Okres krytyczny okres życia płodowego oraz wczesnego dzieciństwa organizm wrażliwy na nadmiar lub niedobór składników odżywczych
|
|
- Iwona Szydłowska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Żywienie dzieci zdrowych i ocena stanu odżywienia KONSPEKT ZAJĘĆ Prowadzący - mgr Monika Paluchowska Pierwsze 3 lata życia dziecka Rozwój fizyczny - Podwojenie długości ciała - Zwiększenie obwodu głowy o 1/3 - Potrojenie masy ciała Rozwój psychiczny - Okazywania emocji - Mówienie - Rozwój mózgu Wyrobienie właściwych nawyków żywieniowych Programowanie żywieniowe we wczesnym okresie życia Okres krytyczny okres życia płodowego oraz wczesnego dzieciństwa organizm wrażliwy na nadmiar lub niedobór składników odżywczych Żywienie ma wpływ na programowanie procesów metabolicznych i hormonalnych oraz procesów fizjologicznych odpowiedzialnych między innymi za regulację bilansu energetycznego i kontrolę łaknienia. Prawidłowe żywienie zapewnia odpowiednie przyrosty masy ciała i optymalny stan odżywienia oraz wpływa na odlegle tzw. długofalowe efekty: prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, prawidłowy rozwój układu kostnego, zmniejszenie ryzyka chorób układu krążenia, zmniejszenie ryzyka nowotworów, zmniejszenie ryzyka otyłości. Ocena sposobu żywienia niemowląt w wieku 6 i 12 m. ż. w populacji polskiej, w odniesieniu do zaleceń Schematu Żywienia Niemowląt z 2007r. Najczęstsze błędy w żywieniu: - Zbyt duża liczba posiłków w ciągu dnia - Nieprawidłowe rozcieńczanie mieszanek
2 - Zbyt duża podaż soków w diecie - Za mało urozmaicona dieta - Zbyt wczesne lub zbyt późne wprowadzenie pokarmów uzupełniających - Traktowanie jedzenia w ketegorii nagrody lub kary - Za dużo soli w pokarmach - Brak suplementacji wit. D Zapotrzebowanie na składniki odżywcze Energia - chłopcy - 0,45 MJ (109 kcal)/kg w 1 m.ż. ; 0,33 MJ (79 kcal)/kg w m.ż. dziewczynki - 0,43 MJ (103 kcal)/kg w 1 m.ż.; 0,32 MJ (77 kcal)/kg w m.ż. Białko - 1,77 g/kg/dobę w 1-2 m.ż.; 1,14 g/kg/dobę w m.ż. Tłuszcze - chłopcy - 21 g/dobę w 1 m.ż; 34 g/dobę w m.ż., dziewczynki - 19 g/dobę w 1 m.ż, 32 g/dobę w 5-6 m.ż. Węglowodany - stanowią 40-45% energii w pierwszym półroczu życia oraz 45-55% energii w drugim półroczu życia. W pokarmie kobiecym głównym węglowodanem jest laktoza (7 g/100 g mleka). Zalecenia ekspertów Pierwsze 6 miesięcy życia = Wyłączne karmienie piersią (minimum 4 miesiące) niemowlę otrzymuje jedynie mleko matki nie należy podawać innych płynów: wody, soków, mlek modyfikowanych, herbatek dla dzieci Kiedy powinno nastąpić zakończenie karmienia piersią?? Nie ma jasno i naukowo określonego czasu, kiedy należy całkowicie zakończyć karmienie piersią. Korzystne jest utrzymanie karmienia naturalnego do końca 1. r. ż. dziecka, przy stopniowym wprowadzaniu żywienia uzupełniającego. Po 12. m. ż. karmienie piersią powinno być kontynuowane tak długo, jak będzie to pożądane przez matkę i dziecko. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), Komitet ds. Żywienia, Europejskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (ESPGHAN), Amerykańska Akademia Pediatryczna (AAP)
3 Pokarm kobiecy Zmienia się wraz z rozwojem dziecka oraz w ciągu jednego karmienia i jest to zależne od: okresu laktacji (siara, mleko przejściowe i mleko dojrzale), fazy pojedynczego karmienia (faza wodna i faza tłuszczowa), pory karmienia, długości przerw między karmieniami, czasu trwania ciąży, odstępów między ciążami, stanu odżywienia kobiety karmiącej, klimatu. Pokarm kobiecy Białka zawierają wszystkie niezbędne aminokwasy; przeważają w nich białka serwatkowe (łatwo trawione i w całości wykorzystywane przez organizm). Długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe DHA oraz AA wpływają na rozwój układu nerwowego, mózgu oraz wzroku (zawartość w mleku kobiecym jest zależna od diety matki) Czynniki wspomagające układ odpornościowy (wydzielinicze SIgA, leukocyty, oligosacharydy, lizozym, laktoferryna, interferon gamma, nukleotydy, cytokiny). Enzymy, prebiotyki, hormony oraz czynniki wzrostu, które mają pozytywny wpływ na rozwój dziecka. Zalety karmienia piersią Dla dziecka: pełnowartościowy pokarm, prawidłowy rozwój układu nerwowego rozwój mózgu i narządu wzroku oraz umiejętności poznawczych, mniejsze ryzyko nadwagi i otyłości, pobudza jego układ immunologiczny i zmniejsza ryzyko wystąpienia biegunki, infekcji dróg oddechowych i dróg moczowych, zapalenia ucha środkowego, alergii pokarmowych, a w przyszłości wielu przewlekłych chorób, zaspokajanie potrzeb emocjonalnych. Dla matki: wygoda, szybszy powrót do masy ciała sprzed ciąży, zapobieganie chorobom (niższe ryzyko zachorowania na raka piersi im dłużej dziecko karmione jest piersią, tym mniejsze jest ryzyko rozwoju raka piersi u matki),
4 przyspiesza inwolucję macicy, zmniejsza krwawienie z dróg rodnych, co obniża ryzyko wystąpienia niedokrwistości, korzystnie wpływa na więź emocjonalną między matką a dzieckiem. Przeciwwskazania do karmienia piersią Ze strony dziecka Względne: ciężki stan dziecka, rozległy rozczep wargi, podniebienia utrudniający ssanie, wyniszczenie, niektóre wady serca, dzieci urodzone przedwcześnie słaby odruch ssania. niedobór laktazy Bezwzględne: galaktozemia Przeciwwskazania do karmienia piersią Ze strony matki czynna, nieleczona gruźlica (karmienie możliwe po 2 tygodniach leczenia), zakażenie wirusem HIV (kraje europejskie) (w krajach rozwijających się karmienie jest dopuszczalne zgodnie ze specjalnymi protokołami postępowania), uzależnienie od narkotyków, zakażenie wirusem HTLV-1 i HTLV-2 (wirus ludzkiej białaczki z komórek T), konieczność leczenia matki wybranymi lekami. chemioterapia, leki antymetaboliczne, leki onkologiczne (czasowe), podawanie izotopu radioaktywnego lub kontakt z materiałami radioaktywnymi (czasowe), opryszczka brodawki lub otoczki sutka (czasowe). Nie stanowią przeciwwskazania do karmienia piersią ostra choroba infekcyjna u matki wirusowe zapalenie wątroby (WZW) typu A, typu B u matki (dziecku należy podać hiperimmunizowaną γ-globulinę oraz wykonać pierwsze szczepienie przeciwko WZW typu B); WZW typu C u matki (jeżeli nie ma dodatkowych zakażeń, np. HIV) zakażenie wirusami CMV, HSV, EBV
