SPORTOWCY NA RYNKU PRACY PROGRAM MENEDŻER DYSCYPLINY SPORTU MODUŁ PRAWO CZĘŚĆ WSPÓLNA DLA WSZYSTKICH DYSCYPLIN

Transkrypt

1 JACEK FOKS SPORTOWCY NA RYNKU PRACY PROGRAM MENEDŻER DYSCYPLINY SPORTU MODUŁ PRAWO CZĘŚĆ WSPÓLNA DLA WSZYSTKICH DYSCYPLIN 20 STYCZNIA 2007 R.

2 SPIS TREŚCI SPIS TREŚCI 2 INFORMACJE OGÓLNE 3 I. ŹRÓDŁA PRAWA SPORTOWEGO ŹRÓDŁA PRAWA SPORTOWEGO 13 II. STATUS PRAWNY ORGANIZACJI I INSTYTUCJI W DYSCYPLINACH SPORTU STRUKTURA ORGANIZACYJNA I ZADANIA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ W SPORCIE W POLSCE STATUS PRAWNY POLSKICH ZWIĄZKÓW SPORTOWYCH STATUS PRAWNY KLUBÓW SPORTOWYCH STATUS PRAWNY LIGI ZAWODOWEJ 38 III. POZYCJA PRAWNA PRACOWNIKÓW ORGANIZACJI I INSTYTUCJI W DYSCYPLINACH SPORTU STATUS PRAWNY ZAWODNIKÓW PRAWNE ASPEKTY ZATRUDNIANIA ZAWODNIKÓW POZYCJA PRAWNA TRENERA, INSTRUKTORA, MENEDŹERA ORAZ SĘDZIEGO SPORTOWEGO 55 IV. MIĘDZYNARODOWE PRAWO SPORTOWE MIĘDZYNARODOWE PRAWO SPORTOWE PRAWNE ASPEKTY DZIAŁALNOŚCI MIĘDZYNARODOWEGO KOMITETU OLIMPIJSKIEGO I POLSKIEGO KOMITETU OLIMPIJSKIEGO UNIA EUROPEJSKA I SPORT ASPEKTY PRAWNE 76 V. TRANSMISJE TELEWIZYJNE Z IMPREZ SPORTOWYCH ASPEKTY PRAWNE TRANSMISJE TELEWIZYJNE Z IMPREZ SPORTOWYCH ASPEKTY 83 VI. PRAWNE ASPEKTY FINANSOWANIA SPORTU W POLSCE PRAWNE ASPEKTY FINANSOWANIA SPORTU W POLSCE 90 VII. ODPOWIEDZIALNOŚĆ DYSCYPLINARNA I ROZSTRZYGANIE SPORÓW W SPORCIE ODPOWIEDZIALNOŚĆ DYSCYPLINARNA I ROZSTRZYGANIE SPORÓW W SPORCIE 95 VIII. PRAWNE ASPEKTY ZWALCZANIA DOPINGU W SPORCIE PRAWNE ASPEKTY ZWALCZANIA DOPINGU W SPORCIE 100 2

3 INFORMACJE OGÓLNE 1. INNOWACYJNOŚĆ MODUŁU Prawo sportowe, choć przepisy regulujące działalność sportową zawsze towarzyszyły wszelkim formom rywalizacji sportowej, jest dziedziną która przechodzi bardzo dynamiczny rozwój w ciągu ostatnich kilkunastu lat. Zarówno na gruncie międzynarodowych jak i w polskim systemie prawnym zaznacza się coraz bardziej kazuistyczny model normowania sportu. Polska należy do państwa o dużym zakresie uregulowania zasad prowadzenia działalności sportowej przepisami prawa powszechnie obowiązującego, co wynika przede wszystkim z przyjętego modelu zadań państwa w tej dziedzinie oraz umocowania organów administracji państwowej odpowiedzialnych za sprawy sportu. W obecnym stanie prawnym do przepisów polskiego prawa sportowego sensu largo w pierwszej kolejności należy zaliczyć dwie ustawy (ustawę o sporcie kwalifikowanym wydaną w 2005 r. oraz ustawę o kulturze fizycznej z 1996 r.) oraz kilkadziesiąt aktów wykonawczych do tych ustaw (głównie rozporządzeń wydawanych przez ministra właściwego do spraw kultury fizycznej i sportu obecnie Ministra Sportu) a ponadto przepisy wewnątrzorganizacyjne kilkudziesięciu polskich związków sportowych. Stąd jest to dziedzina wymagająca bieżącej analizy, w szczególności przez praktyków oraz specjalistów w nauce prawa sportowego. Przygotowany w ramach niniejszego programu moduł prawa sportowego zawiera wszystkie najważniejsze zagadnienia dotyczące prawnej regulacji prowadzenia działalności sportowej w Polsce. Ponadto stosunkowo szeroko zostały omówione kwestie związane z regulacjami międzynarodowymi, w tym tak istotne w obecnym stanie przepisy prawa Unii Europejskiej. Ze względu na brak aktualnym opracowań w polskim piśmiennictwie prawniczym dotyczącym tych zagadnień, przygotowane w ramach modułu materiały pisemne należy uznać za nowatorskie nie tylko z uwagi na potrzeby dydaktyczne. Tematyka zagadnień opracowanych w ramach modułu odpowiada zapotrzebowaniu osób wykonujących zawód menedżera dyscypliny sportu, w zakresie wiedzy o przepisach regulujących prowadzenie działalności gospodarczej oraz nabycia podstawowych umiejętności jej zastosowania w praktyce. Stąd szczególny nacisk na kwestie związane ze statusem prawnym jednostek organizacyjnych funkcjonujących w sporcie, w tym polskich związków sportowych, lig zawodowych i klubów sportowych, oraz na kwestie związane z prawnymi aspektami finansowania sportu, transmisjami medialnymi z imprez sportowych a także statusu prawnego zawodników i innych osób uczestniczących w określonym charakterze we 3

