SPIS TREŚCI. I. Postanowienia ogólne. Wykaz podstawowych przepisów prawnych z zakresu ochrony przeciwpożarowej.

Transkrypt

1 SPIS TREŚCI I. Postanowienia ogólne. II. Wykaz podstawowych przepisów prawnych z zakresu ochrony przeciwpożarowej. III. Zadania i obowiązki pracowników w zakresie ochrony przeciwpożarowej 1. Obowiązki Wójta Gminy. 2. Obowiązki pracowników dozorowania. 3. Obowiązki wszystkich pracowników. IV. Warunki ochrony przeciwpożarowej, wynikające z przeznaczenia obiektu, sposobu użytkowania, prowadzonego procesu technologicznego i jego warunków technicznych, w tym zagrożenia wybuchem. 1. Kwalifikacja obiektu do kategorii zagrożenia ludzi (ZL). 2. Sytuowanie i warunki budowlane obiektu. 3. Drogi pożarowe. 4. Przeciwpożarowe zaopatrzenie wodne. 5. Instalacje i urządzenia techniczne. V. Wewnętrzny system łączności i alarmowania na wypadek zagrożenia pożarem lub wybuchem. VI. Zasady i sposoby usuwania zagrożeń pożarem lub wybuchem. 1. Usuwanie zagrożeń pożarem lub wybuchem. 2. Zasady zabezpieczania prac niebezpiecznych pożarowo. VII. Zasady postępowania na wypadek pożaru, wybuchu lub awarii. 1. Zasady alarmowania jednostek ratowniczo-gaśniczych Państwowej Straży Pożarnej. 2. Zasady postępowania pracowników do czasu przybycia jednostek ratowniczogaśniczych. 3. Zasady współdziałania z kierującym akcją ratowniczą. VIII. Rozmieszczenie urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic. IX. Organizacja i warunki ewakuacji. X. Organizacja i zasady zaznajamiania pracowników z Instrukcją bezpieczeństwa pożarowego oraz z przepisami przeciwpożarowymi.

2 Załączniki: Nr l. Instrukcja przeciwpożarowa ogólna. Nr 2. Wykaz osób, które zapoznały się z niniejszą Instrukcją. Nr 3. Wzory formularzy stosowanych w przypadku przeprowadzania prac pożarowo niebezpiecznych. Nr 4. Instrukcja w sprawie prowadzenia ksiązki ewidencyjnej wydanych leków. Nr 5. Instrukcja pierwszej pomocy w nieszczęśliwych wypadkach. Nr 6. Instrukcja alarmowa w przypadku zgłoszenia o podłożeniu ładunku wybuchowego w obiekcie użyteczności publicznej. Nr 7. Instrukcja ewakuacyjna. Nr 8. Wykaz osób odpowiedzialnych za przeprowadzanie ewakuacji w budynkach Urzędu Gminy. Dodatkowo: Wykaz podstawowych znaków stosowanych w ochronie przeciwpożarowej. 2

3 I. Postanowienia ogólne. 1. Zakres opracowania stanowi instrukcja bezpieczeństwa pożarowego Urzędu Gminy Zgierz ul. Łęczycka 4 2. Podstawa opracowania: 1) 6 ust. l rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów /Dz. U. z 2006 r. Nr 80, poz. 563/. 2) Informacje uzyskane od Zleceniodawcy. 3) zlecenie wykonania. 3. Postanowienia niniejszej instrukcji: 1) formułują szczegółowe zasady ochrony przeciwpożarowej w budynku, 2) ustalają zasady postępowania na wypadek pożaru. Urząd Gminy czynny jest w godzinach od do Pracownicy służby dozoru pracują od do 21.00, robotnik gospodarczy /sprzątaczki/ od do Nadzór nad ochroną ppoż w budynku A i budynku B sprawuje Wójt Gminy. Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego powinna być poddawana okresowej aktualizacji, co najmniej raz na dwa lata, a także po takich zmianach sposobu użytkowania obiektu lub procesu technologicznego, które wpływają na zmianę warunków ochrony przeciwpożarowej. Ochrona przeciwpożarowa polega na realizacji przedsięwzięć mających na celu ochronę życia, zdrowia i mienia przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem poprzez: 1) zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzeniania się pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia, 2) zapewnienie sił i środków do zwalczania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia, 3) prowadzenia działań ratowniczych. 3

4 Właściciel, zarządca lub użytkownik budynku, obiektu lub terenu, zapewniając jego ochronę przeciwpożarową, obowiązany jest w szczególności: 1) przestrzegać przeciwpożarowych wymagań budowlanych, instalacyjnych i technologicznych, 2) wyposażyć budynek, obiekt lub teren w sprzęt pożarniczy i ratowniczy oraz środki gaśnicze, zapewnić konserwację i naprawy sprzętu oraz urządzeń określonych powyżej zgodnie z zasadami i wymaganiami gwarantującymi sprawne i niezawodne ich funkcjonowanie, 3) zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie lub na terenie bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji, 4) przygotować budynek, obiekt lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej, 5) zaznajomić pracowników z przepisami przeciwpożarowymi, 6) ustalić sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia. Ilekroć w instrukcji jest mowa o: 1) materiałach niebezpiecznych pożarowo - rozumie się przez to następujące materiały niebezpieczne: a) gazy palne. b) ciecze palne o temperaturze zapłonu poniżej 328,15 K (55 C), c) materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy palne, d) materiały zapalające się samorzutnie na powietrzu, e) materiały wybuchowe i pirotechniczne, f) materiały ulegające samorzutnemu rozkładowi lub polimeryzacji, g) materiały mające skłonności do samozapalenia; 2) strefie pożarowej składowiska - rozumie się przez to powierzchnię składowiska oddzieloną od budynków, innych obiektów budowlanych i składowisk, w sposób określony dla budynków magazynowych - wolnym pasem terenu o szerokości nie mniejszej niż dopuszczalna lub ścianą oddzielenia przeciwpożarowego o wysokości przekraczającej poziom składowania co najmniej o 0,5 m i klasie odporności ogniowej nie mniejszej niż REI 120; 4

5 3) strefie zagrożenia wybuchem - rozumie się przez to przestrzeń, w której może występować mieszanina wybuchowa substancji palnych z powietrzem lub innymi gazami utleniającymi, o stężeniu zawartym między dolną i górną granicą wybuchowości; 4) technicznych środkach zabezpieczenia przeciwpożarowego - rozumie się przez to urządzenia, sprzęt, instalacje i rozwiązania budowlane służące zapobieganiu powstawania i rozprzestrzeniania się pożarów; 5) terenie przyległym - rozumie się przez to pas terenu wokół obiektu, o szerokości równej minimalnej dopuszczalnej odległości od innych obiektów z uwagi na wymagania bezpieczeństwa pożarowego określone w przepisach rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 oraz z 2004 r. Nr 109, poz. 1156), zwanych dalej "przepisami techniczno-budowlanymi"; 6) urządzeniach przeciwpożarowych - rozumie się przez to urządzenia (stałe lub półstałe, uruchamiane ręcznie lub samoczynnie) służące do wykrywania i zwalczania pożaru lub ograniczania jego skutków w obiektach, w których lub przy których są zainstalowane, a w szczególności: stałe i półstałe urządzenia gaśnicze i zabezpieczające, urządzenia wchodzące w skład systemu sygnalizacji pożarowej i dźwiękowego systemu ostrzegawczego, instalacje oświetlenia ewakuacyjnego, hydranty, zawory hydrantowe. pompy w pompowniach przeciwpożarowych, przeciwpożarowe klapy odcinające, urządzenia oddymiające oraz drzwi i bramy przeciwpożarowe, o ile są wyposażone w systemy sterowania; 7) zabezpieczeniu przed zadymieniem dróg ewakuacyjnych - rozumie się przez to zabezpieczenie przed utrzymywaniem się na drogach ewakuacyjnych dymu w ilości, która ze względu na ograniczenie widoczności lub toksyczność uniemożliwiłaby bezpieczną ewakuację; 8) zagrożeniu wybuchem - rozumie się przez to możliwość tworzenia przez palne gazy, pary palnych cieczy, pyły lub włókna palnych ciał stałych, w różnych warunkach, mieszanin z powietrzem, które pod wpływem czynnika inicjującego 5

