Magdalena Olejarz Dyrektor Departamentu UE i Współpracy Międzynarodowej Urząd Zamówień Publicznych

Transkrypt

1 Najważniejsze zmiany systemu prawnego udzielania koncesji - założenia Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/23/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania koncesji Magdalena Olejarz Dyrektor Departamentu UE i Współpracy Międzynarodowej Urząd Zamówień Publicznych

2 Obecny stan prawny Dyrektywa 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi reguluje w ograniczonym zakresie jedynie udzielanie koncesji na roboty budowlane Zasady wynikające z Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) Na poziomie krajowym: Ustawa z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi

3 Nowe regulacje unijne DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylająca dyrektywę 2004/18/WE DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2014/25/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych, uchylająca dyrektywę 2004/17/WE DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2014/23/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania koncesji Dyrektywy wejdą w życie 18 kwietnia 2014 r. Termin na implementację upływa 18 kwietnia 2016 r.

4 Dyrektywa koncesyjna zakres regulacji Zakres podmiotowy i przedmiotowy Okres obowiązywania koncesji Podstawowe reguły dotyczące szacowania wartości koncesji Zasady ogólne i ogłoszenia Gwarancje proceduralne: Wymogi techniczne i funkcjonalne Kwalifikacja i ocena podmiotowa kandydatów Terminy składania wniosków i ofert Kryteria udzielenia koncesji Przepisy dotyczące wykonania koncesji Zmiany w dyrektywach odwoławczych

5 Zakres podmiotowy Koncesje udzielane przez: instytucje zamawiające podmioty zamawiające, pod warunkiem, że roboty budowlane lub usługi będące przedmiotem koncesji przeznaczone są do prowadzenia jednej z działalności sektorowych (z wyłączeniem sektora wodnego)

6 Zakres przedmiotowy Koncesje na roboty budowlane Koncesje na usługi - o wartości nie mniejszej niż EUR

7 Koncesje - definicja Koncesja na roboty budowlane umowa o charakterze odpłatnym zawierana na piśmie, za pomocą której co najmniej jedna instytucja zamawiająca lub podmiot zamawiający powierza wykonanie robót budowlanych co najmniej jednemu wykonawcy, w zamian za wynagrodzenie stanowiące albo wyłącznie prawo do eksploatacji obiektu budowlanego będącego przedmiotem umowy, albo takie prawo wraz z płatnością

8 Koncesje - definicja Koncesja na usługi umowa o charakterze odpłatnym zawierana na piśmie, za pomocą której co najmniej jedna instytucja zamawiająca lub podmiot zamawiający powierza świadczenie usług i zarządzanie tymi usługami co najmniej jednemu wykonawcy, w zamian za wynagrodzenie stanowiące albo wyłącznie prawo do korzystania z usług będących przedmiotem umowy albo takie prawo wraz z płatnością

9 Koncesje - definicja Udzielenie koncesji wiąże się z przeniesieniem na koncesjonariusza ryzyka operacyjnego związanego z eksploatacją obiektu budowlanego lub korzystaniem z usługi będącej przedmiotem koncesji Ryzyko operacyjne: obejmuje ryzyko związane z popytem lub podażą lub oba te ryzyka jednocześnie dyrektywa nie wymaga przeniesienia na koncesjonariusza całości ryzyka; istotne jest jednak, aby ryzyko przeniesione na koncesjonariusza obejmowało rzeczywiste narażenie na wahania rynku, tak aby jakiekolwiek potencjalne szacowane straty ponoszone przez koncesjonariusza nie były jedynie nominalne lub nieistotne powinno wynikać z czynników, które pozostają poza kontrolą stron

10 Koncesje - definicja Z koncesją nie będziemy mieli do czynienia, kiedy: zamawiający uwalnia wykonawcę od wszelkich potencjalnych strat gwarantując mu minimalny przychód, co najmniej równy poczynionym inwestycjom i kosztom, które wykonawca musi ponieść w związku z wykonywaniem umowy regulacje sektorowe eliminują ryzyko przewidując udzielenie wykonawcy gwarancji osiągnięcia progu rentowności inwestycji i odzyskania kosztów poniesionych na realizację umowy

11 Usługi społeczne i inne szczególne usługi Usługi społeczne i inne szczególne usługi wymienione w załączniku IV do dyrektywy podlegają jedynie obowiązkom dotyczącym: Publikacji wstępnego ogłoszenia informacyjnego Publikacji ogłoszenia o udzieleniu koncesji Wynikającym z dyrektyw odwoławczych

12 Wyłączenia Koncesje udzielane na podstawie prawa wyłącznego Koncesje na usługi objęte rozporządzeniem 1370/2007 i 1008/2008 w zakresie publicznego transportu pasażerskiego Koncesje w sektorze wodnym Koncesje na usługi prowadzenia loterii Koncesje w sektorach, co do których ustalono, w ramach procedury przewidzianej w dyrektywie sektorowej, że bezpośrednio podlegają konkurencji Koncesje w dziedzinie obronności i bezpieczeństwa podlegające wyłączeniom spod dyrektywy 2009/81/WE oraz takie, które nie podlegają ww. wyłączeniom w stopniu w jakim ochrona interesów w zakresie bezpieczeństwa państwa nie może zostać zapewniona w mniej inwazyjny sposób Koncesje między podmiotami w sektorze publicznym Wyłączenia przewidziane w dyrektywie klasycznej i sektorowej

