Chów przydomowy drobiu

Transkrypt

1 Chów przydomowy drobiu Opracowanie: Krystyna Czubat PODR Boguchwała PZDRR Brzozów Jabłonica Polska, r.

2 Drób Zbiorcze określenie udomowionych ptaków hodowanych ze względu na mięso, jaja, pierze oraz w celach dekoracyjnych. Największe hodowle drobiu znajdują się w Chinach, Stanach Zjednoczonych i w Indonezji.

3 Do drobiu zaliczamy między innymi: kury, gęsi, indyki, kaczki, gołębie, perliczki.

4 KURA DOMOWA: Ptak hodowlany z rodziny kurowatych, hodowlany na całym świecie. Uważa się, że stanowi formę udomowioną kuraka bankiwa, lecz nie wyklucza się domieszki innych gatunków południowoazjatyckich kuraków. Udomowienie miało prawdopodobnie miejsce w III tysiącleciu p.n.e. i Indiach.

5 KUR BANKIWA

6 TYPY UŻYTKOWE KUR: Kury nieśne lekkie, Kury mięsne, Kury ogólnoużytkowe (nieśne średnio ciężkie), Kury amatorskie.

7 TYPY UŻYTKOWE KUR kury nieśne lekkie * Są lekkie kształt sylwetki zbliżony do trójkąta. W wieku około 20 tygodni kury ważą 1,2-1,6kg a koguty 1,7-2,3kg. Mają silnie rozwinięte przydatki na głowie. Wcześnie dojrzewają płciowo w wieku dni rozpoczynają nieśność. Do 76 tygodnia życia znoszą ok. 300 jaj o masie 54-66g. Przedstawiciel Leghorn i Minorka.

8 RASY KUR NIEŚNYCH LEKKICH: Leghorn: to kura lekka - zużywająca ok. 40% mniej paszy niż kury innych ras. Upierzenie Leghornów jest białe, silnie przylegające do ciała. Tułów wydłużony, linia grzbietu nachylona ku ogonowi. Grzbiet szeroki, pierś wysunięta ku przodowi, tylna część ciała dobrze rozwinięta. Głowa średniej wielkości, oczy duże o pomarańczowej tęczówce. Dziób i skoki żółte, odbarwiające się w okresie nieśności. Grzebień pojedynczy, duży, wycięty w 4-9 zębów, u samców stojący u samic opadający na bok.

9 RASY KUR NIEŚNYCH LEKKICH: Minorka: macierzystym krajem tych kur jest Hiszpania, a nazwa rasy pochodzi od wyspy Minorka. Upierzenie ptaków jest czarne. Ich grzebień jest pojedynczy czerwony, a zausznice białe, kształtu migdałów. Nieśność roczna wynosi około 200 jaj o kremowobiałej skorupie.

10 TYPY UŻYTKOWE KUR kury mięsne Pochodzą z Azji. Kształt sylwetki zbliżony do kwadratu dobrze umięśniona klatka piersiowa i uda, krótki, ale szeroki grzbiet. W wieku 20 tygodni kura waży 2-3kg kogut 4 kg. Barwa upierzenia biała. Kury późno dojrzewają płciowo w wieku ok. 200dni. Znoszą nie więcej niż 130 jaj a masie 52-60g. Przedstawicielem jest Dominant White Cornish (DWC)

11 RASY KUR MIĘSNYCH: Dominant White Cornish: charakteryzuje się białym upierzeniem, kanciastym tułowiem, wydatną piersią i szeroko rozstawionymi nogami. Głowa płaska, ozdobiona czerwonym, niskim, groszkowatym grzebieniem, policzki i zausznice czerwone, nogi żółte.

12 TYPY UŻYTKOWE KUR kury ogólnoużytkowe Kształt ciała zbliżony do prostokąta. Grzebień jest najczęściej pojedynczy, a zausznice okrągławe, czerwonej barwy. Dojrzałość płciowa po ok dniach. W wieku około 20 tygodni waży 1,5-2,6kg kury i 1,8-3,3kg koguty. Do 76 tygodnia znoszą jaj a masie 52-60g. Zabarwienie skorupy jaja od jasnej do brunatnej. Do ras tych należy m.in. Rhode Island Red (RIR) i zielononóżka kuropatwiana.

