PERPEKTYWICZNE WYDOBYCIE WÊGLOWODORÓW W KONTEKŒCIE D UGOOKRESOWEGO BEZPIECZEÑSTWA ENERGETYCZNEGO RP
|
|
- Bernard Artur Kuczyński
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 DOSSIER PERPEKTYWICZNE WYDOBYCIE WÊGLOWODORÓW W KONTEKŒCIE D UGOOKRESOWEGO BEZPIECZEÑSTWA ENERGETYCZNEGO RP Tomasz Kijewski WYKORZYSTANIE GAZU ZIEMNEGO I ROPY NAFTOWEJ PRZEWY SZA O W OSTATNICH LATACH POZIOM OBJÊTOŒCI NOWOODKRYWANYCH Z Ó. ZAK ADAJ C, E GLOBALNY SPADEK ZAPOTRZEBOWANIA NA SUROWCE ENERGETYCZNE ODNOTOWYWANY OD PO OWY 2008 ROKU JEST ZJAWISKIEM TYMCZASOWYM EKSPLORACJA NOWYCH ZASOBÓW WÊGLOWODORÓW BÊDZIE POSTÊ- 1 POWA A. Jeœli powy szy scenariusz siê sprawdzi, znaczenia mog¹ nabraæ nie w pe³ni wykorzystane pola naftowo-gazowe, których eksploatacja bêdzie uzale niona od szeregu czynników politycznych, ekonomicznych oraz zwi¹zanych z uwarunkowaniami bezpieczeñstwa regionalnego i œwiato- 2 wego (np. z³o a w Kazachstanie czy Iranie). 1) Wiêcej na temat aktualnych projektów naftowych i gazowych na œwiecie: G. Moritis, Major upstream projects, Oil and Gas Journal, , s ; J. Chen, The world's largest untapped oil fields Foreign Policy, grudzieñ ) J. Chen, op.cit. 199
2 . Przegl¹d wybranych pól naftowych i gazowych obrazuje skalê i miêdzynarodowy charakter poszczególnych projektów inwestycyjnych, w których uczestnicz¹ koncerny energetyczne z ró - nych czêœci œwiata. Rozwój pierwszych 5 projektów (Sztokman, Sachalin II, North Field/South Pars, Kashagan, Delta Nigru) mo e d³ugookresowo mieæ bezpoœredni zwi¹zek z europejskim, w tym z polskim, bezpieczeñstwem energetycznym. Pola omówione w dalszej czêœci opracowania (Marcellus Shale, Ferdowsi/Mount/ Zageh, West Qurna, Carioca/Sugar Loaf, Chicontepec) pokazuj¹ globalne kierunki i tendencje w zakresie poszukiwañ i wydobycia nowych zasobów surowcowych. Ze wzglêdu na fakt, e w wielu przypadkach nie by³o mo liwe precyzyjne okreœlenie ca³kowitej pojemnoœci danego z³o a i jego czêœci mo liwej do wydobycia przy obecnych uwarunkowaniach, podane wielkoœci (w przypisach) maj¹ charakter orientacyjny. Dane uzupe³nio- 3 no ca³kowitymi rezerwami danego surowca (ang. proved reserves), które 4 znajduj¹ siê w dyspozycji poszczególnych krajów ) Dane na podstawie CIA World Factbook Rezerwy, które na podstawie analizy geologicznej zosta³y zdefiniowane jako op³acalne do wydobycia (ang. commercially recoverable) ze znanych z³ó oraz przy obecnych uwarunkowaniach ekonomicznych (ang. current economic conditions). W czêœci przypadków, w sk³ad rezerw wchodz¹ tak e zasoby w postaci tzw. kondensatu (ang. condensate), który jest ciek³¹ form¹ wêglowodorów.. 4) Szczególnie w przypadku z³ó trudno dostêpnych (np. meksykañskie Chicontepec), przewa nie nie jest mo liwe wydobycie ca³ego zasobu danego pola naftowego czy gazowego. Mo e to byæ skutkiem czynników technologicznych (niedostateczny rozwój techniki górniczej) lub ekonomicznych (koszt wydobycia), które mog¹ ograniczyæ dostêp do zasobów nawet do poziomu 5-10 proc. zidentyfikowanych rezerw. W celu ujednolicenia i u³atwienia porównania potencja³ów poszczególnych z³ó zlokalizowanych w ró nych czêœciach œwiata, w opracowaniu zastosowano kategoriê wydobywalnych zasobów (ang. extractable resources). W przypadku z³ó przygotowywanych do pe³nego rozwoju (Kashagan, Ferdowsi, South Pars, West Qurna, Carioca, Chicontepec) przyjêto szacunkowo poziom 10 proc. objêtoœci, której wydobycie z ca³oœci zidentyfikowanych rezerw danego pola mo e byæ technicznie mo liwe i op³acalne. Szacunkowe informacje w ww. zakresie zamieszczono w przypisach. BEZPIECZEÑSTWO NARODOWE III /11
3 5 1. Sztokman (Rosja) pole Sztokman Morze Barentsa Murmañsk Teriberka - miejsce ew. eksportu w formie gazu skroplonego LNG Norwegia Szwecja Morze Ba³tyckie Finlandia Rosja Estonia --- projektowany gazoci¹g pó³nocny mo liwe gazoci¹gi z pola Sztokman istniej¹ce ruroci¹gi z³o a wêglowodorów mo liwe lokalizacje terminali LNG Sztokman Development AG, z siedzib¹ w Szwajcarii (udzia³owcy): 1. Gazprom (51 proc.) 2. Total (25 proc.) 3. Statoil Hydro (24 proc.) ród³o: Oprac. na podstawie 56bdca7970c-800wi. Z³o e Sztokman jest umiejscowione w rosyjskiej czêœci Morza Barentsa, ok. 600 km na pó³nocny wschód od Murmañska. Przygotowanie do wydobycia surowców energetycznych w tym regionie jest procesem skomplikowanym z uwagi na panuj¹ce tam warunki atmosferyczne 5) Sztokman 3,7 bln m³ gazu ziemnego (ca³kowite rosyjskie rezerwy gazowe: 44,6 bln m³, naftowe: 79 mld baryùek).. 201
4 6 zbli one do arktycznych. W celu rozwoju pola, Gazprom porozumia³ siê 7 z francuskim Totalem i norweskim StatoilHydro, w wyniku czego w 2008 roku zawi¹zano spó³kê Shtokman Development AG. Jej siedziba mieœci siê w Szwajcarii. Strona rosyjska posiada 51 proc. udzia³ów, 8 9 Total 25 proc., a Statoil 24 proc.. Wed³ug oficjalnych informacji, konstrukcja dwóch platform wiertniczych s³u ¹cych eksploatacji z³o a Sztokman ma byæ ukoñczona ok roku, a oficjaln¹ dat¹ rozpoczêcia produkcji jest nadal 2013 rok. Szef Shtokman Development Jurij Komarow jest przekonany, ýe poczàtkowa produkcja gazu zimnego (23,7 mld m³) zostanie do 2020 roku 11 potrojona i osiàgnie wielkoúã ponad 70 mld m³ w skali roku. Niezale ne od konsorcjum Ÿród³a wskazuj¹ jednak, e z powodu cyklicznych opóÿnieñ uruchomienie produkcji gazu w rosyjskiej strefie Morza Barentsa mo e okazaæ siê mo liwe dopiero ok roku. Podjêcie ostatecznych decyzji inwestycyjnych w ramach projektu Sztokman 6) Do zasilania platform wydobywczych, strona rosyjska planowa³a wykorzystaæ niewielkie, p³ywaj¹ce elektrownie atomowe, co budzi³o sprzeciw organizacji ekologicznych.. 7) Total jest zaanga owany w szereg innych projektów energetycznych na terenie Federacji Rosyjskiej (m.in. w rozwój syberyjskiego pola naftowego Kharyaginsk) ) StatoilHydro jest równie udzia³owcem konsorcjum Skanled, które 29 kwietnia 2009 roku og³osi³o wstrzymanie projektu maj¹cego zapewniæ nowe dostawy norweskiego gazu dla odbiorców w UE, m.in. dla Polski (z Morza Pó³nocnego, i dalej z Danii planowanym gazoci¹giem Balic Pipe).. 9) htm 10) Rok 2013 ma³o realny dla pola Sztokman, Portal Morski, ) BEZPIECZEÑSTWO NARODOWE III /11
5 mia³o siê odbyæ pod koniec 2009 roku, ale termin ten przesuniêto na 12 pierwszy kwarta³ 2010 roku. Prawdopodobnym powodem takiego kroku, jest niepewnoœæ zwi¹zana z kszta³towaniem siê popytu i cen b³ê- 13 kitnego paliwa w okresie globalnego kryzysu gospodarczego. Otwarta pozostaje przy tym kwestia lokalizacji l¹dowego centrum produkcyjnego. Rosjanie preferuj¹ rejon Murmañska, natomiast zachodni partnerzy Shtokman Development AG sugeruj¹ norweskie Hammerfest lub Kirkenes Kashagan (Kazachstan) ROSJA KAZACHSTAN Z³o e naftowe Kashagan Pole Kashagan - udzia³owcy na mocy porozumienia North Caspian Sea PSA zawartego do 2041 roku. KazMunayGas 16.8% 7.64% 8.36% UZBE- KISTAN GRUZJA Morze Kaspijskie 16.8% 16.8% ARMENIA 16.8% 16.8% TURKMENISTAN Kazmunaigaz Kazachstan AZERBEJD AN IRAN 200 mil 200 km ExxonMobil Shell Total ENI Conoco Inpex USA W. Brytania-Holandia Francja W³ochy USA Japonia ród³a: ENI, upstream-seminar-kashagan-update.pdf, NA-AO650_KASHAG_ gif, NG25.pdf 12) html 13) 14) Kashagan 3,8-4,5 mld baryùek ropy naftowej (caùkowite kazachskie rezerwy naftowe: 30 mld baryùek, gazowe: 2,8 bln m³). 203
