Rozdział i. Rynek leasingu w Polsce w dobie kryzysu gospodarczego. Barbara Fiedoruk 1. Wstęp. Streszczenie

Transkrypt

1 Rozdział i Rynek leasingu w Polsce w dobie kryzysu gospodarczego Barbara Fiedoruk 1 Streszczenie Celem niniejszej pracy jest przedstawienie kształtowania się polskiego rynku leasingu oraz określenie zmian na nim zachodzących spowodowanych kryzysem finansowym. Badaniami objęto okres Uwzględnienie w analizie 2007 r. mimo, że nie jest to czas kryzysu, było podyktowane stworzeniem punktu odniesienia do przedstawienia zmian na rynku leasingu powstałych na skutek sytuacji makroekonomicznej wynikającej z kryzysu finansowego. Analizę dokonano w oparciu o dane pochodzące ze statystyk Związku Polskiego Leasingu 2 oraz Głównego Urzędu Statystycznego, stosując do określenia dynamiki indeksy łaocuchowe. Skutki kryzysu w odniesieniu do rynku leasingu w Polsce można zaobserwowad już w II półroczu 2008 r. oraz nasilenie się ich w I połowie 2009 r. Spowodowały one przede wszystkim spadek dynamiki rozwoju rynku leasingu oraz zmiany w strukturze leasingowanych dóbr, nie wpływając jednak na pozycję wiodących segmentów tego rynku. Największe zmiany w tym zakresie nastapiły na rynku leasingu pojazdów. Wstęp Leasing, obok kredytu, stanowi główne źródło finansowania działalności gospodarczej. W okresie dobrej koniunktury rośnie zapotrzebowanie na kapitał, a tym samym na leasingowane dobra, co stwarza dobre warunki do rozwoju tego rynku. Jednak w przypadku osłabienia aktywności inwestycyjnej przedsiębiorców ulega zahamowaniu zapotrzebowanie na użytkowanie środków trwałych na zasadzie leasingu. 1 Adiunkt/dr Barbara Fiedoruk, Politechnika Radomska,Wydział Ekonomiczny, Zakład Finansów. 2 Zwany dalej ZPL

2 W 2008 r. tempo wzrostu gospodarczego było wolniejsze od bardzo wysokiego w dwóch poprzednich latach. Kumulacja niekorzystnych zjawisk na globalnych rynkach finansowych oraz pogarszająca się koniunktura w gospodarce światowej, wpływały na stopniowe osłabienie dynamiki popytu zagranicznego, a posrednio oddziaływały na postawy przedsiębiorców krajowych, którzy ograniczyli rozrzerzanie mocy produkcyjnych. Od połowy 2008 r. obniżyła się dynamika produkcji w przemyśle. Nadal wysoki, ale również wolniejszy niż w latach poprzednich był wzrost produkcji budowlano-montazowej. (GUS 2009a, s.3) W I półroczu 2009 r. obserwowano dalsze spowolnienie gospodarcze, którego skutki przedkładały się na sytuacje finansową przedsiębiorstw, rynek pracy i stan finasów publicznych. Nasilenie niekorzystnych zjawisk było jednak w Polsce znacznie mniejsze niż w innych krajach Unii Europejskiej. Odnotowano spadek produkcji sprzedanej przemysłu, sprzedazy detalicznej oraz usług w transporcie. Produkcja budowlano-montażowa, pomimo obniżenia w I kwartale 2009 r., w całym I półroczu ukształtowała się na poziomie nieco wyższym niż przed rokiem.(gus 2009b, s.3). Powyższa sytuacja nie pozostała obojętna dla kształtowania się rynku leasingu, który jest podatny na zmiany otoczenia makroekonomicznego. i.1. Wstępna analiza rynku leasingu w Polsce Wstąpienie Polski do Unii Europejskiej oraz ożywienie gospodarczego spowodowały wzrost zapotrzebowania przedsiębiorstw na kapitał, co znalazło odzwierciedlenie we wzroście wartości wyleasingowanych dóbr. Rynek leasingu w tym okersie rozwijał się bardzo dynamicznie osiagając rekordowy 51% wzrost w 2007 r. (rys.1) Rys.i.1. Zmiana wartości rynku leasingu w latach (w %) ,5 51, ,0 2005/ / / /07 1,6 Źródło: opracowanie własne na podstawie ZPL (2004,2005, ,2008) Jednak oznaki kryzysu spowodowały w 2008 r. drastyczne osłabienie dynamiki rozwoju tego sektora usług finansowych. Mimo takiego wyniku nie należy jed-

