Zarządzanie projektem

Transkrypt

1 Zarządzanie projektem

2 PROJEKT: NAJMNIEJSZA DAJĄCA SIĘ WYDZIELIĆ JEDNOSTKA STANOWIĄCA PRZEDMIOT POMOCY Narodowy Plan Rozwoju - słownik terminologiczny O wsparcie ze środków finansowych publicznych i wielu innych, niezależnie od procedury aplikowania (konkurs / przetarg), nie można ubiegać się inaczej, jak tylko w formie projektów

3 PRZYGOTOWANIE PROJEKTU kluczowe zagadnienia PROJEKT sekwencja powiązanych ze sobą działań, które przebiegają w pewnym określonym czasie oraz są ukierunkowane na osiągnięcie precyzyjnie zdefiniowanego celu

4 Najważniejszą sprawą jest przygotowanie spójnego projektu, czyli określenie logicznego zestawu działań prowadzących do osiągnięcia w określonym czasie konkretnego, mierzalnego celu, zdefiniowanie struktury zarządzania z przejrzystym podziałem odpowiedzialności, zaplanowanie harmonogramu i kosztorysu oraz reguł monitoringu i ewaluacji odnoszących się do osiągania zaplanowanych rezultatów Europejski Fundusz Społeczny w Polsce - Poradnik dla Projektodawców

5 PROJEKT WNIOSEK! Przygotowanie projektu obejmuje całokształt procesów, decyzji i działań, które należy podjąć PRZED wypełnieniem wniosku o pomoc Jakość wniosku, a więc prawdopodobieństwo przyjęcia projektu do finansowania i jego miejsce w rankingu (wynik oceny merytorycznej), prawie w całości zależy od jakości wypracowanej propozycji projektowej

6 Dlaczego należy starannie przygotowywać projekty? aby móc rozwiązać dwa ważne problemy: 1. Jak dostać się na listę rankingową, a następnie spowodować przyjęcie do realizacji naszej (wyrażonej we wniosku) propozycji projektowej? oraz, po przyjęciu do finansowania: 2. Jak przedsięwzięciem efektywnie zarządzać i rozliczyć się z niego, tzn. zapewnić osiągnięcie celu przy dostępnych zasobach w taki sposób, by wynik ewaluacji projektu nie oznaczał konieczności zwrotu środków?

7 PRZYGOTOWANIE PROJEKTU kluczowe zagadnienia Znajomość struktury instytucjonalnej i procedur wdrażania poszczególnych programów czy projektodawca jest uprawniony do złożenia wniosku? czy planowane działania kwalifikują się do wsparcia? jaki wniosek złożyć i gdzie? kryteria oceny: formalne, techniczne i merytoryczne; jakie załączniki są wymagane?

8 PRZYGOTOWANIE PROJEKTU kluczowe zagadnienia Znajomość polityk i priorytetów horyzontalnych rozwój lokalny równość szans; rozwój społeczeństwa informacyjnego; zrównoważony rozwój; innowacyjność / nowatorstwo; ochrona środowiska.

9 CECHY PROJEKTU zorientowanie na cel koordynacja powiązanych ze sobą działań skończony czas trwania: początek i koniec wyjątkowość, niepowtarzalność element niepewności i ryzyka trwała zmiana w otoczeniu wartość dodana

10 FUNDAMENTALNE PYTANIA DLACZEGO należy zrealizować projekt - jakie są powody, korzyści i przesłanki ekonomiczne? KTO powinien być zaangażowany? CO ma być rezultatem projektu? JAK projekt jest / będzie realizowany? KIEDY projekt się rozpocznie / zakończy? JAK DŁUGO potrwa realizacja poszczególnych działań? ILE będzie kosztował? JAKIE ZASOBY niefinansowe będą niezbędne? JAKIE CZYNNIKI ZEWNĘTRZNE mogą mieć wpływ na powodzenie projektu? JAKIE są czynniki ryzyka?

