PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA JĘZYK POLSKI

Transkrypt

1 PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA JĘZYK POLSKI 1. Osobą oceniającą osiągnięcia ucznia jest nauczyciel przedmiotu. 2. Nauczyciel na początku każdego roku szkolnego informuje uczniów oraz rodziców o wymaganiach edukacyjnych wynikających z realizowanego przez siebie programu nauczania oraz sposobach sprawdzania osiągnięć uczniów. 3. Na tydzień przed rocznym klasyfikacyjnym posiedzeniem Rady Pedagogicznej nauczyciel informuje ucznia i jego rodziców o przewidywanej dla niego ocenie rocznej. 4. Na pisemną prośbę ucznia lub jego rodzica w ciągu 7 dni przed posiedzeniem Rady Pedagogicznej można odwołać się od zaproponowanej oceny rocznej. 5. Dopuszcza się możliwość przystąpienia do egzaminu podwyższającego ocenę roczną z języka polskiego. 6. Ocena z osiągnięć edukacyjnych wyrażona jest w stopniach według skali 1-6. Nauczyciel może postawić przy ocenie cząstkowej znak +, _. 7. Postępy, osiągnięcia ucznia w edukacji odnotowywane są w dzienniku lekcyjnym. 8. Każda ocena jest jawna, zgodna z wymaganiami programowymi. 9. Na prośbę ucznia lub jego rodziców (prawnych opiekunów) nauczyciel uzasadnia ustaloną ocenę na piśmie. -na prośbę ucznia lub jego rodziców (prawnych opiekunów), sprawdzone i ocenione pisemne prace kontrolne oraz inna dokumentacja dotycząca oceniania ucznia jest udostępniana uczniowi lub jego rodzicom (prawnym opiekunom) do wglądu w szkole, -oceny wystawione przez nauczyciela powinny być skomentowane tak, aby uczeń uzyskał informację, w jaki sposób może podnieść swoje osiągnięcia edukacyjne, -komentarz nauczyciela powinien być sformułowany w sposób życzliwy dla ucznia, powinien uwzględniać jego wysiłek, a także pozytywne elementy jego wiedzy. 10.Oceny bieżące ustala się według skali Stopień celujący (6) 100% Uczeń jest twórczy, aktywny i sumienny. Interesuje się przedmiotem i rozwija się indywidualnie. Osiąga także sukcesy w konkursach i olimpiadach przedmiotowych. Stopień bardzo dobry (5) od 90%

2 Uczeń opanował pełny zakres wiedzy i umiejętności. Sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami i korzysta z różnych źródeł informacji. Jest samodzielny, aktywny i sumienny. Stopień dobry (4)od 75% Uczeń opanował treści istotne w strukturze przedmiotu i sprawnie stosuje wiadomości w sytuacjach typowych. Jest sumienny i dość aktywny. Potrafi samodzielnie rozwiązać typowe zadania. Stopień dostateczny (3) od 50% Uczeń opanował najważniejsze treści przedmiotowe oraz posiada proste, uniwersalne umiejętności rozwiązywania problemów typowych o średnim stopniu trudności. aktywny. Jest dość sumienny i raczej Stopień dopuszczający (2)od 30% Uczeń opanował treści przedmiotowe na poziomie koniecznym do dalszej edukacji. Zazwyczaj wykonuje proste, typowe zadania, a także rozwiązuje problemy o niskim stopniu trudności, powtarzające się w procesie edukacji. W miarę regularnie odrabia zadane prace, choć niektóre błędnie. Potrafi uczestniczyć w pracy na lekcji. Stopień niedostateczny (1) Uczeń nie zdobył podstawowych wiadomości i umiejętności niezbędnych do dalszego kształcenia. Nie interesuje się procesem dydaktycznym, nie uczestniczy w lekcji, zadanych prac i lekceważy podstawowe obowiązki szkolne. jak również nie odrabia 11. Ocenie podlegać mogą następujące formy pracy i dokonania ucznia: - test kompetencyjny dotyczy przedmiotów kontynuowanych ze szkoły podstawowej, - wypracowanie, - kartkówka (obejmująca niewielką partię materiału i trwająca nie dłużej niż 15 minut), - praca klasowa (obejmuje niewielką partię materiału i trwa co najmniej 1 godzinę lekcyjną), - sprawdzian pisemny (obejmuje dział programowy i trwa co najmniej 1 godzinę lekcyjną), - test, - zadanie domowe,

3 - aktywność na zajęciach, - odpowiedź ustna, - dyskusja, - referat, - praca w grupach, - praca samodzielna, - praca pozalekcyjna, np. konkurs, olimpiada, - ćwiczenie praktyczne, - pokaz, - prezentacja, - projekt, - wykonanie pomocy dydaktycznych. W przypadku prac pisemnych ocenie podlegają: - zrozumienie i realizacja tematu, - zawartość merytoryczna, - kompozycja, - styl i język. Oceniając odpowiedź ustną ucznia, należy uwzględnić następujące kryteria: - poziom merytoryczny wypowiedzi, - umiejętność przekazania wiedzy, - sprawność wypowiadania się, - styl prezentacji, - elastyczne reagowanie na pytania dodatkowe, zadawane przez nauczyciela i innych uczniów.