13 RASY KUR OGÓLNOUŻYTKOWYCH: Zielononóżka kuropatwiana: cechuje ją dobrze rozwinięty instynkt macierzysty i samodzielność w zdobywaniu pokarmu. Szybko adaptuje się do nowych warunków bytowania. Koguty mają czarne pióra o zielonym, metalicznym połysku na piersi, brzuchu i udach. Grzywa i siodło pokryte są piórami o barwie jaskrawopomarańczowej. Pióra pokrywowe skrzydeł mają zielony połysk, a lotki są czarne. Skoki ptaków są nieopierzone, barwy zielonkawej. Koguty i kury mają grzebień pojedynczy, policzki i zausznice czerwone, a oczy o pomarańczowej tęczówce.

14 RASY KUR OGÓLNOUŻYTKOWYCH: Rhode Island Red: ptasie pióra są rdzawe często z białymi smugami, jednak ciemniejsze odcienie są także znane. Ich oczy są czerwonopomarańczowe, nogi mają żółte, a dzioby czerwonawobrązowy. Pisklęta są lekko czerwonego bądź brązowego koloru z dwoma ciemnobrązowymi paskami na plecach.

15 TYPY UŻYTKOWE KUR kury amatorskie Bojowice - rasy hodowane ze względu na swoją siłę i agresywność. Niektóre koguty mają po kilka ostróg na nodze. Używane do walk kogutów. Kury karłowate - jedyna prawdziwie karłowata rasa to bantamki masa g, krótkie nogi, bardzo duży ogon i bardzo niska nieśność, co sprawia, że trudno je hodować. Ich pochodzenie nie jest pewne. Ceni się je jako doskonałe nasiadki podsuwając im jaja takich ptaków jak bażanty, przepiórki czy kuropatwy. Kury zniekształcone - kury z utrwalonymi zniekształceniami kośćca lub upierzenia. Zazwyczaj hodowane w celach ozdobnych: kury bezogonowe, kury czubate, kury krótkonogie, kury o anormalnym upierzeniu.

16 RASY KUR AMATORSKICH - BOJOWCE: Shamo rasa kur wywodząca się z Japonii. Shamo daje się oswoić przez opiekuna. Waga koguta wynosi ok. 6 kg, a kury ok. 4,5 kg. Rasa charakteryzuje się krótkimi i sztywnymi piórami, zapewniającymi ptakowi ochronę i uniemożliwiając przeciwnikowi chwytanie w czasie walki. Pozycja ciała jest praktycznie pionowa. Pierś jest szeroka, twarda i muskularna. Szyja jest długa i nieco łukowato wygięta. Głowa jest szeroka, a wypukłe brwi doskonale chronią oczy. Na przedzie głowy ptak posiada mały grzebień orzeszkowy z trzema niskimi, podłużnymi fałdami. Oczy mają perłową barwę. Ogon jest noszony częściowo złożony, poniżej linii poziomej. Tułów ptaka osadzony jest bardzo wysoko, a nogi i skoki są długie.

17 RASY KUR AMATORSKICH - KARŁOWATYCH: Bantamki, rasa karłowatych kur ozdobnych. Dzięki hodowcom japońskim i europejskim rasa osiągnęła wysoki poziom uszlachetnienia i doskonałości estetycznej. Bantamki są amatorsko hodowane na całym świecie. Charakteryzują się swobodnie opuszczonymi skrzydłami i wypiętą piersią, co nadaje im śmiały, wyzywający wygląd. Kogut ma krótki, zaokrąglony tułów i małą głowę, ozdobioną czerwonym, delikatnie ząbkowanym, pełnym grzebieniem. Oczy od ciemnobrunatnych do pomarańczowych i czerwonych. Ogon długi i szeroki, łukowato wygięty.

18 PODSTAWY ŻYWIENIA KUR: Podstawę żywienia drobiu stanowią pasze roślinne, które muszą być uzupełniane dodatkami pochodzenia zwierzęcego. Ziarno zbóż jest głównym pokarmem drobiu, nie może jednak być paszą wyłączną ze względu na niską wartość biologiczną białka oraz małą zawartość składników mineralnych i witamin. Drób jest bardzo wrażliwy na pasze zepsute, należy więc dobrze sprawdzić jakość ziarna przed skarmieniem.

19 PSZENICA: Pszenica jest ziarnem najbogatszym w białko, zawierającym mało włókna. Charakteryzuje ją wysoka wartość energetyczna. Jest to zboże najczęściej stosowane w żywieniu kur.

20 KUKURYDZA: Kukurydza jest chętnie zjadana przez kury, ma wysoką wartość energetyczną, w związku z czym jest podstawowym surowcem w mieszankach dla brojlerów. Nadaje się na paszę dla kurcząt oraz niosek. Żółte ziarno kukurydzy zawiera dużo barwników roślinnych, które przyczyniają się do intensywnego zabarwienia żółtka jaj.

21 OWIES: Owies mniej chętnie zjadany przez kury, które jednak po pewnym czasie przyzwyczajają się do niego. Ziarno owsa jest bogate w energię, lecz zawiera dużo włókna (ok. 10%). Mimo to jest cenną paszą ze względu na zawartość witaminy E. Dodatek tego ziarna wpływa korzystnie na nieśność oraz na wylęgowość jaj.

22 JĘCZMIEŃ: Jęczmień szeroko stosuje się w żywieniu kur, zawiera on jednak mniej białka, a więcej włókna niż pszenica. Jęczmień daje się nioskom, wchodzi on także w skład mieszanek przeznaczonych do tuczu ze względu na jego wysoką wartość energetyczną.

23 PSZENŻYTO: Pszenżyto jest bogatsze w białko niż inne zboża uprawiane w kraju i zawiera więcej energii. Może więc być dobrym zamiennikiem kukurydzy i pszenicy.

24 ŻYTO: Żyto jest najmniej chętnie zjadane, dlatego lepiej dawać je kurom dorosłym w połączeniu z innym ziarnem; u kurcząt może ono wywoływać zaburzenia w trawieniu. Żyto świeże, bezpośrednio po sprzęcie, może powodować biegunki.

25 OTRĘBY: Otręby pszenne zawierają dużo włókna, lecz są bogatsze w białko, związki mineralne i witaminy niż całe ziarno. W żywieniu kur zawartość włókna w dawkach musi być bardzo ograniczona, dlatego nie można dawać im dużo otrąb. Stosuje się je w wyjątkowych wypadkach i w ilości nie przekraczającej 10% dawki.

26 MLEKO ODTŁUSZONE: W żywieniu kur stosuje się mleko odtłuszczone, pozbawione witamin A, D, E. Ponieważ świeże mleko szybko kwaśnieje, a nadkwaśniałe jest szkodliwe, najlepiej podawać je jako zsiadłe. Kury wypijają dziennie ok. 100 g mleka, a można je zmusić do wypijania większych ilości, ograniczając jednocześnie ilość zadawanej wody.

27 ODPADY MLECZARSKIE: Wysoką wartość odżywczą mają odpady mleczarskie - twaróg, maślanka, serwatka. Szczególnie korzystny wpływ na nieśność ma serwatka, do której przechodzą rozpuszczalne w wodzie witaminy, składniki mineralne oraz rozpuszczalne białko (albumina). Płynne produkty mleczne stosuje się w chowie półintensywnym.

28 DODATKI: Do pasz jako dodatki można stosować m.in.: Ziemniaki, Marchewki, Płatki ziemniaczane, Zielonki, Sucha pokrzywa.

29 MIESZANKI PEŁNOPORCJOWE I UZUPEŁNIAJĄCE: W racjonalnym żywieniu kur w chowie intensywnym i półintensywnym niezbędne jest podawanie przemysłowych mieszanek pasz treściwych, pełnoporcjowych i uzupełniających, Krajowy przemysł paszowy wytwarza kilka ich rodzajów. Ich skład i sposób skarmiania podane są na opakowaniu. Ze względu na występujące często niedobory składników mineralnych zwłaszcza wapnia, fosforu i manganu, zaleca się stosowanie w żywieniu kur dodatków mineralnych, takich jak mieszanka MM czy dodatki witaminowo-mineralne.

30 GŁÓWNE SYSTEMUY KARMIENIA: System dawkowany polega na ułożeniu dawki pokarmowej, którą dzieli się na odpowiednią liczbę odpasów; każdorazowo podaje się ściśle odmierzoną porcję karmy. System ten jest rzadko stosowany, gdyż wymaga dużego nakładu pracy. System do woli polega na podawaniu w automatach mieszanki pełnoporcjowej, która jest stale dostępna, dla kur. Jest to sposób nowoczesny i najmniej pracochłonny, stosowany w chowie intensywnym. System kombinowany jest to sposób pośredni między obu uprzednio opisanymi, a polega na tym, że obok odmierzonej całodziennej dawki pokarmowej kury korzystają ze stale dostępnej mieszanki przemysłowej.

31 ŻYWIENIE BROJLERÓW W produkcji brojlerów stosuje się system karmienia do woli, oparty na podawaniu pełnoporcjowych mieszanek, przemysłowych. Podstawowymi składnikami mieszanek przeznaczanych dla brojlerów są śruty zbożowe (kukurydziana, pszenna, jęczmienna i z łuskanego owsa), pasze białkowe pochodzenia i zwierzęcego, pasze witaminowe, dodatki witaminowomineralne, antybiotyki.

32 ROZRÓD I ODCHÓW KUR: Dojrzałość płciową kur określa się liczbą dni od wyklucia się do zniesienia pierwszego jaja. U kur ras lekkich występuje ona między 150 a 180 dniem życia, a u ras cięższych między 180 a 210 dniem.

33 CECHY SAMCA GOTOWEGO DO ROZPŁODU: Koguty uzyskują dojrzałość płciową już w wieku dni, jednak do rozpłodu używa się je mniej więcej w tym samym wieku, co kury. Kury można użytkować do rozpłodu przez 2 lata; koguty przejawiają najwyższą płodność w pierwszym roku życia. W stadkach kur ras nieśnych na 1 koguta przeznacza się 15 kur, a w stadkach ras mięsnych 8-10 kur. Przez 2 tyg. po pokryciu znoszą one jeszcze jaja zapłodnione.

34 SEKSOWANIE PISKLĄT: Polega na ustaleniu obecności prącia w steku samców lub jego brak u samic przez oglądanie rozchylonego steku lub badanie gruczołów rozrodczych za pomocą endoskopu. Samce rozpoznać też można po bębenku rezonacyjnym, mieszczącym się w dolnej części tchawicy, w miejscu, gdzie rozgałęzia się ona na dwa osrzela; jest on łatwo wyczuwalny poniżej krtani ptaka.

35

36 ŻYWIENIE OSOBNIKÓW W CZASIE WYCHOWU: Niezbędnym warunkiem prawidłowego wzrostu i rozwoju jest dostarczenie w paszy wysokowartościowego białka, zawierającego wszystkie aminokwasy egzogenne, składników mineralnych (głównie wapnia i fosforu), witamin oraz energii. Zapotrzebowanie na składniki pokarmowe zmienia się wraz z wiekiem kurcząt. W związku z tym w żywieniu kurcząt przeznaczonych do dalszego chowu wyróżnia się dwa okresy: I od 1 dnia życia do 8 tyg. II od 8 tyg do 21 tyg

37 I od 1 dnia życia do 8 tyg. Kurczęta są żywione do woli. Podstawą żywienia powinny być mieszanki przemysłowe, zawierające wszystkie potrzebne ptakom składni ki odżywcze. W skład mieszanki wchodzą takie surowce, jak: śruta kukurydziana, śruta pszenna, śruta jęczmienna, śruta poekstrakcyjna sojowa, mączka rybna, kreda pastewna, fosforan pastewny oraz preparaty witaminowomineralne.

38 II od 8 tyg. do 21 tyg Stosuje się żywienie ograniczone, które przyczynia się do opóźnienia wieku dojrzewania płciowego. Jest to istotne z tego względu, że zbyt wczesne rozpoczynanie nieśności jest szkodliwe, odbija się na ich zdrowotności i przyszłej nieśności. Stosowanie ograniczonego żywienia, zwłaszcza w stadzie ku rcząt typu mięsnego, zapobiega zatuczaniu się ptaków, stwarza korzystniejsze warunki dla rozwoju całego organizmu, wpływa dodatnio na zdrowotność stada.

