1) Założenia dot. programu pożyczkowego realizowanego przez BGK: Pierwszy biznes wsparcie w starcie

Transkrypt

1 Konfederacja Lewiatan ul. Zbyszka Cybulskiego Warszawa tel.(+48) fax (+48) lewiatan@konfederacjalewiatan.pl Polish Confederation Lewiatan Brussels Office Avenue de Cortenbergh 168 tel.(+32) lewiatan@konfederacjalewiatan.pl Uwagi i pytania Konfederacji Lewiatan dotyczące dokumentu: Koncepcja realizacji Gwarancji dla Młodzieży i wdrożenia Inicjatywy na rzecz Zatrudnienia Ludzi Młodych w Polsce z 18 lipca 2013 r. Sposób realizacji Gwarancji dla Młodzieży i wdrożenia Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych powinny być rozpatrywane łącznie z propozycjami zawartymi w projekcie ustawy o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, tak by wsparcie dla grupy osób młodych, które mają trudności na rynku pracy, najlepiej odpowiadało potrzebom tej grupy i zwiększało szanse na zatrudnienie. Z dokumentu MRR powinno wynikać, które instrumenty: 1) będą realizowane zgodnie z ustawą i finansowane wyłącznie z Funduszu Pracy (tzn. będą komplementarne do wsparcia EFS); 2) będą realizowane w ramach Gwarancji dla Młodych i Inicjatywy na rzecz zatrudniania ludzi młodych i finansowane z EFS (przy wsparciu Funduszu Pracy traktowanym jako wkład krajowy). W przedstawionej przez MRR koncepcji nie jest to jasne. Rozszerzenie grupy osób objętych wsparciem o osoby w wieku lat Zdefiniowana w Komunikacie Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Rady Europejskiej, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno Społecznego i Komitetu Regionów Pracując wspólnie na rzecz młodych Europejczyków. Wezwanie do działania w sprawie bezrobocia osób młodych grupa, która ma być objęta wsparciem, to osoby w wieku lata, niekształcące się, niepracujące ani nieszkolące się. Według Konfederacji Lewiatan, takie ukierunkowanie środków nie jest właściwe, dlatego popieramy propozycję MRR, żeby wsparciem objąć także osoby między 25. a 30. rokiem życia. Definicja osób młodych na przestrzeni ostatnich lat została zmodyfikowana z uwagi na znaczne przesunięcie się wieku wejścia na rynek pracy, co jest konsekwencją wydłużania się okresu edukacji (która, jeśli brać pod uwagę 5-letnie studia magisterskie kończy się najwcześniej w 24. roku życia). Nieuzasadnione jest zatem ustalanie górnej granicy wieku tak nisko. Ponadto, w Polsce istnieje konstytucyjny obowiązek nauki do 18. roku życia. Dlatego warto zwrócić uwagę na fakt, że dolna granica wieku także nie jest adekwatna do polskiej specyfiki. Wybór grupy docelowej powinien być uzasadniony merytorycznie (konieczne jest uzupełnienie koncepcji o dane i argumenty przemawiające za wsparciem osób do 30. roku życia). Wg Konfederacji Lewiatana instrumenty wsparcia dla grupy osób powyżej 25. roku życia powinny być analogiczne do tych, które będą oferowane osobom poniżej 24. roku. Co więcej nie widzimy uzasadnienia dla podziału tego wsparcia na poziom krajowy i regionalny. Całość interwencji w stosunku do ludzi młodych (do 30. roku życia) powinna być zgodna ze spójną strategią realizowaną i zarządzaną z poziomu krajowego. Przeniesienie części tego wsparcia na poziom regionalny spowoduje stworzenie 16 różnych (dla odbiorców) i różnie zarządzanych systemów. Pomimo słusznej propozycji MRR, by rozszerzyć wsparcie na osoby w wieku lat, z dokumentu nie wynika, czy wsparcie dla tych osób będzie analogiczne, jak dla grupy młodszej, czy też planowane są odrębne działania. Z punktu widzenia beneficjenta, którego nie interesuje źródło finansowania i montaż, powinien funkcjonować jeden spójny program posługujący się 1

