UCHWAŁA NR 53.XXI.2016 RADY GMINY WIĄZOWNA. z dnia 29 lutego 2016 r.

Transkrypt

1 UCHWAŁA NR 53.XXI.2016 RADY GMINY WIĄZOWNA z dnia 29 lutego 2016 r. w sprawie zmiany załącznika do Uchwały nr 118.XVI.2015 Rady Gminy Wiązowna z dnia 30 października 2015 roku,. w sprawie przyjęcia do realizacji i wdrożenia Planu gospodarki niskoemisyjnej Gminy Wiązowna Na podstawie art. 18 ust. 1 z zw. z art. 7 ust 1 pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz z późn. zm.), uchwala się co następuje: 1. Zmianie ulega załącznik do uchwały Nr 118.XVI.2015 Rady Gminy Wiązowna z dnia 30 października 2015 r. w sprawie przyjęcia do realizacji i wdrożenia Planu gospodarki niskoemisyjnej Gminy Wiązowna"i otrzymuje brzmienie jak w załączniku do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Wiązowna. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodnicząca Rady Renata Falińska Id: ABCB1A52-48A5-4A4F-914C-F21BDAC Uchwalony Strona 1

2 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Wiązowna Opracowany przez Zespół WGS84 Polska Sp. z o.o. ul. Warszawska 14 lok Milanówek Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko 1 S t r o n a Id: ABCB1A52-48A5-4A4F-914C-F21BDAC Uchwalony Strona 2 1

3 Spis treści 1. Wprowadzenie Streszczenie Strategia działań na rzecz gospodarki niskoemisyjnej Diagnoza stanu obecnego Cele realizacji gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Wiązowna Metodyka inwentaryzacji emisji dwutlenku węgla w Gminie Wiązowna Obszar objęty inwentaryzacją Metodyka przeprowadzenia inwentaryzacji Charakterystyka sektorów finalnego zużycia energii Sektor publiczny Sektor prywatny Struktura bazy danych Bazowa inwentaryzacja emisji dwutlenku węgla w Gminie Wiązowna Finalne zużycie energii w sektorze publicznym w roku bazowym Finalne zużycie energii w sektorze prywatnym w roku bazowym Wyniki bazowej inwentaryzacji finalnego zużycia energii Wyniki bazowej inwentaryzacji emisji dwutlenku węgla Inwentaryzacja kontrolna emisji dwutlenku węgla na terenie Gminy Wiązowna Finalne zużycie energii w sektorze publicznym w roku kontrolnym Finalne zużycie energii w sektorze prywatnym w roku kontrolnym Wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych Wyniki kontrolnej inwentaryzacji finalnego zużycia energii Wyniki kontrolnej inwentaryzacji emisji dwutlenku węgla Analiza wyników kontrolnej inwentaryzacji emisji CO 2 w odniesieniu do inwentaryzacji bazowej emisji dwutlenku węgla Aspekty organizacyjne i pozainwestycyjne realizacji planu gospodarki niskoemisyjnej Plan działań na rzecz niskoemisyjnej gospodarki Gminy Wiązowna do 2020 r Działania inwestycyjne Zadania planowane do realizacji przez Gminę Wiązowna w perspektywie krótko/średnioterminowej Zadania planowane do realizacji przez Gminę Wiązowna w perspektywie długoterminowej Działania z zakresu mobilności Zadania planowane do realizacji przez pozostałych interesariuszy Planu Działania pozainwestycyjne Planowane efekty ekologiczne działań zaplanowanych w Planie gospodarki niskoemisyjnej Gminy Wiązowna Źródła finansowania planu gospodarki niskoemisyjnej Dostępne źródła finansowania Wskaźniki monitorowania realizacji Planu Spis tabel, wykresów i map Wykorzystane źródła danych S t r o n a Id: ABCB1A52-48A5-4A4F-914C-F21BDAC Uchwalony Strona 3 2

4 1. Wprowadzenie Polska od chwili rozpoczęcia ustrojowych i gospodarczych przemian w końcu lat osiemdziesiątych XX wieku, podejmuje działania w kierunku gospodarki niskoemisyjnej. Transformacja rynkowa i restrukturyzacja głównych sektorów gospodarki doprowadziła do ponad 30% redukcji emisji gazów cieplarnianych (z poziomu 564 milionów ton CO 2 w roku 1988 do 395,6 milionów ton CO 2 w roku 2008). 1 Dalsza transformacja polskiej gospodarki w kierunku niskoemisyjnym powinna się odbywać z zachowaniem zasad zrównoważonego rozwoju, kreując nowe szanse i przewagi konkurencyjne. Zużycie energii i emisja CO 2 w gminie zależą od wielu czynników: struktury gospodarki i rodzajów prowadzonej działalności, poziomu aktywności gospodarczej, liczby ludności, gęstości zaludnienia, charakterystyki zasobów budowlanych, struktury użytkowania terenu, zastosowania i stopnia rozwoju różnych modeli transportu, a także postaw mieszkańców i innych interesariuszy. Celem opracowania Planu gospodarki niskoemisyjnej Gminy Wiązowna jest wsparcie działań na rzecz realizacji pakietu klimatyczno-energetycznego do roku 2020, tj. 1. redukcji emisji gazów cieplarnianych, 2. zwiększenia udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, 3. redukcji zużycia energii finalnej poprzez podniesienie efektywności energetycznej. Ponadto planowane działania zmierzają także do poprawy jakości powietrza na obszarach, na których odnotowano przekroczenia jakości poziomów dopuszczalnych stężeń w powietrzu i realizowane są programy ochrony powietrza (POP). W przypadku Gminy Wiązowna w Programie ochrony powietrza dla strefy powiat otwocki nie stwierdzono przekroczenia ponadnormatywnych stężeń zanieczyszczeń. Opracowanie bazy danych, zawierającej wyselekcjonowane i usystematyzowane informacje, pozwoliło na ocenę gospodarki energią w gminie oraz w jej poszczególnych sektorach i obiektach. Określenie wielkości emisji dwutlenku węgla na obszarze Gminy Wiązowna umożliwiło określenie długoterminowej strategii oraz zaplanowanie działań, zmierzających do ograniczenia wielkości emisji, a także do wskazania możliwych źródeł finansowania zadań. Podstawa prawna Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Wiązowna (w dalszej części dokumentu zwany Planem) został opracowany na podstawie umowy nr CRU/281/2015 zawartej w dniu 12 maja 2015 r. pomiędzy Gminą Wiązowna a WGS84 Polska Sp. z o.o. 1 Potencjalne konsekwencje rozwiązań dotyczących unijnej polityki klimatycznej dla polskiej gospodarki oraz wpływu na jej konkurencyjność. Materiał informacyjny dla Komitetu do Spraw Europejskich. Ministerstwo Gospodarki, Warszawa, S t r o n a Id: ABCB1A52-48A5-4A4F-914C-F21BDAC Uchwalony Strona 4 3

5 2. Streszczenie Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Wiązowna składa się z czternastu rozdziałów. Trzon dokumentu stanowi bazowa inwentaryzacja emisji dwutlenku węgla w Gminie Wiązowna, w wyniku której określono ilość zużytej energii i emisji CO 2 w roku Inwentaryzacja została przeprowadzona zgodnie z metodyką, zawartą w poradniku Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii (SEAP), szczegółowo opisaną w rozdziale szóstym niniejszego dokumentu. Wyniki inwentaryzacji bazowej stanowią punkt wyjścia dla władz Gminy do podjęcia działań zmierzających do osiągnięcia celów określonych w pakiecie klimatyczno-energetycznym (3x20) i Protokole z Kioto. W wyniku inwentaryzacji bazowej stwierdzono, że łącznie w sektorze publicznym i prywatnym w roku bazowym (2009) finalne zużycie energii wynosiło MWh, z czego ok. 94% przypadało na podsektor budynki, wyposażenie i urządzenia, a ok. 6% na transport. Łączna oszacowana wielkość emisji dwutlenku węgla na terenie Gminy Wiązowna w roku 2009 wyniosła Mg CO 2. Dla roku 2013 sporządzona została inwentaryzacja kontrolna, mająca na celu monitorowanie osiąganych rezultatów i porównywanie ich z założonym celem redukcji emisji dwutlenku węgla. Kontrolna inwentaryzacja emisji (MEI) została opracowana z wykorzystaniem metodyki, która posłużyła do opracowania inwentaryzacji bazowej (BEI). W 2013 r. łączne zużycie energii finalnej w Gminie Wiązowna w sektorze publicznym i prywatnym wyniosło MWh, z czego MWh przypada na sektor publiczny, a pozostałe MWh to zużycie energii w sektorze prywatnym. Łączna oszacowana wielkość emisji dwutlenku węgla na terenie Gminy Wiązowna w roku 2013 wyniosła Mg CO 2. Na podstawie zaplanowanych do realizacji działań na rzecz niskoemisyjnej gospodarki Gminy Wiązowna oszacowano także planowane efekty ekologiczne wyliczone względem roku bazowego. Cel redukcyjny wynikający z zaplanowanych działań określony został w następujących wielkościach: MWh/rok (-5,03% względem roku bazowego, redukcja o MWh/rok) dla zużycia energii finalnej, Mg CO 2/rok (-5,34% względem roku bazowego, redukcja o MWh/rok) - dla wielkości emisji dwutlenku węgla oraz wzrost zużycia energii pochodzącej z odnawialnych źródeł, innych niż biomasa leśna o 802 MWh/rok (wzrost udziału OZE o 0,55% względem finalnego zużycia energii w roku bazowym). Finalne zużycie energii w roku kontrolnym w Gminie Wiązowna zmniejszyło się o 7,1%, a szacowana emisja dwutlenku węgla w wyniku finalnego zużycia energii na terenie Gminy Wiązowna w roku kontrolnym zwiększyła się o 4,9% w porównaniu z rokiem bazowym. Zmiana ta wynika w przeważającej mierze ze wzrostu liczby pojazdów w ruchu lokalnym na terenie gminy, wzrostu liczny budynków o 600 na terenie Gminy Wiązowna w stosunku do roku bazowego, a także wzrostu ilości oczyszczonych ścieków. 4 S t r o n a Id: ABCB1A52-48A5-4A4F-914C-F21BDAC Uchwalony Strona 5 4

6 Rzeczywiste wartości wskaźników, które zostaną osiągnięte w 2020 r. uzależnione są od wielu czynników, na które samorząd lokalny nie ma możliwości oddziaływania lub posiada taką możliwość jedynie w ograniczonym zakresie, takich jak: struktura gospodarki, wzrost gospodarczy, liczba ludności, gęstość zaludnienia, charakterystyka zasobów budowlanych, struktura użytkowania terenu, możliwości pozyskania środków zewnętrznych na realizację inwestycji, a także postawy mieszkańców i innych interesariuszy. W celu osiągniecia zakładanych celów na terenie Gminy Wiązowna powinny być podejmowane działania zmierzające do zmniejszenia zużycia energii finalnej, a co za tym idzie zmniejszenia emisji CO 2. Działania te mają również na celu zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w zużyciu energii finalnej. Szczegółowy katalog działań niskoemisyjnych i efektywnie wykorzystujących zasoby, zaplanowanych przez Gminę Wiązowna na lata , został przedstawiony w rozdziale dziesiątym. W Planie wskazane zostały potencjalne źródła finansowania zadań realizowanych w ramach dążenia do gospodarki niskoemisyjnej, tj. środków w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko , funduszy przewidzianych w Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Mazowieckiego na lata , Programu LIFE+, Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, środków finansowych z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie oraz funduszy własnych Gminy Wiązowna. Ponadto wskazane jest podjęcie działań, mających na celu podniesienie świadomości ekologicznej mieszkańców w zakresie efektywnego gospodarowania energią, zwłaszcza w trakcie akcji informacyjnych i edukacyjnych. Ważne jest dokonanie wyboru grupy docelowej ww. akcji. Monitoring Planu powinien być prowadzony z wykorzystaniem dostępnych i nowych danych, zgodnie z przyjętymi wskaźnikami dla oceny wdrażania działań programowych. Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Wiązowna obejmuje całość obszaru administracyjnego Gminy Wiązowna i jest spójny z dokumentami nadrzędnymi, tj. m.in. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, a także miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego, obowiązującymi w Gminie Wiązowna. 5 S t r o n a Id: ABCB1A52-48A5-4A4F-914C-F21BDAC Uchwalony Strona 6 5

7 3. Strategia działań na rzecz gospodarki niskoemisyjnej Gospodarka niskoemisyjna stanowi jeden z podstawowych obszarów interwencji, które realizowane będą w latach w krajach Unii Europejskiej. Budowanie gospodarki niskoemisyjnej wpisuje się w realizację celów określonych w głównym dokumencie kierunkowym dla Polityki Spójności Strategia Europa Strategia Europa 2020 jest dziesięcioletnią strategią Unii Europejskiej na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, zapoczątkowaną w 2010 r. Strategia Europa 2020 jako strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu obejmuje trzy wzajemnie ze sobą powiązane priorytety: rozwój inteligentny: rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji, rozwój zrównoważony: wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej, rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu: wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniającej spójność społeczną i terytorialną. Celem przewodniego priorytetu Strategii Europa 2020 pn. Europa efektywnie korzystająca z zasobów jest wsparcie zmiany w kierunku niskoemisyjnego i efektywniej oraz racjonalnie korzystającego z zasobów społeczeństwa. Działania w zakresie wspierania gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej zostały uszczegółowione w pakiecie klimatyczno-energetycznym, czyli zestawie dokumentów legislacyjnych i zbiorze założeń, przyjętych przez Radę Europejską w 2007 r. i dotyczących przeciwdziałania zmianom klimatycznym. Stanowią one, że do 2020 r. Unia Europejska 3 : o 20% zredukuje emisję gazów cieplarnianych w stosunku do poziomu emisji z 1990 r. o 20% zwiększy efektywność energetyczną, w stosunku do prognoz na rok 2020, zwiększy udział energii odnawialnej w finalnej konsumpcji energii do 20% (dla Polski do 15%), zwiększy udział biopaliw w ogólnej konsumpcji paliw transportowych co najmniej do 10%. 2 Komunikat Komisji EUROPA 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu, Bruksela, KOM(2010) Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 2009/406/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie wysiłków podjętych przez państwa członkowskie, zmierzających do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w celu realizacji do roku 2020 zobowiązań Wspólnoty dotyczących redukcji emisji gazów cieplarnianych, Dz.U. UE Nr L 140/136, S t r o n a Id: ABCB1A52-48A5-4A4F-914C-F21BDAC Uchwalony Strona 7 6

8 Strategia Rozwoju Kraju Konkurencyjna gospodarka to gospodarka dysponująca odpowiednimi, efektywnie wykorzystywanymi zasobami energii, pozwalającymi na dynamiczny wzrost. Wzrost efektywności energetycznej gospodarki oraz większe wykorzystanie źródeł odnawialnych sprzyjać będzie zmniejszaniu emisji CO 2 i realizacji zobowiązań wynikających z pakietu klimatyczno-energetycznego. Warunkiem realizacji celów rozwojowych kraju, obok dostępu do energii, jest także przyjazne człowiekowi środowisko, będące podstawą jego egzystencji i służące zaspokajaniu licznych potrzeb. Polityka Klimatyczna Polski. Strategie redukcji emisji gazów cieplarnianych w Polsce do roku Celem strategicznym realizacji polityki klimatycznej jest włączenie się Polski do działań społeczności międzynarodowej na rzecz ochrony klimatu globalnego poprzez wdrażanie zasad zrównoważonego rozwoju, zwłaszcza w zakresie poprawy wykorzystania energii, zwiększania zasobów leśnych i glebowych kraju, racjonalizacji wykorzystania surowców i produktów przemysłu oraz racjonalizacji zagospodarowania odpadów, w sposób zapewniający osiągniecie maksymalnych, długoterminowych korzyści gospodarczych, społecznych i politycznych. 6 W sektorze użyteczności publicznej, usług i gospodarstw domowych należy uwzględnić m.in. poprawę sprawności wytwarzania i przesyłania ciepła sieciowego i energii elektrycznej oraz zwiększenie wykorzystania gazu ziemnego do produkcji energii, implementację działań takich jak: termomodernizacja budynków mieszkalnych, wymiana i doszczelnianie okien, zmiana obowiązujących norm ochrony cieplnej nowych budynków, wprowadzenie certyfikatów energetycznych dla budynków, czy rozbudowa odnawialnych źródeł energii (ograniczenie emisji gazów cieplarnianych CO 2 i N 2O). Polityka energetyczna Polski do 2030 roku 7 Podstawowymi kierunkami polskiej polityki energetycznej są : poprawa efektywności energetycznej, wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii, w tym tworzenie warunków dla wzmacniania pozycji konkurencyjnej polskich podmiotów energetycznych na rynku 4 Uchwała Nr 157 Rady Ministrów z dnia 25 września 2012 r. w sprawie przyjęcia Strategii Rozwoju Kraju 2020, MP z 2012 r., poz Polityka klimatyczna Polski. Strategie redukcji emisji gazów cieplarnianych w Polsce do roku 2020, dokument przyjęty przez Radę Ministrów 4 listopada 2003 r. (dostępne: 6 W uchwale Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 12 października 2012 r. w sprawie racjonalnego wdrażania polityki klimatycznej (M.P. 2012, poz. 807) krytycznie oceniono propozycje Komisji Europejskiej dotyczące długookresowych celów w dziedzinie budowy gospodarki niskowęglowej, zgodnie z którymi do 2020 roku redukcja emisji gazów cieplarnianych powinna wynieść 20%, a do roku %. 7 Polityka energetyczna Polski do 2030 r., uchwała nr 157/2010 Rady Ministrów z dnia 29 września 2010 r. (dostępne: 7 S t r o n a Id: ABCB1A52-48A5-4A4F-914C-F21BDAC Uchwalony Strona 8 7

9 regionalnym (ponadnarodowym), dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej, rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw, rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii, ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko. Wśród narzędzi realizacji polityki energetycznej wymieniono zhierarchizowane planowanie przestrzenne, zapewniające realizację priorytetów polityki energetycznej, planów zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło i paliwa gazowe gmin oraz planów rozwoju przedsiębiorstw energetycznych. Krajowy Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej 8 Krajowy Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej został opracowany na podstawie ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz. U. nr 94 poz. 551, z późn. zm.). Cel indykatywny w zakresie oszczędności energii na 2016 r., wyrażony w jednostce bezwzględnej, został określony na poziomie GWh (zarówno w planie z 2007 r., jak i 2011 r.). Pośredni krajowy cel w zakresie oszczędności energii na 2010 r. został ustalony na poziomie 2% średniego krajowego zużycia energii finalnej, a na rok % tego zużycia. W art. 10 ww. ustawy zdefiniowano zadania jednostek sektora publicznego w zakresie efektywności energetycznej. Wskazano, iż powinny być stosowane co najmniej dwa z niżej wymienionych środków poprawy efektywności energetycznej: umowa, której przedmiotem jest realizacja i finansowanie przedsięwzięcia służącego poprawie efektywności energetycznej, nabycie nowego urządzenia, instalacji lub pojazdu, charakteryzujących się niskim zużyciem energii oraz niskimi kosztami eksploatacji, wymiana eksploatowanego urządzenia, instalacji lub pojazdu na urządzenie, instalację lub pojazd, charakteryzujące się niskim zużyciem energii oraz niskimi kosztami eksploatacji, nabycie lub wynajęcie efektywnych energetycznie budynków lub ich części albo przebudowa lub remont użytkowanych budynków, sporządzenie audytu energetycznego eksploatowanych budynków o powierzchni użytkowej powyżej 500 m 2, których jednostka sektora publicznego jest właścicielem lub zarządcą. 8 Obwieszczenie Ministra Gospodarki z dnia 2 sierpnia 2013 r. w sprawie raportu zawierającego w szczególności informacje dotyczące realizacji krajowego celu w zakresie oszczędnego gospodarowania energią oraz krajowego planu działań dotyczącego efektywności energetycznej za 2011 r., wraz z oceną i wnioskami z ich realizacji, M.P. 2013, poz S t r o n a Id: ABCB1A52-48A5-4A4F-914C-F21BDAC Uchwalony Strona 9 8

10 Krajowy Plan Działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych 9 Ogólny cel krajowy dotyczący udziału energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto w 2020 r. został ustalony na 15%. W Planie przedstawione zostały cele sektorowe oraz ścieżki osiągniecia przez Polskę w 2020 r. wymaganego udziału energii ze źródeł odnawialnych w podziale na sektor energii elektrycznej, sektor ogrzewania i chłodzenia oraz transport. W zakresie rozwoju odnawialnych źródeł energii (OZE) w obszarze elektroenergetyki przewidywany jest rozwój źródeł opartych na energii wiatru oraz biomasie. Założono ponadto wzrost liczby małych elektrowni wodnych. W zakresie rozwoju OZE w obszarze ciepła i chłodu prognozowane jest utrzymanie dotychczasowej struktury rynku, przy uwzględnieniu rozwoju geotermii oraz energii słonecznej. W obszarze transportu założono zwiększanie udziału biopaliw i biokomponentów w paliwach transportowych. Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju W dokumencie przedstawiono wizję zagospodarowania przestrzennego kraju, określono cele i kierunki polityki zagospodarowania kraju oraz wskazano zasady oraz mechanizmy koordynacji i wdrażania publicznych polityk rozwojowych, mających istotny wpływ terytorialny. Podkreślono, iż planowanie inwestycji infrastrukturalnych wymaga indywidualizacji podejścia do zapobiegania fragmentacji przestrzeni przyrodniczej i ochrony dziedzictwa naturalnego, w połączeniu z dbałością o stan środowiska i jakości życia w zakresie zależnym od stanu przestrzeni. Zmniejszanie obciążenia środowiska emisjami zanieczyszczeń realizowane będzie przede wszystkim poprzez planowanie w procesie urbanizacji i budowy infrastruktury technicznej struktur pozwalających na zmniejszenie zapotrzebowania na przestrzeń i energię oraz obniżających emisję gazów cieplarnianych, zanieczyszczeń pyłowych i hałasu, także w drodze kompensacji przez wzrost zdolności pochłaniania dwutlenku węgla. Zmiany technologiczne, takie jak rozwój energooszczędnych technologii, rozwój zielonej energetyki oraz nowe technologie w transporcie mogą prowadzić do zmniejszenia bariery energetycznej rozwoju przestrzennego. Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej (NPRGN) 11 Przestawienie obecnie funkcjonującej gospodarki na gospodarkę niskoemisyjną będzie wymagało zaangażowania wszystkich sektorów. Rozwój gospodarki niskoemisyjnej przy 9 Krajowy plan działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych, uchwała Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2010 r.; Uzupełnienie do Krajowego Planu Działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych, z dnia 2 grudnia 2011 r. (dostępne: Krajowy+plan+dzialan). 10 Uchwała Nr 239 Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie przyjęcia Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, M.P. 2012, poz Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej, przyjęte uchwałą Rady Ministrów z dnia 16 sierpnia 2011 r. (dostępne: +niskoemisyjna/narodowy+program+rozwoju+gospodarki+niskoemisyjnej). 9 S t r o n a Id: ABCB1A52-48A5-4A4F-914C-F21BDAC Uchwalony Strona 10 9

11 uwzględnieniu zasad zrównoważonego rozwoju determinowany będzie przez działania polityczne, gospodarcze i społeczne. Cele szczegółowe NPRGN, których realizacja powinna sprzyjać osiągnieciu celu głównego zostały określone jako: rozwój niskoemisyjnych źródeł energii, poprawa efektywności energetycznej, gdzie szczególnie duże możliwości dotyczą budownictwa, w tym budynków publicznych, poprawa efektywności gospodarowania surowcami i materiałami, rozwój i wykorzystanie technologii niskoemisyjnych, zapobieganie powstawaniu oraz poprawa efektywności gospodarowania odpadami, promocja nowych wzorców konsumpcji. Efektem końcowym NPRGN powinien być zestaw działań nakierowanych bezpośrednio i pośrednio na redukcję emisji gazów cieplarnianych, a także instrumentów, które wspomogą wszystkich uczestników realizacji Programu w przechodzeniu na gospodarkę niskoemisyjną. NPRGN będzie kierowany do przedsiębiorców wszystkich sektorów gospodarki, samorządów gospodarczych i terytorialnych, organizacji otoczenia biznesu oraz organizacji pozarządowych, a także do wszystkich mieszkańców kraju, celem kształtowania właściwych postaw i spowodowania aktywności społecznej w tym zakresie. Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko - perspektywa do 2020 roku 12 Strategia jest uszczegółowieniem zapisów Strategii Rozwoju Kraju 2020 w zakresie energetyki i środowiska oraz stanowi ogólną wytyczną dla Polityki energetycznej Polski i innych programów rozwoju. Koresponduje z celami rozwojowymi, ujętymi w Strategii Europa 2020 na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju, sprzyjającego włączeniu społecznemu oraz celami pakietu klimatyczno-energetycznego. Głównym celem Strategii jest zapewnienie wysokiej jakości życia obecnym i przyszłym pokoleniom, z uwzględnieniem ochrony środowiska, oraz stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju nowoczesnego sektora energetycznego, zdolnego zapewnić Polsce bezpieczeństwo energetyczne oraz konkurencyjną i efektywną gospodarkę. Szczegółowe cele i kierunki Strategii to: zrównoważone gospodarowanie zasobami środowiska, zapewnienie gospodarce krajowej bezpiecznego i konkurencyjnego zaopatrzenia w energię poprzez lepsze wykorzystanie krajowych zasobów energii i poprawę efektywności energetycznej, zapewnienie bezpieczeństwa dostaw importowanych surowców energetycznych, modernizacja sektora elektroenergetyki zawodowej, rozwój konkurencji na rynkach paliw i energii oraz umacnianie pozycji odbiorcy, wzrost znaczenia rozproszonych, odnawialnych źródeł energii, rozwój energetyczny obszarów podmiejskich i wiejskich, poprawa stanu środowiska. 12 Uchwała Rady Ministrów z dnia 15 kwietnia 2014 r. w sprawie przyjęcia Strategii Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko perspektywa do 2020 roku. 10 S t r o n a Id: ABCB1A52-48A5-4A4F-914C-F21BDAC Uchwalony Strona 11 10

12 4. Diagnoza stanu obecnego Diagnoza stanu obecnego została wykonana na podstawie analizy dokumentów programowych na poziomie województwa i gminy, mających istotny wpływ na realizację celów z zakresu dążenia do osiągnięcia celów gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Wiązowna. Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2030 r. 13 Wizja rozwoju regionu do 2030 r. zaprezentowana w Strategii przedstawia Mazowsze jako region spójny terytorialnie, konkurencyjny, innowacyjny, z wysokim wzrostem gospodarczym i bardzo dobrymi warunkami życia dla mieszkańców. Nadrzędnym celem Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2030 r. jest spójność terytorialna, rozumiana jako zmniejszenie dysproporcji rozwoju w województwie mazowieckim oraz wzrost znaczenia Obszaru Metropolitalnego Warszawy w Europie, a także poprawa jakości życia mieszkańców. Obszar Metropolitalny Warszawy jest jednym z obszarów strategicznej interwencji Strategii, dla którego zaplanowano równoważenie rozwoju w sferze środowiska i energetyki, w tym wspieranie gospodarki niskoemisyjnej z uwzględnieniem termomodernizacji oraz OZE. Za ramowy cel strategiczny w dziedzinie Środowisko i energetyka uznano zapewnienie gospodarce regionu zdywersyfikowanego zaopatrzenia w energię przy zrównoważonym gospodarowaniu zasobami środowiska. W tym sektorze wskazano także na mocne strony województwa, do których należy zaliczyć duże moce produkcyjne w zakresie energii elektrycznej, wysoki poziom gazyfikacji Obszaru Metropolitalnego Warszawy i dużych miast, a także dobre warunki do wykorzystania energii odnawialnej, szczególnie energii słonecznej, wiatrowej, biomasy i biogazu. Do słabych stron regionu należą m.in.: niska lesistość, zanieczyszczenie powietrza, przestarzałe technologie produkcji, przesyłu i dystrybucji energii elektrycznej oraz wysoka emisyjność źródeł energii, obszary deficytu energii elektrycznej, a także niskie wykorzystanie OZE. Podstawowe kierunki działań w ramach tego celu strategicznego to: dywersyfikacja źródeł energii i jej efektywne wykorzystanie, wspieranie rozwoju przemysłu ekologicznego i eko-innowacji, zapewnienie trwałego i zrównoważonego rozwoju oraz zachowanie wysokich walorów środowiska, modernizacja i rozbudowa lokalnych sieci energetycznych oraz poprawa infrastruktury przesyłowej, przeciwdziałanie zagrożeniom naturalnym, poprawa jakości wód, odzysk/unieszkodliwianie odpadów, odnowa terenów skażonych oraz ograniczenie emisji zanieczyszczeń, produkcja energii ze źródeł odnawialnych. 13 Uchwała Nr 158/13 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 28 października 2013 r. sprawie Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2030 roku (dostępne: 11 S t r o n a Id: ABCB1A52-48A5-4A4F-914C-F21BDAC Uchwalony Strona 12 11

13 Równie istotne z punktu widzenia wdrażania gospodarki niskoemisyjnej w regionie są następujące działania, zaplanowane w ramach priorytetu Przestrzeń i transport - Poprawa dostępności i spójności terytorialnej regionu oraz kształtowanie ładu przestrzennego: usprawnienie i rozbudowa multimodalnego transportu zbiorowego oraz wspieranie proekologicznych rozwiązań w transporcie publicznym, zwiększenie udziału ruchu pieszego i rowerowego. W Strategii wielokrotnie podkreśla się konieczność inwestowania w rozwój form transportu przyjaznych dla środowiska i mieszkańców i podejmowania działań sprzyjających wzrostowi udziału ruchu pieszego i rowerowego w życiu codziennym. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa mazowieckiego 14 Głównym celem polityki przestrzennej województwa mazowieckiego jest dążenie do zmniejszania rozpiętości wewnątrzregionalnych, przy jednoczesnym podnoszeniu wzrostu konkurencyjności regionu, a także tworzenie ładu przestrzennego, przy zachowaniu równowagi kryteriów efektywności i równości. Kształtowanie polityki przestrzennej województwa mazowieckiego powinno być realizowane zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, rozumianą jako integracja działań politycznych, gospodarczych i społecznych z poszanowaniem środowiska przyrodniczego, w trosce o dobro mieszkańców i przyszłych pokoleń. Istotne z punktu widzenia wdrażania gospodarki niskoemisyjnej są założenia Polityki poprawy dostępności i efektywności transportowej województwa, Polityki rozwoju systemów infrastruktury technicznej, a także Polityki kształtowania i ochrony zasobów i walorów przyrodniczych oraz poprawy standardów środowiska, określone i szczegółowo opisane w Planie. Zgodnie z zapisami Planu, Polityka poprawy dostępności i efektywności transportowej województwa ma na celu zwiększanie dostępności transportowej województwa mazowieckiego, poprawę spójności wewnętrznej i konkurencyjności regionu, integrację różnych systemów transportowych w oparciu o zasadę zrównoważonego rozwoju. Polityka ta powinna dążyć do wdrażania i stosowania nowoczesnych systemów zarządzania ruchem, poprawy efektywności energetycznej pojazdów oraz optymalizację łańcuchów logistycznych, a obejmuje między innymi następujące kierunki działań: wzmacnianie systemu powiązań drogowych, rozwój transportu kolejowego, rozwój warszawskiego Węzła Transportowego oraz transport zbiorowy. W Planie podkreśla się jak istotne dla systemu transportowego województwa będzie w najbliższych latach zmodernizowanie i budowa infrastruktury transportowej wraz z wymianą taboru. Akcentuje się również konieczność rozwoju systemu transportu rowerowego w województwie, integrację i powiązanie różnych rodzajów transportu, a także nadanie priorytetu komunikacji zbiorowej. 14 Uchwała Nr 180/14 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 7 lipca 2014 r. w sprawie Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego (dostępne: 12 S t r o n a Id: ABCB1A52-48A5-4A4F-914C-F21BDAC Uchwalony Strona 13 12

14 Plan w zakresie transportu ustala między innymi następujące inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, dotyczące bezpośrednio obszaru Gminy Wiązowna: Budowy autostrady A2 węzeł Lubelska - Siedlce do węzła Ujrzanów, Budowa drogi S2 węzeł Puławska węzeł Lubelska, Budowa drogi ekspresowej S17, odcinek Warszawa (węzeł Zakręt) Garwolin, DW 635 na odcinku planowana autostrada A2 - DK 8 w Strudze, Przebudowa drogi wojewódzkiej nr 721 relacji Nadarzyn-Duchnów, DW 721 na odcinku DK 17 w Wiązownie do DK 7 w Sękocinie. Głównym celem strategicznym z zakresu energetyki określonym w Planie jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego Mazowsza. Założenie to obejmuje rozwój i proekologiczną modernizację źródeł energii i paliw w regionie, w tym zwiększenie udziału wykorzystania energii odnawialnej, a także rozbudowę i modernizację systemów przesyłu oraz dystrybucji energii i paliw, przede wszystkim na potrzeby dywersyfikacji źródeł i kierunków dostaw oraz poprawy efektywności funkcjonowania tych systemów. W zakresie energetyki zaplanowano budowę linii 220 kv Miłosna - EC Siekierki. jest to inwestycja o istotnym znaczeniu dla Gminy Wiązowna. W zakresie gazownictwa zaplanowano rozbudowę gazociągu przesyłowego Wronów- Rembelszczyzna (budowa drugiego rurociągu). Jest to inwestycja strategiczna o znaczeniu ponadlokalnym, która prowadzona będzie m.in. na terenie Gminy Wiązowna. W zakresie ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem zaplanowano zmniejszenie przekroczeń dopuszczalnych poziomów stężeń monitorowanych substancji, ograniczanie niskiej emisji ze źródeł rozproszonych, emisji liniowej, sukcesywne redukowanie emisji pochodzącej ze źródeł punktowych. Planuje się m.in rozbudowę centralnych systemów zaopatrywania w energię cieplną, zmianę paliw węglowych na paliwa niskoemisyjne, termomodernizację budynków, wdrożenie budownictwa pasywnego, wprowadzanie stref z ograniczeniem poruszania się pojazdów w centrach miast oraz budowę ścieżek rowerowych, rozwój publicznego transportu zbiorowego, zwłaszcza transportu szynowego, zwiększenie zastosowania niskoemisyjnych paliw i technologii w systemie transportu publicznego. W Planie wskazano ponadto na konieczność ograniczania emisji gazów cieplarnianych w procesie produkcji energii elektrycznej. Planuje się osiągnięcie tego celu poprzez budowę nowych, ekologicznych elektrowni systemowych, proekologiczną modernizację elektrowni istniejących oraz rozbudowę sektora wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych (ze szczególnym uwzględnieniem farm wiatrowych). Największy potencjał w zakresie wykorzystania odnawialnych źródeł energii oszacowano dla biomasy, biopaliw oraz biogazu. Możliwe jest wykorzystanie energii słonecznej, energetyki wiatrowej oraz energetyki wykorzystującej wody geotermalne. Najmniejszy potencjał rozwoju zaraportowano dla energetyki wodnej. 13 S t r o n a Id: ABCB1A52-48A5-4A4F-914C-F21BDAC Uchwalony Strona 14 13

15 Program ochrony powietrza dla strefy powiat otwocki 15 W dokumencie określono działania, których realizacja powinna doprowadzić do osiągnięcia wymaganej jakości powietrza. Pod kątem formalno-prawnym Program ten nie obejmuje Gminy Wiązowna, gdyż na jej terenie nie stwierdzono przekroczeń dopuszczalnych norm w zakresie zanieczyszczeń powietrza. Co prawda, w zachodniej części gminy Wiązowna zaraportowano najwyższe w powiecie stężenia pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników pomiarów 24 godziny, powodowane punktową emisją napływową, jednakże wartości osiągają jedynie 0.32% poziomu dopuszczalnego. Podobnie w północnej części gminy zaraportowano najwyższe wartości stężeń o okresie uśredniania wyników pomiarów 24 godziny powodowane napływową emisją powierzchniową, ale osiągają one wartości do 26% poziomu dopuszczalnego. Powyższa sytuacja spowodowana jest sąsiedztwem Gminy Wiązowna z aglomeracją warszawską, jak również emisją z emitorów punktowych zlokalizowanych w pasie 30 km wokół powiatu. Strategia Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych dla Warszawskiego Obszaru Funkcjonalnego Gmina Wiązowna jest sygnatariuszem Porozumienia gmin Warszawskiego Obszaru Funkcjonalnego o współpracy w zakresie realizacji Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych w perspektywie finansowej UE (Porozumienia ZIT WOF), zawiązanego w dniu 21 lutego 2014 r. Celem strategicznym Porozumienia ZIT WOF jest integracja Warszawskiego Obszaru Funkcjonalnego, przy jednoczesnym budowaniu jego przewag konkurencyjnych, a także wspólne pozyskanie funduszy europejskich w perspektywie w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Warszawskiego Obszaru Funkcjonalnego. Zgodnie z zapisami Strategii wszystkie gminy członkowskie WOF borykają się z problemem wysokiego poziomu emisji zanieczyszczeń do środowiska, a także z zanieczyszczeniem powietrza, wynikającym w głównej mierze z natężenia ruchu drogowego. W 2013 r. w całej aglomeracji warszawskiej przekroczone zostały dopuszczalne normy stężeń pyłów PM2,5, PM10 oraz dwutlenku azotu. W ramach celu 3 Poprawa jakości przestrzeni, kierunku działań 3.1. Powiązania komunikacyjne planowane są do realizacji następujące przedsięwzięcia istotne z perspektywy wdrażania polityki niskoemisyjnej: Rozwój sieci tras rowerowych na terenie Warszawskiego Obszaru Funkcjonalnego oraz Rozwój sieci parkingów P+R na terenie 15 Uchwała Nr 233/08 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 17 listopada 2008 r. w sprawie programu ochrony powietrza dla strefy powiat otwocki 16 Uchwała Nr 1466/391/14 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 28 października 2014 r. w sprawie wyznaczenia obszaru realizacji Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Warszawskiego Obszaru Funkcjonalnego 14 S t r o n a Id: ABCB1A52-48A5-4A4F-914C-F21BDAC Uchwalony Strona 15 14

