P/08/146 LLO /08 Pan Mirosław Leszczyński Dyrektor Szpitala Wojewódzkiego im. Jana Pawła II w Bełchatowie

Transkrypt

1 Łódź, dnia lipca 2008 r. NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA W ŁODZI ul. Kilińskiego Łódź tel (fax) skr. poczt. 243 P/08/146 LLO /08 Pan Mirosław Leszczyński Dyrektor Szpitala Wojewódzkiego im. Jana Pawła II w Bełchatowie WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli (j. t. Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1701), zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Łodzi skontrolowała Szpital Wojewódzki im. Jana Pawła II, zwany dalej Szpitalem, w zakresie funkcjonowania samorządowego lecznictwa szpitalnego w województwie łódzkim w latach (I kwartał). W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym w dniu 24 czerwca 2008 r. - NajwyŜsza Izba Kontroli, stosownie do art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Dyrektorowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. W ocenie NIK, działalność Szpitala charakteryzowała w badanym okresie niekorzystna sytuacja ekonomiczna (pomimo uzyskania pozytywnych efektów przeprowadzonej restrukturyzacji finansowej) oraz ograniczona dostępność do udzielania niektórych świadczeń zdrowotnych. Pozytywnie oceniono natomiast spełnianie przez Szpital (z wyjątkami nie mającymi zasadniczego znaczenia na poziom udzielanych świadczeń) - wymogów w zakresie stanu i kwalifikacji personelu medycznego oraz wyposaŝenia w aparaturę i sprzęt medyczny.

2 2 1. W latach przychody ogółem Szpitala, wynoszące odpowiednio ,8 tys. zł i ,1 tys. zł, pokrywały ponoszone koszty, co umoŝliwiło uzyskanie w tym okresie zysku netto w wysokości 647,8 tys. zł oraz 4.246,8 tys. zł. Na znaczny wzrost dodatniego wyniku w 2007 r. wpłynęły jednak doraźne skutki finansowe, przeprowadzonej na podstawie ustawy z dnia 15 kwietnia 2005 r. o pomocy publicznej i restrukturyzacji publicznych zakładów opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 78, poz. 684 ze zm.) - restrukturyzacji finansowej Szpitala, w tym m.in. umorzenia: wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (1.206,3 tys. zł) i poŝyczki Skarbu Państwa (3.224,1 tys. zł). Natomiast koszty działalności podstawowej były nadal wyŝsze od przychodów uzyskiwanych z NFZ, co spowodowało iŝ w latach straty na sprzedaŝy wyniosły 1.218,3 tys. zł i 5.032,3 tys. zł. W I kwartale 2008 r., tj. po zakończeniu postępowania restrukturyzacyjnego (decyzją Wojewody Łódzkiego z dnia 22 maja 2007 r.) przychody ogółem Szpitala były juŝ niŝsze od kosztów i Szpital poniósł stratę wynoszącą 787,9 tys. zł. W latach rosła przy tym ilość oddziałów szpitalnych, których działalność była deficytowa (na 28 oddziałów odpowiednio 13 i 20 oddziałów uzyskało wynik ujemny). Zobowiązania ogółem, które na koniec 2006 r. wyniosły ,2 tys. zł, spadły do poziomu ,5 tys. zł (31 grudnia 2007 r.), a następnie zwiększyły się do ,9 tys. zł (31 marca 2008 r.). Restrukturyzacja finansowa Szpitala przyniosła natomiast zasadniczą i pozytywną zmianę stanu zobowiązań wymagalnych, które spadły z 2.999,2 tys. zł (31 grudnia 2006 r.) do 8.848,4 zł (31 marca 2008 r.). W okresie objętym kontrolą Szpital zapłacił łącznie 4.368,58 zł odsetek od zobowiązań cywilnoprawnych z lat (I kwartał), w tym w 2007 r. na kwotę 3.533,27 zł i w I półroczu 2008 r. w wysokości 835,31 zł. Na podstawie art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz. U. z 2005 r. Nr 14, poz. 114 ze zm.) niewykonanie przez Szpital powyŝszych zobowiązań, skutkujące zapłatą odsetek stanowi naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Ustalenia kontroli wskazywały takŝe na stosunkowo niski stopień wykonania kontraktów NFZ na udzielanie świadczenie opieki zdrowotnej, który w 2007 r. wyniósł 96,5%. W złoŝonych do protokołu kontroli wyjaśnieniach ówczesny p.o. dyrektora Szpitala Pani Jolanta Borowiecka-Tenus stwierdziła m.in., Ŝe na niepełne wykonanie kontraktów wpłynęły m.in. akcje strajkowe personelu medycznego (w czerwcu i lipcu 2007 r. w oddziałach szpitalnych liczba hospitalizowanych zmniejszyła się o około 40%). Nie kwestionując powyŝszych wyjaśnień, w ocenie NIK, na niekorzystne wyniki finansowe Szpitala wpłynęło takŝe niezrealizowanie w pełni wszystkich zamierzeń przyjętych w

