JEDYNECZKA NUMBER 3. Ważne momenty i wybrane zwyczaje

Transkrypt

1 JEDYNECZKA NUMBER 3 Witajcie Kochani!!! JEDYNECZKA wita was po dłuższej przerwie. Mamy nadzieję że ferje spędziliście przyjemnie i wypoczeliście. Jeszcze się dobrze nie zmęczyliśmy nauką, a tu już Święta Wielkanocne, dlatego w tym numerze chcemy zaprezentować Wam ciekawostki, zwyczje świąteczne, wiersze i zabawy nie tylko po polsku. Przypominamy jednocześnie, że pod koniec pierwszego tygodnia kwietnia odbędzie się losowanie nagród dla dzieci, które poprawnie rozwiązały zadania z tego i poprzednich numerów, i wrzuciły kupony konkursowe do naszej skrzynki. Ogłoszenie wyników zostanie podane w numerze kwietniowym. Osobom bioracym udział życzymy POWODZENIA! Czekają atrakcyjne nagrody! Święta Wielkanocne to wyjątkowy czas, w którym symboliczne obrzędy religijne, tradycja ludowa i świat przyrody splatają się w jedno. Chrześcijanie świętują zwycięstwo Jezusa nad śmiercią, przyroda budzi się do życia po zimie, zaś tradycje ludowe zarówno upamiętniają wydarzenia sprzed ponad 2000 lat, jak i podkreślają naturalne przemiany w przyrodzie wiosna rozpoczyna nowy cykl życia, obsiewania, zbierania plonów i cieszenia się nimi. Ważne momenty i wybrane zwyczaje Karnawał i ostatki od dawna ludzie między świętem Trzech Króli a Środą Popielcową bawili się, jedli i tańczyli później, w okresie Wielkiego Postu, nie było o tym mowy! Post był bardzo surowo przestrzegany. Dlatego podczas ostatków popularny był zwyczaj wnoszenia między bawiących się szkieletu śledzia miało to oznaczać zakończenie zabawy i przypomnieć o nadchodzących dniach, kiedy jedzono dość biednie. Niektóre zabawy odwiedzał też dziad zapustny, który o północy wyganiał bawiących się do domu. Środa popielcowa zaczynamy wtedy czas pokuty, przygotowania do świąt. Posypanie głowy popiołem przypomina, że jesteśmy śmiertelni i odwiedzamy ten świat tylko na chwilę, dlatego powinniśmy starać się żyć jak najlepiej. 1