16 Warszawskiego Obszaru Funkcjonalnego. Projekty w ramach tych przedsięwzięć będą wybierane w trybie konkursowym, a ich celom sprzyjać będzie realizacja projektów komplementarnych 17. Strategia rozwoju powiatu otwockiego na lata Wizja rozwoju Powiatu Otwockiego została ujęta w Strategii następująco: Powiat otwocki to obszar zrównoważonego rozwoju wykorzystujący położenie, tradycje i potencjał mieszkańców na rzecz wzrostu innowacyjności. W Strategii wyznaczono piramidę celów powiatu otwockiego, którą tworzą: cel główny, 4 cele strategiczne i 8 celów operacyjnych. W ramach celu strategicznego Budowanie tożsamości i świadomości lokalnej, celu operacyjnego Kształtowanie świadomości ekologicznej wskazano między innymi na konieczność realizacji następujących zadań: koordynowanie współpracy jednostek w zakresie działań proekologicznych, wspieranie edukacji ekologicznej dzieci i dorosłych, w tym przedsiębiorców w zakresie szans i możliwości prowadzenia działalności należącej do szerokiej gamy biogospodarki, prowadzenie, wspólnie z gminami, akcji informacyjnych na temat: gospodarki ściekowej oraz możliwości przeciwdziałanie zanieczyszczeniom powietrza, zwłaszcza pochodzącym z niskiej emisji, poprzez promowanie alternatywnych źródeł energii. W Strategii akcentuje się także potrzebę wspierania działań na rzecz poprawy połączeń kolejowych, a także działań informacyjnych i edukacyjnych na rzecz zmiany stylu dojazdów do pracy i korzystania z transportu zbiorowego. Strategia Rozwoju Lokalnego Gminy Wiązowna na lata Misją Gminy Wiązowna do 2021 r., zgodnie ze Strategią jest zapewnienie trwałego i zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego gwarantującego poprawę warunków i jakości życia lokalnej wspólnoty poprzez rozwój infrastruktury, wspieranie biznesu i inwestorów, w oparciu o potencjał, zasoby, talenty, wiedzę oraz aktywność społeczną i gospodarczą mieszkańców. W Strategii wyznaczone zostały trzy obszary priorytetowe, obejmujące zrównoważony rozwój gospodarczy, rozwój infrastruktury i społeczność lokalną. 17 Lista potencjalnych projektów komplementarnych przeznaczonych do dofinansowania w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko w ramach PI 4III, PI 4V oraz PI 7IV 18 Uchwała Zarządu Powiatu w Otwocku z dnia 26 sierpnia 2014 r. w sprawie przeprowadzenia konsultacji projektu Strategii Rozwoju Powiatu Otwockiego na lata Uchwała Nr 102.XLIV.2013 Rady Gminy Wiązowna z dnia 16 września 2013 r., w sprawie przyjęcia Strategii Rozwoju Gminy Wiązowna na lata S t r o n a Id: ABCB1A52-48A5-4A4F-914C-F21BDAC Uchwalony Strona 16 15

17 W perspektywie wdrażania w Gminie Wiązowna gospodarki niskoemisyjnej najistotniejsze są zapisy celów strategicznych: VI. Promocja i rozwój odnawialnych źródeł energii. IX. Poprawa jakości i funkcjonalności infrastruktury i układu komunikacyjnego oraz infrastruktury towarzyszącej. X. Poprawa jakości i wydajności infrastruktury energetycznej. XX. Zwiększenie efektywności wykorzystania funduszy zewnętrznych. W zakresie promowania wykorzystania odnawialnych źródeł energii władze Gminy planują sporządzenie analizy potencjału i możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii na terenie Gminy, pomoc w organizacji systemu szkoleń, doradztwa i informacji dla mieszkańców w zakresie możliwości pozyskiwania finansowania zewnętrznego i technologii wykorzystania odnawialnych źródeł energii, nawiązane współpracy ze specjalistycznymi instytucjami i ośrodkami naukowymi w zakresie promocji odnawialnych źródeł energii na terenie Gminy, a także szeroko rozumianą edukację ekologiczną. W zakresie transportu zaplanowano szereg działań, wśród których do najważniejszych należą: poprawa jakości i bezpieczeństwa dróg gminnych, poprawa jakości i bezpieczeństwa dróg powiatowych i wojewódzkich, budowa i rozbudowa ciągów pieszych i rowerowych, budowa i modernizacja oświetlenia przestrzeni publicznych przy centrach miejscowości, usprawnienie funkcjonowania komunikacji zbiorowej i indywidualnej z ośrodkami powiatowymi i wojewódzkim, organizacja połączeń komunikacji ZTM z najbliższymi stacjami SKM (Wola Grzybowska, Józefów) oraz PKP (Halinów), organizacja transportu zbiorowego na terenach dotychczas wykluczonych z powodu braku infrastruktury zbiorowej. Ponadto, w Strategii podkreśla się konieczność modernizacji i unowocześnienia linii energetycznych, a także rozbudowy sieci gazowej. Jako istotne działania inwestycyjne wskazano również rozbudowę i modernizację obiektów kulturalnych, oświatowych i sportowych. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Wiązowna oraz miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego 20 Aktualne Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Wiązowna zostało przyjęte uchwałą Nr 85.XVI.2011 Rady Gminy Wiązowna z dnia Uchwała Nr 85.XVI.2011 Rady Gminy Wiązowna z dnia 26 października 2011 r. roku w sprawie przyjęcia Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Wiązowna zmieniona Uchwałą nr 66.LIV.2014 Rady Gminy Wiązowna z dnia 28 maja 2014 r. 16 S t r o n a Id: ABCB1A52-48A5-4A4F-914C-F21BDAC Uchwalony Strona 17 16

18 października 2011 roku. Ponadto, na terenie Gminy Wiązowna obowiązują następujące miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego: uchwała 29/IV/2003 Rady Gminy Wiązowna z dnia 30 stycznia 2003 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Wiązowna - Etap V - opracowanego dla obszaru Czarnówka-Glinianka, położonego we wsiach Czarnówka i Glinianka, gmina Wiązowna, uchwała 194/XXIV/2004 Rady Gminy Wiązowna z dnia 23 listopada 2004 r. - w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Wiązowna Etap VI - opracowanego dla obszaru Duchnów położonego we wsi Duchnów, gmina Wiązowna, uchwała nr 60/VII/1998 Rady Gminy Wiązowna z dnia 16 czerwca 1998 r. w sprawie zatwierdzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru położonego na północ od ulicy Polnej w Wiązownie uchwała nr 107/XIII/2003 Rady Gminy Wiązowna z dnia 26 listopada 2003 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Wiązowna - Etap III opracowanego dla obszaru Gródek, położonego w Wiązownie Kościelnej, gmina Wiązowna, uchwała nr 108/XIII/2003 Rady Gminy Wiązowna z dnia 26 listopada 2003 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Wiązowna Etap VIII - opracowanego dla obszaru Duchnów-Kąck położonego na obszarze wsi Duchnów i Kąck, gmina Wiązowna, uchwała nr 178/XVII/1999 Rady Gminy Wiązowna z dnia 14 października 1999 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszarów B i C położonych na północ od ulicy Turystycznej w miejscowości Wiązowna, Gmina Wiązowna, uchwała nr 365/XXXVIII/2001 Rady Gminy Wiązowna z dnia 23 maja 2001 r. - w sprawie zatwierdzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszarów A i D położonych na północ od ulicy Turystycznej w miejscowości Wiązowna, Gmina Wiązowna, uchwała nr 371/XXXIX/2001 Rady Gminy Wiązowna z dnia 29 czerwca 2001 r. w sprawie uchwalenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Wiązowna zatwierdzonego Uchwałą Nr 25/V/94 Rady Gminy Wiązowna z dnia 26 maja 1994 r. w obszarze działki nr ew. 412 położonej w miejscowości Lipowo, Gmina Wiązowna, uchwała 106.XVIII.2011 Rady Gminy Wiązowna z dnia 24 listopada 2011 r., w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego p.n. "Góraszka - Centrum Handlowe" w gminie Wiązowna, uchwała Nr 70.XXIX.2012 Rady Gminy Wiązowna z dnia 6 września 2012 r., w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego "Majdan- Góraszka", uchwała nr 125.LXI.2014 Rady Gminy Wiązowna z dnia 29 października 2014 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obejmującego działkę ewidencyjną 409 w obrębie geodezyjnym Rzakta, 17 S t r o n a Id: ABCB1A52-48A5-4A4F-914C-F21BDAC Uchwalony Strona 18 17