5 zapalenie gruczołów piersiowych popękane brodawki lub ból brodawek podczas karmienia żółtaczka związana z karmieniem piersią (zarówno wczesna, jak i późna) poród przez cięcie cesarskie silikonowe implanty piersi fenyloketonuria Efektywność karmienia piersią - ocena Dziecko spokojnie ssie pierś przez około 10 minut, miarowo połyka. Karmienie odbywa się min. 8 razy w ciągu doby. Karmiąca, matka czuje ubywanie piersi Dziecko przesypia spokojnie min. 3 godziny. Od 3. doby moczy przynajmniej 6 pieluch na dobę. Następuje 3-4 lub więcej wypróżnień w ciągu doby (od 5). Od 6. tygodnia wypróżnienia mogą pojawiać się raz na kilka dni (nie rzadziej niż raz na 10 dni). Około 2. tygodnia życia, po początkowym naturalnym zmniejszeniu masy ciała, dziecko wraca do tej, którą miało tuż po narodzinach. Produkty zastępujące mleko kobiece powinny: Mieć możliwie zbliżony skład do pokarmu kobiecego sprawiać, że tempo wzrastania oraz wskaźniki przemiany materii u niemowląt były maksymalnie zbliżone do obserwowanych u niemowląt karmionych naturalnie, NIEMOŻLIWE wierne odtworzenie składu mleka kobiecego ze względu na jego zmienny skład Wytwarzane są głównie z białek mleka krowiego, poddanego niezbędnym zmianom ilościowym jak i jakościowym. 1. Preparaty / mleko modyfikowane / mieszanka mleczna do początkowego żywienia niemowląt = mleko początkowe 1 W całości zaspokajają zapotrzebowanie na wszystkie niezbędne składniki odżywcze w pierwszym półroczu życia. Zalecane w żywieniu niemowląt od pierwszego do szóstego miesiąca życia. Może być wykorzystywane przez cały pierwszy rok życia. 2. Preparaty / mleko modyfikowane / mieszanki mleczne do dalszego żywienia niemowląt = mleko następne 2
6 Zaspokaja potrzeby żywieniowe dzieci, w okresie, w którym wprowadza się pokarmy uzupełniające. 3. Mleka typu junior > 12. mc życia 3, 4, 5 (najlepiej do końca 3 roku życia) Modyfikacje składu produktów zastępujących mleko kobiece Skład i wartość odżywcza produktów dla niemowląt w krajach Unii Europejskiej reguluje Dyrektywa Komisji Europejskiej z 2006 r. Możliwe są modyfikacje dodawanie przez producentów nowych składników (pod warunkiem udokumentowania w badaniach bezpieczeństwa takiej suplementacji) Dodatkowe ulepszenia: Probiotyki, prebiotyki, nukleotydy, cholesterol, selen, olej palmowy brak jednoznacznych korzyści płynących z suplementacji Długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe LCPUFA (m.in. DHA) potencjalnie może mieć wpływ na rozwój fizyczny i psychoruchowy oraz rozwój narządu wzroku Substancje zagęszczające w mleku modyfikowanym AR Mączka z ziaren chlebowca świętojańskiego Skrobia ryżowa Skrobia ziemniaczana Skrobia kukurydziana Guma skrobiowa z nasion fasoli Zmniejszają liczbę regurgitacji u dziecka bez wpływu na zmniejszenie liczby epizodów kwaśnego refluksu U niemowląt z chorobą refluksową z towarzyszącymi zaburzeniami wzrastania spowodowanymi stratami energetycznymi (pod nadzorem lekarza) Nie powinny być stosowane rutynowo u zdrowych niemowląt u których występują tylko ulewania (dodatkowym źródłem zbędnych kalorii, stwarza ryzyko rozwoju otyłości) Przygotowanie mieszanki dla dziecka produkt przygotowujemy zgodnie z zaleceniami producenta w przypadku korzystania z produktu w proszku świeżą porcję mleka należy przygotować bezpośrednio przed każdym karmieniem pozostałości po każdym karmieniu należy wyrzucić i nie wykorzystywać podczas następnego karmienia
7 mieszanek nie należy przetrzymywać w termosach lub podgrzewaczach do butelek; alternatywnym rozwiązaniem jest przechowanie podgrzanej wody w termosie i dodanie do niej proszku bezpośrednio przed karmieniem Wprowadzanie pokarmów uzupełniających Kiedy? Po ukończeniu przez dziecko 17. tygodnia życia ale nie później niż w 26. tygodniu życia Cel: Dostarczenie dodatkowej ilości energii, białka, żelaza, cynku, witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E) oraz pierwiastków śladowych Przygotowanie niemowlęcia do bardziej urozmaiconej diety w późniejszym okresie życia Należy: nie wprowadzamy kilku nowych produktów jednocześnie nowe produkty wprowadzamy stopniowo, w małych ilościach ( 3-4 łyżeczki ) i obserwujemy reakcję dziecka początkowo wprowadzamy typowe pokarmy uzupełniające (np. kaszki ryżowe lub zbożowe), warzywa (marchew), owoce (jabłka, gruszki, banany). Odpowiednie karmienie Dopasowujemy ilość i częstotliwość podawanego pokarmu do indywidualnych potrzeb dziecka Uczenie się odczytywania objawów głodu i sytości Wprowadzanie pokarmów uzupełniających podając je łyżeczką. Około 6 m. ż. należy rozpocząć naukę picia płynów bez użycia smoczka Po ukończeniu pierwszego roku życia nie należy podawać dziecku pokarmów ani płynów przez butelkę ze smoczkiem Zachowanie odpowiedniej konsystencji posiłków (w ciągu 1. roku życia rozwija się umiejętność gryzienia i kształtuje się do końca 24. m. ż.) Wprowadzać pokarmy stałe już w 6-7 m. ż. Najpierw warzywa później owoce Informacje na temat wybranych produktów w żywieniu niemowląt Pokarm potencjalnie alergizujący Nie ma dowodów naukowych uzasadniających eliminację lub opóźnione wprowadzanie pokarmów potencjalnie alergizujących (mleko krowie, jaja, orzechy, ryby, owoce morza) zarówno u dzieci zdrowych, jak i z rodzin obciążonych ryzykiem wystąpienia choroby alergicznej. (najlepiej pierwszy raz podawać w domu ) Stanowisko ESPGHAN (European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition)
8 Gluten Należy unikać zbyt wczesnego (< 4. m. ż.), jak i zbyt późnego (> 7 m. ż.) wprowadzania glutenu do diety Należy wprowadzać stopniowo ( ekspozycja na gluten ), w niewielkiej ilości dodanej do mleka kobiecego, mleka modyfikowanego lub przecieru jarzynowego. Wciąż prowadzi się badania na temat roli glutenu w diecie niemowląt Mleko krowie (pełne) Nie należy stosować jako głównego napoju przed ukończeniem 1r.ż. Po 1 r.ż. dzienne spożycie nie powinno przekraczać 0,5 l Mleko kozie lub owcze Bardzo wysokie stężenie soli mineralnych, mała zawartość kwasu foliowego i witamin (zwłaszcza B 12) Nie należy stosować u niemowląt < 1 r.ż. Mleko typu junior Nie powinno się podawać dzieciom < 1. r. ż. Nie są niezbędne do prawidłowego oraz nie mają przewagi nad innymi produktami zawartymi w diecie Masło, margaryna Stosować jako dodatek do produktów uzupełniających Margaryny tylko z niewielką <1% zawartością tłuszczy trans Jajo Można wprowadzać całe jajo w tym samym czasie co inne pokarmy uzupełniające Nie podawać w formie surowej Sól, cukier Nie należy dodawać soli do przygotowywanych pokarmów uzupełniających i posiłków Nie należy dodawać cukru i syropów owocowych na bazie cukru do pokarmów, wody i herbaty Miód Nie należy wprowadzać miodu do diety dziecka przed ukończeniem 12. m. ż. (przetrwalniki Clostridium botulinum botulizm dziecięcy) Woda Pokarm matki zapewnia dostateczną podaż płynu zdrowemu niemowlęciu do 6.m.ż. Do picia woda źródlana lub mineralna niskozmineralizowana (< 500 mg/l), niskosodowa niskosiarczanowa Dzieci powyżej 3 roku życia mogą pić wodę o średnim stopniu mineralizacji ( mg/ 1 litr)