13 Szacowanie wartości koncesji Szacując wartość koncesji zamawiający powinien wziąć pod uwagę całkowity obrót koncesjonariusza: wytworzony podczas obowiązywania umowy z tytułu wynagrodzenia za roboty budowlane lub usługi będące przedmiotem koncesji oraz dostawy towarzyszące takim robotom i usługom bez VAT Szacunkowa wartość koncesji powinna być obliczana przy użyciu obiektywnej metody, opisanej w dokumentach koncesji Jeżeli wartość koncesji w chwili jej udzielenia, jest o ponad 20% wyższa niż jej wartość szacunkowa, obowiązującą kwotą szacunkową jest jej wartość w chwili udzielenia koncesji

14 Okres obowiązywania koncesji Ograniczony okres obowiązywania Określany przez instytucję lub podmiot zamawiający Co do zasady nie dłuższy niż 5 lat W przypadku umów zawieranych na okres dłuższy niż 5 lat, okres ten nie powinien przekraczać czasu, w którym koncesjonariusz może w uzasadniony sposób oczekiwać odzyskania nakładów inwestycyjnych na przeprowadzenie robót budowlanych lub świadczenie usług wraz ze zwrotem zainwestowanego kapitału, z uwzględnieniem inwestycji wymaganych na realizację konkretnych celów umownych. Inwestycje uwzględniane do celów wyliczeń obejmują zarówno inwestycje początkowe jak i inwestycje poczynione w okresie obowiązywania koncesji.

15 Zasady ogólne Zamawiający mają swobodę w organizowaniu procedur prowadzących do wyboru koncesjonariusza Muszą zapewnić poszanowanie zasady równego traktowania, niedyskryminacji, przejrzystości i proporcjonalności oraz postępować zgodnie z minimalnymi gwarancjami proceduralnymi określonymi w dyrektywie

16 Ogłoszenia Zamawiający mają obowiązek publikacji ogłoszenia o koncesji oraz ogłoszenia o udzieleniu koncesji Publikacja ogłoszenia o koncesji nie jest wymagana, jeśli roboty budowlane mogą być wykonane lub usługi świadczone tylko przez jednego wykonawcę z jednego z następujących powodów: celem koncesji jest stworzenie lub nabycie unikatowego dzieła sztuki lub wykonania artystycznego braku konkurencji ze względów technicznych istnienia prawa wyłącznego ochrony praw własności intelektualnej oraz innych praw wyłącznych

17 Ogłoszenia Publikacja ogłoszenia o koncesji nie jest wymagana także: gdy w toku procedury z uprzednim ogłoszeniem nie złożono żadnego wniosku, żadnej oferty, żadnej odpowiedniej oferty ani żadnego odpowiedniego wniosku, pod warunkiem że początkowe warunki koncesji nie ulegają zasadniczym zmianom Oferta nieodpowiednia jeśli w oczywisty sposób bez istotnych zmian nie może spełnić potrzeb zamawiającego określonych w dokumentacji koncesji Wniosek nieodpowiedni jeśli został złożony przez wykonawcę, który powinien być wykluczony w oparciu o przesłanki określone w dyrektywie lub nie spełnia kryteriów kwalifikacji określonych przez zamawiającego lub jeśli obejmuje ofertę, która jest nieodpowiednia

18 Wymogi techniczne i funkcjonalne Powinny być określone w dokumentach koncesji Mogą odnosić się do konkretnego procesu produkcyjnego, procesu realizacji robót lub usług, pod warunkiem, że są powiązane z przedmiotem koncesji i proporcjonalne do jej wartości i celów Mogą obejmować m.in.: poziomy jakości, poziomy oddziaływania na środowisko, wydajność, bezpieczeństwo, wymiary, testy i metody testowania i oznakowania itp. Jeżeli nie uzasadnia tego przedmiot koncesji wymogi techniczne i funkcjonalne nie mogą zawierać odniesienia do konkretnej marki lub szczególnego procesu, znaku handlowego, patentu itp.