19 uchwała nr 124.LXI.2014 Rady Gminy Wiązowna z dnia 29 października 2014 r. w sprawie uchwalenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego "Góraszka - Centrum handlowe". W Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Wiązowna w zakresie transportu ustalono między innymi konieczność poprawy parametrów technicznych i jakości nawierzchni dróg na terenie Gminy, z uwzględnieniem bezpieczeństwa pieszych i rowerzystów. Należy także opracować projekt realizacji dróg rowerowych. Sieć tras rowerowych stanowiłaby dodatkową atrakcję turystyczną Gminy Wiązowna. W ramach zaopatrzenia w gaz przewiduje się dalszą gazyfikację Gminy, zgodnie z Programem rozbudowy gazyfikacji Gminy Wiązowna. Gazyfikacja będzie możliwa po zawarciu porozumienia z dostawcą gazu. Inwestycja musi spełniać kryteria ekonomicznej opłacalności dla przedsiębiorcy. Kolejne tereny gminne będą gazyfikowane gazem średnioprężnym. W zakresie elektroenergetyki przyjmuje się konieczność modernizacji i przebudowy istniejących sieci i urządzeń elektroenergetycznych oraz instalowanie transformatorów o większej mocy. W północnej części gminy planuje się przebieg linii kablowej wysokiego napięcia 220kV oraz przebudowę odcinka napowietrznej linii elektroenergetycznej w Góraszce o napięciu 110 kv. W zakresie zaopatrzenia w ciepło w większości miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego nie przewiduje się realizacji zbiorowego systemu zaopatrzenia w ciepło, natomiast wskazuje się konieczność użycia nośników nie uciążliwych dla środowiska. W miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego: "Góraszka - Centrum Handlowe" i "Majdan-Góraszka wskazuje się na możliwość zaopatrzenia w ciepło z miejskiej sieci ciepłowniczej. Ponadto w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego "Majdan-Góraszka" dopuszcza się stosowanie odnawialnych źródeł energii (np. kolektorów słonecznych i pomp ciepła) oraz innych nośników energii (z wykluczeniem wiatraków), w tym elektrycznej. Natomiast dla obszaru położonego na północ od ulicy Polnej w Wiązownie jako dopuszczalne źródła ciepła wskazuje się piece gazowe lub olejowe, urządzenia elektryczne i inne urządzenia ekologiczne. Gmina Wiązowna nie posiada opracowanego założeń/planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. 18 S t r o n a Id: ABCB1A52-48A5-4A4F-914C-F21BDAC Uchwalony Strona 19 18

20 5. Cele realizacji gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Wiązowna Wizja Gminy Wiązowna w działaniach na rzecz gospodarki niskoemisyjnej opracowana na podstawie diagnozy stanu obecnego brzmi następująco: Wiązowna gminą o zrównoważonej i zintegrowanej gospodarce energetycznej, wykorzystującej odnawialne źródła energii, dążącej do redukcji zużycia energii oraz emisji dwutlenku węgla o 20% w perspektywie do 2020 r. Cel strategiczny Celem strategicznym realizacji Planu gospodarki niskoemisyjnej Gminy Wiązowna jest redukcja emisji dwutlenku węgla (CO 2) o 20% do 2020 r., w stosunku do przyjętego roku bazowego (2009) z wyłączeniem emisji z sektora przemysłowego. 21 Redukcja emisji dwutlenku węgla będzie wynikiem zmniejszenia zużycia energii finalnej, a także zwiększenia udziału odnawialnych źródeł energii w wytwarzaniu energii na terenie Gminy Wiązowna. Cele obejmujące redukcję emisji dwutlenku węgla, zmniejszenie zużycia energii finalnej oraz zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii, założone w Planie gospodarki niskoemisyjnej Gminy Wiązowna wynikają z zapisów zawartych w pakiecie klimatycznoenergetycznym. Cele szczegółowe Cele szczegółowe powinny stanowić przełożenie celu strategicznego w odniesieniu do różnych sektorów gospodarki Gminy, w których samorząd lokalny zamierza podjąć działania, a przede wszystkim w tych, w których władze lokalne mogą wywierać wpływ na zużycie energii w perspektywie długoterminowej. 22 Realizacja celów szczegółowych, zmierzających do osiągnięcia celu strategicznego uzależniona jest od możliwości pozyskania dofinansowania na przeprowadzenie działań, opisanych w rozdziale dziesiątym niniejszego dokumentu. Identyfikacja słabych i mocnych stron Gminy Wiązowna w aspekcie szans i zagrożeń otoczenia (analiza SWOT) W celu zdefiniowania priorytetów działania, a także wskazania potencjalnych obszarów problemowych w aspekcie osiągnięcia celu strategicznego przeprowadzono analizę SWOT. Wyniki zostały przedstawione w tabeli nr Zgodnie z wytycznymi przedstawionymi w: Paolo Bertoldi, Damian Bornás Cayuela, Suvi Monni, Ronald Piers de Raveschoot, Poradnik. Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii (SEAP)?, Luksemburg, JRC, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Unia Europejska, 2010, Tłumaczenie polskie: Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć Energie Cités, Kraków, Ibidem 19 S t r o n a Id: ABCB1A52-48A5-4A4F-914C-F21BDAC Uchwalony Strona 20 19

21 Tabela nr 1: Analiza SWOT dotycząca budowy gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Wiązowna Uwarunkowania wewnętrzne Uwarunkowania zewnętrzne Mocne strony chęć realizacji celów gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Wiązowna, zaangażowanie pracowników Urzędu Gminy w gromadzenie danych dotyczących zużycia energii finalnej, udział w Porozumieniu ZIT WOF, dogodne połączenia komunikacyjne, w tym z miastem stołecznym Warszawa, brak uciążliwego przemysłu, walory przyrodnicze, rozwinięta sieć dróg gminnych, rozwinięta sieć dróg powiatowych, sieć wodociągowa i gazowa, posiadanie własnej oczyszczalni ścieków z możliwością rozbudowy, infrastruktura energetyczna, bezpośrednie połączenie ze stolicą poprzez komunikację miejską (ZTM), prowadzone dotychczas działania i realizowane projekty na rzecz oszczędnego wykorzystania energii w gminie. Szanse Krajowy Plan Gospodarki Niskoemisyjnej jako dokument nadrzędny, wsparcie działań na rzecz gospodarki niskoemisyjnej w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko, Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Mazowieckiego na lata , działania na rzecz efektywności energetycznej, wynikające z wymagań polskiego i unijnego prawodawstwa, dostępność technologii energooszczędnych, wymiana środków transportu w miarę ich zużywania się, zapisane w dokumentach wyższego rzędu planowane inwestycje na terenie Gminy Wiązowna o znaczeniu ponadlokalnym. Słabe strony niska emisja w zabudowie jednorodzinnej, niska świadomość społeczna potencjału oszczędności wykorzystania energii finalnej, wzrost udziału transportu indywidualnego w transporcie lokalnym, brak ścieżek rowerowych, niewystarczające połączenie z koleją i miejscowościami tzw. linii otwockiej, brak możliwości wpływu na indywidualne decyzje mieszkańców co do planów termomodernizacyjnych, słabo rozwinięta sieć kanalizacyjna duża presja urbanizacyjna, zły stan dróg. Zagrożenia potencjalny brak możliwości osiągnięcia założonego wzrostu zużycia energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, zmienne ceny gazu i ropy naftowej na rynkach światowych, wzrost udziału transportu indywidualnego w emisjach z transportu, ograniczone możliwości wykorzystania i rozwoju energii odnawialnej, skomplikowane procedury ubiegania się o dofinansowanie realizacji zadań, wysokie koszty realizacji inwestycji w odnawialne źródła energii. 20 S t r o n a Id: ABCB1A52-48A5-4A4F-914C-F21BDAC Uchwalony Strona 21 20

22 Obszary problemowe W wyniku przeprowadzonej analizy stanu obecnego możliwe było określenie zasadniczych obszarów problemowych z zakresu wdrażania gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Wiązowna. Obszary te zostały wybrane ze względu na ich znaczenie dla realizacji zobowiązań, wynikających z pakietu klimatyczno-energetycznego. Są to: sektor mieszkalny jako odpowiedzialny w głównej mierze za emisję CO 2 na terenie Gminy, oraz transport, ze względu na wzrost popularności i powszechność transportu indywidualnego w obliczu braku wystarczającej infrastruktury, umożliwiającej korzystanie z innych środków transportu. 21 S t r o n a Id: ABCB1A52-48A5-4A4F-914C-F21BDAC Uchwalony Strona 22 21

23 6. Metodyka inwentaryzacji emisji dwutlenku węgla w Gminie Wiązowna 6.1. Obszar objęty inwentaryzacją Inwentaryzacją emisji dwutlenku węgla objęty został obszar, położony w granicach administracyjnych Gminy Wiązowna. Położenie geograficzne i administracyjne Gminy 23 Gmina wiejska Wiązowna położona jest w centralnej części województwa mazowieckiego, w północnej części powiatu otwockiego, w bezpośrednim sąsiedztwie aglomeracji warszawskiej i jest największą gminą w powiecie otwockim. Gmina zajmuje powierzchnię 102 km 2. Gmina Wiązowna graniczy od zachodu z powiatem warszawskim, a od północy i wschodu z powiatem mińskim. Południową granicę Gminy Wiązowna stanowi granica z gminami: Celestynów i Kołbiel oraz miastami Józefów i Otwock. Obszar gminy podzielony jest na 26 sołectw i 4 osiedla mieszkaniowe. Są to: Bolesławów, Boryszew, Czarnówka, Duchnów, Dziechciniec, Glinianka I, Glinianka II, Góraszka, Izabela, Kąck, Kopki, Kruszówiec, Lipowo, Majdan, Malcanów, Michałówek, Pęclin, Poręby, Rzakta, Stefanówka, Wiązowna Gminna, Wiązowna Kościelna, Wola Ducka, Wola Karczewska, Zakręt, Żanęcin, Osiedle Emów, Osiedle Parkowe, Osiedle Radiówek, Osiedle Rudka. Użytkowanie terenu 24 Powierzchnia użytków rolnych w Gminie wynosi ha, w tym grunty orne ha. W Gminie Wiązowna przeważają gospodarstwa małe, o powierzchni do 5 ha. Większość z 744 gospodarstw rolnych na terenie Gminy prowadzi produkcję roślinną, w której dominuje uprawa zbóż i ziemniaków. Obszar Gminy charakteryzuje się jednak mało korzystnymi warunkami glebowymi, co nie sprzyja intensyfikacji działalności rolniczej. Lesistość Gminy Wiązowna jest wyższa niż dla terenu całego województwa mazowieckiego i wynosi ok. 32%. Rozmieszczenie lasów na obszarze gminy jest nierównomierne. Największe kompleksy leśne występują w części zachodniej i środkowej, w mniejszym stopniu na północnych i południowych obrzeżach gminy. Największy masyw leśny stanowi zwarty kompleks lasów otwockich. 23 Strategia Rozwoju Lokalnego Gminy Wiązowna na lata Tamże 22 S t r o n a Id: ABCB1A52-48A5-4A4F-914C-F21BDAC Uchwalony Strona 23 22