2 Wielki Post dawniej obchodzono go bardzo surowo. Nie było mowy o zabawach, muzykowaniu czy tłustym jedzeniu. Na Wielki Post nawet organy w Kościele milkły tak, jak współcześnie w Wielki Piątek. Nie było też dzwonków zamiast nich słychać było kołatki. W tym czasie ludzie więcej się modlili, pomagali ubogim i przygotowywali się do Świąt, zarówno duchowo jak i praktycznie np. sprzątając obejście i przygotowując ozdoby świąteczne. Warto wiedzieć, że Wielki Post pokrywa się w czasie z tzw. przednówkiem w gospodarstwach zapasy zimowe powoli się kończyły, a na polach często leżał jeszcze śnieg, nie było nowych zbiorów. Konieczne było zatem oszczędzanie jedzenia. Nie jedzono też jajek, ponieważ odkładano je na święta. Post miał zatem wymiar nie tylko religijny, ale też bardzo praktyczny! Śródpoście tradycyjnie jest to 4.niedziela Wielkiego Postu. Wtedy na jeden dzień powracała do kościoła i domostw radosna atmosfera. Po pierwsze ma ona przypominać, że cały Wielki Post, który był dawniej trudny i bardzo poważnie traktowany, służy oczekiwaniu na bardzo radosne wydarzenie Zmartwychwstanie! Dlatego w tą niedzielę śpiewa się pełne nadziei pieśni, słychać dzwony i muzykę. Ciekawym zwyczajem było wielkie hałasowanie na polach i łąkach dzieci z grzechotkami, kołatkami i innymi hałasującymi instrumentami biegły budzić hałasem przyrodę, żeby na święta i na wiosnę wszystko się zazieleniło i zaczęło kwitnąć. Niedziela Palmowa upamiętnia wjazd Jezusa do Jerozolimy. Tradycyjnie palmy robiono z tych roślin, które rosły nad rzeką bo płynąca w nich woda dawała roślinom zieleń i życie, te rośliny odradzały się po zimie najszybciej. Była to m.in. wierzba i trawy oraz trzciny nadrzeczne. Uplecionymi i poświęconymi palemkami po mszy w Niedzielę Palmową lekko się okładano nawzajem, mówiąc: Nie ja biję, palma bije, za tydzień wielki dzień, na 6 noc Wielkanoc. Miało to przypomnieć o zbliżających się wielkimi krokami świętach i przynieść szczęście. Palemkami klepano też zwierzęta, by były zdrowe przez cały rok. Palmy zatknięte w domu, np. za obraz, miały chronić dom przed gromami w czasie burzy, a wszystkich domowników przed złymi mocami, chorobami i nieszczęściem. W Wielki Czwartek chłopcy ze wsi wyganiali Wielki Post, hałasując kołatkami (dzwony kościelne milczały aż do Niedzieli Wielkanocnej). Dzieci robiły dobry uczynek i przy okazji świetnie się bawiły. Do dziś księża praktykują w ten dzień obrzęd polewania stóp dwunastu mężczyznom. To na pamiątkę Ostatniej Wieczerzy Chrystusa z apostołami. Wielki Piątek to dzień wyciszenia. W Kościele nie ma mszy świętej (to jedyny taki dzień w roku), natomiast gromadzą się tam wierni, którzy modlą się w ważnych dla siebie intencjach. W niemal każdym polskim kościele jest nocne czuwanie przy grobie Jezusa, którego pilnują strażnicy (strażacy, harcerze, żołnierze). Dawniej piątkowe modlitwy były bardziej widowiskowe. Pojawiały się procesje grzeszników odzianych w worki żałobne, którzy kładli się krzyżem na podłodze i przepraszali za swoje grzechy. Wielka Sobota to Wigilia Wielkanocy. Podczas nabożeństwa w tym dniu święci się ogień, wodę i ciernie. Ogień symbolicznie spala to, co stare, woda daje życie. Dawniej wodą spryskiwano dom, by rok był spokojny. Podsycano ogień i wrzucano do niego leszczyny. Popiół rozrzucano w dniu pierwszej orki, co miało zapewnić szczęście i dostatek. Dziś ogień pełni inną rolę, służy do odpalenia paschału, czyli wielkiej świecy, która pali się aż do końca świąt Wielkiej Nocy. Paschał stoi tuż przy ołtarzu. Sobota to również dzień święcenia pokarmów. Zgodnie z tradycją święconka powinna zostać przygotowana już w Wielki Piątek. Do koszyczka wkładamy: baranka symbol zmartwychwstałego Chrystusa, jajka symbol rodzącego się życia, chrzan symbol siły, wędlina symbol płodności i dostatku, ser symbol zdrowia dla zwierząt hodowlanych, sól symbol oczyszczenia domostwa od złego oraz istota prawdy, 2

