GRUZJA Informacja o stosunkach gospodarczych z Polską. ok. 4,5 mln

Transkrypt

1 GRUZJA Informacja o stosunkach gospodarczych z Polską Informacje ogólne powierzchnia: 69,7 tys. km 2 ludność: ok. 4,5 mln głowa państwa (prezydent): Giorgi Margvelaszvili premier (kanclerz) Giorgi Kvirikashvili od 30 grudnia 2015 r. wicepremier, minister gospodarki, Mitry Kumsishvili od września 2015 r. minister spraw zagranicznych Mikheil Janelidze od 30 grudnia 2015 r. ambasador Gruzji w Polsce Nikoloz Nikolozishvili od kwietnia 2011 r. ambasador RP w Gruzji Andrzej Cieszkowski od czerwca 2013 r. najbliŝsze wybory parlamentarne 2016 rok. Podstawowe wskaźniki makroekonomiczne Wskaźniki (prognoza) PKB (w mld USD ) 15,8 16,1 16,5 13,9 14,3 PKB na 1 mieszkańca PKB (wzrost w %) 6,4 3,3 4,8 2,8 2,9 Deficyt budŝetowy (% PKB) * 16,3 10,5 5,1 b/d b/d Dług publiczny (% PKB) 30,0 32,2 34,8 45,4 45,8 Inflacja (w %) -1,4 2,4 2,0 4,9 5,0 Bezrobocie (w %) * 15,0 14,6 12,4 12,0 b/d Eksport towarów (w mln USD)* b/d Import towarów (w mln USD) * b/d Bezp. inwestycje zagr. w Gruzji* 911,6 941,9 1758,4 1351,1 b/d Inwestycje bezp. Gruzji za granicą b/d b/d b/d b/d b/d Źródło: MFW, Geostat (National Statistic Office of Georgia)

2 1. Podstawowe informacje, sytuacja gospodarcza Stolica : Tbilisi (ok. 1,15 mln mieszkańców), przy czym od 2012 r. siedzibą parlamentu jest Kutaisi, a sądu konstytucyjnego Batumi. Waluta: Lari (GEL) (1 USD - ok. 1,65 Lari) Członkostwo w waŝniejszych ugrupowaniach międzynarodowych: ONZ, BŚ, MFW, WTO, EBOR, GUAM, BSEC. Gruzja posiada szereg podpisanych umów o ułatwieniach handlowych: - GSP+ z UE - FTA z krajami WNP oraz Turcją, - MFN z krajami członkowskimi WTO, - GSP z USA, Kanadą, Japonią, Szwajcarią i Norwegią, Podczas III Szczytu Partnerstwa Wschodniego, który odbył się w Wilnie w dniach listopada 2013r., Gruzja uroczyście parafowała Umowę Stowarzyszeniową z Unią Europejską, obejmującą porozumienie o strefie wolnego handlu (DCFTA). W dniu 27 czerwca 2014r. w Brukseli została podpisana Umowa Stowarzyszeniową UE- Gruzja wraz z DCFTA. Od 1 września 2014r. jest tymczasowo stosowana. Podstawą współczesnej gospodarki gruzińskiej jest uprawa owoców cytrusowych, winogron, herbaty, orzechów laskowych, warzyw i trzody chlewnej. Do głównych gałęzi przemysłu tego kraju zaliczyć naleŝy przemysł hutniczy, lotniczy, wydobywczy (mangan i miedź), chemiczny oraz produkcję wina i wód mineralnych, wyrobów drewnianych, komponentów maszyn i urządzeń elektrycznych. Na początku lat 90-tych XX w., w rezultacie wystąpienia szeregu czynników (rozpad ZSRR, konflikty wewnętrzne w Abchazji i Południowej Osetii, brak stabilizacji politycznej), Gruzja znalazła się w bardzo trudnej sytuacji gospodarczej. W 1995 r. Gruzja, przy wsparciu ze strony Międzynarodowego Funduszu Walutowego i Banku Światowego, rozpoczęła proces stabilizacji gospodarki. Wprowadzono wymienialność waluty narodowej, sprywatyzowano handel i drobną wytwórczość, stworzono