6 Pole naftowe Kashagan jest jednym z najwiêkszych pojedynczych z³ó naftowych na œwiecie. Jego znaczenie mo na porównaæ z odkrytym 15 w 1968 roku North Slope-Prudhoe Bay na Alasce. Z³o a ropy naftowej w omawianym rejonie zosta³y sejsmicznie zidentyfikowane w latach i od tego czasu trwaj¹ prace przygotowuj¹ce pole do wydobycia surowców. W przedsiêwziêciu uczestnicz¹ przedsiêbiorstwa: ENI, ExxonMobil, Shell, Total i KazMunaiGaz (po 16,81 proc. udzia³ów), 16 ConoccoPhillips (8 proc.) oraz japoñski Inpex (7 proc.).. Z kazachskimi zasobami energetycznymi (m.in. pole Kashagan) pañstwa zachodnie wi¹ ¹ nadziejê na alternatywne wobec OPEC i Rosji nowe Ÿród³a dostaw ropy naftowej. Wydobycie mia³o siê rozpocz¹æ w 2005 roku, ale w wyniku kolejnych opóÿnieñ finalizacja in- 17 westycji przesunê³a siê w czasie na prze³om lat 2013/2014. Przygotowanie do wydobycia zasobów roponoœnych na Morzu Kaspijskim jest utrudniane przez panuj¹ce tam niesprzyjaj¹ce warunki atmosferyczne (pokrywa lodowa i temperatura ok. -20 C w okresie zimowym) oraz specyficzny sk³ad chemiczny tamtejszej ropy naftowej (m.in. du a zawartoœæ siarki).. W okresie globalnego kryzysu gospodarczego (trudnoœæ w kredytowaniu inwestycji) problemem zwi¹zanym z projektem Kashagan mo e byæ tak e du a skala przedsiêwziêcia. Pocz¹tkowe koszty inwestycyjne zwi¹zane z wydobyciem ropy naftowej z tego pola szacowano na kwotê 18 przekraczaj¹c¹ 34 mld USD. Poza trudnymi do oszacowania skutkami ) J. Chen, op.cit. 16) 17) Oxford Princeton Programme, Inc., 2008., &title=Kashagan+production+'will+commence+in+2013'&key=The+Natural+Gas+ Industry%2C+Professional+Training. 18) Foreign Policy Association, 2007., kazakhstan-v-eni-showdown-kashagan BEZPIECZEÑSTWO NARODOWE III /11
7 globalnego kryzysu ekonomicznego, warto odnotowaæ, e do opóÿnienia inwestycji przyczyni³y siê tak e rekordowe ceny ropy naftowej w po³owie 2008 roku. Osi¹gniêcie przez ropê ceny 140 USD za bary³kê spowodowa³o koniecznoœæ renegocjacji porozumieñ zawartych przez kazachski 19 rz¹d z podwykonawcami.. W 2008 roku strona kazachska doprowadzi³a do znacznego zwiêkszenia swojego udzia³u w przedsiêwziêciu (z 8,33 do 16,81 proc.) staj¹c siê równoprawnym partnerem zachodnich koncernów energetycznych (uczestnictwo w ka dym etapie projektu). Na 2009 rok zaplanowano zmianê sposobu zarz¹dzania projektem. W miejsce wiod¹cej roli w³oskiego koncernu ENI (poprzez Agip KCO/ 20 Agip Caspian Sea B.V.), wprowadzono rotacyjny system przewodnictwa poszczególnych udzia³owców w nowo utworzonej spó³ce North 21 Caspian Operating Company B.V. Strategia energetyczna Kazachstanu wpisuje siê w globaln¹ tendencjê do w³¹czania siê krajów-producentów w ca³y proces wydobycia, przerobu i dystrybucji noœników energii (upstream, midstream, downstream).. 19) J. Chen, op.cit. 20) 21) 205
8 22 3. Delta Nigru (Nigeria) Aktywnoœæ miêdzynarodowa w bran y energetycznej Nigerii (obok nigeryjskiej Nigerian National Petroleum Corp.) AFRYKA HISZPANIA - Sonatrach (konsorcjum - Gazoci¹g Transsaharyjski) - Royal Dutch Shell - Chevron-Texaco - Total Z³o a ropy Z³o a gazu Ruroci¹gi NIGERIA MAROKO TUNEZJA NIGERIA ALGIERIA Zatoka Gwinejska Delta Nigru - pola naftowe i gazowe Port Harcourt Projektowany GAZOCI G TRANSSAHARYJSKI 0 25 mil Delta Nigru 0 25 km ród³a: Wiêkszoœæ zasobów energetycznych Nigerii jest zlokalizowana w re- 23 gionie Delty Nigru, w której mieœci siê 481 pól naftowych i 93 gazowe. Z powodu niestabilnoœci polityczno-wojskowej na omawianym obszarze (dzia³alnoœæ antyrz¹dowych si³ Ruchu Wyzwolenia Delty Nigru), inwestycje energetyczne s¹ utrudnione. W wyniku powtarzaj¹cych siê ataków na infrastrukturê, zachodnie koncerny takie jak Shell, Chevron-Texaco, czy Total s¹ czêsto zmuszone znacz¹co 24 ograniczaæ produkcjê ropy naftowej. Jeœli chodzi o systemy do wydobycia i transportu gazu zimnego, nigeryjskie mo liwoœci s¹ ogra ) Delta Nigru 2,7 bln m³ gazu i 3,4 mld baryùek ropy (ca³kowite nigeryjskie rezerwy naftowe: 36,2 mld bary³ek, gazowe: 5,2 bln m³). 23) 24) BEZPIECZEÑSTWO NARODOWE III /11
9 niczone. Istnieje terminal do eksportu LNG, ale znaczna czêœæ uwalnianych wraz z produkcj¹ ropy naftowej zasobów gazowych jest marno- 25 trawiona.. Koncepcja Gazoci¹gu Transsaharyjskiego (ang. Trans-Saharan Gas Pipeline) jest rozwa ana od lat 80. XX wieku, ale nie zosta³a ona zrealizowana m.in. z powodu znacznych kosztów (ok. 12 mld USD) i trudnoœci natury technicznej. Za pomoc¹ licz¹cego 4300 km ruroci¹gu b³êkitne paliwo mog³oby byæ transportowane do wybrze y œródziemnomorskich, z opcj¹ dostaw na rynki europejskie. Wspó³pracuj¹ca ze stron¹ nigeryjsk¹ Algieria posiada bardzo dobrze rozwiniêt¹ infrastrukturê do eksportu LNG (m.in. terminal Beni Saf). Z Algierii, nigeryjski gaz ziemny móg³by byæ te transportowany podmorskim ruroci¹giem do Hiszpanii. W przypadku podjêcia ostatecznej decyzji o realizacji, ruroci¹g o przepustowoœci mld m³ gazu 26 rocznie móg³by zostaæ ukoñczony ok roku. Realizacj¹ przedsiêwziêcia s¹ zainteresowane niektóre kraje UE, które poszukuj¹ 27 alternatywnych kierunków importu b³êkitnego paliwa. Poza gwarancjami odbioru kilkudziesiêciu mld m³ nigeryjskiego gazu, kraje cz³onkowskie Unii mog¹ wesprzeæ finansowo budowê Gazoci¹gu Trans- 28 saharyjskiego.. 25) Wed³ug oficjalnych danych Nigeryjskiej Narodowej Kompani Naftowej, 40 proc. wydobywanego rocznie gazu podlega spaleniu (eksperci Banku Œwiatowego oceniaj¹, e w skali globalnej Nigeria jest odpowiedzialna za ponad 12 proc. marnotrawionego w ww. sposób gazu ziemnego) ) 27) Komisarz UE ds. energetycznych Andris Piebalgs we wrzeœniu 2008 roku odby³ wizytê w Nigerii zapewniaj¹c tamtejsze w³adze o zainteresowaniu Unii importem gazu., cabs/nigeria/naturalgas.html. 28) Warto przy tym odnotowaæ, e afrykañskie wêglowodory s¹ przedmiotem zainteresowania szeregu zagranicznych firm, które kusz¹ lokalne w³adze obietnicami szeroko zakrojonych inwestycji. Jedn¹ z takich firm jest Gazprom oferuj¹cy w³adzom w Abud y warte 2,5 mld USD projekty gazowe. W 2008 roku strony podpisa³y wstêpne porozumienie w tej sprawie. 207
10 29 4. Sachalin II (Rosja) Sakhalin Energy Investment Company Ltd. (Sakhalin Energy) Gazprom-50 proc. plus 1 akcja, Shell-27,5 proc., Mitsul-12,5 proc. Mitsubishi-10 proc. Morze Ochockie OCHA Piltun-Astochskoje (PA) PILTUN PILTUN Platforma PA-B Sakhalin Energy dzia³a na mocy porozumienia z w³adzami Federacji Rosyjskiej (Production Sharing Agreement) zawartego w 1994 roku. NOGLIKI unskoje (LUN) Platforma PA-A Wydobycie ropy i gazu rozpoczê³o siê na prze³omie 2008/2009 roku OCEAN SPOKOJNY NYSZ NOGLIKI stacja kompresji gazu SACHALIN sieæ ruroci¹gów gazowych (2 nitki) i naftowego do terminali eksportowych Platforma LUN-A Morze Japoñskie ILJINSKI JU NO-SACHALINSK Morze Ochockie PRIGORODNOJE Terminal eksportowy LNG i naftowy PRIGORODNOJE Terminal eksportu ropy ród³o: Oprac. na podstawie danych Petroleum Economist Word Energy Atlas 2007 i informacji konsorcjum kierowanego przez Gazprom, Nasila siê równie aktywnoœæ Gazpromu w Algierii, gdzie od 2008 roku funkcjonuje przedstawicielstwo tej firmy. W styczniu 2009 roku Gazprom Netherlands B.V. uzyska³o prawa do wydobycia wêglowodorów w algierskim regionie El Assel (Berkine Basin)., EU Keen On Trans-Saharan Gas Pipeline, Business Monitor International Ltd, wrzesieñ 2008., file/69057/eu-keen-on-trans-saharan-gas-pipeline.html ) Sachalin II 1 mld baryùek ropy naftowej oraz 0,5-2 bln m³ gazu ziemnego (caùkowite rosyjskie rezerwy naftowe: 79 mld baryùek, gazowe: 44,6 bln m³). BEZPIECZEÑSTWO NARODOWE III /11
11 30 Projekt Sachalin II jest wyceniany na ponad 20 mld USD i stanowi jedn¹ z najwiêkszych inwestycji zagranicznych w Rosji. Pola Piltun- Astokhskoje i Lunskoje znajduj¹ siê w strefie przybrze nej, ok. 15 km na wschód od wyspy Sachalin. W zorganizowanym na potrzeby tego przedsiêwziêcia konsorcjum, uczestniczy Gazprom (rola dominuj¹ca) oraz Shell, Mitsui i Mitsubishi. Realizacja inwestycji Sachalin II jest nadzorowana przez utworzon¹ w 1994 roku spó³kê Sakhalin Energy Investment Company Ltd.. Pocz¹tkowo, g³ównym operatorem Sachalin II by³ brytyjsko-holenderski Royal Dutch Shell. W kwietniu 2007 roku Shell i japoñscy udzia- ³owcy spó³ki Sachalin Energy w zwi¹zku z zagro eniem wysokimi karami za zanieczyszczenie œrodowiska zgodzili siê na dominuj¹c¹ rolê Gazpromu. Przekazanie kontroli nad projektem stronie rosyjskiej zagwarantowa³o Gazpromowi najsilniejsz¹ pozycjê (50 proc. plus 1 akcja). Zgodnie z nowym podzia³em udzia³ów Shell uzyska³ 27,5 proc., Mitsui 12,5 proc. i Mitsubishi 10 proc.. Ca³y projekt (platformy wiertnicze, ruroci¹gi, gazo- i naftoporty) 31 znajduje siê w bardzo zaawansowanym stadium rozwoju. W grudniu 2008 roku uruchomiono ca³oroczn¹ produkcjê ropy naftowej (platforma Piltun-Astokhskoye-B), a 15 stycznia 2009 roku konsorcjum Sachalin Energy poinformowa³o o rozpoczêciu wydobycia gazu ziemnego z platfo- 32 rmy Lunskoye-A (LUN-A). Oficjalne otwarcie gazoportu LNG nast¹pi³o w lutym 2009 roku.. 30) W czerwcu 2008 roku firma poinformowa³a, e miêdzynarodowe konsorcjum banków (m.in. Japan Bank for International Cooperation) zabezpieczy³o na realizacje projektu 5,3 mld USD.. 31) N. Sharushkina, World Watch, Energy-intel, watch.asp. 209
12 33 5. North Field / South Pars (Katar, Iran) South Pars IRAN Aktywnoœæ zagranicznych podmiotów gospodarczych w Iranie i Katarze: North Field granica morska miêdzy Katarem a Iranem ZATOKA PERSKA Total (Francja) Eni (W³ochy) Gazprom Royal Dutch Shell (Wielka Brytania/ Holandia) Respol (Hiszpania) Petronas (Malezja) KATAR naturalne z³o a gazu z³o a ropy z³o a ropy i gazu China National Petroleum Corporation Exxon Mobil (USA) ród³o: Oprac. na podstawie US EIA, html ) Russia look to control world's gas prices, Miriam Elder in Yuzhno-Sakhalinsk, , Start of First Russian Offshore Gas Production, Sakhalin Energy., en/default.asp?p=channel&c=1&n= ) North Field / South Pars ok. 5,3 bln m³ gazu i 5,6 mld baryùek ropy (caùkowite rezerwy Kataru naftowe: 15,2 mld baryùek, gazowe: 25,6 bln m³; caùkowite rezerwy Iranu naftowe: 138,4 mld baryùek, gazowe: 26,8 bln m³).. BEZPIECZEÑSTWO NARODOWE III /11
13 Po³o one na pograniczu irañsko-katarskim z³o e wêglowodorów (odkryte w 1976 roku) jest wykorzystywane niezale nie przez oba kraje. North Field znajduje siê w eksploatacji od d³u szego czasu, ale z jego zasobami wi¹ e siê nadzieje na szeœciokrotne zwiêksze- 34 nie produkcji gazu ziemnego do 2012 roku. Obecnie poziom wydobycia gazu z omawianego z³o a wynosi ok. 73 mld m³ rocznie, ale 35 mo e zostaæ zwiêkszony do 200 mld m³. Tak, jak w przypadku eksploatacji szeregu innych z³ó w rejonie Zatoki Perskiej, przy wydobyciu surowców energetycznych z North Field wspó³pracuj¹ ze sob¹ miêdzy- 36 narodowe grupy naftowe (m.in. ExxonMobil, Shell i Total ), które maj¹ doœwiadczenie w realizacji projektów infrastrukturalnych na du ¹ skalê. Wiêkszoœæ tych przedsiêwziêæ, w których zagraniczni inwestorzy wspó³pracuj¹ z katarskim potentatem gazowym Qatargas, koncentruje siê na obrocie skroplonym gazem ziemnym LNG.. Zasoby pola South Pars nale ¹ do najwiêkszych niewykorzystanych z³ó gazu ziemnego na œwiecie i stanowi¹ znaczn¹ czêœæ ca³kowitych irañskich rezerw b³êkitnego paliwa. Projekt South Pars przewiduje 25 faz rozwoju, które maj¹ byæ realizowane na przestrzeni ok. 20 lat przez inwestorów z ró nych stron œwiata. Za przedsiêwziêcie odpowie- 37 dzialna jest spó³ka Pars Oil & Gas Company. Oprócz pola gazowego South Pars (dzielonego z Katarem), w Iranie odkryto tak e perspektywiczne pola naftowe Azadegan i Dashte-Abadan. Zachodnie koncerny 34) W stosunku do wydobycia z 2005 roku, EIA., html. 35) Iran develops South Pars gas field, Persian Journal, , news/publish/article_25899.shtml. 36) Total jest obecny w katarskiej bran y energetycznej od 1936 roku., en/medias/topic3546/total_in_2008_upstream.pdf. 37) Koordynuje ona równie rozwój wydobycia wêglowodorów z pól North Pars, Golshan i Ferdowsi w Zatoce Perskiej., 21d6d4a4.aspx. 211
14 zainteresowane surowcami energetycznymi Iranu (np. Royal Dutch Shell, Total czy hiszpañski Repsol) maj¹ utrudnione mo liwoœci fun- 38 kcjonowania. Ma to zwi¹zek z agresywn¹ polityk¹ Iranu (d¹ enie do uzyskania broni nuklearnej), która jest powodem sankcji gospodarczych 39 i technologicznych popieranych przez Waszyngton. Francuski Total, wraz z partnerami biznesowymi, zainwestowa³ w South Pars ok. 2 mld USD, ale pod koniec 2002 roku przekaza³ funkcjê operatora irañskiej 40 firmie South Pars Gas Company.. W zwi¹zku z niekorzystnymi uwarunkowaniami inwestycyjnymi dla firm zachodnich i globalnym os³abieniem gospodarczym, Teheran zabiega o przyspieszenie wykorzystania swoich rezerw w oparciu o inne 41 Ÿród³a kapita³u zagranicznego. W 1998 roku za³o ono specjaln¹ strefê ekonomiczn¹ (Pars Special Economic Energy Zone), której celem jest pobudzenie inwestycji energetycznych w regionie. W dziedzinie produkcji skroplonego gazu LNG perspektywiczna mo e okazaæ siê tak e wspó³praca irañsko-chiñska (pod koniec 2008 roku prowadzono rozmo- 42 wy z China National Petroleum Corporation). Teherañskie w³adze rozwa aj¹ równie kooperacjê z takimi grupami jak Indian Oil Corporation 43 czy Sinopec. W rozwój irañskich zasobów od 1997 roku zaanga owana 38) Repsol, Shell renegotiating Iran gas deal, AFP, , M5iIGkIuxbmjYcu2B04-BJ0CZTOdhQ. 39) 40) Total zachowa³ jednak znaczny wp³yw na rozwój South Pars poprzez posiadanie 40 proc. udzia- ³ów w miêdzynarodowym konsorcjum.. 41) W maju 2009 roku resort odpowiedzialny za sektor naftowy Iranu og³osi³ o zamiarze pozyskania funduszy na rozwój South Pars o wartoœci ok. 1 mld euro.. 42) P. Williams, China National Petroleum to take stake in South Pars field, /search?q=cache:JQEK4YhUbPgJ: petroleum_to_take_stake_in_south_pars_field.html+south+pars+consortium+total+2008&hl= pl&ct=clnk&cd=2&gl=pl. 43) BEZPIECZEÑSTWO NARODOWE III /11
15 jest te strona rosyjska. W lutym 2008 roku Gazprom podpisa³ umowê, która zak³ada inwestycje w sektor wydobywczy w Iranie, m.in. w rejonie pola South Pars (faza 2 i 3 projektu wspólnie z Totalem i malezyjskim 44 Petronasem) Marcellus Shale (USA) New York Michigan Indiana Ohio Marcellus Shale Pennsylvania Maryland New Jersey Kentucky Virginia Firmy z USA zainteresowane eksploatacj¹ pola Marcellus Shale: Chesapeake Energy Atlas Energy Resources Cabot Oil&Gas Inwestycje w nowe z³o e gazu ziemnego planuj¹ te norweskie firmy StatoilHydro i Norse Energy ród³o: Oprac. na podstawie 44) Two or three South Pars Blocks in Iran developed by Gazprom, Natural Gas, , http: // 45) Marcellus Shale ok. 1,4 bln m³ gazu ziemnego (caùkowite amerykañskie rezerwy gazowe: 5,9 bln m³, naftowe: 20,9 mld baryùek).. 213
16 Pole Marcellus Shale jest zlokalizowane w pó³nocno-wschodniej czêœci Stanów Zjednoczonych. Mo e ono stanowiæ znacz¹ce wzmocnienie ca³kowitego potencja³u gazowego USA, który ocenia siê na prawie 6 bln 46 m³ (2008). Znajduj¹ce siê na g³êbokoœci ok. 2 km z³o e, rozci¹ga siê w regionie pasma górskiego Appalachów na terenie kilku stanów (m.in. Nowego Jorku, Wirginii Zachodniej, Ohio, Pensylwanii). Wydobycie gazu ziemnego na omawianym obszarze staje siê mo liwe dziêki postêpom w rozwoju technologii górniczych (wymaga zastosowania 47 technik horyzontalnych odwiertów).. Inwestycjami w nowo odkryte amerykañskie z³o e s¹ zainteresowane koncerny energetyczne z Norwegii. Chesapeake Energy, jedna z firm zaanga owanych w eksploatacjê pola Marcellus, og³osi³a w listopadzie 2008 roku zamiar sprzedania prawie 1/3 udzia³ów w projekcie norweskiemu StatoilHydro (drugi po Gazpromie dostawca gazu do Europy). Aktywnoœæ w omawianym regionie USA wykazuje te inna firma z Norwegii Norse Energy. Zidentyfikowanie znacz¹cych zasobów gazu ziemnego Marcellus Shale wpisuje siê w zapocz¹tkowan¹ w póÿnych latach 90. XX wieku seriê odkryæ skalnych z³ó gazowych w USA (Barnett Shale, Fayetteville, Haynesville, Woodford) 48 i Kanadzie. W zwi¹zku z perspektyw¹ nadwy ek gazu ziemnego w Ameryce Pó³nocnej, pod znakiem zapytania mo e stan¹æ realizacja kosztownych projektów LNG (gazu skroplonego) w regionie ) 47) Energy-intel, 40&publication_id=5. 48) B. Shook, Energy-intel, , BEZPIECZEÑSTWO NARODOWE III /11
17 49 7. Ferdowsi, Mount i Zageh (Iran) FERDOWSI, MOUNT, ZAGEH Iran z³o e South Pars Zatoka Perska Katar ród³o: Oprac. na podstawie Pola naftowe Ferdowsi, Mount i Zageh, które s¹ ze sob¹ po³¹czone, zosta³y odkryte w 2003 roku w strefie wód terytorialnych Iranu, w Zatoce Perskiej (ok. 70 km od linii brzegowej w pobli u miasta portowego Bushehr). Najbardziej zasobne w wêglowodory jest pole Ferdowsi, którego zidentyfikowan¹ wielkoœæ ocenia siê na ok. 30,6 mld bary³ek ropy naftowej (realne wydobycie bêdzie zapewne na znacznie ni szym poziomie). Eksploatacja pól Ferdowsi, Mount i Zageh mo e wymagaæ 50 bardzo powa nych nak³adów finansowych. Pomimo, e proces eksploatacji irañskich zasobów bêdzie czasoch³onny i kosztowny, zauwa alna 49) Ferdowsi, Mount i Zageh 3,8 mld baryùek ropy naftowej (caùkowite rezerwy Iranu naftowe: 138,4 mld baryùek, gazowe: 26,8 bln m³).. 50) Wed³ug wypowiedzi z kwietnia 2008 roku ministra ds. ropy naftowej Iranu Gholama Nozariego, w ci¹gu 15 lat rozwój potencja³u naftowego kraju mo e wymagaæ ogromnych œrodków rzêdu 500 mld USD., 215
18 51 jest aktywnoœæ szeregu zainteresowanych nimi podmiotów. Dzia³ania podejmuj¹ m.in. malezyjskie firmy gazowe, które maj¹ siln¹ pozycjê w miêdzynarodowym obrocie skroplonym gazem LNG. W grudniu 2007 roku strona irañska zawar³a porozumienie inwestycyjne o wartoœci 16 mld USD dotycz¹ce zasobów energetycznych pola Ferdowsi z SKS Oil 52 & Gas International, która nale y do Malaysian Petrofield Company. W listopadzie 2008 roku dosz³o do podpisania trzech umów irañskomalezyjskich, na mocy których malezyjska firma Petrofield uzyska³a 53 dostêp do irañskich zasobów naftowo-gazowych. W³adze irañskie zagwarantowa³y udzia³ w przedsiêwziêciu krajowemu koncernowi naftowemu (ang. Iranian National Oil Company) ) W 2004 roku Teheran zawar³ porozumienie ze stron¹ japoñsk¹ w sprawie rozwoju pola naftowego Azadegan (rezerwy ok. 26 mld bary³ek). Spotka³o siê to jednak z negatywn¹ reakcj¹ Waszyngtonu, który obawia siê, e zyski z kontraktów handlowych (szacowane wówczas na 2 mld USD) dostarcz¹ Teheranowi œrodków w celu przyspieszenia budowy broni nuklearnej oraz wsparcia antyzachodnich ugrupowañ terrorystycznych. Japan, Iran sign key oil deal, ) 53) Iran-Malaysia sign cooperation agreements on oil and gas, Ghavanin, BEZPIECZEÑSTWO NARODOWE III /11
19 54 8. West Qurna (Irak) Majnun W. Qurna Nahr Umar IRAN Zainteresowanie rozwojem zasobów energetycznych Iraku wykazywa³y m.in.:. Ar Rumaylah Chevron (USA) IRAK ruroci¹g IPSA (zamkniêty) Az Zubayr Khawr az Zubayr Kuwejt Khawr al Amaya (zamkniête) Miná al Bakr (zamkniête) Zatoka Perska Total (Francja) ukoil (Rosja) ConocoPhilips (USA). Arabia Saudyjska ród³o: Oprac. na podstawie Global Security, world/iraq/images/iraq oilfields-map.gif. Zidentyfikowan¹ wielkoœæ po³o onego w po³udniowo-wschodniej czêœci kraju pola szacuje siê na 6-21 mld bary³ek ropy naftowej (przyjête szacunkowo 10 proc. wydobywanej objêtoœci to 0,6-2,1 mld bary³ek). Obecnie West Qurna jest wykorzystywane na poziomie tylko ok. 100 tys. bary³ek dziennie, ale potencja³ pola jest znacznie wiêkszy. Zak³ada siê, e przy odpowiednich inwestycjach, mo liwe jest osi¹gniêcie dziennego 55 wydobycia na poziomie ok. 600 tys. bary³ek ropy dziennie.. 54) West Qurna 0,6-2,1 mld bary³ek ropy naftowej (caùkowite irackie rezerwy naftowe: 115 mld baryùek, gazowe: 3,1 bln m³).. 55) ukoil roœci sobie prawo do irackiego pola West Qurna, co uzasadnia porozumieniem, rzekomo podpisanym jeszcze przez Saddama Hussein'a w 1997 roku. Obecny iracki rz¹d mia³ zastrze enia odnoœnie prawomocnoœci umowy, na któr¹ powo³uje siê strona rosyjska. Sugerowano, e zawarta umowa by³a niekorzystna i zosta³a anulowana przez przywódcê Iraku na krótko przed utrat¹ przez niego w³adzy. W 2008 roku strony powo³a³y grupê robocz¹, która mia³a doprowadziæ do rewizji porozumieñ. Wypowiedzi przedstawicieli irackiego parlamentu w maju 2009 roku wskazuj¹, e pomimo prowadzenia rozmów z Totalem i Chevronem koncesja na rozwój pola West Qurna mo e 217
20 Problemem zwi¹zanym z pe³niejszym wykorzystaniem irac- 56 kich surowców energetycznych s¹ d³ugotrwa³e zaniedbania inwestycyjne oraz zdewastowana infrastruktura (wojny, d³ugotrwa³e sankcje). Eksploatacji z³ó surowcowych Iraku nie sprzyja te sytuacja w obszarze bezpieczeñstwa wewnêtrznego, 57 pomimo znacz¹cej poprawy w tym zakresie w ostatnim czasie. Nadziejê na przyspieszenie procesów inwestycyjnych w iracki sektor wydobywczy, mo e stanowiæ ustawowe uregulowanie statusu i warunków wydobycia krajowych zasobów surowcowych. Regulacje prawne w powy szym zakresie s¹ jednak przedmiotem nieporozumieñ na irackiej scenie politycznej (zakres wp³ywu irackich przedsiêbiorstw naftowych na produkcjê i generowane zyski) zostaæ ostatecznie przyznana ukoilowi. Mo e siê do tego przyczyniæ obietnica w³adz Federacji Rosyjskiej anulowania 12 mld USD d³ugu Iraku. Strona rosyjska jest równie bardzo aktywna w zakresie energetyki w innych czêœciach œwiata (Boliwia, Wenezuela)., / html,. 56) W maju 2009 roku pojawi³a siê informacja, e wêgierski MOL i austriacki OMV kupi³y po 10 proc. udzia³ów firmy Pearl Petroleum Company, która ma prawa do z³ó gazu w kurdyjskim regionie Iraku. Wydobywany tam gaz ziemny mo e w przysz³oœci zasiliæ gazoci¹g Nabucco, który jest wa ny w kontekœcie dywersyfikacyjnych planów UE., ) W Iraku powtarzaj¹ siê ataki terrorystyczne, których celem s¹ wysoko postawieni przedstawiciele sektora energetycznego (np. próba zamachu na wiceministra ds. ropy pod koniec 2008 roku). Iraqi deputy oil minister escapes attempt on life. Oil & Gas Journal, , s. 5.. BEZPIECZEÑSTWO NARODOWE III /11
USTAWA. z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. Dz. U. z 2015 r. poz. 613 1
USTAWA z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa Dz. U. z 2015 r. poz. 613 1 (wybrane artykuły regulujące przepisy o cenach transferowych) Dział IIa Porozumienia w sprawach ustalenia cen transakcyjnych
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia...2014 r.