9 Do gotowania posiłków nie należy stosować wody średnio i wysokozmineralizowanej Soki owocowe Nie służą do ugaszania pragnienia ( urozmaicają dietę ) Mogą być wprowadzane od 7. m. ż. u niemowląt karmionych piersią i od 5. m. ż. u niemowląt karmionych sztucznie Ilość soku nie powinna przekraczać 150 ml / dzień i powinna być wliczona do ogólnej ilości spożytych owoców w ciągu dnia. Mięso Jest przede wszystkim źródłem żelaza nie ma danych wskazujących na określoną kolejność wprowadzania poszczególnych gatunków mięs pewne pochodzenie Początkowo 10g gotowanego mięsa na dzień do 20g gotowanego mięsa pod koniec 1. r.ż. Podroby nie są zalecane w diecie dzieci do 3. r.ż. Ryby Są przede wszystkim źródłem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych DHA Tłuste ryby morskie: śledź, łosoś, szprot, halibut, sola, mintaja, morszczuka, a także gatunki słodkowodne: pstrąg, karp, leszcz, okoń, sandacz, sum, sielawa, sieja 1-2 x w tygodniu Nie zaleca się podawania ryb drapieżnych: miecznik, rekin, makrela królewska, tuńczyk, płytecznik Suplementacja Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe DHA dokozaheksaenowy, ARA - arachidonowy U niemowląt karmionych piersią nie jest konieczna dodatkowa suplementacja U niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym oraz u niemowląt powyżej 6. m. ż. suplementacja może być korzystna, gdy spożycie DHA z pokarmem jest poniżej 100 mg/dobę Witamina K Wszystkie noworodki zdrowe i donoszone 0,5 mg domięśniowo lub 2 mg doustnie Niemowlęta karmione mlekiem matki od 2. tygodnia życia do ukończenia 3. m. ż. w dawce 25 µg/dobę (niemowlęta z przewleklą biegunką, przedłużającą się żółtaczką do czasu ustąpienia objawów do 50 µg/ dobę) U niemowląt karmionych preparatami zastępującymi mleko kobiece nie jest konieczna dodatkowa suplementacja Żelazo Nie ma potrzeby suplementacji zdrowych, urodzonych o czasie niemowląt
10 Profilaktyczna suplementacja u niemowląt z grupy ryzyka Od 6. m. ż. niemowlęta powinny otrzymywać pokarmy uzupełniające zawierające żelazo i/lub produkty wzbogacane żelazem Witamina D Nie należy stosować mleka krowiego jako głównego napoju przed ukończeniem 12. m. ż. Dzieci przedwcześnie urodzone IU/dobę od pierwszej doby życia Od pierwszych dni życia, niezależnie od sposobu karmienia dziecka (w sposób naturalny i/lub sztuczny) w dawce: 400 IU/dobę w pierwszych 6. m. ż. 600 IU/ dobę pomiędzy 6. a 12. m. ż. w zależności od dziennego spożycia wraz z dietą Od 1. do 18. r. ż IU/dobę młodzież z otyłością IU/dobę (od września do kwietnia lub przez cały rok, jeśli nie ma zapewnionej w okresie letnim wystarczającej skórnej syntezy witaminy D) (Wytyczne suplementacji witaminą D dla Europy Środkowej - rekomendowane dawki witaminy D dla populacji zdrowej oraz dla grup ryzyka deficytu witaminy D 2013) Ocena stanu odżywienia dziecka Aktualny stan organizmu pod względem strukturalnym, czynnościowym i biochemicznym, będący wykładnikiem określonego sposobu żywienia (spożycie, trawienie, wchłanianie, wykorzystanie składników odżywczych). Ocena stanu odżywienia dziecka Pomiar: Statyczny jednorazowa ocena wskaźników wyrywkowa, określająca czy aktualny stopień rozwoju dziecka jest prawidłowy Dynamiczny, długofalowy wielokrotne pomiary w odstępach czasowych ocena spójności rozwoju i oddziaływania różnych czynników na organizm (np. choroby przewlekłe, diety eliminacyjne, leczenie) Wywiad ogólny. Badanie podmiotowe i przedmiotowe. Wywiad żywieniowy ocena sposobu żywienia i stylu życia Jakość spożywanych pokarmów Liczba posiłków w ciągu dnia oraz ich regularność Nawyki żywieniowe rodziny Preferencje dziecka do różnych pokarmów
11 Nietolerancje pokarmowe, alergie Stosowanie specjalnych diet Tryb życia dziecka: aktywność na zajęciach wychowania fizycznego, zajęcia pozalekcyjne, formy wypoczynku Ocena pomiarów antropometrycznych Przeprowadzenie pomiarów antropometrycznych wysokość / długość ciała masa ciała obwód głowy, klatki piersiowej, talii, bioder fałdy skórno-tłuszczowe Porównanie uzyskanych wyników z normami Wyniki pomiarów danej cechy porównuje się z normami dla danej populacji przedstawionymi w postaci tabel lub siatek centylowych. Interpretacja uzyskanych wyników w stosunku do norm: Należy wziąć pod uwagę: płeć grupę etniczną tydzień ciąży w momencie porodu przy ocenie dzieci do 3 roku życia i urodzonych przedwcześnie wzajemną korelację parametrów np. wysokości i masy ciała wady genetyczne np. zespół Downa Wskaźniki wagowo-wzrostowe Wskaźnik masy ciała (BMI body mass index) BMI = masa ciała (kg) / (wysokość ciała (m) ) 2 U dzieci oceniamy korzystając z siatek centylowych: < 3 percentyl ciężkie niedożywienie < 10 percentyl umiarkowane niedożywienie percentyl norma > 90 percentyl nadwaga > 97 percentyl otyłość Wynik standaryzowany (znormalizowany) SDS dla BMI
12 z uwzględnieniem średniej i odchylenia standardowego (SD) uzyskując w ten sposób dane znormalizowane w SDS (Standard Deviation Score) SDS dla BMI = (BMI BMI średnie) / SD < (-) 2 SD znaczny niedobór masy ciała; > (+) 2 SD otyłości Współczynnik masy ciała WMC WMC = masa ciała (kg) 1,425 x 71,84 / wysokość ciała (cm) 1,275 Wartości referencyjne WMC opracowano dla dzieci od 3. do 18. roku życia (tabela). Wartość mniejsza od zakresu normy świadczy o niedoborze masy ciała, a większa o nadwadze Wskaźnik Cole`a Wskaźnik Cole`a = (BMI aktualny / BMI standardowy) x 100% > 120 % - otyłość > 100% - nadmierne odżywienie (nadwaga) % - norma % - łagodne upośledzenie stanu odżywienia (nieznaczne niedożywienie) % - umiarkowane upośledzenie stanu odżywienia (niedożywienie) < 75 % - ciężkie upośledzenie stanu odżywienia (wyniszczenie) Wskaźniki dystrybucji tkanki tłuszczowej Obwód pasa (WC waist circumference) Wskaźnik talia-biodra (WHR waist to hip ratio) Wskaźnik obwód pasa wysokość ciała ( WHtR weist height ratio) WHtR = obwód pasa (cm) / wysokość ciała (cm) WHtR >/= 0,5 kryterium otyłości brzusznej Ocena wskaźników biochemicznych Albuminy Prealbuminy Transferyna Białko wiążące retinol Pierwiastki śladowe np. żelazo, cynk, jod Witaminy z grupy B i rozpuszczalne w tłuszczach Liczba limfocytów Insulinozależny czynnik wzrostu IGF-1
Aktualne (2014) wytyczne żywienia niemowląt. Prof. Hanna Szajewska Dr hab. Andrea Horvath Klinika Pediatrii WUM hanna.szajewska@wum.edu.