3 nak wnioskowad o załamaniu rynku leasingu z tego względu, iż tak wysokie tempo, które utrzymywało się od 2005 r., musiało wcześniej czy później ulec osłabieniu w związku z nasyceniem rynku. W 2008 r. wartośc wyleasingowanych dóbr była i tak o 524 mln zł wyższa niż w 2007 r. ( tab. i.1.). Niewątpliwie jednak, oprócz pewnego zaspokojenia zapotrzebowania na środki trwałe, głównym czynnikiem powodującym zahamowanie dynamiki była zaistniała sytuacja gospodarcza w 2008 r. sytuacja gospodarcza, o której była mowa wyżej. Tabela i.1. Wartośd umów leasingowych zawartych w okresie I półrocze 2007 I półrocze 2009 (w mln zł) Wyszczególnienie I-VI VII-XII I-VI VII-XII I-VI ruchomości nieruchomości Razem Analizując zarówno wartośd oddanych w leasing przedmiotów oraz ich dynamikę (tab.i.2.), można stwierdzid,że w I półroczu 2008 r. nie było jeszcze widad wyraźnych oznak dużego zahamowania rozwoju rynku leasingu. W porównaniu do poprzedniego półrocza wystąpiło 4,6% tempo wzrostu. Znaczący spadek wartości wyleasingowanych dóbr zaobserwowano natomiast w II półroczu 2008 r. oraz w I połowie 2009 r. Wynosił on odpowiednio ok.15% oraz 17,5%. Należy zauważyd, że rynek leasingu ruchomości zareagował znacznie większym osłabieniem dynamiki ( w II poł r.- 16,3%, w I poł r. 28,8%) niż rynek nieruchomości ( odpowiednio 1,5% oraz 16,6%). Tabela i.2. Dynamika wartości rynku leasingu w okresie II półrocze 2007 I półrocze 2009 (w %) Wyszczególnienie VII-XII/I-VI 07 I-VI 08/VII-XII 07 VII-XII/I-VI 08 I-VI 09/VII-XII 08 ruchomości 110,8 104,2 83,7 71,2 nieruchomości 107,0 108,4 98,5 83,4 Razem 110,5 104,6 85,1 72,5 Większe spowolnienie na rynku ruchomości znalazło odbicie w zmianie struktury rynku leasingu, a mianowicie wzrósł udział wartości nieruchomości oddanych w leasing w wartości rynku leasingu (tab.i.3.).

4 Tabela i. 3. Struktura rynku leasingu w podziale na ruchomości i nieruchomości w okresie I półrocze 2007 I półrocze 2009 (w %) Wyszczególnienie I-VI VII-XII I-VI VII-XII I-VI ruchomości 90,8 91,1 90,8 89,3 87,7 nieruchomości 9,2 8,9 9,2 10,7 12,3 Razem 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 W dalszej części opracowania zostanie dokonana bardziej szczegółowa analiza obydwu segmentów rynku leasingu w Polsce. i.2. Rynek leasingu ruchomości Rynek leasingu ruchomości stanowiący główny filar rynku leasingu wykazał, o czym była mowa wcześniej, większą wrażliwośd na zaistniała sytuację gospodarczą niż rynek leasingu nieruchomości. Analizując dane zawarte w tab. i.4. można stwierdzic, że wyniki I półrocza 2008 r. nie dawały podstaw do większego niepokoju. Tabela i.4. Wartośd i ilośd umów leasingowych dotyczących ruchomości zawartych w okresie I pólrocza 2007 I półrocza 2009 Rodzaj przedmiotu I-VI VII-XII I-VI VII-XII I-VI Środki transportu mln zł drogowego szt Maszyny i mln zł urządzenia przemysłowe szt Komputery i mln zł sprzęt biurowy szt Statki, samoloty, mln zł tabor kolejowy szt Inne mln zł szt Razem mln zł szt

