Opomiarowanie i rozliczenie mediów

Transkrypt

1 Opomiarowanie i rozliczenie mediów

2 Spis treści 1. Nowa ustawa o efektywności energetycznej od 1 października 2016 r. i nowe obowiązki 4 2. Media we wspólnocie mieszkaniowej z doświadczeń zarządcy budynku 7 3. Wodomierze a racjonalizacja zużycia wody Zdalny odczyt mediów Zdalny odczyt to większa niezależność zarządcy Przegląd wodomierzy Jakie powinny być ciepłomierze? Porównanie ciepłomierzy mechanicznych i ultradźwiękowych Przegląd ciepłomierzy Opomiarować dobrze Z czym się wiąże wybór podzielnika? Podzielniki BMETERS gwarancją prawidłowego rozliczenia kosztów zużycia energii w budownictwie wielolokalowym Przegląd podzielników Zintegrowany system zdalnego odczytu HYDROLINK Przegląd czujników 44 Opomiarowanie i rozliczanie mediów 2

3 WSPIERAMY TWOJĄ NIEZALEŻNOŚĆ! ZARZĄDZANIE W TWOICH RĘKACH System zdalnego odczytu BMETERS pozwala na samodzielną obsługę urządzeń do pomiaru wody i ciepła. Nasze programy umożliwiają zarządcy samodzielne dokonywanie odczytów mediów, konfigurację urządzeń odczytowych oraz rozliczanie kosztów na podstawie uzyskanych danych Wszystkie programy współpracują ze sobą, są niezawodne, dopracowane i wygodne w obsłudze. System zdalnego odczytu BMETERS to samowystarczalność, kontrola nad zarządzaną nieruchomością i ekonomiczna inwestycja na długie lata. Opomiarowanie i rozliczanie mediów 3

4 Nowa ustawa o efektywności energetycznej od 1 października 2016 r. i nowe obowiązki Ustawa z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej, która zastąpiła dotychczasową, wchodzi w życie od dnia 1 października 2016 r. Określono w niej m.in. zadania przedsiębiorstw energetycznych i jednostek sektora publicznego w zakresie efektywności energetycznej, zasady realizacji obowiązku uzyskania oszczędności energii i audytu energetycznego przedsiębiorstwa energetycznego. Obowiązek opomiarowania budynków podłączonych pod grupowy węzeł cieplny Wiele kontrowersji wzbudzają zmiany art. 45a ust. 7 PE, dotyczący opomiarowania budynków (także lokali) podłączonych pod grupowy węzeł cieplny. Jeżeli miejsce zainstalowania układu pomiarowo-rozliczeniowego służącego do rozliczeń kosztów zakupu ciepła jest wspólne dla dwóch lub więcej budynków wielolokalowych albo dwóch lub więcej grup lokali lub lokali, właściciele lub zarządcy tych budynków lub lokali są obowiązani wyposażyć je w ciepłomierze lub wodomierze ciepłej wody użytkowej. Chodzi o lokale, gdzie jest to technicznie wykonalne i opłacalne. Nowy obowiązek odbiorców, określony w art. 45a ust. 7 PE, nie oznacza, że jednocześnie dojdzie do zmian po stronie przedsiębiorstwa energetycznego, tzn. że nastąpi likwidacja grupowych węzłów cieplnych oraz że w ramach inwestycji dostawcy zostaną wybudowane nowe indywidualne węzły cieplne. Inwestycje takie w tym zakresie mają charakter lokalny i wymagają wspólnych działań po stronie dostawcy i odbiorcy. Przypomnijmy, że przy przyłączeniu po stronie odbiorcy muszą być spełnione warunki art. 7a ust. 2 PE, który stanowi: urządzenia, instalacje i sieci, o których mowa w ust. 1, muszą spełniać także wymagania określone w odrębnych przepisach, w szczególności: przepisach prawa budowlanego, o ochronie przeciwporażeniowej, o ochronie przeciwpożarowej, o systemie oceny zgodności oraz w przepisach dotyczących technologii wytwarzania paliw gazowych lub energii i rodzaju stosowanego paliwa. Dla przykładu: z projektu Wymiana wymiennikowych węzłów grupowych na indywidualne węzły cieplne wraz z modernizacją komunalnej sieci ciepłowniczej, w rejonach zwartej zabudowy wielorodzinnej m.st. Warszawy wynika, że przedsięwzięcie obejmuje tylko zamianę 107 węzłów grupowych na 818 węzłów indywidualnych; czas realizacji do dnia 14 czerwca 2017 r. W warszawskim systemie ciepłowniczym funkcjonuje ponad 500 węzłów grupowych, które wymagają modernizacji i zamiany na węzły indywidualne (większość z nich została wybudowana w latach ). Tak więc, zmienionym przepisem art. 45a ust. 7 PE wprowadzono jedynie po stronie odbiorców obowiązek wyposażenia budynków podłączonych pod grupowy węzeł cieplny w układy Opomiarowanie i rozliczanie mediów 4

5 pomiarowe. Przypomnijmy, że z dotychczasowego art. 45a ust. 7 PE wynikało, że w przypadku, gdy miejsce zainstalowania układu pomiarowo-rozliczeniowego, służącego do rozliczeń z przedsiębiorstwem energetycznym za dostarczone ciepło, jest wspólne dla dwóch lub więcej budynków wielolokalowych, właściciele lub zarządcy tych budynków wyposażają je w układy pomiarowo-rozliczeniowe, w celu rozliczenia kosztów zakupu ciepła na poszczególne budynki. W cytowanych przepisach dotychczasowych nie użyto pojęcia obowiązek, co odczytywano jako fakultatywną powinność. Przepisy dotychczasowe art. 45a ust. 7 PE nie mówiły o wyposażeniu lokali w ciepłomierze lub wodomierze ciepłej wody użytkowej. Jednak według 135 rozporządzenia ministra infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, w budynkach i lokalach powinny być urządzenia kontrolno-pomiarowe oraz urządzenia umożliwiające indywidualne rozliczanie kosztów ogrzewania poszczególnych mieszkań i lokali użytkowych w budynku. Zmienione przepisy PE, nakazujące wyposażenie budynków i lokali w urządzenia pomiarowe, idą dalej niż dotychczasowe wymagania dla montowanych ciepłomierzy według Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2007 r. w sprawie wymagań, którym powinny odpowiadać ciepłomierze i ich podzespoły, oraz szczegółowego zakresu sprawdzeń wykonywanych podczas prawnej kontroli metrologicznej tych przyrządów pomiarowych. Z analizy tych przepisów wynika, że po stronie odbiorcy ciepła leży wyposażenie budynku w ciepłomierz (montaż na jego koszt w uzgodnieniu z dostawcą), a po stronie dostawcy zawarcie umowy i rozliczenie z odbiorcami z uwzględnieniem tego, że budynki podłączone pod węzeł grupowy zostały wyposażone w ciepłomierze. Właściciele poszczególnych budynków podłączonych pod jeden grupowy węzeł powinni działać zgodnie: na etapie projektowania, na etapie uzgodnień z dostawcą i w końcu na etapie składania do dostawcy ciepła wspólnego wniosku o zawarcie umowy z nimi jako współodbiorcami z wnioskiem o rozliczenia indywidualne na poszczególne budynki. Oznacza to, że po zawarciu takiej umowy dostawca powinien wystawiać faktury za ciepło na właścicieli poszczególnych budynków, a nie na jednego z nich, który dotychczas ponosił obowiązek odbiorcy w całości. W jakim terminie należy wykonać obowiązek opomiarowania lokali i budynków podłączonych pod grupowy węzeł cieplny? Co do terminu opomiarowania budynków brak przepisów przejściowych w znowelizowanej ustawie. Natomiast w ustawie o efektywności energetycznej zawarto przepisy przejściowe. Według art. 52 ustawy o efektywności energetycznej, właściciel lub zarządca lokali wyposaży je, o ile będzie to technicznie wykonalne i opłacalne, w ciepłomierze lub wodomierze ciepłej wody użytkowej, o których mowa w art. 45a ust. 7 pkt 2 ustawy zmienianej w art. 43, do dnia 31 grudnia 2016 roku. Opomiarowanie i rozliczanie mediów 5