Aktualne (2014) wytyczne żywienia niemowląt Prof. Hanna Szajewska Dr hab. Andrea Horvath Klinika Pediatrii WUM hanna.szajewska@wum.edu.pl PTGHiŻDz 2014 Wyłączne karmienie piersią Kontynuacja karmienia
Bardziej szczegółowoŻywienie dziecka. Żywienie dziecka. Budowa nowych tkanek (rozrost) Odnowa zużytych tkanek. Wytwarzanie energii. Utrzymywanie temperatury ciała
Żywienie dziecka dr n.med. Jolanta Meller Na wiele potrzebnych nam rzeczy możemy poczekać. Dziecko nie może. Właśnie teraz formują się jego kości, tworzy się krew, rozwija umysł. Nie możemy mu powiedzieć
Bardziej szczegółowoPokarmy uzupełniające. Kiedy? Jakie? Dlaczego? Prof. dr hab. med. Hanna Szajewska Warszawski Uniwersytet Medyczny
Pokarmy uzupełniające. Kiedy? Jakie? Dlaczego? Prof. dr hab. med. Hanna Szajewska Warszawski Uniwersytet Medyczny WPROWADZENIE Żywienie niemowląt, a zwłaszcza odpowiedź na pytania: co? kiedy? jak? budzi
Bardziej szczegółowoŻywienie dziecka. dr n.med. Jolanta Meller
Żywienie dziecka dr n.med. Jolanta Meller Na wiele potrzebnych nam rzeczy możemy poczekać. Dziecko nie może. Właśnie teraz formują się jego kości, tworzy się krew, rozwija umysł. Nie możemy mu powiedzieć
Bardziej szczegółowoPRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW
PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW Młody organizm, aby mógł prawidłowo się rozwijać potrzebuje wielu różnorodnych składników odżywczych, które powinny być nieodłączną częścią diety każdego dojrzewającego
Bardziej szczegółowoZASADY ŻYWIENIA NIEMOWLĄT I MAŁYCH DZIECI
ZASADY ŻYWIENIA NIEMOWLĄT I MAŁYCH DZIECI Optymalnym i fizjologicznym sposobem żywienia niemowląt jest karmienie piersią. Pokarm kobiecy wytwarzany w wystarczających ilościach przez zdrową matkę w pełni
Bardziej szczegółowoInterwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie
Interwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie H. Dyląg, 1 H. Weker 1, M. Barańska 2 1 Zakład Żywienia 2 Zakład Wczesnej Interwencji Psychologicznej karmienie na żądanie 7-5 posiłków 3 posiłki
Bardziej szczegółowoZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY. Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r
ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE - definicja Prawidłowe odżywianie to nie tylko dostarczenie organizmowi energii, ale także
Bardziej szczegółowoNazwa producenta Ilość w opakowaniu handlowym. opak. Cena części / netto / słownie : zł groszy. Kwota podatku VAT słownie : zł groszy
Załącznik nr 1 Część nr 1 - Środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego. Mleko początkowe. Opis produktu leczniczego, postać, dawka, ilość w opakowaniu j.m.. Nazwa handlowa, postać w opakowaniu
Bardziej szczegółowoZDROWO JEM. Mamo! Tato! - ZDROWO ROSNE!
Mamo! Tato! To od Was zależy, co znajdzie się na moim talerzu, a potem - w brzuszku. Wybierajcie mądrze i nauczcie mnie jeść zdrowe oraz smaczne produkty. Tę naukę musimy zacząć już teraz. Kolorowanka
Bardziej szczegółowo"Program pilotażowy - Dieta Mamy".
"Program pilotażowy - Dieta Mamy". Dnia 1.10.2019 r Szpital Powiatowy im.t.malińskiego w Śremie podjął współpracę z programem pilotażowym Standard szpitalnego żywienia kobiet w ciąży i w okresie poporodowym-dieta
Bardziej szczegółowoW jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek?
W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek? Prawidłowe odżywianie się to dostarczanie organizmowi niezbędnych składników odżywczych, a tym samym energii i substratów potrzebnych do utrzymania zdrowia
Bardziej szczegółowo50% pacjentów z chorobą onkologiczną nie uczestniczy w żadnej formie poradnictwa dietetycznego 50% pacjentów z chorobą onkologiczną nie uczestniczy w żadnej formie poradnictwa dietetycznego 20-50% sięga
Bardziej szczegółowoZajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe
Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: wymienia zasady bezpieczeństwa obowiązujące podczas zajęć żywieniowych
Bardziej szczegółowoPrzedmowa. Zawartość. 1. Wprowadzenie Kompleksowe podejście do żywienia Koncepcja równowagi (bilansu)
140964 Zawartość Przedmowa 1. Wprowadzenie 1.1. Kompleksowe podejście do żywienia 1.2. Koncepcja równowagi (bilansu) 1.2.1. Model podaży i zapotrzebowania 1.2.2. Przekarmienie 1.2.3. Niedożywienie 1.2.4.
Bardziej szczegółowo8.2. Wartość odżywcza produktów spożywczych Czynniki kształtujące wartość odżywczą produktów spożywczych...185
SpiS treści 1. Znaczenie nauki o żywieniu człowieka...9 1.1. Cele i zadania nauki o żywieniu...9 1.2. Rozwój nauki o żywieniu człowieka...9 1.3. Problemy żywieniowe Polski i świata...11 1.4. Organizacje
Bardziej szczegółowoWITAMY PRZY STOLE! Schemat żywienia niemowląt w pierwszym roku życia. Opracowanie: dietetyk Marta Prośniak
WITAMY PRZY STOLE! Schemat żywienia niemowląt w pierwszym roku życia Pamiętaj: o Nowe produkty wprowadzaj do diety dziecka pojedynczo, obserwując, czy nie wywołują u malucha niepożądanych reakcji o Zachowaj
Bardziej szczegółowoAE/ZP-27-17/15 Załącznik Nr 1 Formularz Cenowy
AE/ZP-27-17/15 Załącznik Nr 1 Formularz Cenowy Cena brutto zamówienia - każdego pakietu powinna stanowić sumę wartości brutto wszystkich pozycji ujętych w pakiecie, natomiast wartość brutto poszczególnych
Bardziej szczegółowoZBILANSOWANA DIETA TALERZ ZDROWIA SMACZNIE, ZDROWO, KOLOROWO. Anna Oblacińska Instytut Matki i Dziecka
ZBILANSOWANA DIETA TALERZ ZDROWIA SMACZNIE, ZDROWO, KOLOROWO Anna Oblacińska Instytut Matki i Dziecka TALERZ CZY PIRAMIDA? Przedstawione w modelach zdrowego żywienia zalecenia żywieniowe to sugestie ogólne,
Bardziej szczegółowoSPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku
SPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku NASZE KULINARNE TRADYCJE NASZE KULINARNE TRADYCJE Co składa się na nie? Bez jakich produktów i potraw nie wyobrażamy sobie
Bardziej szczegółowoMateriałpomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiałpomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: TECHNIK ŻYWIENIA I USŁUG GASTRONOMICZNYCH przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej
Bardziej szczegółowoSheet1. Żywienie pediatryczne Załącznik nr 1 Zadanie nr 1. Cena jedn. Cena jedn. Wartość Lp. GRAMATURA OPIS Ilość Netto VAT % Brutto brutto Producent
Żywienie pediatryczne Załącznik nr 1 Zadanie nr 1 Cena jedn. Cena jedn. Wartość Lp. GRAMATURA OPIS Ilość Netto VAT % Brutto brutto Producent mieszanka początkowa typu HA z dodatkiem frukto i 1 400g galaktooligosacharydów,
Bardziej szczegółowo10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA
10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Należy spożywać produkty z różnych grup żywności (dbać o urozmaicenie posiłków) Kontroluj masę ciała (dbaj o zachowanie
Bardziej szczegółowoPiramida Żywienia. Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS
Piramida Żywienia Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS Zasady zdrowego żywienia 1. Dbaj o różnorodnośd spożywanych produktów. 2. Strzeż się nadwagi i otyłości, nie zapominaj o codziennej aktywności fizycznej.
