. 17. Na greckim stadionie. - Rola sportu w starożytnej Grecji. - Terminy: olimpiada, 17. Na greckim stadionie. I. IX: 2 Tłumaczy co oznacza 5 okręgów na fladze olimpijskiej. Wylicza zasady, których powinni przestrzegać sportowcy podczas rywalizacji. starożytnej Grecji a współczesnymi olimpiadami.

18 IX. Fundamenty Europy. 3. Charakteryz uje osiągnięcia Rzymu, używając pojęć i terminów: prawo rzymskie, drogi, wodociągi. igrzyska olimpijskie. - Dyscypliny wchodzące w skład pięcioboju olimpijskiego. - Tradycje starożytnych igrzysk przywoływan e podczas współczesnyc h olimpiad. 18. Rzymdroga do potęgi. - Legendarne początki państwa rzymskiego. - Zasady ustrojowe republiki rzymskiej. - Społeczeństw o starożytnego Rzymu. 18. Rzymdroga do potęgi. I, II, III. IX: 3 W starożytnym Rzymie Wskazuje na Umieszcza mapie Rzym, na osi Kartaginę, chronologi- Półwysep cznej daty Apeniński oraz założenia największy Rzymu oraz zasięg zabójstwa terytorialny Juliusza Imperium Cezara, a Rzymskiego. także Rozumie określa, w termin: którym cesarz, wieku się republika. dokonały., kim byli legendarne Omawia zróżnicowanie społeczeństwa rzymskiego, zwracając uwagę na pozycję niewolników. Tłumaczy czym są języki romańskie i jakie jest ich pochodzenie. Opisuje elementy stroju uzbrojenia legionisty. Wskazuje cechy Omawia rożne typy ustrojów państwa rzymskiego królestwo, republikę, cesarstwo. przyczyny upadku republiki rzymskiej. Porównuje ustrój republiki rzymskiej ze współczesną

19 4. Opisuje narodziny chrześcijanstwa i jego rozpowszechnianie w czasach starożytnyc h. - Droga Rzymu do potęgi. - Postać Gajusza Juliusza Cezara. - Imperium Rzymskie i jego zasięg terytorialny. - Legionistażołnierz rzymskiej piechoty. - Ślady cywilizacji starożytnego Rzymu w dzisiejszym świecie. 19. Osiągnięcia starożytnych Rzymian. - Terminy: bazylika, gladiator, kodeks. -Osiągnięcia starożytnych Rzymian w 19. Osiągnięcia starożytnych Rzymian. I, II, III. IX: 3 gladiatorzy. osiągnięcia antycznych Rzymian w architekturze i budownictwie: drogi rzymskie, akwedukty, termy, Koloseum. Wskazuje na mapie Palestynę, kim był Pan Jezus. Rozumie terminy: Mesjasz, Apostoł, poganin Biblia, Stary i Nowy Testament. Określa kiedy i gdzie narodziło się chrześcijaństw o. najważniejsze zasady nauki początki Rzymu. czym jest wilczyca kapitolińska. Rozumie termin: zgromadzen ie ludowe, senat, prowincja. osiągnięcia antycznych Rzymian w architekturz e i budownictw ie: Forum Romanum. Panteon, akwedukty. Opowiada dlaczego dla starożytnyc h Rzymian ważne było budowanie dróg. Tłumaczy rzymskiego budownictwa. Opisuje w jaki sposób budowano drogi. Wskazuje prawo rzymskie jako podstawę współczesnego prawa. Opowiada czym były Prawo XII tablic i Kodeks Justyniana. Porównuje rozrywki starożytnych Greków i Rzymian. związki chrześcijaństwa z judaizmem. Tłumaczy jakie znaczenie miała działalność Apostołów dla rozprzestrzeniania się chrześcijaństwa w Imperium Rzymskim. Wylicza demokracją. Podaje różnice między republiką a cesarstwem. zasługi Juliusza Cezara i dokonuje oceny tej postaci. Omawia najważniejsze osiągnięcia architektoniczne Rzymian. Tłumaczy, dlaczego z rzymskich zasad prawnych korzystamy do dnia dzisiejszego. Ocenia jakie znaczenie dla współczesnych ludzi mają osiągnięcia antycznych Rzymian. Omawia proces rozprzestrzenian ia się

20 dziedzinie architektury i budownictwa (Forum Romanum, Panteon, Koloseum, drogi Luki tryumfalne, termy). - Prawo rzymskie i jego znaczenie dla współczesneg o prawa europejskieg o. - Kultura sztuka starożytnego Rzymu jako kontynuacja dokonań antycznych Greków. 20. Początki chrześcijańst wa. - Jezus z Nazaretu jako twórca nowej 20. Początki chrześcijanstwa. I, II, III. IX: 4. Jezusa z Nazaretu. czym jest Ewangelia. termin bazylika, kodeks. kim był Konstantyn Wielki. Umieszcza na osi czasu rok zakończenia prześladowa nia chrześcijan starożytnym Rzymie i ustala wiek tego wydarzenia. Opowiada o początkach chrześcijańs twa w Palestynie. Opisuje znaki pierwszych chrześcijan. Nazywa różne odłamy przyczyny prześladowań chrześcijan w starożytnym Rzymie. Opowiada, co wydarzyło się w roku Tłumaczy, dlaczego Watykan jest miejscem ważnym dla katolików. chrześcijaństwa w Imperium Rzymskim. Prezentuje sylwetkę Nerona. Ocenia decyzję Konstantyna Wielkiego o zakończeniu prześladowań chrześcijan w antycznym Rzymie.

21 religii monoteistycz nej - Przyczyny prześladowan ia chrześcijan w starożytnym Rzymie. - Rozwój chrześcijańst wa i zakończenie prześladowań. - Terminy: Mesjasz, apostołowie, Ewangelia, Biblia- Stary i Nowy Testament. - Symbole pierwszych chrześcijan: chrystogram, ryba. - Odłamy chrześcijanstwa. - Watykan jako siedziba chrześcijaństwa.

22 głowy współczesneg o Kościoła katolickiego.