7. DZIAŁANIA WYKONAWCZE ZWIĄZANE Z REALIZACJĄ CELÓW KIERUNKOWYCH STRATEGII EDUKACYJNEJ MIASTA GLIWICE

Transkrypt

1 7. DZIAŁANIA WYKONAWCZE ZWIĄZANE Z REALIZACJĄ CELÓW KIERUNKOWYCH STRATEGII EDUKACYJNEJ MIASTA GLIWICE W tej części dokumentu przypisano do poszczególnych działań wykonawczych Strategii edukacyjnej Miasta Gliwice sposoby ich realizacji. Przyjęto założenie, że realizacja danego działania wymaga z jednej strony zdefiniowania koniecznych do podjęcia i przeprowadzenia w ramach danego działania czynności, a z drugiej jednoznacznego określenia uczestników każdego z tych działań ze wskazaniem ich obowiązków i kompetencji. 1. Ciągłe monitorowanie systemu oświaty, z uwzględnieniem badań potrzeb edukacyjnych Monitorowanie sieci szkół jest procesem złożonym i długofalowym i obejmuje opracowywanie rocznych raportów o stanie oświaty w Gliwicach, zawierających niezbędne informacje nt. każdej grupy szkół/placówek konieczne do podejmowania dalszych decyzji. To zadanie ma na celu jednoczesne monitorowanie kosztów w każdej szkole/placówce oraz określenie sposobów ich zmniejszania. Zadanie ma także na celu uświadomienie dyrektorom szkół konieczności racjonalnego gospodarowania zasobami. Za jego realizację będzie odpowiedzialny Wydział Edukacji Urzędu Miasta Gliwice we współpracy ze szkołami/placówkami. Odbiorcami raportu będą: Prezydent Miasta i Rada Miejska. Ponieważ od tego roku zbierane będą dwa razy w ciągu roku w formie elektronicznej bardzo szczegółowe dane o szkołach (o uczniach, nauczycielach, pracownikach niepedagogicznych, bazie materialnej, kosztach prowadzenia szkoły) na potrzeby MENiS (System Informacji Oświatowej), to będziemy korzystać z tych zestawień obliczając za ich pomocą wskaźniki przydatne dla różnych ocen, jak np.: Koszt utrzymania obiektu w przeliczeniu na jednego ucznia. Informacje nt. wartości obiektu. Na wartość obiektu składa się jego stan techniczny, ostatnio wykonane remonty, położenie,.przydatność do pełnienia funkcji oświatowej. Informację nt. sytuacji demograficznej w dzielnicy (liczbę młodych małżeństw, możliwość rozbudowy osiedla, nawet modę na zamieszkanie w danej dzielnicy). Koszt kształcenia jednego ucznia a wysokość subwencji na ucznia. Raporty dotyczące przedszkoli publicznych zostaną uzupełnione o badanie frekwencji z podziałem na grupy 5-godzinne i pozostałe. Zebrane i usystematyzowane dane nt. sieci szkół umożliwią np. generowanie listy szkół i placówek o największych kosztach utrzymania. Elementem tego monitoringu jest także stworzenie bazy danych nt. sieci szkół/placówek z wykorzystaniem technik GIS. Baza będzie wykorzystywana przy planowaniu sieci szkół oraz dokonywaniu zmian w obwodach szkolnych. Zadanie będzie wykonywać Wydział Edukacji w porozumieniu z innymi wydziałami UM. Użytkownikami bazy będą Prezydent Miasta i Rada Miejska. 33