39 TYPY UŻYTKOWE KACZEK: Kaczki, podobnie jak kury, dzieli się na grupy ras według ich użytkowości. Rozróżnia się więc: kaczki nieśne, ogólnoużytkowe, mięsne, amatorskie,

40 RASY KACZEK NIEŚNYCH: BIEGUS INDYJSKI: Kaczki te cechują się dużą żywotnością, ruchliwością i żywym, pogodnym temperamentem. Spionowany, smukły, wydłużony tułów w kształcie butelki z długą szyją i prostokątnym ustawieniem głowy nadaje jej charakterystyczną śmieszną sylwetkę przypominającą pingwina. Krótkie, szybko poruszające się nogi i szczątkowe skrzydła uniemożliwiające fruwanie uzupełniają całość. Ciężar kaczora wynosi ok.2 kg, kaczki są nieco lżejsze. Kaczka składa od 150 do 230 jaj

41 RASY KACZEK OGÓLNOUŻYTKOWYCH: KHAKI CAMPBELL: Rasa ta została wyhodowana w Wielkiej Brytanii. Nazwa pochodzi od upierzenia (khaki) i nazwiska hodowczyni (Campbell). Tułów ptaków jest długi, szeroki z pełną i okrągławą piersią oraz pełnym i harmonizującym z linią grzbietu brzuchem. Ptaki mają dziób ciemnozielony, a skoki - ciemnopomarańczowe. Cały tułów ubarwiony jest na żółtobrązowo. Dorosłe kaczory ważą około 3 kg, a kaczki - 2,5 kg. Nieśność jest wysoka i wynosi jaj, o masie jaja g i skorupie białej lub zielonkawej

42 RASY KACZEK MIĘSNYCH: PEKIN: Upierzenie pekinów jest gęste. Pióra są białe z lekkim odcieniem kremowym, silniejszym u kaczek starych. Kaczory mają u nasady ogona charakterystycznie zakręcone piórka; jest to jedna z cech rozpoznawczych, na podstawie której można odróżnić kaczory od kaczek. Kaczki młode, 10-tygodniowe, odpowiednio pielęgnowane i żywione osiągają wagę żywą 2-2,5 kg. Pekiny rosną i tuczą się bardzo szybko. Cechę tę wykorzystujemy do prowadzenia tuczu kaczek w wieku około 10 tygodni. Po tym okresie przyrost jest już bardzo powolny, tak że kaczka 6-miesięczna jesienią waży około 3 kg, a kaczor 3,5 kg.

43 RASY KACZEK AMATORSKICH: MANDARYNKA: Mandarynka jest jedną z najbardziej znanych, popularnych i najmniej problemowych kaczek na świecie. Są to jedne z najpiękniejszych ptaków. Samiec kaczki mandarynki podczas okresu godowego zyskuje przepiękną barwę, natomiast w okresie spoczynku barwami przypomina samicę. Na głowie widoczny czub składający się z piór w kolorach: zielonym, fioletowym, brązowym, szarym oraz białym. Samica madarynki jest brązowa, z elementami szarości. Od ciemnego oka samicy ciągnie się białawy podłużny pasek, sięgający aż do tyły głowy. Dziób ciemny.

44 MANDARYNKA:

45 PODSTAWY ŻYWIENIA KACZEK: Kaczki są w zasadzie wszystkożerne, aczkolwiek w warunkach hodowlanych zdecydowanie dominuje pokarm roślinny: ziarno, śruta, otręby, ziemniaki itd. Kaczki mające dostęp do naturalnych zbiorników wodnych żywią się też roślinami wodnymi oraz drobnymi bezkręgowcami.