6 Przypomnijmy: ustawodawca, wyznaczając terminy dotyczące opomiarowania budynków i lokali w art. 45a ust. 7 PE, był związany dyrektywami UE, w tym głównie dyrektywą 2012/27/ UE. Wydaje się, że oba terminy dla wielu odbiorców będą nierealne, ponieważ wyposażenie budynków i lokali w urządzenia pomiarowe będzie wymagać niezbędnych do ich montażu robót instalacyjnych, zgodnie z prawem budowlanym, a także przepisami techniczno-budowlanymi, prawa energetycznego i przepisami wykonawczymi. Wybór metody rozliczeń po nowemu W jednolitym brzmieniu art. 45a ust. 8 PE, który będzie obowiązywać od 1 października 2016 r. czytamy: Koszty zakupu ciepła, o których mowa w ust. 2, rozlicza się w części dotyczącej: ogrzewania, stosując metody wykorzystujące: - dla lokali mieszkalnych i użytkowych wskazania ciepłomierzy lub wskazania urządzeń umożliwiających indywidualne rozliczenie kosztów, niebędących przyrządami pomiarowymi w rozumieniu przepisów metrologicznych, albo powierzchnię lub kubaturę tych lokali, - dla wspólnych części budynku wielolokalowego użytkowanych przez osoby, o których mowa w ust. 2 powierzchnię lub kubaturę tych części, odpowiednio w proporcji do powierzchni lub kubatury zajmowanych lokali; przygotowania ciepłej wody użytkowej dostarczanej centralnie przez instalację w budynku wielolokalowym stosując metody wykorzystujące wskazania wodomierzy ciepłej wody w lokalach lub liczbę osób zamieszkałych stale w lokalu. W przepisie mowa jest o urządzeniach, które nie są przyrządami pomiarowymi w rozumieniu przepisów metrologicznych. Chodzi o tzw. podzielniki kosztów. Według Głównego Urzędu Miar bowiem, podzielniki kosztów ogrzewania (niezależnie od rodzaju konstrukcji i typu) nie są przyrządami pomiarowymi w rozumieniu ustawy z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach (DzU z 2013 r. poz. 1069, z 2015 r. poz. 978 oraz z 2016 r. poz. 542). Zgodnie z przepisami art. 4 pkt 5 tej ustawy przyrząd pomiarowy jest to urządzenie, układ pomiarowy lub jego elementy, przeznaczone do wykonania pomiarów samodzielnie lub w połączeniu z jednym lub wieloma urządzeniami dodatkowymi. ( ) Eugenia Śleszyńska Opomiarowanie i rozliczanie mediów 6

7 Media we wspólnocie mieszkaniowej z doświadczeń zarządcy budynku Czy niesprawne urządzenia pomiarowe mogą wypaczać dane dotyczące faktycznego zużycia mediów? W jaki sposób możemy zmniejszyć koszty dostawy energii cieplnej do nieruchomości? Określenie granic instalacji, a w związku z tym określenie własności urządzeń pomiarowych w budynkach jest, moim zdaniem, niezmiernie ważne, szczególnie przy uwzględnianiu budynków nowych tzw. podeweloperskich. Ustawa o własności lokali nie precyzuje granic instalacji i własności urządzeń w nieruchomościach, a jest to niezmiernie ważne z punktu widzenia zarządcy nieruchomości i prowadzonych przez niego rozliczeń mediów. Aby sprawa granic własności była jasna od samego początku prowadzenia nieruchomości, należy przygotować i wdrożyć uchwałę dotyczącą granic nieruchomości wspólnej, a więc także własności urządzeń pomiarowych w jej obrębie. Jeśli chodzi o instalacje kanalizacyjne, wodociągowe i centralnego ogrzewania, sprawa jest dość prosta. Granice od strony lokalu, moim zdaniem, powinny stanowić odejście od pionu (odnoga kanalizacyjna), wodomierz zliczający ilość dostarczonej wody z oplombowanym montażem (instalacje wody ciepłej i zimnej) oraz ciepłomierz na wejściu na instalację lokalową lub podzielnik na grzejnikach, a także cała instalacja centralnego ogrzewania razem z grzejnikami. Jeśli zaś chodzi o instalację gazową, to zdania są podzielone. Część zarządców twierdzi, że wspólna instalacja gazowa powinna się kończyć na zaworze odcinającym przed urządzeniem gazowym. Moim zdaniem, ze względu na odpowiedzialność zarządcy, wspólna instalacja gazowa powinna się jednak kończyć przy zaworze odcinającym przed urządzeniem pomiarowym stanowiącym własność dostawcy. Do tego miejsca mamy wpływ na instalację, natomiast nie wiemy więc nie powinniśmy za to odpowiadać co robi z instalacją właściciel lokalu lub jego najemca. Pomysły użytkowników lokali w tym zakresie są bardzo różne i nagminnie realizowane bez projektu czy pozwolenia na budowę. Jednak należy pamiętać o tym, aby coroczne obligatoryjne przeglądy gazowe wykonywać również w lokalach i łączyć to z kontrolą stanu technicznego urządzeń gazowych, pomimo tego, że nie są własnością wspólną, a indywidualną. Podobnie rzecz się ma z instalacją elektryczną. Granicę części wspólnej powinny stanowić zabezpieczenia licznikowe do lokalu. Podobnie jak w przypadku wszystkich innych instalacji, nie mamy wpływu na to, co użytkownik może zrobić z nią w lokalu. Jednocześnie należy pamiętać o tym, aby pomiary kontrolne instalacji raz na pięć lat przeprowadzać również w mieszkaniach przy punktach odbioru prądu. Opomiarowanie i rozliczanie mediów 7

8 Jeśli chodzi o urządzenia pomiarowe, to uważam, że bezwzględnie powinny stanowić własność wspólną. Dlaczego? Ponieważ każde urządzenie pomiarowe ma swój czas legalizacji. Zwykle jest to pięć lat i po tym okresie musi być bezwzględnie zalegalizowane lub wymienione na nowe z ważną legalizacją. Urządzenia w całej nieruchomości legalizujemy lub wymieniamy w tym samym czasie. Wymieniamy je również przy stwierdzeniu jakiegokolwiek ich uszkodzenia. Jednocześnie dokonujemy plombowania montażu, aby uniknąć nieuzasadnionej ingerencji. Dzięki temu odpada nam dyskusja, dlaczego wymieniamy coś, co pracuje poprawnie, bo przecież się kręci i wskazuje zmiany wartości. Czy powszechne opomiarowanie budynku ma sens z punktu widzenia kosztów? Jeśli chodzi o użytkowników, spotyka się jeszcze sceptyków, którzy twierdzą, że opomiarowanie jest bez sensu i tylko zwiększa niepotrzebnie koszty budynku. Jednak dzisiaj osoby będące zwolennikami opomiarowania stanowią zdecydowaną większość. Przy montażu urządzeń pomiarowych należy pamiętać o opomiarowaniu miejsc służących do poboru mediów dla części wspólnych w budynku. Trzeba też pamiętać, aby wodomierze zamontować tam, gdzie pobieramy wodę w celu mycia części wspólnych, gdzie mamy dopust do uzupełniania wody w instalacji centralnego ogrzewania, podlewania ogródków itp. Woda z tych źródeł jest wykorzystywana na potrzeby wszystkich użytkowników nieruchomości. Nie można także zapomnieć o tym, że zgłaszając montaż wodomierzy przy polewaczkach do dostawcy wody, możemy odliczyć ścieki, odprowadzane w tym przypadku bezpośrednio do ziemi. Montaż urządzeń pomiarowych w lokalach powoduje, że użytkownicy sami zaczynają szukać sposobów na zmniejszenie swoich kosztów dotyczących bezpośrednio ich lokalu. Generalnie z perspektywy lat można powiedzieć, że zamontowane urządzenia pomiarowe skutkują zmniejszeniem zużycia mediów w budynkach. Jest również miejsce dla zarządcy, który przeprowadzając analizę kosztów dostarczanych mediów i porównując moc zamówioną dla budynku z ilością dostarczonych jednostek, może wystąpić do dostawcy z prośbą o zmniejszenie mocy zamówionej. Należy również zwracać uwagę na szybką likwidację występujących na instalacjach przecieków. Tak więc można powiedzieć, że opomiarowanie nieruchomości prowadzi do zmniejszania kosztów w jej obrębie. Czy niesprawne urządzenia pomiarowe mogą wypaczać dane dotyczące faktycznego zużycia mediów? Moim zdaniem mogą i to powodują. Jednym z podstawowych argumentów jest tu problem braku zgodności sumy wskazań wodomierzy indywidualnych ze wskazaniem wodomierza głównego. Opomiarowanie i rozliczanie mediów 8