2 tym samym zestawem instrumentów. Takie podejście ułatwi także komunikację i promocję. Dzielenie programu pomiędzy poziom regionalny i centralny, gdzie linią demarkacyjną jest wiek, dla odbiorców będzie niezrozumiałe. Nie ma merytorycznego uzasadnienia, by grupie młodszej (do 24. roku życia) udzielać wsparcia z poziomu centralnego, a grupie starszej z poziomu regionalnego. Czy różny poziom wdrażania wsparcia oznacza w praktyce, że różne instytucje będą za to odpowiedzialne, przyjmą różne kryteria i zastosują różne instrumenty? Taki podział będzie oznaczał wzrost formalności (weryfikacja wieku, problem osób na granicy demarkacji) i wzrost kosztów wdrażania (różne modele, różne podejścia). Pozytywnie oceniamy natomiast propozycję przeznaczenia dodatkowych środków z EFS, żeby objąć wsparciem wszystkie województwa, czyli także te, w których bezrobocie wśród osób młodych nie przekracza 25 %. Należy jednak zaplanować wskaźniki dla poszczególnych regionów, tak by odpowiadały rzeczywistym problemom do rozwiązania. Gwarancja rozpoczęcia działań na początku 2014 r. dzięki uwzględnieniu ich w PO WER Założenie, że umieszczenie działań w zakresie Inicjatywy na rzecz zatrudnienia w Programie Wiedza Edukacja Rozwój stanowi gwarancję rozpoczęcia działań od początku 2014 r. jest bardzo optymistyczne. Harmonogram realizacji działań powinien uwzględniać opóźnienie wynikające ze stopnia zaawansowania przygotowania Programu i odzwierciedlać prawdopodobny moment rozpoczęcia jego wrażania. Koordynacja wdrażania Inicjatywy na rzecz zatrudnienia. W materiale MRR znajduje się informacja dotycząca podmiotów odpowiedzialnych za koordynację Inicjatywy na rzecz zatrudnienia w Polsce. Mają to być MRR (wdrażanie EFS) i MPiPS jako podmiot odpowiedzialny za wypracowanie rozwiązań niezbędnych do realizacji tejże inicjatywy. W ocenie Lewiatana należy wybrać jeden resort koordynujący działania w tym zakresie i powinno to być MPiPS. Ścieżki wdrażania Inicjatywy na rzecz zatrudnienia. Wymienione w dokumencie (str. 4) ścieżki realizacji zadań (1 krajowa i 3 regionalne) są dla nas niezrozumiałe: z jednej strony jako ścieżka wskazany jest instrument (program pożyczek realizowany przez Bank Gospodarstwa Krajowego Pierwszy biznes wsparcie w starcie ); z drugiej, instytucje wdrażające: WUPy, PUP i OHP; z trzeciej natomiast tryb wyboru projektów realizowanych przez inne instytucje np. przez organizacje pozarządowe, niepubliczne agencje zatrudnienia. Nie jest także jasne, co oznacza ścieżka krajowa, a co regionalna - czy chodzi o poziom realizacji zadania, czy też o poziom finansowania (tzn. ścieżka krajowa - finansowanie z PO WER, ścieżka regionalna finansowanie z RPO)? Właściwym podejściem byłoby przygotowanie zestawu instrumentów, które mają być wdrażane, a następnie opracowanie w stosunku do nich systemu wdrażania, w tym określenie: instytucji odpowiedzialnych za wdrażanie, trybu realizacji projektów, itp. 1) Założenia dot. programu pożyczkowego realizowanego przez BGK: Pierwszy biznes wsparcie w starcie 2