4 współzawodnictwie sportowym. Mając na uwadze brak, poza wyjątkowymi przypadkami, wykształcenia prawniczego osób do których kierowane jest szkolenie, zarówno przygotowane materiały pisemne jak i zakładane formy prowadzenia zajęć dydaktycznych zostały dostosowane do wiedzy i umiejętności osób posiadających wykształcenie średnie lub wykształcenie wyższe o profilu niezwiązanych z prawem bądź administracją. 2. PORÓWNANIE Z INNYMI PROGRAMAMI SZKOLENIOWYMI Prawo sportowe, jako przedmiot zajęć dydaktycznych, stosunkowo rzadko jest wykładane w polskich szkołach wyższych oraz w ramach programów szkoleniowych studiów podyplomowych lub innych szkoleń specjalistycznych. Wśród szkół wyższych odnosi się to do niektórych uniwersyteckich wydziałów prawa i administracji oraz wybranych akademii wychowania fizycznego. Należy podkreślić iż w przypadku wydziałów prawa i administracji przedmiot ten należy do fakultatywnych, przeznaczonych wyłącznie dla zainteresowanych studentów. Stąd, na podstawie programów dwóch przykładowych i prowadzonych od dłuższego czasu cyklów wykładów z tego przedmiotu (Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu w Poznaniu), należy podkreślić iż mają one autorski charakter i jedynie w ograniczonym stopniu pokrywają się ze sobą co do zakresu tematycznego. Ponadto warto zauważyć iż najczęściej wykłady te są prowadzone w cyklu jednosemestralnym (ok. 30 godzin wykładowych). Prawo sportowe jedynie w wyjątkowych przypadkach i w mniejszym niż powyższy zakresie, jest odrębnym przedmiotem wykładowym w akademiach wychowania fizycznego. W większości programów studiów realizowanych przez AWF-y elementy prawa sportowego są skromną (2-6 godzin wykładowych) częścią innych przedmiotów poświęconych zarządzaniu w sporcie lub systemowi organizacji sportu w Polsce. Także w odniesieniu do studiów podyplomowych lub szkoleń specjalistycznych innego rodzaju przeznaczonych dla osób zainteresowanych wykonywaniem zawodów związanych ze sportem (np. menedżerów lub specjalistów w dziedzinie marketingu sportowego), ich przedmiotem są jedynie wybrane zagadnienia z zakresu prawa sportowego. Najczęściej wymiar godzin wykładowych poświęconych prawu sportowemu wynosi od 2 do 6 i jedynie w wyjątkowych przypadkach jest o kilka godzin wykładowych dłuższy. Także zakres tematyczny tych zajęć uzależniony jest przede wszystkim od charakteru studiów lub szkoleń i ich przeznaczenia dla określonej grupy zawodowej. Program modułu prawnego zaproponowany w niniejszym programie odpowiada rzeczywistemu zapotrzebowaniu na wiedzę i umiejętności w tej dziedzinie wymagane od osób wykonujących w sporcie zawód menedżera. Szerszy, w porównaniu do innych programów 4

5 studiów i szkoleń o podobnym charakterze, zarówno w wymiarze godzinowym jak i zakresie tematycznym program modułu prawa sportowego pozwala na uzyskanie przez osoby do których jest skierowany, informacji niezbędnych dla wykonywania zawodu menedżera w dynamicznie ewoluujących formach prawno-instytucjonalnych współczesnego sportu. 3. INFORMACJA DOT. REPLIKOWANIA MODUŁU DLA INNYCH POTRZEB Przygotowany w ramach niniejszego programu moduł prawny może być, ze względu na szereg czynników wykorzystany także w innych programach szkoleniowych. Należy podkreślić iż zakres tematyczny przygotowanego modułu w obejmuje wszelkie niezbędne zagadnienia przydatne nie tylko w pracy menedżerów sportowych ale również innych osób wykonujących prace związane z działalnością sportową. Ponadto przygotowane materiały dydaktyczne mogą być wykorzystane nie tylko w ramach prowadzonych zajęć ale również jako źródła pomocnicze dla praktyków. Także wymiar godzinowy przewidywanych zajęć pozwala na omówienie poszczególnych zagadnień tematycznych z uwzględnieniem szczególnego zapotrzebowania grupy docelowej adresatów. Zdecydowana większość przykładów praktycznych omówionych w niniejszym module, w szczególności zagadnienia dotyczące przygotowywania umów i czy wykładni aktów prawnych, znajduje zastosowanie w szkoleniu wszystkich osób prowadzących działalność zawodową w sporcie lub będących jego uczestnikami w innym charakterze np. zawodników. Z uwagi na stosunkowo częste nowelizacje aktów prawa powszechnie obowiązującego a także dynamiczne zmiany w przepisach stanowionych przez międzynarodowe organizacje sportowe oraz polskie związki sportowe, w odniesieniu do większości z omawianych zagadnień przygotowane materiały dydaktyczne pozwalają na ich wykorzystanie także w przypadku istotnych zmian w przepisach stanowiących przedmiot danego zagadnienia. Jednocześnie należy mieć na względzie iż kazuistyka przepisów polskiego prawa sportowego, a w szczególności postanowień aktów wykonawczych do ustaw, wymaga niezwłocznego dostosowywania przygotowanego materiału dotyczących niektórych zagadnień do zmian w obowiązującym stanie prawnym. 5

6 4. INFORMACJA O OSOBIE PRZYGOTOWUJĄCEJ MODUŁ PRAWA SPORTOWEGO EDUKACJA JACEK FOKS Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, dyplom z wyróżnieniem II Liceum Ogólnokształcące w Kielcach WYKSZTAŁCENIE DODATKOWE Dyplom Menedżera Sportu (Nr 744/MS/2002) wydany przez Prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Sportu Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie, Podyplomowe Studia Menedżerskie Organizacji i Zarządzania w Kulturze Fizycznej DOŚWIADCZENIE ZAWODOWE Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa: - Zastępca Dyrektora PISM ( ) - p.o. Dyrektora PISM ( ) - Kierownik Biura Finansowo-Administracyjnego ( ) - Redaktor Naczelny The Polish Foreign Affairs Digest ( ) - Analityk ( ) IGF Commercial Properties, Warszawa, prawnik DZIAŁALNOŚĆ PUBLICZNA Polski Komitet Olimpijski, członek Komisji Prawa Sportowego, przewodniczący Zespołu Międzynarodowego Prawa Sportowego 6

7 PUBLIKACJE (Z ZAKRESU PRAWA SPORTOWEGO) 1. Unia Europejska i sport- aspekty prawne, "Biuletyn" (PISM), Seria Z, nr , s (wersja skrócona), 2. Stypendia sportowe zagadnienia publicznoprawne, Sport Wyczynowy nr 11-12/2002, s , 3. Unia Europejska i sport- aspekty prawne, Polski Przegląd Dyplomatyczny nr 1(11)/2003, s (wersja rozszerzona), 4. Sport wyczynowy w prawie Unii Europejskiej, Sport Wyczynowy nr 3-4/2003 s , 5. Европейский Союз и спорт, Европа. Журнал Польского института международных дел, T. 3, 3 (8) 2003, s , 6. Sport a prawo i polityka Unii Europejskiej (R. Parrish Sports law and Policy in the European Union ) recenzja, Sport Wyczynowy nr 1-2/2004 s (wersja skrócona) 7. Richard Parrish, Sports law and Policy in the European Union - recenzja, Polski Przegląd Dyplomatyczny nr 4(20)/2004, s (wersja rozszerzona), 8. Sport w projekcie Traktatu Konstytucyjnego Unii Europejskiej, Sport Wyczynowy 2004, Nr 7-8, s. 5-8, 9. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o sporcie kwalifikowanym. Uwagi i opinie, Sport Wyczynowy 2005, Nr 9-10, s (współautor), 10. Dyplomacja i sport, Polski Przegląd Dyplomatyczny nr 4(26)/2005, s. 5-9, 11. XI Kongres Międzynarodowego Stowarzyszenia Prawa Sportowego, Sport Wyczynowy 2005, Nr 11-12, s , 12. Prawo krajowe a prawo międzynarodowe w sporcie casus Polska, Sport Wyczynowy 2006, Nr 1-2, s , 13. Polski sport potrzebuje dobrego prawa (wywiad), Sport Wyczynowy 2006, Nr 1-2, s , 14. Polskie prawo sportowe a prawo Unii Europejskiej [w:] Unia Europejska i Sport. Implikacje członkostwa Polski w Unii Europejskiej dla polskiego sportu (red. J. Foks), Wyd. PISM (plan luty 2007), 15. The legal status of players agents in Poland [w:] The legal status of players agents in Europe (red. R. Siekmann), Wyd. ASSER International Sports Law Centre, Haga (plan luty 2007). 7