4 Przy wystawianiu oceny końcowej można przyjąć następujące wyznaczniki: - wiedza, - umiejętności, - systematyczność, - aktywność, - samodzielność. Niezmiernie istotne jest, aby sprawdzanie osiągnięć i postępów uczniów odznaczało się: - obiektywizmem, - indywidualizacją wymagań, - konsekwencją, - systematycznością, - jawnością. 12. Zwrot poprawionych i ocenionych prac pisemnych i terminowych następuje w ciągu 14 dni. 13. Uczeń ma prawo do poprawy oceny, w ciągu 14 dni od jej otrzymania. 14. Ocena semestralna i roczna nie jest średnią arytmetyczną. 15. Nauczyciel podczas semestru powinien wystawić co najmniej tyle ocen cząstkowych, ile wynosi liczba godzin przedmiotu w tygodniu razy 2, nie mniej niż cztery. 16. Uczniowie objęci pomocą psychologiczno- pedagogiczną są oceniani z uwzględnieniem następujących zasad: - materiał do zaliczenia mają podzielony na mniejsze partie; - mają możliwość kilkakrotnego zaliczania materiału; - mają wydłużony czas sprawdzianów i prac klasowych; - otrzymują krótsze teksty do nauczenia na pamięć; - otrzymują instrukcję ustną nauczyciela i dodatkowe pytania naprowadzające;

5 KRYTERIA OCEN Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE I W GIMNAZJUM OCENA DOPUSZCZAJĄCA- UCZEŃ; -poprawnie łączy nazwiska autorów i tytuły dzieł, - odtwarza, relacjonuje przebieg akcji utworu, -potrafi wyodrębnić bohaterów, - w miarę poprawnie redaguje wypowiedzi pisemne w formie opowiadania, opisu i streszczenia, -próbuje argumentować i wyciągać wnioski, - - rozpoznaje i nazywa części mowy i zdania, - odróżnia równoważnik zdania od zdania pojedynczego, - potrafi rozpoznawać frazeologizmy, - wie, że imiesłowy tworzymy od czasowników, - potrafi wskazać imiesłowy w zdaniu, - uzupełnia wypowiedzi wyrazami oceniającymi. OCENA DOSTATECZNA UCZEŃ (j.w. oraz); - wyodrębnia elementy świata przedstawionego w utworze, - odróżnia fikcję literacką od rzeczywistości historycznej, - zna rodzaje i gatunki literackie, - rozumie sens poznawanych utworów literackich, - rozumie cicho przeczytany tekst, - zabiera głos w swobodnych wypowiedziach na tematy związane z lekturą, filmem, widowiskiem i własnymi przeżyciami, - poprawnie redaguje wypowiedzi pisemne w formie opowiadania, streszczenia, charakterystyki, sprawozdania, notatki, instrukcji, - potrafi rozpoznać imiesłowy i określić ich rodzaj, - rozpoznaje w zdaniu partykuły i wykrzykniki, - potrafi nazwać podstawowe rodzaje słowników, - potrafi sformułować wypowiedź o charakterze optymistycznym i pesymistycznym, - wykonuje notatkę na podstawie poznanych treści. OCENA DOBRA. UCZEŃ (j.w. oraz): ~ potrafi sformułować problem i główną myśl utworu; ~ określa przeżycia i uczucia bohaterów literackich; ~ potrafi przyporządkować określonemu rodzajowi literackiemu odpowiednie gatunki literackie; ~ zna cechy rodzajów literackich; ~ potrafi wypowiadać się w sposób spójny, logiczny, komunikatywny; ~ samodzielnie i poprawnie redaguje wypowiedzi pisemne w formie opowiadania z elementami

6 opisu, charakterystyki, instrukcji, ~ buduje wypowiedzi oceniające(np. wybrany film); ~ zna podstawowe środki poetycko-stylistyczne; ~ rozróżnia pojęcia podmiotu lirycznego i narratora ; ~ wykorzystuje imiesłowy w swoich wypowiedziach ~ rozpoznaje równoważnik zdania; ~ zna pojęcie wyrazów bliskoznacznych; ~ wie, czym jest związek frazeologiczny; ~ uzupełnia wypowiedzi frazeologizmami; ~ posiada praktyczne umiejętności ortograficzne i interpunkcyjne OCENA BARDZO DOBRA. UCZEŃ (j.w. oraz): ~ uzasadnia w oparciu o tekst motywy działania, przeżycia i uczucia bohaterów; ~ potrafi zanalizować i zinterpretować utwór literacki, teatralny, filmowy; ~ potrafi samodzielnie formułować wnioski; ~ dokonuje samodzielnej, pełnej charakterystyki bohatera literackiego ; ~ rozumie i określa funkcję środków stylistycznych (epitetu, metafory, porównania,porównania homeryckiego, onomatopei, animizacji, personifikacji, apostrofy, anafory, aliteracji, pytania retorycznego, alegorii); ~ przekształca tekst epicki lub liryczny w dramatyczny; ~ samodzielnie, wyczerpująco i zgodnie z zasadami leksykalnymi, składniowymi i kompozycyjnymi redaguje wypowiedzi pisemne w formie recenzji, tekstu użytkowego i reklamowego; ~ rozróżnia charakterystykę pośrednią, bezpośrednią i porównawczą; ~ wprowadza do własnej wypowiedzi cytaty; ~ zabiera głos w dyskusji, sprawnie formułuje wnioski, uzasadnia swoje zdanie, prowadzi logiczną argumentację; ~ zna cechy gatunków literackich (powieści historycznej, powieści współczesnej dla młodzieży, opowiadania, bajki, opowiadania science fiction, poematu rycerskiego, mitu, fraszki, hymnu, groteski, ballady, dramatu romantycznego); ~ wyodrębnia w tekście neologizmy i archaizmy; ~ w swoich wypowiedziach stara się stosować poznane terminy teoretycznoliterackie; ~ umiejętnie wybiera, gromadzi i notuje materiał na określony temat z różnych źródeł; ~ mówi o własnych przeżyciach związanych z lekturą, filmem czy widowiskiem teatralnym; ~ odróżnia imiesłów od przymiotnika; ~ umiejętnie posługuje się słownikami: frazeologicznym, wyrazów bliskoznacznych, poprawnej polszczyzny, wyrazów obcych; OCENA CELUJĄCA. UCZEŃ (j.w. oraz):

7 ~ samodzielnie poszerza własną lekturę o pozycje spoza kanonu; ~ samodzielnie i twórczo, wzorowo pod względem tematycznym, kompozycyjnym, leksykalnym i stylistycznym redaguje praca pisemne; ~ potrafi kreatywnie myśleć; ~ rozszerza wiadomości z poszczególnych działów nauki o języku; ~ podejmuje działania twórcze; ~ pisze bezbłędnie; ~ osiąga sukcesy w konkursach przedmiotowych, ortograficznych, poetyckich, recytatorskich, czytelniczych, ~ osiąga sukcesy w konkursach przedmiotowych, ortograficznych, poetyckich, recytatorskich, czytelniczych. KRYTERIA OCENIANIA JĘZYK POLSKI KLASA II OCENA CELUJĄCA Otrzymuje ją uczeń, który swoją wiedzą i umiejętnościami wykracza poza program nauczania - sprawnie, świadomie redaguje różne formy wypowiedzi, potrafi je łączyć lub redaguje formy nieprzewidziane programem nauczania - wykorzystuje wiadomości spoza programu - redaguje prace ciekawe, oryginalne, twórcze, nieszablonowe, o odmiennym od ogólnie przyjętego spojrzenia - posługuje się różnego typu wypowiedzeniami, pisze z emfazą, stosuje wyrazy, wyrażenia i zwroty wzbogacające wypowiedź - tworzy ciekawy, dowcipny dialog, swobodnie wprowadza go w różne wypowiedzi w zależności od intencji - dobiera ciekawe, oryginalne cytaty, spoza lektur poznawanych na lekcji - pisze poprawnie wyrazy, wyrażenia i zwroty będące wyjątkami lub nowo poznawane - potrafi skupić na sobie uwagę odbiorcy dzięki sposobowi mówienia - uczestniczy w konkursach klasowych, szkolnych i pozaszkolnych- osiąga sukcesy OCENA BARDZO DOBRA Otrzymuje ją uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności przewidziane programem nauczania Kształcenie językowe i literackie

8 - sprawnie posługuje się w wypowiedziach różnymi środkami językowymi, słownictwem o zabarwieniu emocjonalnym, konstruuje wypowiedź zgodną z tematem, posługuje się poprawną polszczyzną, unika powtórzeń - biegle dokonuje przekształceń tekstu literackiego( streszczenie, opowiadanie, opis, sprawozdanie) - redaguje charakterystykę porównawczą, używając słownictwa nazywającego uczucia, stany psychiczne i reakcje zewnętrzne, umiejętnie wprowadza cytaty z utworu literackiego, w sposób samodzielny i wszechstronny dokonuje oceny prezentowanego bohatera - dokonuje opisu sytuacji na podstawie lektury, a także wydarzeń, sytuacji rzeczywistych - opisuje zjawiska przyrodnicze, krajobrazy wzbogaca wypowiedź różnorodnymi środkami artystycznego wyrazu - redaguje sprawozdanie z przebiegu fikcyjnego lub rzeczywistego wydarzenia, świadomie stosuje składnię typu informacyjnego - redaguje recenzję w formie artykułu do gazetki - porządkuje argumenty i sporządza plan kompozycyjny rozprawki - redaguje list połączony z innymi formami wypowiedzi do różnych adresatów - redaguje protokół z dyskusji - jest świadomym biorcą dzieła literackiego, filmowego, teatralnego, porównuje dramat z realizacją telewizyjną, powieść z jej adaptacją filmową - bezbłędnie dokonuje analizy utworu epickiego, wskazuje elementy świata przedstawionego, typ narracji, określa bohaterów na podstawie języka jakim się posługują, wyodrębnia akcję, fabułę, epizody i wątki - wskazuje w tekście środki językowe właściwe dla funkcji wypowiedzi - wskazuje w opowiadaniu opisy, określa ich funkcje, rozpoznaje środki językowe służące wyrażaniu uczuć i nastroju w opisach - analizuje i interpretuje utwór liryczny, określa typ liryki, rodzaj podmiotu lirycznego - zna typ narracji, komizm i jego rodzaje, omawia poznawcze i moralne walory utworu - omawia symbolikę utworu, nawiązuje do obyczajowości i tradycji narodowej, wskazuje na jej ciągłość, wartości moralne i estetyczne - samodzielnie korzysta ze słownika poprawnej polszczyzny, słownika ortograficznego i wyrazów bliskoznacznych w celu wzbogacenia słownictwa i korekty własnych prac - dba o estetykę pisania, poprawnie stosuje akapit i zachowuje właściee marginesy Nauka o języku - tworzy zdania z orzeczeniem czasownikowym, imiennym i z czasownikiem modalnym oraz orzeczeniem wyrażonym frazeologizmem - określa funkcje stron czasownika, zasadę stosowania strony czynnej i biernej - wskazuje różnice między czasownikiem przechodnim i nieprzechodnim - wyjaśnia na czym polega nieregularność odmiany odmiany czasownika, osobliwości w odmianie rzeczowników - stosuje odpowiednie stopnie przymiotnika ze względu na przekazywaną informację i intencję wypowiedzi - bezbłędnie dokonuje klasyfikacji zaimków - poprawnie pisze zaimki złożone - określa funkcje pełnione w wypowiedzeniach przez partykuły i wykrzyknki - przeprowadza analizę składniową zdania pojedynczego na trudniejszych przykładach - omawia znaczenie okoliczników, ich funkcje składniowe, sposoby wyrażania, związek z wyrazem określanym

9 - określa funkcje wyrazów stojących poza związkami zdania - wskazuje różnice pomiędzy rodzajami zdań podrzędnych - przedstawia budowę zdania złożonego na wykresie, nazywa zdania składowe - dokonuje analizy słowotwórczej wyrazu, tworzy rodzinę wyrazów - określa ekspresywne i znaczeniowe funkcje formantów - poprawnie pisze skróty i skrótowce - określa cechy głosek - wskazuje i nazywa zjawiska fonetyczne OCENA DOBRA Kształcenie językowe i literackie - podejmuje próby wypowiadania się w formach trudniejszych niż określone podstawą programową ( np. sprawozdanie, recenzja, opis sytuacji, charakterystyka porównawcza) - określa i ocenia postawy bohaterów ze względu na ich stosunek do pojęć: szczęście, miłość, wierność, wiara w Boga i ideały - dobiera odpowiednie fragmenty tekstu w celu wspierania swoich sądów - umieszcza poznane teksty we właściwych ramach chronologicznych - wskazuje dobrą znajomość treści omawianych lektur, omawia elementy świata przedstawionego utworu- wskazuje wątek, bohaterów i ich powiązania, akcję - wymienia rodzaje i gatunki literackie, określa ich cechy - zna terminy literackie - poprawnie zapisuje dialog, wzbogaca pracę o elementy opisów - sporządza notatkę i sprawnie posługuje się nią w czasie lekcji - wskazuje w utworze poznane środki stylistyczne, określa ich funkcje w utworze Nauka o języku - określa funkcje składowe rzeczowników- odmienia przez przypadki, liczby- poprawnie zapisuje osobliwe i nieosobliwe czasowniki - określa rolę imiesłowów w zdaniu - poprawnie stosuje nieregularne formy czasowników - odróżnia nieodmienne części mowy- nazywa rodzaje partykuł, wykrzykników - pisze poprawnie partykuły z różnymi częściami mowy - przeprowadza analizę składniową zdania pojedynczego rozwiniętego - potrafi nazwać rodzaje zdań podrzędnie i współrzędnie złożonych - poprawnie pisze wyrażenia przyimkowe - dostrzega celowość użycia wykrzykników w wypowiedzi ustnej i pisemnej - dokonuje analizy słowotwórczej wyrazu, wykonuje wykres rodziny wyrazów - określa podstawowe funkcje formantów - wyjaśnia skróty, zna ich pisownię - określa cechy głosek