3 Konfederacja Lewiatan popiera koncepcję udzielania wsparcia na zakładanie działalności gospodarczej w formie preferencyjnych pożyczek. W naszej ocenie jest to zdecydowanie lepszy sposób wsparcia niż dotacje bezzwrotne. Nie wiadomo natomiast, jak ten instrument ma się do analogicznego instrumentu zaproponowanego w projekcie ustawy o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy chodzi o finansowanie z EFS zdefiniowanego w ustawie instrumentu, czy też odrębny rodzaj wsparcia? Nie wiadomo także, czy ten instrument skierowany jest tylko do osób poniżej 25. roku życia, czy też także tych pomiędzy rokiem. Z dokumentu wynika, że grupa odbiorców tego instrumentu zawężona jest do: a) absolwentów wyższych uczelni studiów licencjackich i magisterskich (do 48 miesięcy od dnia otrzymania dyplomu), b) studentów ostatniego roku studiów wyższych, licencjackich lub magisterskich. Jak te kryteria mają się do wymogu KE, że wsparcie ma być udzielane osobom do 24. roku życia niepracującym, niekształcącym się? W przypadku pierwszej grupy problemem będzie wiek absolwentów (24. rok życia w przypadku absolwentów studiów magisterskich), a w przypadku drugiej grupy niekwalifikowalność ze względu na kontynuowanie kształcenia. W przypadku tego narzędzia Konfederacja Lewiatan postuluje objęcie wsparciem osób do 30. roku życia oraz rozszerzenie kategorii absolwentów o inne poziomy edukacji. Absolwenci szkół na poziomie średnim (np. techników), który kończąc szkołę są przygotowani do zawodu, mogą potrzebować tego typu wsparcia na równi z absolwentami szkół wyższych. 2) Działania realizowane przez urzędy pracy Działania te mają koncentrować się na wykorzystaniu instrumentów wynikających z ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Będą one realizowane z udziałem środków Funduszu Pracy. Czy MRR zakłada, że środki Funduszu Pracy będą finansowały krajowy wkład konieczny do uzupełnienia finansowania EFS, a dostępność środków EFS będzie warunkiem do uruchomienia tych instrumentów? Czy też środki EFS będą tylko uzupełnieniem działań finansowanych z Funduszu Pracy, tak by objąć wsparciem większą liczbę beneficjentów? W przypadku tej ścieżki nie jest także jasne, czy wsparciem z EFS będą objęte wszystkie instrumenty wynikające z ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy? W jakim trybie urzędy będą otrzymywać te środki? W tekście pojawia się informacja, ze osoby młode posiadające cechy przedsiębiorcze, będą mogły uzyskać dofinansowanie działalności gospodarczej. Pojawia się pytanie: kto i w jaki sposób będzie badał cechy przedsiębiorcze i czy posiadanie takich cech to wystarczający argument, by udzielić wsparcia, zwłaszcza bezzwrotnego? W opinii Konfederacji Lewiatan wsparcie na rozpoczynanie działalności gospodarczej powinno mieć formę zwrotną (np. preferencyjne pożyczki). Czy ten instrument będzie skierowany do jakieś określonej grupy odbiorców (pytanie w kontekście ścieżki 1)? 3) Działania realizowane przez struktury OHP W przypadku tej ścieżki także nie jest jasne, do jakiej grupy odbiorców skierowane są te działania. W materiale zawarta jest informacja, że dla osób aktywnych, posiadających predyspozycje do pracy na własny rachunek dostępne będą pakiety działań z zakresu przedsiębiorczości w jaki sposób/ jakimi kryteriami mierzona będzie aktywność i predyspozycje do pracy na własny rachunek i co się będzie składać na proponowany pakiet działań z zakresu przedsiębiorczości? 3