8 WYSTĄPIENIA KONFERENCYJNE 1. "Unia Europejska i sport - aspekty prawne", referat wygłoszony na 8 Konferencji Polskiej Korporacji Menedżerów Sportu, zorganizowanej przez Polską Konfederację Menedżerów Sportu, Spała, 7-9 października 2002 r. 2. "Zmiany w polskim prawie sportowym", referat wygłoszony na 9 Konferencji Polskiej Korporacji Menedżerów Sportu, zorganizowanej przez Polską Konfederację Menedżerów Sportu, Puck, października 2004 r. 3. Polskie prawo sportowe a prawo międzynarodowe referat wygłoszony na Seminarium Polska Dyplomacja Sportowa zorganizowanym przez Polski Komitet Olimpijski, Warszawa, maja 2006 r. 4. Polskie prawo sportowe a prawo Unii Europejskiej, referat wygłoszony na Konferencji Implikacje członkostwa Polski w Unii Europejskiej dla polskiego sportu, zorganizowanej przez Polski Instytut Spraw Międzynarodowych i Ministerstwo Sportu RP, Warszawa, września 2006 r. UDZIAŁ W KONFERENCJACH (Z ZAKRESU PRAWA SPORTOWEGO) 1. 12th European Sports Forum (organizator: Komisja Europejska), Verona, listopada 2003 r. 2. 4th International Conference of Ministers and Senior Officials Responsible for Physical Education and Sport (organizator: UNESCO), Ateny, 6-8 grudnia 2004 r. (przygotowanie projektu polskiego stanowiska rządowego ws. negocjacji Międzynarodowej Konwencji Antydopingowej) th International Congress on Sports Law (organizator: International Sports Law Association), Johannesburg, listopada 2005 r., 4. 12th International Congress on Sports Law (organizator: International Sports Law Association), Ljubljana, listopada 2006 r., 8

9 6. BIBLIOGRAFIA (WYBÓR) 1. M. Bałaziński, Nowe prawo transferowe w piłce nożnej, Sport Wyczynowy nr 9-10/2001, s , 2. J. Barta, R. Markiewicz, Widowisko sportowe a prawo autorskie [w:] Sport i media problemy prawne, Sport i prawo nr 6, Poznań 1997, s , 3. B. Błażejczak, Formy prowadzenia dzialalności gospodarczej - a sport zawodowy [w:] Prawne problemy sportu zawodowego, Prawo i sport nr 3, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1995, s , 4. M. Bojarski, Zasady odpowiedzialności dyscyplinarnej w sporcie [w:] Odpowiedzialność dyscyplinarna w sporcie, Sport i prawo nr 9, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2001, s , 5. A. Caiger, S. Gardiner (eds.), Professional Sport in the European Union: Regulation and Re-regulation, International Sports Law Centre, Anglia Polytechnic University Chelmsford, United Kingdom, T.M.C. Asser Press, The Hague 2001, 6. W. Cajsel, Licencje sportowe ich cel, forma i treść, Sport Wyczynowy nr 1-2/1998, s , 7. W. Cajsel, Nowy status prawny piłkarzy profesjonalnych w Polsce, Sport Wyczynowy nr 7-8/2002, s , 8. W. Cajsel, Prawne aspekty zwalczania dopingu w polskim sporcie, Sport Wyczynowy nr 5-6/1998, s , 9. W. Cajsel, Podstawy prawne zatrudniania zawodników profesjonalnych, Wydawnictwo C.H. BECK, Toruń 2004 r., 10. W. Cajsel, Ustawa o sporcie kwalifikowanym. Komentarz, Wydawnictwo C.H. BECK, Warszawa 2006 r. 11. W Czapliński, Sprawa J.-M. Bosmana wyrok z 15 grudnia 1995 r.. Czy piłka nożna rządzi się własnymi prawami, Przegląd Prawa Europejskiego nr 1(2)/1997, s , 12. M. Filar, Odpowiedzialność karna za naruszenia porządku towarzyszące imprezom sportowym [w:] "Naruszenia porządku towarzyszące imprezom sportowym", Sport i prawo nr 4, Poznań 1995, s , 13. J. Foks, Prawo krajowe a prawo międzynarodowe w sporcie casus Polska, Sport Wyczynowy 2006, Nr 1-2, s , 14. J. Foks, Stypendia sportowe zagadnienia publicznoprawne, Sport Wyczynowy nr 11-12/2002, s , 9

10 15. J. Foks, Unia Europejska i sport- aspekty prawne, Polski Przegląd Dyplomatyczny nr 1(11)/2003, s , 16. J. Giezek, Sportowe sankcje dyscyplinarne [w:] Odpowiedzialność dyscyplinarna w sporcie, Sport i prawo nr 9, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2001, s , 17. M. Gniatkowski, Podstawy prawne działania lig zawodowych w Polsce, Sport Wyczynowy nr 11-12/2003, s , 18. R. Hauser Status prawny klubu sportowego jako stowarzyszenia [w:] Status prawny polskich klubów i związków sportowych, Sport i prawo nr 7, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2000, s , 19. P. Jacq, International Sport Structures, International Sports Law Review, Vol. 1 ( ), s , 20. L. Jaczynowski, J. Żyśko, Polski Komitet Olimpijski w strukturze ruchu olimpijskiego [w:] Logos i etos polskiego olimpizmu, red. J. Lipiec, Kraków 1994 r., s , 21. S. Jędruch, Doping w sporcie i cywilna odpowiedzialność odszkodowawcza [w:] Prawne problemy dopingu w sporcie, Sport i prawo nr 2, Poznań 1992, s , 22. A. Kabat, Status prawny związku sportowego [w:] Status prawny polskich klubów i związków sportowych, Sport i prawo nr 7, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2000, s , 23. M. Kępiński, Umowa o transmisję sportową [w:] Sport i media problemy prawne, Sport i prawo nr 6, Poznań 1997, s , 24. A. Kijowski, Status prawny sportowca zawodowego [w:] Prawne problemy sportu zawodowego, Prawo i sport nr 3, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1995, s , 25. A. Kijowski, Sytuacja prawna sportowca wyczynowego, Państwowe Wydawnictwa Naukowe, Warszawa-Poznań 1984 r., 26. A. Kijowski, Ubezpieczenia społeczne w sporcie [w:] Ubezpieczenia w sporcie, Sport i prawo nr 5, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1996, s , 27. E. Kowalewski, Teoretycznoprawne aspekty ubezpieczenia następstw wypadków związanych z uprawianiem sportu [w:] Ubezpieczenia w sporcie, Sport i prawo nr 5, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1996, s , 28. Z. Leoński, Podstawy i charakter prawny odpowiedzialności dyscyplinarnej w sporcie [w:] Odpowiedzialność dyscyplinarna w sporcie, Sport i prawo nr 9, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2001, s , 10