10 - wskazuje upodobnienia pod względem dźwięczności i uproszczenia grup spółgłoskowych OCENA DOSTATECZNA Otrzymuje ją uczeń, który posiadł wiadomości i umiejętności łatwe do opanowania, użyteczne w życiu codziennym i absolutnie niezbędne do kontynuowania nauki na wyższym szczeblu Kształcenie językowe i literackie - przedstawia treść utworu na podstawie cichego czytania, określa akcję i jej przebieg, wskazuje monologi i dialogi, rozumie motywy postępowania bohaterów - zna pojęcia dramat, fraszka, satyra, powieść historyczna, poprawnie posługuje się nimi w wypowiedziach - poprawnie redaguje charakterystykę postaci, opowiadanie, opis, streszczenie, sprawozdanie z lektury - samodzielnie posługuje się poznanymi słownikami - zna i stosuje w stopniu przynajmniej dostatecznym zasady ortografii, interpunkcji Nauka o języku - odróżnia imiesłów od innych form czasownika, rozróżnia imiesłów przymiotnikowy i przysłówkowy - tworzy różne strony czasowników - określa funkcje składniowe znanych części mowy - rozróżnia okoliczniki, potrafi określić sposób ich wyrażania - pisze w miarę poprawnie partykuły nie i by z czasownikiem - wyróżnia w zdaniu rzeczownik, określa jego formę fleksyjną, funkcję składniową,łączy w związki składniowe z innymi wyrazami - wyszukuje w zdaniu przymiotnik, stosuje w poprawnych formach gramatycznych, wyróżnia przymiotniki podlegające stopniowaniu i stopniuje je, określa funkcję w zdaniu - rozróżnia zaimki - rozpoznaje partykuły - uzupełnia zdania wykrzyknikami - na łatwych przykładach przeprowadza analizę zdania pojedynczego, wyodrębnia zespoły składniowe, sporządza wykres zdania - rozróżnia rodzaje okoliczników - rozpoznaje zdania złożone podrzędnie i współrzędnie - wyróżnia imiesłowowy równoważnik zdania - przy pomocy nauczyciela rysuje schemat składniowy zdania złożonego

11 - na prostych przykładach wskazuje podstawę słowotwórczą i formant - wykonuje mało skomplikowane wykresy rodziny wyrazów - określa cechy głosek OCENA DOPUSZCZAJĄCA Kształcenie językowe i literackie - jego technika czytania i rozumienia tekstu literackiego daje możliwość samodzielnego przekazania opowiadania odtwórczego - potrafi odróżnić w utworze fikcję, fakt, autentyzm - w stopniu zadawalającym pracuje z książką, zaznacza fragmenty, rozumie je, wyciąga z nich proste wnioski - określa najważniejsze cechy powieści, akcję, wątki, bohaterów, temat - potrafi 2-3 zdaniami ocenić bohatera - odróżnia epikę, lirykę, dramat - umie w katalogu alfabetycznym i rzeczowym znaleźć odpowiednią informację biograficzną, a we wskazanym słowniku podane hasło - w prostych przykładach wskazuje apostrofę, porównanie, przenośnię, epitet, rymy, pytania retoryczne - rozumie pojęcia archaizm, podmiot liryczny, adaptację operową, środki masowego przekazu - samodzielnie pisze plan ramowy i szczegółowy, charakterystykę bohatera, opowiadanie, list, streszczenie, porządek zebrania - w miarę poprawnie wygłasza z pamięci utwory poetyckie lub fragmenty prozy - w wypowiedziach pisemnych popełnia błędy językowe, stylistyczne, logiczne, ortograficzne, które nie przekreślają całkowicie wartości [pracy i wysiłku, jaki włożył w ich napisanie - pisze podanie życiorys i CV Nauka o języku - odróżnia odmienne i nie odmienne części mowy - poprawnie stosuje w zdaniu skrócone formy zaimków - odmienia czasowniki przez osoby, liczby, rodzaje i tryby - wskazuje w prostych przykładach imiesłowy - odmienia rzeczownik, przymiotnik i łatwe przykłady liczebnika - samodzielnie pisze 1-2 przykłady osobliwości w odmianie rzeczownika - wyodrębnia w zdaniu podmiot, orzeczenie, wskazuje ich określenia ( bez nazywania) - rozróżnia zdania złożone i pojedyncze, równoważnik zdania, zdania pytające, wykrzyknikowe, oznajmujące - na prostych przykładach rozróżnia zdanie złożone współrzędnie i podrzędnie - wykonuje wykres prostego zdania złożonego

12 - wskazuje wyraz podstawowy i pochodny - odróżnia samogłoski od spółgłosek OCENA NIEDOSTATECZNA - uczeń nie opanował techniki czytania głośnego i cichego tekstu w stopniu zadawalającym, ma trudności ze zrozumieniem lektury - nie potrafi pracować z książką - nie opanował wiadomości dotyczących rodzajów i gatunków literackich - nie zna podstawowych cech powieści - nie potrafi dokonać analizy utworu literackiego - nie rozróżnia podstawowych środków artystycznego obrazowania - nie potrafi formułować opowiadania, opisu, charakterystyki, streszczenia, - ma słaby zakres słownictwa - w wypowiedziach pisemnych nie przestrzega zasad ortograficznych, interpunkcyjnych, językowologicznych i stylistycznych Nauka o języku - ma kłopoty z rozpoznawaniem odmiennych i nieodmiennych części mowy - popełnia rażące błędy w odmianie czasownika, rzeczownika, przymiotnika, liczebnika - nie zna osobliwości w odmianie rzeczownika - nie potrafi w zdaniu wskazać części zdania - ma kłopoty z odróżnianiem zdania pojedynczego, złożonego, równoważnika zdania - nie potrafi rozróżnić zdań współrzędnie i podrzędnie złożonych - nie odróżnia wyrazu podstawowego od pochodnego - nie umie utworzyć wyrazów pokrewnych - nie rozróżnia litery, samogłoski i spółgłoski KRYTERIA OCEN Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM. OCENA DOPUSZCZAJĄCA. UCZEŃ:

13 ~ czyta ze zrozumieniem podstawowe teksty literackie; ~ przekazuje myśli w sposób jasny i zrozumiały; ~ wyszukuje informacje w tekście; ~ sporządza plan odtwórczy; ~ charakteryzuje bohaterów; ~ odtwarza zdarzenia; ~ nazywa elementarne uczucia i emocje; ~ redaguje proste formy notatek; ~ gromadzi argumenty; ~ próbuje formułować wnioski; ~ formułuje pytania szczegółowe i ogólne w zależności od potrzeb i okoliczności; ~ w miarę poprawnie, według wskazówek nauczyciela, redaguje formy wypowiedzi: opowiadanie, opis, streszczenie, charakterystykę, ogłoszenie, zawiadomienie, zaproszenie; ~ przy pomocy nauczyciela redaguje w prostej formie: rozprawkę, dialog, instrukcję, sprawozdanie, list, podanie, życiorys; ~ próbuje nakłaniać, przekonywać, tłumaczyć; ~ rozpoznaje i stosuje zdania pojedyncze, złożone, równoważniki zdań; ~ skraca i rozwija wypowiedzi zgodnie z instrukcją; ~ dokonuje streszczenia; ~ proponuje różnorodne wyrazy oceniające i określenia; ~ odróżnia język ogólnopolski od dialektu, gwary, żargonu; ~ wskazuje w tekście archaizmy i neologizmy; ~ różnicuje informacje od oceny, ~ odróżnia fakty od opinii; ~ zna środki stylistyczne: epitet, metafora, porównanie, animizacja, personifikacja, pytanie retoryczne; ~ zna rodzaje i podstawowe gatunki literackie; ~ wymienia cechu dramatu; ~ wypowiada się na temat książek; ~ poprawnie łączy nazwiska autorów i tytuły dzieł; ~ sporządza opis bibliograficzny; ~ stosuje poprawną interpunkcję w zapisie daty; ~ zna podstawowe rodzaje słowników i potrafi z nich korzystać; ~ pracuje w grupie; ~ zna pojęcia: stereotyp, puenta, perswazja, narcyzm, patos, kontrast, retrospekcja, przerzutnia, średniówka, przypis, wywiad, przypowieść, satyra, monodram, esej, pieśń, humanizm. Wymagania podstawowe: OCENA DOSTATECZNA. UCZEŃ (j.w. oraz): ~ uważnie słucha, czyta ze zrozumieniem; ~ analizuje świat przedstawiony utworu; ~ określa tematykę; ~ porównuje kreacje bohaterów; ~ wyjaśnia znaczenie tytułu utworu; ~ dostrzega, zarówno w utworach literackich jak i w życiu powszednim, zależności przyczynowo

14 skutkowe; ~ formułuje tezę, hipotezę; ~ uzasadnia własne zdanie; ~ zabiera głos w dyskusji; ~ zadaje pytania; ~ buduje wypowiedź spójną, zgodną z tematem; ~ stosuje w wypowiedziach ustnych i pisemnych urozmaicone słownictwo; ~ poprawnie redaguje formy wypowiedzi: opowiadanie, opis, streszczenie, charakterystykę, dialog, ogłoszenie, zawiadomienie, zaproszenie, sprawozdanie, rozprawkę; ~ według schematu redaguje: instrukcję, list, podanie, życiorys, recenzję; ~ przeprowadza wywiad; ~ w sposób jasny i rzeczowy przekazuje informacje; ~ potrafi rozwinąć, uzupełnić tekst, wybierając najtrafniejsze frazeologizmy, potoczne porównania, synonimy, zdrobnienia, zgrubienia; ~ dopasowuje sposób używania języka do pełnionej roli, sytuacji, celu podejmowanych działań w związku z potrzebami życia codziennego; ~ zna rodzaje stylów: urzędowy, naukowy, popularnonaukowy, potoczny; ~ rozpoznaje i wyraża bezpośrednio i pośrednio różne intencje; ~ odczytuje wypowiedzi złośliwe, z humorem, poważne; ~ stosuje w wypowiedzi omówienia zastępujące zwroty obraźliwe ~ rozpoznaje sposoby manipulowania odbiorcą w różnych tekstach kultury, w mediach i próbuje na nie reagować; ~ różnicuje informacje od oceny i perswazji; ~ próbuje negocjować; ~ rozumie znaczenie pojęć: stylizacja, archaizacja, dialektyzacja; ~ zna rodzaje dialektów i gwar; ~ dokonuje przekształceń stylistycznych według wzoru; ~ stosuje szyk prosty i szyk przestawny; ~ rozpoznaje gwarę młodzieżową, buduje wypowiedzi z jej użyciem; ~ rozpoznaje zdania wielokrotnie złożone; ~ dzieli wypowiedzenia wielokrotnie złożone na wypowiedzenia składowe; ~ interpretuje teksty poetyckie; ~ rozpoznaje w utworach podstawowe środki stylistyczne i wyjaśnia celowość ich użycia; ~ odczytuje informacje z adresu bibliograficznego; ~ korzysta z przypisów; ~ posiada podstawowe wiadomości na temat wybranych twórców literatury polskiej i światowej; ~ samodzielnie korzysta z encyklopedii, słowników, leksykonów; ~ gromadzi materiały na określony temat; ~ zna pojęcia: homonim, krytyk, krytykant, referat, esej, apostrofa, geneza, inwokacja, epilog, epopeja narodowa, bohater dynamiczny, tragedia antyczna, Pokolenie Kolumbów, Pokolenie Ocalonych, motyw, Don Juan, haiku. OCEAN DOBRA. UCZEŃ (j.w. oraz): ~ czyta ze zrozumieniem różnorodne teksty literackie, publicystyczne, popularnonaukowe;