5 Wprawdzie dynamika nieco osłabła ( tab.i.5.), ale wartośd wyleasingowanych dóbr w tym okresie była o 655 mln zł większa niż w II półroczu 2007 r. oraz o mln zł większa niż w analogicznym okresie roku poprzednego. Wyraźne oznaki kryzysu w branży leasingowej wystąpiły w II półroczu 2008 r. kiedy to zanotowano spadek zarówno wartości jak i ilości wyleasingowanych ruchomości. W I półroczu 2009 r. tendencja ta umocniła się. Zawarto o transakcje mniej niż w poprzednim półroczu i o niż w I półroczu 2008 r. Również znacznie, bo o mln, była mniejsza wartośc transakcji niż w II półroczu 2008 r. i o mln zł niż w I półroczu tego samego roku. Powyższe spadki w wartościach bezwzględnych znalazły odzwierciedlenie w spadku dynamiki (tab.i.5., tab.i.6.). Tabela i.5. Dynamika wartości leasingu ruchomości w okresie II półrocze 2007 I półrocze 2009 (w %) Rodzaj przedmiotu VII-XII/I-VI 07 I-VI 08/VII-XII 07 VII-XII/I-VI 08 I-VI 09/VII-XII 08 Środki transportu drogowego 106,4 104,9 77,7 67,5 Maszyny i urządzenia przemysłowe 116,7 105,3 94,7 78,0 Komputery i sprzęt biurowy 112,0 110,3 93,5 90,8 Statki, samoloty, tabor kolejowy 239,0 73,2 72,8 61,2 Inne 77,0 96,9 178,7 41,7 Razem 110,8 104,2 83,7 71,2 Tabela i.6. Dynamika ilości zawartych umów leasingu ruchomości w okresie II półrocze 2007 I półrocze 2009 (w %) Rodzaj przedmiotu VII-XII/I-VI 07 I-VI 08/VII-XII 07 VII-XII/I-VI 08 I-VI 09/VII-XII 08 Środki transportu drogowego 115,6 99,3 83,7 72,8 Maszyny i urządzenia przemysłowe 115,1 102,1 123,8 53,3 Komputery i sprzęt biurowy 169,0 74,8 113,3 61,9 Statki, samoloty, tabor kolejowy 237,1 155,6 55,8 63,6 Inne 226,5 58,0 547,2 16,5 Razem 118,6 98,0 97,2 64,5 Kryzys nie spowodował zasadniczych zmian w strukturze leasingowanych dóbr. Nadal wiodącymi grupami są środki transportu oraz maszyny i urządze-

6 nia (rys.i.2.). Jednak od II półrocza 2008 r. w portfelu umów leasingowych zauważalne jest zmniejszenie udziału środków transportu na korzyśd maszyn i urządzeo. Jest to naturalną konsekwencją większego spadku wartości wyleasingowanych pojazdów niż maszyn i urządzeo. W II półroczu 2008 r. w stosunku do I półrocza 2008 r. wynosił on 22,3%, w I półroczu 2009 r. w stosunku do II półrocza 2008 r. 32,5%. W odniesieniu do maszyn i urzadzeo kształtował się on odpowiednio 5,3% oraz 22%. Przyczyny takiej sytuacji można upatrywad w ograniczeniu działalności przez firmy transportowe i tym samym zmniejszeniem zapotrzebowania na pojazdy. Natomiast produkcja budowlano-montażowa, nie notowała spadku (GUS 2009a, s.38; GUS 2009b, s.36), stąd też wystąpił niższy spadek popytu na leasing sprzętu budowlanego, stanowiącego filar segmentu leasingu maszyn i urządzeo. Rys. i.2. Struktura rynku leasingu ruchomości w okresie I półrocze 2007 I półrocze 2009 ( w %) I-VI 2009 VII-XII 2008 I-VI 2008 VII-XII 2007 I-VI ,7 1,4 2,4 1,2 1,7 1,9 0,6 1,7 1,8 0,6 1,6 2,6 0,9 1,2 1,6 31,0 30,7 29,1 35,0 38,4 57,1 60,2 64,9 64,5 67,2 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 Inne Komputery i sprzęt biurowy Środki transportu drogowego Statki, samoloty, tabor kolejowy Maszyny i urządzenia przemysłowe Ze względu na główną rolę tych dwóch segmentów w rynku leasingu ruchomosci, warto dokonad ich bardziej szczegółowej analizy. Istotnym elementem rynku leasingu pojazdów są samochody osobowe, które dominują w całym badanym okresie zarówno pod względem wartości, jak i ilości transakcji leasingowych (tab. i.7.). Leasing samochodów osobowych oraz ciężarowych o masie do 3,5 t w porównaniu do innych środków transportowych wchodzących w skład rynku leasingu pojazdów, wykazał najniższy spadek dynamiki zarówno pod względem wartości zawartych transakcji (tab. i.8), jak i ich ilości (tab. i.9). Najbardziej skutki kryzysu odczuł rynek leasingu ciągników siodłowych, naczep i przyczep oraz oraz samochodów