46 GĘŚ: Dzikie gęsi zostały udomowione ok lat temu. Gęsi różnią się między sobą barwą upierzenia, wielkością ciała, nieśnością i zdolnością do szybkiego wzrostu. Masa ciała gęsi wynosi 5-12 kg. Nieśność jest sezonowa (styczeń - lipiec) i niska. U gęsi dymorfizm płciowy jest słabo zaznaczony - przy czym gąsiory są większe, cięższe i mają dłuższą szyję. Skoki gęsi są stosunkowo krótkie i nieopierzone, a między palcami występuje błona pławna. Gęsi chętnie trzymają się w gromadzie. Od gęsi pozyskuje się nie tylko mięso i jaja, ale także pierze. Rasy gęsi powszechne w Polsce to: * pomorska, * biała włoska, * kubańska, * szara landejska, * słowacka.

47 RASY GĘSI: Gęś pomorska: wywodzi się z Pomorza. Ma upierzenie białe, dziób koloru pomarańczowoczerwonego, a oczy jasnoniebieskie. Tułów jest masywny, długi o szerokiej piersi. Skrzydła są długie i dobrze przylegające do tułowia. Skoki stosunkowo krótkie, barwy ciemniejszej niż dziób.

48 RASY GĘSI: Gęś kubańska: pochodzi od gęsi chińskiej. Do Polski sprowadzona z Niziny Kubańskiej (Rosja). Na głowach ptaków tej rasy występuje wyrostek czołowy o ciemnej barwie. Upierzenie ptaków jest szare z odcieniem brunatnym. Mają one ciemny dziób oraz ciemnobrunatną pręgę biegnącą od czoła, wzdłuż grzbietowej części szyi, do tułowia. Hoduje się je ze względu na smaczne jaja i dobre mięso.

49 INDYK: Zostały udomowione w Ameryce Północnej przez Indian około 1000 lat temu. Z wielu ras wywodzących się od indyka dzikiego, a różniących się masą ciała i barwą upierzenia. Indyki są hodowane głównie na mięso. Ptaki hodowane są zarówno na skalę masową w halach, jak i w gospodarstwach rolnych.

50 TYPY UŻYTKOWE INDYKÓW: * lekki, * średni, * ciężki.

51 RASY INDYKÓW: Bronz szerokopierśny: rasa powstała w USA. Upierzenie ptaków jest barwy ciemnej, prawie czarnej, z zielonobrązowym odcieniem i metalicznym połyskiem, ale głowa i część szyi nie są opierzone. Oczy ptaków są koloru ciemnobrunatnego. U nasady dzioba znajduje się wyrostek skórny o długości 5-7 cm, tzw. wisior. U samców na piersi widnieje pęczek czarnych piór, zwany pędzlem. Nieopierzone skoki są barwy żółtej. Indyki te mają silną budowę ciała. Szczególnie dobrze rozwinięta jest u nich pierś. Tułów jest długi i szeroki.

52 RASY INDYKÓW: Beltsville: rasa ta została wyhodowana w USA w miejscowości Beltsville. Pod względem pokroju indyki te są podobne do osobników rasy bronz szerokopierśny, ale mają mniejszą masę ciała i białe ubarwienie. Charakteryzują się krępą budową ciała i dobrze umięśnioną piersią. Barwa ich skoków jest różowa lub czerwonawa. Oczy są czarne. Ptaki tej rasy wcześnie dojrzewają.

53 PODSTAWY ŻYWIENIA INDYKÓW: W intensywnym żywieniu indyków prawidłowo zbilansowana mieszanka paszowa powinna charakteryzować się odpowiednim poziomem energii, który umożliwia pełne wykorzystanie białka i innych składników pokarmowych. Podstawowym zbożem (źródło energii) stosowanym w żywieniu indyków jest pszenica. Zwiększa się również wykorzystanie pszenżyta. W celu poprawy dostępności energii z surowców zbożowych w mieszankach dla indyków powszechnie stosuje się enzymy paszowe. Najbardziej skoncentrowanym źródłem energii jest tłuszcz. Dodatkowa ilość tłuszczu, poza zawartym w podstawowych komponentach mieszanek, może być wprowadzona w postaci tłuszczów roślinnych (np. olej sojowy, rzepakowy), zwierzęcych (np. smalec wieprzowy, łój wołowy, tłuszcz utylizacyjny), koncentratów tłuszczowych lub nasion roślin oleistych (soja, rzepak).

54 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