projekt UCHWAŁA Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia...2014 r. w sprawie powołania komisji śledczej do zbadania zarzutu nieprawidłowości w planowaniu i nadzorze nad strategiczną inwestycją Terminal LNG
Bardziej szczegółowoGłówne kierunki handlu ropą naftową w 2008 r. [mln ton]
ROPA: poszukiwania, wydobycie, sprzedaż Główne kierunki handlu ropą naftową w [mln ton] 318.5 43.4 22.4 24.4 23.8 121.7 127.6 49.5 196.9 90.9 101.3 32.6 64.7 92.0 119.7 25.4 53.1 21.4 107.6 119.4 44.5
Bardziej szczegółowoKonsumpcja ropy naftowej per capita w 2015 r. [tony]
ROPA: poszukiwania, wydobycie, sprzedaż Konsumpcja ropy naftowej per capita w [tony] 0 0,75 0,75 1,5 1,5 2,25 2,25 3,0 > 3,0 66 ROPA: poszukiwania, wydobycie, sprzedaż Główne kierunki handlu ropą naftową
Bardziej szczegółowoGie³da Papierów Wartoœciowych w Warszawie S.A.
Gie³da Papierów Wartoœciowych w Warszawie S.A. (spó³ka akcyjna z siedzib¹ w Warszawie przy ul. Ksi¹ êcej 4, zarejestrowana w rejestrze przedsiêbiorców Krajowego Rejestru S¹dowego pod numerem 0000082312)
Bardziej szczegółowoSiedziba: Wiedeń Organ naczelny: Konferencja OPEC Organ wykonawczy: Rada Gubernatorów i Komisja Ekonomiczna oraz Sekretariat
Kartel umowa państw posiadających decydujący wpływ w tej samej lub podobnej branży, mająca na celu kontrolę nad rynkiem i jego regulację (ceny, podaży, popytu). Nie jest to oddzielna instytucja. OPEC (Organization
Bardziej szczegółowoREGULAMIN ZADANIA KONKURENCJI CASE STUDY V OGOLNOPOLSKIEGO KONKURSU BEST EGINEERING COMPETITION 2011
REGULAMIN ZADANIA KONKURENCJI CASE STUDY V OGOLNOPOLSKIEGO KONKURSU BEST EGINEERING COMPETITION 2011 Cel zadania: Zaplanować 20-letni plan rozwoju energetyki elektrycznej w Polsce uwzględniając obecny
Bardziej szczegółowoSytuacja na rynkach zbytu wêgla oraz polityka cenowo-kosztowa szans¹ na poprawê efektywnoœci w polskim górnictwie
Materia³y XXVIII Konferencji z cyklu Zagadnienia surowców energetycznych i energii w gospodarce krajowej Zakopane, 12 15.10.2014 r. ISBN 978-83-62922-37-6 Waldemar BEUCH*, Robert MARZEC* Sytuacja na rynkach
Bardziej szczegółowoIran - oparty na gazie i ropie
Iran - oparty na gazie i ropie Opracowała Barbara Cieszewska, źródło: http://www.eia.gov/ ( Energetyka - 5/2013) Iran dysponuje zasobami ropy plasującymi go na czwartym miejscu w świecie, natomiast na
Bardziej szczegółowoKonsumpcja ropy naftowej per capita w 2016 r. [tony]
Ropa: poszukiwania, wydobycie, sprzedaż Konsumpcja ropy naftowej per capita w [tony] 0 0,75 0,75 1,5 1,5 2,25 2,25 3,0 > 3,0 76 Ropa: poszukiwania, wydobycie, sprzedaż Główne kierunki handlu ropą naftową
Bardziej szczegółowoStrategia PGNiG wobec zagranicznych rynków gazu GAZTERM 2019
Strategia PGNiG wobec zagranicznych rynków gazu GAZTERM 2019 PGNiG na zagranicznych rynkach gazu Norwegia 24 koncesje, LNG Wlk. Brytania, Londyn Polska 198 koncesji wydobywczych 47 poszukiwawczych i poszukiwawczo-rozpoznawczych
Bardziej szczegółowoKOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Wniosek DECYZJA RADY
KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, dnia 13.12.2006 KOM(2006) 796 wersja ostateczna Wniosek DECYZJA RADY w sprawie przedłużenia okresu stosowania decyzji 2000/91/WE upoważniającej Królestwo Danii i
Bardziej szczegółowoZASOBY NATURALNE I ICH ROLA W GOSPODARCE
Wykład: ZASOBY NATURALNE I ICH ROLA W GOSPODARCE Model wzrostu gospodarczego Zasoby naturalne Przedsiębiorczość Energia Praca, kapitał ludzki Przemysł Eksport Wzrost PKB, bogactwo Informacja Kapitał rzeczowy
Bardziej szczegółowoMechanizm zawarty w warunkach zamówienia podstawowego. Nie wymaga aneksu do umowy albo udzielenia nowego zamówienia. -
Załącznik nr 1a Lista sprawdzająca dot. ustalenia stosowanego trybu zwiększenia wartości zamówień podstawowych na roboty budowlane INFORMACJE PODLEGAJĄCE SPRAWDZENIU Analiza ryzyka Działanie Uwagi Czy
Bardziej szczegółowoLokalne kryteria wyboru operacji polegającej na rozwoju działalności gospodarczej
polegającej na rozwoju działalności gospodarczej Lp. 1. 2. 3. 4. Nazwa kryterium Liczba miejsc pracy utworzonych w ramach operacji i planowanych do utrzymania przez okres nie krótszy niż 3 lata w przeliczeniu
Bardziej szczegółowoCONSUMER CONFIDENCE WSKAŹNIK ZADOWOLENIA KONSUMENTÓW W POLSCE Q3 2015
CONSUMER CONFIDENCE WSKAŹNIK ZADOWOLENIA KONSUMENTÓW W POLSCE Q3 2015 Najwyższy wzrost od Q2 2005 Poziom zadowolenia polskich konsumentów w Q3 15 wyniósł 80 punktów, tym samym wzrósł o 10 punktów względem
Bardziej szczegółowoAdres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.gddkia.gov.pl
1 z 6 2012-03-08 14:33 Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.gddkia.gov.pl Rzeszów: Wynajem i obsługa przenośnych toalet przy drogach
Bardziej szczegółowoRusza oferta publiczna INTERFOAM HOLDING AS, największego producenta pianki poliuretanowej z Ukrainy 23.11.2011.
Rusza oferta publiczna INTERFOAM HOLDING AS, największego producenta pianki poliuretanowej z Ukrainy 23.11.2011. INTERFOAM HOLDING AS, zarejestrowana w Estonii spółka tworząca grupę kapitałową będącą największym
Bardziej szczegółowoSystem p atno ci rodków europejskich
System p atno ci rodków europejskich w ustawie o finansach publicznych rodki europejskie art. 5 rodki europejskie - rozumie si przez to rodki, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 1, 2 i 4; 1) rodki pochodz
Bardziej szczegółowoCzy przedsiêbiorstwo, którym zarz¹dzasz, intensywnie siê rozwija, ma wiele oddzia³ów lub kolejne lokalizacje w planach?