2 Podstawowymi zadaniami systemu będzie wspomaganie rejonizacji szkół podstawowych i gimnazjów oraz monitorowanie sytuacji demograficznej w poszczególnych dzielnicach. 2. Opracowanie koncepcji i sposobu racjonalizacji sieci szkół i placówek oświatowych w Gliwicach zgodnie z potrzebami mieszkańców. Realizacja tego działania wymaga zaangażowania oprócz Urzędu Miasta także Kuratorium Oświaty oraz Powiatowego Urzędu Pracy jako organów opiniodawczych. Podjęcie decyzji w tych zakresach powinno być poprzedzone badaniem rynku pracy. Tworzenie nowych zespołów szkół będzie opierać się na zasadzie grupowania szkół wg profili i kierunków kształcenia. Numeracja nowych szkół będzie systematycznie porządkowana. Szkoły tworzą dwa typy zespołów: ogólnokształcący i zawodowy. Tworzenie zespołów stwarza możliwość ciągłego doskonalenia bazy dydaktycznej, lepszej współpracy między nauczycielami. Zespoły szkół zawodowych będą tworzyć szkoły o zbliżonych profilach, aby w pełni wykorzystać bazę dydaktyczną oraz w celu ułatwienia wymiany doświadczeń i metod nauczania poszczególnych przedmiotów. Planowanie kształcenia ponadgimnazjalnego, szczególnie zawodowego jest wieloskładnikowym procesem, ściśle związanym z potrzebami lokalnego rynku pracy oraz z preferencjami uczniów (oraz często rodziców). Jak dotąd skutecznie jest realizowane badanie potrzeb edukacyjnych abiturientów gimnazjów na temat wyboru szkoły ponadgimnazjalnej, celem oszacowania liczby miejsc w poszczególnych szkołach ponadgimnazjalnych. Zostały także przeprowadzone na zlecenie Urzędu Miasta badania potrzeb lokalnego rynku pracy. Wyniki badań będą pomocne w planowaniu sieci szkół zawodowych. Posłużą także one uczniom i rodzicom jako wspomagające wybór szkoły oraz nauczycielom i pedagogom jako osobom pierwszego kontaktu z uczniem w sprawie wyboru dalszej ścieżki kariery. Uwzględniając powyższe czynniki sformułowano następujące kierunki działań w omawianym zakresie i cele kierunkowe dla nich (Tabela 9). 34

3 Tab.9. Kierunki działań w zakresie realizacji Strategii Edukacyjnej Miasta Gliwice Kierunki działań Cele kierunkowe 1. Tworzenie raportów nt.: Ustalanie przyczyn bezrobocia wśród absolwentów i podejmowanie decyzji mających na celu jego zmniejszenie struktury bezrobotnych absolwentów opinii pracodawców nt. przygotowania absolwentów do pracy 2. Składanie sprawozdań z działalności placówek i osób odpowiedzialnych za doradztwo zawodowe 3. Badanie opinii uczniów w zakresie skuteczności doradztwa zawodowego Ocena i nadzór nad działalnością szkół i placówek (ranking szkół i nauczycieli) Gromadzenie specjalistycznych opracowań oraz opinii uczniów i absolwentów, gromadzenie wyników badań mierzenia jakości szkoły, sprawdzianów i egzaminów zewnętrznych Tworzenie bazy szkół i placówek Gromadzenie informacji nt. wyposażenia szkół i placówek, potrzeb szkół i warsztatów Zachęcanie do współpracy przedsiębiorców (praktyki zawodowe, staże) Obsługa bazy danych nt. absolwentów, ich umiejętności i kwalifikacji, preferowanego miejsca pracy Praktyczna nauka zawodu poprzez pracę w firmach symulacyjnych 1. Stworzenie firmy hotelarskiej zarządzającej np. SSM Ślązaczek 2. Stworzenie przedsiębiorstwa ogrodniczego np.w strukturach MZUK 3. Stworzenia firmy zarządzającej stołówką, np. w ZSEU lub ZSTI Inicjowanie współpracy instytucji zajmujących się doradztwem zawodowym Stworzenie jednej instytucji zajmującej się praktyczną nauką zawodu Gromadzenie informacji nt. działań wykonywanych w zakresie doradztwa przez różne instytucje (m.in. Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna, Powiatowy Urząd Pracy, Szkolny Ośrodek Kariery, Agencja Rozwoju Lokalnego) 1. Skupienie praktycznej nauki zawodu w Centrum Kształcenia Praktycznego,. 2. Stworzenie jednolitego nadzoru nad bazą maszyn i urządzeń wydłuży czas eksploatacji bazy i ułatwi jej modernizację (np. zakup systemu klasy CMMs wspomagającego zarządzanie eksploatacją jest możliwy w przypadku stworzenia dużego międzyszkolnego centrum kształcenia praktycznego) 35