11 NIE MA PROBLEMU NIE MA PROJEKTU planowanie projektu obejmuje dokładne zgłębienie problemu grupy docelowej / beneficjentów ostatecznych, który dany projekt ma rozwiązać (cel projektu wynika z problemu) i sposobów jego rozwiązania oraz zasobów dostępnych dla zaradzenia temu problemowi: - finansowych (wraz ze źródłami finansowania) - ludzkich (zespół projektowy) - rzeczowych - innych (organizacyjnych, czasowych, itp.)

12 Projekty własne a projekty zewnętrzne Różnice

13 Projekty własne Odpowiedzi na pytania: kiedy?, gdzie?,jak?, dlaczego? i dla kogo? podlegają tylko i wyłącznie weryfikacji przez pryzmat cel dla jakich Twoja organizacja (placówka, szkoła) została powołana i dla których prowadzi bieżącą działalność. Oprócz tego ograniczenia projekt powinien tylko być zgodny z podstawowymi zasadami realizacji projektów.

14 Projekty własne - cechy duża autonomia w wyborze celów i metod ich osiągania to ty samodzielnie decydujesz o celach a także o tym w jaki sposób te cele osiągniesz, stosowanie znanych procedur mimo faktu unikalności projektu możesz dla celów zarządzania nim, zaaplikować te procedury, które obowiązują w Twojej organizacji, tak aby zminimalizować ryzyko związane z realizacją projektu, inne podejście do kwestii wskaźników aby zbadać efekty jakie wygeneruje Twój projekt sam ustalasz wskaźniki i sam określasz sposób ich pomiaru i źródła weryfikacji, inne podejście do kwestii ustalania czasu trwania projektu jedynymi ograniczeniami związanym z długością realizacji projektu są koszty i jakość, tu rozumiana jako efektywność i skuteczność działania.

15 Projekty zewnętrzne Kiedy realizujesz projekt posługując się zarówno własnym środkami finansowymi, jak i środkami pozyskanymi ze źródeł pomocowych musisz pamiętać o kilku dodatkowych zasadach. Twój projekt oprócz osiągnięcia celów własnych dla Twojej organizacji musi także być ważny dla osiągania celów w skali regionu czy kraju. Odpowiedzi na pytania: kiedy?, gdzie?, jak?, dlaczego? I dla kogo? podlegają weryfikacji przez Twoją organizację, ale także przede wszystkim przez instytucję udzielającą wsparcia. Dodatkowo oprócz tych ograniczeń Twój projekt powinien być zawsze zgodny z podstawowymi zasadami realizacji projektów.

16 Projekty zewnętrzne o czym należy pamiętać od początku Instytucje finansujące nie wyasygnują żadnych środków, dopóki nie zobaczą w pełni dojrzałej propozycji projektowej Opracowanie takiej propozycji wymaga czasu i pieniędzy Nie wszystkie propozycje otrzymują fundusze GŁÓWNIE dlatego, że nie spełniają obowiązujących norm lub kryteriów przyznawania pomocy

17 Znajomość kryteriów przyznawania pomocy stosowanych przez różne źródła finansowania i programy Zrozumienie struktury programowej Uwzględnienie ogólnych zasad przyznawania pomocy z...

18 Dodatkowość pomoc przyznawana kwalifikującym się projektom, których wnioskodawca nie może zrealizować bez tego dodatkowego wsparcia, np. mogą finansować tylko takie działania, które w innym razie nie miałyby miejsca Partnerstwo współpraca pomiędzy instytucjami i innymi zainteresowanymi może zaowocować wartością dodaną podczas realizacji programu

19 Równość szans jest to temat poziomy, przewijający się we wszystkich programach. Komisja Europejska przywiązuje wielką wagę do kwestii równości szans, zwłaszcza w odniesieniu do płci. Zrównoważony rozwój to również jest temat poziomy obecny we wszystkich programach. Wszystkie trzy aspekty - gospodarczy, środowiskowy i społeczny (według Traktatu Amsterdamskiego) muszą być brane pod uwagę.

20 Realność ekonomiczna wnioskodawcy muszą przedstawić rzetelny biznesplan i/lub strategię wyjścia wskazujące, że rozważono działanie projektu w dłuższej perspektywie (zapewniono trwałość projektu). Innowacyjność Jest to czynnik kluczowy dla opracowania skutecznych polityk gospodarczych, coraz bardziej uznawany przez Komisję za fundamentalną zasadę. Innowacja oznacza nie tylko badania i rozwoju, lecz także nowe umiejętności zdobyte dzięki nauce i szkoleniom oraz wspieranie kreatywności.

21 Powodzenie projektu

22 Co to jest zarządzanie cyklem życia projektu Można powiedzieć, ze cykl życia projektu to sposób w jaki projekty są planowane oraz realizowane. Ten cykl życia może zostać podzielony na kilka faz. Podział na fazy pozwala na lepsze zarządzanie przedsięwzięciem, a zwłaszcza lepszą kontrolę nad poszczególnymi działaniami i ich skutecznością, efektywnością i prawidłowością.

23 jak monitorować, kontrolować poszczególne fazy. Cykl życia projektu Cykl życia projektu w szczególności definiuje: co powinno zostać zrobione w poszczególnej fazie (np. kiedy przeanalizować problemy jakie dotykają naszych beneficjentów, a kiedy przygotować szczegółowy harmonogram działań), w których fazach będą powstawały poszczególne produkty cząstkowe, a co istotniejsze w jaki sposób będą one oceniane, weryfikowane i monitorowane, kto będzie zaangażowany w poszczególne działania w ramach kolejnych faz,

24 Cykl życia projektu

25 ETAPY PRZYGOTOWANIA PROJEKTU Etap analiz Analiza zainteresowanych (interesariuszy) kogo projekt będzie dotyczył? Analiza problemów (drzewo problemów) Analiza celów (drzewo celów) Analiza i wybór strategii Etap planowania Stworzenie struktury logicznej (matryca logiczna) Harmonogram działań (wykres Gantt a) Budżet

26 Planowanie projektu jakie działania są potrzebne (opis działań)? kiedy się rozpoczną i kiedy się zakończą (harmonogram)? kto je wykona (personel)? jakie urządzenia, materiały i narzędzia są potrzebne do ich realizacji (zasoby materialne)? ile to będzie kosztowało (budżet)?

27 ANALIZA PROBLEMÓW (DRZEWO PROBLEMÓW) Wszystkie projekty zaczynają się od problemu. Nie ma problemu - nie ma projektu. Drzewa problemowe dają całościowy obraz istniejącej złej sytuacji. Drzewa są narzędziem służącym ustaleniu faktycznych wąskich gardeł, które zainteresowani uważają za priorytetowe i próbują przezwyciężyć. Celem jest ustalenie głównego problemu, do którego program/projekt powinien się odnieść.

28 ANALIZA PROBLEMÓW (DRZEWO PROBLEMÓW) SKUTKI PROBLEM 1 PROBLEM 2 PROBLEM 3 WĄSKIE GARDŁO PROBLEM GŁÓWNY PROBLEM 1 PROBLEM 2 PROBLEM 3 PROBLEM 2.1 PROBLEM 2.2 PROBLEM 2.3 PRZYCZYNY

29 MIASTO X problem (1) W mieście działa kilka firm autobusowych. W ostatnich latach znacząco wzrosła liczba wypadków z udziałem autobusów. Wypadki te spowodowały znaczne opóźnienia komunikacyjne. Było też kilka ofiar śmiertelnych. Problem podjęła prasa, krytykując przewoźników (nie zawsze słusznie).

30 MIASTO X problem (2) Prasowa nagonka doprowadziła do spadku liczby pasażerów. Problem jest w dużej mierze techniczny część autobusów jest bardzo starych i w złym stanie wskutek braku części zamiennych. Wiele wypadków spowodowali kierowcy, rozwijając nadmierną prędkość na drogach kiepskiej jakości.

31 JAKIE PROBLEMY? Przewoźnicy Straty finansowe spowodowane wyłączeniem autobusów z ruchu Pasażerowie Opóźnienia spowodowane wypadkami Cierpienia ofiar i ich rodzin Straty finansowe spowodowane odszkodowaniami dla ofiar Spadek liczby pasażerów

32 DRZEWO PROBLEMÓW Wypisz wszystkie problemy Ustal zależności pomiędzy nimi i związki przyczynowo-skutkowe: w drzewie problemowym przyczyny umieszczane są na dole, a ich skutki - na górze Przykład: zły stan techniczny pojazdów (przyczyna) oraz niski poziom wyszkolenia kierowców (przyczyna) prowadzą do wzrostu liczby wypadków (skutek).

33 DRZEWO PROBLEMÓW Straty finansowe Utrata wiarygodności przewoźnika Obrażenia i śmierć pasażerów Spóźnienia podróżnych SKUTKI Częste wypadki z udziałem autobusów Nie dość ostrożni kierowcy Zły stan techniczny pojazdów Zły stan dróg Braki w wyszkoleniu Przestarzałe pojazdy Nieodpowiednia konserwacja PRZYCZYNY

34 ANALIZA CELÓW (DRZEWO CELÓW) Przekształcenie negatywnej sytuacji w pozytywne wyniki Odzwierciedlenie stosunku pomiędzy środkami, a celami (działania prowadzące do rezultatów) Odzwierciedlenie w hierarchii drzewo celów Nie wszystkie cele można osiągnąć w ramach pojedynczego projektu

35 Cel projektu Cele projektu powinny być SMART (bystre, mądre): S pecific - konkretne, szczegółowe M easurable - mierzalne A ffirmative - akceptowane, doceniane R ealistic - realistyczne T imeframed - określone w czasie

36 Określenie: CEL Produktu (wynik) Bezpośredniego efektu (rezultat) Oddziaływania (wpływ) Wyznaczenie źródeł informacji własne badania, Komenda Policji,GUS

37 CEL - BŁĘDY Brak wskaźników lub źródeł Opis niekompatybilny z problemem Cele nierealne Brak ujęcia w ramy czasowe Niezgodność celów z programem

38 PROBLEM C E L Mała oferta zajęć pozalekcyjnych w szkole Bogata oferta zajęć pozalekcyjnych w szkole Słabe wyposażenie pracowni szkolnych w pomoce naukowe Dobre wyposażenie pracowni szkolnych w pomoce naukowe Niski poziom umiejętności nauczycieli w zakresie pracy z uczniem trudnym Wysoki poziom umiejętności nauczycieli w zakresie pracy z uczniem trudnym

39 ANALIZA INTERESARIUSZY Analiza wszelkich osób, grup osób, instytucji i firm, które mają lub mogą mieć relacje z programem/projektem z punktu widzenia: charakterystyki społeczno-ekonomicznej interesów, celów, oczekiwań, itp. wrażliwości na zagadnienia powiązane z działalnością projektu potencjału, wiedzy, doświadczenia dla potrzeb projektu (potencjalny wkład) implikacji i wniosków dla projektu

40 Środowisko projektu Środowisko (otoczenie) projektu oznacza kontekst w jakim projekt powstaje, jest wprowadzany w życie lub jest przez niego ograniczany

41 Prawne Społeczne Administracyjne Pracownicy Zarząd Klienci odbiorcy usług Wewnętrzne Zewnętrzne

42 Kategorie wskaźników Komisja Europejska zaleca rozdzielanie danych monitoringowych na wskaźniki: produktów bezpośrednich, fizycznych wyników realizacji działań (np. liczba bezrobotnych objętych szkoleniem); rezultatów osiągnięć, efektów wdrożonych działań w postaci zmian w sytuacji grupy docelowej projektu (np. % przeszkolonych bezrobotnych zatrudnionych po zakończeniu projektu); oddziaływania szerszych i bardziej długofalowych konsekwencji realizacji projektu (np. liczba bezrobotnych zatrudnionych po 18 miesiącach).

43 WSKAŹNIKI trafne mierzalne wiarygodne dostępne dostosowane do charakteru projektu oraz oczekiwanych efektów wyrażone w wartościach liczbowych, procentowych lub binarnie (TAK-NIE) niezależne, reprezentatywne i możliwe do łatwej weryfikacji łatwe do uzyskania

44 ŹRÓDŁA WERYFIKACJI Wszelkie dokumenty, raporty, opracowania, bazy danych, itp., które umożliwiają odczytanie wartości wskaźników efektów realizacji projektu na poszczególnych poziomach jego wdrażania (produktów, rezultatów, oddziaływania), np. raporty kwartalne i inne, dzienniki zajęć, dokumenty płatności, roczniki statystyczne, rejestry, itp.

45 USTALANIE ZAŁOŻEŃ Założenia mogą być związane z zaistnieniem między innymi następujących czynników: naturalnych np. prawdopodobieństwo powodzi, suszy, itp.; instytucjonalnych dobra (zła) koordynacja pracy różnych departamentów ministerstwa, niezbędne zmiany w polityce społecznej, itd.; społecznych wykluczenie / trudny dostęp / niechęć niektórych grup społecznych do udziału w projekcie, itd.; innych projektów konieczność zakończenia innych projektów, aby nasz był wykonalny.

46 MATRYCA LOGICZNA PROJEKTU logika pionowa

47 MATRYCA LOGICZNA relacje przyczynowo-skutkowe 1 4 jeżeli jeżeli Cel szerszy Cel bezpośredni Rezultaty oraz oraz przyczyni się do to --- Założenia Założenia jeżeli Działania oraz to Założenia

48 MATRYCA LOGICZNA PROJEKTU logika pozioma

49 Ostateczna kontrola jakości struktury logicznej Czy: logika pionowa jest kompletna i ścisła? wskaźniki i źródła weryfikacji są dostępne i wiarygodne? założenia i warunki wstępne są realistyczne? ryzyko jest do przyjęcia? prawdopodobieństwo powodzenia jest w miarę duże? wzięto pod uwagę kwestie jakościowe? korzyści uzasadniają koszty? potrzebne są dodatkowe analizy?

50 HARMONOGRAM WDRAŻANIA kolejność działań; czas trwania wszystkich działań; wzajemne zależności między nimi; kamienie milowe projektu; zasoby ludzkie i rzeczowe dla wszystkich działań; narzędzie: np. wykres Gantt a.

51 WYKRES GANTT A DZIAŁANIA CZAS

52 NR Zadanie I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 1. Analiza sytuacji na rynku szkoleń 1.1 Analiza potrzeb szkoleniowych 1.2 Analiza instytucji szkolących 1.3 Analiza programów szkoleniowych 1.4 Analiza bazy szkoleniowej Raport Sytuacja podaży i popytu w szkoleniach zawodowych Przyjęcie raportu 3. Realizacja szkoleń 3.1 Opracowanie programu szkoleń Zakontraktowanie instytucji szkolącej Przygotowanie oferty szkoleniowej Ogłoszenie przetargu Podpisanie umowy

53 BUDŻET PROJEKTU KAŻDY BUDŻET SKŁADA SIĘ Z DWÓCH CZĘŚCI: 1. ZESTAWIENIA KOSZTÓW, KTÓRE BĘDĄ PONOSZONE W TRAKCIE REALIZACJI PROJEKTU; 2. PRZYCHODÓW NIEZBĘDNYCH NA ICH POKRYCIE. W DOBRZE ZAPLANOWANYM BUDŻECIE KOSZTY = PRZYCHODY

54 niezbędne dla realizacji projektu uwzględnione w budżecie KOSZTY KWALIFIKOWALNE spełniają wymogi efektywnego zarządzania finansowego (cena / jakość) zostały faktycznie poniesione i wykazane w dokumentacji finansowej poparte odpowiednimi dokumentami KOSZTY SĄ JEDNYM Z ELEMENTÓW OCENY KOSZTORYS POWINIEN BYĆ KOMPLETNY, RZETELNY I REALISTYCZNY

55 marketing, promocja, rekrutacja uczestników doradztwo prawne, opłaty notarialne związane bezpośrednio z realizacją projektu usługi księgowe opłaty pocztowe prowadzenie dokumentacji projektu materiały informacyjne monitoring i ocena oddziaływania projektu audyt (jeśli wymagany) KOSZTY KWALIFIKOWALNE VAT, jeśli status prawny projektodawcy nie uprawnia go do ubiegania się o jego zwrot

56 pożyczki i spłaty odsetek koszty przygotowania wniosku nie związane z projektem w sposób jednoznaczny nieudokumentowane koszty prac zleconych liczone jako procent kosztów całkowitych zakup ziemi i nieruchomości inwestycje w maszyny i urządzenia, jeśli > 10% kosztów ogólnych projektu prace budowlane (poza wyjątkami) zakup używanych maszyn i urządzeń, jeśli ich wartość może być amortyzowana odpisy amortyzacyjne dotyczące zakupów ze środków UE lub krajowych publicznych do 7 lat przed realizacją projektu mandaty, opłaty karne, koszty procesów sądowych KOSZTY NIEKWALIFIKOWALNE

57 partnerzy / interesariusze projektu potencjał, wkład, zaangażowanie, doświadczenie we wdrażaniu podobnych przedsięwzięć; zespół projektowy skład, doświadczenie, zakres odpowiedzialności i uprawnień; struktura oraz systemy zarządzania i komunikacji; wykorzystanie i organizacja zasobów materialnych, logistyka, wsparcie techniczne, harmonogram; system informacji i promocji; system monitoringu i oceny; raportowanie. ZARZĄDZANIE WDROŻENIEM PROJEKTU

58 NIE MOŻNA KIEROWAĆ PROJEKTEM ZZA BIURKA!!! ALBO SPĘDZASZ CZAS NA PLANOWANIU, ALBO NA ROZWIĄZYWANIU POWSTAŁYCH PROBLEMÓW

59 PROJEKTY UE - O CZYM WARTO PAMIĘTAĆ OD POCZĄTKU (1) Instytucje finansujące nie wyasygnują żadnych środków, dopóki nie zobaczą spójnej, logicznej i w pełni dojrzałej propozycji projektowej. Opracowanie takiej propozycji wymaga czasu i pieniędzy. Nie wszystkie propozycje otrzymują fundusze - -w dużej mierze dlatego, że nie spełniają obowiązujących procedur i/lub kryteriów przyznawania pomocy.

60 PROJEKTY UE - O CZYM WARTO PAMIĘTAĆ OD POCZĄTKU (2) Projekt musi odnosić się do konkretnej, ściśle określonej grupy beneficjentów ostatecznych i odpowiadać na stwierdzone i udokumentowane potrzeby. Kluczowe znaczenie ma precyzyjnie zdefiniowana struktura zarządzania z przejrzystym podziałem odpowiedzialności. Istotnymi elementami propozycji są uważnie zaprojektowane harmonogram działań i kosztorys oraz systemy promocji i monitoringu i oceny.

61 PROJEKTY UE - O CZYM WARTO PAMIĘTAĆ OD POCZĄTKU (3) Projekt musi wynikać z celów statutowych organizacji wnioskującej. Projekt powinien być przygotowany przy udziale wszystkich zainteresowanych partnerów (interesariuszy). Koszty projektu muszą być wyliczone rzetelnie, na bazie kosztów rzeczywistych. Nie jest możliwe aplikowanie o zwiększenie przyznanych kwot w trakcie realizacji przedsięwzięcia.

62 PROJEKTY UE - O CZYM WARTO PAMIĘTAĆ OD POCZĄTKU (4) Powiązania projektu z innymi projektami finansowanymi z f.s. Znajomość kryteriów przyznawania pomocy stosowanych przez różne źródła finansowania i programy. Zrozumienie struktury programowej. Uwzględnienie ogólnych zasad przyznawania pomocy z funduszy strukturalnych.

63 PUŁAPKI W PLANOWANIU PROJEKTU Chęć osiągnięcia wszystkiego w ramach jednego projektu (NIEREALNE) Niewłaściwe PRZEDSTAWIENIE SPRAWY (niewystarczające uzasadnienie) Nieuwzględnienie w przygotowaniach wszystkich zainteresowanych stron (interesariuszy) Brak wskazania, jak i na ile projekt wpisuje się w istniejące strategie, programy, itd.