4 4) Działania realizowane w trybie konkursowym Niezrozumiałe jest przesądzanie o trybie udzielania wsparcia (konkursy) w przypadku, gdy jego zakres, ani odbiorcy nie są zdefiniowani. Co więcej w katalogu potencjalnych instrumentów pojawiają się po raz kolejny np. dotacje na rozpoczynanie działalności gospodarczej czy tym razem chodzi o wsparcie jakieś określonej grupy odbiorców nieobjętej wsparciem przez żaden z instrumentów wskazanych we wcześniejszych częściach dokumentu? Model konkursów z obecnego Priorytetu VI PO KL, gdzie w tym samym czasie pojawia się kilkanaście projektów dla podobnej grupy, z podobną ofertą lub ofertą wynikającą ze specjalizacji wnioskodawcy, nie jest właściwym sposobem wykorzystania środków. Konkursy dają ograniczoną możliwość programowania wsparcia. Są dobrym rozwiązaniem, ale na mała skalę, dla małych społeczności. Jako element systemu nie są właściwe. Lepszym modelem jest zlecanie konkretnych zadań (np. w odniesieniu do określonej lokalizacji, specyficznych grup, specyficznych usług) na zewnątrz publicznych służb zatrudnienia, na zasadzie outsourcingu uzupełniającego działania urzędu. Daje to także szansę na włączenie w procesy aktywizacji wyspecjalizowanych i profesjonalnych agencji zatrudnieniowych oraz na realizację dłuższych programów. Finansowanie działań na rzecz osób młodych ze środków Inicjatywy na rzecz zatrudnienia i EFS Dokonano analizy zapotrzebowania na wsparcie w odniesieniu do osób w wieku poniżej 25. roku życia, podczas gdy MRR samo proponuje objąć wsparciem także osoby pomiędzy 25. a 30. rokiem życia. Co było źródłem danej określającej grupę osób, która wymaga wsparcia EFS (ponad 537 tys. osób)? Przyjęty koszt jednostkowy na aktywizację jednego bezrobotnego to ok. 1,5 tys. EUR, podczas gdy zgodnie z projektem ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy jest to równowartość 3 przeciętnych wynagrodzeń. Konfederacja Lewiatan postuluje, by ta stawka wynosiła równowartość 4 przeciętnych wynagrodzeń. Inne pytania i uwagi: Program musi zawierać wskaźniki efektywności dla całej grupy objętej wsparciem i całego budżetu, jaki jest przewidziany (liczba osób wspartych/ liczba osób, które znalazły zatrudnienie do 3-m-cy po otrzymaniu wsparcia). Podział wskaźników na realizowane przez różne fundusze/ programy, z punktu widzenia problemu nie jest istotny. W materiale (str. 7) zawarta jest część dotycząca instrumentów, które mają być wprowadzone nowelizacją ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Czy założenie jest takie, że te instrumenty będą także finansowane ze środków EFS, czy też będą one komplementarne do oferty finansowanej ze środków unijnych? Ponadto w materiale MRR brakuje informacji, jakie są plany i propozycje w odniesieniu do innych elementów Pakietu na rzecz zatrudnienia młodzieży, które mają być realizowane po 2014 r., tzn.: Usprawnienie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia i podnoszenie jakości świadczonych przez nich usług; Szersze zaangażowanie partnerów społecznych, szczególnie pracodawców we współpracę z instytucjami edukacyjnymi i szkoleniowymi; Wzmocnienie powiązań między systemem kształcenia i potrzebami rynku. 4

5 W przypadku drugiego punktu uznajemy, że określenie pracodawców jako partnerów społecznych jest pewnym uproszczeniem, skrótem myślowym. Warto byłoby jednak oddzielić i właściwie zdefiniować zakres bezpośredniego zaangażowania samych pracodawców, np. we współpracy z urzędami pracy, instytucjami edukacyjnymi oraz zaangażowania organizacji pracodawców (partnerów społecznych), które reprezentują interesy pracodawców. Konfederacja Lewiatan Warszawa, 4 września 2013 r. 5