15 ~ rozpoznaje funkcje czytanych tekstów, próbuje je klasyfikować i oceniać ich przydatność dla konkretnego odbiorcy; ~ motywuje, ocenia działania i zachowania bohaterów; ~ określa problematykę utworu; ~ rozpoznaje typ narracji; ~ samodzielnie interpretuje teksty kultury; ~ przywołuje konteksty i dostrzega współzależności; ~ potrafi odpowiednio dobierać, porządkować, wartościować argumenty i kontrargumenty; ~ formułuje wnioski; ~ celowo skraca bądź rozwija własne wypowiedzi, przekształca je stylistycznie; ~ potrafi zachować porządek logiczny, chronologiczny i tematyczny we własnej wypowiedzi; ~ poprawnie pod względem stylistycznym, gramatycznym, logicznym, kompozycyjnym, ortograficznym i interpunkcyjnym redaguje wypowiedzi pisemne: opowiadanie, opis, charakterystyka, instrukcja, streszczenie, sprawozdanie, rozprawka, recenzja, przemówienie, reportaż, referat, podanie, życiorys, list, teksty użytkowe; ~ dobiera typy zdań w zależności od rodzaju wypowiedzi, rozumie celowość składniowego różnicowania tekstu; ~ trafnie wybiera formę wypowiedzi; ~ robi korektę własnego tekstu według otrzymanej instrukcji; ~ kształtuje wypowiedzi w zależności od tematu, sytuacji mówienia, intencji oraz rozmówcy; ~ stosuje stylistyczne środki językowe; ~ w sposób celowy dobiera, porządkuje i ocenia informacje; ~ potrafi stosować poznaną terminologię naukową we własnej wypowiedzi; ~ różnicuje wypowiedzi informacyjne, oceniające, perswazyjne; ~ przeprowadzając wywiad prowokuje odpowiedzi współrozmówcy za pomocą wprowadzeń, nawiązań, sugestii, wstępnych ocen, opinii; ~ formułuje pytania problemowe; ~ rozpoznaje w wypowiedzi ironię, sarkazm, patos; ~ aprobuje lub neguje cudze opinie; ~ dyskutuje; ~ wskazuje przykłady stereotypów funkcjonujących w otaczającym świecie; ~ zna stereotypowe ujęcia cech przypisywanych mieszkańcom różnych regionów, państw; ~ określa rolę stereotypów w życiu; ~ dokonuje przekształceń stylistycznych w obrębie tekstów gwarowych, archaicznych, współczesnych; ~ czytane fragmenty tekstów gwarowych identyfikuje z własnym regionem kraju, środowiskiem społecznym, zawodowym; ~ rozumie różnice znaczeniowe między wyrazami krytyk, krytycyzm, krytykant, krytykanctwo; ~ redaguje wypowiedź o charakterze oferty wydawniczej; ~ wskazuje cech stylu urzędowego, naukowego, popularnonaukowego, potocznego, artystycznego; ~ określa rolę podmiotu lirycznego w utworach poetyckich; ~ rozumie znaczenie i celowość stosowania środków stylistycznych: epitet, metafora, porównanie, animizacja, personifikacja, onomatopeja, apostrofa, anafora, epifora, aliteracja, pytanie retoryczne, wykrzyknienie, kontrast, hiperbola, oksymoron; ~ interpretuje i analizuje utwory poetyckie;