3 3 programie restrukturyzacyjnym, w tym termomodernizacji obiektu oraz pełnej informatyzacji komórek organizacyjnych. W programie oszacowano, Ŝe łączne zmniejszenie kosztów działalności Szpitala związane z realizacją powyŝszych zadań wyniesie 577 tys. zł rocznie (m.in. oszczędności kosztów wynagrodzeń z powodu redukcji 15 etatów). Jednocześnie naleŝy wskazać na korzystne efekty podjętych w latach działań naprawczych, w sposób istotny zmniejszających koszty, takich jak np. spadek w tym okresie zatrudnienia z 1690,78 do 1294,46 etatów (23,5%). Znaczący wpływ na rentowność działalności Szpitala miało takŝe nieprawidłowe rozliczanie z NFZ wykonanych świadczeń opieki zdrowotnej. W wyniku kontroli przeprowadzonych przez Łódzki Oddział Wojewódzki NFZ w latach Szpital został obciąŝony z powyŝszego tytułu łączną kwotą 1.150,2 tys. zł. W ocenie NIK, prowadzony przez Szpital rachunek kosztów nie w pełni spełniał wymogi określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 22 grudnia 1998 r. w sprawie szczególnych zasad rachunku kosztów w publicznych zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. nr 164, poz. 1194). Stwierdzono bowiem, Ŝe nie określano zgodnie z 3 i 5 powołanego rozporządzenia indywidualnego kosztu: leczenia hospitalizowanego, leczenia ambulatoryjnego, leczenia jednostek chorobowych i procedur medycznych. 2. W latach (do 31 marca) stan zatrudnienia w Szpitalu zwiększył się ze 1234,9 do 1256,56 etatów (czyli o 1,8%), przy utrzymującym się poziomie zatrudnienia lekarzy (171,4 i 171,66 etatów) i spadku liczby pielęgniarek i połoŝnych (z 619 do 614, tj. o 0,8%). Na wzrost zatrudnienia ogółem wpłynęły zmiany w grupach pozostałego personelu wyŝszego (30,5 i 33,5 etatu), techników medycznych (56 i 59), personelu średniego (57 i 62), personelu niŝszego (51 i 60), administracji (105 i 107,4) i personelu technicznego i obsługi (145 i 149). W okresie tym zmniejszyła się liczba lekarzy zatrudnionych na podstawie umów o pracę ze 179 (31 grudnia 2006 r.) do 176 (31 marca 2008 r.) oraz na podstawie umów cywilnoprawnych (odpowiednio 50 i 40). W ocenie NIK, wysoki był udział wynagrodzeń (wraz z pochodnymi) w kosztach ogółem Szpitala. Udział ten z poziomu 62,54% w 2006 r. zwiększył się do 70,55% w I kwartale 2008 r. W latach powyŝsze wynagrodzenia zwiększyły się z ,3 tys. zł do ,4 tys. zł (o 24,3%), natomiast w 2008 r. zaplanowano ich wzrost do ,3 tys. zł (o 20,3% w stosunku do wykonania roku ubiegłego). Jako przyczynę tak znacznego wzrostu wynagrodzeń Pani J. Borowiecka-Tenus wskazała akcje strajkowe organizacji związkowych, głównie lekarskich i pielęgniarskich, które wymusiły większą niŝ planowano alokację środków na wynagrodzenia.

4 4 3. Analiza kwalifikacji personelu medycznego zatrudnionego w 7 wybranych oddziałach szpitalnych (2 oddziały wewnętrzne, kardiologia, neurologia, chirurgia, chirurgia urazowoortopedyczna i urologia) wykazała przestrzeganie wymogów określonych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 29 marca 1999 r. w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracowników na poszczególnych rodzajach stanowisk pracy w publicznych zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. nr 30, poz. 300 ze zm.). Wyjątek stanowiła zastępczyni pielęgniarki oddziałowej w Oddziale Kardiologicznym, która nie posiadała wymaganego wykształcenia wyŝszego lub ukończonego kursu kwalifikacyjnego (pracownik ten złoŝył zobowiązanie do podjęcia studiów licencjackich na Wydziale Pielęgniarskim w październiku 2008 r.). 4. Szpital nie zapewniał pełnej dostępności do niektórych świadczeń zdrowotnych. Spośród 7 analizowanych oddziałów szpitalnych, w 2 (chirurgia urazowo-ortopedyczna i chirurgia ogólna) występowała kolejka oczekujących na zabieg (w pozostałych 5 oddziałach pacjenci byli przyjmowani na bieŝąco ). Np. na koniec marca 2008 r. na wykonanie endoprotezoplastyki stawu biodrowego oczekiwało 171 osób. Średni czas oczekiwania na ten zabieg wynosił około 600 dni (przy uwzględnieniu pacjentów, którzy się zarejestrowali u kilku świadczeniodawców i zrezygnowali po uzyskaniu świadczenia w innej jednostce słuŝby zdrowia). W okresie objętym kontrolą zasady prowadzenia list oczekujących były uregulowane zarządzeniami dyrektora Szpitala, na podstawie których m.in. powołano zespół oceny przyjęć. Zespół ten zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 210, poz ze zm.) dokonywał ocen list oczekujących, przedstawianych następnie w sprawozdaniach do Łódzkiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ. Pozytywnie oceniono wprowadzenie w Szpitalu (zarządzeniem dyrektora nr 12A/2004 z dnia 22 czerwca 2004 r.) dokumentacji systemu zarządzania jakością zgodnego z normą ISO 9001:2000 na realizację zintegrowanej pomocy doraźnej, diagnostyki obrazowej oraz diagnostyki laboratoryjnej, a następnie certyfikatu systemu jakości w powyŝszym zakresie. (na okres od 23 maja 2005 r. do 22 maja 2008 r.). W Szpitalu dokumentowano takŝe działalność komitetów i zespołów do spraw: przyczyn zgonów, skuteczności leczenia i zakaŝeń zakładowych. W latach Szpital zarejestrował odpowiednio (na leczonych) i ( leczonych) odmów przyjęć pacjentów. Wyjaśniając tak duŝą ilość odmów przyjęć Pani J. Borowiecka Tenus stwierdziła, Ŝe w rejestrze odmów ujęto m.in. osoby,