6 zapłon (iskra, łuk elektryczny lub przekroczenie temperatury samozapłonu) wybuchają, czyli ulegają gwałtownemu spalaniu połączonemu ze wzrostem ciśnienia; 9) zaworze hydrantowym - rozumie się przez to ręczny zawór odcinający umieszczony na instalacji wodociągowej przeciwpożarowej, wyposażony w nasadę 52 umożliwiającą podłączenie węży pożarniczych; 10) pompowni przeciwpożarowej - rozumie się przez to pompownię zasilającą w wodę instalację lub sieć wodociągową przeciwpożarową; 11) przeciwpożarowym wyłączniku prądu - rozumie się przez to wyłącznik odcinający dopływ prądu do wszystkich obwodów, z wyjątkiem obwodów zasilających instalacje i urządzenia, w których funkcjonowanie jest niezbędne podczas pożaru; 12) materiałach łatwo zapalnych - rozumie się przez to materiały, których znormalizowane próbki w określonych warunkach, poddane działaniu płomienia lub źródła promieniowania cieplnego, zapalają się płomieniem i po usunięciu tego źródła palą się samorzutnie nadal; 13) materiałach trudno zapalnych - rozumie się przez to materiały, których znormalizowane próbki w określonych warunkach, poddane działaniu płomienia lub źródła promieniowania cieplnego zapalają się płomieniem jedynie w zasięgu działania źródła ciepła i po usunięciu tego źródła albo po miejscowym wypaleniu - gasną; 14) materiałach niepalnych - rozumie się przez to materiały, których znormalizowane próbki w określonych warunkach, poddane działaniu płomienia lub źródła promieniowania cieplnego, nie zapalają się, nie powodują wydzielania takiej ilości ciepła, które warunkuje podniesienie temperatury do określonej wartości. 6

7 II. Wykaz podstawowych przepisów prawnych i Polskich Norm z zakresu ochrony przeciw pożarowej. 1. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej /t.j. z 2002 r. Dz. U. Nr 147, póz z późn. zm./. 2. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej /t.j. z 2002 r. Dz. U. Nr 147, póz z późn. zm./. 3. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane /t.j. Dz. U. z 2003 r. Nr 207, poz z późn. zm/. 4. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 4 lipca 1992 r. w sprawie zakresu i trybu korzystania z praw przez kierującego działaniem ratowniczym /Dz. U. Nr 54, poz.259/ 5. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003 r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych /Dz. U. z 2003 r. Nr 121, poz Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie /Dz. U. z 2002 r. Nr 75, poz. 690 z późn. zm./. 7. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 22 kwietnia 1998 r. w sprawie wyrobów służących do ochrony przeciwpożarowej, które mogą być wprowadzone do obrotu i stosowanie wyłącznie na podstawie certyfikatu zgodności /Dz. U. Nr 55 z 1998 r. poz Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 16 marca 1998 r. w sprawie wymagań kwalifikacyjnych dla osób zajmujących się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci oraz trybu stwierdzania tych kwalifikacji, rodzajów instalacji i urządzeń przy których eksploatacji wymagane jest posiadanie kwalifikacji, jednostek organizacyjnych, przy których powołuje się komisje kwalifikacyjne, oraz wysokości opłat pobieranych za sprawdzenie kwalifikacji /Dz. U. z 1998 r. Nr 59, poz. 377 z późn. zm./. 9. PN-B-02852: Ochrona przeciwpożarowa budynków. Obliczanie gęstości obciążenia ogniowego oraz wyznaczanie względnego czasu trwania pożaru. 10. PN-B-02863: Ochrona przeciwpożarowa budynków. Przeciwpożarowi zaopatrzenie wodne. Sieć wodociągowa przeciwpożarowa. 7

8 11. PN-B-02864: Ochrona przeciwpożarowa budynków. Przeciwpożarowi zaopatrzenie wodne. Zasady obliczania zapotrzebowania na wodę do celów przeciwpożarowych do zewnętrznego gaszenia pożaru. 12. PN-B-02865: Ochrona przeciwpożarowa budynków. Przeciwpożarowe zaopatrzenie wodne. Instalacja wodociągowa przeciwpożarowa. 13. PN-84/E Oświetlenie wnętrz światłem elektrycznym. 14. PN-92/N Barwy bezpieczeństwa i znaki bezpieczeństwa. 15. PN-92/N-01256/01 - Znaki bezpieczeństwa. Ochrona przeciwpożarowa. 16. PN-92/N-01256/02 - Znaki bezpieczeństwa. Ewakuacja. 17. PN-N : Znaki bezpieczeństwa. Techniczne środki przeciwpożarowe. 18. PN-N : Znaki bezpieczeństwa. Zasady umieszczania znaków bezpieczeństwa na drogach ewakuacyjnych i drogach pożarowych. 19. PN -B Ogrzewnictwo. Kotłownie wbudowane na paliwa gazowe o gęstości względnej mniejszej niż 1. 8

9 III. Zadania i obowiązki pracowników w zakresie ochrony przeciwpożarowej. 1. Obowiązki Wójta Gminy. Do zadań i obowiązków Wójta w zakresie ochrony przeciwpożarowej należy w szczególności: a/ przestrzeganie przeciwpożarowych wymagań budowlanych, instalacyjnych i technologicznych, b/ wyposażenie budynków i terenu w sprzęt pożarniczy i ratowniczy oraz środki gaśnicze, c/ zapewnienie osobom przebywającym na terenie bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji, d/ przygotowanie budynków i terenu gminy do prowadzenia akcji ratowniczej, tzn. spełnienia określonych warunków, którym powinny odpowiadać drogi pożarowe i drogi ewakuacyjne, e/ utrzymywanie sprawności systemu alarmowania i powiadamiania na wypadek pożaru lub innego miejscowego zagrożenia, f/ określenie obowiązków i odpowiedzialności poszczególnych pracowników za stan zabezpieczenia ppoż. w ramach ich działalności merytorycznej, g/ wydawanie zarządzeń zmierzających do właściwego zabezpieczenia w oparciu o wnioski własnych organów kontrolnych oraz zewnętrznych organów kontrolnych Państwowej Straży Pożarnej, h/ organizowanie oraz koordynowanie szkolenia i doskonalenia pracowników z zakresu ochrony przeciwpożarowej, i/ dokonywanie ocen skuteczności i efektywności funkcjonowania struktur organizacyjnych oraz metod działania w zakresie zapewnienia ochrony ppoż. 2. Obowiązki pracowników dozorowania. Do zadań i obowiązków pracowników dozorowania w zakresie ochrony przeciwpożarowej należy w szczególności: a/ znajomość zagrożenia pożarowego chronionego obiektu, b/ kontrolowanie obiektów. pomieszczeń a w szczególności miejsc niebezpiecznych pożarowo po zakończeniu pracy, w dni wolne od pracy wg zasad ustalonych przez przełożonych, c/ znajomość instrukcji na wypadek pożaru, obsługi podręcznego 9