7 ciężarowych o masie powyżej 3,5 t. Dobra koniunktura w branży usług transportowych została zahamowana wzrastającymi cenami ropy i mocnym kursem złotówki w I połowie 2008 r. Efektem tego było zmniejszenie rozmiarów świadczonych usług transportowych i tym samym spadek zainteresowania leasingiem specjalistycznymi ciężkimi środkami transportu. W II połowie 2008 r. oraz w I półroczu 2009 r. sytuacja uległa dalszemu pogorszeniu w rezultacie pogłębiającego się kryzysu gospodarczego na rynkach światowych. Tabela i.7. Wartośd i ilośd transakcji leasingu pojazdów w okresie I półrocze 2007 I półrocze 2009 Rodzaj pojazdu J.m I-VI VII-XII I-VI VII-XII I-VI Samochody osobowe mln zł szt Samochody ciężarowe mln zł o masie do 3,5 t szt Samochody ciężarowe mln zł o masie powyżej 3,5 t szt Ciągniki siodłowe mln zł szt Naczepy/przyczepy mln zł szt Autobusy mln zł szt Inne mln zł szt Tabela i.8. Dynamika wartości zawartych umów leasingu pojazdów w okresie II półrocze 2007 I półrocze 2009 (w %) Rodzaj przedmiotu VII-XII/I-VI 07 I-VI 08/VII-XII 07 VII-XII/I-VI 08 I-VI 09/VII-XII 08 Samochody osobowe 120,9 106,6 90,7 71,6 Samochody ciężarowe o masie do 3,5 t 108,5 104,7 103,0 73,8 Samochody ciężarowe o masie powyżej 3,5 t 117,8 116,0 69,4 60,1 Ciągniki siodłowe 96,5 89,4 48,0 62,3 Naczepy/przyczepy 81,6 103,7 61,6 55,1 Autobusy 56,8 307,6 78,9 67,1 Inne 133,6 97,9 114,8 52,9

8 Samochody osobowe Samochody ciężarowe o masie do 3,5 t Samochody ciężarowe o masie powyżej 3,5 t Ciągniki siodłowe Naczepy/przyczepy Autobusy Inne Tabela i. 9. Dynamika ilości zawartych umów leasingu pojazdów w okresie II półrocze 2007 I półrocze 2009 (w %) Rodzaj przedmiotu VII-XII/I-VI 07 I-VI 08/VII-XII 07 VII-XII/I-VI I-VI 09/VII-XII Samochody osobowe 125,8 104,7 86,8 75,7 Samochody ciężarowe o masie do 3,5 t 127,7 86,2 112,3 70,5 Samochody ciężarowe o masie powyżej 3,5 t 93,1 125,4 84,4 66,4 Ciągniki siodłowe 102,0 84,9 54,2 69,9 Naczepy/przyczepy 92,8 95,7 55,5 62,2 Autobusy 73,1 175,5 142,0 36,6 Inne 128,7 90,4 81,8 93,4 Różne tempo zmian dotyczących wartości i ilości transakcji na rynku leasingu pojazdów miało wpływ na zmiany w zakresie kształtowania się średniej wartości transakcji ( rys.i.3 ). Generalnie nastapiło jej zmniejszenie w I półroczu 2009 r. w głównych segmentach rynku leasingu pojazdów, z wyłaczeniem samochodów ciężarowych o masie do 3,5 t., których jednostkowa wartośd transakcji wzrosła o ok zł oraz autobusów. Rys. i.3. Średnia wartośd transakcji leasingowej na rynku leasingu pojazdów w okresie I półrocze 2007 I półrocze 2009 ( w zł) I-VI 2007 VII-XII 2007 I-VI 2008 VII-XII 2008 I-VI 2009

9 Obniżenie wartości transakcji mogło byd spowodowane większą ostrożnością przedsiębiorców w zaciąganiu zobowiązao w sytuacji dośd niepewnego rynku usług transportowych. Ograniczenie działalności inwestycyjnej przez przedsiębiorców miało również wpływ na spadek wartości wyleasingowanych przedmiotów należących do głównej grupy leasingu maszyn i urządzeo, zanotowany szczególnie w I połowie 2009 r. (tab. i.10.). Tabela i.10. Wartośd i ilośd transakcji leasingu maszyn i urządzeo zawartych w okresie I półrocze 2007 I półrocze 2009 Rodzaj przedmiotu J.m I-VI VII-XII I-VI VII-XII I-VI Sprzęt budowlany mln zł szt Maszyny rolnicze mln zł szt Maszyny poligraficzne mln zł szt Maszyny do produkcji tworzyw sztucznych i obróbki metalu Maszyny dla przemysłu spożywczego mln zł szt mln zł szt Sprzęt medyczny mln zł szt Sprzęt gastronomiczny mln zł szt Wózki widłowe mln zł szt Inne mln zł szt Mowa tu o sprzęcie budowlanym. Utrzymujący się, wprawdzie wolniejszy, wzrost produkcji budowlano-montazowej spowodował w 2008 r.z jednej strony obniżenie dynamiki wartości rynku leasingu sprzętu budowlanego (tab.i.11.), a z drugiej znaczny jej wzrost w przypadku ilości zawartych umów ( tab.i.12.). W I połowie 2009 r. sytuacja była diametralnie inna w tym zakresie, a mianowicie nastąpił 17,5% spadek wartości zawartych umów, a 73,9% spadek ich ilości.

10 Wśród wyleasingowanych przedmiotów w grupie maszyn i urządzeo na szczególną uwagę zasługują maszyny rolnicze, których udział w tym segmencie rynku sukcesywnie się zwiększał zarówno pod względem wartości transakcji, jak i ich ilości. Jedynie w I półroczu 2009 r. nastąpił spadek wartości oddanych w leasing maszyn o 11,4% przy równoczesnym ok. 3% wzroście ilości zawartch umów. Zaistaniała sytuacja w tym segmencie rynku mogła byd najprawdopodobniej spowodowana zwiększeniem produkcji rolniczej, która miała miejsce w 2008 r. Tabela i.11. Dynamika wartości zawartych umów leasingu maszyn i urządzeo w okresie II półrocze 2007 I półrocze 2009 (w %) Rodzaj przedmiotu VII-XII/I-VI 07 I-VI 08/VII-XII 07 VII-XII/I-VI 08 I-VI 09/VII-XII 08 Sprzęt budowlany 177,2 68,1 69,0 82,5 Maszyny rolnicze 203,3 138,4 140,5 88,6 Maszyny poligraficzne 91,5 157,9 76,9 77,7 Maszyny do produkcji tworzyw sztucznych i obróbki metalu 103,0 121,5 117,9 64,8 Maszyny dla przemysłu spożywczego 91,7 118,2 143,3 61,7 Sprzęt medyczny 134,2 112,1 118,8 115,3 Sprzęt gastronomiczny 69,8 145,9 114,8 121,0 Wózki widłowe 101,9 133,6 91,5 55,8 Inne 69,7 142,6 100,1 74,1 Tabela i.12. Dynamika ilości zawartych umów leasingu maszyn i urządzeo w okresie II półrocze 2007 I półrocze 2009 (w %) Rodzaj przedmiotu VII-XII/I-VI 07 I-VI 08/VII-XII 07 VII-XII/I-VI 08 I-VI 09/VII-XII 08 Sprzęt budowlany 122,1 115,5 237,2 26,1 Maszyny rolnicze 320,5 133,3 120,5 103,3 Maszyny poligraficzne 132,3 94,2 100,0 60,0 Maszyny do produkcji tworzyw sztucznych i obróbki metalu 149,8 101,7 75,5 59,9 Maszyny dla przemysłu spożywczego 127,0 96,3 109,1 62,3 Sprzęt medyczny 149,6 106,4 96,2 87,9