9 Przy dużej świadomości użytkowników budynków oraz dbałości o urządzenia pomiarowe montaż w miejscach, które uniemożliwiają ich uszkodzenia powoduje, że różnice wskazań są nieznaczne. Słyszałem o przypadkach, w których suma wskazań wodomierzy indywidualnych jest mniejsza od wskazania wodomierza głównego. To możliwe w przypadku, gdy wodomierze indywidualne mają mniejszą dokładność niż wodomierz główny. Ważną sprawą jest również sprawność urządzeń pomiarowych i regulacyjnych. Jeśli te dwa elementy nie będą ze sobą współdziałać, to z oszczędzania nic nie będzie. Odczuwamy to w przypadku instalacji centralnego ogrzewania. Jeśli zawory termostatyczne nie pozwalają na ich przymykanie, to urządzenia pomiarowe wskażą faktyczne zużycie, a my nie mamy możliwości przykręcenia zaworów w celu obniżenia temperatury w lokalach. Otwieramy więc okna i grzejemy w ten sposób powietrze zewnętrzne, zwiększając nasze koszty. Należy również pamiętać o tym, aby nauczyć użytkowników, że zmienia się sposób pracy instalacji CO, a szczególnie grzejników. Będą one pracować tylko wtedy, kiedy temperatura w pomieszczeniu będzie niższa niż wynikająca z nastaw regulacyjnych. Przez pozostały czas grzejniki będą zimne. Ważne jest też to, aby nikt niepowołany nie prowadził żadnych prac przy instalacji centralnego ogrzewania ani nie dokonywał zmiany nastaw regulacyjnych, ponieważ może to spowodować kompletne rozregulowanie instalacji i braki dostawy ciepła do końcowych punktów instalacji. W jaki sposób możemy zmniejszyć koszty dostawy energii cieplnej do nieruchomości? Jednym z elementów zmniejszenia kosztów dostawy ciepła jest korzystanie z zapisów umowy na dostawę i jeśli mamy takie możliwości występowanie z nowym zleceniem zmniejszającym moc zamówioną (raz do roku o 10% lub zgodnie z wnioskami płynącymi z audytu). Przy tym temacie należy zwrócić uwagę na kilka aspektów: techniczny, pomiarowy, regulamin rozliczania dostawy ciepła dla nieruchomości. Aspekt techniczny to: likwidacja wszystkich przecieków na instalacjach i urządzeniach pomiarowych i wspomagających pracę całego układu, sprawdzanie sprawności urządzeń regulacyjnych, odcinających, spustowych instalacji centralnego ogrzewania. Aspekt pomiarowy to: sprawdzanie sprawności terminu legalizacji urządzeń pomiarowych instalacji centralnego ogrzewania. Mam tu na myśli nie tylko urządzenia pomiarowe ilości odebranego ciepła, lecz także wodomierze na dopustach oraz urządzenia pomiarowe w węzłach cieplnych. Regulamin rozliczania dostawy ciepła dla nieruchomości to: sposób podejścia do podziału stałych kosztów zużycia, częściowo niezależnych od nieruchomości i kosztów zmiennych wynikających ze zużycia, Opomiarowanie i rozliczanie mediów 9

10 odpowiedź na pytanie, czy koszty stałe mają stanowić element zaliczki eksploatacyjnej kosztów zarządu nieruchomością wspólną, czy też nadal będą rozliczane jako element składowy kosztów mediów, analiza, co jest lepsze dla wspólnoty i jakie są tego konsekwencje dla poszczególnych właścicieli, terminy odczytów wszystkich liczników pomiarowych i ich wpływ na koszty zużycia, sposób rozliczania lokali, w których nie ma odczytów lub też nie zostały one przekazane bądź urządzenia pomiarowe nie mają aktualnej legalizacji, określenie terminów przygotowania rozliczeń i dostarczenia ich do lokali, sposób i termin wnoszenia reklamacji oraz ich rozpatrzenia, określenie osób mogących dokonywać odczytów liczników pomiarowych, wzory dokumentów dotyczących rozliczania mediów i tego, co jest w nich zapisane. Waldemar Wasik Opomiarowanie i rozliczanie mediów 10

11 Wodomierze a racjonalizacja zużycia wody Ministerstwo Środowiska w nowelizacji Prawa wodnego zaproponowało nowy system naliczania opłat za korzystanie z wody od 1 stycznia 2017 roku. Najwięcej zapłacą ci, którzy nie oszczędzają krajowych, bardzo szczupłych, zasobów wodnych. Wysokość obciążeń, jakie będą nakładane na poszczególne podmioty, będzie zależeć od ilości zużywanej przez nie wody. Im kto więcej będzie jej czerpał, tym więcej będzie musiał za to zapłacić. Już jednak sama instalacja wodomierzy wystarcza, by zdyscyplinować Polaków do oszczędnego używania wody. Z danych wynika, że dzięki powszechnemu stosowaniu wodomierzy mieszkaniowych zużycie ciepłej wody w przeciętnym gospodarstwie domowym w ostatnich latach zmniejszyło się od 10 do 35%. Paradoksalnie bowiem zainstalowanie tych urządzeń pomiarowych wpływa bardziej na racjonalne zużycie wody niż na oszczędności finansowe z tego tytułu. Dlaczego? Otóż ceny 1 m 3 wody wzrosły wielokrotnie, co zniwelowało efekt zmniejszenia jej użycia. Nie zmienia to faktu, że oszczędzanie jej jest wartością, niezależnie od istnienia czy nie zachęt finansowych w tym kierunku. Według danych GUS-u przeciętne zużycie wody przez gospodarstwa domowe w 2014 roku wyniosło 31,1 m 3 na jednego mieszkańca. W miastach było to 33,9 m 3, a na wsi 26,8 m 3. Wodomierze są przyrządami pomiarowymi podlegającymi szczególnej ochronie prawnej z uwagi na fakt, że służą do rozliczeń finansowych. Zgodnie z Ustawą o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków z 7 czerwca 2001 z późn. zm. tylko wodomierz główny służy do rozliczania kosztów pobranej wody i odprowadzonych ścieków między wspólnotą mieszkaniową a przedsiębiorstwem wodociągowym. Wodomierze w lokalach mieszkalnych oraz użytkowych służą zaś do pomiaru ilości wody zużytej tylko w nich. Mogą być także podstawą rozliczeń tzw. uchybu w bilansie wody i ścieków. Budynki nowo powstałe zazwyczaj wyposażane są już w nowoczesne wodomierze z odczytem radiowym, natomiast w przypadku starszych budynków zmiana na urządzenia z możliwością zdalnego odczytu następuje zazwyczaj przy okazji wymiany wodomierzy. Wymianę wodomierzy manualnych na te z odczytem radiowym najlepiej przeprowadzać stopniowo w poszczególnych budynkach, w miarę zbliżającego się pięcioletniego okresu legalizacji. Wodomierze to urządzenia dość powszechnie stosowane do opomiarowania wody w budynkach wielolokalowych. Powszechne są dwa ich rodzaje: Opomiarowanie i rozliczanie mediów 11