10 sprzętu gaśniczego oraz jego zastosowania, jak również wskazania drogi dojazdu do miejsca pożaru jednostkom straży pożarnej, d/ zabezpieczenie przed dostaniem się na teren, podczas trwania akcji gaśniczej, osób niepowołanych, e/ reagowanie na nieprzestrzeganie przepisów ppoż. przez osoby trzecie oraz pracowników, informować o wszelkich sprawach przełożonych, f/ odbywanie okresowe szkolenia w zakresie ochrony ppoż., g/ realizowanie innych zadań w zakresie ochrony ppoż. wynikających z zarządzeń i poleceń Wójta. 3. Obowiązki wszystkich pracowników. Do zadań i obowiązków wszystkich pracowników w zakresie ochrony przeciwpożarowej należy w szczególności: a/ przestrzeganie podstawowych zasad bezpieczeństwa pożarowego oraz stosowanie zasad podanych w instrukcjach technologicznych, b/ zachowanie szczególnej ostrożności przy używaniu cieczy łatwopalnych w pomieszczeniach, c/ odbywanie szkoleń w zakresie ochrony przeciwpożarowej, d/ znajomość instrukcji na wypadek pożaru, obsługi podręcznego sprzętu gaśniczego i hydrantów wewnętrznych oraz jego zastosowania i rozmieszczenia w pobliżu swego miejsca pracy, e/ zgłaszanie wszelkich niedociągnięć z zakresu ochrony ppoż. swoim bezpośrednim przełożonym i pracownikowi ds. bhp i ppoż. 10

11 IV. Warunki ochrony przeciwpożarowej, wynikające z przeznaczenia obiektu, sposobu użytkowania, prowadzonego procesu technologicznego i jego warunków technicznych, w tym zagrożenia wybuchem Podstawą do ustalenia zakresu wymagań dla przeciwpożarowego zabezpieczenia obiektu jest określenie poziomu występującego zagrożenia pożarowego. Zagrożeniem pożarowym określamy wszystkie elementy mające wpływ na niebezpieczeństwo powstania pożaru, jego rozprzestrzenianie się, natężenie i czas trwania oraz zagrożenie życia ludzkiego. Niniejsze opracowanie powinno ułatwić bezpieczną pracę i ograniczyć do minimum możliwość powstania jakiegokolwiek zapłonu lub pożaru. Przestrzeganie wymogów bezpieczeństwa ogólnego i pożarowego oraz higieny pracy jest podstawowym obowiązkiem wszystkich osób zatrudnionych w Urzędzie. 1. Kwalifikacja obiektu do kategorii zagrożenia ludzi (ZL). Podział budynków ze względu na wysokość: a. niskie (N) do 12 m włącznie nad poziomem terytorium lub mieszkalne o wysokości do 4 kondygnacji nadziemnych włącznie. b. Średniowysokie (SW) ponad 12 m do 25 m włącznie nad poziomem terytorium lub mieszkalne o wysokości ponad 4 do 9 kondygnacji podziemnych. c. Wysokie (W) ponad 25 m do 55 m włącznie nad poziomem terenu lub mieszkalne o wysokości ponad 9 do 18 kondygnacji nadziemnych włącznie. d. Wysokościowe (WW) powyżej 55 m nad poziomem terenu. Na podstawie kategorii ZL i obciążenia ogniowego ustala się sposób zabezpieczenia budynku użyteczności publicznej (w tym zakładowe administracyjno socjalne) a w szczególności: odporność pożarową budynku i odporność ogniową jego elementów, wielkość stref pożarowych, warunki ewakuacji, warunki wykończenia i wystroju, dopuszczalne odległości pomiędzy budynkami itp., wyposażenie w podręczny sprzęt gaśniczy. 11

12 Kategorie zagrożenia ludzi Budynki, ich części lub pomieszczenia ze względu na ich funkcje kwalifikuje do następujących kategorii zagrożenia ludzi: ZL I zawierające pomieszczenia przeznaczone do jednoczesnego przebywania 50 osób nie będących ich stałymi użytkownikami, a nie przeznaczone przede wszystkim do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się. ZL II przeznaczone przede wszystkim do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się, takie jak szpitale, żłobki, przedszkola, domy dla osób starszych. ZL III użyteczności publicznej, nie zakwalifikowane do ZL I i ZL II. ZL IV mieszkalne, ZL V zamieszania zbiorowego, nie zakwalifikowane do ZL I i ZL II. Budynek ze względu na wysokość: 1) budynek A zaliczany jest do budynków średniowysokich - do 25 m włącznie nad poziomem terenu, kategorię zagrożenia ludzi - ze względu na funkcję obiekt jako całość kwalifikuje się do kategorii ZL III zagrożenia ludzi. 2) Budynek B zaliczany jest do budynków niskich do 12 m włącznie nad poziomem terenu, kategorię zagrożenia ludzi - ze względu na funkcję obiekt jako całość kwalifikuje się do kategorii ZL III zagrożenia ludzi. Sytuowanie i warunki budowlane obiektu Urząd Gminy zlokalizowany jest w dwóch wolnostojących budynkach frontem do ulicy Łęczyckiej zlokalizowany jest stary budynek Urzędu a w podwórku znajduje się nowy drugi budynek. Budynek A (stary budynek Urzędu Gminy) jest to obiekt murowany, trzy kondygnacyjny ze strychem, częściowo podpiwniczonym. Stropy żelbetowe i drewniane, schody żelbetowe do II piętra powyżej tej kondygnacji prowadzą schody drewniane na strych. Dach drewniany pokryty blachą. Wejście do budynku od strony ulicy oraz wyjście na drugą stronę. 1. Powierzchnia zabudowy 258,4 m 2 2. Wysokość obiektu 14 m 12

13 3. Długość obiektu 18 m 4. Szerokość obiektu 14 m 5. Powierzchnia użytkowa 789, 8 m 2 6. Kubatura budynku 3420 m 3 W budynku znajdują się takie pomieszczenia jak: - PIWNICA : pomieszczenia gospodarcze - PARTER : biura i węzły sanitarne - I PIĘTRO : biura i węzły sanitarne - II PIĘTRO : biura i węzły sanitarne - STRYCH : niezagospodarowany W budynku tym zatrudnionych jest łącznie 38 osób. Druga część Urzędu Gminy to budynek B. Jest to obiekt nowy, murowany, trzy kondygnacyjny, całkowicie podpiwniczony. Stropy żelbetowe na belkach stalowych w układzie mieszanym, klatka schodowa monolityczna. Stropodach pokryty papą. Wyjście na dach z klatki schodowej. Jedno wyjście z budynku. 1. Powierzchnia zabudowy 260, 9 m 2 2. Wysokość obiektu 11 m 3. Długość obiektu 31 m 4. Szerokość obiektu 7,5 m 5. Powierzchnia użytkowa 714,9 m 2 6. Kubatura budynku 2900 m 3 W budynku znajdują się takie pomieszczenia jak: - PIWNICA : archiwum, kotłownia (co), magazyn OC, schron - PARTER : biura i węzły sanitarne - I PIĘTRO : biura i węzły sanitarne - II PIĘTRO : biura i węzły sanitarne, szatnia W budynku tym zatrudnionych jest łącznie 28 osób. Obiekty wyposażone są w następujące instalacje techniczne: - wodociągową w sieci miejskiej - kanalizacyjną - instalację elektryczną - instalację centralnego ogrzewania w kotłowni lokalnej / budynek B/ - instalację grawitacyjną we wszystkich pomieszczeniach. 13