11 Sprzęt budowlany Maszyny rolnicze Maszyny poligraficzne Maszyny do produkcji tworzyw sztucznych i Maszyny dla przemysłu spożywczego Sprzęt medyczny Sprzęt gastronomiczny Wózki widłowe Inne Sprzęt gastronomiczny 85,6 127,8 154,1 51,3 Wózki widłowe 146,5 104,4 84,4 42,4 Inne 117,1 82,6 99,4 60,1 Średnia wartośd transakcji poszczególnych grup przedmiotów na rynku maszyn i urządzeo, za wyjątkiem maszyn rolniczych, w przeciwieostwie do rynku leasingu pojazdów, wykazywała w 2009 r. wzrost w porównaniu z poprzednim półroczem ( rys. i.4.), co było skutkiem różnego kształtowania się dynamiki wartości i ilości zawartych umów. Rys. i. 4. Średnia wartośd transakcji leasingowej na rynku leasingu maszyn i urządzeo w okresie I półrocze 2007 I półrocze 2009 ( w zł) I-VI 2007 VII-XII 2007 I-VI 2008 VII-XII 2008 I-VI 2009 i.3. Rynek leasingu nieruchomości Ważnym elementem rynku leasingu, stanowiącym ok.10% jego wartości jest rynek leasingu nieruchomości. Ma on zastosowanie w przypadku nowych, jak również przy refinansowaniu wybudowanych już nieruchomości, tzw. leasing zwrotny. Największy udział pośród wyleasingowanych nieruchomości mają obiekty handlowe i usługowe, chociaż w II półroczu 2008 r. ustapiły na korzyśd budynków wykorzystywanych dla celów przemysłowych stanowiących drugi, bardzo istotny segment rynku nieruchomości (tab.i.13.)

12 Tabela i.13. Struktura rynku leasingu ruchomości w okresie I półrocze 2007 I półrocze 2009 ( w %) Rodzaj nieruchomości I-VI VII-XII I-VI VII-XII I-VI Budynki przemysłowe 11,2 22,4 24,6 44,5 19,2 Obiekty handlowe i usługowe 42,7 47,7 34,8 34,6 40,7 Obiekty biurowe 39,8 15,0 29,5 15,4 13,9 Hotele i obiekty rekreacyjne 4,4 0,6 7,2 0,1 0,0 Inne 1,9 14,3 3,9 5,4 26,2 Razem 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 W badanym okresie najlepsze wyniki na rynku leasingu nieruchomości osiągnięto w w obydwu półroczach 2008 r. i to zarówno pod względem wartości jak i ilości transakcji (tab.i.14). Tabela i.14. Wartośd i ilośd umów leasingowych dotyczących nieruchomości zawartych w okresie I pólrocza 2007 I półrocza 2009 Rodzaj J.m nieruchomości I-VI VII-XII I-VI VII-XII I-VI Budynki przemysłowe mln zł szt Obiekty handlowe i mln zł usługowe szt Obiekty biurowe mln zł szt Hotele i obiekty rekreacyjne mln zł szt Inne mln zł szt Razem mln zł szt Zauważalny spadek w tym zakresie wystąpił w 2009 r. Warto jednak zauważyd, że w segmencie obiektów handlowych i usługowych pod względem wartości rynek zmniej-