4 Utworzenie zespołu szkół artystycznych 1. Ustalenie typów szkół wchodzących w skład zespołu 2. Ustalenie kierunków kształcenia (możliwość kształcenia muzycznego, plastycznego, tanecznego, rzemiosła artystycznego). 3. Nawiązanie współpracy z kadrą m.in. Politechniki Śląskiej, Państwowej Szkoły Muzycznej, Gliwickiego Teatru Muzycznego Tab.9.c.d 3. Monitorowanie potrzeb inwestycyjnych szkół i placówek oświatowych oraz dostosowanie bazy dydaktycznej do potrzeb mieszkańców. Stworzenie bazy danych, zawierającej informacje nt. potrzeb remontowych i inwestycyjnych wraz z kalkulacją kosztów. Informacje z końcem każdego roku szkolnego będą przekazywane przez dyrektorów szkół, a w czasie wakacji weryfikowane przez rzeczoznawców Urzędu Miasta. Na podstawie tych danych będzie tworzona hierarchia potrzeb szkół/placówek i możliwości ze strony Urzędu Miasta, uwzględniana i oceniana będzie także aktywność dyrektorów szkół w zdobywaniu środków inwestycyjnych. Decyzja o budowie nowego obiektu lub gruntownej modernizacji istniejącego będzie poparta szczegółową, wieloaspektową analizą inwestycyjną. 4. Doskonalenie systemu zarządzania kadrami uwzględniającego w szczególności poprawę systemu motywacyjnego oraz ukierunkowanego na rozwój. Stałe monitorowanie zasobów kadrowych szkół i placówek, badanie potrzeb w zakresie dokształcania i pozyskiwania nowych kadr. Podstawą systemu zarządzania kadrami będzie ocena nauczycieli dokonywana w szkołach przez dyrektorów i nadzorowana przez kuratorium. W celu nagradzania najlepszych, aktywnych i twórczych nauczycieli należy dążyć do takiej konstrukcji płac, aby dodatek motywacyjny stanowił coraz bardziej znaczącą część wynagrodzenia. Jakość pracy nauczycieli przekłada się na sukcesy szkół i będzie pośrednio oceniana przy tworzeniu rankingów szkół. 36

5 5. Opracowanie Koncepcji programu działań uzupełniających w otoczeniu sieci placówek oświatowych. Działania uzupełniające zostaną ukierunkowane na poprawę efektywności zarządzania placówkami oświatowymi w obszarze pozadydaktycznym. Obejmą one: Analizę możliwości utworzenia zespołu finansowego obsługującego przedszkola, małe szkoły i placówki. Kontynuowanie prywatyzacji przedszkoli. Przekazanie żywienia, czynności porządkowych oraz ochrony obiektów w szkołach/placówkach firmom zewnętrznym. Wspólne ubezpieczanie placówek. Wspólne zakupy sprzętów i pomocy dydaktycznych dla szkół. Ponadto planuje się: zintensyfikowanie działań z zakresu pomocy metodycznej dla nauczycieli. poszerzanie współpracy z innymi szkołami w Europie, w tym coraz szerszą wymianę uczniów. utworzenie Środowiskowego Hufca Pracy, w którym skończy naukę i zdobędzie zawód młodzież nieucząca się i niepracująca. Hufiec także spełni ważną rolę wychowawczą w środowisku. 6. Przedstawienie sposobu i harmonogramu wdrażania strategii (z uwzględnieniem monitorowania oraz mechanizmów modyfikacji i uzupełniania) przedstawia rys.8. 37