5 5 którym udzielono porad specjalistycznych w SOR i w Izbie przyjęć nie zakończonych hospitalizacją z powodu braku wskazań do leczenia szpitalnego, a w chwili obecnej nie jest moŝliwe ustalenie szczegółowych przyczyn odmowy przyjęcia do Szpitala oraz liczby osób, którym odmówiono przyjęcia z danej przyczyny. W ocenie NIK, przedstawiony sposób prowadzenia księgi odmów przyjęć jest sprzeczny z 20 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2006 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej w zakładach opieki zdrowotnej oraz sposobu jej przetwarzania (Dz. U. Nr 247, poz ze zm.). 5. Kontrola stanu wyposaŝenia Szpitala w aparaturę i sprzęt medyczny (na przykładzie wybranych 7 oddziałów) wykazała, Ŝe spełniało ono wymagania podstawowe określone przez NFZ, chociaŝ dostęp do wszystkich badań i terapii rankingujących miały tylko 2 oddziały: urazowo-ortopedyczny i urologiczny. Na powyŝszy stan w znacznym stopniu wpłynęły zakupy sprzętu, na które w okresie objętym kontrolą wydano łącznie 2.932,2 tys. zł, w tym 851,4 tys. zł pochodziło ze środków własnych Szpitala. Występowały jednak ograniczenia w dostępie m.in. do badań endoskopowych (awarie sprzętu lub niewystarczająca jego ilość) i badań radiologicznych z uŝyciem kontrastu. W wyniku przeprowadzonych oględzin wybranych 7 oddziałów szpitalnych stwierdzono m.in. zmodernizowanie Oddziału Neurologii oraz Oddziału Urologii (w około 50%). Występowały jednak liczne odstępstwa od obowiązujących wymagań, ustalonych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowych i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 213, poz.1568). Stwierdzono m.in. zbyt wąskie drzwi (w 6 oddziałach), nieprzystosowanie pomieszczeń dla osób niepełnosprawnych, brak pokoi 1 łóŝkowych (6 oddziałów), urządzeń zabezpieczających przed przegrzewaniem (2 oddziały) i wózków-wanien w łazienkach (7 oddziałów). Ponadto, występowały zaniedbania w zakresie stanu sanitarnego, które pomimo wydania zaleceń przez Powiatową Stację Sanitarno- Epidemiologiczną w Bełchatowie, nie zostały usunięte (zniszczone meble kuchenne oraz stolarka okienna i drzwiowa w Oddziale Chirurgii Ogólnej) lub termin ich usunięcia jeszcze nie upłynął (zniszczone naczynia i niewystarczająca ilość sztućców, zniszczone podłogi i płytki ścienne, zacieki itp.). Kontrola wykazała, iŝ Szpital opracował zgodnie z 53 powołanego wyŝej rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006 r. program, w którym przyjęto dostosowanie pomieszczeń i urządzeń do wymagań określonych rozporządzeniem do 31 grudnia 2012 r.

6 6 Stwierdzono ponadto niewykorzystywanie budynku kotłowni, który został wyłączony z ruchu w dniu 14 czerwca 2004 r. Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o podjęcie działań zmierzających do: zwiększenia stopnia realizacji umów na udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej i zapewnienia ich prawidłowego rozliczania, zrealizowania zamierzeń inwestycyjnych przyjętych w programie restrukturyzacyjnym i dostosowawczym oraz przeanalizowania moŝliwości racjonalnego wykorzystania niezagospodarowanych pomieszczeń, prowadzenia rachunku kosztów oraz księgi odmów przyjęć pacjentów zgodnie z obowiązującymi wymogami. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Łodzi, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje od Pana Dyrektora w terminie 15 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag oraz wykonania wniosków, bądź o przyczynach niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego przysługuje Pani Dyrektor prawo zgłoszenia na piśmie do Dyrektora Delegatury NIK w Łodzi umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o której wyŝej mowa, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK.