PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA FIZYKA III ETAP EDUKACYJNY

Transkrypt

1 PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA FIZYKA III ETAP EDUKACYJNY Przedmiotowy system oceniania z chemii w gimnazjum został opracowany w oparciu o: 1. Podstawę programową. 2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 czerwca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz.U poz. 843). 3. Program nauczania w gimnazjum specjalnym uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim realizowany w Gimnazjum Specjalnym nr 19 w Zespole Szkół nr 6 w Bytomiu, opracowanego przez mgr Izabelę Balińska Lech 4. Statut szkoły i WSO. Przedmiotem oceniania są: wiadomości; umiejętności; postawa ucznia i jego aktywność. Cele ogólne oceniania: rozpoznanie przez nauczyciela poziomu i postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do wymagań programowych; poinformowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych z fizyki i postępach w tym zakresie; pomoc uczniowi w samodzielnym kształceniu fizycznym; motywowanie ucznia do dalszej pracy; przekazanie rodzicom lub opiekunom informacji o postępach dziecka, dostarczenie nauczycielowi informacji zwrotnej na temat efektywności jego nauczania, prawidłowości doboru metod i technik pracy z uczniem. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA. Osiągnięcie założonych celów dydaktycznych i wychowawczych wymaga stosowania różnorodnych metod nauczania. Przyjęte metody powinny ustawicznie aktywizować uczniów do przeprowadzania wszechstronnych operacji umysłowych. Nauczanie fizyki powinno się odbywać zgodnie z teorią kształcenia wielostronnego. Uczniowie powinni być systematycznie aktywizowani do przeprowadzania wszechstronnych operacji umysłowych. 1

2 Sposób realizacji celów kształcenia i wychowania z uwzględnieniem możliwości indywidualizacji pracy w zależności od potrzeb i możliwości uczniów oraz z uwzględnieniem warunków, w jakich będzie on realizowany został opisany w w/w programie nauczania. OPIS PRZEWIDYWANYCH OSIĄGNIĘĆ UCZNIA W wyniku realizacji treści programowych z zakresu fizyki przewiduje się, że uczeń absolwent gimnazjum specjalnego: wymienia przyrządy, za pomocą których mierzymy wielkości fizyczne oraz podaje zakres pomiarowy przyrządu i jego dokładność; wymienia jednostki mierzonych wielkości; wykazuje doświadczalnie, że wartość siły ciężkości jest wprost proporcjonalna do masy ciała; oblicza wielkosci fizyczne posługując się wzorem; uzasadnia potrzebę wprowadzenia siły jako wielkości wektorowej; odczytuje gęstość substancji z tabeli; wyznacza doświadczalnie gęstość ciał fizycznych; na podstawie wyników zgromadzonych w tabeli sporządza wykres zależności jednej wielkości fizycznej od drugiej; wymienia stany skupienia ciał, podaje ich przykłady i wymienia i opisuje zmiany stanów skupienia ciał; podaje przykłady rozszerzalności temperaturowej ciał stałych, cieczy i gazów; opisuje doświadczenie uzasadniające hipotezę o cząsteczkowej budowie ciał i zjawisko dyfizji; na wybranym przykładzie opisuje zjawisko napięcia powierzchniowego, demonstrując odpowiednie doświadczenie; opisuje różnice w budowie ciał stałych, cieczy i gazów; podaje przykłady sposobów, którymi można zmienić ciśnienie gazu w zamkniętym zbiorniku; opisuje ruch ciała w podanym układzie odniesienia; rozróżnia pojęcia tor ruchu i droga; wymienia cechy charakteryzujące ruch prostoliniowy jednostajny; na przykładzie wymienia cechy prędkości, jako wielkości wektorowej; planuje czas podróży na podstawie mapy i oszacowanej średniej szybkości pojazdu; odróżnia średnią wartość prędkości od chwilowej wartości prędkości; wyznacza doświadczalnie średnią wartość prędkości biegu lub pływania lub jazdy na rowerze; opisuje ruch jednostajnie przyspieszony; posługuje się pojęciem wartości przyspieszenia do opisu ruchu jednostajnie przyspieszonego; podaje wartość przyspieszenia ziemskiego; wymienia różne rodzaje oddziaływania ciał; podaje przykład dwóch sił równoważących się; analizuje zachowanie się ciał na podstawie pierwszej zasady dynamiki; wymienia niektóre sposoby zmniejszania i zwiększania tarcia; 2

3 wykorzystuje ciężar cieczy do uzasadnienia zależności ciśnienia cieczy na dnie zbiornika od wysokości słupa cieczy; podaje przykłady parcia gazów i cieczy na ściany zbiornika; podaje przykłady wykorzystania prawa Pascala; wyznacza doświadczalnie wartość siły wyporu działającej na ciało zanurzone w cieczy; podaje warunek pływania i tonięcia ciała zanurzonego w cieczy; zapisuje wzorem drugą zasadę dynamiki i odczytuje ten zapis; podaje przykłady wykonania pracy w sensie fizycznym; podaje przykłady energii w przyrodzie i sposoby jej wykorzystywania; podaje przykłady ciał posiadających energię potencjalną ciężkości i energię kinetyczną; podaje przykłady przemiany energii potencjalnej w kinetyczną i na odwrót, posługując się zasadą zachowania energii mechanicznej; opisuje zasadę działania dźwigni dwustronnej; wymienia składniki energii wewnętrznej; opisuje przepływ ciepła (energii) od ciała o wyższej temperaturze do ciała o niższej temperaturze, następujący przy zetknięciu tych ciał; podaje przykłady przewodników i izolatorów i opisuje ich budowę; podaje przykłady występowania konwekcji w przyrodzie; wskazuje w otoczeniu przykłady ciał wykonujących ruch drgający; podaje znaczenie pojęć: położenie równowagi, wychylenie, amplituda, okres, częstotliwość; opisuje ruch wahadła i ciężarka na sprężynie oraz analizuje przemiany energii w tych ruchach; doświadczalnie wyznacza okres i częstotliwość drgań wahadła i ciężarka na sprężynie; demonstruje falę poprzeczną i podłużną; posługuje się pojęciami długości fali, szybkości rozchodzenia się fali, kierunku rozchodzenia się fali; opisuje mechanizm wytwarzania dźwięku w instrumentach muzycznych; wymienia, od jakich wielkości fizycznych zależy wysokość i głośność dźwięku; wyjaśnia, co nazywamy ultradźwiękami i infradźwiękami; elektryzuje ciało przez potarcie; bada doświadczalnie oddziaływanie między ciałami naelektryzowanymi przez tarcie i formułuje wnioski; demonstruje oddziaływanie ciał, z których jedno jest naelektryzowane przez indukcję; elektryzuje ciało przez zetknięcie go z innym ciałem naelektryzowanym; opisuje oddziaływanie ciał naelektryzowanych na odległość, posługując się pojęciem pola elektrostatycznego; opisuje przepływ prądu w przewodnikach, jako ruch elektronów swobodnych; posługuje się intuicyjnie pojęciem napięcia elektrycznego; buduje najprostszy obwód składający się z ogniwa, żarówki (lub opornika) i wyłącznika, mierzy natężenie prądu w tym obwodzie; rysuje schemat najprostszego obwodu, posługując się symbolami elementów wchodzących w jego skład 3

4 podaje zależność wyrażoną przez prawo Ohma; mierzy natężenie prądu w różnych miejscach obwodu, w którym odbiorniki są połączone szeregowo lub równolegle oraz napięcie na odbiornikach wchodzących w skład obwodu; wyznacza opór elektryczny i moc żarówki; podaje nazwy biegunów magnetycznych i opisuje oddziaływania między nimi; opisuje zachowanie igły magnetycznej w pobliżu magnesu; opisuje sposób posługiwania się kompasem; demonstruje działanie prądu w przewodniku na igłę magnetyczną umieszczoną w pobliżu; opisuje budowę elektromagnesu; wyjaśnia zasadę działania silnika na prąd stały; nazywa rodzaje fal elektromagnetycznych; wymienia sposoby przekazywania informacji i wskazuje rolę fal elektromagnetycznych; podaje przykłady źródeł światła; wskazuje kąt padania i odbicia od powierzchni gładkiej; opisuje zjawisko rozproszenia światła na powierzchniach chropowatych; podaje cechy obrazu powstającego w zwierciadle płaskim i kulistym; opisuje oś optyczną główną, ognisko, ogniskową i promień krzywizny zwierciadła; wykreśla bieg wiązki promieni równoległych do osi optycznej po odbiciu od zwierciadła; doświadczalnie bada zjawisko załamania światła i opisuje doświadczenie; wyjaśnia rozszczepienie światła w pryzmacie posługując się pojęciem światło białe ; opisuje światło białe, jako mieszaninę barw; opisuje bieg promieni równoległych do osi optycznej, przechodzących przez soczewkę skupiającą i rozpraszającą; posługuje się pojęciem ogniska, ogniskowej i osi głównej optycznej; wytwarza za pomocą soczewki skupiającej ostry obraz przedmiotu na ekranie; rysuje konstrukcje obrazów wytworzonych przez soczewki skupiające i rozpraszające; wyjaśnia, na czym polegają wady wzroku: krótkowzroczności i dalekowzroczności i podaje rodzaje soczewek (skupiająca, rozpraszająca) do korygowania wad wzroku. Osiągnięcie założonych celów dydaktycznych i wychowawczych wymaga stosowania różnorodnych metod nauczania. Przyjęte metody powinny ustawicznie aktywizować uczniów do przeprowadzania wszechstronnych operacji umysłowych. Nauczanie fizyki powinno się odbywać zgodnie z teorią kształcenia wielostronnego. Uczniowie powinni być systematycznie aktywizowani do przeprowadzania wszechstronnych operacji umysłowych. KRYTERIA OCENY OSIĄGNIĘĆ UCZNIA. Kryteria oceny osiągnięć ucznia przedstawia poniższa tabela. Ocena Poziom wiedzy i umiejętności 4

5 Ocena celująca Ocena bardzo dobra Ocena dobra Ocena dostateczna Ocena dopuszczająca wiedza i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania; biegłe posługiwanie się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami; wykorzystanie zdobytej wiedzy w praktyce; osiąganie sukcesów w konkursach; podejmowanie prób rozwiązywania zadań wykraczających poza program nauczania; duża aktywnośc na zajęciach. opanowanie pełnego zakresu wiedzy i umiejętności określonych programem nauczania w danej klasie; sprawne posługiwanie się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami; samodzielnie rozwiązywanie problemów teoretycznych i praktycznych; wykorzystanie zdobytej wiedzy w praktyce; orientowanie się w zagadnieniach i pojęciach z zakresu fizyki; dość dobrze opanowane treści nauczania objęte programem nauczania; wykorzystanie zdobytej wiedzy w praktyce; opanowanie wiedzy i umiejętności w podstawowym zakresie; znajomość podstawowych pojęć z zakresu wiedzy przyrodniczej; rozwiązanie podstawowego problemu fizycznego z pomocą nauczyciela. odpowiadanie na pytanie przy pomocy nauczyciela; opanowanie materiału objętego programem nauczania w słabym stopniu; brak umiejętności korzystania z notatek i podręcznika. Ocena niedostateczna brak opanowania niezbędnego minimum podstawowych umiejętności i wiadomości określonych programem nauczania w danej klasie; udzielanie odpowiedzi niemieszczących się w kryterium oceny pozytywnej. Każda ocena odpowiedzi dokonywana jest z uwzględnieniem indywidualnych możliwości ucznia. Zasady oceniania ucznia: 1. Ocenie podlega praca ucznia i jego postępy a nie stan wiedzy. 2. Z uwagi na ocenianie kształtujące, uczeń jest informowany na bieżąco o tym, co zrobił dobrze, ile potrafi a czego nie umie. 3. Uwzględniany jest nawet najmniejszy wysiłek ucznia. 4. Uczeń jest stymulowany do systematycznej pracy i samokontroli (zadania domowe, samodzielna praca w zeszycie ćwiczeń, zadania dodatkowe). 5

6 Uczniom, którzy wnoszą duży wkład pracy własnej i duże zaangażowanie w zajęciach lekcyjnych można podwyższyć stopień ze względu na ich obniżoną sprawność intelektualną. Uczeń z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym może mieć podwyższoną ocenę o jeden stopień ze względu na jego obniżoną sprawność intelektualną. METODY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA. Różnice, jakie występują w indywidualnych możliwościach poznawczych uczniów, różnorakie uwarunkowania psychofizyczne dzieci z niepełnosprawnością intelektualną i podejście do nauki szkolnej powodują trudności w osiąganiu wielu, wcześniej założonych celów edukacyjnych. Przy ocenianiu osiągnięć ucznia należy brać pod uwagę: indywidualne możliwości i właściwości psychofizyczne ucznia; wcześniejsze osiągnięcia uzyskane przez ucznia; zainteresowania ucznia zjawiskami fizycznymi występującymi w przyrodzie oraz chęć i gotowość zrozumienia ich; wykorzystanie nabytej wiedzy w praktyce, które uczeń prezentuje podczas rozmowy z nauczycielem odpowiedzi ustne, pisemne, działania praktyczne; poziom wiedzy o budowie materii, jej właściwościach oraz rozumienie prostych zjawisk fizycznych obserwowanych w codziennym życiu; zachowania świadczące o umiejętności zastosowania wiedzy z dziedziny fizyki w codziennej praktyce ze szczególnym zwróceniem uwagi na bezpieczeństwo swoje i innych ludzi; aktywność na zajęciach lekcyjnych; poziom zdobytych umiejętności; zaangażowanie i inicjatywa na zajęciach terenowych i pozalekcyjnych. Sposoby rozpoznawania przez nauczyciela poziomu i postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności z fizyki: obserwacja pracy uczniów na lekcji; prace pisemne i odpowiedzi ustne; korzystanie z tekstu źródłowego; wykorzystanie wiedzy w praktyce; prowadzenie eksperymentów oraz doświadczeń fizycznych; umiejętność wnioskowania; udział w dyskusjach; ćwiczenia praktyczne i zadania problemowe; staranność podczas wykonywania różnych prac pisemnych; umiejętność korzystania z różnych źródeł informacji; udział w konkursach. Szczegółowe zasady oceniania ucznia. 1. Sposoby sprawdzania osiągnięć ucznia: 6

7 a) Sprawdziany pisemne: praca klasowa (obejmuje jeden dział materiału, jednogodzinny); sprawdzian (obejmuje jedno zagadnienie, 20 minutowy); kartkówka (obejmuje materiał ostatniej lekcji). b) Odpowiedź ustna obejmuje materiał omawiany na dwóch ostatnich lekcjach. c) Zadania domowe systematyczne odrabianie zadań domowych i uzupełnianie braków. d) Prace dodatkowe. e) Zeszyt przedmiotowy uczeń ma obowiązek starannie prowadzić zeszyt przedmiotowy. f) Aktywność na lekcji oceniana w postaci plusów, które może otrzymać uczeń aktywnie uczestniczący w lekcji. 2. Częstotliwość oceny pracy ucznia. Sprawdziany pisemne: praca klasowa dwa razy w semestrze; sprawdzian, kartkówka - w zależności od potrzeb. Odpowiedź ustna minimum jeden raz w semestrze. Zadania domowe systematycznie i na bieżąco. Prace dodatkowe na bieżąco. 3. Zasady przeprowadzania oceny uczniów: a) Praca klasowa z tygodniowym wyprzedzeniem. b) Sprawdzian z jednodniowym wyprzedzeniem. c) Kartkówka bez zapowiedzi. d) Odpowiedź ustna bez zapowiedzi. 4. Poprawa sprawdzianów pisemnych. Praca klasowa w terminie dwóch tygodni od daty wystawienia oceny. Sprawdziany i kartkówki w ciągu tygodnia. Odpowiedź ustna następną odpowiedzią. 5. Prace klasowe są obowiązkowe. Jeśli uczeń z przyczyn losowych, usprawiedliwionych nie może jej napisać, ma obowiązek to uczynić w terminie dwóch tygodni od daty ustalonej pierwotnie. 6. Skala procentowo punktowa stosowana do oceny sprawdzianów pisemnych: OCENA SKALA PUNKTOWA celujący bardzo dobry dobry dostateczny dopuszczający niedostateczny zadanie dodatkowe + 100% punktacji zasadniczej % punktacji zasadniczej 98 75% punktacji zasadniczej 74 50% punktacji zasadniczej 49 35% punktacji zasadniczej poniżej 35% punktacji zasadniczej 7

8 7. W odpowiedzi ustnej ocenie podlega: a) poprawność odpowiedzi na dane pytanie b) samodzielność odpowiedzi. 8. Ocena aktywności ucznia. Aktywność na lekcji oceniana jest w postaci plusów i minusów. Plus może otrzymać uczeń, który: - aktywnie uczestniczy w lekcji; - przygotuje dodatkowe informacje na lekcje. Minus może otrzymać uczeń za: - bierną postawę na lekcji (odmowa podejścia do tablicy); - brak zeszytu przedmiotowego; - przeszkadzanie w prowadzeniu zajęć (rozmowy, odrabianie innych lekcji). OCENA AKTYWNOŚCI gdy zajęcia są 2 razy w tygodniu: 5 plusów bardzo dobry 4 plusy dobry 5 minusów niedostateczny gdy zajęcia są 1 raz w tygodniu: 3 plusy bardzo dobry 2 plusy dobry 3 minusy niedostateczny 9. Uczniom, którzy wnoszą duży wkład pracy własnej i duże zaangażowanie w zajęciach lekcyjnych można podwyższyć stopień ze względu na ich obniżoną sprawność intelektualną. 10. Uczeń z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym może mieć podwyższoną ocenę o jeden stopień ze względu na jego obniżoną sprawność intelektualną. Sposoby informowania o ocenach. 1. Uczniowie są zapoznawani z Przedmiotowym Systemem Oceniania na pierwszej godzinie lekcyjnej, natomiast rodzice (lub prawni opiekunowie) na pierwszym zebraniu rodzicielskim. 2. Wymagania na poszczególne oceny udostępnione są wszystkim uczniom i ich rodzicom, w klaso-pracowni szkolnej, u nauczyciela uczącego przedmiotu oraz w bibliotece szkolnej i na stronie internetowej szkoły. 3. Oceny są jawne dla uczniów i rodziców (lub prawnych opiekunów) oparte o kryteria oceniania. 4. Nauczyciel informuje uczniów o ocenach, bezpośrednio po ich uzyskaniu, wraz z informacją zwrotną co zrobił dobrze, co źle i w jaki sposób powinien się dalej uczyć. 8

9 5. Sprawdziany pisemne kończące dany dział materiału oprócz oceny opatrzone są krótkim komentarzem pisemnym. 6. Nauczyciel informuje rodziców (lub prawnych opiekunów) o ocenach cząstkowych, opatrzonych komentarzem słownym dotyczącym postępów ucznia, oraz klasyfikacyjnych na zebraniach rodzicielskich lub w czasie indywidualnych konsultacji. Informacje o grożącej ocenie niedostatecznej klasyfikacyjnej jest przekazywane zgodnie z procedurą WSO. 7. Prace pisemne są przechowywane w szkole do końca roku szkolnego i udostępniane do wglądu uczniom oraz rodzicom (lub prawnym opiekunom). 9

10 SZCZEGÓLOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE Szczegółowe wymagania edukacyjne z fizyki w klasie pierwszej gimnazjum DOPUSZCZAJĄCY DOSTATECZNY DOBRY BARDZO DOBRY CELUJĄCY WYKONYWANIE POMIARÓW Uczeń: wymienia przyrządy, za pomocą których mierzy poznane wielkości fizyczne wymienia jednostki mierzonych wielkości podaje zakres pomiarowy przyrządu mierzy wartość siły w niutonach za pomocą siłomierza wykazuje doświadczalnie, że wartość siły ciężkości jest wprost proporcjonalna do masy ciała oblicza wartość ciężaru posługując się wzorem mierzy objętość ciał o nieregularnych kształtach za pomocą menzurki odczytuje gęstość dopuszczającą, uczeń przelicza jednostki poznanych wielkości fizycznych oblicza wartość najbardziej zbliżoną do rzeczywistej wartości mierzonej wielkości jako średniąarytmetyczną wyników uzasadnia potrzebę wprowadzenia siły jako wielkości wektorowej wyznacza doświadczalnie gęstość cieczy wyznacza doświadczalnie gęstość ciała stałego o regularnych kształtach oblicza gęstość substancji ze wzoru wykazuje, że skutek nacisku na podłoże, ciała o danym ciężarze zależy od wielkości ocenę dostateczną, uczeń wyjaśnia, co to znaczy wyzerować przyrząd pomiarowy wyjaśnia pojęcie szacowania wartości wielkości fizycznej podaje cechy wielkości wektorowej odróżnia mierzenie wielkości fizycznej od jej wyznaczania (pomiaru pośredniego) rozpoznaje w swoim otoczeniu zjawiska, w których istotną rolę odgrywa ciśnienie atmosferyczne i urządzenia, do działania, których jest ono ocenę dobrą, uczeń przekształca wzór i oblicza masę ciała, znając wartość jego ciężaru przelicza gęstość wyrażoną w kg/m3 na g/cm3 i na odwrót przekształca wzór na gęstość i oblicza każdą z wielkości fizycznych w tym wzorze opisuje zależność ciśnienia atmosferycznego od wysokości nad poziomem morza przekształca wzór ciśnienie i oblicza każdą z wielkości występujących w tym ocenę bardzo dobrą, uczeń potrafi wyznaczać doświadczalnie ciśnienie atmosferyczne za pomocą strzykawki i siłomierza wyciąga wnioski o wartościach wielkości fizycznych na podstawie kąta nachylenia wykresu do osi poziomej. samodzielnie rozwiązuje nietypowe problemy, posługując się pojęciem gęstości i ciśnienia 10

11 substancji z tabeli mierzy ciśnienie w oponie samochodowej mierzy ciśnienie atmosferyczne za pomocą barometru podaje jednostkę ciśnienia i jej wielokrotności powierzchni zetknięcia ciała z podłożem oblicza ciśnienie ze wzoru przelicza jednostki ciśnienia na podstawie wyników zgromadzonych w tabeli sporządza wykres zależności jednej wielkości fizycznej od drugiej niezbędne wykazuje, że jeśli dwie wielkości są do siebie wprost proporcjonalne, to wykres zależności jednej od drugiej jest półprostą wychodzącą z początku układu osi wzorze NIEKTÓRE WŁAŚCIWIŚCI FIZYCZNE CIAŁ I CZĄSTECZKOWA BUDOWA CIAŁ dopuszczającą, uczeń Uczeń: wymienia stany skupienia ciał i podaje ich przykłady podaje przykłady ciał kruchych, sprężystych i plastycznych wymienia i opisuje zmiany stanów skupienia ciał podaje przykłady topnienia, krzepnięcia, parowania, skraplania, sublimacji i resublimacji odróżnia wodę w stanie gazowym (jako niewidoczną) od mgły i chmur podaje temperatury krzepnięcia wrzenia wody opisuje stałość objętości i nieściśliwość cieczy wykazuje doświadczalnie ściśliwość gazów podaje przykłady rozszerzalności temperaturowej ciał stałych, cieczy i gazów opisuje anomalną rozszerzalność wody i jej znaczenie w przyrodzie opisuje doświadczenie uzasadniające hipotezę o cząsteczkowej budowie ciał opisuje zjawisko dyfuzji przelicza temperaturę ocenę dostateczną, uczeń opisuje zależność temperatury wrzenia od ciśnienia opisuje zależność szybkości parowania od temperatury wyjaśnia przyczyny skraplania pary wodnej zawartej w powietrzu, np. na okularach, szklankach uzasadnia wprowadzenie skali Kelvina podaje przykłady działania sił spójności i sił przylegania ocenę dobrą, uczeń zna właściwości plazmy opisuje zachowanie taśmy bimetalicznej przy jej ogrzewania wyjaśnia zachowanie taśmy bimetalicznej podczas jej ogrzewania wykazuje doświadczalnie zależność szybkości dyfuzji od temperatury objaśnia, co to znaczy, że ciało stałe ma budowę krystaliczną wymienia i objaśnia ocenę bardzo dobrą, uczeń przewiduje wynik doświadczenia i go wyjaśnia samodzielnie rozwiązuje nietypowe zadania, w których trzeba wykorzystać do obliczeń prostą proporcjonalność przyrostu długości do przyrostu temperatury 11

12 odczytuje z tabeli temperatury topnienia i wrzenia podaje przykłady rozszerzalności temperaturowej w życiu codziennym i technice podaje przyczyny tego, że ciała stałe i ciecze nie rozpadają się na oddzielne cząsteczki na wybranym przykładzie opisuje zjawisko napięcia powierzchniowego, demonstrując odpowiednie doświadczenie wyrażoną w skali Celsjusza na tę samą temperaturę w skali Kelvina i na odwrót wyjaśnia rolę mydła i detergentów opisuje różnice w budowie ciał stałych, cieczy i gazów wyjaśnia, dlaczego na wewnętrzne ściany zbiornika gaz wywiera parcie podaje przykłady sposobów, którymi można zmienić ciśnienie gazu w zamkniętym zbiorniku wyjaśnia zjawisko menisku wklęsłego i włoskowatości podaje przykłady wykorzystania zjawiska włoskowatości w przyrodzie zna zastosowania praktyczne taśmy bimetalicznej sposoby zwiększania ciśnienia gazu w zamkniętym zbiorniku JAK OPISUJEMY RUCH? Uczeń: klasyfikuje ruchy ze względu na kształt toru rozróżnia pojęcia tor ruchu i droga wymienia cechy charakteryzujące ruch prostoliniowy jednostajny zapisuje wzór na prędkość i nazywa występujące w nim dopuszczającą, uczeń opisuje ruch ciała w podanym układzie odniesienia na podstawie różnych wykresów s(t) odczytuje drogę przebywaną przez ciało w różnych odstępach czasu uzasadnia potrzebę wprowadzenia do opisu ruchu wielkości wektorowej ocenę dostateczną, uczeń wyjaśnia, co to znaczy, że spoczynek i ruch są względne opisuje ruch prostoliniowy jednostajny używając pojęcia prędkości rysuje wektor obrazujący ocenę dobrą, uczeń doświadczalnie bada ruch jednostajny prostoliniowy i formułuje wniosek s ~ t podaje interpretację fizyczną pojęcia szybkości sporządza wykres zależności v(t) dla ocenę bardzo dobrą, uczeń oblicza średnią szybkość w złożonych przypadkach oblicza drogę w ruchu jednostajnie przyspieszonym wykonuje zadania wymagające rozumowania 12

13 wielkości oblicza wartość prędkości ze wzoru oblicza średnią wartość prędkości odróżnia średnią wartość prędkości od chwilowej wartości prędkości wyznacza doświadczalnie średnią wartość prędkości biegu lub pływania lub jazdy na rowerze podaje przykłady ruchu przyspieszonego i opóźnionego podaje wzór na wartość przyspieszenia podaje jednostki przyspieszenia rozróżnia rodzaje ruchów w otaczającym go świecie prędkości na przykładzie wymienia cechy prędkości, jako wielkości wektorowej wartość prędkości w km/h wyraża w m/s i na odwrót oblicza drogę przebytą przez ciało na podstawie wykresu zależności v(t) planuje czas podróży na podstawie mapy i oszacowanej średniej szybkości pojazdu opisuje ruch jednostajnie przyspieszony z wykresu zależności v(t) odczytuje przyrosty szybkości w określonych jednakowych odstępach czasu posługuje się pojęciem wartości przyspieszenia do opisu ruchu jednostajnie przyspieszonego podaje wartość przyspieszenia ziemskiego oblicza prędkość chwilową przejeżdżających samochodów oblicza wartość przyspieszenia ze wzoru prędkość o zadanej wartości (przyjmując odpowiednią jednostkę) przekształca wzór na prędkość i oblicza każdą z występujących w nim wielkości wyjaśnia, że pojęcie prędkość w znaczeniu fizycznym to prędkość chwilowa oblicza prędkość chwilową wybranego pojazdu w otoczeniu ruchu jednostajnie przyspieszonego opisuje jakościowo ruch opóźniony podaje interpretację fizyczną pojęcia przyspieszenia kilkuetapowego samodzielnie rozwiązuje nietypowe zadania związane z ruchem ciała 13

14 Szczegółowe wymagania edukacyjne z fizyki w klasie drugiej gimnazjum DOPUSZCZAJĄCY DOSTATECZNY DOBRY BARDZO DOBRY CELUJĄCY SIŁY W PRZYRODZIE Uczeń: - wymienia różne rodzaje oddziaływania ciał - na przykładach rozpoznaje oddziaływania bezpośrednie i na odległość - zna trzecią zasadę dynamiki Newtona - potrafi dodawać siły - wie co to jest grawitacja - podaje przykłady, w których na ciała poruszające się w powietrzu działa siła oporu powietrza - podaje przykłady pożytecznych i szkodliwych skutków działania sił tarcia - opisuje praktyczne skutki występowania ciśnienia hydrostatycznego - podaje przykłady parcia gazów i cieczy na ściany zbiornika - podaje przykłady dopuszczającą, uczeń - wykazuje doświadczalnie, że siły wzajemnego oddziaływania mają jednakowe wartości, ten sam kierunek, przeciwne zwroty i różne punkty przyłożenia - wie kiedy siły działające na jedno ciało równoważą się - na prostych przykładach ciał spoczywających wskazuje siły równoważące się - analizuje zachowanie się ciał na podstawie pierwszej zasady dynamiki - wymienia niektóre sposoby zmniejszania i zwiększania tarcia - wykazuje doświadczalnie, że siły tarcia występujące przy toczeniu mają mniejsze wartości niż przy przesuwaniu jednego ciała po drugim - wykorzystuje ciężar cieczy do dostateczną, uczeń - na dowolnym przykładzie wskazuje siły wzajemnego oddziaływania, rysuje je i podaje cechy tych sił - opisuje wzajemne oddziaływanie ciał posługując się trzecią zasadą dynamiki Newtona - podaje przykłady zastosowania zasady równoważenia się sił - zna pojęcie siły wypadkowej - oblicza wartość i określa zwrot wypadkowej kilku sił działających na ciało wzdłużjednej prostej o zwrotach zgodnych i przeciwnych - opisuje doświadczenie potwierdzające pierwszą zasadę dynamiki ocenę dobrą, uczeń - opisuje zjawisko odrzutu - na przykładzie opisuje zjawisko bezwładności wyjaśnia, że w skutek rozciągania lub ściskania ciała pojawiają sięw nim siły dążące do przywrócenia początkowych rozmiarów i kształtów, czyli siły sprężystości - wykazuje doświadczalnie, że wartość siły tarcia kinetycznego nie zależy od pola powierzchni styku ciał przesuwających sięwzględem siebie, a zależy od rodzaju powierzchni ciał trących Oprócz wymagań na ocenę bardzo dobrą, uczeń -wykorzystuje wzór na ciśnienie hydrostatyczne w zadaniach obliczeniowych - korzysta z prawa Archimedesa do wyjaśnienia zjawisk - umie stosować zasadę zachowania pędu - potrafi przeprowadzać kilkuetapowe obliczenia 14

15 wykorzystania prawa Pascala - podaje warunek pływania i tonięcia ciała zanurzonego w cieczy - zna prawo Archimedesa uzasadnienia zależności ciśnienia cieczy na dnie zbiornika od wysokości słupa cieczy - wyznacza doświadczalnie wartość siły wyporu działającej na ciało zanurzone w cieczy - opisuje ruch ciała pod działaniem stałej siły wypadkowej zwróconej tak samo jak prędkość - zapisuje wzorem drugą zasadę dynamiki i odczytuje ten zapis - stosuje wzór z II zasady dynamiki do rozwiązywania prostych zadań rachunkowych - zna wpływ grawitacji na środowisko naturalne i potrafi podać przykłady - podaje przyczyny występowania sił tarcia - oblicza ciśnienie słupa cieczy na dnie cylindrycznego naczynia - wyjaśnia pływanie i tonięcie ciał, wykorzystując pierwszą zasadę dynamiki - wyjaśnia, co to znaczy, że ciało jest w stanie nieważkości - oblicza każdą z wielkości we wzorze F =ma o siebie i wartości siły dociskającej te ciała do siebie - wykorzystuje wzór na ciśnienie hydrostatyczne w zadaniach obliczeniowych objaśnia zasadę działania podnośnika hydraulicznego i hamulca samochodowego - wyjaśnia pochodzenie siły nośnej i zasadę unoszenia się samolotu PRACA, MOC I ENERGIA MECHANICZNA Uczeń: - podaje przykłady wykonania pracy w sensie fizycznym - oblicza pracę ze wzoru - podaje jednostkę pracy - wyjaśnia, co to znaczy, że urządzenia pracują z różną mocą - podaje przykłady urządzeń dopuszczającą, uczeń - podaje warunki konieczne do tego, by w sensie fizycznym była wykonywana praca - sporządza wykres zależności pracy oraz siły od drogi, odczytuje i oblicza pracę na podstawie tych wykresów - przelicza jednostki dostateczną, uczeń - podaje ograniczenia stosowalności wzoru na pracę - oblicza każdą z wielkości z powyższego wzoru - oblicza każdą z wielkości ze wzoru ocenę dobrą, uczeń - objaśnia sens fizyczny pojęcia mocy - stosuje zasadę zachowania energii mechanicznej do rozwiązywania zadań obliczeniowych Oprócz wymagań na ocenę bardzo dobrą, uczeń - wyjaśnia przemiany energii w nietypowych sytuacjach - rozwiązuje nietypowe zadania związane z 15

16 pracujących z różną mocą - oblicza moc ze wzoru - podaje jednostki mocy - podaje przykłady energii w przyrodzie i sposoby jej wykorzystywania - wyjaśnia, co to znaczy, że ciało posiada energię mechaniczną - podaje przykłady ciał posiadających energię potencjalną ciężkości i energię kinetyczną - opisuje zasadę działania dźwigni dwustronnej - wie gdzie stosowany jest blok nieruchomy - wymienia czynności, które należy wykonać, by zmienić energię potencjalną ciała - podaje przykłady przemiany energii potencjalnej w kinetyczną i na odwrót, posługując się zasadą zachowania energii mechanicznej - stosuje zasadę zachowania energii mechanicznej do rozwiązywania prostego zadania obliczeniowego - podaje warunek równowagi dźwigni dwustronnej - wyznacza doświadczalnie nieznaną masę za pomocą dźwigni dwustronnej, linijki i ciała o znanej masie - opisuje zasadę działania bloku nieruchomego i kołowrotu - oblicza moc na podstawie wykresu zależności W od t - wyjaśnia pojęcia układu ciał wzajemnie oddziałujących oraz sił wewnętrznych w układzie i zewnętrznych spoza układu - oblicza energię potencjalną ciężkości i kinetyczną ze wzoru - wyjaśnia, w jaki sposób maszyny proste ułatwiają nam wykonywanie pracy - zna zastosowanie kołowrotu - objaśnia i oblicza sprawność urządzenia mechanicznego przemianami energii, pracą i mocą - samodzielnie rozwiązuje nietypowe zadania, w których trzeba powiązać wiadomości na temat energii, pracy i mocy PRZEMIANY ENERGII W ZJAWISKACH CIEPLNYCH Uczeń: - wie jakie źródła ciepła spotykamy w życiu codziennym dopuszczającą, uczeń - podaje przykłady, w których na skutek wykonania pracy wzrosła energia wewnętrzna dostateczną, uczeń - dokonuje podziału źródeł ciepła i zna ich znaczenie w ocenę dobrą, uczeń - wyjaśnia, dlaczego podczas ruchu z tarciem Oprócz wymagań na ocenę bardzo dobrą, uczeń - korzysta z zasady bilansu cieplnego 16

17 - wymienia składniki energii wewnętrznej - opisuje przepływ ciepła (energii) od ciała o wyższej temperaturze do ciała o niższej temperaturze, następujący przy zetknięciu tych ciał - podaje przykłady przewodników i izolatorów - opisuje rolę izolacji cieplnej w życiu codziennym - podaje przykłady występowania konwekcji w przyrodzie - odczytuje z tabeli wartości ciepła właściwego - podaje przykłady rozszerzalności cieplnej niektórych ciał - odczytuje z tabeli temperaturę topnienia i ciepło topnienia - odczytuje z tabeli temperaturę wrzenia i ciepło parowania ciała - opisuje proporcjonalność ilości dostarczonego ciepła do masy ogrzewanego ciała i przyrostu jego temperatury - analizuje znaczenie dla przyrody, dużej wartości ciepła właściwego wody - oblicza ciepło właściwe na podstawie wzoru - opisuje anomalną rozszerzalność wody i jej znaczenie w przyrodzie - opisuje zjawisko topnienia (stałość temperatury, zmiany energii wewnętrznej topniejących ciał) - podaje przykład znaczenia w przyrodzie dużej wartości ciepła topnienia lodu - opisuje proporcjonalność ilości dostarczanego ciepła w temperaturze topnienia do masy ciała, które chcemy stopić - analizuje (energetycznie) zjawisko parowania i wrzenia - opisuje zależność szybkości parowania od temperatury - opisuje proporcjonalność życiu człowieka - wyjaśnia, dlaczego przyrost temperatury ciała świadczy o wzroście jego energii wewnętrznej - formułuje jakościowo pierwszą zasadę termodynamiki - wyjaśnia zjawisko konwekcji - opisuje zasadę działania wymiennika ciepła i chłodnicy - doświadczalnie wyznacza ciepło topnienia lodu - opisuje zależność temperatury wrzenia od zewnętrznego ciśnienia - opisuje zasadę działania chłodziarki nie jest spełniona zasada zachowania energii mechanicznej - wykorzystując model budowy materii, objaśnia zjawisko przewodzenia ciepła - opisuje znaczeniezjawiska konwekcji w prawidłowym oczyszczaniu powietrza w mieszkaniach - wyjaśnia sens fizyczny pojęcia ciepła właściwego - objaśnia, dlaczego podczas topnienia i krzepnięcia temperatura pozostaje stała, mimo zmiany energii wewnętrznej - wyjaśnia sens fizyczny pojęcia ciepła topnienia - wyjaśnia sens fizyczny pojęcia ciepła parowania - rozwiązuje problemy, stosując zasadę zachowania energii 17

18 ilości dostarczanego ciepła do masy cieczy zamienianej w parę - podaje przykłady znaczenia w przyrodzie dużej wartości ciepła parowania wody DRGANIA I FALE SPRĘŻYSTE Uczeń: wie na czym polega ruch drgający wskazuje w otoczeniu przykłady ciał wykonujących ruch drgający podaje znaczenie pojęć: położenie równowagi, wychylenie, amplituda, okres, częstotliwość demonstruje falę poprzeczną i podłużną podaje różnice między tymi falami podaje rząd wielkości szybkości fali dźwiękowej w powietrzu wie w jakich ośrodkach może rozchodzić się dźwięk wyjaśnia, co nazywamy dopuszczającą, uczeń opisuje ruch wahadła i ciężarka na sprężynie doświadczalnie wyznacza okres i częstotliwość drgań wahadła ciężarka na sprężynie analizuje przemiany energii w w/w ruchach opisuje mechanizm wytwarzania dźwięku w instrumentach muzycznych wymienia, od jakich wielkości fizycznych zależy wysokość i głośność dźwięku posługuje się pojęciami długości fali, szybkości rozchodzenia się fali, kierunku rozchodzenia się fali dostateczną, uczeń opisuje przykłady drgań tłumionych i wymuszonych odczytuje amplitudę i okres z wykresu x (t) dla drgającego ciała opisuje mechanizm przekazywania drgań jednego punktu ośrodka do drugiego w przypadku fali na napiętej linie i fal dźwiękowych w powietrzu opisuje występowanie w przyrodzie i zastosowania infradźwięków i ultradźwięków (np. w medycynie) ocenę dobrą, uczeń opisuje zjawisko izochronizmu wahadła wykorzystuje drugą zasadę dynamiki do opisu ruchu wahadła opisuje doświadczalne badanie związku częstotliwości drgań źródła z wysokością dźwięku uzasadnia, dlaczego fale podłużne mogą się rozchodzić w ciałach stałych, cieczach i gazach, a fale poprzeczne tylko w ciałach Oprócz wymagań na ocenę bardzo dobrą, uczeń potrafi narysować falę akustyczną o odpowiedniej głośności i wysokości wie, jakie informacje o wewnętrznej budowie Ziemi można uzyskać z analizy rozchodzenia się fal sejsmicznych potrafi wyjaśnić zasady działania ultrasonografu i echosondy 18

19 ultradźwiękami i infradźwiękami O ELEKKTRYCZNOŚCI STATYCZNEJ Uczeń: opisuje budowę atomu i jego składniki elektryzuje ciało przez potarcie wskazuje w otoczeniu zjawiska elektryzowania przez tarcie wie jakie właściwości posiada ebonit, bursztyn, sukno podaje przykłady przewodników i izolatorów wie co to są ładunki jednoimienne i różnoimienne elektryzuje ciało przez zetknięcie go z innym ciałem naelektryzowanym demonstruje oddziaływanie ciał, z których jedno jest naelektryzowane przez indukcję wie jakie są stałe i przemienne źródła energii dopuszczającą, uczeń bada doświadczalnie oddziaływanie między ciałami naelektryzowanymi przez tarcie i formułuje wnioski opisuje budowę przewodników i izolatorów (rolę elektronów swobodnych) analizuje przepływ ładunków podczas elektryzowania przez dotyk, stosując zasadę zachowania ładunku opisuje oddziaływanie ciał naelektryzowanych na odległość, posługując się pojęciem pola elektrostatycznego dostateczną, uczeń wyjaśnia elektryzowanie przez tarcie (analizuje przepływ elektronów) objaśnia pojęcie jon wyjaśnia wzajemne oddziaływanie na siebie ładunków opisuje mechanizm zobojętniania ciał naelektryzowanych (metali i dielektryków) wyjaśnia uziemianie ciał demonstruje fakt, że na większy ładunek w polu elektrostatycznym działa większa siła wymienia i omówia alternatywne źródła energii. ocenę dobrą, uczeń opisuje budowę krystaliczną soli kuchennej wyjaśnia, jak rozmieszczony jest, uzyskany na skutek naelektryzowania, ładunek w przewodniku, a jak w izolatorze wyjaśnia elektryzowanie przez indukcję wyjaśnia związek tego, jak silne jest pole elektrostatyczne w pobliżu ciała naelektryzowanego z ładunkiem zgromadzonym w tym ciele Oprócz wymagań na ocenę bardzo dobrą, uczeń potrafi korzystać z prawa Coulomba wykonuje obliczenia na podstawie kilkuetapowego rozumowania 19

20 elektrycznej O PRĄDZIE ELEKTRYCZNYM Uczeń: posługuje się intuicyjnie pojęciem napięcia elektrycznego wskazuje woltomierz, jako przyrząd do pomiaru napięcia wymienia źródła napięcia: ogniwo, akumulator, prądnica buduje najprostszy obwód składający się z ogniwa, żarówki (lub opornika) i wyłącznika rysuje schemat najprostszego obwodu, posługując się symbolami elementów wchodzących w jego skład wie co oznacza napięcie i jakim przyrządem dokonujemy pomiaru wie co oznacza natężenie i jakim przyrządem dokonujemy pomiaru podaje jednostkę natężenia dopuszczającą, uczeń opisuje przepływ prądu w przewodnikach, jako ruch elektronów swobodnych buduje proste obwody elektryczne mierzy natężenie prądu w obwodzie podaje zależność wyrażoną przez prawo Ohma oblicza opór przewodnika na podstawie wzoru podaje jednostkę oporu buduje obwód elektryczny według podanego schematu mierzy napięcie na odbiornikach wchodzących w skład obwodu, gdy odbiorniki są połączone szeregowo lub równolegle przelicza jednostki wykonuje pomiary masy wody, temperatury i czasu ogrzewania wody dostateczną, uczeń wymienia i opisuje skutki przepływu prądu w przewodnikach wskazuje kierunek przepływu elektronów w obwodzie i umowny kierunek prądu mierzy napięcie na żarówce oblicza wszystkie wielkości ze wzoru wykazuje, że w łączeniu szeregowym natężenie prądu jest takie samo w każdym punkcie obwodu, a w łączeniu równoległym natężenia prądu w poszczególnych gałęziach sumują się wykazuje, że w łączeniu równoległym napięcia na każdym odbiorniku są takie ocenę dobrą, uczeń opisuje doświadczalne wyznaczanie oporu elektrycznego żarówki oraz jej mocy objaśnia proporcjonalność ładunku do czasu opisuje przemiany energii elektrycznej w grzałce, silniku odkurzacza, żarówce objaśnia sposób dochodzenia do wzoru na ciepło właściwe Oprócz wymagań na ocenę bardzo dobrą, uczeń wykonuje obliczenia kilkuetapowe określa wpływ włączenia do obwodu kolejnego odbiornika samodzielnie rozwiązuje nietypowe zadania związane z prądem elektrycznym 20

21 prądu i napięcia el. mierzy natężenie prądu w różnych miejscach obwodu, w którym odbiorniki są połączone szeregowo lub równolegle odczytuje dane z tabliczki znamionowej odbiornika odczytuje zużytą energię elektryczną na liczniku oblicza pracę i moc prądu ze wzoru podaje jednostki pracy oraz mocy prądu podaje przykłady pracy wykonanej przez prąd elektryczny wyznacza opór elektryczny żarówki (lub opornika) przez pomiar napięcia i natężenia prądu wyznacza moc żarówki odczytuje moc z tablicy znamionowej czajnika podaje rodzaj energii, w jaki zmienia się w doświadczeniu wyznaczania ciepła właściwego wody energia elektryczna same, a w łączeniu szeregowym sumują się na podstawie doświadczenia wnioskuje o sposobie łączenia odbiorników sieci domowej wyjaśnia rolę bezpiecznika w obwodzie elektrycznym zaokrągla wynik pomiaru pośredniego do trzech cyfr znaczących Szczegółowe wymagania edukacyjne z fizyki w klasie trzeciej gimnazjum DOPUSZCZAJĄCY DOSTATECZNY DOBRY BARDZO DOBRY CELUJĄCY O ZJAWISKACH MAGNETYCZNYCH 21

22 Uczeń: podaje nazwy biegunów magnetycznych i opisuje oddziaływania między nimi opisuje sposób posługiwania się kompasem opisuje budowę elektromagnesu opisuje działanie elektromagnesu na znajdujące się w pobliżu przedmioty żelazne i magnesy dopuszczającą, uczeń opisuje zachowanie igły magnetycznej w pobliżu magnesu demonstruje działanie prądu w przewodniku na igłę magnetyczną umieszczoną w pobliżu, w tym: zmiany kierunku wychylenia igły przy zmianie kierunku prądu oraz zależność wychylenia igły od pierwotnego jej ułożenia względem przewodnika na podstawie oddziaływania elektromagnesu z magnesem wyjaśnia zasadę działania silnika na prąd stały dostateczną, uczeń opisuje oddziaływanie magnesu na żelazo i podaje przykłady wykorzystania tego oddziaływania do opisu oddziaływania używa pojęcia pola magnetycznego wyjaśnia zasadę działania kompasu opisuje rolę rdzenia w elektromagnesie wskazuje bieguny N i S elektromagnesu ocenę dobrą, uczeń wyjaśnia zachowanie igły magnetycznej, używając pojęcia pola magnetycznego wytworzonego przez prąd elektryczny (prąd pole magnetyczne) doświadczalnie demonstruje, że zmieniające się pole magnetyczne jest źródłem prądu elektrycznego w zamkniętym obwodzie (pole magnetyczne prąd) buduje model i demonstruje działanie silnika na prąd stały Oprócz wymagań na ocenę bardzo dobrą, uczeń oblicza wartość siły elektrodynamiczn ej w prostych przykładach samodzielnie rozwiązuje nietypowe zadania związane ze zjawiskami magnetycznymi OPTYKA Uczeń: nazywa rodzaje fal elektromagnetycznych dopuszczającą, uczeń wymienia sposoby przekazywania informacji i dostateczną, uczeń opisuje fale ocenę dobrą, uczeń wyjaśnia transport Oprócz wymagań na ocenę bardzo dobrą, uczeń wyjaśnia, jak się 22

23 (radiowe, promieniowanie podczerwone, światło widzialne, promieniowanie nadfioletowe, rentgenowskie) podaje przykłady zastosowania fal elektromagnetycznych podaje przykłady źródeł światła opisuje sposób wykazania, że światło rozchodzi się po liniach prostych wie co to jest zwierciadło płaskie podaje cechy obrazu powstającego w zwierciadle płaskim szkicuje zwierciadło kuliste wklęsłe i wypukłe wykreśla bieg wiązki promieni równoległych do osi optycznej po odbiciu od zwierciadła wskazuje praktyczne zastosowania zwierciadeł doświadczalnie bada zjawisko załamania światła i opisuje doświadczenie opisuje światło białe, jako mieszaninę barw wskazuje rolę fal elektromagnetycznych opisuje zjawisko rozproszenia światła na powierzchniach chropowatych wskazuje kąt padania i odbicia od powierzchni gładkiej opisuje oś optyczną główną, ognisko, ogniskową i promień krzywizny zwierciadła wymienia cechy obrazów otrzymywanych w zwierciadle kulistym szkicuje przejście światła przez granicę dwóch ośrodków i oznacza kąt padania i kąt załamania wyjaśnia rozszczepienie światła w pryzmacie posługując się pojęciem światło białe opisuje bieg promieni równoległych do osi optycznej, przechodzących przez soczewkę skupiającą i rozpraszającą posługuje się pojęciem ogniska, ogniskowej i osi głównej optycznej rysuje konstrukcje obrazów wytworzonych przez soczewki skupiające i rozpraszające elektromagnetyczne jako przenikanie się wzajemne pola magnetycznego i elektrycznego podaje niektóre ich właściwości (rozchodzenie się w próżni, szybkość) wyjaśnia powstawanie obszarów cienia i półcienia za pomocą prostoliniowego rozchodzenia sięświatła w ośrodku jednorodnym wie gdzie ma zastosowanie zjawisko odbicia fali świetlnej zna prawo odbicia rysuje konstrukcyjnie obraz punktu lub figury w zwierciadle płaskim objaśnia i rysuje konstrukcyjnie ognisko pozorne zwierciadła wypukłego opisuje zjawisko całkowitego wewnętrznego odbicia wyjaśnia pojęcie światła jednobarwnego (monochromatycznego) i prezentuje je za pomocą energii przez fale elektromagnetyczne wyjaśnia pojęcie gęstości optycznej (im większa szybkość rozchodzenia się światła w ośrodku tym rzadszy ośrodek) rysuje konstrukcyjnie obrazy w zwierciadle wklęsłym wyjaśnia budowę światłowodów i opisuje ich wykorzystanie w medycynie i do przesyłania informacji doświadczalnie znajduje ognisko i mierzy ogniskową soczewki skupiającej oblicza zdolność skupiającą soczewki zmienia obraz otrzymywany za pomocą zwierciadła kulistego wklęsłego w miarę odsuwania przedmiotu od zwierciadła wymienia najważniejsze elementy aparatu fotograficznego i omówia ich rolę 23

24 rozpoznaje tęczę jako efekt rozszczepienia światła słonecznego wie co to są soczewki wytwarza za pomocą soczewki skupiającej ostry obraz przedmiotu na ekranie wyjaśnia, na czym polegają wady wzroku: krótkowzroczności i dalekowzroczności zna podstawowe przyrządy optyczne. PRZED EGZAMINEM I PO EGZAMINIE Uczeń: wie co to jest zjawisko fizyczne i podaje ich przykłady wymienia rodzaje oddziaływań i ich skutki zna podstawowe wielkości fizyczne zna treści najważniejszych rozróżnia obrazy rzeczywiste, pozorne, proste, odwrócone, powiększone, pomniejszone wymienia cechy wspólne i różnice w rozchodzeniu się falmechanicznych i elektromagnetycznych podaje rodzaje soczewek (skupiająca, rozpraszająca) do korygowania wad wzroku dopuszczającą, uczeń zna treści poznanych praw fizycznych i potrafi podać przykłady ich zastosowania zna jednostki poznanych wielkości fizycznych zna wzory fizyczne wymienia przyrządy wskaźnika laserowego wyjaśnia, na czym polega widzenie barwne oblicza zdolność skupiającą soczewki ze wzoru opisuje zasadę działania prostych przyrządów optycznych opisuje rolę soczewek w korygowaniu wad wzroku podaje znak zdolności skupiającej soczewek korygujących krótkowzroczność i dalekowzroczność opisuje zasadę działania prostych przyrządów optycznych dostateczną, uczeń odczytuje i interpretuje dane z tabel, wykresów i diagramów o różnym stopniu trudności na podstawie podanych informacji potrafi stworzyć ocenę dobrą, uczeń wyjaśnia sens fizyczny podstawowych wielkości fizycznych Oprócz wymagań na ocenę bardzo dobrą, uczeń potrafi omówić początkowe dzieje wszechświata potrafi omówić cykl życia Słońca 24

25 praw fizycznych i potrafi podać przykłady ich zastosowania zna podstawowe jednostki wielkości fizycznych zna podstawowe wzory fizyczne wymienia najprostsze przyrządy pomiarowe oraz ich zastosowanie odczytuje i interpretuje dane z tabel, wykresów i diagramów (proste przykłady) na podstawie podanych informacji potrafi stworzyć najprostszy wykres i diagram wie co to są gwiazdy, planety, księżyce wie jak powstał wszechświat rozróżnia planety od innych ciał niebieskich wie jak wygląda cykl życia gwiazdy wie, w jaki sposób i skąd doprowadzany jest prąd do mieszkań wie, jakie są sposoby pozyskiwania energii samodzielnie wykonuje wybrane przez siebie doświadczenie pomiarowe oraz ich zastosowanie odczytuje i interpretuje dane z tabel, wykresów i diagramów na podstawie podanych informacji potrafi stworzyć wykres i diagram o średnim stopniu trudności dowolny wykres i diagram wymienia planety układu słonecznego podaje przykłady ciał niebieskich spoza naszego układu wymienia elementy domowej instalacji elektrycznej wymienia wady i zalety różnych źródeł energii opisuje wykonane przez siebie doświadczenie 25

26 Opracowanie: Izabela Balińska - Lech 26

27 27