64 DOBRZE PRZYGOTOWANE PROJEKTY Jasne, spójne, logiczne: łatwo zrozumiałe Możliwe do zrealizowania, tzn. realne/wykonalne Oparte na rzeczywistym zrozumieniu potrzeby/problemu Wykazują się znajomością i zrozumieniem kryteriów przyznawania pomocy (procedur, wymogów, itd.) Przedstawiają świeże, innowacyjne podejście do problemu Zawierają elementy zrównoważonego rozwoju

65 PROJEKT WNIOSEK Wniosek (aplikacja) jest formą przedstawienia projektu do realizacji w ramach programu rozwoju odpowiedniego sektora gospodarki (np. RZL) współfinansowanego przez dany fundusz (np. EFS) Pisanie wniosków wymaga zatem znajomości: struktury instytucjonalnej wdrażania danego funduszu; odpowiednich procedur aplikacyjnych; zasad wypełniania wniosku i przygotowania załączników; technik przedstawienia projektu w formie aplikacji.

66 Wniosek nie może być prostym zbiorem kilkunastu rubryk, ale spójnym dokumentem, przedstawiającym dokładnie przemyślany i starannie zaplanowany projekt; udowadniającym konieczność i możliwość trwałego rozwiązania zidentyfikowanego oraz udokumentowanego problemu

67 SPÓJNOŚĆ WNIOSKU ZGODNOŚĆ ZAPISÓW WSZYSTKICH DOKUMENTÓW - SKŁADOWYCH APLIKACJI (WNIOSEK I ZAŁĄCZNIKI NIE MOGĄ ZAWIERAĆ INFORMACJI SPRZECZNYCH BĄDŹ WYKLUCZAJĄCYCH SIĘ WZAJEMNIE! ) ZGODNOŚĆ ZAPISÓW WSZYSTKICH CZĘŚCI / RUBRYK WNIOSKU (OPIS DZIAŁAŃ BUDŻET HARMONOGRAM)

68 MERYTORYCZNE KRYTERIA WYBORU PROJEKTÓW zgodność ze planami rozwoju: od krajowego do lokalnego uzasadnienie potrzeby realizacji projektu adresaci pomocy: sposób ich wyboru i zapewnienie udziału różnorodność i adekwatność doboru instrumentów wsparcia zakładane rezultaty projektu trwałość i skuteczność proponowanych rozwiązań możliwość upowszechniania rezultatów sposób zarządzania projektem źródła finansowania, zasadność i kwalifikowalność kosztów wiarygodność, potencjał i doświadczenie projektodawcy wykorzystanie nowoczesnych technologii

69 KRYTERIA OCENY I WYBORU PROJEKTÓW KAŻDE DZIAŁANIE W RAMACH POSZCZEGÓLNYCH PRIORYTETÓW / PROGRAMÓW OPERACYJNYCH POSIADA - POZA KRYTERIAMI OGÓLNYMI - ZESTAW KRYTERIÓW OCENY SPECYFICZNY TYLKO DLA PRZEDSIĘWZIĘĆ WDRAŻANYCH W JEGO RAMACH. NALEŻY SIĘ Z NIMI ZAPOZNAĆ SZCZEGÓŁOWO NA ETAPIE PRZYGOTOWANIA APLIKACJI.

70 JĘZYK APLIKACJI maksimum treści minimum słów pisz nie mniej, ale i nie więcej, niż jest to wymagane stosuj regułę KISS (krótkie zdania, prosty język) unikaj mgły używaj słów-kluczy, charakterystycznych dla danego programu, priorytetu, działania pisząc myśl pozytywnie: rozwiązuj problem, podejmuj wyzwanie (nie tłumacz się)

71 NA KONIEC KILKA RAD Zapobieganie problemom jest zawsze łatwiejsze i mniej kosztowne, niż ich rozwiązywanie, a najlepszym sposobem umiejscowienia problemu jest jego oczekiwanie. Niedbale przygotowany projekt wymaga trzykrotnie więcej czasu na implementację, niż zaplanowano. Starannie przygotowany projekt wymaga tylko dwukrotnie więcej czasu na wdrożenie.