Bardziej szczegółowoPakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta
Pakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta CHOROBY DIETOZALEŻNE W POLSCE 2,150,000 osób w Polsce cierpi na cukrzycę typu II 7,500,000 osób w Polsce cierpi
Bardziej szczegółowoŻywienie pediatryczne Załącznik nr 1
Żywienie pediatryczne Załącznik nr 1 Lp. GRAMATURA OPIS Ilość Cena jedn. Netto VAT % Cena jedn. Brutto Wartość brutto Producent mieszanka początkowa typu HA z dodatkiem frukto i 1 400g galaktooligosacharydów,
Bardziej szczegółowoRola poszczególnych składników pokarmowych
Zdrowy styl życia Rola poszczególnych składników pokarmowych 1. Białka Pełnią w organizmie funkcję budulcową. Są składnikiem wszystkich tkanek oraz kości. 2. Tłuszcze Pełnią w organizmie funkcję energetyczną.
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. 1. Znaczenie nauki o żywieniu. 2. Gospodarka energetyczna organizmu człowieka. 3. Podstawowe składniki pokarmowe i ich rola
3 SPIS TREŚCI 1. Znaczenie nauki o żywieniu 1.1. Cele i zadania nauki o żywieniu................................................8 1.2. Rozwój nauki o żywieniu człowieka.............................................9
Bardziej szczegółowoZALECENIA ŻYWIENIOWE, LECZENIE. dr n. med. Małgorzata Kaczkan dietetyk Katedra Żywienia Klinicznego GUMed
ZALECENIA ŻYWIENIOWE, LECZENIE dr n. med. Małgorzata Kaczkan dietetyk Katedra Żywienia Klinicznego GUMed AKTUALNE ZALECENIA I NOWE MOŻLIWOŚCI LECZENIA NIEDOŻYWIENIA CELE LECZENIA ŻYWIENIOWEGO: zapobieganie
Bardziej szczegółowoTalerz zdrowia skuteczne
Talerz zdrowia skuteczne narzędzie zdrowego odżywiania PSSE Chełm Kierownik Sekcji OZiPZ Alicja Bork PRAWIDŁOWE ŻYWIENIE Gwarancją właściwego rozwoju fizycznego, sprawności umysłu oraz dobrego zdrowia
Bardziej szczegółowoNieprawidłowe odżywianie jest szczególnie groźne w wieku podeszłym, gdyż może prowadzić do niedożywienia
Nieprawidłowe odżywianie jest szczególnie groźne w wieku podeszłym, gdyż może prowadzić do niedożywienia Niedożywienie może występować u osób z nadwagą (powyżej 120% masy należnej) niedowagą (poniżej 80%
Bardziej szczegółowoZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA. Agnieszka Wyszyńska Oddział HŻŻ i PU WSSE w Białymstoku
ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA Agnieszka Wyszyńska Oddział HŻŻ i PU WSSE w Białymstoku Nadwaga i otyłość - najważniejszy problem zdrowia publicznego. Istnieje ok. 80 chorób powstających na tle wadliwego
Bardziej szczegółowoZaburzenie równowagi energetycznej
Otyłość dzieci i młodzieży czy można jej zapobiec? Dr n. med. Andrea Horvath Dr n. med. Piotr Dziechciarz Klinika Pediatrii WUM Zaburzenie równowagi energetycznej wyrażonej nadmiernym odkładaniem tkanki
Bardziej szczegółowoProfilaktyka alergii co nowego w 2015 roku. Prof. Hania Szajewska Klinika Pediatrii WUM hanna.szajewska@wum.ed.pl
Profilaktyka alergii co nowego w 2015 roku Prof. Hania Szajewska Klinika Pediatrii WUM hanna.szajewska@wum.ed.pl Interwencje żywieniowe w zapobieganiu alergii Dieta w czasie ciąży lub laktacji Karmienie
Bardziej szczegółowoDlaczego karmienie piersią jest najlepsze?
Dlaczego karmienie piersią jest najlepsze? Mleko kobiece jest doskonałym, naturalnym pożywieniem, zapewniającym Twojemu dziecku najlepszy start w życie. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca karmienie
Bardziej szczegółowoŻywność. zapewnia prawidłowe funkcjonowanie. poprawia samopoczucie
Warsztaty żywieniowe Żywność buduje i regeneruje dostarcza energii zapewnia prawidłowe funkcjonowanie poprawia samopoczucie Żaden pojedynczy produkt nie dostarczy Ci wszystkiego, czego potrzebujesz dlatego
Bardziej szczegółowoŻywienie pediatryczne Załącznik nr 1 Zadanie 1
Żywienie pediatryczne Załącznik nr 1 Zadanie 1 Lp. PRODUKT GRAMATURA OPIS Ilość Cena jedn. Netto VAT % Cena jedn. Brutto Wartość brutto Producent mieszanka początkowa typu HA z dodatkiem frukto i 1 Bebilon
Bardziej szczegółowoBEBILON PROSYNEO HA 2 mleko następne od 6. miesiąca życia 400 g
BEBILON PROSYNEO HA 2 mleko następne od 6. miesiąca życia 400 g Cena: 33,49 PLN Opis słownikowy Dawka - Opakowanie Postać Producent Rodzaj rejestracji Substancja czynna 400 g prosz. NUTRICIA POLSKA SP.
Bardziej szczegółowoŻywienie pacjenta w opiece paliatywnej przeciwdziałanie zaparciom
VI WARSZTATY SZKOLENIOWE 29 maja 2015 Żywienie pacjenta w opiece paliatywnej przeciwdziałanie zaparciom Agata Zając Zaspakajanie głodu należy do podstawowych potrzeb człowieka. Jedzenie jest jednak ważne
Bardziej szczegółowo2011-03-17. Woda. Rola wody. Jestem tym co piję-dlaczego woda jest niezbędna dla zdrowia?
Jestem tym co piję-dlaczego woda jest niezbędna dla zdrowia? A. Jarosz Woda głównym składnikiem ciała i podstawowym składnikiem pożywienia stanowi 50 80 %masy ciała zasoby wodne organizmu muszą być stale
Bardziej szczegółowoŚniadanie jeść czy nie jeść? To nie jest trudne pytanie.
Katedra Żywienia Człowieka Uniwersytet Warmińsko-Mazurski Komitet Nauki o Żywieniu Człowieka Wydział V Nauk Medycznych Polska Akademia Nauk Polskie Towarzystwo Nauk Żywieniowych Śniadanie jeść czy nie
Bardziej szczegółowoMAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA
MAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA Na czym polega zdrowy styl życia? ZDROWY STYL ŻYCIA Prawidłowe odżywianie Aktywność
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTY PODSTAWOWE
PRZEDMIOTY PODSTAWOWE Anatomia człowieka 1. Które z białek występujących w organizmie człowieka odpowiedzialne są za kurczliwość mięśni? 2. Co to są neurony i w jaki sposób stykają się między sobą i efektorami?