14 Budynek A Dopuszczalna powierzchnia strefy pożarowej dla budynku o wysokości do 12 m włącznie zaliczonego do kategorii ZL III zagrożenia ludzi wynosi m 2. Dopuszczalne wielkości stref pożarowych nie są więc przekroczone. Budynek B Dopuszczalna powierzchnia strefy pożarowej dla budynku o wysokości do 25 m włącznie zaliczonego do kategorii ZL III zagrożenia ludzi wynosi m 2. Dopuszczalne wielkości stref pożarowych nie są więc przekroczone. Wymaganą klasa odporności pożarowej dla budynku Gminy zaliczanego do kategorii ZL III jest klasa odporności pożarowej klasa D. 3. Drogi pożarowe. Zgodnie z obowiązującymi przepisami przeciwpożarowymi dojazdy o charakterze dróg pożarowych wymagane są do budynków zaliczonych do kategorii ZL III zagrożenia ludzi o powierzchni przekraczającej 800 m 2. Dojazd do budynku jest więc wymagany. Dostęp do budynku realizowany jest poprzez istniejący układ komunikacyjny. 4. Przeciwpożarowe zaopatrzenie wodne. Zapotrzebowanie wodne do zewnętrznego gaszenia pożaru dla budynku wynosi 20 dm 3 /s. Do zewnętrznego gaszenia pożaru w takiej ilości możliwy jest pobór wody z hydrantów zewnętrznych zlokalizowanych na sieci wodociągowej występującej w najbliższym otoczeniu budynku. W budynku A usytuowany jest hydrant zewnętrzny 52 z wężem półsztywnym. 5. Instalacje i urządzenia techniczne. Instalacje i urządzenia techniczne, będące wyposażeniem obiektu, powinny pod względem bezpieczeństwa pożarowego odpowiadać warunkom technicznym określonym w Polskich Normach oraz przepisach szczególnych. 14

15 Przez instalacje i urządzenia techniczne rozumie się m. in. następujące instalacje oraz urządzenia występujące w obiekcie: 1. ogrzewcze, 2. wentylacyjne, dymowe i spalinowe, 3. elektroenergetyczne i odgromowe, 4. wodociągowe i kanalizacyjne, 5. klimatyzacyjne. Instalacje i urządzenia techniczne należy użytkować i utrzymywać w stanie zgodnym z warunkami technicznymi i wymaganiami ustalonymi przez producenta, w szczególności należy poddawać je okresowym przeglądom i konserwacji. Eksploatacja instalacji i urządzeń, których stan techniczny może przyczynić się do powstania pożaru, wybuchu lub rozprzestrzeniania ognia, jest zabroniona Na podstawie art. 62 ustawy z 1994 r. - Prawo budowlane należy poddać okresowej kontroli, co najmniej raz na 5 lat, instalację elektryczną w zakresie sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów. Wszelkie prace konserwacyjno-naprawcze oraz pomiary instalacji elektrycznej mogą być wykonywane przez osoby posiadające odpowiednie uprawnienia kwalifikacyjne. Instalacje i urządzenia elektryczne powinny odpowiadać obowiązującym przepisom i normom, a w szczególności: - główny wyłącznik energii elektrycznej powinien być wyraźnie oznakowany, zgodnie z PN, - szafki mieszczące tablice rozdzielcze (rozdzielnie) z bezpiecznikami powinny być wykonane z materiałów niepalnych oraz zabezpieczone przed dostępem osób nieupoważnionych, - instalowanie opraw oświetleniowych oraz osprzętu instalacji elektrycznych, jak: - wyłączniki, przełączniki, gniazda wtyczkowe, bezpośrednio na podłożu palnym jest zabronione, jeżeli ich konstrukcja nie zabezpiecza podłoża przed zapaleniem. - wszystkie obwody na tablicy powinny być opisane i oznakowane, bezpieczniki dostosowane do obciążenia. 15

16 Instalacje elektryczne powodują zagrożenie pożarowe wskutek możliwości powstawania zwarć nie tylko w instalacjach przewodowych i sieci elektrycznej, lecz także w różnorodnych odbiornikach energii elektrycznej. Największe zagrożenie pożarowe stanowią instalacje prowizoryczne. W celu wykluczenia możliwości powstania pożaru, którego przyczyną byłyby instalacje prowizoryczne konieczne jest w czasie eksploatacji przestrzegać następujących postanowień: - przewody instalacji powinny być zabezpieczone przed możliwością uszkodzeń mechanicznych i zakładane bardzo dokładnie, aby nie stwarzały niebezpieczeństwa pożaru w przypadku uszkodzenia, - nie należy używać przewodów z uszkodzoną izolacją, a naprawa powinna być przeprowadzana zgodnie z obowiązującymi przepisami przez pracownika posiadającego odpowiednie kwalifikacje, - tablice rozdzielcze, wyłączniki itp. powinny być pod stałą kontrolą odpowiedzialnego pracownika i utrzymywane w stanie uniemożliwiającym powstawanie zwarć, - przy obsłudze urządzeń elektrycznych należy zwracać uwagę na stan przewodów zasilających, wyłączników i bezpieczników, - nie wolno grzejników elektrycznych (np. kuchenek) ustawiać w pobliżu materiałów łatwo zapalnych i palnych bez izolacji np. ceramicznej, - zabrania się używanie grzejników elektrycznych w pomieszczeniach, gdzie mogą występować pary cieczy łatwo zapalnych i wybuchowych, jak np. benzyny, lakiery, - żarówki, lampy itp. urządzenia służące do oświetlenia powinny być pod ścisłą kontrolą i w przypadku uszkodzenia należy je wymieniać na nowe, - wszelkie urządzenia elektryczne powinny być wyłączane przy opuszczaniu pomieszczeń, 5.2. Stan techniczny urządzeń oświetlenia elektrycznego oraz warunki eksploatacji powinny być kontrolowane i oceniane na podstawie wyników przeprowadzanych okresowo oględzin i badań. Badania należy przeprowadzać przy odbiorze nowych lub zmodernizowanych urządzeń oświetleniowych, okresowo co 5 lat oraz w przypadkach uzasadnionych wątpliwości czy wymagania Polskiej Normy PN-84/E Oświetlenie wnętrz światłem elektrycznym" są spełnione. 16

17 Zaleca się przeprowadzanie badań okresowych co dwa lata. Za wykonanie badań odpowiada użytkownik pomieszczeń. Oświetlenie awaryjne musi zapewniać minimalną wartość natężenia oświetlenia 0,5 lx w każdym punkcie rogi ewakuacyjnej. Oświetlenie to powinno pojawiać się w czasie nie dłuższym niż 2 sekundy po zaniku oświetlenia podstawowego Instalacje i urządzenia gazowe. 1) Gaz z sieci gazowej, doprowadzony do zewnętrznej ściany budynku nie może mieć ciśnienia wyższego niż 400 kpa. 2) Instalacja gazowa, przyłączona do sieci gazowej, wykonanej z rur stalowych powinna być zabezpieczona przed wpływem prądów błądzących. 3) Przepusty instalacyjne przez zewnętrzne ściany budynku, znajdujące się poniżej poziomu terenu, powinny być zabezpieczone przed możliwością przenikania gazu do wnętrza budynku. 4) W budynkach, w których ustanowiony jest stały nadzór może być stosowana instalacja sygnalizująca niedopuszczalny poziom stężenia gazu. 5) Budynek zasilany z sieci gazowej, z sieci lokalnej gazów płynnych lub zewnętrznych źródeł zasilania powinien mieć zainstalowany na przyłączu kurek główny, umożliwiający odcięcie dopływu gazu do instalacji gazowej. Kurek główny powinien być zainstalowany w wentylowanej szafce przy ścianie we wnęce ściennej lub w odległości nie przekraczającej 5 m od zasilanego budynku, w miejscu łatwo dostępnym i zabezpieczonym przed wpływami atmosferycznymi, uszkodzeniami mechanicznymi i dostępem osób niepowołanych. Odległość kurka głównego od poziomu terenu oraz najbliższej krawędzi okna, drzwi lub innego otworu w budynku powinna wynosić co najmniej 0,5 m. Miejsce instalowania kurka głównego powinno być jednoznacznie oznakowane. 6) Przewody instalacji gazowej należy wykonać z rur stalowych bez szwu lub rur stalowych ze szwem przewodowych, zgodnych z wymaganiami Polskich Norm, łączonych przez spawanie. Dopuszcza się stosowanie połączeń gwintowanych do przyłączenia armatury oraz do innych połączeń w budynku użyteczności publicznej za połączeniami odgałęzień prowadzących do odrębnych lokali. 17

18 5.4. Zgodnie z 53 ust. 2 rozporządzenia [7] budynki należy wyposażać w instalację piorunochronną, chroniącą od wyładowań atmosferycznych, jeżeli obowiązek taki wynika z Polskiej Normy. Wymagania dotyczące ochrony podstawowej podane są w arkuszu normy PN-86/E-05003/02 "Ochrona odgromowa obiektów budowlanych. Ochrona podstawowa." W normie zawarto również szczegółowe wymagania dotyczące badań urządzeń piorunochronnych do tej ochrony. W ochronie podstawowej badania okresowe należy przeprowadzać raz na 6 lat. Obiekt powinien mieć metryki urządzenia piorunochronnego oraz protokoły z badania urządzenia piorunochronnego, które podano poniżej. 18

19 METRYKA URZĄDZENIA PIORUNOCHRONNEGO Obiekt budowlany (miejsce położenia, adres) :. wykonany dnia :... Nazwa i adres wykonawcy :.. 1. Opis obiektu budowlanego a) rodzaj obiektu : b) pokrycie dachu :.. c) konstrukcja dachu : d) ściany :. 2. Opis urządzenia piorunochronnego a) zwody:.. b) przewody odprowadzające :. c) zaciski probiercze :. d) przewody uziemiające :. e) uziomy : 3. Schemat urządzenia piorunochronnego Opis i schemat wykonał:... /imię, nazwisko i adres sporządzającego/ Data... Podpisy:

20 PROTOKÓŁ BADAŃ URZĄDZENIA PIORUNOCHRONNEGO Obiekt Budowlany:. Adres:.. Członkowie komisji:... Imię, nazwisko:.. WYKONALI NASTĘPUJĄCE BADANIA : 1. Oględziny części nadziemnej :. 2. Sprawdzenie wymiarów :.. 3. Pomiar rezystancji urządzeń :. 4. Sprawdzenie stanu uziomów : Kontrola połączeń galwanicznych :..... PO ZBADANIU URZĄDZENIA PIORUNOCHRONNEGO POSTANOWIONO : A. Uznać urządzenie piorunochronne za zgodne z obowiązującymi przepisami: B. Uznać urządzenie piorunochronne za niezgodne z obowiązującymi przepisami z powodu :... C. Zaleca się wykonać następujące prace naprawcze : Podpisy Data

21 V. Wewnętrzny system łączności i alarmowania na wypadek zagrożenia pożarem lub wybuchem. 1. W budynku istnieje wewnętrzny system łączności oparty na informacji słownej i instalacji telefonicznej. Ponadto budynki Urzędu Gminy chronione są poprzez monitoring firmy AJAX Security. 2. Zewnętrzną łączność stanowią telefony z bezpośrednim wyjściem na centralę miejską. Telefony te są alarmowymi do jednostek straży pożarnej i miejsce ich usytuowania powinno być oznakowane znakami bezpieczeństwa. W ich sąsiedztwie powinna być umieszczona w sposób widoczny instrukcja postępowania na wypadek pożaru (załącznik nr 1). 3. Środki i sposoby ogłaszania alarmu o niebezpieczeństwie. Alarm o niebezpieczeństwie należy ogłaszać przy użyciu telefonu lub gońców. Akcją ewakuacyjną powinien kierować Wójt lub/i osoba wyznaczona przez niego. Komunikaty i zalecenia winny być podawane zdecydowanym i opanowanym głosem. Zasada postępowania w przypadku alarmu: a/ w przypadku otrzymania sygnału o pożarze, pracownik ogłasza alarm za pomocą telefonów wewnętrznych i informuje o zdarzeniu Wójta, b/ następnie informuje jednostkę straży pożarnej o zaistniałym zdarzeniu zgodnie z instrukcją postępowania na wypadek pożaru (załącznik nr 1). 21

22 VI. Zasady i sposoby usuwania zagrożeń pożarem lub wybuchem 1. Usuwanie zagrożeń pożarem lub wybuchem. 1. Niebezpieczeństwo powstania pożaru w pomieszczeniach budynków A i B Urzędu Gminy wynikać może z następujących przyczyn: 1) porzucanie nie wygaszonych niedopałków papierosów na materiały palne, 2) pozostawienie nie wyłączonych odbiorników energii elektrycznej lub pozostawienie ich w pobliżu materiałów palnych, 3) niewłaściwe użytkowanie i posługiwanie się materiałami łatwopalnymi, 4) niewłaściwa i nieterminowa konserwacja urządzeń i instalacji elektrycznych, 5) niewłaściwa eksploatacja urządzeń elektrycznych i grzewczych, 6) nieprzestrzeganie obowiązujących przepisów przeciwpożarowych, 7) stosowanie prowizorycznych urządzeń elektrycznych, 8) umyślne podpalenia. 2. Najczęściej występującymi przyczynami rozszerzania się pożarów są: 1) palność elementów budowlanych i wystroju wnętrz pomieszczeń, w których znajdują się materiały palne, 2) niewłaściwe składowanie materiałów technicznych, piśmiennych lub innych materiałów palnych, 3) brak lub niesprawność podręcznego sprzętu gaśniczego oraz hydrantów wewnętrznych do likwidacji pożaru w zarodku, 4) nieznajomość zasad i sposobu likwidacji pożaru w zarodku przez pracowników, 5) składowanie materiałów palnych zbyt blisko urządzeń technicznych, 6) składowanie materiałów palnych na ciągach komunikacyjnych, 7) brak stosownych wydzieleń przeciwpożarowych, 8) brak organizacji sprawdzonego praktycznie systemu alarmowania w przypadku powstania pożaru lub innych zagrożeń, 9) utrudnienia w dojeździe jednostek straży pożarnej do budynku. 22