bazę prawną dla rozwoju prywatnej przedsiębiorczości. Procesy transformacji rynkowej są nadal kontynuowane realizowany jest program prywatyzacyjny i podejmowane są działania w zakresie liberalizacji zasad prowadzenia działalności gospodarczej. Dzięki liberalnemu prawu pracy i niskim obciąŝeniom fiskalnym Gruzja znajduje się w czołówce państw przyjaznych inwestorom. Wg. raportu - Doing Business z 2014r. państwo to znajduje się pod tym względem na 8 miejscu w świecie. Światowy kryzys ekonomiczny z 2009 r. nie zaszkodził Gruzji w tym stopniu jak np. niektórym krajom wschodnim. Relatywnie niska zaleŝność od eksportu i wysoki stopień rozwoju systemu bankowego oraz dopływ gotówki (przeznaczonej przede wszystkim na cele infrastrukturalne) związany z pomocą społeczności międzynarodowej po wydarzeniach z sierpnia 2008 r. spowodowały, Ŝe kryzys nie wpłynął znacząco na dane makroekonomiczne kraju. Znacznie waŝniejszym powodem ujemnej wartości wzrostu gospodarczego w roku 2009 był konflikt z Rosją z sierpnia 2008 r. Efektem tego wydarzenia był spadek bezpośrednich inwestycji zagranicznych, spadek obrotów w handlu zagranicznym oraz ruchu turystycznego.

3 W celu pobudzenia gospodarki w roku 2010, szczególnie sektora bankowego i budowlanego, przygotowano nowy pakiet finansowy. Zakładał on szybkie pozyskanie z EBRD 200 mln USD oraz emisję obligacji na kwotę 260 mln GEL (ok. 157 mln USD). Pozyskane środki przeznaczone były na wsparcie sektora bankowego i projektów infrastrukturalnych. Elementem pakietu była równieŝ liberalizacja prawa bankowego tak, aby banki mogły wprowadzić na rynek więcej pieniędzy. Ponadto wprowadzono kredyty z gwarancją państwa dla lokalnych firm budowlanych. W 2011r. PKB Gruzji wzrosło o 7,2% w porównaniu z 2010r. co stanowiło jeden z najlepszych wskaźników w regionie. W 2014r. wzrost PKB wyniósł 4,7 %. W 2015 r/r. Obroty handlu zagranicznego GE spadły o 13% do 9,9 mld USD, przy czym obroty z UE wzrosły o 6% do 3,17 mld USD (32% obrotów GE), w tym export o 4% do 646 mln USD (29% eksportu GE), import o 6% do 2,52 mld USD (33% importu GE).W 2015r. obroty z WNP spadły o 22% do 2,8 mld USD (28% obrotów GE), w tym eksport o 43% do 840 mln USD (38% eksportu GE), import o 7% do 1,97 mld USD (25% importu GE). Główni partnerzy handlowi GE: TR, RU, AZ, CN, UA, DE, IE. 2. Polityka gospodarcza Liberalna polityka handlu zagranicznego oraz chęć zwiększenia bezpośrednich inwestycji zagranicznych stanowią obecnie główne zasady polityki gospodarczej Gruzji, co wiąŝe się z uproszczonym systemem handlu zagranicznego oraz procedur celnych, niskimi cłami importowymi, a takŝe minimalnymi regulacjami pozataryfowymi. Liberalne środowisko inwestycyjne i równe podejście do inwestorów zarówno krajowych, jak i zagranicznych sprawia, Ŝe kraj ten jest atrakcyjnym miejscem do inwestowania. Ze względu na połoŝenie geopolityczne Gruzji, rozwój gospodarki kraju jest przede wszystkim związany z prawidłowym