Czy przedsiêbiorstwo, którym zarz¹dzasz, intensywnie siê rozwija, ma wiele oddzia³ów lub kolejne lokalizacje w planach? Czy masz niedosyt informacji niezbêdnych do tego, by mieæ pe³en komfort w podejmowaniu
Bardziej szczegółowoKonsumpcja ropy naftowej na świecie w mln ton
ROPA: poszukiwania, wydobycie, sprzedaż Konsumpcja ropy naftowej na świecie w mln ton Kraj 1965 1971 1981 1991 2001 2010 zmiana wobec 2010 udział w całości konsumpcji Stany Zjednoczone 552,1 730,6 735,3
Bardziej szczegółowoXLII OLIMPIADA GEOGRAFICZNA
-2/1- XLII OLIMPIADA GEOGRAFICZNA pieczątka Komitetu Okręgowego Zawody II stopnia pisemne podejście 2 Zadanie 6. Poniżej przedstawiono schematyczny przekrój geologiczny przez konwencjonalne złoże gazu
Bardziej szczegółowoOgólnopolska konferencja Świadectwa charakterystyki energetycznej dla budynków komunalnych. Oświetlenie publiczne. Kraków, 27 września 2010 r.
w sprawie charakterystyki energetycznej budynków oraz postanowienia przekształconej dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków Ogólnopolska konferencja Świadectwa charakterystyki energetycznej
Bardziej szczegółowoPOLISH INFORMATION AND FOREIGN INVESTMENT AGENCY. Wpływ polityki podatkowej na atrakcyjność inwestycyjną Polski
POLISH INFORMATION AND FOREIGN INVESTMENT AGENCY Wpływ polityki podatkowej na atrakcyjność inwestycyjną Polski Dr Paweł Wojciechowski, Prezes Zarządu PAIiIZ Warszawa, 2 marca 2009 I. Podatki a BIZ II.
Bardziej szczegółowoExxonMobil i gaz upkowy w województwie lubelskim
ExxonMobil i gaz upkowy w województwie lubelskim Lublin, 27 wrze nia 2010 r. Niniejsza prezentacja zawiera stwierdzenia dotycz ce przysz o ci. Faktyczne warunki panuj ce w przysz o ci (w tym warunki gospodarcze,
Bardziej szczegółowoU Z A S A D N I E N I E
U Z A S A D N I E N I E Projektowana nowelizacja Kodeksu pracy ma dwa cele. Po pierwsze, zmianę w przepisach Kodeksu pracy, zmierzającą do zapewnienia pracownikom ojcom adopcyjnym dziecka możliwości skorzystania
Bardziej szczegółowoProjekty uchwał Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy
Projekty uchwał Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy Zarząd Stalprodukt S.A. podaje do wiadomości treść projektów uchwał Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy, które odbędzie się
Bardziej szczegółowoUwarunkowania rozwoju miasta
AKTUALIZACJA PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA MIASTA KATOWICE Część 06 Uwarunkowania rozwoju miasta W 880.06 2/9 SPIS TREŚCI 6.1 Główne czynniki
Bardziej szczegółowoTwoja droga do zysku! Typy inwestycyjne Union Investment TFI
Twoja droga do zysku! Typy inwestycyjne Union Investment TFI Co ma najwyższy potencjał zysku w średnim terminie? Typy inwestycyjne na 12 miesięcy Subfundusz UniStrategie Dynamiczny UniKorona Pieniężny
Bardziej szczegółowoRZECZPOSPOLITA POLSKA. Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu. wszystkie
RZECZPOSPOLITA POLSKA Warszawa, dnia 11 lutego 2011 r. MINISTER FINANSÓW ST4-4820/109/2011 Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu wszystkie Zgodnie z art. 33 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 listopada
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Notatka informacyjna Warszawa 5.10.2015 r.
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Notatka informacyjna Warszawa 5.10.2015 r. Informacja o rozmiarach i kierunkach czasowej emigracji z Polski w latach 2004 2014 Wprowadzenie Prezentowane dane dotyczą szacunkowej
Bardziej szczegółowoTreść uchwał podjętych przez Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Spółki Leasing-Experts Spółka Akcyjna w dniu 17 października 2014 roku
Treść uchwał podjętych przez Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Spółki Leasing-Experts Spółka Akcyjna w dniu 17 października 2014 roku Uchwała nr 1/2014 w przedmiocie wyboru Przewodniczącego Walnego Zgromadzenia
Bardziej szczegółowoAdres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.mcs-przychodnia.pl
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.mcs-przychodnia.pl Warszawa: Dostawa materiałów i wypełnień stomatologicznych dla Mazowieckiego
Bardziej szczegółowoWarszawska Giełda Towarowa S.A.
KONTRAKT FUTURES Poprzez kontrakt futures rozumiemy umowę zawartą pomiędzy dwoma stronami transakcji. Jedna z nich zobowiązuje się do kupna, a przeciwna do sprzedaży, w ściśle określonym terminie w przyszłości
Bardziej szczegółowoWalne Zgromadzenie Spółki, w oparciu o regulacje art. 431 1 w zw. z 2 pkt 1 KSH postanawia:
Załącznik nr Raportu bieżącego nr 78/2014 z 10.10.2014 r. UCHWAŁA NR /X/2014 Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia WIKANA Spółka Akcyjna z siedzibą w Lublinie (dalej: Spółka ) z dnia 31 października 2014
Bardziej szczegółowoINTERREG IVC PROGRAM WSPÓŁPRACY MIĘDZYREGIONALNEJ Od pomysłu do projektu
INTERREG IVC PROGRAM WSPÓŁPRACY MIĘDZYREGIONALNEJ Od pomysłu do projektu Katowice, 29 listopada 2007 r. Teresa Marcinów Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Punkt Informacyjny INTERREG IV C 1 14 & 15 November
Bardziej szczegółowoI. 1) NAZWA I ADRES: Muzeum Warszawy, Rynek Starego Miasta 28-42, 00-272 Warszawa, woj. mazowieckie, tel. +48 22 596 67 11, faks +48 22 596 67 20.
Warszawa: dostawa toreb i kubków papierowych z logo Muzeum Warszawy Numer ogłoszenia: 66360-2016; data zamieszczenia: 23.03.2016 OGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU - dostawy Zamieszczanie ogłoszenia: obowiązkowe.
Bardziej szczegółowoPiła: Prowadzenie obsługi bankowej Związku Numer ogłoszenia: 145986-2013; data zamieszczenia: 13.04.2013 OGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU - usługi
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.prgok.pl Piła: Prowadzenie obsługi bankowej Związku Numer ogłoszenia: 145986-2013; data zamieszczenia:
Bardziej szczegółowoInformacja dotycząca adekwatności kapitałowej HSBC Bank Polska S.A. na 31 grudnia 2010 r.
Informacja dotycząca adekwatności kapitałowej HSBC Bank Polska S.A. na 31 grudnia 2010 r. Spis treści: 1. Wstęp... 3 2. Fundusze własne... 4 2.1 Informacje podstawowe... 4 2.2 Struktura funduszy własnych....5
Bardziej szczegółowoPodatki 2016. Baker Tilly Poland ul. Hrubieszowska 2 01-209 Warszawa T: +48 22 295 3000 E: contact@bakertilly.pl. www.bakertilly.
Podatki 2016 Baker Tilly Poland ul. Hrubieszowska 2 01-209 Warszawa T: +48 22 29 3000 E: contact@bakertilly.pl www.bakertilly.pl An independent member of Baker Tilly International Podatek dochodowy od
Bardziej szczegółowoWaldemar Szuchta Naczelnik Urzędu Skarbowego Wrocław Fabryczna we Wrocławiu
1 P/08/139 LWR 41022-1/2008 Pan Wrocław, dnia 5 5 września 2008r. Waldemar Szuchta Naczelnik Urzędu Skarbowego Wrocław Fabryczna we Wrocławiu WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z
Bardziej szczegółowoZMIANY W KRYTERIACH WYBORU FINANSOWANYCH OPERACJI PO IG
ZMIANY W KRYTERIACH WYBORU FINANSOWANYCH OPERACJI PO IG LP Działanie Poprzednie brzmienie Aktualne brzmienie 1. 1.4-4.1 Projekt obejmuje badania przemysłowe i/lub prace rozwojowe oraz zakłada wdroŝenie
Bardziej szczegółowoKRYZYS GOSPODARCZY W IRANIE
KRYZYS GOSPODARCZY W IRANIE Piotr Krawczyk Polski Instytut Spraw Miêdzynarodowych Pog³êbiaj¹ce siê k³opoty irañskiej gospodarki, wynikaj¹ce z miêdzynarodowego kryzysu ekonomicznego, wp³ywu sankcji i b³êdnej
Bardziej szczegółowoNowy Serwis Pstr gowy. Analiza Rynku Producentów Ryb ososiowatych
Nowy Serwis Pstr gowy Analiza Rynku Producentów Ryb ososiowatych Spis Tre ci Za enia Nowego Serwisu Historia Serwisu Pstr gowego Problemy Nowego Serwisu Pstr gowego Pozyskiwanie Danych ci galno danych
Bardziej szczegółowoObjaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2011-2017
Załącznik Nr 2 do uchwały Nr V/33/11 Rady Gminy Wilczyn z dnia 21 lutego 2011 r. w sprawie uchwalenia Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2011-2017 Objaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej
Bardziej szczegółowoRAPORT ROCZNY GO TOWARZYSTWO FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH SA. Spis Treści ZA OKRES OD 1 STYCZNIA 2015 R. DO 31 GRUDNIA 2015 R.
RAPORT ROCZNY GO TOWARZYSTWO FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH SA ZA OKRES OD 1 STYCZNIA 2015 R. DO 31 GRUDNIA 2015 R. Spis Treści I. List Prezesa Zarządu GO Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych Spółka Akcyjna II.
Bardziej szczegółowoDE-WZP.261.11.2015.JJ.3 Warszawa, 2015-06-15
DE-WZP.261.11.2015.JJ.3 Warszawa, 2015-06-15 Wykonawcy ubiegający się o udzielenie zamówienia Dotyczy: postępowania prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego na Usługę druku książek, nr postępowania
Bardziej szczegółowoSatysfakcja pracowników 2006
Satysfakcja pracowników 2006 Raport z badania ilościowego Listopad 2006r. www.iibr.pl 1 Spis treści Cel i sposób realizacji badania...... 3 Podsumowanie wyników... 4 Wyniki badania... 7 1. Ogólny poziom
Bardziej szczegółowoT.C. DĘBICA S.A. (1) Firma Oponiarska DĘBICA S.A. Wyniki finansowe 2007 r. i perspektywy 2008 r. Warszawa, 15 lutego 2008 r. T.C. DĘBICA S.A. (2) Executive summary Przychody ze sprzedaży w 2007 r. wyniosły
Bardziej szczegółowoAdres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: zrd.poznan.pl; bip.poznan.
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: zrd.poznan.pl; bip.poznan.pl Poznań: Dostawa w formie leasingu operacyjnego fabrycznie nowej frezarki
Bardziej szczegółowoWynagrodzenia i świadczenia pozapłacowe specjalistów
Wynagrodzenia i świadczenia pozapłacowe specjalistów Wynagrodzenia i podwyżki w poszczególnych województwach Średnie podwyżki dla specjalistów zrealizowane w 2010 roku ukształtowały się na poziomie 4,63%.
Bardziej szczegółowoHandel zagraniczny Polski w 2013 r.
Handel zagraniczny Polski w 2013 r. Zespó G ównego Ekonomisty Warszawa 08.09.2014 Raport o handlu zagranicznym Polski w 2013 r. Wst p KUKE S.A. jest instytucj finansow zajmuj c si ubezpieczeniem nale no
Bardziej szczegółowoOSZACOWANIE WARTOŚCI ZAMÓWIENIA z dnia... 2004 roku Dz. U. z dnia 12 marca 2004 r. Nr 40 poz.356
OSZACOWANIE WARTOŚCI ZAMÓWIENIA z dnia... 2004 roku Dz. U. z dnia 12 marca 2004 r. Nr 40 poz.356 w celu wszczęcia postępowania i zawarcia umowy opłacanej ze środków publicznych 1. Przedmiot zamówienia:
Bardziej szczegółowoLiczba stron: 3. Prosimy o niezwłoczne potwierdzenie faktu otrzymania niniejszego pisma.
Dotyczy: Zamówienia publicznego nr PN/4/2014, którego przedmiotem jest Zakup energii elektrycznej dla obiektów Ośrodka Sportu i Rekreacji m. st. Warszawy w Dzielnicy Ursus. Liczba stron: 3 Prosimy o niezwłoczne
Bardziej szczegółowoRozdział 6. KONTROLE I SANKCJE
Rozdział 6. KONTROLE I SANKCJE 6.1. AUDYT I KONTROLE FINANSOWE Komisja w czasie realizacji projektu i do 5 lat po jego zakończeniu może zlecić przeprowadzenie audytu finansowego. Audyt może obejmować:
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE SPOSOBY SPRAWDZANIA POSTĘPÓW UCZNIÓW WARUNKI I TRYB UZYSKANIA WYŻSZEJ NIŻ PRZEWIDYWANA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I ROCZNEJ
WYMAGANIA EDUKACYJNE SPOSOBY SPRAWDZANIA POSTĘPÓW UCZNIÓW WARUNKI I TRYB UZYSKANIA WYŻSZEJ NIŻ PRZEWIDYWANA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I ROCZNEJ Anna Gutt- Kołodziej ZASADY OCENIANIA Z MATEMATYKI Podczas pracy
Bardziej szczegółowo1) w 1 pkt 4 otrzymuje brzmienie:
Źródło: http://bip.mswia.gov.pl/bip/projekty-aktow-prawnyc/2005/481,projekt-rozporzadzenia-ministra-spraw-wewnetrznych-i -Administracji-z-dnia-2005-r.html Wygenerowano: Czwartek, 28 stycznia 2016, 20:27
Bardziej szczegółowoGaz łupkowy w województwie pomorskim
Gaz łupkowy w województwie pomorskim 1 Prezentacja wyników badania Samorządów, partnerów Samorządu Województwa Pomorskiego oraz koncesjonariuszy Charakterystyka grup 2 18% 82% Samorządy Partnerzy SWP n=63
Bardziej szczegółowoOgólna charakterystyka kontraktów terminowych
Jesteś tu: Bossa.pl Kurs giełdowy - Część 10 Ogólna charakterystyka kontraktów terminowych Kontrakt terminowy jest umową pomiędzy dwiema stronami, z których jedna zobowiązuje się do nabycia a druga do
Bardziej szczegółowoII.2) CZAS TRWANIA ZAMÓWIENIA LUB TERMIN WYKONANIA: Okres w miesiącach: 7.
Warszawa: Organizacja cyklu wyjazdów informacyjnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego (RPO WM) w roku 2010 Numer ogłoszenia: 34595-2010; data zamieszczenia: 19.02.2010
Bardziej szczegółowoSYSTEM FINANSOWANIA NIERUCHOMOŚCI MIESZKANIOWYCH W POLSCE
SYSTEM FINANSOWANIA NIERUCHOMOŚCI MIESZKANIOWYCH W POLSCE Wstęp Rozdział 1 przedstawia istotę mieszkania jako dobra ekonomicznego oraz jego rolę i funkcje na obecnym etapie rozwoju społecznego i ekonomicznego.
Bardziej szczegółowoZarządzanie Produkcją II
Zarządzanie Produkcją II Dr Janusz Sasak Poziomy zarządzania produkcją Strategiczny Taktyczny Operatywny Uwarunkowania decyzyjne w ZP Poziom strategiczny - wybór strategii - wybór systemu produkcyjnego
Bardziej szczegółowoZakupy poniżej 30.000 euro Zamówienia w procedurze krajowej i unijnej
biblioteczka zamówień publicznych Agata Hryc-Ląd Małgorzata Skóra Zakupy poniżej 30.000 euro Zamówienia w procedurze krajowej i unijnej Nowe progi w zamówieniach publicznych 2014 Agata Hryc-Ląd Małgorzata
Bardziej szczegółowoWarto wiedzieæ - nietypowe uzale nienia NIETYPOWE UZALE NIENIA - uzale nienie od facebooka narkotyków czy leków. Czêœæ odciêtych od niego osób wykazuje objawy zespo³u abstynenckiego. Czuj¹ niepokój, gorzej
Bardziej szczegółowoSEKCJA I: ZAMAWIAJĄCY SEKCJA II: PRZEDMIOT ZAMÓWIENIA. Zamieszczanie ogłoszenia: obowiązkowe. Ogłoszenie dotyczy: zamówienia publicznego.
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.gliwice.wsa.gov.pl/ Gliwice: Świadczenie usług pocztowych w obrocie krajowym i zagranicznym na
Bardziej szczegółowo3.2 Warunki meteorologiczne
Fundacja ARMAAG Raport 1999 3.2 Warunki meteorologiczne Pomiary podstawowych elementów meteorologicznych prowadzono we wszystkich stacjach lokalnych sieci ARMAAG, równolegle z pomiarami stê eñ substancji
Bardziej szczegółowoIMPRODEX Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka Komandytowa Ul. Orzeszkowej 15 43-502 Czechowice-Dziedzice
Czechowice-Dziedzice, dnia 7.03.2016. IMPRODEX Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka Komandytowa ZAPYTANIE OFERTOWE NR 8/I3.2/2015 W związku z realizacją projektu w ramach Regionalnego Programu
Bardziej szczegółowoUwarunkowania historyczne, polityczne i ekonomiczne stosunków UE-Rosja. 1.Rosyjskie zasoby surowców energetycznych oraz zarys historyczny odkryć
Spis treści: Wstęp Rozdział I Znaczenie problemów energetycznych dla bezpieczeństwa państw 1.Energia, gospodarka, bezpieczeństwo 1.1.Energia, jej źródła i ich znaczenie dla człowieka i gospodarki 1.2.Energia
Bardziej szczegółowoPrezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy)
Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy) Położone w głębi lądu obszary Kalabrii znacznie się wyludniają. Zjawisko to dotyczy całego regionu. Do lat 50. XX wieku przyrost naturalny
Bardziej szczegółowoCo kupić, a co sprzedać 2015-06-09 14:09:44
Co kupić, a co sprzedać 2015-06-09 14:09:44 2 Austria jest krajem uprzemysłowionym, z małym rynkiem wewnętrznym, stąd też handel zagraniczny odgrywa ważną rolę w gospodarce narodowej. Do najważniejszych
Bardziej szczegółowoV zamówienia publicznego zawarcia umowy ramowej ustanowienia dynamicznego systemu zakupów (DSZ) SEKCJA I: ZAMAWIAJĄCY SEKCJA II: PRZEDMIOT ZAMÓWIENIA
Warszawa: Dostawa i dystrybucja energii cieplnej dla obiektów sportowych zlokalizowanych przy ulicy Conrada 6 i Lindego 20 w Warszawie. Numer ogłoszenia: 333570-2015; data zamieszczenia: 07.12.2015 OGŁOSZENIE
Bardziej szczegółowo13. Subsydiowanie zatrudnienia jako alternatywy wobec zwolnień grupowych.