24 Obszary prawnie chronione 25 Ponad 70% obszaru Gminy Wiązowna objęte jest różnego rodzaju formami ochrony. Są to między innymi: pomniki przyrody, użytki ekologiczne, rezerwat Świder, Mazowiecki Park Krajobrazowy, Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu, obszar sieci Natura2000 Dolina Środkowego Świdra, które obejmują swoim zasięgiem większość terenów leśnych, łąkowych i polnych położonych w centralnej i południowej części gminy. W przewodnikach turystycznych okolic Warszawy Wiązowna określana jest mianem wsi letniskowej o doskonałym klimacie, wysokich walorach przyrodniczych i krajobrazowych. Obszar Natura2000 Dolina Środkowego Świdra (PLH140025) stanowi obszar naturalnie i swobodnie meandrujących rzecz, co czyni go terenem o urozmaiconym i malowniczym krajobrazie. W obrębie doliny występuje wiele użytków zielonych takich jak łąki wyczyńcowe, wilgotne i świeże, a także lasy łęgowe. Występują tu takie gatunki jak: zawciąg pospolity, goździk kropkowany, ostrożeń warzywny, ostrożeń łąkowy, firletka poszarpana, krwawnica pospolita, rdest wężownik. Obszar ten jest jednym z najważniejszych na wschodnim Mazowszu korytarzy migracyjnych i miejsc występowania bobra i wydry. Występuje tu także m.in.12 gatunków płazów, w tym kumak nizinny. W wodach Świdra występują: minóg, różanka, piskorz, koza. Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu obejmuje tereny chronione ze względu na wyróżniający się krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach, wartościowy ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem, a także pełnioną funkcją korytarzy ekologicznych. Całkowita powierzchnia Warszawskiego OChK wynosi ,1 ha. Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu to cały system powiązanych ze sobą przestrzennie terenów związanych z przebiegiem przecinających aglomerację dolin rzecznych Wisły i Narwi wraz z dopływami oraz towarzyszącymi im kompleksami lasów. Do najcenniejszych i najbogatszych przyrodniczo na terenie Warszawskiego OChK zaliczyć należy doliny rzeczne Wisły, Świdra i Mieni, rozległe kompleksy leśne, jak Lasy Chotomowskie i Legionowskie, Lasy Otwockie i Celestynowskie oraz Lasy Chojnowskie, a także obszary wilgotnych łąk i torfowisk np. Bagno Jacka, Na Torfach czy fragmenty największego na Mazowszu torfowiska - Bagno Całowanie. Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu jest także miejscem wypoczynku i rekreacji, w którym wytyczono szlaki piesze i rowerowe ze ścieżkami przyrodniczo - edukacyjnymi, trasy do jazdy konnej, śródleśne polany ze stanowiskami do grillowania i palenia ognisk. Rezerwat przyrody Świder, poza obszarem Gminy Wiązowna położony jest na terenie miast Otwocka i Józefowa oraz gmin Kołbiel i Siennica. Łączna powierzchnia rezerwatu wynosi 238 ha. Rezerwat utworzony został w 1978 roku w celu ochrony są rzeki Świder i Mienia z licznymi przełomami, zakolami i wodospadami oraz nadbrzeżną roślinnością. 25 Strategia Rozwoju Lokalnego Gminy Wiązowna na lata , Serwisy informacyjne Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska: oraz Strona internetowa stowarzyszenia nad Świdrem Strona internetowa Mazowieckiego Zespołu Parków Krajobrazowych 23 S t r o n a Id: ABCB1A52-48A5-4A4F-914C-F21BDAC Uchwalony Strona 24 23

25 Na terenie rezerwatu, w wodach rzek występują miętusy, klenie, jelce, jazie, szczupaki, słonecznice, ukleje, świnki, brzany, etc.. Ponadto można tu spotkać tak zwane karczowniki, czyli szczury wodne, łosie, smużki i chomiki europejskie, bobry i wydry. Istotnym elementem jest występowanie na obszarze rezerwatu 8 gatunków nietoperzy. i wielu gatunków ptaków, takich jak zimorodki, jaskółki brzegówki, dudki, strzyżyki, kilka gatunków mew i rybitw, żurawie i bociany czarne, dzięcioły, wilgi i kukułki, myszołowy i pustułki. Fragment Mazowieckiego Parku Krajobrazowego utworzonego w 1987 r. zlokalizowany jest w zachodniej części Gminy Wiązowna. Obszar ten został stworzony w celu ochrony lasów i najcenniejszych przyrodniczo obszarów po prawej stronie Wisły. Do najcenniejszych elementów Parku należą kompleksy wydmowo-leśne położone w bezpośrednim sąsiedztwie rozległych płaszczyzn bagienno-łąkowych, wypełnionych torfowiskami z unikalną roślinnością. Charakterystyczne są również tereny pagórkowate z głęboko wciętymi korytami rzek i małych cieków. Na terenie Gminy Wiązowna zarejestrowano 34 pomniki przyrody, w tym 29 pojedynczych drzew, 4 grupy drzew i 1 aleja. Demografia i sektor mieszkalny 26 Według stanu na koniec roku 2013 Gminę Wiązowna zamieszkiwało osób, w tym mężczyzn i kobiety. Gęstość zaludnienia wynosi 115 os./km 2. Tereny zurbanizowane zajmują ok. 8% powierzchni Gminy (829 ha).według danych GUS na 31 grudnia 2013 r. w Gminie Wiązowna znajduje się budynków mieszkalnych. Od 2009 roku liczba budynków mieszkalnych zwiększyła się o 596. Działalność gospodarcza 27 W Gminie funkcjonuje zarejestrowanych podmiotów gospodarczych, w tym 27 w sektorze publicznym oraz w sektorze prywatnym. W ramach sektora prywatnego są to: osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, 184 spółki handlowe, 33 spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego, 6 spółdzielni, 5 fundacji, 35 stowarzyszeń i organizacji społecznych (stan na 2013 r). Na przestrzeni ostatnich lat widać duża dynamikę wzrostu w zakresie pomiotów gospodarczych na terenie Gminy Wiązowna. Biorąc pod uwagę wielkość firm, w Gminie Wiązowna przeważają mikroprzedsiębiorstwa, tj. podmioty zatrudniające do 9 osób. Wśród branż dominuje handel hurtowy i detaliczny, przetwórstwo przemysłowe oraz budownictwo. Zwraca uwagę także dość wysoki odsetek firm prowadzących działalność profesjonalną, naukową i techniczną. 26 Dane Banku Danych Lokalnych GUS: 27 Dane Banku Danych Lokalnych GUS: 24 S t r o n a Id: ABCB1A52-48A5-4A4F-914C-F21BDAC Uchwalony Strona 25 24

26 Transport i komunikacja 28 Gmina Wiązowna posiada dogodne połączenia komunikacyjne. Przez teren Gminy przechodzą dwie drogi krajowe: Nr 2 (Warszawa-Terespol - Grodno - Moskwa) oraz Nr 17 (Warszawa - Lublin - Lwów) i jedna droga wojewódzka. łącznie drogi wojewódzkie, powiatowe i gminne na obszarze Gminy Wiązowna mają długość 132,4 km. Droga wojewódzka nr 721 na terenie Gminy ma długość 10,7 km. Drogi powiatowe przechodzące przez teren Gminy Wiązowna mają długość 57,6 km, w tym 32,6 km to drogi utwardzone. Drogi gminne mają łączną długość 67,3 km, w tym 16,4 km to drogi utwardzone. W najbliższych latach planowane są duże inwestycje drogowe, mające wpływ na układ sieci dróg w Gminie Wiązowna. Są to projektowane obecnie: Południowa Obwodnica Warszawy - droga ekspresowa S2 (do węzła Lubelska ) i autostrada A2 (od węzła Lubelska w kierunku wschodnim) budowa drogi ekspresowej Nr S17, S8 (Warszawa) Zakręt Kurów Piaski Zamość Hrebenne granica państwa (Lwów). W zakresie komunikacji autobusowej przez teren Gminy Wiązowna kursują linie zarządzane przez Zakład Transportu Miejskiego ul. Żelazna 61, Warszawa: linia 720 Warszawa Wiatraczna Rzakta, linia 722 Warszawa Wiatraczna Radiówek, linia 730 Warszawa Wiatraczna Duchnów, linia L20 Rzakta Otwock oraz linia L22 Wiązowna Otwock. Na terenie Gminy usługi świadczą także prywatni przewoźnicy: Mobilis Mińsk Mazowiecki, Mikrobus Otwock i Wilga Bus. Na terenie Gminy Wiązowna nie są zlokalizowane linie kolejowe, ale w bezpośrednim sąsiedztwie znajdują się linie: Warszawa - Otwock (Lublin) oraz Warszawa - Mińsk Mazowiecki. Gospodarka wodno-ściekowa 29 Gmina Wiązowna posiada sieć wodociągową i kanalizacyjną. Według danych GUS w 2013 r. długość sieci wodociągowej wyniosła 177,2 km. Liczba przyłączy wodociągowych to szt. W 2013 r. długość sieci kanalizacyjnej wynosiła 30,2 km z liczbą przyłączy w ilości 527 szt. Ścieki z terenu Gminy Wiązowna oczyszczane są przez mechaniczno-biologiczną Gminną Oczyszczalnię ścieków w Emowie przy ul. Wiązowskiej 2A, oddanej do użytkowania w 2005 roku. Ścieki do oczyszczalni doprowadzane są siecią kanalizacyjną w Wiązownie, oraz częściowo ze Stefanówki. Sieć jest mieszaniną układów grawitacyjnych oraz ciśnieniowych z przydomowymi przepompowniami. W Gminie Wiązowna znajdują się cztery Stacje Uzdatniania Wody. 28 Tamże 29 Tamże 25 S t r o n a Id: ABCB1A52-48A5-4A4F-914C-F21BDAC Uchwalony Strona 26 25