3 Styczeń 2016 ciasto (babka) symbol wszechstronnych umiejętności. Dawniej wierzono, że pisanki mają magiczną moc, np. mogą uzdrawiać chorych. Nigdy ich nie lekceważono. Dziś o ich mocy przypominamy sobie właśnie podczas Wielkanocy to przecież jajka są pierwszą potrawą spożywaną w Niedzielę Wielkanocną. Składamy sobie życzenia i dzielimy jajkiem. Wielkanoc, tak jak Boże Narodzenie, ma swoje specjały. Zgodnie z tradycją należy je przygotować właśnie w piątek. Trzeba się spieszyć, ponieważ po sobotnim święceniu nie powinno się już nic sprzątać ani przygotowywać. To czas, kiedy należy duchowo przygotować się na zmartwychwstanie Jezusa. Tradycyjne świąteczne potrawy to: żurek czyli barszcz biały, kiełbasa zwykle biała, na ciepło, szynka wędzona w jałowcowym dymie, ćwikła z chrzanem, pieczone mięso, własnoręcznie wykonana babka, mazurek z artystycznymi dekoracjami, pascha, kołacz, sernik (kiedyś zwany przekładańcem). Według tradycji stół świąteczny powinien być przykryty białym obrusem i udekorowany liśćmi bukszpanu. Na środku stołu stawiamy baranka, np. na łączce z rzeżuchy. Rzeżucha to symbol sił witalnych i rodzącego się życia. W Niedzielę Wielkanocną świętujemy! Wstajemy bardzo wcześnie, by pójść na mszę zwaną rezurekcyjną. Niedziela to najważniejsze święto chrześcijańskie, nazywane dawniej Paschą. Następnie zasiadamy do świątecznego rodzinnego śniadania. Wielkanocna Niedziela to czas przeznaczony na rodzinne biesiadowanie. Dzieci bawią się w poszukiwanie prezentów podrzuconych przez zajączka. Wielkanocny Poniedziałek (lany poniedziałek, śmigus-dyngus) to czas radości, zabawy, psikusów, na które wszyscy czekali przez cały okres postu. W tym dniu polewamy się wodą. Dawniej śmigus i dyngus były osobnymi zwyczajami śmigus oznaczał tradycyjne smaganie, czyli uderzanie wierzbowymi gałązkami lub polewanie wodą. Wszystko w formie zabawy chłopcy smagali dziewczęta po gołych łydkach. Dyngus to inaczej wykup. Chłopcy chodzili od domu do domu i w zamian za życzenia i śpiew domagali się wykupu w postaci pisanek, słodyczy, pieniędzy. Z czasem połączono te zwyczaje i dziś tylko polewamy się wodą. Dawniej chodzono po wsi z kogutem symbolem sił witalnych i urodzaju. Kogutek był mile widzianym gościem w każdym gospodarstwie. Z czasem żywe zwierzęta zastąpiły te gliniane, drewniane. W Wielkanocny Poniedziałek święci się pola. Gospodarze wyruszają w procesji na pola. Święcą je palmami nasączonym wodą. Z tych pal robią krzyżyki i wbijają w ziemię, aby zapewnić sobie dostatek. To okazja do spotkań towarzyskich i rozmów, cieszenia się wspólnie spędzanym czasem i budzącą się do życia przyrodą. Autor tekstu Dzieci są ważne( 3

4 Humor i wiersze wielkanocne,,pisanki Krystyna Parnowska - Różecka Pisanki, pisanki, jajka malowane Nie ma Wielkanocy bez barwnych pisanek Pisanki, pisanki, jajka kolorowe Na nich malowane bajki pisankowe Na jednej kogucik, a na drugiej słońce Śmieją się z trzeciej laleczki tańczące Na czwartej kwiatuszki, a na piątej gwiazdki Na każdej pisance piękne opowiastki.,,śmigus Dyngus M. Terlikowska Wie o tym i Tomek i Ewa, że w śmigus się wszystkich oblewa. Ale czy trzeba Pawełka oblewać z pełnego kubełka? Wystarczy małym kubeczkiem dla żartu dla śmiechu, troszeczkę. Bo gdy wiatr chmurkę przywieje i wszystkich was deszczem poleje? 4