23 3. Zagrożenie dla życia i zdrowia ludzkiego podczas pożaru wynika z następujących zjawisk i warunków: 1) zatrucia wydzielającymi się gazami toksycznymi podczas tlenia się i palenia materiałów, a w szczególności tworzyw sztucznych, 2) oparzenia ciała przez płomienie oraz rozgrzane przedmioty. 3) silnego zadymienia dróg ewakuacyjnych, 4) nieprzestrzegania obowiązujących zasad przygotowania wewnętrznych dróg ewakuacyjnych (zastawianie przedmiotami lub przekroczenie długości dojść do wyjść ewakuacyjnych), 5) używania płynów łatwopalnych w warunkach niedozwolonych, a w szczególności przy użyciu ognia otwartego, iskrzących urządzeń elektrycznych i braku wentylacji, 6) nie przestrzegania podstawowych zasad przy posługiwaniu się urządzeniami z otwartym ogniem (prace spawalnicze, cięcie metali i itp.). 2. Zasady zabezpieczania prac niebezpiecznych pożarowo Prace pożarowo niebezpieczne, nie przewidziane instrukcją lub wykonywane poza wyznaczonym na stałe do tego celu miejscem, jak prace remontowobudowlane i instalacyjne związane z użyciem ognia otwartego lub substancji mogących tworzyć mieszaniny wybuchowe w powietrzu, prowadzone wewnątrz budynku lub na przyległym do niego terenie, należy wykonywać w sposób uniemożliwiający powstanie pożaru lub wybuchu Do prac pożarowo niebezpiecznych zalicza się: a/ spawanie i cięcie metali, b/ smołowanie dachu /rozgrzewanie smoły/, cl przygotowanie palnych cieczy, pyłów, gazów lub ich mieszanin do stosowania, a także prowadzenia prac z użyciem tych substancji /np. prace malarskie, lakiernicze, klejenie, mycie, nasycanie itp./, d/ suszenie i usuwanie pozostałości palnych cieczy, pyłów, gazów oraz ich mieszanin, e/ inne podobne prace przy użyciu ognia otwartego lub substancji niebezpiecznych pożarowo. 23

24 2.3. Przed rozpoczęciem prac niebezpiecznych pod względem pożarowym, mogących powodować bezpośrednie niebezpieczeństwo powstania pożaru lub wybuchu, właściciel, zarządca lub użytkownik obiektu jest obowiązany: 1) ocenić zagrożenie pożarowe w miejscu, w którym prace będą wykonywane; 2) ustalić rodzaj przedsięwzięć mających na celu niedopuszczenie do powstania i rozprzestrzeniania się pożaru lub wybuchu; 3) wskazać osoby odpowiedzialne za odpowiednie przygotowanie miejsca pracy, za przebieg oraz zabezpieczenie miejsca po zakończeniu pracy; 4) zapewnić wykonywanie prac wyłącznie przez osoby do tego upoważnione, posiadające odpowiednie kwalifikacje; 5) zaznajomić osoby wykonujące prace z zagrożeniami pożarowymi występującymi w rejonie wykonywania prac oraz z przedsięwzięciami mającymi na celu niedopuszczenie do powstania pożaru lub wybuchu Przy wykonywaniu prac, o których mowa powyżej, należy: 1) zabezpieczyć przed zapaleniem materiały palne występujące w miejscu wykonywania prac oraz w rejonach przyległych, w tym również elementy konstrukcji budynku i znajdujących się w nim instalacji technicznych; 2) prowadzić prace niebezpieczne pod względem pożarowym w pomieszczeniach (urządzeniach) zagrożonych wybuchem lub w pomieszczeniach, w których wcześniej wykonywano inne prace związane z użyciem łatwo palnych cieczy lub palnych gazów, jedynie wtedy, gdy stężenie par cieczy lub gazów w mieszaninie z powietrzem w miejscu wykonywania prac nie przekracza 10% ich dolnej granicy wybuchowości; 3) mieć w miejscu wykonywania prac sprzęt umożliwiający likwidację wszelkich źródeł pożaru; 4) po zakończeniu prac poddać kontroli miejsce, w którym prace były wykonywane, oraz rejony przyległe; 5) używać do wykonywania prac wyłącznie sprzętu sprawnego technicznie i zabezpieczonego przed możliwością wywołania pożaru Rozpoczęcie realizacji prac pożarowo niebezpiecznych, może nastąpić tylko i wyłącznie po pisemnym stwierdzeniu prawidłowości dokonanych zabezpieczeń miejsca ich wykonania - zezwolenie na wykonanie prac niebezpiecznych pożarowo. 24

25 2.6. Wykonywanie prac pożarowo niebezpiecznych w obiekcie i na przyległym terenie, określonych w niniejszej instrukcji, powinno być ewidencjonowane w Książce Kontroli Prac Spawalniczych w zakresie: a/ daty i godziny rozpoczęcia i zakończenia prac, b/ imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby odpowiedzialnej za nadzór nad bezpiecznym wykonaniem prac, c/ imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego lub miejsca zatrudnienia osób wykonujących prace, d/ daty i godziny kolejnych kontroli miejsca wykonywania prac po ich zakończeniu, e/ wszelkich zapłonów i innych podobnych zdarzeń mających miejsce podczas wykonania prac. W załączeniu do Instrukcji: - zezwolenie na przeprowadzenie prac spawalniczych itp. prac z otwartym ogniem, - protokół zabezpieczenia przeciwpożarowego prac spawalniczych, 25

26 VII. Zasady postępowania na wypadek pożaru, wybuchu lub awarii 1. Zasady alarmowania jednostek ratowniczo-gaśniczych Państwowej Straży Pożarnej Obowiązki pracowników: a/ alarmowanie w przypadku niebezpiecznego zdarzenia, b/ gaszenie za pomocą podręcznego sprzętu gaśniczego oraz hydrantów wewnętrznych zauważonego pożaru w zarodku na swoim stanowisku pracy, c/ branie udziału w akcji ratunkowej i ratowniczo-gaśniczej na terenie, d/ podporządkowanie się kierownikowi akcji gaśniczej W przypadku zaistnienia pożaru, wybuchu lub innego zagrożenia należy zaalarmować jednostki Państwowej Straży Pożarnej - postępować wg następującego schematu: 1) W przypadku powstania pożaru należy zachować spokój, nie wywoływać paniki i natychmiast zaalarmować okrzykiem PALI SIĘ - POŻAR!" innych pracowników, właściwego przełożonego, następnie telefonicznie zawiadomić straż pożarną. 2) Alarmując : STRAŻ POŻARNĄ tel. 998 należy podać : - gdzie i co się pali /adres, nazwa obiektu/, - czy istnieje zagrożenie życia ludzi, - nazwisko i numer telefonu, z którego wzywa się straż pożarną. UWAGA! Należy odłożyć słuchawkę dopiero po potwierdzeniu przyjęcia zgłoszenia i odczekać chwilę przy telefonie na ewentualne sprawdzenie. O powstałym pożarze należy ponadto powiadomić: POLICJĘ Tel. 997 WÓJTA Tel PRACOWNIKA D/S PPOŻ. Tel 26

27 4) W razie potrzeby /nieszczęśliwy wypadek, awaria, alarmować: POGOTOWIE RATUNKOWE Tel. 999 POGOTOWIE ENERGETYCZNE Tel. POGOTOWIE GAZOWE Tel. POGOTOWIE WOD-KAN Tel. 2. Zasady postępowania pracowników do czasu przybycia jednostek ratowniczo-gaśniczych Równocześnie z alarmowaniem należy natychmiast przystąpić do gaszenia ognia przy pomocy znajdującego się w pobliżu sprzętu pożarniczego /np. gaśnice, agregaty gaśnicze, hydranty pożarowe/ oraz nieść pomoc zagrożonym osobom Do czasu przybycia straży pożarnej, akcją kieruje Wójt lub wyznaczona przez niego osoba (np. pracownik d/s Ppoż. lub inny pracownik) Z chwilą przybycia straży pożarnej należy podporządkować się poleceniom dowódcy przybyłej jednostki i udzielić niezbędnych informacji Każda osoba przystępująca do akcji powinna pamiętać, że: a) w pierwszej kolejności należy ratować ludzi, b) należy wyłączyć dopływ prądu do pomieszczeń i urządzeń objętych pożarem, c) należy odłączyć maszyny z zasilania w przypadku pożaru w zarodku /palenie ogranicza się do jednego urządzenia lub części maszyny/, d) nie wolno otwierać bez koniecznej potrzeby drzwi, okien i innych otworów w budynkach objętych pożarem, gdyż sprzyja to rozprzestrzenianiu się ognia, e) nie wolno gasić wodą instalacji i urządzeń elektrycznych pod napięciem, cieczy palnych i substancji chemicznych reagujących z wodą np.: karbidu, sodu, potasu i innych. f) należy usuwać z zasięgu ognia materiały palne, a w szczególności butle z gazami technicznymi, naczynia z cieczami palnymi, cenne maszyny i ważne dokumenty, g) umiejętne zastosowanie podręcznego sprzętu gaśniczego z odpowiednim środkiem gaśniczym umożliwia szybkie ugaszenie pożaru w zarodku, nie dopuszczając do rozprzestrzenienia się pożaru Sankcje karne : Osoby i pracownicy nie przestrzegający przepisów przeciwpożarowych podlegają sankcjom Kodeksu karnego i Kodeksu wykroczeń. 27

