GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Statystyki Rolnictwa i Środowiska

Transkrypt

1 GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Statystyki Rolnictwa i Środowiska Informacja sygnalna Warsawa, r. B A D A N I E P R O D U K C J I R O Ś L I N N E J PRODUKCJA OGRODNICZA. BADANIE WARZYW GRUNTOWYCH 1) Łącna powierchnia uprawy waryw gruntowych w Polsce w 2006 r. włącając powierchnię uprawy waryw gruntowych w ogrodach prydomowych (25,6 tys. ha) wynosiła 223,5 tys. ha. Wyniki badania repreentacyjnego wskaują, że ponad 20% powierchni uprawy waryw było nawadnianych pry użyciu descowni stałych lub prenośnych. W gospodarstwach prowadących uprawę waryw aledwie ok. 3% ogólnej pojemności chłodni i prechowalni stanowiły chłodnie kontrolowaną atmosferą, aś chłodnie wymusonym obiegiem powietra ok. 18% łącnej kubatury chłodni i prechowalni. Najwyżsy procentowy udiał masyn i urądeń do uprawy posiadała grupa gospodarstw o powierchni użytków rolnych ha. Wśród użytkowników prowadących gospodarstwa warywnice w 2006 r. około 82% to osoby w wieku lat 30-59, aledwie ok. 6% użytkowników tych gospodarstw były to osoby do 29 roku życia, a niespełna 12% to osoby w wieku 60 lat i więcej. Wśród osób prowadących gospodarstwa produkcją warywnicą jedynie ok. 8% posiadało wykstałcenie ogrodnice. 1) Informacja awiera uogólnione wyniki repreentacyjnego badania waryw gruntowych w połąceniu wynikami sacunków produkcji ogrodnicej ora repreentacyjnego badania użytkowania gruntów, powierchni asiewów i pogłowia wierąt gospodarskich w 2006 r. Uupełnieniem tych badań są wyniki uyskane e sprawodawcości gospodarstw państwowych, spółdielcych i spółek.

2 Uwagi ogólne W analiie danych wykorystano wyniki repreentacyjnego badania waryw, sacunki reconawców terenowych GUS, a także sprawodawcość gospodarstw państwowych spółdielcych i spółek, a ponadto wyniki repreentacyjnego badania użytkowania gruntów, powierchni asiewów i pogłowia wierąt gospodarskich w 2006 r. Dobór próby gospodarstw rolnych do badania repreentacyjnego waryw gruntowych. Badaną populację stanowiły gospodarstwa indywidualne, w których powierchnia upraw waryw gruntowych była nie mniejsa niż 0,1 ha. Badana populacja licyła gospodarstw. Jako operat losowania wykorystano Statystycny Rejestr Gospodarstw Rolnych i Leśnych utworony po Powsechnym Spisie Rolnym Dane w tym rejestre były następnie aktualiowane wynikami kolejnych repreentacyjnych badań rolnicych. Licebność próby ustalono na ok gospodarstw. W celu wyboru próby astosowano schemat losowania warstwowego optymalnego. Pryjęto, że populacja gospodarstw rolnych objęta badaniem podielona ostanie na siedem warstw, pry cym gospodarstwa akwalifikowane do warstwy 7 jako najwiękse e wględu na powierchnię uprawy waryw, nie będą losowane, lec warstwa ta ostanie badana w 100%. Podiału populacji na warstwy tj. ustalenie granic poscególnych warstw ora alokacji ałożonej licebności próby pomiędy warstwy dokonano pry pomocy metody optymaliacji numerycnej. Jako kryterium optymalności pryjęto minimaliację współcynnika mienności powierchni uprawy waryw gruntowych pry ustalonej licebności próby. Wyniki obliceń podane ostały w tablicy 1. Tablica 1. Licba gospodarstw w populacji i w próbie w poscególnych warstwach. warstwa ( h) górna granica h-tej warstwy populacja N h próba n h Ogółem , , , , , , ,

3 Po określeniu warstw i ustaleniu licby gospodarstw losowanych do próby poscególnych warstw, dokonano losowania gospodarstw do próby. W poscególnych warstwach ( wyjątkiem warstwy siódmej) próbę losowano proporcjonalnie poscególnych wojewódtw. W efekcie próba licyła 8006 gospodarstw, w tym 1885 akwalifikowanych be losowania, o powierchni uprawy waryw prekracającej 7,45 ha. Zasady losowania próby ostały opracowane pre mgr B. Lednickiego, konsultanta Departamentu Statystyki Predsiębiorstw i Rejestrów GUS. WYNIKI BADANIA WARZYW W POLSCE W 2006 R. Uogólnione wyniki repreentacyjnego badania waryw w gospodarstwach indywidualnych wra sacunkiem reconawców terenowych uupełnione sprawodawcością gospodarstw państwowych spółdielcych i spółek, a także wyniki repreentacyjnego badania użytkowania gruntów, powierchni asiewów i pogłowia wierąt gospodarskich w 2006 r. wykaały, że łącna powierchnia uprawy waryw gruntowych w Polsce w 2006 r. włącając powierchnię uprawy waryw gruntowych w ogrodach prydomowych wynosiła 223,5 tys. ha, a powierchnia uprawy waryw gruntowych be ogrodów prydomowych 197,9 tys. ha. Najwięksą powierchnię w strukture uprawy waryw gruntowych ajmowała cebula, następnie kapusta i marchew jadalna. Te try gatunki ajmowały w sumie ponad 45% łącnej powierchni uprawy waryw gruntowych. Według wyników repreentacyjnego badania waryw gruntowych, badanej corocnie łącnej powierchni uprawy kapusty białej cerwonej i włoskiej, w 2006 r. kapusta biała ajmowała 90,2%, kapusta cerwona 5,3%, a kapusta włoska 4,5%. Struktura powierchni uprawy poscególnych gatunków waryw gruntowych predstawiona ostała w tablicy 2. 3

4 Tablica 2. Struktura powierchni uprawy waryw gruntowych w 2006 r. Gatunki Udiał powierchni uprawy gatunków waryw w łącnej powierchni uprawy waryw gruntowych (w %) Warywa gruntowe ogółem 100,0 Kapusta 15,2 Kalafiory 5,2 Brokuły 1,5 Brukselka 1,0 Kalarepa 0,4 Inne warywa kapustne 0,4 Pory 2,5 Cebula 15,6 Poostałe warywa cebulowe 0,7 Marchew jadalna 14,6 Buraki ćwikłowe 6,9 Pietruska 4,3 Selery koreniowe 2,7 Poostałe warywa koreniowe i bulwiaste 1,2 Pomidory 6,0 Papryka 0,7 Ogórki 9,3 Dynia łącnie kabackiem i cukinią 0,6 Poostałe warywa dyniowate 0,2 Groch ielony 3,0 Fasola sparagowa 3,3 Inne warywa strąckowe 0,7 Selery naciowe 0,1 Sałata 0,7 Inne warywa liściowe 2,1 Kukuryda cukrowa 0,6 Inne warywa wceśniej nieujęte 0,5 4

5 Wśród waryw radiej uprawnianych najwięksą powierchnię ajmują brokuły, których powierchnia uprawy w ostatnich latach nacnie wrosła. Powierchnia uprawy waryw w ostatnich latach systematycnie wrasta, własca gatunków dawniej mniej popularnych. Struktura powierchni uprawy poscególnych gatunków waryw poostałych predstawiono na wykresie 1. Wykres 1. Struktura powierchni uprawy poostałych waryw gruntowych w 2006 r. Inne poostałych 25,5 Brokuły 5,5 Brukselka 3,8 Por 9,3 Kukuryda cukrowa 2,3 Pietrusk 15,6 Fasola sparagowa 12,0 Selery koreniowe 9,9 Groch ielony 11,2 Dynia (łącnie kabackiem i cukinią) 2,2 Papryk 2,7 Wyniki badania repreentacyjnego wskaują, że ponad 20% powierchni uprawy waryw było nawadnianych pry użyciu descowni stałych lub prenośnych. Jednak w poscególnych wojewódtwach anacyły się duże różnice w procencie nawadnianej powierchni. Najwięksy obsar uprawy waryw, które były nawadniane odnotowano w wojewódtwach północno-achodniej Polski, a najmniejsy w wojewódtwach Polski południowo-wschodniej. Udiał powierchni uprawy waryw gruntowych obsługiwanych pre urądenia nawadniające obrauje mapka 1. 5

6 Mapka 1. Najwięksą licbę masyn i urądeń do uprawy roślin anotowano w wojewódtwach łódkim, maowieckim, wielkopolskim, małopolskim, świętokryskim i lubelskim, w których 6

7 skoncentrowana była także nacna cęść powierchni uprawy waryw gruntowych w Polsce. W wyżej wymienionych wojewódtwach użytkowanych było łącnie ponad 70% wsystkich masyn i urądeń wykorystywanych w gospodarstwach warywnicych w Polsce. Najwyżsy procentowy udiał masyn i urądeń do uprawy posiadała grupa gospodarstw o powierchni użytków rolnych ha, lec były to w ponad 50% gospodarstwa uprawiające aledwie do 1 ha waryw. Wskauje to na ogólnorolnice użytkowanie masyn i urądeń arówno do produkcji warywnicej jak i upraw rolnych prowadonych w gospodarstwie. Rok 2006 był niekorystny dla produkcji waryw gruntowych. Łącne biory waryw gruntowych ogółem były niżse od niebyt wysokich biorów uyskanych w roku Spadek produkcji w stosunku do ubiegłych lat wynikał prede wsystkim niespryjających warunków meteorologicnych dla niemal wsystkich gatunków waryw, wyjątkiem waryw ciepłolubnych. Strukturę biorów podstawowych gatunków waryw gruntowych w 2006 r. predstawia wykres 2, natomiast na wykresie 3 predstawiono strukturę biorów poostałych waryw. Wykres 2. Struktura biorów waryw gruntowych w 2006 r. Poostałe warywa raem 16% Kapusta 27% Pomidory 6% Ogórki 6% Buraki ćwiklowe 8% Kalafiory 5% Marchew jadalna 19% Cebula 13% 7

8 Wykres 3. Struktura biorów poostałych waryw gruntowych w 2006 r. Inne poostałych 20,8% Brokuły 5,3% Brukselka 3,9% Kukuryda cukrowa 2,0% Pory 13,0% Sałata 2,3% Fasola sparagowa 7,2% Groch ielony 4,7% Pietruska 18,0% Dynia (łącnie kabackiem i cukinią) 4,6% Papryka 2,8% Selery koreniowe 15,2% W rodysponowaniu biorów waryw gruntowych wyprodukowanych w 2006 r. najwięksy udiał stanowiła spredaż do punktów skupu (33,8%). Popre rynek giełdowy odbywała się spredaż 27,2% ogólnych biorów waryw gruntowych, a popre wolny rynek 20,1%. Bepośrednio gospodarstwa odebrano 14,1% wyprodukowanych waryw, natomiast na samoaopatrenie prenacono 2,3% produkcji. W porównaniu rokiem 1998 wrósł udiał spredaży waryw gruntowych do punktów skupu i na giełdie, natomiast mniejsył się udiał spredaży na wolnym rynku. Badanie wykaało nacne różnicowanie kierunku rodysponowania biorów waryw w ależności od gatunku. W rodysponowaniu produkcji kapusty białej więksość stanowiła spredaż popre rynek giełdowy (35,6% ogólnych biorów kapusty białej) ora na wolnym rynku (29,8%). W prypadku pomidorów i grochu ielonego ponad 70% ich produkcji trafiło do punktów skupu. Do punktów skupu prenacana była także nacna ceść biorów brukselki, kalafiorów ora fasoli sparagowej. Struktura rodysponowania biorów dla poscególnych gatunków waryw gruntowych ostała predstawiona w tablicy 3. 8

9 Tablica 3. Kierunki rodysponowania biorów poscególnych gatunków waryw gruntowych (strukrura w %) Wyscególnienie Zbiory na giełdie do punktów skupu Spredaż odbiór gospodar stwa na wolnym rynku Samoa - opatrenie Straty w prechowywaniu Warywa gruntowe ogółem 100,0 27,2 33,8 14,1 20,1 2,3 2,5 Kapusta biała 100,0 35,6 18,7 10,8 29,8 2,2 2,9 Kapusta cerwona 100,0 37,3 26,6 10,5 21,2 1,5 2,9 Kapusta włoska 100,0 44,1 23,9 9,6 18,6 1,2 2,6 Brukselka 100,0 12,5 56,5 0,7 29,1 0,7 0,5 Kalafiory 100,0 34,2 51,2 5,4 7,5 0,7 0,9 Cebula 100,0 20,6 26,9 27,3 19,4 1,8 3,9 Pomidory 100,0 10,4 77,4 7,2 3,3 1,3 0,4 Ogórki 100,0 20,9 36,7 10,0 26,0 5,5 0,9 Marchew jadalna 100,0 26,3 33,9 14,0 20,0 2,6 3,3 Buraki ćwikłowe 100,0 29,4 24,3 12,8 26,0 4,5 3,1 Pietruska 100,0 40,4 14,7 16,9 21,7 3,0 3,3 Pory 100,0 44,2 19,0 10,9 21,7 1,7 2,4 Selery koreniowe 100,0 36,9 32,2 10,3 16,6 1,1 2,9 Fasola sparagowa 100,0 19,8 50,3 16,0 12,3 1,3 0,2 Groch ielony 100,0 0,5 70,2 28,4 0,7 0,2 0,1 Poostałe 100,0 22,4 46,3 14,3 13,6 2,3 1,1 Z badania repreentacyjnego waryw wynika, że najwięcej prechowalni i chłodni lokaliowanych jest w wojewódtwach: maowieckim, wielkopolskim, łódkim, małopolskim świętokryskim i kujawsko-pomorskim, a więc w tych rejonach, w których produkcja waryw jest najwyżsa. Najwięksą łącną pojemność chłodni i prechowalni wykaano w gospodarstwach posiadających 5 7 ha uprawy waryw. Pojemność chłodni kontrolowaną atmosferą w tych gospodarstwach wynosiła niespełna 1%, a wymusonym obiegiem powietra blisko 20% łącnej kubatury chłodni i prechowalni. W gospodarstwach 9

10 prowadących uprawę waryw aledwie ok. 3% ogólnej pojemności chłodni i prechowalni stanowiły chłodnie kontrolowaną atmosferą, aś chłodnie wymusonym obiegiem powietra ok. 18% łącnej kubatury chłodni i prechowalni. W porównaniu poprednim badaniem więksyła się procentowy udiał chłodni wymusonym obiegiem powietra, natomiast udiał chłodni kontrolowaną atmosferą był bliżony do tego 1998 r. Wśród użytkowników prowadących gospodarstwa warywnice w 2006 r. około 82% to osoby w wieku lat 30-59, aledwie ok. 6% użytkowników tych gospodarstw były to osoby do 29 roku życia, a niespełna 12% to osoby w wieku 60 lat i więcej. W grupie użytkowników gospodarstw warywnicych w wieku do 29 lat preważały osoby wykstałceniem średnim (44,7%), następnie asadnicym (31,8%) i wyżsym (13,0%). Wśród użytkowników w wieku od 30 do 59 lat najwięcej było osób wykstałceniem asadnicym (47,7%), a w grupie 60 lat i więcej dominowały osoby wykstałceniem podstawowym i gimnajalnym (44,3%). W sumie prawie 45% osób prowadących w 2006 r. gospodarstwa uprawą waryw miało wykstałcenie asadnice, ponad 29% miało wykstałcenie średnie, aś kolejne 19% to osoby ukońconą skołą podstawową lub gimnajum. Jedynie niecałe 5% użytkowników gospodarstw warywnicych posiadało wykstałcenie wyżse, cego ponad 40% były to osoby wykstałceniem rolnicym (podobnie w prypadku wykstałcenia średniego). Tablica 4 i 5 predstawia strukturę wiekową ora wykstałcenia użytkowników gospodarstw prowadących uprawę waryw gruntowych w 2006 r. Wśród użytkowników i prowadących gospodarstwa produkcją warywnicą jedynie ok. 8% posiadało wykstałcenie ogrodnice, pry cym 48,0% spośród tych osób ukońcyło kursy awodowe o profilu ogrodnicym, 29,2% posiadało wykstałcenie średnie ogrodnice, a 17,2% asadnice ogrodnice. Najwięcej użytkowników gospodarstw warywnicych posiadających wykstałcenie o kierunku ogrodnicym było w badanym roku w wojewódtwach: śląskim, maowieckim, dolnośląskim i pomorskim. 10

11 Tablica 4. Struktura wieku użytkowników gospodarstw warywnicych dla poscególnych poiomów wykstałcenia Wykstałcenie Ogółem do 29 lat tego w wieku lat 60 lat i wiecej Ogółem 100,0 6,0 82,2 11,8 Wyżse ogółem tego rolnice inne 100,0 16,3 71,6 12,1 100,0 12,6 73,4 14,0 100,0 18,9 70,3 10,8 Średnie ogółem 100,0 10,8 86,6 2,7 rolnice 100,0 2,4 97,3 0,3 tego inne 100,0 13,2 83,4 3,4 ogółem 100,0 9,2 84,6 6,2 rolnice 100,0 9,4 86,1 4,6 tego inne 100,0 9,1 83,5 7,3 Policealne ogółem Zsadnice rolnice 100,0 4,3 88,2 7,6 100,0 2,8 91,0 6,2 tego inne 100,0 5,2 86,3 8,4 Podstawowe i gimnajalne 100,0 2,5 70,4 27,1 Poostałe 100,0 1,2 31,8 67,0 11

12 Tablica 5. Struktura poiomu wykstałcenia w poscególnych grupach wiekowych użytkowników gospodarstw warywnicych Wykstałcenie Ogółem do 29 lat tego w wieku lat 60 lat i wiecej Ogółem 100,0 100,0 100,0 100,0 Wyżse Średnie Policealne Zsadnice ogółem 4,8 13,0 4,2 4,9 tego rolnice 40,7 31,5 41,7 47,0 inne 59,3 68,5 58,3 53,0 ogółem 1,3 2,4 1,4 0,3 rolnice 23,0 5,1 25,8 2,9 tego inne 77,0 94,9 74,2 97,1 ogółem 29,1 44,7 29,9 15,4 rolnice 40,3 40,9 41,0 29,5 tego inne 59,7 59,1 59,0 70,5 ogółem 44,5 31,8 47,7 28,6 rolnice 39,5 26,1 40,8 32,5 tego inne 60,5 73,9 59,2 67,5 Podstawowe i gimnajalne 19,2 7,9 16,4 44,3 Poostałe 1,2 0,2 0,4 6,6 12