5 Styczeń 2016 OUR EASTER Hello Friends! My name s Jack. I m 12 years old and I live in a small town in the south of Britain with my mum, dad and my sister, Emily. Spring is here now and I m very happy because of it. But now, I would like to tell you what we do in Britain at Easter. Easter is in spring and people celebrate the resurrection of Jesus Christ. Easter starts on Good Friday in Britain. My mum makes hot cross buns and we eat them for tea. We usually have Easter-projects at school. Last year we made colourful hats, called Easter bonnets. This year we are going to design a basket full of painted Easter eggs. It will be a great fun! On Easter Sunday morning we have a big breakfast. After breakfast we all go to church. When we get home, we give each other chocolate eggs. (Kids get the biggest ones!) Then we play Easter egg hunt. My parents hide some Easter eggs in the garden and Emily and I look for them. We love playing it. We have roasted lamb with veggies for lunch. In the afternoon my cousins, aunts and uncles come over for tea. We have Easter cakes and delicious tea. After tea we usually go for a walk together. I like Easter because it is a great family festival and there is no school for two weeks!!! :) Are the statements true ( ), false ( ) or doesn t it say ( )? 1 Easter is in summer. 2 Easter starts two days before Sunday. 3 Everybody eats hot cross buns on Good Friday in Britain. 4 Jack s family eats hot cross buns on Good Friday morning. 5 Children make Easter bonnets this year at school. 6 Jack likes doing Easter projects. 7 Easter egg hunting means that children eat chocolate eggs. 8 Jack gets three chocolate eggs. 9 On Sunday afternoon two cousins come over. 10 Unfortunately, children have to go to school at Easter in Britain. Answer the questions. 1 When is Easter? 2 What do people celebrate at Easter? 3 Who gets chocolate eggs in Britain? 4 What are the traditional food at Easter? Match the words to the pictures. 5 Why does Jack like Easter? 1 church 2 egg hunting 3 spring 4 hot cross buns 5 chocolate egg 6 garden 7 cupcake Complete the sentences. 1 This year the Easter project will be a full of painted eggs. 2 After Jack s family goes to church. 8 chick 9 bunny 3 Emily and Jack Easter eggs in the 10 roasted lamb garden. 11 egg painting 12 basket 13 Easter eggs 14 cake 4 In the all his family have tea. 5 At Easter no school in Britain. 15 bonnets 5

6 Zrób to sam. Powodzenia Po angielskim przechodzimy do praktyki. Zrób sam ślicznego kurczaczka wielkanocnego! Postępuj zgodnie ze wskazówkami poniżej, a Twój kurczaczek będzie piękną ozdobą Wielkanocnego koszyczka. 6

7 Kupon KONKURSOWY. Pamiętaj, by wziąć udział w losowaniu nagród, musisz wypełnić kupon konkursowy. Przypominamy, że składa się on z dwóch części: polskiej i angielskiej POWODZENIA! Rozwiąż krzyżówkę Pora roku, w której obchodzimy Wielkanoc. 2. Pomalowane jajka. 3. Wielkanocne ciasto. 4. Świecimy je w Niedzielę Palmową. 5. Dzielimy się nim w Wielkanoc. 6. Kotki na gałązkach. 7. Lany Niesiesz w nim potrawy do poświęcenia. 9. Przynosi prezenty w Wielkanoc

8 Styczeń 2016 How much do you know about Circle the correct answer Easter is a) A moveable feast. b) Always on the same date. c) Always in April. Easter is connected to the Jewish. a) Yom Kippur. b) Passover. c) Pentecost. The Friday before Easter is known as a) Easter Friday. b) Lent Friday. c) Good Friday. Easter day is commemorated as the day Which animal is considered a symbol of Easter? c) that Jesus was resurrected. c) The duck. The week before Easter is known as a) Resurrection week.. b) Holy week. c) Easter week. What is usually done to eggs at Easter? a) They are eaten. b) They are decorated. c) They are broken. What kind of hunt is usually done at Easter? a) Rabbit hunt. b) Chick hunt. c) Egg hunt. c) Sunday. a) The chick. b) The rabbit. What is Shrove Tuesday? a) It s the last day before Lent. b) It s the first day of Lent. c) It s the last day of Lent. a) Friday. b) Saturday. a) that Jesus was born. b) that Jesus died. When will Easter be celebrated in 2016 a) On April 8th. b) On March 27st. c) On April 20th. Easter is always celebrated on a The Easter bunny carries the eggs in a What is Lent? a) It s a celebration. b) It s an Easter bunny. c) It s a time of fasting. How many days does Lent last for? a) 15. b) 30. c) 40. In the U. K. Shrove Tuesday is also known as a) basket. b) box. a) Egg Day. b) Rabbit Day.. c) bag. c) Pancake Day. Imię i nazwisko kl. 8