i efektywnym funkcjonowaniem branŝy transportowej. Na dzień dzisiejszy, połoŝenie geopolityczne Gruzji odgrywa istotną rolę w Ŝyciu gospodarczym i politycznym kraju. Gruzja znajduje się na skrzyŝowaniu Europy i Azji, gdzie prowadzony jest transport ładunków strategicznych. Dlatego jednym z głównych priorytetów rządu Gruzji jest skoordynowane działanie w dziedzinie transportu, modernizacja i budowa infrastruktury transportowej zgodnie z międzynarodowymi standardami, a takŝe pełna harmonizacja ustawodawstwa kraju w tej dziedzinie z prawem międzynarodowym. Nie bez znaczenia dla rządzących pozostaje rozwój sektora rolno-spoŝywczego, turystyki oraz komunikacji, technologii informacyjnych i usług pocztowych. 3. Ramy prawno-traktatowe współpracy gospodarczej Do najwaŝniejszych umów regulujących polsko-gruzińską współpracę gospodarczą zaliczyć naleŝy: Umowę o partnerstwie i współpracy między Wspólnotami Europejskimi i ich krajami członkowskimi, z jednej strony, a Gruzją, z drugiej strony, sporządzoną w Luksemburgu dnia 22 kwietnia 1996 r. Umowę między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Gruzji w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania

4 w zakresie podatków od dochodu i majątku, podpisaną w Warszawie dnia 5 listopada 1999 r. Umowę między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Gruzji o współpracy gospodarczej, podpisaną w dniu 5 listopada 2007 r. w Warszawie. Umowę między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Gruzji o współpracy w dziedzinie turystyki, podpisaną w dniu 3 czerwca 2013 r. w Warszawie. 4. Wymiana handlowa z Polską (mln USD ) Eksport Dynamika I-IV 2016 Dynamika I IV 2016 I IV ,8 102,0 103,3 88, ,2 111,2 Import 9,6 19,5 21,4 42,2 197,5 3,9 52,3 Obroty 96,4 121,5 124,7 130,5 105,2 33,1 98,1 Saldo 77,1 82,5 81,9 46,1-25,3 - Źródło: GUS Według danych za 2015 r. wzajemne obroty wyniosły 130,5 mln USD (wzrost o 5% w stosunku do roku 2014), w tym polski eksport 88,3 mln USD (spadek o 14%), import wyniósł 42,2 mln USD (wzrost o 98%). Według wstępnych danych za okres I-IV 2016 r. wzajemne obroty wyniosły 33,1 mln USD (spadek o 1,9% w porównaniu do analogicznego okresu 2015r.), w tym polski eksport 29,2 mln USD (wzrost o 11,2%), import wyniósł 3,9 mln USD (spadek o 47,7 %). Według wstępnych danych z 2015 r. ok polskich firm eksportuje swoje towary do Gruzji, a 140 firm importuje. Polski eksport do Gruzji obejmuje m.in.: leki, kosmetyki, maszyny i urządzenia, Ŝywność przetworzoną, pojazdy, meble oraz mięso. W przypadku importu z Gruzji, najwaŝniejsze pozycje stanowią art. rolno-spoŝywcze m.in.: wina, orzechy, owoce suszone, soki, woda mineralna, wyroby szklane oraz rury. 5. Współpraca inwestycyjno-kapitałowa Polskie bezpośrednie inwestycje w Gruzji w latach dane Urzędu Statystycznego Geostat (w tys. USD) Napływ polskich BIZ dotyczy sektorów: nieruchomości, produkcji, budownictwa, usług hotelowo-restauracyjnych i transportowych.