11 29. G. Młodzikowski, Instytucje Ruchu Olimpijskiego [w:] Encyklopedia kultury polskiej. Kultura fizyczna i sport, red. Z. Krawczyk, Instytut Kultury, Warszawa 1997 r., s , 30. J.A.R. Nafziger, International Sports Law, Transnational Publishers, Inc., 2 nd ed., New York 2004 r. 31. R. Parrish, Sports Law and Policy in the European Union, Manchester University Press, Manchester, 2003, 32. W. Sawicki, A. Turliński, A. Ufnal, A. Wach, B. Wadowski, Z. Więckowski, Ustawa o kulturze fizycznej z komentarzem, Polskie Wydawnictwo Sportowe SPRINT, Warszawa 1996, 33. J. Sobczak, Radiofonia i telewizja. Komentarz do ustawy, Wydawnictwo Zakamycze, Kraków 2001, 34. S. Stachowiak, Postępowanie dyscyplinarne w sporcie [w:] Odpowiedzialność dyscyplinarna w sporcie, Sport i prawo nr 9, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2001, s , 35. A. J. Szwarc, Doping w sporcie i odpowiedzialność karna [w:] Prawne problemy dopingu w sporcie, Sport i prawo nr 2, Poznań 1992, s , 36. A. J. Szwarc, Sport a prawo karne, Wydawnictwo Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań 1971 r. 37. A. Wach, Alternatywne formy rozwiązywania sporów sportowych, Wydawnictwo LIBER, Warszawa 2005 r., 38. A. Wach, Licencje w polskim sporcie, Sport Wyczynowy nr 9-10/1996, s , 39. A. Wach, Polski Trybunał Arbitrażowy do Spraw Sportu, Sport Wyczynowy nr 1-2/1995, s , 40. A. Wach, Światowy Kodeks Antydopingowy aspekty prawne, Sport Wyczynowy 2003, nr 7-8, s , 41. A. Wąsiewicz, System ubezpieczeń sportowych [w:] Ubezpieczenia w sporcie, Sport i prawo nr 5, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1996, s , 42. K. Wojciechowski, Widowisko sportowe w telewizji. Widowisko sportowe i audiowizualna relacja z niego jako dobra chronione w świetle polskiego prawa prywatnego, Wydawnictwo LIBER, Warszawa 2006 r. 11

12 I. ŹRÓDŁA PRAWA SPORTOWEGO Cele kompetencyjne: Celem wykładu jest przedstawienie źródeł prawa sportowego w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem ich hierarchii oraz zasad obowiązywania. wiedza: słuchacze uzyskają wiedzę z zakresu podstawowych aktów prawa sportowego w Polsce umiejętności: słuchacze nabędą podstawowe umiejętności w zakresie ustalania hierarchii aktów prawnych stosowanych w działalności sportowej oraz ustalania aktów prawnych, których przepisy mają zastosowanie do danego zagadnienia dotyczącego działalności sportowej. Liczba godzin: 2 Zagadnienia szczegółowe: 1. Źródła prawa sportowego w Polsce uwagi ogólne 2. Ustawa o sporcie kwalifikowanym omówienie. 3. Ustawa o kulturze fizycznej omówienie. 4. Inne ustawy stosowane w działalności sportowej omówienie. 5. Umowy międzynarodowe dotyczące sportu omówienie. 6. Akty wykonawcze stosowane w działalności sportowej omówienie. Literatura: Obowiązkowa: 1. M. Wierzbowski, Z. Cieślak, J. Jagielski, J. Lang, M. Szubiakowski, A. Wiktorowska Prawo Administracyjne (rozdział dot. źródeł prawa), Wyd. LexisNexis, Warszawa 2006 r. Uzupełniająca: 1. W. Cajsel, Ustawa o sporcie kwalifikowanym. Komentarz, Wydawnictwo C.H. BECK, Warszawa 2006 r. Metoda nauczania (studia przypadku, prezentacje, warsztaty) Wykład uzupełniony o prezentację w programie Power Point. Studia przypadku. Forma nauczania (praca indywidualna, grupowa, rodzaj sprzętu audiowizualnego) Praca w grupie do 20 osób. Rzutnik multimedialny. Forma zaliczenia (projekt, aktywność na zajęciach, kolokwium): pytania w ramach testu zamkniętego obejmującego zaliczenie całego modułu prawo sportowe. Data opracowania: r. 12

13 1. ŹRÓDŁA PRAWA SPORTOWEGO 1. UWAGI OGÓLNE Kryterium zaliczenia danego aktu prawnego do źródeł tak interdyscyplinarnej gałęzi prawa, jaką jest prawo sportowe, powinna być materia regulowana danym aktem, a w szczególności bezpośrednie normowanie funkcjonowania podmiotów działających w zakresie sportu lub szerzej - kultury fizycznej. Do źródeł prawa sportowego należy również zaliczyć przepisy aktów prawnych nie odnoszących się bezpośrednio do sportu, ale znajdujących zastosowanie w tej dziedzinie (np. przepisy dotyczące funkcjonowania sądów polubownych zawarte w Kodeksie postępowania cywilnego, Prawo o stowarzyszeniach). Nie stanowią przedmiotu niniejszego opracowania akty prawa miejscowego, będące źródłem prawa stosowanego w sporcie, o ograniczonym zasięgu terytorialnym ich obowiązywania. Oprócz aktów prawnych będących źródłami prawa powszechnie obowiązującego, wyróżniamy akty prawne o charakterze wewnętrznym, obowiązujące jedynie w stosunku do jednostek organizacyjnie podległych organowi wydającemu te akty. Nie mogą one stanowić podstawy prawnej do wydania decyzji administracyjnej dotyczącej podmiotów usytuowanych na zewnątrz administracji. W dziedzinie prawa sportowego do aktów tego typu należy zaliczyć w szczególności rozporządzenia właściwych organów administracji publicznej (m.in. Ministra Sportu) regulujących prawa i obowiązki podległych jednostek organizacyjnych oraz pracowników (regulaminy organizacyjne). Sport należy do tych dziedzin, którym ustawodawca pozostawił dużą swobodę w regulowaniu stosunków w niej występujących. Z tego względu bardzo duże znaczenie w omawianej materii posiadają akty prawne wydawane przez polski związki sportowe, inne związki sportowe, kluby i inne podmioty funkcjonujące w sporcie. Są to różnego rodzaju statuty, regulaminy rozgrywek, regulaminy dyscyplinarne, przepisy techniczne określające reguły współzawodnictwa sportowego w danej dyscyplinie czy dziedzinie sportu. Nie są to źródła prawa o charakterze wewnętrznym ani tym bardziej przepisy powszechnie obowiązujące. Czynnikiem decydującym o ich znaczeniu jest obowiązek przestrzegania tych postanowień przez wszystkie osoby uprawiające daną dyscyplinę sportu w sposób sformalizowany np. przez członkostwo w klubie, udział w oficjalnych zawodach sportowych czy członkostwo w kadrze narodowej. Przepisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. jedynie pośrednio odnoszą się do szeroko rozumianej działalności sportowej. Należy do nich zaliczyć: 13