13 szył się nieznacznie, natomiast pojawił się ponad trzykrotny wzrost ilości zawartych transakcji. Skutkowało to obniżeniem średniej wartości wyleasingowanych obiektów do wysokości 9,5 mln zł, podczas gdy począwszy od I półrocza 2007 r. do II półrocza 2008 r. wynosiła odpowiednio 26,4 mln zł, 15,2 mln zł, 16,4 mln zł, 25,6 mln zł. Ten segment rynku nieruchomości charakteryzuje względnie stały spadek wartości rzędu 2,1% w II półroczu oraz 1,8% w I półroczu 2009 r (tab.i.15). Tabela i.15. Dynamika wartości leasingu nieruchomości w okresie II półrocze 2007 I półrocze 2009 (w %) Rodzaj przedmiotu VII-XII/I-VI 07 I-VI 08/VII-XII 07 VII-XII/I-VI I-VI 09/VII-XII Budynki przemysłowe 214,5 119,1 178,1 36,1 Obiekty handlowe i usługowe 119,6 79,1 97,9 98,2 Obiekty biurowe 40,3 213,6 51,5 74,9 Hotele i obiekty rekreacyjne 14,3 1311,1 0,8 0,0 Inne 803,7 29,5 137,5 403,4 Razem 107,0 108,4 98,5 83,4 Przeciwieoswem jest leasing budynków dla celów przemysłowych, który w/w okresie wykazał ok. 78% wzrost, a następnie ok. 64% spadek. Generalnie rynek nieruchomości po 8,4% wzroście w II półroczu 2008 r. notuje w kolejnych okresach badawczych spadek o 1,5% oraz 16,6% Należy jednak pamiętad,że trudno jest wnioskowad na temat sytuacji rynku nieruchomości, ponieważ jest on bardzo silnie zróżnicowany pod względem jednostkowych wartości transakcji co sprawia, że zawarcie jednego kontraktu może spowodowad więcej niż kilkuprocentowe zmiany całego portfela. Poza tym długi okres przygotowania transakcji może dawad efekt przesunięcia w czasie jej realizacji. i.4. Warunki rozwoju leasingu w Polsce w badanym okresie w ocenie przedsiębiorstw leasingowych Na zakooczenie analizy kształtowania się rynku leasingu w Polsce w dobie kryzysu warto również wziąd pod uwagę opinie przedsiębiorstw leasingowych dotyczące warunków rozwoju działalności leasingowej (tab.i.16.).

14 Tabela i.16. Struktura ocen koniunktury w działalności leasingowej w latach (w %) Wyszczególnienie - ocena Przedsiębiorstwa w % Dobra (sprzyjająca rozwojowi przedsiębiorstwa) Średnia 7 45 Zła 11 8 Trudno cenid - 20 Żródło: opracowanie własne na podstawie Działalnośd przedsiębiorstw leasingowych w 2008 roku, Działalnośd przedsiębiorstw leasingowych w 2009 roku W 2007 roku 85% badanych przedsiębiorstw uznało, że istnieją sprzyjające warunki rozwojowi leasingu, co należy uznad za naturalne w sytuacji, gdy zanotowano rekordowaą wartośd transakcji leasingowych. Rok 2008 przyniósł już zmianę nastrojów, a mianowicie już tylko 27% badanych przedsiębiorstw oceniło warunki rozwoju leasingu jako dobre. Większośd ( 45%) uznała je za średnie i co ciekawe z 11% do 8% spadła liczba przedsiębiorstw oceniających je jako złe, natomiast pojawiła się dośd duża (20%) grupa przedsiębiorstw, które nie potrafiły jednoznacznie ocenid tej sytuacji. Jak wynika z powyższego wśród firm leasingowych nie panuje pesymistyczny nastrój, ale raczej umiarkowany optymizm. Uwzględniając jednak wyniki branży leasingowej w I połowie 2009 r. należy spodziewad się wzrostu niezadowolenia z warunków rozwoju leasingu w przyszłości. Zakooczenie Reasumując powyższe rozważania można stwierdzid, że: W 2008 r. nastąpiło spowolnienie dynamiki wzrostu wartości rynku leasingu, ale szczególnie widoczne było w jego II połowie; W I półroczu 2009 r. zwiększył się spadek wartości transakcji, co przy dalszym słabnącym tempie nakładów inwestycyjnych może skutkowad dośd istotnym zahamowaniem rozwoju rynku leasingu na przestrzeni całego roku; Znaczne spowolnienie wystąpiło na rynku leasingu środków transportu drogowego;

15 Nadal wiodącymi segmentami rynku leasingu są środki transportu drogowego oraz maszyny i urządzenia, chociaż zmniejszył się ich udział w ogólnej wartości wyleasingowanych środków trwałych; Rynek leasingu ruchomości wykazał większe tempo spadku niż rynek leasingu nieruchomości; Zaistniała sytuacja w 2008 r. nie spowodowała pesymistycznych prognoz wśród przedsiębiorców dotyczących warunków rozwoju leasingu w Polsce. Bibliografia Działalnośd przedsiębiorstw leasingowych w 2008 roku, ( ) Działalnośd przedsiębiorstw leasingowych w 2007 roku, ( ) GUS (2009a), Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju rok 2008,Warszawa GUS (2009b), Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju I półrocze 2009, Warszawa Związek Polskiego Leasingu, ( )