12 wodomierze główne (śrubowe lub skrzydełkowe) mierzące objętość (ilość) wody dopływającej do całego budynku wspólnoty jako odbiorcy usług świadczonych przez przedsiębiorstwo wodociągowe, wodomierze mieszkaniowe (skrzydełkowe) mierzące ilość wody dopływającej do konkretnych lokali w budynku. Dyrektywy i normy wodomierzowe Konstrukcję wodomierzową obowiązują dyrektywy zawierające szczególne wymagania oraz bardzo ścisłe normy precyzujące parametry metrologiczne urządzeń. Głównymi parametrami dla wodomierzy są: przepływ minimalny, w którym błąd pomiarowy może wynosić maksymalnie 5%, przepływ pośredni, w którym błąd może wynosić maksymalnie 2%, przepływ maksymalny, który jest granicą wytrzymałości konstrukcji wodomierza w celu utrzymania parametrów metrologicznych, zakres pomiarowy, który jest wyznacznikiem klasy urządzenia pomiarowego. Dzięki tym wytycznym zarządca określi charakterystykę metrologiczną urządzenia, które spełni jego oczekiwania. Opomiarowanie i rozliczanie mediów 12

13 Zdalny odczyt mediów Zarządzanie budynkiem wyposażonym w urządzenia mierzące zużycie ciepła oraz wody w każdym lokalu pozwala na dokonanie podziału kosztów odpowiadających realnemu zużyciu. Sytuacja staje się jeszcze bardziej komfortowa, kiedy odczytów urządzeń pomiarowych możemy dokonywać zdalnie. Rozliczenia mediów zwyczajowo są dokonywane raz do roku według stanu na 31 grudnia. Właściciele co miesiąc wnoszą zaliczki, a po zakończeniu roku kalendarzowego do obowiązków zarządcy należy dostarczenie każdemu właścicielowi czy najemcy lokalu informacji o koszcie wykorzystanych mediów. Zgodnie z art. 26 ust. 2 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę, właściciel lub zarządca nieruchomości wielolokalowej ma obowiązek całkowitego rozliczenia kosztów dostawy wody i odprowadzenia ścieków. W przypadku, gdy ciepła woda w budynku jest przygotowywana centralnie w kotłowni lub węźle cieplnym, obowiązek ten dotyczy również jej. W zakresie rozliczania ciepła sposób rozdziału kosztów powinien być zgodny z Prawem energetycznym, warto też zapoznać się Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z 17 września 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń z tytułu zaopatrzenia w ciepło (DzU z 2001 r. nr 194, poz. 1291). Stosownie do brzmienia art. 45a pkt. 10 ustawy Prawo energetyczne, zasady rozliczania całkowitych kosztów zakupu ciepła (oraz pozostałych mediów: wody, ścieków) na poszczególne lokale mieszkalne i użytkowe budynku winny być określone w formie wewnętrznego regulaminu rozliczeń, którego przyjęcie stanowi czynność przekraczającą zakres zwykłego zarządu. Zwyczajowo regulamin rozliczania poddaje się głosowaniu na zebraniu wspólnoty, opcjonalnie należy zawrzeć umowy z poszczególnymi właścicielami. Należy pamiętać, że ustawa Prawo energetyczne nakłada na wspólnotę mieszkaniową obowiązek informacyjny, polegający na podaniu do wiadomości przyjętego regulaminu w ciągu 14 dni od dnia jego wprowadzenia do stosowania. Zarządzanie budynkiem wyposażonym w urządzenia mierzące zużycie ciepła oraz wody w każdym lokalu, a nie tylko na granicy budynku, pozwala na dokonanie podziału kosztów odpowiadających realnemu zużyciu. Sytuacja ta jest jeszcze bardziej komfortowa, kiedy odczytów urządzeń pomiarowych możemy dokonywać zdalnie. Radiowy bezprzewodowy system odczytu wodomierzy (ciepłomierzy) Radiowy system odczytu wodomierzy (ciepłomierzy) to nowoczesny i niezawodny sposób zdalnego zbierania danych z lokali mieszkaniowych oraz części wspólnych nieruchomości. Opiera Opomiarowanie i rozliczanie mediów 13

14 się na przesyłaniu informacji za pośrednictwem fal radiowych. Radiowy odczyt liczników ogranicza możliwość wystąpienia pomyłek związanych z czynnikiem ludzkim, skraca czas odczytu, a przez to obniża ich koszty. Odczyt dokonywany bez wizyty inkasenta zapewnia ochronę prywatności użytkownika lokalu. System umożliwia odczyt wskazań w przypadku utrudnionego dostępu czy nieobecności lokatora. Użyta technologia gwarantuje niski pobór mocy, a tym samym długoletnią, bezobsługową pracę urządzeń. Niektórzy producenci proponują system mieszany: dane z wodomierza czy ciepłomierza są przesyłane drogą radiową do urządzenia zbierającego dane, a następnie albo drogą radiową, albo przy pomocy transmisji GPRS (General Packet Radio Service, technologia wykorzystywana przez operatorów sieci GSM) dostarczane do komputera klasy PC, który przygotowuje raporty. Typowe elementy składowe takiego systemu to wodomierz lub ciepłomierz przystosowany do odczytu drogą radiową i zabezpieczony przed działaniem zewnętrznego pola magnetycznego. Najczęściej producenci wykorzystują dwa rozwiązania pozwalające na odczyt radiowy: głowicę montowaną bezpośrednio na wodomierzu czy ciepłomierzu lub głowicę oddaloną od urządzenia pomiarowego i połączoną z nim kablem. Elementem, który pozwala na zdalny odczyt jest wyposażona w baterię głowica radiowa nakładka montowana na wodomierzu. Tak skonstruowany układ wymaga pełnej zgodności wymiarów i rozwiązań mechanicznych, głowica musi być precyzyjnie nałożona na wodomierz. Niezbędna jest też funkcja przekazywania impulsów z niego do głowicy. Proces współpracy głowicy z wodomierzem (ciepłomierzem) np. może wykorzystywać właściwości pola magnetycznego i jego impulsowego oddziaływania na czujnik w głowicy radiowej. Niski pobór mocy gwarantuje pracę baterii nawet przez lat. Całość wodomierz (czy ciepłomierz) wraz z głowicą tworzy zamknięty układ. Wbudowana pamięć pozwala na odczyt zużycia wody z okresu miesięcy, w zależności od producenta oferowanego systemu. Bardzo istotna jest ta funkcja systemu, która pozwala na wykrycie niepożądanych ingerencji, prowadzących do zafałszowania odczytów poprzez wykonanie takich niedozwolonych operacji, jak przyłożenie magnesu neodymowego, zdjęcie nakładki, przepływ wsteczny. Oprócz diagnozowania działań ze strony nieuczciwych mieszkańców, za pomocą nakładki można wykryć inne zdarzenia istotne dla prawidłowego działania systemu wodociągowego, którymi są wyciek albo przekroczenie maksymalnego przepływu. Alternatywnym rozwiązaniem, które stosują niektórzy producenci, jest zastosowanie głowicy radiowej wyposażonej w przewód łączący z dowolnym wodomierzem o wyjściu impulsowym. Tutaj proces oddziaływania pola magnetycznego na czujnik w głowicy zastąpiono bezpośrednim połączeniem kablowym z reguły długość kabla wynosi do 10 m. Taka koncepcja ma następujące zalety: możemy oddalić głowicę radiową od miejsca usytuowania wodomierza czy ciepłomierza impulsowego, a dzięki w miarę swobodnej lokalizacji głowicy umieścić ją w dogodnym miejscu z uwagi na późniejszy odczyt drogą radiową. Opomiarowanie i rozliczanie mediów 14