14 Art. 12 Konstytucji gwarantujący swobodę zakładania i funkcjonowania m.in. stowarzyszeń; Art. 57 Konstytucji gwarantujący wolność zgromadzeń oraz Art. 58 Konstytucji zapewniający wolność zrzeszania się. Do działalności sportowej można również odnieść przepisy Art. 65 ust. 1 Konstytucji, który stanowi, iż Każdemu zapewnia się wolność wyboru i wykonywania zawodu oraz miejsca pracy. Wyjątki określa ustawa.. Zgodnie z postanowieniami Art. 68 ust. 5 Konstytucji Władze publiczne popierają rozwój kultury fizycznej, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży jest to jedyny przepis konstytucyjny bezpośrednio odnoszący się do kultury fizycznej i pośrednio do sportu. Wprowadzenie tych postanowień do aktu prawnego najwyższej mocy, świadczy o tym iż są to zadania o podstawowym znaczeniu dla prawidłowego funkcjonowania i rozwoju państwa. Katalog źródeł prawa polskiego oraz zasady ich obowiązywania reguluje Rozdział III Konstytucji ( Źródła Prawa ). Zgodnie z postanowieniami Art. 87 ust. 1 Konstytucji Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ratyfikowane umowy międzynarodowe, ustawy i rozporządzenia.. Ponadto źródłami prawa powszechnie obowiązującego są, na obszarze działania organów które je ustanowiły, akty prawa miejscowego (np. niektóre akty prawne stanowione przez wojewodów). 2. USTAWA O SPORCIE KWALIFIKOWANYM Podstawowym aktem prawnym regulującym zasady prowadzenie działalności sportowej w Polsce jest ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o sporcie kwalifikowanym. Ustawodawca zdecydował o włączeniu do odrębnej regulacji nie wszystkich zagadnień dotyczących sportu a jedynie jego części, będącej formą współzawodnictwa sportowego w sposób zorganizowany oraz na najwyższym sportowym poziomie. Jednocześnie pozostawiono pozostałe aspekty działalności sportowej do uregulowania w ustawie o kulturze fizycznej. Wejście w życie ustawy o kulturze fizycznej zbiegło się utworzeniem, po raz pierwszy w dziejach polskiego sportu i administracji, odrębnego Ministerstwa Sportu. Ustawa reguluje następujące zagadnienia: strukturę organizacyjną sportu kwalifikowanego (m.in. zadania organów administracji publicznej, pozycja prawna polskich związków sportowych status prawny zawodników, zasady odpowiedzialności dyscyplinarnej i rozstrzygania sporów w sporcie, status prawny sędziów i trenerów oraz zwalczanie niedozwolonego dopingu w sporcie. 3. USTAWA O KULTURZE FIZYCZNEJ Drugim podstawowym aktem prawnym, regulującym funkcjonowanie działalności sportowej, jest ustawa z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej, która weszła w życie 6 kwietnia 14

15 1996 r. Ustawa zastąpiła poprzednio obowiązującą ustawę z dnia 3 lipca 1984 r. o kulturze fizycznej. Konieczność wprowadzenia nowych uregulowań wiązała się przede wszystkim ze zmianami jakie nastąpiły w Polsce po 1989 r., głównie z wprowadzeniem zasad wolnego rynku oraz z dynamicznymi zmianami w funkcjonowaniu światowego sportu, postępującą komercjalizacją i zwalczaniem stosowania niedozwolonego dopingu. Największym mankamentem ustawy z 1984 r. było utrzymywanie fikcyjnego założenia o istnieniu w Polsce jedynie sportu amatorskiego i brak jakichkolwiek uregulowań dotyczących wykonywania działalności w obszarze sportu profesjonalnego (rozumianego jako zarobkowe uprawianie sportu). Poza tym zmiany jakie następowały w polskim prawie, powodowały, iż ustawa ta była aktem archaicznym, którego przepisy i konstrukcje ulegały szybkiej dezaktualizacji. Już w 1990 r. rozpoczęto prace na nową ustawą regulującą sprawy kultury fizycznej i sportu, a jej pierwsze czytanie w Sejmie odbyło się w październiku 1994 r. W przygotowywaniu nowej ustawy korzystano z zarówno z doświadczeń ustawodawstwa polskiego, jak również z rozwiązań przyjętych w państwach członkowskich Unii Europejskiej, a w szczególności stosowanych w Francji, Hiszpanii i Włoszech. Po wejściu w życie ustawy o sporcie kwalifikowanym i uchyleniu większości przepisów ustawy o kulturze fizycznej, zakres jej regulacji obejmuje zagadnienia dotyczące m.in. form prawnych w których mogą funkcjonować kluby sportowe; działalności w sporcie powszechnym, młodzieżowym oraz osób niepełnosprawnych, rekreacji i rehabilitacji ruchowej oraz zasad bezpieczeństwa w kulturze fizycznej. 4. INNE USTAWY STOSOWANE W DZIAŁALNOŚCI SPORTOWEJ Omówienie następujących aktów prawnych: 1) Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego. Odesłanie do przepisów tej ustawy zapisane zostało w Art. 38 ust. 2 ustawy o kulturze fizycznej, zgodnie z którym do sądów polubownych ustanowionych przez związki sportowe stosuje się przepisy części pierwszej księgi trzeciej K.p.c., jeżeli u.ok.f. nie stanowi inaczej. 2) Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach. Przepisy tej ustawy regulują funkcjonowanie stowarzyszeń kultury fizycznej, związków sportowych oraz uczniowskich klubów sportowych, z uwzględnieniem zmian wynikających z ustawy o kulturze fizycznej. 3) Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustawa reguluje kwestie związane z przychodami z działalności sportowej oraz zwolnień i odliczeń od podatku związanych ze sportem. 15

16 4) Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych. Przepisy tej ustawy znajdują zastosowanie w działalności osób prawnych funkcjonujących w sporcie (stowarzyszeń kultury fizycznej, sportowych spółek akcyjnych oraz związków sportowych). 5) Ustawa z dnia 29 lipca 1992 r. o grach losowych i zakładach wzajemnych. Na mocy jej postanowień wpływy z dopłat do stawek w grach liczbowych przeznaczone są na modernizację, remonty i dofinansowanie inwestycji obiektów sportowych oraz rozwijanie sportu wśród dzieci, młodzieży i niepełnosprawnych. 6) Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o bezpieczeństwie imprez masowych. Przepisy ustawy określają warunki bezpieczeństwa imprez masowych, w tym imprez sportowych. 7) Ustawa z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej. Ustawa określa zakres zadań i kompetencji ministra kierującego działem kultury fizycznej i sportu (obecnie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu). 8) Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Szczególne przepisy ustawy odnoszą się do osób uprawiających sport, w tym pobierających stypendia sportowe. 9) Ustawa z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji. Przepisy tej ustawy znajdują zastosowanie w strzelectwie sportowym gdyż regulują sprawy związane z posiadaniem broni, pozwoleniami, zasadami przechowywania, nabywania i przewozu. 10) Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych. W obszarze prawa sportowego przepisy K.s.h. znajdują zastosowanie w odniesieniu do funkcjonowania sportowych spółek akcyjnych. 5. UMOWY MIĘDZYNARODOWE Omówienie następujących aktów prawnych: 1) Traktat z Nairobi w sprawie ochrony symbolu olimpijskiego przyjęty w Nairobi w dniu 26 września 1981 r. 2) Europejska Konwencja sporządzona w Strasburgu dnia 19 sierpnia 1985 r. w sprawie przemocy i ekscesów widzów w czasie imprez sportowych, a w szczególności meczów piłki nożnej. 3) Międzynarodowa Konwencja przeciw apartheidowi w sporcie, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych dnia 10 grudnia 1985 r. 4) Konwencja Rady Europy nr 135 z dnia 16 listopada 1989 r. Konwencja Antydopingowa. 16