Bardziej szczegółowoCzęstotliwość występowania tej choroby to 1: żywych urodzeń w Polsce ok. 5-6 przypadków rocznie.
GALAKTOZEMIA Częstotliwość występowania tej choroby to 1:60 000 żywych urodzeń w Polsce ok. 5-6 przypadków rocznie. galaktoza - cukier prosty (razem z glukozą i fruktozą wchłaniany w przewodzie pokarmowym),
Bardziej szczegółowoZASADY ZDROWEGO Z YWIENIA DZIECI
ZASADY ZDROWEGO Z YWIENIA DZIECI 1. Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2. Bądź codziennie aktywny fizycznie - ruch korzystnie wpływa na sprawność i prawidłową sylwetkę.
Bardziej szczegółowoMIĘSO, WĘDLINY, RYBY, JAJKA I NASIONA ROŚLIN STRĄCZKOWYCH W DIECIE DZIECKA
MIĘSO, WĘDLINY, RYBY, JAJKA I NASIONA ROŚLIN STRĄCZKOWYCH W DIECIE DZIECKA Wartość odżywcza Żywność z tej grupy należy do grupy produktów białkowych. Białko mięsa, ryb i jaj charakteryzuje sie dużą wartością
Bardziej szczegółowoPatologia problemów żywieniowych u dzieci i młodzieży. Witold Klemarczyk Zakład Żywienia Instytut Matki i Dziecka
Patologia problemów żywieniowych u dzieci i młodzieży Witold Klemarczyk Zakład Żywienia Instytut Matki i Dziecka Prawidłowe odżywianie to dostarczenia odpowiedniej ilości materiału energetycznego i budulcowego
Bardziej szczegółowoProdukty Mleczne Tłuszcze Mięso, ryby, jaja Piramida żywienia Czego powinniśmy unikać Napoje gazowane, Chipsy Słodycze, Fast Foody PAMIĘTAJ!!
Zdrowy tryb życia Co robić żeby zdrowo żyć? Co otrzymujemy dzięki zdrowemu stylowi życia? Jak wygląda plan zdrowego żywienia? Chcesz być szczupła? Zdrowe odżywianie Węglowodany Warzywa i owoce Produkty
Bardziej szczegółowoCo nowego w żywieniu niemowląt i małych dzieci (1-3 lat)? Dr inż. Joanna Myszkowska-Ryciak Dr inż. Anna Harton
Co nowego w żywieniu niemowląt i małych dzieci (1-3 lat)? Dr inż. Joanna Myszkowska-Ryciak Dr inż. Anna Harton Dlaczego żywienie niemowlęcia i małego dziecka jest takie ważne? programowanie metaboliczne
Bardziej szczegółowoLp. Dział 1. Zakres i znaczenie nauki o żywieniu człowieka 2. Charakterystyka, źródła i znaczenie dla organizmu człowieka Umiejętności i wiadomości na
Technikum Żywienia i Gospodarstwa Domowego Podstawy żywienia człowieka Przedmiotowy system oceniania Lp. Dział 1. Zakres i znaczenie nauki o żywieniu człowieka 2. Charakterystyka, źródła i znaczenie dla
Bardziej szczegółowoŻYWIENIE DZIECI W WIEKU 1-3
1 ŻYWIENIE DZIECI W WIEKU 1-3 Uniwersytet Medyczny w Łodzi DIETA DZIECKA POWINNA BYĆ: Urozmaicona pod względem doboru produktów spożywczych, Uregulowana pod względem częstości i pory spożywania posiłków,
Bardziej szczegółowoDomowe żywienie enteralne dzieci w praktyce. dr hab. n. med. Jarosław Kierkuś
Domowe żywienie enteralne dzieci w praktyce. dr hab. n. med. Jarosław Kierkuś Klinika Gastroenterologii, Hepatologii, Zaburzeń Odżywiania i Pediatrii IPCZD, Warszawa HEN program domowego żywienia enteralnego
Bardziej szczegółowoJak przystawiać dziecko do karmienia? to pytanie nurtuje większość mam.
Jak przystawiać dziecko do karmienia? to pytanie nurtuje większość mam. Ogólne zasady: 1. Przede wszystkim pamiętaj, że to dziecko jest przystawiane do piersi, a nie pierś do dziecka. 2. Można karmić dziecko
Bardziej szczegółowoW WIEKU PRZEDSZKOLNYM
10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM 1.Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2.Bądź codziennie aktywny fizycznie ruch korzystnie wpływa na sprawność
Bardziej szczegółowoULEWANIA. Czy Twojemu dziecku dokuczają ulewania?
ULEWANIA Czy Twojemu dziecku dokuczają ulewania? Okiem mamy Ulewania Pierwsze ulewania mogą wywołać Twój niepokój szczególnie jeśli to Twój debiut w roli mamy. Nie ma powodu do obaw ulewanie nie jest chorobą,
Bardziej szczegółowoSzkoła Podstawowa Nr 1 im. Tadeusza Kościuszki w Rudzie Śląskiej
Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Tadeusza Kościuszki w Rudzie Śląskiej Zdrowe odżywianie polega na odpowiednim wyborze produktów i przygotowaniu posiłków umożliwiających prawidłowe funkcjonowanie organizmu poprzez
Bardziej szczegółowoWarsztaty Żywieniowe. Temat: Zasady żywienia młodzieży aktywnej
Warsztaty Żywieniowe Temat: Zasady żywienia młodzieży aktywnej Jeśli jesteś aktywny Powinieneś dbać szczególnie o to, co jesz! potrzebujesz więcej energii potrzebujesz więcej witamin i składników mineralnych
Bardziej szczegółowoZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM
ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM (Instytutu Żywności i Żywienia 2009) 1. Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2. Bądź codziennie aktywny
Bardziej szczegółowoWartośćodżywcza wybranych gatunków ryb na polskim rynku
Wartośćodżywcza wybranych gatunków ryb na polskim rynku dr inż. Joanna Szlinder-Richert Morski Instytut Rybacki-Państwowy Instytut Badawczy w Gdyni Gdańsk, 24 maj 2013 Dlaczego zaleca sięjedzenie ryb Strawne
Bardziej szczegółowoNORMY ŻYWIENIA INSTYTUTU ŻYWNOSCI I ŻYWIENIA W WARSZAWIE
Załącznik nr 6 do SIWZ Znak sprawy: 13/IK/13pn/07 NORMY ŻYWIENIA INSTYTUTU ŻYWNOSCI I ŻYWIENIA W WARSZAWIE źródło: www.izz.waw.pl/wwzz/normy.html I. ENERGIA Tabela 1. Normy na energię dla niemowląt i dzieci
Bardziej szczegółowoNADWAGA I OTYŁOŚĆ WŚRÓD DZIECI KONSEKWENCJE I ZAPOBIEGANIE
NADWAGA I OTYŁOŚĆ WŚRÓD DZIECI KONSEKWENCJE I ZAPOBIEGANIE Nadwagą określamy nadmiar tkanki tłuszczowej w organizmie w stosunku do beztłuszczowej masy ciała występujący w stopniu umiarkowanym. Otyłość
Bardziej szczegółowoZasady zdrowego żywienia i aktywności fizycznej młodzieży
Zasady zdrowego żywienia i aktywności fizycznej młodzieży Pamiętaj o codziennym spożywaniu produktów zawartych w piramidzie! PRODUKTY ZBOŻOWE ( mąki, kasza, ryż, płatki, pieczywo i makarony) Sągłównym
Bardziej szczegółowoZnaczenie pierwszego śniadania, czyli zdrowe odżywianie dzieci i młodzieży. Na podstawie materiałów ORE- Anna Pisowacka
Znaczenie pierwszego śniadania, czyli zdrowe odżywianie dzieci i młodzieży Na podstawie materiałów ORE- Anna Pisowacka JAK PRAWIDŁOWO SIĘ ODŻYWIAĆ? Zalecenia żywieniowe 6 + 1 U według S. Bergera Urozmaicenie
Bardziej szczegółowoparametrów biochemicznych (cholesterol całkowity, cholesterol HDL, cholesterol LDL,
1. STRESZCZENIE W ostatnich latach obserwuje się wzrost zachorowań na zaburzenia psychiczne, między innymi takie jak depresja i schizofrenia. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) prognozuje, że choroby te
Bardziej szczegółowoZbilansowana dieta DIY warsztaty z dietetykiem
Zbilansowana dieta DIY warsztaty z dietetykiem Cel diety? Redukcja masy ciała? Utrzymanie masy ciała? Przyrost masy ciała? Zwiększenie wydolności organizmu? Choroba? Ciąża? BMI BMI = waga [kg] / wzrost
Bardziej szczegółowoMleka modyfikowane dla niemowląt
Mleka modyfikowane dla niemowląt Materiały zawierają zdjęcia przykładowych produktów różnych marek co nie stanowi formy reklamowej. Znajomość nazw marek oraz ich poszczególnych produktów nie jest wymagana.