6 Rys.8. Mapa procesu wdrażania z uwzględnieniem monitorowania i mechanizmów uzupełnienia i modyfikacji Prezydent Miasta Gliwice Wydział Edukacji Urzędu Miejskiego w Gliwicach Rada Miasta Projekt strategii edukacyjnej Miasta Gliwice Opinia nt. propozycje zmian N pozytywna? T Przyjęcie, uchwała Realizacja i przekazanie jej dalszym Kurator Oświaty Opinia nt., propozycje zmian pozytywna? N T Realizacja i przekazanie jej dalszym Dyrektorzy szkół Realizacja i przekazanie jej dalszym Nauczyciele Realizacja i przekazanie jej dalszym Społeczeństwo (uczniowie i rodzice) Świadomość celów, uczestnictwo w realizacji 38

7 Prezydent Miasta Gliwice Wydział Edukacji Urzędu Miejskiego w Gliwicach Rada Miejska Kurator Oświaty Propozycje wprowadzenia zmian do Propozycje wprowadzenia zmian do Analiza propozycji, wprowadzenie korekt Tryb wdrażania zmian analogiczny do trybu wdrażania Strategii Roczne raporty o stanie oświaty Roczne programy racjonalizacji sieci szkół, podejmowanie decyzji Przekazanie zmian Dyrektorzy szkół Propozycje wprowadzenia zmian do, sformułowane wspólnie z uczniami, rodzicami i nauczycielami Dane do raportu o stanie oświaty Przekazanie zmian dalszym Współudział we wprowadzaniu zmian Nauczyciele Przekazanie zmian dalszym Współudział we wprowadzaniu zmian Społeczeństwo (uczniowie i rodzice) Współudział we wprowadzaniu zmian c. d. Rys.8. 39

8 8. CZYNNIKI UZUPEŁNIAJĄCE W STRATEGII EDUKACYJNEJ MIASTA GLIWICE Analiza mapy procesu strategicznego, pokazanej na Rys.8, pozwala na stwierdzenie istotnego dla kształtu niniejszego opracowania faktu. Przedstawione w poprzedniej części działania, składające się na sposoby realizacji celów szczegółowych strategii, pokazują pewien nadrzędny (ogólny) wymiar tych działań, natomiast nie wchodzą w kwestie szczegółowe, dotyczące podstawowych podmiotów, które zgodnie z tą strategią będą funkcjonowały: szkół i placówek oświatowych. Można zauważyć na przedstawionej mapie procesu strategicznego, iż stopień i zakres zaangażowania w tym procesie w szczególności kierowników jednostek oświatowych (dyrektorów szkół i placówek) jest niezbyt znaczący. Wynika to jednak z przyjętego w tym opracowaniu fundamentalnego założenia metodologicznego o nadrzędności strategii wobec systemu zarządzania. Oczywiście, z chwilą przyjęcia strategii kierownicy jednostek będą zobowiązani do funkcjonowania zgodnie z jej zapisami (model zarządzania strategicznego ), ale sam dokument strategiczny w swojej podstawowej formie nie obejmuje tego, co stanowi obszar kompetencji i odpowiedzialności dyrektora. Biorąc jednak pod uwagę stan wyjściowy, wydaje się niezbędne uzupełnienie niniejszego dokumentu o wskazanie pewnych rozwiązań, które ułatwią kadrze zarządzającej wywiązanie się z zadań, wynikających ze strategii edukacyjnej Gliwic. W szczególności, rozwiązania takie powinny zwiększać obszar kompetencji (i odpowiedzialności) dyrektora, z równoczesnym doprecyzowaniem zasad, wiążących jednostkę systemu oświaty z organami nadrzędnymi: organem prowadzącym i organem nadzoru pedagogicznego. Druga z wymienionych kwestii jest bardzo precyzyjnie regulowana przez odpowiednie akty prawne, natomiast kwestia pierwsza zawiera w sobie ciągle zbyt duży obszar niejasności i dowolności. 40