17 5) Międzynarodowa Konwencja o Zwalczaniu Dopingu w Sporcie przyjęta w Paryżu w dniu 19 października 2005 r. 6. AKTY WYKONAWCZE Omówienie następujących aktów prawnych: 1) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 stycznia 2001 r. w sprawie wykazu dyscyplin i dziedzin sportu, w których mogą działać polskie związki sportowe, oraz szczegółowych warunków i trybu udzielania zezwoleń na tworzenie polskich związków sportowych. 2) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 kwietnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu przyznawania odznaczeń, wyróżnień i nagród za szczególne osiągnięcia w dziedzinie kultury fizycznej. 3) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie kwalifikacji, stopni i tytułów zawodowych w dziedzinie kultury fizycznej oraz szczegółowych zasad i trybu ich uzyskiwania. 4) Rozporządzenie Ministra Sportu z dnia 16 stycznia 2006 r. w sprawie ewidencji klubów sportowych. 5) Rozporządzenie Ministra Sportu z dnia 28 kwietnia 2006 r. w sprawie zakresu opieki medycznej nad zawodnikami zakwalifikowanymi do kadry narodowej w olimpijskich dyscyplinach sportu. 6) Rozporządzenie Ministra Sportu z dnia 10 lipca 2006 r. w sprawie dofinansowania zadań ze środków Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej 7) Rozporządzenie Ministra Sportu z dnia 4 września 2006 r. w sprawie podmiotów przeprowadzających analizy antydopingowe. 8) Rozporządzenie Ministra Sportu z dnia 20 września 2006 r. w sprawie stypendiów sportowych dla członków kadry narodowej. 9) Rozporządzenie Ministra Sportu z dnia 22 września 2006 r. w sprawie wyróżnień i nagród dla zawodników. 17

18 II. STATUS PRAWNY ORGANIZACJI I INSTYTUCJI W DYSCYPLINACH SPORTU Cele kompetencyjne: Celem wykładu jest przedstawienie systemu organizacyjno-prawnego sportu w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem zadań administracji publicznej w sporcie oraz statusu prawnego polskich związków sportowych, klubów i lig zawodowych. wiedza: słuchacze uzyskają wiedzę z zakresu systemu organizacyjno-prawnego sportu w Polsce umiejętności: słuchacze nabędą podstawowe umiejętności w zakresie ustalania zadań administracji publicznej oraz prawnych aspektów zakładania i funkcjonowania związków sportowych, klubów sportowych oraz lig zawodowych Liczba godzin: 8 Zagadnienia szczegółowe: 7. Struktura organizacyjna i zadania administracji publicznej w sporcie w Polsce (organy administracji publicznej odpowiedzialne za sport w Polsce po 1989 r. rys historyczny, pozycja prawna Ministra Sportu, struktura organizacyjna Ministerstwa Sportu, zadania innych naczelnych organów administracji państwowej oraz jednostek samorządu terytorialnego, administracja państwowa w dziedzinie sportu w wybranych państwach europejskich). 8. Status prawny polskich związków sportowych (zakładanie związków sportowych, pozycja prawna i zadania polskich związków sportowych, nadzór nad działalnością polskich związków sportowych). 9. Status prawny klubów sportowych (pozycja prawna klubów sportowych, szczególne formy prawne klubu sportowego przed 2006 r., dopuszczalne formy prawne działalności klubów sportowych, licencje klubowe). 10. Status prawny ligi zawodowej (pozycja prawna ligi zawodowej, zasady tworzenia ligi zawodowej, podstawy prawne zarządzania ligą zawodową, zasady następstwa prawnego klubu w lidze zawodowej, inne rodzaje współzawodnictwa sportowego). Literatura: Obowiązkowa: 1. M. Wierzbowski, Z. Cieślak, J. Jagielski, J. Lang, M. Szubiakowski, A. Wiktorowska Prawo Administracyjne (rozdział dot. administracji państwowej w sporcie), Wyd. LexisNexis, Warszawa 2006 r. 18

19 Uzupełniająca: 1. W. Cajsel, Ustawa o sporcie kwalifikowanym. Komentarz, Wydawnictwo C.H. BECK, Warszawa 2006 r. 2. A. Szwarc (red.) Status prawny polskich klubów i związków sportowych, Sport i prawo nr 7, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2000, 3. M. Gniatkowski, Podstawy prawne działania lig zawodowych w Polsce, Sport Wyczynowy nr 11-12/2003, s , Metoda nauczania (studia przypadku, prezentacje, warsztaty) Wykład uzupełniony o prezentację w programie Power Point. Studia przypadku. Forma nauczania (praca indywidualna, grupowa, rodzaj sprzętu audiowizualnego) Praca w grupie do 20 osób. Rzutnik multimedialny. Forma zaliczenia (projekt, aktywność na zajęciach, kolokwium): pytania w ramach testu zamkniętego obejmującego zaliczenie całego modułu prawo sportowe. Data opracowania: r. 2. STRUKTURA ORGANIZACYJNA I ZADANIA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ W SPORCIE W POLSCE 1. ORGANY ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ ODPOWIEDZIALNE ZA SPORT W POLSCE PO 1989 R. RYS HISTORYCZNY Do 1991 r. sprawy kultury fizycznej i sportu należały do zakresu zadań Komitetu do Spraw Młodzieży i Kultury Fizycznej centralnego urzędu administracji państwowej. Po Komitecie zadania te przejął Urząd Kultury Fizycznej i Turystyki, który obok spraw dotyczących kultury fizycznej i sportu zajmował się także turystyką. Należy zaznaczyć iż przez większość tego okresu ( ) Prezes Urzędu posiadał status członka Rady Ministrów. Kolejna zmiana nastąpiła w 2000 r., poprzez przeniesienie spraw dotyczących turystki do kompetencji ministra właściwego do spraw turystyki i zmianę nazwy UKFiT na Urząd Kultury Fizycznej i Sportu. Prezes Urzędu był powoływany przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw kultury fizycznej i sportu (Ministra Edukacji Narodowej), który także 19

20 sprawował nadzór nad Prezesem Urzędu. Z dniem 30 czerwca 2002 r. zniesiono organ Prezesa UKFiS i zlikwidowano obsługujący ten organ urząd. W miejsce UKFiS powołano nową instytucję odpowiedzialną za sprawy sportu (wyczynowego) Polską Konfederację Sportu (PKS), posiadającą szczególny status państwowej osoby prawnej i na czele której stał Prezes PKS, posiadający uprawnienia właściwe organom administracji publicznej. Sprawy dotyczące kultury fizycznej i sportu, które nie znalazły się w zakresie zadań PKS, były wykonywane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu. Zaistniały stan był przedmiotem krytyki zarówno środowiska sportowego jak i administracji publicznej. Od 1 września 2005 r. całość spraw dotyczących kultury fizycznej i sportu przejęło nowo utworzone Ministerstwo Sportu, które jest pierwszym w historii Polski ministerstwem zajmującym się wyłącznie tą dziedziną. 2. POZYCJA PRAWNA MINISTRA SPORTU Pozycja prawna ministra ( w tym ministra właściwego do spraw kultury fizycznej i sportu ) została określona ogólnymi postanowieniami Konstytucji RP, przepisami ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów oraz ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej. Jak stanowi przepis Art. 149 ust. 1 Konstytucji RP: Ministrowie kierują określonymi działami administracji rządowej lub wypełniają zadania wyznaczone im przez Prezesa Rady Ministrów. Zakres działania ministra kierującego działem administracji rządowej określają ustawy.. Zakres działania ministra właściwego do spraw kultury fizycznej i sportu określa przepis Art. 15 ust. 1 ustawy o działach administracji rządowej. Zgodnie z jego postanowieniami dział kultury fizycznej i sportu obejmuje sprawy: 1) kultury fizycznej, 2) rekreacji i rehabilitacji ruchowej, 3) sportu dzieci i młodzieży, 4) sportu kwalifikowanego, 5) sportu osób niepełnosprawnych. Wyjaśnienie zakresu znaczeniowego pięciu podstawowych obszarów kompetencyjnych ministra właściwego do spraw kultury fizycznej i sportu ustawodawca pozostawił do uregulowania w innych aktach prawnych rangi ustawowej, w szczególności w ustawie o kulturze fizycznej i ustawie o sporcie kwalifikowanym. Ogólne zadania ministra kierującego określonym działem administracji rządowej (w tym ministra właściwego do spraw kultury fizycznej i sportu) określa Art. 34 ust. 1 ustawy o działach administracji rządowej, zgodnie z nim Minister jest obowiązany do inicjowania i 20