Bardziej szczegółowoNIEMOWLĘ- JAK OCENIĆ ŻYWIENIE?
NIEMOWLĘ- JAK OCENIĆ ŻYWIENIE? Klinika Gastroenterologii, Hepatologii, Zaburzeń Odżywiania i Pediatrii, Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka, Warszawa MGR INŻ. MAŁGORZATA MATUSZCZYK ILE ML MLEKA POWINNO
Bardziej szczegółowoPodstawowe składniki odżywcze i ich rola dla organizmu człowieka ZAPRASZAMY
Podstawowe składniki odżywcze i ich rola dla organizmu człowieka ZAPRASZAMY Czym są składniki odżywcze Składniki odżywcze substancje chemiczne dostarczane do organizmu przez pokarm, który dostaje się do
Bardziej szczegółowoZawartość w 100 g proszku
HUMANA SL Proszek Produkt leczniczy przeznaczony do specjalnych celów żywieniowych, bez mleka. Produkt bezglutenowy. Zbilansowana dieta dla niemowląt i małych dzieci z nietolerancją mleka krowiego. Właściwości
Bardziej szczegółowoWarsztaty dla Rodziców. Wiosenne śniadanie. Warszawa 26.05.2015 r.
Warsztaty dla Rodziców Wiosenne śniadanie Warszawa 26.05.2015 r. Urozmaicenie Uregulowanie Umiarkowanie Umiejętności Unikanie Prawidłowe żywienie 7 zasad wg prof. Bergera + Uprawianie sportu + Uśmiech
Bardziej szczegółowoPrezentacja materiałów przygotowanych. programu edukacyjnego Trzymaj formę!
Prezentacja materiałów przygotowanych do realizacji V edycji programu edukacyjnego Trzymaj formę! KONFERENCJA PODSUMOWUJĄCA REALIZACJĘ IV EDYCJI PROGRAMU EDUKACYJNEGO PT. TRZYMAJ FORMĘ! ZAKOPANE, 6 8 PAŹDZIERNIKA
Bardziej szczegółowoPakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta
Pakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta CHOROBY DIETOZALEŻNE W POLSCE 2,150,000 osób w Polsce cierpi na cukrzycę typu II 7,500,000 osób w Polsce cierpi
Bardziej szczegółowoRejestr produktów podlegających zgłoszeniu do Głównego Inspektora Sanitarnego 2007-2010
Rejestr produktów podlegających zgłoszeniu do Głównego Inspektora Sanitarnego 2007-2010 Analiza rejestru powiadomień o pierwszym wprowadzeniu do obrotu środków spożywczych Środki spożywcze specjalnego
Bardziej szczegółowo1.1. Znaczenie rodziny dla jednostki... 17 1.2. Określenie rodziny złożoność pojęcia... 21 1.3. Rozwojowe spojrzenie na rodzinę...
Spis treści 1. Rodzina jej znaczenie i rozwój Anna Kwak 17 1.1. Znaczenie rodziny dla jednostki.............. 17 1.2. Określenie rodziny złożoność pojęcia........... 21 1.3. Rozwojowe spojrzenie na rodzinę.............
Bardziej szczegółowoOtyłość PORADNIK DLA PACJENTÓW PROGRAMU WSPARCIA DLA OSÓB Z OTYŁOŚCIĄ. Narodowy Program Zdrowia na lata
Otyłość PORADNIK DLA PACJENTÓW PROGRAMU WSPARCIA DLA OSÓB Z OTYŁOŚCIĄ Narodowy Program Zdrowia na lata 2016-2020 AUTORKA PORADNIKA: Adriana Dąbrowska mgr psycholog, psychodietetyk ? CO TO JEST OTYŁOŚĆ
Bardziej szczegółowoPiramida przedstawia zasady prawidłowego odżywiania. Informuje o tym, ile porcji różnych grup produktów powinno znaleźć się w posiłkach, które
DROGI RODZICU Piramida przedstawia zasady prawidłowego odżywiania. Informuje o tym, ile porcji różnych grup produktów powinno znaleźć się w posiłkach, które zjadamy w ciągu dnia. Przy czym obowiązuje zasada,
Bardziej szczegółowoWYWIAD ŻYWIENIOWY DZIECKA
WYWIAD ŻYWIENIOWY DZIECKA DANE PERSONALNE Imię i nazwisko rodzica: Adres e-mail: Data urodzenia dziecka: Płeć dziecka: dziewczynka chłopiec POMIARY CIAŁA DZIECKA Aktualna masa ciała [kg]: Aktualny wzrost
Bardziej szczegółowoOtyłość PORADNIK DLA PACJENTÓW PROGRAMU WSPARCIA DLA OSÓB Z OTYŁOŚCIĄ. Narodowy Program Zdrowia na lata
Otyłość PORADNIK DLA PACJENTÓW PROGRAMU WSPARCIA DLA OSÓB Z OTYŁOŚCIĄ Narodowy Program Zdrowia na lata 2016-2020 AUTORKA PORADNIKA: Adriana Dąbrowska mgr psycholog, psychodietetyk ? CO TO JEST OTYŁOŚĆ
Bardziej szczegółowozbyt wysoki poziom DOBRE I ZŁE STRONY CHOLESTEROLU Ponad 60% naszego społeczeństwa w populacji powyżej 18r.ż. ma cholesterolu całkowitego (>190mg/dl)
HIPERLIPIDEMIA to stan zaburzenia gospodarki lipidowej, w którym występuje wzrost stężenia lipidów (cholesterolu i/lub triglicerydów ) w surowicy krwi. Ponad 60% naszego społeczeństwa w populacji powyżej
Bardziej szczegółowoMiejsce mięsa w diecie
Miejsce mięsa w diecie Walory zdrowotne mięsa od dawna są przedmiotem kontrowersyjnych poglądów wśród ludzi. Jedni widzą w mięsie znakomite źródło niezbędnych składników odżywczych, inni natomiast przypisują
Bardziej szczegółowoOdżywianie osób starszych (konspekt)
Prof. dr hab. med. Tomasz Kostka Odżywianie osób starszych (konspekt) GŁÓWNE CZYNNIKI RYZYKA CHOROBY WIEŃCOWEJ (CHD) wg. Framingham Heart Study (Circulation, 1999, 100: 1481-1492) Palenie papierosów Nadciśnienie
Bardziej szczegółowoWypróbuj ze swoim dzieckiem, mamo
Kaszki nr wɋród mam Wypróbuj ze swoim dzieckiem, mamo * Nutricia Polska Sp. z o.o. za Nielsen sprzedaż wolumenowa i wartościowa w kategorii kaszek dla dzieci, 2017. Produkty po 4. miesiącu są przeznaczone
Bardziej szczegółowo------------------------------------------------------------------------ Wprowadzenie Według teorii programowania żywieniowego ekspozycja na czynniki środowiskowe i doświadczenia żywieniowe w tzw. krytycznych
Bardziej szczegółowoZDROWO AKTYWNI SZKOŁA PODSTAWOWA NR 8 W TARNOWIE
ZDROWO AKTYWNI SZKOŁA PODSTAWOWA NR 8 W TARNOWIE PIRAMIDY EGIPSKIE Piramidy to budowle, które przetrwały tysiące lat. Najbardziej trwała była ich podstawa, czyli część zbudowana na ziemi. PIRAMIDA ZDROWEGO
Bardziej szczegółowoŻYWIENIE CZŁOWIEKA. Racjonalne żywienie jest jednym z podstawowych warunków prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego i dobrego zdrowia.