16 ~ odczytuje znaczenie symboliczne; ~ zna i charakteryzuje rodzaje i gatunki literackie; ~ potrafi omówić budowę tragedii antycznej; ~ rozumie znaczenie pojęć: fortuna, fatum, konflikt tragiczny, katharsis, sacrum, profanum; ~ nazywa epoki literackie ( starożytność, średniowiecze, odrodzenie, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, współczesność ) ~ stosuje homonimy, peryfrazy, eufemizmy; ~ dokonuje analizy zdań wielokrotnie złożonych; ~ rozpoznaje imiesłowowy równoważnik zdania; ~ sporządza bibliografię; OCENA BARDZO DOBRA. UCZEŃ ( j.w. oraz): ~ czyta różnorodne teksty kultury, dobiera je samodzielnie bądź przy pomocy nauczyciela; ~ w sposób interesujący przedstawia problematykę czytanych utworów; ~ dokonuje oryginalnej analizy i interpretacji utworów literackich; ~ interpretuje teksty ikonograficzne; ~ dostrzega i analizuje konteksty niezbędne do interpretacji tekstów kultury; ~ dostrzega uniwersalne wartości wpisane w teksty kultury; ~ rozpoznaje wypowiedzenia wielokrotnie złożone, także z imiesłowowym równoważnikiem zdania, posługuje się nimi we własnych wypowiedziach w sposób celowy i przemyślany; ~ wprowadza do wypowiedzi cytaty; ~ potrafi ustosunkować się do cudzej opinii; ~ potrafi świadomie ożywiać, uplastyczniać własne teksty, stosując urozmaicone stylistyczne środki językowe i poetyckie; ~ celowo w wypowiedziach stosuje frazeologizmy, synonimy, antonimy, homonimy, eufemizmy, peryfrazy, oryginalne epitety, porównania, metafory; ~ wypowiedziom ustnym i pisemnym nadaje indywidualny charakter; ~ poznane formy wypowiedzi pisemnej redaguje w sposób oryginalny, z nielicznymi usterkami; ~ tworzy teksty o różnorodnej stylistyce, zgodne ze wskazaną funkcją językową; ~ stosuje różne sposoby wprowadzania argumentacji; ~ buduje dialogi, potrafi je trafnie spuentować; ~ opracowuje tekst wywiadu do publikacji; ~ inicjuje dyskusję, przewodzi jej, kontroluje przebieg, podsumowuje rozważania, formułuje wnioski; ~ jest liderem grupy, zespołu; ~ rozpoznaje i stawia problemy, rozwiązuje je w sposób twórczy; ~ obiektywnie bądź subiektywnie ocenia sytuację; ~ buduje wypowiedzi krytyczne; ~ stosuje środki perswazji; ~ negocjuje; ~ zna pojęcie kompromisu; ~ dokonuje wyboru; ~ potrafi sporządzać mapy myślowe; ~ wykorzystuje różnorodne techniki notowania; ~ świadomie posługuje się wypowiedziami o charakterze ironicznym, sarkastycznym,

17 humorystycznym, poważnym, patetycznym; ~ odkrywa absurd wypowiedzi; ~ rozumie rolę stylizacji w utworach literackich; ~ dokonuje stylizacji archaicznej, dialektyzacji; ~ analizuje język wypowiedzi; ~ dostrzega w wypowiedziach błędy językowe ( nieuzasadnione powtórzenia, pleonazmy); ~ korzysta z różnorodnych źródeł i umiejętnie gromadzi informacje; ~ przetwarza informacje dla własnych potrzeb i celów związanych z nauką i życiem pozaszkolnym; ~ dokonuje selekcji, syntezy, analizy; ~ wymienia i ocenia wartości i antywartości; ~ posiada wiedzę dotyczącą czołowych postaci literatury polskiej i światowej; ~ przywołuje sylwetki twórców i dzieła sztuki; ~ nazywa prawdy uniwersalne i ponadczasowe; ~ omawia wpływ tradycji biblijnej i antycznej na kształtowanie się cywilizacji europejskiej; ~ dostrzega i wyjaśnia prawdy filozoficzne; ~ odczytuje metaforykę utworów poetyckich; ~ odczytuje sens alegoryczny; ~ podaje przykłady motywów obecnych w literaturze na przestrzeni dziejów ( rycerza, władcy, labiryntu, wędrówki, bohatera walczącego w imię wyższych celów, artysty i jego dzieła ); ~ samodzielnie opracowuje wystąpienie prezentację, monodram; ~ wygłasza samodzielnie przygotowany referat; OCENA CELUJĄCA. UCZEŃ (j.w. oraz ): ~ samodzielnie poszerza własne horyzonty czytelnicze i myślowe; ~ myśli i działa kreatywnie; ~ interpretuje teksty ikonograficzne; ~ twórczo i bezbłędnie redaguje wypowiedzi pisemne; ~ wypowiada się stosownie do sytuacji i okoliczności, wyważając słowa; ~ jest świadom zjawisk zachodzących we współczesnej polszczyźnie; ~ dokonuje oryginalnych, wartościowych prób poetyckich lub prozatorskich; ~ podejmuje działania mające na celu propagowanie kultury słowa; ~ odnosi sukcesy w konkursach przedmiotowych, ortograficznych, poetyckich, recytatorskich, czytelniczych.