13. Subsydiowanie zatrudnienia jako alternatywy wobec zwolnień grupowych. Przyjęte w ustawie o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców rozwiązania uwzględniły fakt, że
Bardziej szczegółowoZAPYTANIE OFERTOWE z dnia 03.12.2015r
ZAPYTANIE OFERTOWE z dnia 03.12.2015r 1. ZAMAWIAJĄCY HYDROPRESS Wojciech Górzny ul. Rawska 19B, 82-300 Elbląg 2. PRZEDMIOT ZAMÓWIENIA Przedmiotem Zamówienia jest przeprowadzenie usługi indywidualnego audytu
Bardziej szczegółowoAdres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.eitplus.pl
1 z 5 2015-12-18 11:28 Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.eitplus.pl Wrocław: Przeglądy i serwisy systemu SAP i oddymiania, SMS,
Bardziej szczegółowoUchwała Nr... Rady Miejskiej Będzina z dnia... 2016 roku
Uchwała Nr... Rady Miejskiej Będzina z dnia... 2016 roku w sprawie określenia trybu powoływania członków oraz organizacji i trybu działania Będzińskiej Rady Działalności Pożytku Publicznego. Na podstawie
Bardziej szczegółowoAdres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.bip.nauka.gov.pl
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.bip.nauka.gov.pl Warszawa: Archiwizacja dokumentacji Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Bardziej szczegółowoUMOWA PARTNERSKA. z siedzibą w ( - ) przy, wpisanym do prowadzonego przez pod numerem, reprezentowanym przez: - i - Przedmiot umowy
UMOWA PARTNERSKA zawarta w Warszawie w dniu r. pomiędzy: Izbą Gospodarki Elektronicznej z siedzibą w Warszawie (00-640) przy ul. Mokotowskiej 1, wpisanej do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych
Bardziej szczegółowo2. Podjęcie uchwał w sprawie powołania członków Rady Nadzorczej 1[ ], 2[ ], 3[ ]
Warszawa, dnia 9 czerwca 2015 roku OD: Family Fund Sp. z o.o. S.K.A ul. Batorego 25 (II piętro) 31-135 Kraków DO: Zarząd Starhedge S.A. ul. Plac Defilad 1 (XVII piętro) 00-901 Warszawa biuro@starhedge.pl
Bardziej szczegółowoAdres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.wup.pl/index.php?
1 z 6 2013-10-03 14:58 Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.wup.pl/index.php?id=221 Szczecin: Usługa zorganizowania szkolenia specjalistycznego
Bardziej szczegółowoProblemy w realizacji umów o dofinansowanie SPO WKP 2.3, 2.2.1, Dzia anie 4.4 PO IG
2009 Problemy w realizacji umów o dofinansowanie SPO WKP 2.3, 2.2.1, Dzia anie 4.4 PO IG Jakub Moskal Warszawa, 30 czerwca 2009 r. Kontrola realizacji wska ników produktu Wska niki produktu musz zosta
Bardziej szczegółowoSEKCJA I: ZAMAWIAJĄCY SEKCJA II: PRZEDMIOT ZAMÓWIENIA. http://bzp0.portal.uzp.gov.pl/index.php?ogloszenie=show&pozycja=2...
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.szpital-trzebnica.pl/category/ogloszenia-pl/przetargi Trzebnica: Wykonanie usługi odbioru, transportu
Bardziej szczegółowoZałącznik Nr 2 do Uchwały Nr 161/2012 Rady Miejskiej w Jastrowiu z dnia 20 grudnia 2012
Załącznik Nr 2 do Uchwały Nr 161/2012 Rady Miejskiej w Jastrowiu z dnia 20 grudnia 2012 Objaśnienia przyjętych wartości do Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy i Miasta Jastrowie na lata 2013-2028 1.
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo energetyczne Europy w perspektywie globalnej
Akademia Finansów Polskie Towarzystwo Współpracy z Klubem Rzymskim Bezpieczeństwo energetyczne Europy w perspektywie globalnej dr Konrad Prandecki kprand@interia.pl Plan wystąpienia Znaczenie energii we
Bardziej szczegółowo(KOD CPV: 80511000-9 - Usługi szkolenia personelu)
Fortress Poland Spółka z o.o. Korpele 27/7 12-100 Szczytno Korpele, dnia 21.12.2012 e- mail: anna@eufunds.pl Tel.: 502 207 430 Nr sprawy: WNEFS.042-7/2012 Zapytanie ofertowe W związku z realizacją przez
Bardziej szczegółowoProgram Internet Start Up. WejdŸ do gry. Autor Programu. Partner Programu
Program Internet Start Up WejdŸ do gry Autor Programu Partner Programu Program doradztwa prawnego Kancelarii Wierzbowski Eversheds dla projektów zwi¹zanych z internetem i nowymi technologiami www.internetstartup.pl
Bardziej szczegółowoAdres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.bip.slawa.pl
1 z 5 2014-03-18 10:24 Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.bip.slawa.pl Sława: Dostawa i montaż wyposażenia pomieszczeń biurowych
Bardziej szczegółowoLOKATY STANDARDOWE O OPROCENTOWANIU ZMIENNYM- POCZTOWE LOKATY, LOKATY W ROR
lokat i rachunków bankowych podane jest w skali roku. Lokaty po up³ywie terminu umownego odnawiaj¹ siê na kolejny okres umowny na warunkach i zasadach obowi¹zuj¹cych dla danego rodzaju lokaty w dniu odnowienia
Bardziej szczegółowoRyzyko w transakcjach eksportowych
Ryzyko w transakcjach eksportowych Henryk Czubek, Dyrektor Biura Terenowego w Krakowie Kim jesteśmy? KUKE jest spółką akcyjną z przeważającym udziałem Skarbu Państwa Ministerstwo Finansów 87,85% Bank Gospodarstwa
Bardziej szczegółowoNadzwyczajne Walne Zgromadzenie Art New media S.A. uchwala, co następuje:
y uchwał Spółki Art New media S.A. zwołanego w Warszawie, przy ulicy Wilczej 28 lok. 6 na dzień 22 grudnia 2011 roku o godzinie 11.00 w sprawie wyboru Przewodniczącego Zgromadzenia Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie
Bardziej szczegółowoDCT GDAŃSK BRAMA DLA EUROPY CENTRALNEJ I WSCHODNIEJ WRZESIEŃ 2011
DCT GDAŃSK BRAMA DLA EUROPY CENTRALNEJ I WSCHODNIEJ WRZESIEŃ 2011 Konteneryzacja w Polsce Około 90% ładunków niemasowych na świecie jest przewoŝonych w kontenerach, trend ten będzie utrzymany: 1) Konteneryzacja
Bardziej szczegółowoPolska-Warszawa: Usługi skanowania 2016/S 090-161398
1 / 7 Niniejsze ogłoszenie w witrynie TED: http://ted.europa.eu/udl?uri=ted:notice:161398-2016:text:pl:html Polska-Warszawa: Usługi skanowania 2016/S 090-161398 Państwowy Instytut Geologiczny Państwowy
Bardziej szczegółowoGrant Blokowy Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy Fundusz dla Organizacji Pozarządowych
Grant Blokowy Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy Fundusz dla Organizacji Pozarządowych ECORYS Polska Sp. z o.o. Poznań, 16 listopada 2012 PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO
Bardziej szczegółowoV zamówienia publicznego zawarcia umowy ramowej ustanowienia dynamicznego systemu zakupów (DSZ) SEKCJA I: ZAMAWIAJĄCY SEKCJA II: PRZEDMIOT ZAMÓWIENIA
Kraków: Dostawa paliw do pojazdów służbowych i agregatów prądotwórczych Straży Miejskiej Miasta Krakowa Numer ogłoszenia: 326484-2015; data zamieszczenia: 01.12.2015 OGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU - dostawy Zamieszczanie
Bardziej szczegółowonasze warto ci system, który czy
nasze warto ci system, który czy 2 nasze warto ci system który czy Szanowni Pa stwo, Nasze rmowe warto ci: odpowiedzialno, zaanga owanie, profesjonalizm, praca zespo owa i szacunek wyznaczaj sposób dzia
Bardziej szczegółowoNasz kochany drogi BIK Nasz kochany drogi BIK
https://www.obserwatorfinansowy.pl/tematyka/bankowosc/biuro-informacji-kredytowej-bik-koszty-za r Biznes Pulpit Debata Biuro Informacji Kredytowej jest jedyną w swoim rodzaju instytucją na polskim rynku
Bardziej szczegółowoWsparcie wykorzystania OZE w ramach RPO WL 2014-2020
Wsparcie wykorzystania OZE w ramach RPO WL 2014-2020 Zarys finansowania RPO WL 2014-2020 Na realizację Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020 przeznaczono łączną kwotę
Bardziej szczegółowoFed musi zwiększać dług
Fed musi zwiększać dług Autor: Chris Martenson Źródło: mises.org Tłumaczenie: Paweł Misztal Fed robi, co tylko może w celu doprowadzenia do wzrostu kredytu (to znaczy długu), abyśmy mogli powrócić do tego,
Bardziej szczegółowoPERSPEKTYWY GAZU ŁUPKOWEGO W POLSCE
Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energia PAN PERSPEKTYWY GAZU ŁUPKOWEGO W POLSCE Eugeniusz Mokrzycki Posiedzenie Plenarne Komitetu Problemów Energetyki Warszawa, 14 grudnia 2011 r. Perspektywy
Bardziej szczegółowoGŁÓWNE PROBLEMY GOSPODARKI ŚWIATOWEJ
GŁÓWNE PROBLEMY GOSPODARKI ŚWIATOWEJ Tomasz Białowąs bialowas@hektor.umcs.lublin.pl Główne problemy gospodarki 1) Globalne ocieplenie światowej 2) Problem ubóstwa w krajach rozwijających się 3) Rozwarstwienie
Bardziej szczegółowoAdres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia:
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.ncbr.gov.p Warszawa: Przeprowadzenie badania dotyczącego procesów zarządzania projektami B+R+I
Bardziej szczegółowo