21 opracowywania polityki Rady Ministrów w stosunku do działu, którym kieruje, oraz do przedkładania w tym zakresie inicjatyw i projektów aktów normatywnych na posiedzenia Rady Ministrów. W zakresie działu, którym kieruje, minister wykonuje politykę Rady Ministrów i koordynuje jej wykonywanie przez organy, urzędy i jednostki organizacyjne, które jemu podlegają lub są przez niego nadzorowane. Szczegółowy zakres zadań ministra właściwego do spraw kultury fizycznej i sportu określają akty prawne regulujące te dziedziny w szczególności ustawa o sporcie kwalifikowanym oraz ustawa o kulturze fizycznej. Zgodnie z przepisem Art. 33 ustawy o Radzie Ministrów, Prezes Rady Ministrów ustala w drodze rozporządzenia (tzw. rozporządzenia atrybucyjnego) m.in. szczegółowy zakres działania ministra, ministerstwo lub inny urząd administracji, który ma obsługiwać ministra oraz wskazanie działu lub działów, którymi kieruje minister. Natomiast ministerstwo tworzy, znosi lub przekształca Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia (Art. 39 ust. 1 ustawy o Radzie Ministrów). Na mocy przepisu 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 lipca 2006 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Sportu, działem kultura fizyczna i sport kieruje Minister Sportu. Jak stanowi przepis 1 ust. 4 tego rozporządzenia, obsługę ministra zapewnia Ministerstwo Sportu. Ministerstwo Sportu zostało utworzone na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 sierpnia 2005 r. w sprawie utworzenia Ministerstwa Sportu, które weszło w życie z dniem 1 września 2005 r. 3. STRUKTURA ORGANIZACYJNA MINISTERSTWA SPORTU Wewnętrzną strukturę organizacyjną Ministerstwa Sportu określa statut, stanowiący załącznik do, wydanego na podstawie Art. 39 ust. 5 ustawy o Radzie Ministrów, zarządzenia Nr 28 Prezesa Rady Ministrów z dnia 21 lutego 2006 r. w sprawie nadania statutu Ministerstwu Edukacji Narodowej i Sportu. W skład ministerstwa wchodzą następujące departamenty: Ekonomiczno-Finansowy, Infrastruktury Sportowej, Doskonalenia Zawodowego, Prawno- Kontrolny, Sportu Kwalifikowanego i Młodzieżowego, Sportu Osób Niepełnosprawnych, Sportu Powszechnego, Strategii Rozwoju Sportu, Współpracy Międzynarodowej. Ponadto w skład ministerstwa wchodzi Gabinet Polityczny oraz biura: Dyrektora Generalnego, Kadr i Administracji, Spraw Ochronnych i Informacji Niejawnych; a także Stanowisko do Spraw Audytu Wewnętrznego. Zgodnie z postanowieniami zarządzenia za obsługę zadań w zakresie działu kultura fizyczna i sport odpowiadają w szczególności następujące departamenty: Infrastruktury Sportowej (odpowiedzialny m.in. za sprawy dotyczące budowy obiektów sportowych dofinansowywanych ze środków Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej), Doskonalenia Zawodowego (odpowiedzialny m.in. za sprawy związane z uprawnieniami do 21

22 wykonywania zawodu trenera, instruktora oraz menedżera), Sportu kwalifikowanego i Młodzieżowego, Sportu Osób Niepełnosprawnych, Sportu Powszechnego oraz Strategii Rozwoju Sportu. 4. ZADANIA USTAWOWE MINISTRA SPORTU Zadania ministra właściwego do spraw kultury fizycznej i sportu określone w ustawie o sporcie kwalifikowanym: a) Wyraża zgodę na utworzenie polskiego związku sportowego oraz zatwierdza statut związku lub jego zmiany. b) Określa wykaz dyscyplin w których mogą działać polskie związki sportowe c) Wyraża zgodę na występy w lidze zawodowej przez kluby działające w innych niż spółka akcyjna formach prawnych. d) Wyraża zgodę na zawarcie umowy, pomiędzy polskim związkiem sportowym a spółką zarządzającą ligą zawodową, ustalającej zasady funkcjonowania ligi zawodowej. e) Sprawuje nadzór nad działalnością polskich związków sportowych. f) Określa zakres opieki medycznej nad zawodnikami zakwalifikowanymi do kadry olimpijskiej. g) Ustala zasady przyznawania stypendiów dla członków kadry narodowej. Przyznaje, wstrzymuje i pozbawia stypendiów sportowych. h) Ustala zasady przyznawania nagród i wyróżnień za wysokie wyniki sportowe. Przyznaje nagrody i wyróżnienia. i) Przyznaje świadczenia dla medalistów olimpijskich. j) Powołuje połowę składu Trybunału Arbitrażowego do Spraw Sportu. k) Powołuje członków Komisji do Zwalczania Dopingu w Sporcie. l) Ustala wykaz zabronionych środków farmakologicznych i metod uznanych za dopingowe. ł) Określa podmioty uprawnione do przeprowadzania badań antydopingowych. Zadania ministra właściwego do spraw sportu i kultury fizycznej określone w ustawie o kulturze fizycznej (wybór): a) Określa sposób prowadzenia ewidencji uczniowskich klubów sportowych oraz klubów sportowych działających w formie stowarzyszenia. b) Określa zasady współzawodnictwa sportowego dzieci i młodzieży. c) Ustala zasady przyznawania stypendiów dla członków kadry narodowej osób niepełnosprawnych. Przyznaje, wstrzymuje i pozbawia stypendiów sportowych. d) Przyznaje świadczenia dla medalistów paraolimpijskich 22

