Czy w XVIII w. w Europie i w Polsce produkowano papier? Jeśli tak, to w jaki sposób i czy głównym surowcem do produkcji papieru były wtedy drzewa?

Transkrypt

1 Czy w XVIII w. w Europie i w Polsce produkowano papier? Jeśli tak, to w jaki sposób i czy głównym surowcem do produkcji papieru były wtedy drzewa? Weronika Kisielewska Paulina Meller Katarzyna Błażejewska Oliwier Kisielewski Jakub Czarnomski Katarzyna Błażejewska, Weronika Kisielewska i Paulina Meller

2 W XVIII wieku w Polsce i Europie produkowano papier. Pierwsza w Europie papiernia została założona w 1056 roku w Xativie w Hiszpanii Xativa Papiernia Mapa Europy %C3%B3w/Mapa_Europy

3 Pierwszy młyn papierniczy w Polsce powstał w Prądniku koło Krakowa w XV wieku Prądnik Mapa Polski

4 Drugi młyn papierniczy posiadał Toruń, znajdował się on w Lubiczu nad Drwęcą. Toruń jest oddalony od naszej miejscowości o 80 km. Fotografia przedstawia ogólny widok Lubicza wg. rysunku z albumu Steinera z pierwszej połowy XVIII w. Strzałka wskazuje budynek papierni

5 Biała sztuka czyli robienie papieru Głównym surowcem do produkcji papieru w XVIII wieku były szmaty

6 Pozyskiwanie surowca Zbieranie szmat lnianych, konopnych, bawełnianych przez tzw. zbieraczy szmat zwanych gałganiarzami lub szmaciarzami Rysunek wykonał Jakub Czarnomski Papierniczka, rysunek wykonała Weronika Kisielewska

7 Wstępne przygotowanie surowca 1)Sortowanie szmat ze względu na: -kolor (białe, kolorowe) -jakość materiału (len, konopie, bawełna, jedwab) -czystość 2)Usuwanie guzików, klamer 3)Cięcie szmat na kosach i poddawanie ich fermentacji w wodzie Z białych szmat wyrabiano papier do pisania, a z kolorowych wyrabiano np. bibułę, papier do pakowania Rysunek wykonała Weronika Kisielewska

8 Cięcie szmat na kosach Rysunek wykonała Weronika Kisielewska

9 Pocięte i rozgotowane w wodzie szmaty stanowiły masę papierniczą Rysunek wykonała Weronika Kisielewska

10 Kolejnym etapem było miażdżenie masy papierniczej drewnianymi stępami, które były napędzane kołem wodnym. W trakcie tego procesu dodawano często wapno gaszone. Jego zadaniem była ochrona papieru przed destrukcyjnym działaniem zanieczyszczonego powietrza

11 Krokiem milowym w procesie wytwarzania papieru było wynalezienie w XVII wieku w Holandii urządzenia nazwanego holendrem. Był nawet 8 razy bardziej wydajny od stępy. W holendrach o specjalnej konstrukcji przeprowadzano rozwłóknianie szmat, wybielanie z dodatkiem chloru W innych typach holendrów odbywało się mielenie czyli przekształcanie masę włóknistej w jednolitą papkę. W trakcie tego procesu czasem dodawano np. substancje zaklejające, barwniki Holender do mielenia masy pierniczej

12 Formowanie arkuszy papieru Przelewanie masy papierniczej po obróbce do kadzi, które były zaopatrywane w małe piecyki. Podgrzanie masy ułatwiało formowanie papieru Rysunek wykonał Oliwier Kisielewski

13 Czerpanie masy papierowej specjalnymi sitami i układanie stosu Rysunek wykonała Kasia Błażejewska

14 Osuszanie arkuszy i praca układacza Rysunek wykonała Kasia Błażejewska

15 Cyrkulacja powietrza w suszarni zapewniała odpowiednią temperaturę i umożliwiała dokładne wysuszenie arkuszy papieru Suszenie arkuszy w suszarni Rysunek wykonała Kasia Błażejewska

16 Wygładzanie papieru Suche i nierówne arkusze papieru wygładzano urządzeniami, które nazywały się kalandrami. Kalander

17 Na przełomie XVIII i XIX w. masę papierniczą zaczęto wytwarzać ze słomy. Jednak ze względu na wyższą trwałość ważne dokument i materiały archiwalne, nadal tworzono na papierze uzyskanym z włókien szmacianych. Idealny papier był: -biały -cienki -równy Dopiero w latach 40. XIX wieku do wywarzania papieru wykorzystano drewno.

18 Zużycie papieru w Anglii i Walii w latach , źródło: G.T. Mandl (1985) z artykułu J. Dąbrowskiego Korzystając z danych obliczyłyśmy, że zużycie papieru i tektury na przestrzeni 384 lat wzrosło o razy

19 Zastanawia nas to, czy papiernicy w ówczesnych czasach wiedzieli, że wykorzystując do produkcji papieru zużyte materiały redukują ilość śmieci i dbają o naszą planetę?! Jakub Czarnomski i Oliwier Kisielewski

20 W stworzeniu prezentacji pomogły nam artykuły zamieszczone na następujących stronach internetowych: 1)Józef Dąbrowski. Badania trwałości papierów dokumentowych, opublikowane w 1887 r. w Warszawie. Łódź _Dabrowski_J.pdf 2)Dieter Freyer. Mała historia papieru. 3)Szymczyk Maciej. Szmaty-odpad czy cenny surowiec?

21 Dziękujemy