5 Kilku polskich przedsiębiorców indywidualnych działa w sferze turystyki: pensjonaty i hostele, bary, organizacja pobytów, wynajem samochodów. Dwóch obywateli polskich zainwestowało w środki trwałe do produkcji wina we wschodniej Gruzji. W Polsce m.in. funkcjonuje Marani 1915 Sp. z o.o z siedzibą w Warszawie- przedstawiciel gruzińskiej firmy Telavi Wine Cellar, dystrybutor win gruzińskich. Kilku przedsiębiorców gruzińskich działa takŝe w branŝy gastronomicznej. Polsko-Gruzińska Międzyrządowa Komisja ds. Współpracy Gospodarczej Podstawowym instrumentem administracyjnym monitorującym i promującym rozwój polskogruzińskiej współpracy gospodarczej jest Polsko-Gruzińska Międzyrządowa Komisja ds. Współpracy Gospodarczej. Do chwili obyły się cztery posiedzenia Komisji ( 4 marca 2010r. w Tbilisi, 9 maja 2011r. w Warszawie, 3 czerwca 2013r. w Tbilisi, 2 lipca 2014r. w Warszawie). Podczas ostatniego posiedzenia Komisji obradom przewodniczyli: Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki RP, Pan Andrzej Dycha oraz Wiceminister Gospodarki i ZrównowaŜonego Rozwoju Gruzji Pan Mikheil Janelidze. W ramach posiedzenia wspomnianej Komisji omówiono szereg zagadnień istotnych dla dalszego rozwoju współpracy gospodarczej pomiędzy naszymi krajami, w tym takich jak m.in. kwestie inwestycji, integracji europejskiej, transportu, rolnictwa, rozwoju regionalnego, energetyki, kultury oraz środowiska. WyraŜono zadowolenie z podpisania w dniu 27 czerwca 2014r. Umowy Stowarzyszeniowej UE-Gruzja, obejmującej porozumienie o utworzeniu całościowej i kompleksowej strefy wolnego handlu (DCFTA). Ponadto zostało podpisane Porozumieniu o współpracy między Gruzińską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości (Entrepreneurship Development Agency of Georgia) a Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP). SłuŜyć będzie ono przekazywaniu doświadczeń w sferze wsparcia małych i średnich przedsiębiorstw, wsparcia eksportu oraz dalszego rozwoju współpracy między polskimi i gruzińskimi firmami. 6. Dostęp do rynku Gruzja, jako członek Światowej Organizacji Handlu (WTO), nie stosuje Ŝadnych istotnych ograniczeń w zakresie handlu zagranicznego i zagranicznych transferów finansowych, a jej system regulacji prawnych w tym zakresie oceniany jest jako jeden z najbardziej liberalnych. Ponadto, przyjęta przez władze gruzińskie polityka zakłada brak ograniczeń w zakresie lokowania bezpośrednich inwestycji w Gruzji, z wyłączeniem jedynie kilku strategicznych branŝ. Szczegółowe informacje nt. regulacji prawnych z zakresu prowadzenia współpracy gospodarczej z partnerami gruzińskimi powinien być dostępny na stronie Gruzińskiej Narodowej Agencji Inwestycyjnej wykaz prywatyzowanych przedsiębiorstw gruzińskich zamieszczany jest na stronie internetowej Ministerstwa Gospodarki i ZrównowaŜonego Rozwoju Gruzji: zaś informacje o moŝliwościach inwestycyjnych w rolnictwie na stronie: Władze gruzińskie systematycznie podejmują działania w celu dalszej liberalizacji dostępu do rynku gruzińskiego, zmniejszania obciąŝeń inwestorów zagranicznych (m.in. nowelizacja kodeksu podatkowego z dniem 1 stycznia 2005 r.) i dostosowania gruzińskich przepisów prawnych do standardów międzynarodowych. Ponadto, podejmowane są róŝnorodne inicjatywy, których celem jest prowadzenie dialogu administracji ze środowiskami

6 przedsiębiorców (utworzenie Rady Biznesu USA-Gruzja czy Rady Biznesu UE-Gruzja). Jednym z podstawowych zadań władz Gruzji jest przekonanie inwestorów zagranicznych o bezpieczeństwie inwestowania w Gruzji. SłuŜy temu między innymi liberalizowanie ustawodawstwa gospodarczego oraz szereg reform, w tym: - Liberalny i przejrzysty system podatkowy, - Reforma celna, - Uproszczenie procedur, zmniejszenie maksymalnego czasu odprawy celnej, - Zmniejszenie ilości wymaganych pozwoleń i licencji oraz uproszczenie systemu ich wydawania, - wprowadzenie zasady obsługi przedsiębiorców przy jednym okienku (one stop shop) oraz zasady, iŝ milczenie oznacza zgodę, - Budowa systemu jasnych regulacji technicznych, - Liberalne prawo pracy, - Uchwalenie ustawy o wolnych strefach ekonomicznych i jej realizacja (powstały SSE w Poti oraz w Kutaisi), Działania te zyskały uznanie w oczach międzynarodowych instytucji finansowych, które wysoko plasują Gruzję w rankingach wolności gospodarczej. Generalnie polityka handlowa Gruzji jest stosunkowo liberalna: - niskie cła (90% dóbr objętych jest stawką zerową), - jedynie kilka licencji i pozwoleń, - brak kontyngentów importowych, - brak opłat eksportowych i reeksportowych, - brak podatku VAT od eksportu, - uproszczone i skrócone procedury odpraw celnych. Jedną z podstawowych barier handlowo-gospodarczych jest przede wszystkim niestabilna sytuacja polityczna w regionie. 7. Działania na rzecz rozwoju dwustronnej współpracy gospodarczej W dniach 5-8 grudnia 2007 r. w Tbilisi odbyła się Polska Ekspozycja Narodowa, w której udział wzięło 25 przedsiębiorców z Polski. Przedsięwzięcie przebiegało pod patronatem Ministra Gospodarki i Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi RP oraz Ministra Rozwoju Gospodarczego Gruzji. Ekspozycja poprzedzona była seminarium (20 lipca 2007 r.) i konferencją (19 października 2007 r.) nt. stosunków gospodarczych między Polską i Gruzją. Obydwa spotkania zorganizowane były dla polskich przedsiębiorców zainteresowanych rynkiem gruzińskim i odbyły się w Ministerstwie Gospodarki w W-wie. W lipcu 2014 r. w Warszawie na GPW odbyło się Poland-Georgia Investment Forum. W latach r. delegacja Gruzji regularnie uczestniczyła w Forum Ekonomicznym w Krynicy. W 2015r. Gruzja wystąpiła jako Gość Honorowy podczas Baltic Business Forum w Świnoujściu ( r.) Organizowane są takŝe misje gospodarczo-handlowe polskich przedsiębiorców do Gruzji. W listopadzie 2010r. przebywała w Gruzji polska misja gospodarcza pod przewodnictwem Pani GraŜyny Henclewskiej, Podsekretarza Stanu w MG. Podczas misji odbyło się Polsko- Gruzińskie Seminarium Biznesu w Tbilisi. W lipcu 2011r. podczas pobytu w Gruzji Prezydenta

7 RP Bronisława Komorowskiego zostało zorganizowane Polsko-Gruzińskie Forum Biznesu z udziałem przedstawicieli polskiej i gruzińskiej administracji gospodarczej oraz przedsiębiorstw. W otwarciu forum uczestniczyli Prezydent RP oraz Premier Gruzji. W styczniu 2012r. organizatorem misji handlowej do Tbilisi była Krajowa Izba Gospodarcza. Decyzją Komitetu Polityki Ubezpieczeń Eksportowych z dnia 24 października 2007 r. przywrócone zostało zabezpieczenie Gruzji systemem ubezpieczeń kredytów eksportowych, oferowanych przez Korporację Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych S.A strona: 8. Potencjalne dziedziny współpracy Gruzja jest niewielkim, ale perspektywicznym rynkiem, z wyjątkowo korzystnymi warunkami dla prowadzenia biznesu. Dotychczasowa aktywność polskich firm w Gruzji koncentruje się na współpracy z lokalnymi importerami/dystrybutorami. MoŜliwości biznesowe dla polskich firm istnieją przede wszystkim w infrastrukturze transportowej (m.in. produkcja autobusów i pojazdów szynowych, infrastruktura drogowa i portowa, modernizacja linii kolejowej), infrastrukturze komunalnej (m.in. gospodarka odpadami, oświetlenia ulic, efektywność energetyczna, gospodarka wodno-ściekowa), energetyce (m.in. kopalnie i elektrownie węglowe, energetyka wiatrowa, hydroenergia), rolnictwie (m.in. eksport technologii, linii produkcyjnych, usługi konsultingowe), przemyśle spoŝywczym, hotelarstwie i turystyce (m.in. pensjonaty i hotele 3-gwiazdkowe, spa, parki wodne i linowe, naśnieŝanie stoków, dostarczanie technologii IT, gastronomia). 9. Placówka Rzeczypospolitej Polskiej w Gruzji Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Gruzji 19, Brothers Zubalashvili St Tbilisi, Georgia tel.: ( ) fax: ( ) tbilisi.amb.sekretariat@msz.gov.pl Placówka Gruzji w Rzeczypospolitej Polskiej Ambasada Gruzji w Rzeczypospolitej Polskiej Ul. Berneńska Warszawa Tel /22 Fax warsaw.emb@mfa.gov.ge