28 3. Zasady współdziałania z kierującym akcją ratowniczą. 3.1 Współdziałanie polega na skoordynowanym działaniu i wzajemnej pomocy w celu zwalczania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia objętego działaniem Wszyscy pracownicy wykonują polecenia Wójta, bądź osoby przez niego wyznaczonej będącej do momentu przybycia jednostek straży pożarnej kierującym akcją ratunkową Z chwilą przybycia jednostek straży pożarnej, kierującym akcją ratowniczą staje się strażak PSP Kierujący akcją ratowniczą lub innym działaniem ratowniczym prowadzonym przez jednostki ochrony przeciwpożarowej jest uprawniony do zarządzenia: a/ ewakuacji ludzi i mienia, b/ zakazu przebywania osób postronnych w rejonie działań, c/ prac wyburzeniowych, d/ wstrzymania komunikacji w ruchu, e/ przejęcia w użytkowanie pojazdów, środków technicznych i innych przedmiotów, a także ujęć wodnych, nieruchomości przydatnych w działaniu. f/ odstąpienie od zasad działania uznanych za powszechne. 3.5 Kierujący działaniem ratowniczym jest uprawniony do żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, jednostek gospodarczych i społecznych, od pracowników i innych obywateli. Udzielenie pomocy może polegać na udzieleniu niezbędnych informacji, udostępnieniu środków technicznych i nieruchomości albo na wykonaniu bezpośrednio wskazanych czynności Zarządzenia kierującego akcją są decyzjami, którym może być nadany rygor natychmiastowej wykonalności. 28

29 VIII. Rozmieszczenie urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic Obiekty powinny być wyposażone w gaśnice przenośne spełniające wymagania Polskich Norm będących odpowiednikami norm europejskich (EN). Dotyczących gaśnic, lub w gaśnice przewoźne Rodzaj gaśnic powinien być dostosowany do gaszenia tych grup pożarów, określonych w Polskich Normach dotyczących podziału pożarów, które mogą wystąpić w obiekcie Jedna jednostka masy środka gaśniczego 2 kg (lub 3 dm 3 ) zawartego w gaśnicach powinna przypadać, z wyjątkiem przypadków określonych w przepisach szczególnych: 1) na każde 100 m 2 powierzchni strefy pożarowej w budynku, niechronionej stałym urządzeniem gaśniczym: a) zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi ZL I, ZL II, ZL III lub ZL V, b) produkcyjnej i magazynowej o gęstości obciążenia ogniowego ponad 500 MJ/m 2, c) zawierającej pomieszczenie zagrożone wybuchem; 2) na każde 300 m 2 powierzchni strefy pożarowej niewymienionej w pkt l, z wyjątkiem zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi ZL IV. l.4. Gaśnice w obiektach powinny być rozmieszczone: 1) w miejscach łatwo dostępnych i widocznych, w szczególności: a) przy wejściach do budynków, b) na klatkach schodowych, c) na korytarzach, d) przy wyjściach z pomieszczeń na zewnątrz; 2) w miejscach nienarażonych na uszkodzenia mechaniczne oraz działanie źródeł ciepła (piece, grzejniki). 3) w obiektach wielokondygnacyjnych - w tych samych miejscach na każdej kondygnacji, jeżeli pozwalają na to istniejące warunki Przy rozmieszczaniu gaśnic powinny być spełnione następujące warunki: 1) odległość z każdego miejsca w obiekcie, w którym może przebywać człowiek, do najbliższej gaśnicy nie powinna być większa niż 30 m; 2) do gaśnic powinien być zapewniony dostęp o szerokości co najmniej l m. 29

30 1.6. Rodzaje sprzętu przeciwpożarowego, w który powinny być wyposażone pomieszczenia ustala się w zależności od materiałów, które w przypadku pożaru mają być tym sprzętem gaszone. 1) Grupa A pożarów - występuje zjawisko spalania żarowego /np. papier, drewno, tkaniny/ - stosuje się gaśnice pianowe lub płynowe. 2) Grupa B pożarów - pożary cieczy palnych i substancji stałych topiących się /np. benzyn, alkoholi, lakierów, tłuszczów, olejów/ -stosuje się zamiennie gaśnice pianowe, proszkowe, śniegowe lub halonowe. 3) Grupa C pożarów - pożary gazów palnych /np. propan, acetylen, gaz ziemny/ - stosuje się zamiennie gaśnice proszkowe, śniegowe lub halonowe. 4) Grupa D pożarów - pożary metali lekkich /np. magnezu, sodu, potasu, litu/ - stosuje się gaśnice proszkowe z proszkiem specjalnym. 5) Grupa F pożarów pożary tłuszczów i olejów w urządzeniach kuchennych. 6) Pożary poszczególnych grup z indeksem E - pożary urządzeń elektrycznych pod napięciem /zakres niskiego napięcia/ i innych materiałów znajdujących się w pobliżu tych urządzeń - stosuje się zamiennie gaśnice proszkowe, śniegowe lub halonowe. Gaśnice Są to urządzenia, których całkowita masa nie przekracza 20 kg, zdolne do samodzielnego wyrzucania środka gaśniczego na skutek działania ciśnienia gazu, który spełnia rolę wyrzumika. Zadziałanie gaśnicy następuje po otwarciu zaworu. Zawór może być otwierany za pomocą pokrętła lub dźwigni zabezpieczonej zawleczką. Uruchomienie gaśnicy powinno odbywać się w bezpośrednim sąsiedztwie źródła ognia, gdyż niewielka zawartość środka gaśniczego w butli ogranicza bardzo czas działania. W zależności od zastosowanego środka gaśnice dzielą się na: pianowe śniegowe proszkowe halonowe. Gaśnica pianowa Jest to metalowy zbiornik cylindryczny zamknięty pokrywą, w której jest tzw. zbijak. Na zewnątrz gaśnicy znajduje się uchwyt do trzymania i zawieszania i dysza do wyrzutu środka gaśniczego. Wśród gaśnic pianowych rozróżniamy gaśnice pianowe oznaczone symbolem GWP 9Y, są to gaśnice, w których środkiem gaśniczym jest piana chemiczna powstająca poprzez wymienianie wodnych roztworów kwaśnego i alkalicznego. Środkiem wyrzutowym jest dwutlenek węgla powstający w wyniku reakcji chemicznej zachodzącej po wymieszaniu się wewnątrz gaśnicy roztworów. 30