19 Kwalifikacja wykonawców Przesłanki wykluczenia takie same jak w dyrektywie klasycznej i sektorowej (+przesłanka odnosząca się do koncesji w sektorze obronności i bezpieczeństwa) Obowiązkowe przesłanki wykluczenia obowiązkowe do zastosowania tylko przez zamawiających, którzy mieszczą się w kategorii: państwo, władze regionalne lub lokalne, podmioty prawa publicznego lub związki takich podmiotów. Dla pozostałych kategorii zamawiających fakultatywne. Zamawiający może/powinien wykluczyć wykonawcę w dowolnym momencie postępowania Wykonawcy mogą przedstawić dowody podjęcia środków naprawczych w celu wykazania swojej rzetelności i uniknięcia wykluczenia

20 Kwalifikacja wykonawców Warunki udziału w postępowaniu: określa zamawiający w ogłoszeniu o koncesji mogą dotyczyć zdolności zawodowych i technicznych oraz sytuacji ekonomicznej i finansowej wykonawców muszą być niedyskryminacyjne, związane z przedmiotem koncesji, proporcjonalne do możliwości realizacji koncesji przez koncesjonariusza, biorąc pod uwagę przedmiot koncesji oraz cel związany z zapewnieniem rzeczywistej konkurencji wykonawca może je spełnić polegając na zdolnościach innego podmiotu

21 Terminy składania wniosków i ofert Wyznaczane z uwzględnieniem złożoności koncesji oraz czasu wymaganego do sporządzenia ofert lub wniosków Nie krótsze niż: 30 dni od daty wysłania ogłoszenia o koncesji - w przypadku wniosków 22 dni od daty wysłania zaproszenia do składania ofert w przypadku ofert wstępnych, jeżeli postępowanie toczy się w etapach Termin składania ofert można skrócić o 5 dni, jeżeli zamawiający dopuszcza składanie ofert za pomocą środków elektronicznych

22 Kryteria udzielenia koncesji Kryteria określane przez zamawiającego powinny: być obiektywne oraz zapewniać zgodność z zasadami równego traktowania, niedyskryminacji, przejrzystości i proporcjonalności gwarantować ocenę ofert w warunkach faktycznej konkurencji, pozwalających ustalić całościową korzyść gospodarczą dla zamawiającego Być związane z przedmiotem koncesji Kryteria nie powinny dawać zamawiającemu nieograniczonej swobody wyboru Kryteria wyznaczane są w kolejności od najważniejszego do najmniej znaczącego Można zmienić kolejność kryteriów, aby uwzględnić innowacyjne rozwiązanie zaproponowane w ofercie

23 Wykonanie koncesji Podwykonawstwo W zamówieniach na roboty budowlane oraz w przypadku usług, które mają zostać wykonane na obiekcie pod bezpośrednim nadzorem zamawiającego obowiązek wymagania od wykonawcy (po udzieleniu zamówienia, najpóźniej w chwili rozpoczęcia realizacji zamówienia) podania danych podwykonawców zaangażowanych w realizację danych robót lub usług. Obowiązek powiadomienia zamawiającego o wszelkich zmianach w tym zakresie Możliwość weryfikacji podwykonawców pod kątem przesłanek wykluczenia

24 Wykonanie koncesji Modyfikacja umowy koncesji Umowa w sprawie koncesji może zostać zmodyfikowana bez przeprowadzenia nowego postępowania: jeśli modyfikacje, niezależnie od ich wartości, zostały przewidziane w dokumentach zamówienia w precyzyjnych klauzulach przeglądowych, które mogą obejmować klauzule zmiany ceny lub opcje w przypadku dodatkowych robót budowlanych, usług lub dostaw, wykonywanych przez pierwotnego wykonawcę, które stały się niezbędne i które nie były uwzględnione w pierwotnym zamówieniu Jeśli konieczność modyfikacji spowodowana jest okolicznościami, których zamawiający, działający z należytą starannością, nie mógł przewidzieć; modyfikacja nie zmieniła ogólnego charakteru umowy oraz ewentualny wzrost ceny nie przekracza 50% wartości pierwotnej umowy.

25 Wykonanie koncesji gdy nowy wykonawca zastępuje wykonawcę, któremu pierwotnie udzielono zamówienia, w wyniku: jednoznacznej klauzuli przeglądowej lub opcji sukcesji uniwersalnej lub częściowej praw i obowiązków pierwotnego wykonawcy w wyniku restrukturyzacji, przejęcia, połączenia, nabycia lub upadłości przejęcia przez instytucję zamawiającą zobowiązań głównego wykonawcy względem jego podwykonawców

26 Wykonanie koncesji Modyfikację uznaje się za istotną, jeśli powoduje ona, że charakter umowy zmienia się w sposób istotny w stosunku do charakteru pierwotnie zawartej umowy tzn.: Wprowadza warunki, które gdyby były częścią pierwotnego postępowania umożliwiłyby dopuszczenie innych kandydatów niż ci, którzy zostali pierwotnie zakwalifikowani lub przyjęcie oferty innej niż ta, która została pierwotnie przyjęta, albo zainteresowałaby dodatkowych uczestników postępowania o udzielenie zamówienia lub Zmienia równowagę ekonomiczną umowy na korzyść wykonawcy lub w sposób nieprzewidziany w pierwotnej umowie Znacznie rozszerza zakres umowy Gdy nowy wykonawca zastępuje wykonawcę, któremu udzielono zamówienia w przypadkach innych niż dopuszczone dyrektywą

27 Wykonanie koncesji Gdy wartość modyfikacji jest niższa niż obie poniższe wartości: progi określone w dyrektywie 10% wartości pierwotnej koncesji Gdy modyfikacje niezależnie od ich wartości są nieistotne

28 Dziękuję za uwagę.