23 e) Określa kwalifikacje, stopnie i tytuły zawodowe w dziedzinie kultury fizycznej oraz szczegółowe zasady i tryb ich uzyskiwania. f) Ustala zasady przyznawania nagród, odznaczeń i wyróżnień za wybitne osiągnięcia w pracy zawodowej w dziedzinie kultury fizycznej. Przyznaje nagrody, odznaczenia i wyróżnienia. g) Określa zasady bezpieczeństwa w dziedzinie kultury fizycznej (m.in. szczegółowe przepisy dotyczące alpinizmu, żeglarstwa, strzelectwa i płetwonurkowania). 5. ZADANIA Z ZAKRESU KULTURY FIZYCZNEJ I SPORTU WYKONYWANE PRZEZ INNE NACZELNE ORGANY ADMINISTRACJI PAŃSTWOWEJ Ustawodawca nałożył szczególne obowiązki w zakresie realizacji zadań z zakresu kultury fizycznej i sportu na dwa organy administracji rządowej: Ministra Obrony Narodowej oraz ministra właściwego do spraw wewnętrznych (Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji). Zgodnie z postanowieniami Art. 4 ust. 2 ustawy o kulturze fizycznej ministrowie mają obowiązek realizacji celów kultury fizycznej w jednostkach podległych i nadzorowanych. Sposoby ich realizacji zostały szczegółowo określone w aktach wykonawczych: 1. Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2006 r. w sprawie zadań z zakresu kultury fizycznej realizowanych w Policji, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Granicznej i Biurze Ochrony Rządu 2. Rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej z dnia 10 lipca 2006 r. w sprawie określenia zadań z zakresu kultury fizycznej realizowanych w jednostkach organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej i przez niego nadzorowanych 6. ZADANIA Z ZAKRESU KULTURY FIZYCZNEJ I SPORTU WYKONYWANE PRZEZ JEDNOSTKI SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO Podobnie jak w przypadku organów administracji rządowej ustawodawca nałożył na jednostki samorządu terytorialnego obowiązek tworzenia warunków prawno-organizacyjnych i ekonomicznych dla rozwoju kultury fizycznej (Art. 4 ust. 1 ustawy o kulturze fizycznej). Jednostki samorządu terytorialnego realizują zadania w zakresie kultury fizycznej jako zadania własne. Zgodnie z postanowieniami ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym zadania własne gminy obejmują sprawy kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych (Art. 7 ust. 1 pkt 10). Przepisami ustawy o sporcie kwalifikowanym wprowadzono możliwość wspierania, w tym finansowego, sportu kwalifikowanego przez jednostki samorządu terytorialnego. W poprzednim stanie prawnym 23

24 istniała możliwość finansowania przez jednostki samorządu terytorialnego jedynie innych rodzajów działalności w zakresie kultury fizycznej np. sportu dzieci i młodzieży. Należy dodać iż ewidencje uczniowskich klubów sportowych oraz klubów działających w formie stowarzyszenia, których statuty nie przewidują prowadzenia działalności gospodarczej, są prowadzone przez starostów właściwych ze względu na siedzibę klubu. W jednostkach samorządu terytorialnego wszystkich szczebli (gminnego, powiatowego i wojewódzkiego) działają rady sportu powoływane przez właściwe organy wykonawcze danej jednostki. Do ich zadań należy opiniowanie m.in. strategii rozwoju w zakresie kultury fizycznej, projektu budżetu w części dotyczącej kultury fizycznej oraz aktów prawa miejscowego dotyczących kultury fizycznej. 7. ADMINISTRACJA PAŃSTWOWA W DZIEDZINIE SPORTU W WYBRANYCH PAŃSTWACH EUROPEJSKICH a) Francja W Republice Francuskiej sprawami sportu zajmuje się odrębne ministerstwo na czele którego stoi Minister Sportu i Młodzieży (Ministère de la Jeunesse et des Sports). W skład ministerstwa wchodzą dyrektoriaty: sportu, młodzieży i stowarzyszeń, administracji ogólnej oraz programów treningowych. Ministerstwo posiada szeroko określone zadania, do których należy zaliczyć: nadzór nad podmiotami działającymi w zakresie sportu wyczynowego, rozwój i promocja sportu, sport powszechny. Za działalność w zakresie sportu dzieci i młodzieży, na szczeblu administracji państwowej odpowiada Minister Edukacji. Na poziomie regionalnym sport znajduje się w sferze kompetencji departamentalnych urzędów młodzieży i sportu oraz gminnych departamentów sportu. Sprawy kultury fizycznej i sportu zostały szczegółowo uregulowane w ustawie z dnia 16 lipca 1984 r. o organizacji i promocji kultury fizycznej i sportu. Francuski Narodowy Komitet Olimpijski i Sportowy (Comité National Olympique et Sportif Français) zrzeszający narodowe związki sportowe, zarówno dyscyplin wchodzących w skład programu igrzysk olimpijskich jak i innych, reprezentuje swoich członków wobec organów administracji publicznej oraz realizuje zadania w zakresie organizacji i rozwoju sportu wyczynowego. b) Niemcy Na poziomie federalnym sport znajduję się w zakresie kompetencyjnym Ministra Spraw Wewnętrznych (Bundesministerium des Innern). Nie są to uprawnienia szerokie, poza sportem osób niepełnosprawnych oraz organizowaniem i finansowaniem szkolnictwa trenerskiego, ograniczają się one do koordynacji działań organów administracji publicznej w 24

25 zakresie sportu oraz współpracy z pozarządowymi organizacjami sportowymi. Większość zadań w zakresie sportu wyczynowego, sportu powszechnego oraz budowy i utrzymania obiektów sportowych spoczywa na rządach krajowych. Szczególną pozycję posiada pozarządowa Niemiecki Związek Sportowy (Deutsches Sport Bund, DSB), zrzeszająca krajowe konfederacje sportu, niemieckie związki sportowe, inne organizacje sportu (np. młodzieżowego, kobiecego, studenckiego) oraz podmioty zajmujące się promocją sportu. Wykonuje ona szereg zadań zleconych, w szczególności z zakresu sportu wyczynowego i sportu powszechnego, oraz doradcze w zakresie polityki państwa w dziedzinie sportu, w tym prawodawstwa. c) Wielka Brytania Zadania administracji publicznej w dziedzinie sportu są rozdzielone pomiędzy organy centralne a organy administracji właściwe wyłącznie dla Szkocji, Walii i Irlandii Północnej. Na poziomie centralnym należą one do kompetencji Departamentu Kultury, Mediów i Sportu, ale są to uprawnienia o wąskim zakresie. Zadania państwa w dziedzinie sportu wyczynowego realizuje utworzona w 1997 r. Rada UK Sport (poprzednio United Kingdom Sports Council) i należą doń: dofinansowanie przygotowań sportowców brytyjskich do najważniejszych imprez sportowych, międzynarodowa współpraca w dziedzinie sportu, organizacja imprez sportowych na terytorium Wielkiej Brytanii oraz zwalczanie dopingu. Zarówno UK Sport jak i Rada Sport England (obejmująca swoim zasięgiem terytorium Anglii) są nadzorowane przez Departament Kultury, Mediów i Sportu. W ramach autonomicznej administracji szkockiej sprawami sportu zajmuje się Departament do Spraw Środowiska, Sportu i Kultury, w Walii Departament Edukacji i Kultury a w Irlandii Północnej Departament Kultury, Sztuki i Wypoczynku. Odpowiednikami UK Sport na tym szczeblu są: Sport England (Anglia), Sport Scotland (Szkocja), Sports Council for Wales (Walia) oraz Sports Council for Northern Ireland (Irlandia Północna). d) Włochy Niewielkie kompetencje organu administracji państwowej, wykonującego zadania publiczne w dziedzinie kultury fizycznej i sportu Sekretarza ds. Sportu w Ministerstwie Kultury. Wynika to ze szczególnej pozycji Włoskiego Narodowego Komitetu Olimpijskiego (Comitato Olympico Nazionale Italiano, CONI), który posiada swoisty status prawny - jednocześnie jako narodowy komitet olimpijski, pozarządowa organizacja zrzeszająca narodowe związki sportowe oraz organ administracji publicznej, co wynika z ustawowego zlecenia wykonywania tej funkcji i finansowania ze środków budżetu państwa oraz ze środków totalizatora sportowego. Zadania CONI odnoszą się do wszystkich rodzajów sportu, w 25