31 Gaśnica śniegowa Składa się z butli stalowej, wysokociśnieniowej, zaworu z dźwignią, zaworu bezpieczeństwa, węża z dyszą lub dyszy osadzonej na krótkim przewodzie sztywnym. Środkiem gaśniczym stosowanym urządzeniu jest dwutlenek węgla (COz) sprężony pod dużym ciśnieniem. Z uwagi na temperaturę krytyczną CO? wynoszącą +31 C i możliwość samoczynnego rozładowania się butli przez zawór bezpieczeństwa po przekroczeniu tej temperatury, gaśnice śniegowe należy chronić przed nagrzewaniem od zbyt wysokiej temperatury otoczenia i promieniowania słonecznego. Uruchomienie gaśnicy polega na otwarciu zaworu za pomocą dźwigni. Wydobywający się gaz rozpręża się i przechodzi głównie w stan lotny. Część gazu osiąga stan skupienia stały osadzając się na gaszonych powierzchniach w postaci suchego śniegu. Stąd nazwa - gaśnica śniegowa. Gaśnice śniegowe mogą służyć do gaszenia materiałów palnych grupy B i C. Gaśnice proszkowe To urządzenia różnej wielkości zawierające w butlach proszek gaśniczy oraz dwutlenek węgla lub azot (gazy obojętne) jako wyrzutnik. W celu uruchomienia małej gaśnicy, z zaworem przy butli należy wyszarpnąć zawleczkę zabezpieczającą dźwignię otwierającą zawór. W urządzeniach większych uruchomienie polega na wbiciu zbijaka i otwarciu zaworu w prądowniczce przez wyszarpnięcie zawleczki i naciśnięcie dźwigni. Z uwagi na różne rozwiązania techniczne stosowane w gaśnicach proszkowych warto zapoznać się ze wskazaniami umieszczonymi na etykiecie na butli. Proszek gaśniczy jest także środkiem uniwersalnym, służy do gaszenia wszystkich rodzajów pożarów, niemniej przy działaniu na urządzenie elektryczne należy zachować odstęp nie mniejszy niż l metr. Należy uważać także, by nie gasić urządzeń, w których napięcie przekracza 1000 V. Gaśnice halonowe Składają się ze zbiornika wypełnionego balonem pod odpowiednim ciśnieniem, z zaworu z dźwignią lub pokrętłem, manometru (przy większych butlach) do pomiaru ciśnienia oraz dyszy lub wężyka z dyszą. Po otwarciu zaworu halon wydobywa się z butli pod własnym ciśnieniem. Mimo dużej skuteczności gaszenia gaśnice halonowe - z uwagi na ograniczenia produkcji halonów - wycofywane są z użycia. Małe agregaty gaśnicze Agregaty gaśnicze to urządzenia większe od gaśnic. Z uwagi na większą 31

32 masę umieszczane są zazwyczaj na wózkach dwukołowych. Zawartość środka w agregatach waha się w granicach od 25 do 150 kg. Stosowanie i obsługa agregatów praktycznie nie różni się od obsługi gaśnic. Podobnie jak gaśnice stosuje się agregaty pianowe, śniegowe i proszkowe. Koce gaśnicze Służą do odcinania dopływu powietrza do płonących materiałów. Wykonane są z tkaniny szklanej, niepalnej. Użycie polega na szczelnym przykryciu małego, płonącego przedmiotu lub np. niewielkiego zbiornika z palącą się cieczą. Używając koca należy pamiętać, by przykrywać zarzewie ognia od swojej strony, aby uniknąć poparzenia ogniem. Płonące ubrania na człowieku. Racjonalne postępowanie przy zapaleniu się ubrania na człowieku polega na tym, by nie pozwolić ofierze na bieganie lub stanie - natychmiast trzeba ją przewrócić na ziemię i zadusić ogień kocem lub płaszczem. Najlepiej jeśli zgasimy ogień wodą. W żadnym wypadku nie rozbierać poszkodowanego z ubrania, nawet jeśli jest spalone. Należy wezwać lekarza. Na miejsca oparzone nałożyć trzeba tylko jałowe opatrunki. 2.1 Urządzenia przeciwpożarowe w obiekcie powinny być wykonane zgodnie z projektem uzgodnionym pod względem ochrony przeciwpożarowej przez rzeczoznawcę do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, a warunkiem dopuszczenia do ich użytkowania jest przeprowadzenie odpowiednich dla danego urządzenia prób i badań, potwierdzających prawidłowość ich działania Urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice powinny być poddawane przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym zgodnie z zasadami określonymi w Polskich Normach dotyczących urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic, w odnośnej dokumentacji techniczno-ruchowej oraz instrukcjach obsługi Przeglądy techniczne i czynności konserwacyjne, o których mowa powyżej, powinny być przeprowadzane w okresach i w sposób zgodny z instrukcją ustaloną przez producenta, nie rzadziej jednak niż raz w roku Węże stanowiące wyposażenie hydrantów wewnętrznych powinny być raz na 5 lat poddawane próbie ciśnieniowej na maksymalne ciśnienie robocze, zgodnie z Polską Normą dotyczącą konserwacji hydrantów wewnętrznych. 32

33 2.5. Budynki Urzędu Gminy wyposażone są w podręczny sprzęt gaśniczy zgodnie z rejestrem. Przegląd techniczny i czynności konserwacyjne stosowanych w obiekcie urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic jest realizowany w oparciu o umowę cywilnoprawną z autoryzowaną firmą świadczącą tego rodzaju usługi. 3. W budynku A zainstalowano hydrant wewnętrzny HP 52, służący do gaszenia pożaru wewnątrz budynku w początkowej fazie jego rozwoju. Hydrant wewnętrzny składa się z: zaworu hydrantowego, dwóch lub jednego odcinka węża tłocznego, prądownicy wodnej, szafki hydrantowej. Obsługę hydrantu wewnętrznego stanowi dwoje lub jedna osoba. W celu użycia hydrantu należy: 1) otworzyć drzwi szafki, 2) rozwinąć odcinek węża, 3) otworzyć zawór hydrantu, 4) skierować strumień wody na źródło ognia, od zewnętrznego frontu ognia do środka - zwrócić ewentualnie uwagę na odcięcie energii elektrycznej od miejsca pożaru. Instalację wodociągową hydrantową należy utrzymywać w ciągłej gotowości do pracy. Zgodnie z Polską Normą PN-EN 671-3:2002 Stałe urządzenia gaśnicze. Hydranty wewnętrzne. Część 3: Konserwacja hydrantów wewnętrznych z wężem półsztywnym i hydrantów wewnętrznych z wężem płasko składanym" regularną kontrolę wszystkich hydratów wewnętrznych powinna przeprowadzić osoba odpowiedzialna lub jej przedstawiciel, w odstępach czasu zależnych od warunków otoczenia i/lub ryzyka/przypadku zagrożenia pożarowego, w celu upewnienia się, że każdy hydrant: jest zlokalizowany w zaprojektowanym miejscu, nie jest zastawiony, jest widoczny i ma czytelne oznakowanie i instrukcję, nie ma widocznych uszkodzeń, oznak korozji ani wycieków. Osoba odpowiedzialna powinna podjąć niezwłoczne działania w celu usunięcia zauważonych nieprawidłowości. W celu sprawdzenia zgodności z wymaganiami instrukcji producentów hydrantów wewnętrznych, osoba odpowiedzialna powinna posiadać dane w formie poglądowego planu ukazującego dokładną lokalizację i dane techniczne instalacji. Po przeglądzie i przeprowadzeniu niezbędnych pomiarów hydranty wewnętrzne powinny być przez kompetentne osoby oznakowane napisem SPRAWDZONE". Osoby odpowiedzialne powinny 33