27 SUW Lipowo, która dostarcza wodę do wodociągu grupowego zasilającego miejscowości: Wola Ducka, Wola Karczewska, Lipowo, Kopki, Malcanów, Dziechciniec, Pęclin, Żanęcin, Radiówek, Rudka, Wiązowna Kościelna, część Wiązowny Gminnej i Emów, SUW Majdan, która dostarcza wodę do wodociągu grupowego zasilającego miejscowości: Zakręt, Izabela, Michałówek, Majdan, Góraszka, Duchnów, Boryszew, Stefanówka i część Wiązowny Gminnej, SUW Rzakta, która dostarcza wodę do wodociągu grupowego zasilającego miejscowości: Rzakta, Bolesławów, Czarnówka, Kruszówiec i Glinianka, a także wyłączona z eksploatacji SUW Wiązowna. Zaopatrzenie w gaz 30 Gmina Wiązowna jest częściowo zgazyfikowana. Z gazu sieciowego korzystają osoby, w tym odbiorców ogrzewa mieszkania przy pomocy tego paliwa. Długość czynnej sieci rozdzielczej w 2013 r. wynosiła ponad 90 km. 30 Tamże 26 S t r o n a Id: ABCB1A52-48A5-4A4F-914C-F21BDAC Uchwalony Strona 27 26

28 Mapa nr 1 Obszar objęty inwentaryzacją 27 S t r o n a Id: ABCB1A52-48A5-4A4F-914C-F21BDAC Uchwalony Strona 28 27

29 6.2. Metodyka przeprowadzenia inwentaryzacji Zgodnie z ustawą z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz.U. nr 94, poz. 551, z późn. zm.), energia finalna to energia lub paliwa zużyte przez odbiorcę końcowego. Inwentaryzacją w Gminie Wiązowna objęto: końcowe zużycie energii w budynkach, wyposażeniu/urządzeniach i usługach, tj. budynki, wyposażenie/urządzenia komunalne, budynki, wyposażenie/urządzenia niekomunalne (usługowe), komunalne oświetlenie publiczne, budynki mieszkalne, końcowe zużycie energii w transporcie drogowym, tj. tabor jednostek sektora publicznego, transport publiczny oraz transport komercyjny, produkcję energii i ciepła dla użytkowników końcowych, zlokalizowanych na terenie Gminy Wiązowna. Energia elektryczna oznacza całkowitą ilość energii elektrycznej, wykorzystaną przez użytkowników końcowych zlokalizowanych na terenie Gminy Wiązowna, niezależnie od tego, gdzie jest ona wytwarzana. Ciepło/chłód oznacza ciepło/chłód dostarczane jako towar użytkownikom końcowym, zlokalizowanym na terenie Gminy. Paliwa kopalne obejmują wszystkie paliwa kopalne zużywane przez użytkowników końcowych, w tym wszystkie paliwa kopalne wykorzystywane przez użytkowników końcowych w celu ogrzewania pomieszczeń, podgrzewania wody czy na cele bytowo-gospodarcze. Obejmują także paliwa wykorzystywane w transporcie. Energia odnawialna obejmuje wszystkie oleje roślinne, biopaliwa, inną biomasę (np. drewno), energię słońca oraz energię geotermalną zużywane jako towar przez użytkowników końcowych. Zakres inwentaryzacji Zakres inwentaryzacji emisji dwutlenku węgla w Gminie Wiązowna obejmował następujące rodzaje emisji: emisje bezpośrednie ze spalania paliw w budynkach i instalacjach sektora publicznego i prywatnego oraz w sektorze transportowym, emisje pośrednie, wynikające z produkcji energii elektrycznej i ciepła, wykorzystywanych przez odbiorców końcowych (tj. instytucje publiczne, mieszkańców, przedsiębiorców), zlokalizowanych na terenie Gminy Wiązowna. 28 S t r o n a Id: ABCB1A52-48A5-4A4F-914C-F21BDAC Uchwalony Strona 29 28

30 Wskaźniki emisji W celu określenia wielkości emisji wykorzystane zostały standardowe wskaźniki emisji zgodne z zasadami IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change), obejmujące całość emisji CO 2, wynikającej z końcowego zużycia energii na terenie gminy i bazujące na zawartości węgla w paliwach (tabela nr 2). Tabela nr 2: Standardowe wskaźniki emisji według IPCC 31 lp. Rodzaj paliwa standardowe wskaźniki emisji [MgCO 2/MWh] 1 Benzyna 0,249 2 Drewno 0,000 3 Gaz ziemny 0,202 4 Koks 0,385 5 LPG 0,227 6 Odpady komunalne 0,330 7 Olej napędowy 0,267 8 Olej opałowy 0,279 9 Węgiel brunatny 0, Węgiel kamienny 0,354 Dla energii elektrycznej dla roku bazowego i kontrolnego przyjęto wskaźnik emisji w wysokości 1,100 MgCO 2/MWh 32. Zastosowane przeliczniki Dla celów przeliczeniowych w niniejszym dokumencie przyjęto, iż 1GJ = 0,2778 MWh 33. Wykorzystane źródła danych Do inwentaryzacji emisji dwutlenku węgla w Gminie Wiązowna, zarówno przy opracowywaniu bazowej inwentaryzacji (BEI) jaki inwentaryzacji kontrolnej (MEI), wykorzystano dane pozyskane z następujących źródeł: Urząd Gminy w zakresie informacji o zużyciu energii elektrycznej, jak również paliw na cele grzewcze w budynkach użyteczności publicznej w roku bazowym i kontrolnym, 31 Na podstawie: Paolo Bertoldi, Damian Bornás Cayuela, Suvi Monni, Ronald Piers de Raveschoot, Poradnik. Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii (SEAP)?, Luksemburg, JRC, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Unia Europejska, 2010, Tłumaczenie polskie: Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć Energie Cités, Kraków, Metodyka wyliczania carbon footprint. Podsumowanie seminarium Ministerstwa Gospodarki i CSRinfo, Ministerstwo Gospodarki, Warszawa, 2009 (dostępne: 33 Za: General conversion factors for energy, International Energy Agency ( 29 S t r o n a Id: ABCB1A52-48A5-4A4F-914C-F21BDAC Uchwalony Strona 30 29

31 a także w zakresie informacji o posiadanej flocie pojazdów (dot. roku bazowego i kontrolnego), jednostki organizacyjne gminy - w zakresie informacji o zużyciu energii elektrycznej, jak również paliw na cele grzewcze w budynkach użyteczności publicznej, a także w zakresie informacji o posiadanej flocie pojazdów (dot. roku bazowego i kontrolnego), Ministerstwo Spraw Wewnętrznych w zakresie liczby pojazdów zarejestrowanych na terenie Gminy Wiązowna w roku bazowym i kontrolnym, Bank Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego, wyniki badań ankietowych, skierowanych do wszystkich interesariuszy Planu, przeprowadzonych z wykorzystaniem metody wywiadu bezpośredniego oraz w wersji elektronicznej platformy internetowej. Ankietyzacja interesariuszy Planu Interesariusze Planu, w szczególności mieszkańcy Gminy Wiązowna, objęci zostali procesem ankietyzacji, którego celem było zgromadzenie szczegółowych informacji dotyczących zużycia energii końcowej (energii elektrycznej i ciepła), wykorzystywanych źródeł ciepła, a także planowanych modernizacji budynków/instalacji mieszkalnych/usługowych oraz wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Ankieta w wersji papierowej wraz z ulotką informacyjną została rozprowadzona wśród mieszkańców Gminy Wiązowna. Rysunek nr 1: Ankieta w wersji papierowej dla mieszkańców Gminy Wiązowna W ankiecie zawarte zostały kwestie, pozwalające na identyfikację istniejących systemów grzewczych, stanu ocieplenia budynków, zużycia energii cieplnej oraz energii 30 S t r o n a Id: ABCB1A52-48A5-4A4F-914C-F21BDAC Uchwalony Strona 31 30

32 elektrycznej, a także na rozpoznanie planów i potrzeb mieszkańców w zakresie modernizacji budynków oraz wykorzystania poszczególnych źródeł energii, tj.: stan budynku (rok budowy, powierzchnia użytkowa, rodzaj budynku, stan docieplenia oraz planowane docieplenie budynku), zużycie energii elektrycznej, zużycie energii cieplnej w podziale na źródła energii (w tym rodzaj ogrzewania i rok montażu, roczne zużycie energii oraz planowane modernizacje), planowane modernizacje w zależności od sposobu finansowania. Wyniki uzyskane w trakcie procesu ankietyzacji wprowadzono do bazy danych. Internetowa wersja ankiety, umożliwiająca wszystkim interesariuszom Planu uzupełnienie danych on-line za pośrednictwem przeglądarki internetowej, została zainstalowana pod adresem Zawiera ona wszystkie elementy dostępne w ankiecie papierowej, a dodatkowo wprowadzono w niej udogodnienia pozwalające na sprawniejsze uzupełnienie wymaganych pól oraz umożliwiające automatyczną weryfikację wprowadzanych wartości. Rysunek nr 2: Ankieta w wersji elektronicznej dostępna na stronie internetowej Dane uzyskane za pośrednictwem ankiet internetowych, po ich wprowadzeniu i zatwierdzeniu, zostały automatycznie umieszczone w ustrukturyzowanej bazie danych, 31 S t r o n a Id: ABCB1A52-48A5-4A4F-914C-F21BDAC Uchwalony Strona 32 31