15 Sposoby zbierania i odczyt danych Odczytu danych z nakładki najczęściej dokonujemy przy pomocy odbiornika fal radiowych palmtopa, na którym jest zainstalowany program pozwalający na zdalny odbiór informacji oraz programowanie nakładek (transmisja dwukierunkowa). Najczęściej wykorzystywana częstotliwość to 868 MHz (długość fali ok. 0,4 m), alternatywą jest częstotliwość 433 MHz (długość fali ok. 0,8 m). Im fala dłuższa, tym większy zasięg, ale tym bardziej też jest czuła na zewnętrzne zakłócenia przez inne fale radiowe. Przy programowaniu nakładki wprowadzamy następujące dane: numer fabryczny wodomierza (ciepłomierza), z którym współpracuje dana głowica, wartość impulsu wyrażoną w jednostkach objętości, GJ dla ciepłomierza oraz stan początkowy odczytany bezpośrednio z licznika. Za pomocą palmtopa wyposażonego w antenę o bardzo dobrych parametrach można dokonywać odczytów z odległości nawet do 300 m. W kolejnym etapie dane są przegrywane na komputer, gdzie zostają wygenerowane raporty dla poszczególnych lokali. Producenci systemów zdalnego odczytu wprowadzają na rynek kolejne nowości. Samochód inkasenta można np. wyposażyć w zewnętrzną antenę montowaną na dachu, dzięki czemu odczytów można dokonywać, objeżdżając okolicę. Innym sposobem kompletowania danych jest zamontowanie w budynku koncentratora, który na bieżąco zbiera je z modułów radiowych, a następnie za pośrednictwem sieci komórkowej, przy użyciu transmisji GPRS, przekazuje na serwer znajdujący się w firmie zarządzającej budynkiem lub prowadzącej rozliczenia. Transmisja GPRS, tak jak transmisja radiowa, może być dwukierunkowa. Urządzenie należy instalować w geometrycznym środku budynku. Koncentrator zasilany jest z sieci 230 V AC lub, w przypadku braku zasilania sieciowego, wewnętrznego akumulatora. Raportowanie Po zebraniu danych należy przygotować raporty. Standardowo znajdują się w nich następujące informacje: numer wodomierza, data odczytu, pełny rozbiór wody za okres od poprzedniego odczytu (w m³), rozbiór wody przepływu wstecznego (w m³), bilansowanie zużycia wody pomiędzy licznikiem głównym a licznikami w lokalach. Dla bezpieczeństwa przy odczycie danych podawana jest informacja o niskim poziomie baterii alarmowy jest stan zapewniający jej poprawne działanie przez krócej niż rok (może to uniemożliwić kolejny odczyt). Dodatkowo analiza zużycia wody może pozwolić na porównanie, czy pobrana ilość wody jest adekwatna do ilości osób zgłoszonych w lokalu. Poza mediami rozliczanymi z faktycznego zużycia mamy pozycje, które są rozliczane w przeliczeniu na osoby zamieszkujące w lokalu. To np. śmieci lub korzystanie z windy. Opomiarowanie i rozliczanie mediów 15

16 Zdalny system odczytu danych z wodomierzy i ciepłomierzy może być stosowany zarówno w starym, jak i nowym budownictwie, wymaga tylko zamontowania urządzeń przystosowanych do radiowego odczytu. W przypadku budynku już wyposażonego w wodomierze, najwygodniejszy do tego, aby je przystosować lub wymienić, jest moment legalizacji. Wodomierz, jako ważne urządzenie pomiaru i rozliczania się, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 8 stycznia 2008 r. w sprawie kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych, objęty jest obowiązkiem legalizacji. Przy pierwszej instalacji okres ważności akredytacji to pięć lat. Radiowy system zdalnego odczytu często stosuje się w już istniejących obiektach ze względu na małą ingerencję w elewacje mieszkań/budynków. Jego ograniczeniem jest zasięg odczytu oraz integracji z nadrzędnymi systemami automatyki, dlatego też rzadko wykorzystuje się go w dużych obiektach przemysłowych czy biurowcach. Problemem jest również brak kompatybilności pomiędzy rozwiązaniami różnych producentów. Zdalny odczyt mediów z magistrali M-BUS Drugie rozwiązanie zdalnego odczytu to system magistralowy, który jest często stosowany w nowo powstających budynkach lub tam, gdzie występuje możliwość położenia przewodu magistralowego w istniejącym już obiekcie. Funkcjonalność systemu jest porównywalna z systemami radiowymi. Zapewnia on kompleksowe rozwiązania odczytu i ewidencji wskazań z urządzeń pomiarowych wyposażonych w wyjście impulsowe (wodomierze, ciepłomierze, liczniki gazu itp.) lub bezpośrednio w wyjście M-BUS (stosowane głownie w ciepłomierzach lub licznikach energii). W przypadku systemu M-BUS wykorzystuje się tradycyjne łącze dwuprzewodowe, magistralowe. Takie rozwiązanie znajduje zastosowanie zarówno w budynkach mieszkalnych, jak i dużych obiektach gospodarczych. Zaletą systemu M-BUS jest możliwość połączenia wielu urządzeń w jeden system oraz ich kontroli oraz nawigacji poprzez jednostkę centralną. Zwyczajowo system M-BUS składa się z konwerterów sygnału impuls M-BUS (lub urządzenia pomiarowego wyposażonego w wewnętrzny moduł M-BUS), centrali głównej, tzw. Mastera M-BUS oraz oprogramowania do odczytu wskazań. Przewagą systemu M-BUS nad systemami radiowymi jest możliwość współpracy urządzeń wielu producentów w jednej sieci, dzięki standaryzacji protokołu M-BUS. Charakterystyczne cechy interfejsu M-BUS: wskazania są odczytywane elektronicznie, magistrala systemowa to przewód dwużyłowy, do którego można podłączyć wszystkie urządzenia, wszystkie liczniki/konwertery są indywidualnie adresowane, oprócz możliwości odczytu danych lokalnie istnieje możliwość odczytu zdalnego przez komputer. System M-BUS pozwala na funkcjonowanie dużej liczby urządzeń w magistrali. Dodatko- Opomiarowanie i rozliczanie mediów 16

17 wo może być szybko i łatwo rozbudowany sieci dzięki sieci Ethernet/Internet. Mając system magistralowy z łączem internetowym w jednej części miasta, wszystkie dane można odczytać zarówno w innej jego, jak i w zupełnie odmiennym miejscu poprzez łącze internetowe. Taniej i skuteczniej Zdalny system odczytu mediów (radiowy, M-BUS) to innowacyjny i skuteczny sposób zbierania danych. Obniża koszty odczytu, nie trzeba przy nim zatrudniać inkasenta. Gwarantuje zachowanie prywatności mieszkańców. Jest niezawodny dzięki wykorzystaniu transmisji dwukierunkowej pomiędzy nadajnikiem i odbiornikiem. Eliminuje błędy odczytów związane z czynnikiem ludzkim, które czasami powstają, gdy mieszkańcy sami dostarczają informacje. Pozwala dokonać odczytu w trudno dostępnych miejscach. Podstawa prawna Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków (DzU z 2001 r. nr 72, poz. 747), Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne, Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 17 września 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń z tytułu zaopatrzenia w ciepło (DzU z 2001 r. nr 194, poz. 1291). Agnieszka Antoszewska Opomiarowanie i rozliczanie mediów 17

18 Zdalny odczyt to większa niezależność zarządcy Od ponad dziesięciu lat BMETERS dostarcza na polski rynek najwyższej jakości wodomierze, ciepłomierze i podzielniki kosztów ogrzewania. Uzupełnienie oferty urządzeń pomiarowych stanowi system zdalnego odczytu, który zapewnia wygodę, samowystarczalność i kontrolę nad zarządzaną nieruchomością. Zarządzanie w Twoich rękach Rozwiązanie opracowane przez BMETERS Polska pozwala nie tylko na szybkie i wygodnie odczytywanie wskazań wodomierzy, ciepłomierzy i podzielników kosztów ogrzewania, lecz także na konfigurację urządzeń oraz dokonywanie rozliczeń w oparciu o pozyskane dane. Zdalny odczyt to większa kontrola nad administrowanym budynkiem, ale również duża wygoda wszystkie informacje dotyczące zużycia mediów są dostępne od ręki. BMETERS gwarantuje wsparcie techniczne przez cały okres użytkowania, darmową aktualizację oprogramowania i wieloletnią gwarancję na urządzenia. Urządzenia BMETERS umożliwiają samodzielny, zdalny odczyt mediów oraz administrowanie jego wynikami. Oprogramowanie do zdalnego odczytu BMETERS Hydrolink opracowane zostało z myślą o pobieraniu wskazań z wodomierzy, ciepłomierzy i podzielników. Programy współpracują ze sobą, można je obsługiwać przy użyciu tylko jednego zestawu inkasenckiego. System BMETERS sygnalizuje administratorowi wystąpienie nietypowych odczytów oraz sytuacji wymagających interwencji. Zarządca budynku ma możliwość filtrowania danych i samodzielnej konfiguracji kolumn. Odczyty, uwzględniające dane aktualne i archiwalne z ostatnich 12 miesięcy, można w łatwy sposób eksportować do zewnętrznych programów księgowo-rozliczeniowych. HydroCalc uniwersalny program do rozliczania kosztów ogrzewania oraz zużycia wody Programy Hydrolink Ciepłomierze, Hydrolink Wodomierze oraz Hydrolink Podzielniki dostarczają wszystkie niezbędne dane, których profesjonalny administrator budynku potrzebuje, aby rozliczyć wybrane medium. Programy Hydrolink w pełni współpracują z programem rozlicze- Opomiarowanie i rozliczanie mediów 18

19 niowym HydroCalc. Stanowi on uniwersalne narzędzie do rozliczania kosztów zużycia ciepła i wody. Pozwala na dokonywanie rozliczeń na podstawie powierzchni, wskazań wodomierzy, ciepłomierzy i/lub podzielników, temperatury otoczenia i kosztów wspólnych. Do pozostałych podstawowych możliwości programu należą także m.in. błyskawiczny import i eksport danych z/do arkuszy kalkulacyjnych, ustalanie współczynnika przedpłaty dla wyliczenia przedpłat na poczet przyszłego okresu rozliczeniowego, duży wybór rozliczania lokali ryczałtowych oraz dostosowanie wzoru rachunku do potrzeb Klienta. HydroCalc jest w pełni zgodny z przepisami prawa energetycznego, a także stanowi część rekomendowanego przez Instytut Techniki Budowlanej w Warszawie systemu rozliczania ciepła i wody. Przejrzyste aplikacje na urządzenia mobilne Programy Systemu Zdalnego Odczytu Hydrolink umożliwiają odczyt również przy pomocy urządzeń mobilnych (tabletów, smartfonów) z systemami operacyjnymi Android i Windows. Służy do tego intuicyjna w obsłudze aplikacja na telefony komórkowe Hydrolink Mobile, umożliwiająca nie tylko odczyt wodomierzy, ciepłomierzy i podzielników, lecz także import i eksport danych do wszystkich systemów rozliczeniowych. Do obsługi na przenośnym sprzęcie przystosowany jest również program Hydrolink-EX, oferujący kompleksowy odczyt radiowy wszystkich rodzajów urządzeń w tym samym czasie i zarządzanie licznikami wody, ciepła oraz podzielnikami z poziomu jednej aplikacji, co znacznie przyśpiesza odczyt. Uniwersalne oprogramowanie może zostać zainstalowane na tabletach z systemami Windows. Hydrolink Online nowoczesny portal internetowy, który przechowuje dane ze wszystkich urządzeń BMETERS oraz umożliwia ich stacjonarny odczyt bez konieczności wychodzenia z biura Elementem systemu zdalnego odczytu BMETERS jest również portal Hydrolink Online. Dzięki niemu administrator ma możliwość stacjonarnego odczytu wskazań z urządzeń pomiarowych, archiwizacji wyników oraz eksportowania danych w celu dokonania rozliczeń. Portal umożliwia użytkownikowi wykonanie szczegółowych analiz zużycia mediów, dzięki którym zużycie wody i ciepła w lokalach będzie kontrolowane oraz przyczyni się do zwiększenia oszczędności. Dane prezentowane są w przejrzystej formie, a elastyczny interfejs portalu pozwala na określenie wybranego zakresu informacji (pojedyncze urządzenia, lokale, klatki, budynki czy całe osiedla) zarejestrowanych w dowolnym przedziale czasowym. Dodatkowo można obserwować przyrost zużycia wody oraz ciepła lub sposób wykorzystywania ciepła w lokalu na podstawie statystyk temperaturowych rejestrowanych przez podzielniki kosztów ogrzewania. Opomiarowanie i rozliczanie mediów 19

20 Przegląd wodomierzy Nazwa producenta/dystrybutora Dane teleadresowe Typ urządzenia BMETERS POLSKA sp. z o.o. ul. Główna Psary k.wrocławia tel , faks biuro@bmeters.pl, Wodomierze Nazwa typoszeregu GSD8 GSD8 RFM Zdjęcie Konstrukcja częsci hydraulicznej Konstrukcja liczydła/liczba rolek w liczydle Temperatura wody/zakres pomiarowy skrzydełkowy, jednostrumieniowy, suchobieżny sucha, 8-bębenkowe zimna (0,1 do 30 C) ciepła od 0,1 do 90 C skrzydełkowy, jednostrumieniowy, suchobieżny sucha, 8bębenkowe zimna (0,1 do 30 C) ciepła od 0,1 do 90 C Średnica DN15, DN20 DN15, DN20 Ciągły strumień objętości Q 3 1,6; 2,5; 4,0 1,6; 2,5; 4,0 Minimalny strumień objętości Q 1 - ; 0,016; 0,025 (R160-H) - ; 0,016; 0,025 (R160-H) 0,016; 0,025; 0,04 (R100-H) 0,016; 0,025; 0,04 (R100-H) 0,032; 0,05; 0,08 (R50-V) 0,032; 0,05; 0,08 (R50-V) Dopuszczalne pozycje montażu pion(v), poziom(h) pion(v), poziom(h) Klasa metrologiczna lub dynamika R R100-H; R50-V R100-H; R50-V R160-H; R50-V R160-H; R50-V Materiał korpusu mosiądz mosiądz Wykonanie do zimnej i ciepłej wody tak tak Maksymalne ciśnienie robocze 16 bar 16 bar Odcinki proste przed i za wodomierzem Możliwość montażu modułów komunikacyjnych na wodomierzu Zabezpieczenie przed ingerencją Możliwość wykonania, wyposażenie dodatkowe Inne istotne cechy produktu nie są wymagane (U0, D0) nie są wymagane (U0, D0) nadajnik impulsów (GSD8-R) wzmocniona osłona liczydła zabezpieczająca przed ingerencją lub zastosowanie liczydła kruchego sygnalizującego próby ściskania, możliwość wyposażenia w specjalny pierścień antymagnetyczny pierścień antymagnetyczny nadajnik impulsów (GSD8-R) klapka ochronna kamień szafirowy na podstawie liczydła, wzmocnione czterpolowe sprzęgło magnetyczne, które eliminuje jego zerwanie lub poślizg, obracane o 360 liczydło przewodowy M-Bus radiowy wireless M-Bus (OMS) zastosowanie liczydła kruchego sygnalizującego próby ściskania, możliwość wyposażenia w specjalny pierścień antymagnetyczny pierścień antymagnetyczny wersja wyposażona w moduł M-Bus wersja wyposażona w moduł radiowy kamień szafirowy na podstawie liczydła, wzmocnione czterpolowe sprzęgło magnetyczne, które eliminuje jego zerwanie lub poślizg, obracane o 360 liczydło Opomiarowanie i rozliczanie mediów 20

21 Przegląd wodomierzy Nazwa producenta/dystrybutora Dane teleadresowe Typ urządzenia BMETERS POLSKA sp. z o.o. ul. Główna Psary k.wrocławia tel , faks biuro@bmeters.pl, Wodomierze Nazwa typoszeregu CPR-RP GMDM-RFM Zdjęcie Konstrukcja częsci hydraulicznej Konstrukcja liczydła/liczba rolek w liczydle Temperatura wody/zakres pomiarowy skrzydełkowy, jednostrumieniowy, mokrobieżny mokra, 5-bębenkowe zimna (0,1 do 30 C) ciepła od 0,1 do 90 C skrzydełkowy, wielostrumieniowy, suchobieżny sucha, 5-bębenkowe zimna (0,1 do 30 C) Średnica DN15, DN20 DN15-DN50 Ciągły strumień objętości Q 3 1,6; 2,5; 4,0 2,5; 4,0; 6,3; 10; 16; 25 Minimalny strumień objętości Q 1 - ; 0,016; 0,025 (R160-H) 15,65; 25; 39,38; 62,5; 100; 156,25 0,016; 0,025; 0,040 (R100-H) (R160) 0,016; 0,025; 0,040 (R100-V) 25; 40; 63; 100; 160; 250 (R100) Dopuszczalne pozycje montażu pion(v), poziom(h) poziom(h) Klasa metrologiczna lub dynamika R R160-H; R100-V R100-H; R100-V Opomiarowanie i rozliczanie mediów 21 R160 R100 Materiał korpusu mosiądz mosiądz Wykonanie do zimnej i ciepłej wody tak tak Maksymalne ciśnienie robocze 16 bar 16 bar Odcinki proste przed i za wodomierzem nie są wymagane (U0, D0) nie są wymagane (U0, D0) Możliwość montażu modułów komunikacyjnych na wodomierzu Zabezpieczenie przed ingerencją Możliwość wykonania, wyposażenie dodatkowe Inne istotne cechy produktu brak dodatkowa osłona tarczy liczydła oraz wzmocniony korpus, całkowita obojętnosć na działanie pola magnetycznego wynika z konstrukcji wodomierza mokrobieżnego liczydło zanurzone w glicerynie wersja z nadajnikiem impulsów REED SIMPLE wysokiej klasy materiały konstrukcyjne, obracana o 360 zamykana klapka chroniąca przed światłem oraz uszkodzeniem przewodowy M-Bus radiowy wireless M-Bus (OMS) klapka chorniąca tarczę liczydła, wzmocniony korpus, wysoka odporność na działnie zewnętrznego pola magnetycznego możliwość wykonania do wody ciepłej od 0,1 do 90 C (wersja GMDX) pierścień antymagnetyczny klapka ochronna wersja wyposażona w moduł M-Bus wersja wyposażona w nadajnik impulsów w wersji (GMDM-R) wersja wyposażona w moduł radiowy wzmocnione czteropolowe sprzęgło magnetyczne, które eliminuje jego zerwanie lub poślizg

22 Precyzja pomiaru wody POLECAMY MODELE: GSD8 GSD8-RFM CPR-RP GMDM-RFM Nasze wodomierze projektujemy pod kątem zastosowania w mieszkaniach, domach, budownictwie wielolokalowym oraz w przemyśle. Oferujemy wodomierze suchobieżne i mokrobieżne, jednostrumieniowe, wielostrumieniowe oraz śrubowe i irygacyjne. Liczniki wody dostępne są w wielu modelach i wersjach, również przystosowanych do systemu zdalnego odczytu, co umożliwia dobór odpowiedniego wodomierza do każdego typu instalacji i potrzeb inkasenta. Opomiarowanie i rozliczanie mediów 22

23 Jakie powinny być ciepłomierze? Pod koniec ostatniej zimy głośno było o mieszkańcach kilku białostockich osiedli, którzy uskarżali się na bardzo wysokie rachunki za ciepło. Ich gorycz potęgował fakt, że obecnie płacą więcej niż przed termomodernizacją budynków, choć powinno być przecież inaczej. W ich wypowiedziach przewijał się pogląd, że warto wrócić do rozliczenia opłat za ciepło wedle metrażu mieszkania, a nie wskazań ciepłomierza. Dobry ciepłomierz powinien cechować się dokładnością, bezawaryjnością i możliwością zdalnego odczytu. Najlepiej byłoby, gdyby producent dostarczył go wraz z odpowiednim oprogramowaniem, dzięki któremu zarządca budynku lub sieci będzie mógł dokonywać odczytów samodzielnie to dziś standard w nowych budynkach. Ciepłomierze przeznaczone do stosowania w układach wodnych składają się z: przetwornika przepływu (przepływomierza, wodomierza), pary czujników temperatury oraz przelicznika wskazującego. Przetwornik przepływu montowany na przewodzie mierzy strumień masy lub objętości nośnika energii (wody) i wskazania te przekazuje dalej. Obecnie na rynku znajdują się ciepłomierze wykorzystujące trzy technologie pomiaru przepływu: mechaniczną, elektromagnetyczną i ultradźwiękową. Korzyści z indywidualnego systemu rozliczeń System indywidualnego rozliczania przynosi korzyści i zarządcom, i lokatorom. Dla tych pierwszych jego główne zalety, niemożliwe do osiągnięcia przy ryczałtowych systemach rozliczeń, to: uzyskanie danych o zużyciu ciepła w lokalach o różnym położeniu w bryle budynku, co daje wiedzę o potrzebach termomodernizacji obiektu i jej celach, dostęp do analizy zużyć, ułatwiającej diagnostykę pracy instalacji grzewczej, możliwość określania zaliczek i ustalania kosztów wedle indywidualnych zużyć. Użytkowników lokali system motywuje zaś do racjonalnego gospodarowania energią cieplną i pozwala na obniżenie kosztów eksploatacyjnych. Poza tym systemy indywidualnego rozliczania kosztów energii cieplnej poprzez zwiększanie świadomości użytkowników oraz osiągnięcie efektu psychologicznego dyscyplinują mieszkańców w kwestii sposobu użytkowania energii. Pozwala to także na bardziej racjonalne gospodarowanie ciepłem. Opomiarowanie i rozliczanie mediów 23

24 Rodzaje ciepłomierzy Jest wiele rodzajów ciepłomierzy. Zgodnie z obecnie obowiązującym modelem opomiarowania, uwzględniającym sposób zaopatrzenia budynku w ciepło i obejmującym urządzenia regulacyjne, dzielimy je na: ciepłomierze główne, które mierzą ilość ciepła dostarczonego do całej instalacji odbiorczej budynku wspólnoty na potrzeby ciepłej wody i ciepłej wody użytkowej, urządzenia do indywidualnego rozliczenia kosztów ogrzewania poszczególnych lokali zgodnie z 135 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU z 15 czerwca 2002 r. z późn. zm.) to indywidualne ciepłomierze albo komputerowe systemy indywidualnego rozliczania z wykorzystaniem wskazań podzielników kosztów c.o., urządzenia do regulacji dopływu ciepła do poszczególnych lokali. Zły odczyt ciepłomierza Właściciel sześć miesięcy temu podał niewłaściwy odczyt ciepłomierza na koniec roku. Na tej podstawie rozliczono koszt centralnego ogrzewania w budynku. Teraz twierdzi, że się pomylił, podaje nowy odczyt i żąda korekty rozliczenia. Jak powinien postąpić zarząd, skoro uwzględnienie tego żądania spowodowałoby konieczność korekty rachunków także innych właścicieli? Zarząd WM z Katowic. W pierwszej kolejności należy sięgnąć do regulaminu rozliczenia kosztów C.O., uchwalonego przez wspólnotę mieszkaniową, która oprócz metod rozliczania, określa w nim też inne związane z rozliczaniem kosztów centralnego ogrzewania zasady, które należy uwzględnić. Z regulaminu może wynikać, jak dokonuje się odczytu ciepłomierzy czy też, jak koryguje się podane wskazania. Podstawą rozliczenia może być tylko odczyt zrobiony zgodnie z regulaminem. /Paweł Puch/ Opomiarowanie i rozliczanie mediów 24

25 Porównanie ciepłomierzy mechanicznych i ultradźwiękowych Rosnąca popularność ciepłomierzy ultradźwiękowych przyczyniła się do postępujących obniżek cen tych urządzeń pomiarowych. Ultradźwiękowe liczniki ciepła są instalowane coraz częściej, dlatego też warto porównać zasadę ich działania z najbardziej rozpowszechnionymi na rynku ciepłomierzami mechanicznymi. Ciepłomierze mechaniczne i ultradźwiękowe przeznaczone są do spełniania tej samej funkcji pomiarowej służą do mierzenia ilości przepływającej energii cieplnej, a wyniki tegoż pomiaru (podawane w gigadżulach) stanowią podstawę do rozliczenia między odbiorcą a dostawcą ciepła. Obecnie obserwowany jest dalszy postęp w dziedzinie projektowania ciepłomierzy wyjaśnia Jan Bejszer, dyrektor techniczny BMETERS Polska Sp. z o.o. Nowoczesne urządzenia pomiaru przepływu energii cieplnej służą, z uwagi na wykorzystywanie układów elektronicznych, również jako sygnalizatory stanów awaryjnych instalacji cieplnej, a możliwość zdalnego odczytu danych umożliwia ich montaż w trudniej dostępnych miejscach, ponieważ inkasent nie musi już spisywać wyników pomiaru bezpośrednio z urządzenia. W przypadku ciepłomierzy mechanicznych i ultradźwiękowych największą różnicę stanowi zastosowany w nich typ przetwornika, który determinuje zasadę działania urządzenia. Tradycyjny ciepłomierz mechaniczny wyposażony jest w przetwornik przepływu z wirnikiem, który wprawiany jest w ruch poprzez strumień przepływającej wody wyjaśnia Jan Bejszer. Ciepłomierz mechaniczny BMETERS Hydrocal-3 W przeciwieństwie do ciepłomierzy mechanicznych, ultradźwiękowy licznik ciepła nie posiada żadnych elementów ruchomych. Pomiar zużycia energii cieplnej zachodzi poprzez zmierzenie objętości przepłyniętej wody. Odbywa się to za pomocą dwóch głowic ultradźwiękowych, które jednocześnie wysyłają dwa sygnały: jeden skierowany jest zgodnie z przepływem wody, a drugi w stronę przeciwną. Następuje przeliczenie różnicy występującej między tymi sygnałami na prędkość i objętość wody. Ciepłomierze mechaniczne wyróżnia najlepszy stosunek jakości do ceny i to on zapewnia tego rodzaju ciepłomierzom pozycję najczęściej wybieranych liczników ciepła, przy czym należy zwrócić uwagę, że koszt zakupu liczników ultradźwiękowych, jak już wspomniano, systematycznie spada, co skutkuje ich rosnącą pomału popularnością. Opomiarowanie i rozliczanie mediów 25

26 Upowszechnienie urządzeń wykorzystujących technologię ultradźwiękową wynika z faktu, że ciepłomierz taki cechuje większa od licznika mechanicznego dokładność pomiarów. W przypadku ciepłomierzy mechanicznych mamy do czynienia ze stosunkowo niższą dynamiką pomiarów. Ponadto elementy ruchome ciepłomierza mechanicznego narażone są na wpływ zanieczyszczeń zawartych w wodzie, w rezultacie z czasem się zużywają, co również wpływa na błędy w pomiarze wskazuje Jan Bejszer z BMETERS Polska. Licznik ultradźwiękowy jest dokładniejszy od mechanicznego, a poza tym nie posiada żadnych ruchomych części, które mogłyby ulec uszkodzeniu pod wpływem zanieczyszczeń w instalacji. Warto przy tym pamiętać, że głowice ultradźwiękowe zamontowane w ciepłomierzach sonicznych narażone są jednak na to, iż nie będą zdatne do dalszej pracy po upływie dwóch okresów legalizacji. Wymiana tego elementu jest dość kosztowna. Nie da się także ukryć, że tradycyjny ciepłomierz mechaniczny wciąż ma przewagę nad ultradźwiękowym na płaszczyźnie ekonomicznej jest po prosty tańszy w zakupie. Do niedawna wskazywano na wyższość ultradźwiękowych mierników ciepła, gdyż nie można było wpłynąć na ich pracę, a w przypadku urządzeń mechanicznych było to możliwe z uwagi ich konstrukcję. To już jednakże przeszłość. W nowoczesnych ciepłomierzach mechanicznych wykorzystywana jest technologia ograniczająca np. wykorzystanie magnesu neodymowego do zatrzymania pracy licznika poprzez wytworzenie silnego pola elektromagnetycznego. W urządzeniach BMETERS stosowane są bezmagnesowe sprzęgła transmisji obrotów wirnika oparte na indukcji magnetycznej, co uniemożliwia zakłócenie działania licznika w opisany sposób. Innymi słowy, obecnie zarówno liczniki soniczne, jak i mechaniczne odporne są na wszelkie próby manipulowania ich wskazaniami. Ciepłomierz ultradźwiękowy BMETERS Hydrosonis Do zalet ciepłomierzy ultradźwiękowych należy zaliczyć możliwość montażu ich w dowolnej pozycji; w przypadku liczników mechanicznych instalacja w pionie może obniżyć dokładność pomiarów. Technologia ultradźwiękowa zapewnia najwyższą dokładność pomiaru zużycia ciepła, a brak części ruchomych powoduje, że ciepłomierz ultradźwiękowy zużywa się znacznie wolniej. Problemem może być jednak wysoki koszt wymiany głowicy ultradźwiękowej po pięcioletnim okresie legalizacji. Urządzenia mechaniczne jednak w dalszym ciągu górują nad ultradźwiękowymi przystępną ceną oraz niższymi kosztami napraw podsumowuje Jan Bejszer, dyrektor techniczny BMETERS Polska. Opomiarowanie i rozliczanie mediów 26