ŻYWIENIE CZŁOWIEKA Racjonalne żywienie jest jednym z podstawowych warunków prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego i dobrego zdrowia. Prawidłowe żywienie należy do najważniejszych czynników środowiskowych,
Bardziej szczegółowoBebilon 1 Pronutra ADVANCE 350 g
Bebilon 1 Pronutra ADVANCE 350 g Cena: 29,85 PLN Opis słownikowy Dostępność Opakowanie Postać Producent Rodzaj rejestracji Substancja czynna Dostępny w aptece w 24h 350 g Mleka NUTRICIA Dietetyczny środek
Bardziej szczegółowoNIE PONOSIMY ODPOWIEDZIALNOŚCI za ewentualne powikłania wynikające ze stosowania zaleceń bez nadzoru lekarskiego.
Copyright by Wydawnictwo EPROFESS Wydanie I, 2017 ISBN: 978-83-63435-53-0 Niniejszy poradnik nie podejmuje prób leczenia, stanowi jedynie źródło informacji. Zawarte tu porady nie mogą zastępować diagnostyki
Bardziej szczegółowoSklepik wzorowy smaczny i zdrowy
Sklepik wzorowy smaczny i zdrowy To NASZ Zielony sklepik w Zespole Szkół im. Jana Pawła II w Zielonkach! ZIELONKI = Zielony Sklepik = zdrowe i smaczne jedzenie Mamy coś do powiedzenia o piramidzie zdrowego
Bardziej szczegółowoOCENA STYLU ŻYCIA DLA POTRZEB DZIAŁAŃ Z ZAKRESU PROMOCJI ZDROWIA
Katedra i Zakład Promocji Zdrowia Wydział Nauk o Zdrowiu Collegium Medicum UMK OCENA STYLU ŻYCIA DLA POTRZEB DZIAŁAŃ Z ZAKRESU PROMOCJI ZDROWIA I. WYWIAD WIEK.. PŁEĆ WYKSZTAŁCENIE. MIEJSCE ZAMIESZKANIA
Bardziej szczegółowodr inż. Beata Przygoda Wartość odżywcza żywności co powinnyśmy wiedzieć?
dr inż. Beata Przygoda Wartość odżywcza żywności co powinnyśmy wiedzieć? Do prawidłowego rozwoju, dobrego stanu zdrowia, odpowiedniej sprawności fizycznej i umysłowej powinnyśmy codziennie spożywać określoną
Bardziej szczegółowoZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA ANETA SADOWSKA
ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA ANETA SADOWSKA I PATRYCJA SZAFRAŃSKA HASŁO PORADNIKA Nie wystarczy jeść - należy się odżywiać - to mądre słowa. Nie należy wpychać w siebie wszystkiego co jest na stole, czy w
Bardziej szczegółowoPowszechne mity dotyczące diety. Zofia Kwiatkowska
Powszechne mity dotyczące diety 1 Zofia Kwiatkowska Struktura prezentacji O Historia O Czym jest dieta? O Czym jest żywienie? O Zasady zdrowego żywienia O Najczęstsze mity dotyczące diety O Podsumowanie
Bardziej szczegółowoGDA (Guideline Daily Amount = Wskazane Dzienne Spożycie)
1. Czym jest GDA? GDA (Guideline Daily Amount = Wskazane Dzienne Spożycie) to wartości poziomu spożycia poszczególnych składników odżywczych w codziennej diecie zostały wyznaczone przez naukowców dla przeciętnego
Bardziej szczegółowoKWESTIONARIUSZ OCENY SPOSOBU ŻYWIENIA
KWESTIONARIUSZ OCENY SPOSOBU ŻYWIENIA Proszę uzupełnić poniższe dane: Data badania... Wiek (lata)... Masa ciała (kg)... Wzrost (cm)... 2. Liczba posiłków w ciągu dnia: 1-2 posiłki 3-4 posiłki 5 i więcej
Bardziej szczegółowoCel diety? Redukcja masy ciała? Utrzymanie masy ciała? Przyrost masy ciała? Zwiększenie wydolności organizmu? Choroba? Ciąża?
Cel diety? Redukcja masy ciała? Utrzymanie masy ciała? Przyrost masy ciała? Zwiększenie wydolności organizmu? Choroba? Ciąża? BMI BMI = waga [kg] / wzrost 2 [m] BMI = 77 kg / (1,85 m) 2 BMI = 22,5 Wyniki
Bardziej szczegółowoHumana HN z MCT. postępowanie dietetyczne w przebiegu biegunek dla niemowląt, dzieci i dorosłych. z MCT lekkostrawna do jedzenia i picia 300 g
Humana HN z MCT postępowanie dietetyczne w przebiegu biegunek dla niemowląt, dzieci i dorosłych z MCT lekkostrawna do jedzenia i picia 300 g Zastosowanie Humana HN z MCT zawiera wszystkie składniki mineralne,
Bardziej szczegółowoOFERTA OD PAŹDZIERNIKA 2016 R. Nazwa testu Badanie wykonane w celu Wynik i zalecenia Cena
OFERTA OD PAŹDZIERNIKA 2016 R. Nazwa testu Badanie wykonane w celu Wynik i zalecenia Cena Blossom genetycznych: 13 predyspozycie do otyłości, genetyczne uwarunkowania efektu jo-jo, wykluczenia produktów,
Bardziej szczegółowoPiotrków Trybunalski, ul. Gliniana 6 tel./fax: ,
97-300 Piotrków Trybunalski, ul. Gliniana 6 tel./fax: 44 616 30 51, 44 616 31 51 e-mail: pets@dolfos.pl www.dolfos.pl Dodatki w 1 tabletce Witamina A... 1 500 j.m. Witamina D3... 66 j.m. Witamina E...
Bardziej szczegółowomascotas Hill's Prescription Diet d/d Canine Jagnięcina puszka 370g
Informacje o produkcie Hill's Prescription Diet d/d Canine Jagnięcina puszka 370g Cena : 13,00 zł Nr katalogowy : mls-1175 Producent : Hill's Prescription Diet Dostępność : do 1 dnia Stan magazynowy :
Bardziej szczegółowoSTRES Leczenie żywieniowe w chorobie Hashimoto
STRES Leczenie żywieniowe w chorobie Ile waży szklanka wody? Stres Przewlekły stres osłabia układ odpornościowy i zaostrza objawy chorób z autoagresji STRES KORTYZOL INSULINOOP. GŁÓD WAGA DEPRESJA WŁOSY
Bardziej szczegółowo